Search

The article focuses on culturally motivated microtoponyms of the kielecki district. A classification based on semantic motivation was used to organize the collected names. The onymic material extracted for the research (over 500 microtoponyms) was divided into categories in terms of the motivating basis. The author distinguished three basic groups of field names: (I) farm names (motivated by the quality and character of the object, animal breeding, plant cultivation, the functional values of the object or their lack, indicating settlement forms, traces of ancient social and legal relations and the history of the object’s development), (II) occasional/memorial names, (III) cultural-locating names. The microtoponyms recreate the former cultural landscape of the Świętokrzyskie village whose essential element was work. They keep traces of former legal and ownership relations, acquisition and division of property. The microtoponyms commemorate events from the past of the researched region’s inhabitants. They are a testimony of their faith, religiosity and attachment to tradition.

Przyjmuje się, że na obszarze historycznego Śląska funkcjonowały cztery średniowieczne cmentarze żydowskie (we Wrocławiu, Świdnicy, Legnicy i Nysie) oraz przypuszcza się, że istniał piąty – w Brzegu. Musiały być one wykorzystywane wspólnie przez kilka lub kilkanaście gmin. Były położone jednak w nazbyt dużych odległościach od siebie i nie mogły zaspokajać potrzeb wszystkich śląskich wspólnot. W niniejszym tekście autorka wykreowała istnienie miejsca pochówkowego dla średniowiecznych Żydów z gmin północnego Śląska (z Głogowa, Ścinawy, Góry i Lubina). Jego funkcjonowanie na wyniesieniu terenowym w dolinie rzeki Rudna mogło poprzedzać założenie przyfolwarcznej wsi zwanej Judenberg (wzmiankowana od 1459 r.). Autorka zasugerowała także umiejscowienie cmentarza pod Świdnicą. Średniowieczną metrykę mogą mieć także wytypowane miejsca opodal Strzelina i Piławy, które zaspokajałyby potrzeby kilku pobliskich wspólnot. Wskazane miejsca domniemanych cmentarzy łączy zbieżność mian utrwalonych w mikrotoponimach (Judenberg, Judenwiese), topografia terenu (wzniesienia opodal rzek) i dogodna lokalizacja między kilkoma gminami o średniowiecznej metryce.