Search

Uniwersytet jako wspólnota ludzi myślących i wolnych od zawsze interesował badaczki i badaczy. Dyskusja o otwartych przestrzeniach dyskursu uniwersyteckiego stanowić może punkt wyjścia do debaty o stylach myślenia i działania naukowego. W przestrzeni uniwersytetu możemy z pewnością dostrzec dyskurs naukowy, naukowo-badawczy, ale również coraz częściej popularnonaukowy czy „dyskursy nieobecne”. Książka ta stanowi pokoleniową transmisję wiedzy, swoisty transfer pomiędzy wiedzą i doświadczeniem a tym, co dopiero wkracza do świata nauki. To zachęta do korzystania z dorobku naukowego łączącego przenikające się dyscypliny wiedzy akademickiej. W jednym miejscu zgromadzono teksty wybitnych postaci świata nauki przedstawiających różne jej dziedziny. Książka przeznaczona jest zarówno dla naukowców, jak i studentek i studentów chcących poznać przenikające się obszary architektury wiedzy akademickiej.

Książka Dyscyplina naukowa i tożsamość naukowca stanowi kolejny rezultat zainteresowań badawczych autora dotyczących uniwersytetu. Autor koncentruje swoją uwagę na dyscyplinach i dyscyplinarności, w bardzo szerokich kontekstach. Książka składa się z dwóch części. Pierwsza z nich poświęcona jest następującym zagadnieniom: roli dyscyplin w strukturze nauki i uniwersytetu, esencjalistycznemu i konstruktywistycznemu podejściu do dyscyplin, wymiarom terytorialności dyscyplin, identyfikacjom dyscyplinarnym i socjalizacji w dyscyplinę, statusowi naukowca w dyscyplinach i jego źródłom, podziałom i hierarchizacji dyscyplin, interdyscyplinarności, dyscypliny humanistyczne vs. ścisłe i przyrodnicze, książce w naukach humanistycznych i społecznych, konsekwencji digitalizacji książek naukowych, językowi angielskiemu jako językowi globalnej nauki, konfrontacji paradygmatów w nauce współczesnej, przypisom i uprawianiu nauki. W części drugiej książki omówione są dyscyplinarne studia przypadków: świetność i upadek astrologii i alchemii, pseudonauka Łysenkoizmu, status i estetyka matematyki, kontrowersje wokół dyscyplinarnego statusu pedagogiki i kryminologii, ekonomiczny imperializm, męskość i kobiecość w fizyce. Autorskie analizy i interpretacje autora pozwalają na stwierdzenie, że teza o kryzysie czy upadku znaczenia dyscyplin nie znajduje uzasadnienia; nadal odgrywają one decydującą rolę w organizacji współczesnej nauki, uniwersytetu i wspólnoty akademickiej. Stanowią również niezwykle istotne źródło kreowania tożsamości naukowców.

Monografia stanowi zbiór artykułów powstałych jako pokłosie XI Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego. Na prośbę redaktorek badaczki i badacze reprezentujący różne ośrodki akademickie w kraju podjęli namysł nad zagadnieniem zaangażowania w budowanie demokratycznej edukacji i z jej udziałem tworzenia świata bardziej sprawiedliwego, solidarnego, przyjaznego różnorodnościom, sprzyjającego emancypacji jednostek i grup społecznych. Poszczególne teksty koncentrują się wokół ważnych i aktualnych zagadnień, m.in.: kultury demokratycznej szkoły, feminizacji zawodu nauczyciela, znaczenia przedszkola i edukacji przedszkolnej w XXI wieku, edukacji włączającej, inkluzji, empowermentu w edukacji, ćwiczeń w kształceniu i doskonaleniu nauczycieli, kompetencji medialnych nauczycieli, ich zaangażowania na różnych etapach edukacji, źródeł nauczycielskiego stresu. Sześć pierwszych artykułów zgromadzonych w tomie obrazuje kierunki i obszary koniecznych zmian, wśród nich trzy teksty dotyczą bezpośrednio edukacji włączającej. Kolejne cztery dotykają kwestii doskonalenia edukacji poprzez zwiększanie kompetencji zawodowych nauczycieli i ich zaangażowania. Ostatni artykuł, ilustrujący codzienność pracy pedagogicznej z jej specyficznymi problemami (w sferze relacji z rodzicami), sygnalizuje obszar wsparcia potrzebnego nauczycielom i nauczycielkom.

