Search

Artykuł dotyczy księgi zmarłych członków bractwa modlitewnego cieśli, młynarzy i przedstawicieli innych rzemiosł, które w drugiej połowie XV i początku XVI w. działało pod patronatem dominikanów z wrocławskiego klasztoru św. Wojciecha. Analiza zawartości tej księgi została uzupełniona jej edycją w Aneksie. Prezentowana praca ma znaczenie dla odtworzenia praktyk duszpasterskich wrocławskich dominikanów i społecznego zaplecza ich konwentu, a także prozopografii mieszkańców Wrocławia u schyłku średniowiecza.

Artykuł dotyczy pochodzących z ok. 1530-1535 r. wykazów członków bractwa różańcowego, działającego pod patronatem klasztoru dominikanów w Świdnicy. Analiza zawartości tych rejestrów została uzupełniona edycją źródła zawartą w Aneksie. Wykazy te przynoszą istotne dane do badań nad działalnością duszpasterską świdnickiego konwentu oraz studiów nad antroponimią ludności zamieszkującej okolice Świdnicy w późnym średniowieczu.

Klasztor Dominikanów pw. Świętego Krzyża w Świdnicy powstał pod koniec XIII wieku. W okresie poprzedzającym reformację bracia działali aktywnie zarówno na terenie miasta, jak i w jego okolicy. Dokładny zasięg ich wpływów był dotąd nieznany; wiadomo było tylko, że w bezpośrednim sąsiedztwie klasztoru świdnickiego znajdowało się kilka innych domów zakonnych braci kaznodziejów (Wrocław, Brzeg, Ząbkowice, Legnica). Wypowiedzianą przed wielu laty przez Jerzego Kłoczowskiego opinię, iż nie da się wyznaczyć dokładnych granic okręgów klasztornych śląskich dominikanów, można zweryfikować dzięki informacjom z księgi rachunkowej konwentu w Świdnicy, która została założona w latach 30. XVI wieku przez jego ówczesnego przeora, brata Jerzego Leopoldiego. Do księgi tej został wpisany wykaz miejscowości, w których świdniccy dominikanie prowadzili kwestę, a także spis ośrodków, w których pod ich patronatem działały konfraternie różańcowe. Naniesienie na mapę tych miejscowości pozwoliło wyznaczyć granice okręgu klasztoru Krzyża Świętego. Terytorium tego okręgu było rozległe: na osi północ-południe jego średnica sięgała około 60 km, zaś na linii wschód-zachód przekraczała 70 km. Uwzględniając położenie klasztoru świdnickiego wobec innych fundacji dominikańskich na Śląsku oraz wyniki wcześniejszych badań nad okręgiem klasztoru Braci Kaznodziejów w Brzegu, można wyznaczyć dokładny zasięg okręgów klasztornych w Świdnicy, Ząbkowicach oraz Brzegu, a także przybliżony przebieg granic okręgów klasztorów z Wrocławia oraz Legnicy. Prezentowane w artykule wyniki badań mają istotne znaczenie dla studiów nad działalnością dominikanów z kontraty śląskiej u schyłku średniowiecza i pozwalają wyznaczyć granice duszpasterskiego oraz ekonomicznego oddziaływania poszczególnych konwentów.

Artykuł dotyczy zagadnienia daty i okoliczności przybycia św. Jacka Odrowąża do Krakowa. Dzięki odnalezienie w zbiorach Rosyjskiej Biblioteki Narodowej w Petersburgu średniowiecznego rękopisu, można ostatecznie przeciąć spekulacje na temat czasu pojawienia się Jacka w Krakowie. Niewątpliwie został on posłany do Polski nie przez św. Dominika, ale przez drugiego generała Zakonu, bł. Jordana z Saksonii, a przybył do Krakowa w drugiej połowie 1222 r.

Dominikanie z klasztoru w Brzegu prowadzili intensywną działalność kwestarską w mieście i innych miejscowościach na Śląsku położonych w granicach należącego do nich okręgu. Praktyki kwestarskie zakonników można odtworzyć na podstawie wykazów dochodów oraz wydatków konwentu zachowanych w Oddziale Rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Ich lektura pokazuje, że dominikańska kwesta była intensywna, dobrze zorganizowana i prowadzona przez zakonników wyspecjalizowanych w pozyskiwaniu datków pieniężnych oraz naturaliów.