Książka Innowacje pedagogiczne w edukacji polonijnej w nowatorski sposób przedstawia aktualne zagadnienia teoretyczne i praktyczne dotyczące pracy z dzieckiem dwu- i wielojęzycznym w społecznych szkołach polonijnych, jednocześnie wypełniając lukę na rynku polskim, na którym brak opracowań tego typu. Rozdziały teoretyczne pozwalają na zapoznanie się z aktualną sytuacją edukacji polonijnej w wybranych krajach, a przedstawione w niej scenariusze dotyczące charakterystyki lokalnej fauny i flory stanowią cenne źródło wiedzy dla nauczycieli, edukatorów, studentów, ale także lokalnej społeczności: rodziców i dzieci dwu- i wielojęzycznych. Publikacja jest efektem współpracy naukowców z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i nauczycieli polonijnych ze szkół społecznych prowadzonych przez stowarzyszenia w Hiszpanii, Islandii, Turcji i we Włoszech w ramach projektu „Innowacje pedagogiczne w edukacji polonijnej. Wspieranie kompetencji nauczycieli w środowisku dwu i wielojęzycznym”, dofinansowanego przez Unię Europejską.

Narastające problemy gospodarcze, społeczne, a także klimatyczne stawiają przed uczestnikami życia gospodarczego nowe wyzwania, do sprostania którym konieczne jest opracowywanie innowacyjnych, często niekonwencjonalnych rozwiązań. Kluczową rolę w tym procesie przypisuje się uczelniom wyższym, w tym uniwersytetom będącym ośrodkami edukacyjnymi i naukowo-badawczymi, wyznaczając nowe kierunki ich rozwoju. Wyzwaniem dla uniwersytetów stało się kształtowanie wśród pracowników i studentów postaw otwartych na przedsiębiorczość i samozatrudnienie, rozwijanie wiedzy oraz rozwiązań technologicznych i organizacyjnych dopasowanych do potrzeb przedsiębiorstw i całego rynku. W celu wykorzystania potencjału tkwiącego w uczelniach konieczne jest przyjęcie przedsiębiorczej orientacji na wielu poziomach ich funkcjonowania – budowania przedsiębiorczej kultury organizacyjnej, systemu zarządzania uczelnią, przedsiębiorczej edukacji studentów, systemu motywacyjnego pracowników czy systemowego wsparcia dla komercyjnego wykorzystania wiedzy naukowej. Nie bez znaczenia jest również otoczenie społeczne, kulturowe i gospodarcze uniwersytetów, które określa szeroki kontekst ich funkcjonowania. Otoczenie to może bowiem mniej lub bardziej sprzyjać nawiązywaniu relacji na linii nauka–gospodarka, decydując o jakości i skuteczności tej współpracy.

Różnorodność podejść do zagadnienia przesilenia, zarówno jako pojęcia wymagającego normatywnych i nienormatywnych konceptualizacji, jak i doświadczanego w różnych kontekstach zjawiska społecznego, pokazuje bogactwo pedagogicznej refleksji rozwijanej przez autorów zebranych w niniejszym tomie tekstów. Postawę wszystkich autorów można określić mianem „trzymania ręki na pulsie” wydarzeń, których waga jest trudna do przecenienia z punktu widzenia zachowania przez jednostki i wspólnoty tych wartości, które czynią nas wewnętrznie lepszymi, zaś świat wokół nas bezpieczniejszym i bardziej przyjaznym. Pedagodzy i pedagożki nie mogą być obojętni wobec różnych aspektów przesilenia, gdyż niesie ono istotne konsekwencje dla edukacji jako części kultury. Badają na gruncie nauki zmiany, które zachodzą, a także zabierają głos w kwestiach istotnych z punktu widzenia troski o człowieka, o jego wszechstronny rozwój oraz o zachowanie jego godności. Teksty zebrane w niniejszym tomie uwzględniają zagadnienia przesilenia i zmiany, a także formułują apele o ochronę każdego człowieka, zwłaszcza dzieci i młodzieży.