Procesjonał sygn. 75L z krakowskiego Archiwum Polskiej Prowincji oo. Dominikanów jest prawdopodobnie jedynym zachowanym rękopiśmiennym procesjonałem dominikańskim z czasów potrydenckich. Pomimo skromnych rozmiarów jest to księga szczególna ponieważ zawiera unikatowy zapis czytań, modlitw i śpiewów przeznaczonych na uroczystą procesję w święto Obrzezania oraz czytań na procesję w święto Różańca, a także liczne wzmianki o aktywnym udziale Arcybractwa Różańcowego, prowadzącego śpiew różańca w trakcie pochodu także w święto Bożego Ciała oraz pieśni wielkanocnych podczas procesji rezurekcyjnej. Rękopis mógł powstać w drugiej połowie XVIII w., na co wskazują m.in. jego cechy kodykologiczne oraz warianty tekstów modlitw różańcowych zbieżne z wersją zamieszczoną w drukowanym modlitewniku z 1752 r. Każdy z sześciu odnalezionych podczas kwerendy przekazów różańców różni się w jakimś stopniu od pozostałych wariantami językowymi, kolejnością oraz ilością modlitw, wskazówkami dotyczącymi sposobu jego odmawiania, a nawet treścią wybranych strof pieśni. Ta rozbudowana, śpiewana forma różańca, przypominająca godziny brewiarzowe, ukształtowała się na początku XVII w. w Rzymie, następnie upowszechniła w całych Włoszech, a później także w innych krajach. Do Polski dotarła ona najpóźniej na początku XVIII w. i została przetłumaczona w całości z języka łacińskiego na polski, także gregoriański hymn zastąpiony został jego polskim tłumaczeniem z nową melodią. W polskiej wersji dodane zostały też pieśni poprzedzające każdą z części oraz krótkie śpiewane strofy zastępujące medytacje poprzedzające poszczególne tajemnice różańcowe. O powszechnej znajomości śpiewanych różańców w dawnej Polsce świadczą nie tylko zachowane egzemplarze drukowanych modlitewników i śpiewników, wydawane w różnych ośrodkach, m.in. w Krakowie, Poznaniu, Warszawie i Wilnie, ale także wzmianki o nich w Opisie obyczajów Jędrzeja Kitowicza oraz w dominikańskim Procesjonale 75L.

Stare druki, stanowiące fragment księgozbioru dominikanów wileńskich, obec­nie przechowywane w Książnicy Zamojskiej im. Stanisława Kostki Zamoyskiego, pochodzą z XVI, XVII i XVIII wieku i są wytworem licznych oficyn zagranicznych i krajowych. Licząca 92 pozycji bibliograficznych kolekcja zawiera dzieła odnoszące się do różnych ówczesnych dziedzin wiedzy ludzkiej, ale ukierunkowana jest na potrzeby zgromadzenia. Książki miały bowiem służyć członkom konwentu w ich pracy duszpasterskiej i kształceniowej. Znaki i noty proweniencyjne pokazują wcześniejszych właścicieli poszczególnych egzemplarzy i sposoby gromadzenia, a ślady użytkowania rzeczywistych czytelników. Są istotnym przyczynkiem do odtworzenia tego rozproszonego księgozbioru.

Artykuł dotyczy dziejów powstania oficjum brewiarzowego ku czci św. Sta-nisława ze Szczepanowa Dies adest celebris autorstwa dominikanina Wincentego (połowa XIII w.). Analizie źródłoznawczej zostały poddane niektóre części oficjum, w tym również hymn Gaude mater Polonia. Autor dowodzi, że oficjum wraz z hymnem powstało w środowi-sku polskich dominikanów i należy je interpretować w kontekście trzynastowiecznych debat filozoficzno-teologicznych.

Autor stara się wykazać, że w 1407 r. dominikanie we Wrocławiu podjęli próbę uruchomienia przy swoim konwencie studium generale. Miało zostać przeniesione z Krakowa, gdzie jego funkcjonowanie napotkało problemy kadrowe. Pomysł przeniesienia studium popierał zrazu prowincjał zakonu, a zwieńczeniem zabiegów miała być kapituła generalna we Wrocławiu. Wobec oporu braci z Krakowa plan nie został jednak zrealizowany. The author argues that in 1407 the Dominicans of Wrocław made an attempt at forming the studium generale in their monastery. It was to be moved from Cracow, where its functioning was endangered by lack of faculty members. The idea was initially supported by the provincial of the order and the decision was to be made at the meeting of the general chapter in Wrocław. However, as the brethren of Cracow opposed the project, the plan was not realised.

Celem niniejszego opracowania było wprowadzenie do obiegu naukowego nieobecnego w nim dotąd źródła – liber consiliorum konwentu dominikanów w Poznaniu – oraz wstępna analiza wewnętrznej struktury i zawartości tego zabytku. Autor podjął ten temat w przekonaniu, że dominikańskie „księgi radzieckie” są przekazami o istotnym znaczeniu dla zrozumienia wewnętrznych mechanizmów funkcjonowania klasztorów Braci Kaznodziejów w dobie nowożytnej, a pośrednio także sposobu funkcjonowania całej polskiej prowincji dominikańskiej w tym przedziale czasu. Księga poznańska została założona w styczniu 1724 r. i była prowadzona aż do roku 1822; można więc powiedzieć, że źródło to dokumentuje działalność konwentu św. Dominika w okresie – mniej więcej – ostatnich 100 lat jego istnienia. Zawartość księgi ma fundamentalne wręcz znaczenie dla badań nad stanem osobowym konwentu w XVIII i początkach XIX wieku, trudno także przecenić wagę zawartych w nim informacji dla studiów nad nowożytną gospodarką klasztoru w Poznaniu. Podjęcie kompleksowych badań nad zawartością innych zachowanych w archiwach ksiąg rad dominikańskich konwentów doby potrydenckiej z pewnością pozwoliłoby lepiej zrozumieć mechanizmy ich funkcjonowania i w znaczący sposób poszerzyłoby wiedzę na temat ich ludzkich zasobów.

Przedmiotem opracowania jest edycja źródła przybliżającego życie religijne oficerów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie przebywających na wyspie Bute. Decyzją naczelnego wodza gen. Władysława Sikorskiego zlokalizowano tam Zgrupowanie Oficerów Nieprzydzielonych (Samodzielny Obóz Oficerski) Stacja Zborna Oficerów, do której kierowano zarówno oficerów starszych wiekiem nienadających się do służby liniowej, osoby skonfliktowane z przełożonymi jak również przeciwników politycznych gen. Sikorskiego. Wspomniany obóz funkcjonował od 1940 r. do 1944 r., przebywało w nim w tym okresie ponad 800 oficerów. Tematyka życia religijnego jest wzmiankowana jedynie na marginesie wspomnień pisanych w Rothesay. Szczęśliwie w spuściźnie dominikanina Marcina Chrostowskiego, który w 1940 r. pełnił obowiązki kapelana wspomnianej stacji zachował się tekst wygłoszonej przezeń konferencji religijnej. Warto wspomnieć, że ojciec Marcin przed wstąpieniem do zakonu uczestniczył jako ochotnik w kampanii 1920 r., walcząc z bolszewikami. W czasie II wojny światowej był między innymi kapelanem biskupa polowego Gawliny, z którym odbył podróż i wizytację oddziałów polskich w ZSRR. Następnie ojciec Marcin Chrostowski służył w szeregach 1. Dywizji Pancernej, jego bohaterska post awa została nagrodzona między innymi krzyżem Virtuti Militarii.

Inwentarz biblioteki dominikanów wileńskich z 1. połowy XVII wieku re­jestruje 506 pozycji wydawniczych. Są wśród nich druki opublikowane w XV, XVI i w niewielkiej liczbie w XVII stuleciu. Wydrukowane zostały przede wszystkim przez oficyny zagraniczne: włoskie, francuskie, niemieckie, niderlandzkie i szwajcarskie. Pod względem treściowym reprezentują wszyst­kie ówczesne obszary wiedzy ludzkiej, a ich liczebność w poszczególnych działach odzwierciedla zapotrzebowanie przez dominikanów wileńskich na określone piśmiennictwo, które pozwalało im właściwie wypełniać zadania wobec własnego zgromadzenia, klasztoru i otoczenia zewnętrznego.

Artykuł dotyczy procesu denuncjacyjnego przeciwko byłemu prowincjałowi dominikanów krakowskich Mikołajowi z Brzezia z około 1421 r. Jego kazania oburzyły krakowskich duchownych, których prokuratorem stał się Stanisław ze Skarbimierza. Sprawa stanowi odbicie napięć związanych z poczuciem zagrożenia przez husytyzm. The paper deals with the denunciatory proceedings against the former provincial of the Cracovian Dominicans, Mikołaj of Brzezie, in circa 1421. His sermons outraged the clergy of Cracow, whose procurator became Stanisław of Skarbimierz. The matter reflects the tensions connected with the feeling of the threat of Hussitism.