Uniwersytet Łódzki był i jest miejscem pracy nauczycieli akademickich, którzy odgrywają różne role społeczne: badacza, mistrza, pedagoga, a często także organizatora. Niektórzy nauczyciele całe swoje życie zawodowe związali z Uczelnią, gdzie tworzyli historię zespołów badawczych i wydziałów, a z uczniów stawali się mistrzami. W pewnym momencie życia nadchodzi czas podsumowań i refleksji, a także chęci podzielenia się swoimi doświadczeniami. W książce zawarte są wspomnienia profesora Tadeusza Marszała, nauczyciela akademickiego, geografa społeczno-ekonomicznego związanego z Uniwersytetem Łódzkim przez pół wieku. Opracowanie składa się z trzech części. Rozpoczyna je słowo wstępne od uczniów i współpracowników. Druga, główna część zawiera wspomnienia profesora Tadeusza Marszała. Przedstawia on lata szkolne i okres studiów, kolejne etapy swojej pracy i awansu w Uniwersytecie Łódzkim, przywołuje osoby ważne dla jego drogi zawodowej. Profesor jednoznacznie podkreślił, że wybór Uniwersytetu Łódzkiego dokonany pięćdziesiąt lat temu jako miejsca pracy był bardzo dobrą decyzją życiową i zapewnił mu wiele satysfakcji. W trzeciej części zestawione zostały pełnione funkcje i stanowiska służbowe zajmowane przez Jubilata, promotorstwo prac doktorskich oraz spis publikacji i opracowań niepublikowanych.

Książka prezentuje współczesną edukację polonijną i polską za granicą w dwóch odsłonach. Pierwsza z nich ukazuje obecny stan tego typu edukacji ujęty w kilku perspektywach, co pozwala na ocenę i uchwycenie jej różnych możliwości. Jest swego rodzaju przewodnikiem w odkrywaniu i poruszaniu się w obecnej polskiej przestrzeni edukacyjno-wychowawczej za granicą. Druga ukazuje niemającą do tej pory miejsca, a więc stanowiącą swego rodzaju fenomen, szeroką współpracę i wymianę doświadczeń, która zaistniała w wyniku sytuacji pandemicznej pomiędzy środowiskami edukacji polonijnej z całego świata. Celem pracy jest ukazanie środowiskom polonijnym z całego świata współczesnych możliwości oraz dynamiki rozwoju edukacji polskiej za granicą. Ponadto wykazanie, jak i w jaki sposób wydarzenia związane z pandemią COVID-19, mimo wielu trudności i często dramatycznych konsekwencji, spowodowały potrzebę jednoczenia sił i kreatywnego działania w przestrzeni edukacyjno-wychowawczej. Książka adresowana jest do szerokiego grona pedagogów, edukatorów, wychowawców, rodziców, zatem wszystkich tych, którym szczególnie bliska jest idea wartości, jakie płyną z wielokierunkowej współpracy i zaangażowania w edukację dzieci i młodzieży. Uświadamia, jak ważna jest polska edukacja za granicą jako przestrzeń osobliwa, w sposób szczególny odbierana i oceniana nie tylko przez bezpośrednich jej uczestników, lecz również przez całą społeczność emigracji polskiej. Stwarza ona bowiem warunki do kreatywnego organizowania się polskiego społeczeństwa obywatelskiego poza granicami kraju.