The evangelization of Mexico in the 16th and 17th centuries is a fascinating period in the history of Christianization of the New World. The creative confrontation of the then missionaries (Franciscans, Dominicans, Augustinians, and Jesuits) with local cultures and beliefs and the Spanish conquest system resulted in the development of innovative methods of working with indigenous peoples (catechisms, education, art, hospitality, scientifi c research) and the creation of stable church structures in Mexico.

Kazania od dłuższego czasu przyciągają uwagę mediewistów. Widziano w nich teksty literackie, traktaty teologiczne, źródła do badań nad mentalnością i życiem codziennym etc. Niniejszy tekst jest próbą spojrzenia na rękopiśmienne teksty kazań przede wszystkim jako na świadectwo średniowiecznej praktyki kaznodziejskiej w Polskiej Prowincji Dominikanów w średniowieczu. Podstawę źródłową badań stanowi zbiór średniowiecznych rękopisów przechowywany obecnie w Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów. W oparciu o osiemnaście przechowywanych tam kodeksów zawierających kazania podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, co, kiedy i do kogo głosili polscy Bracia Kaznodzieje.

W średniowieczu bracia kaznodzieje przechowywali archiwalia w skrzyniach, a rękopisy po zmarłych zakonnikach w bibliotekach klasztornych. Sformułowanie „archivio communi provinciae” („wspólne archiwum prowincji”) po raz pierwszy pojawiło się w aktach kapituły generalnej dominikanów w Wenecji w 1592 r. Kolejne kapituły polecały braciom bezpieczne przechowywanie przywilejów, bulli i akt procesów, spisywanie źródeł do historii prowincji oraz tworzenie inwentarzy dóbr, których duplikaty miały trafiać do centralnego archiwum prowincji. Ostateczne prawne ustanowienie archiwów prowincji miało miejsce na kapitule generalnej w Rzymie w 1756 r. Archiwum prowincji polskiej w XVIII w. przechowywano w bibliotece konwentu krakowskiego pw. św. Trójcy; w związku z planami beatyfikacji Męczenników Sandomierskich, generał zakonu polecił jego katalogowanie. W pierwszej połowie następnego stulecia mieściło się już w odrębnym pomieszczeniu, dzięki czemu przetrwało pożar klasztoru w 1850 r. W następnych dekadach archiwum ponownie znajdowało się w bibliotece; na przełomie XIX i XX w. opiekował się nim br. Kazimierz Jucewicz, a w drugiej dekadzie XX w. prac porządkowych podjął się o. Jacek Woroniecki OP. W 1926 r. ustanowiono urząd archiwariusza prowincji, który sprawowali kolejno ojcowie: Fabian Madura, Zygmunt Ogarek, Andrzej Gmurowski, Robert Świętochowski i Efrem Gliński. W 1937 r. archiwum zostało przeniesione do odrębnego magazynu. Na powojenne zorganizowanie Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów w obecnym kształcie duży wpływ miało ulokowanie w Krakowie licznych materiałów z likwidowanych klasztorów na Kresach południowo-wschodnich. Urząd archiwisty prowincji od 1946 r. pełnili ojcowie: Robert Świętochowski, Paweł Kielar, Zygmunt Bruno Mazur i Jan Andrzej Spież. Od 2009 r. archiwum kieruje o. Ireneusz Wysokiński OP.

Historia klasztoru dominikanów w Brzegu nie cieszyła się dotąd wielkim zainteresowaniem historyków. Podstawowe do dziś opracowanie autorstwa K. Eiserta liczy kilkadziesiąt lat i jest oparte na ograniczonej podstawie źródłowej. W niniejszym opracowaniu odtworzono stan osobowy konwentu w Brzegu i jego wewnętrzną strukturę. Założony w połowie XIV w. konwent miał (jak się) wydaje dwa okresu świetności - zaraz po fundacji oraz na przełomie XV i XVI stulecia. Wiek XV natomiast, zwłaszcza jego druga połowa, to czasy mniejszego znaczenia domu w Brzegu w polskiej prowincji dominikanów. Powodem takiego stanu rzeczy był upadek klasztoru w dobie najazdów husyckich na Śląsk.

W okresie od czerwca do listopada 1793 r. w Grodnie (obecnie Białoruś), z udziałem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, obradował ostatni Sejm I Rzeczypospolitej, podczas którego zatwierdzono II rozbiór Polski. Na dni wolne od sesji sejmowych dominikanie grodzieńscy przygotowali dla monarchy cykl 18 spotkań w gabinecie fizycznym szkoły gimnazjalnej prowadzonej przez zakon. Tematyka i przebieg spotkań opisana została w 2. numerze (1794) Pisma Peryodycznego Korrespondenta w formie raportu z dzienną datacją każdego spotkania. Główna tematyka prowadzonych doświadczeń dotyczyła dwóch dziedzin fizyki eksperymentalnej: elektryczności oraz praw i własności gazów. Mocno zaakcentowane zostały również aspekty praktycznego wykorzystania prezentowanych zjawisk i przedmiotów. Raport jest źródłem wiedzy o zasobach gabinetu fizycznego gimnazjum dominikanów. Stanowi także przyczynek do badań nad mecenatem naukowym Stanisława Augusta. W konwencji raportu (uwzględniając daty dzienne) skomponowano także niniejszy artykuł. Eksperymenty przedstawiono w szerszym kontekście naukowym. W celu ukazania uwarunkowań historycznych zacytowano fragmenty diariusza sejmowego. Niniejsza analiza jest pierwszą tego typu w literaturze przedmiotu.

Artykuł jest prezentacją wyników wstępnej kwerendy w Bibliotece Uniwersyteckiej w Uppsali, przeprowadzonej 14–18 maja 2012 roku. Jej celem był ogólny przegląd najstarszej części księgozbioru pod kątem znajdujących się w nim rękopisów i starych druków zrabowanych w 1656 roku z bibliotek poznańskich jezuitów, bernardynów i dominikanów. W części wstępnej artykułu przedstawione zostały szwedzkie grabieże księgozbiorów w XVII wieku, starania rewindykacyjne Rzeczypospolitej oraz badania naukowe nad polskimi księgozbiorami w Szwecji prowadzone od XIX wieku. Podstawę źródłową kwerendy stanowiły przechowywane w archiwum Biblioteki Uniwersyteckiej w Uppsali niepublikowane notatki bibliograficzne Józefa Trypućki (1910–1983), językoznawcy i bibliografa szwedzkich poloników, wieloletniego profesora Uniwersytetu w Uppsali. Materiał ten – efekt kwerendy Trypućki w zasobach Carolina Rediviva – zawiera cenne informacje dotyczące starych druków i rękopisów proweniencji poznańskiej. Zbiory wielkopolskie znajdujące się w Uppsali nie doczekały się dotąd szczegółowych badań. Niniejszy artykuł jest próbą nakreślenia kierunku i metod dalszych badań.

Książka towarzyszyła dominikaninowi od momentu wstąpienia do nowicjatu aż po śmierć. Była niezbędna przy studiach i ustawicznym kształceniu się, którego wymagało ustawodawstwo zakonne, a także przy codziennych zajęciach braci: kaznodziejstwie, odprawianiu mszy, udzielaniu sakramentów, poście i modlitwie, kontemplacji i rozważaniu Pisma Świętego i pism Ojców oraz Doktorów Kościoła a także zwalczaniu herezji. Można przekonać się o tym analizując księgozbiory dominikańskie znajdujące się w bibliotekach klasztornych w Gidlach, Łęczycy, Łowiczu, Piotrkowie Trybunalskim i Sieradzu na podstawie 8 siedemnastowiecznych inwentarzy i 1 dwudziestowiecznego. Ponieważ głównym celem Zakonu Braci Kaznodziejów (Ordo Fratrum Praedicatorum) było i jest głoszenie Słowa Bożego czyli kaznodziejstwo bardzo duzy nacisk kładziono na edukację. Służyć temu miały specjalne studia dominikańskie, dające wykształcenie teologiczne oraz filozoficzne. W każdym klasztorze, już od momentu jego powstania, funkcjonowała szkoła konwentualna, a w wybranych konwentach studia partykularne, później materialne, a także szkoły wyższe istniejące w każdej prowincji. Ze szkołami nierozdzielnie związane były biblioteki niezbędne dla ich funkcjonowania, gdyż stanowiły bazę naukową i warsztat pracy. Bibliotek klasztornych było tyle ile było klasztorów. Ich funkcjonowanie regulowało ustawodawstwo zakonne, począwszy od samej reguły i konstytucji, a skończywszy na kronikach klasztornych i rejestrach wydatków. W ciągu roku w kościołach dominikańskich wygłaszano od 240 do 250 kazań. Zbiory kazań zajmowały w każdym klasztorze dominikańskim poczesne miejsce. Według wspomnianych wyżej inwentarzy najwięcej było ich w bibliotece konwentualnej w Sieradzu - ok. 100 woluminów. Kaznodzieje dominikańscy z Gidli, Łowicza, Łęczycy, Piotrkowa Trybunalskiego i Sieradza przygotowując homilie mogli korzystać z kazań m. in. Bernarda de Bustis, Pelbarta de Themeswar, Mikołaj z Lyry, Pseudo-Pierre’a de La Paluda, Wilhelma z Meffret, Johannesa Wilda (Ferusa), Piotra Skargi, Fryderyka Nausea (Blandicampianusa), Johanna Herolda (Discipulusa), Wincentego Ferreriusza, Jakuba de Voragine, Ludwika z Grenady zw. Granatensis, Johannesa Hoffmeistera, Johanna Ecka (Eckiusa), św. Bernarda z Clairvaux, Piotra Comestora, św. Bonawentury, Gabriela Biela, Marcina Białobrzeskiego, św. Bedy Czcigodnego, Stanisława Karnkowskiego, św. Bernardyna ze Sieny, Dionizego Wielkiego, Hugona de Prato Florido, Mikołaja z Błonia. Spowiednicy dominikańscy przygotowując się do udzielania Sakramentu Pokuty czytali podręczniki dla spowiedników i dzieła z teologii moralnej m. in. Grzegorza I Wielkiego, Anioła de Clavasio, Andreasa de Escobar, Martinusa Azpilcuety, Thomasa Stapletona, św. Rajmunda z Peñafort, Piotra z Soto, Antoniego Pierozzi (Antoniego de Foligno) i Jana Gersona. W klasztorach Braci Kaznodziejów pilnie studiowano także Biblię i Konkordancje. Do lektur dominikańskich należały również pisma Ojców, Doktorów i Apologetów Kościoła: św. Augustyna z Hippony, św. Tomasza z Akwinu, św. Grzegorza z Nazjanzu, św. Ambrożego, Laktancjusza, św. Cypriana, św. Izydora z Sewilli, Jana Chryzostoma Złotoustego, św. Hieronima, św. Jana Damasceńskiego, św. Euzebiusza papieża, św. Grzegorza Wielkiego, św. Atanazego, św. Bazylego Wielkiego z Cezarei, św. Cyryla Aleksandryjskiego. Dominikanie w zaciszu swoich klasztorów uprawiali również ascezę i kontemplowali. W ćwiczeniach duchowych pomocne były im w interesujących nas konwentach dzieła Dionizego Kartuza, Hendrika Herpa, Tomasza a Kempis, Alain’a de la Roche (Alanusa de Rupe), Johannesa Wilda (Ferusa), Humberta de Romanis, Thomasa Stapletona, Diego Estelli, Ludwika z Grenady. Zakonnicy czytali także dzieła hagiograficzne: Wincentego z Kielczy Vita sancti Stanislai Cracoviensis episcopi (Vita maior) lub Vita sancti Stanislai episcopi Cracoviensis (Vita minor), Jakuba de Voragine: Legenda aurea Sanctorum, sive Lombardica historia, oraz Piotra Kanizjusza Notae de Sanctis, Piotra Skargi Żywoty Świętych, Antoniego Grodzickiego i Seweryna Lubomlczyka życiorysy św. Jacka Odrowąża, Grzegorza z Tours Vita Patrum, Bartłomieja Pawła Szotarewicza Byssus et Purpura Seu Vita et Martyrium D. Stanislai Episcopi Cracoviensis. Papież Grzegorz IX uczynił dominikanów inkwizytorami, którzy musieli być doskonałymi teologami, aby móc stawić czoło innowiercom i heretykom. Studiowali zatem dzieła z teologii spekulatywnej i dogmatycznej oraz pisma polemiczne: przede wszystkim św. Tomasza z Akwinu, Piotra Lombarda, Thomasa de Vio-Kajetana, Stanisława Hozjusza, Franciszka Kostera, Johanna Ecka, Walentego Poznańskiego (Wróbla), Roberta Bellarmina, Wojciecha Nowopolskiego, Marcina Białobrzeskiego, Stanisława Orzechowskiego, Jakuba Wujka.