Descriptor: "Mentalno zdravlje" / Database: OAIster - Searchworks@Jio Institute Digital Library Search Results

Your search keyword '"Mentalno zdravlje"' showing total 42 results

Start Over Descriptor "Mentalno zdravlje" Database OAIster

42 results on '"Mentalno zdravlje"'

1. Effekten av Fysisk Aktivitet och Naturmiljö på Depressionssymtom : En strukturerad litteraturöversikt

Author: Lingurar, Paul and Lingurar, Paul
Abstract: Abstrakt Depression är ett globalt folkhälsoproblem som påverkar miljontals människor och orsakar betydande lidande. Denna litteraturöversikt syftar till att undersöka effekterna av fysisk aktivitet och naturkontakt på depressionssymtom. Metoden involverade en sökning och granskning av relevant litteratur från olika databaser. Resultaten visar att fysisk aktivitet har en signifikant positiveffekt på att minska depression symtomen, och att aktivitet i naturmiljöer ger fördelar såsom minskad stress och allmänt välbefinnande jämfört med aktivitet i stadsmiljö miljöer. Slutsatsen är att fysisk aktivitet och naturen kan vara en effektiv behandlingsmetod för depression., Depression is a global public health problem that affects millions of people and causes significant suffering. This literature review aims to investigate the effects of physical activity and nature contact on depression symptoms. The method involved a search and review of relevant literature from various databases. The results show that physical activity has a significant positive effect on reducing depression symptoms, and that activity in natural environments provides benefits such as reduced stress and general well-being compared to activity in urban environments. The conclusion is that physical activity and nature can be an effective treatment method for depression., Abstrait La dépression est un problème de santé publique mondial qui touche des millions de personnes et provoque d’importantes souffrances. Cette revue de la littérature vise à étudier les effets de l'activité physique et du contact avec la nature sur les symptômes de la dépression. La méthode impliquait une recherche et un examen de la littérature pertinente provenant de diverses bases de données. Les résultats montrent que l’activité physique a un effet positif significatif sur la réduction des symptômes de la dépression et que l’activité en milieu naturel apporte des avantages tels qu’une réduction du stress et un bien-être général par rapport à l’activité en milieu urbain. La conclusion est que l’activité physique et la nature peuvent constituer une méthode de traitement efficace contre la dépression., Abstrakt Depression ist ein globales Gesundheitsproblem, das Millionen von Menschen betrifft und erhebliches Leid verursacht. Ziel dieser Literaturrecherche ist es, die Auswirkungen von körperlicher Aktivität und Naturkontakt auf Depressionssymptome zu untersuchen. Die Methode umfasste eine Suche und Durchsicht relevanter Literatur aus verschiedenen Datenbanken. Die Ergebnisse zeigen, dass körperliche Aktivität einen erheblichen positiven Effekt auf die Reduzierung von Depressionssymptomen hat und dass Aktivität in natürlichen Umgebungen im Vergleich zu Aktivitäten in städtischen Umgebungen Vorteile wie weniger Stress und allgemeines Wohlbefinden bietet. Die Schlussfolgerung ist, dass körperliche Aktivität und Natur eine wirksame Behandlungsmethode bei Depressionen sein können., Abstrakt Depresioni është një problem global i shëndetit publik që prek miliona njerëz dhe shkakton vuajtje të konsiderueshme. Ky rishikim i literaturës synon të hetojë efektet e aktivitetit fizik dhe kontaktit me natyrën në simptomat e depresionit. Metoda përfshin një kërkim dhe rishikim të literaturës përkatëse nga baza të ndryshme të të dhënave. Rezultatet tregojnë se aktiviteti fizik ka një efekt të rëndësishëm pozitiv në reduktimin e simptomave të depresionit dhe se aktiviteti në mjedise natyrore ofron përfitime të tilla si stresi i reduktuar dhe mirëqenia e përgjithshme në krahasim me aktivitetin në mjediset urbane. Përfundimi është se aktiviteti fizik dhe natyra mund të jenë një metodë efektive për trajtimin e depresionit., Depresija je globalni javnozdravstveni problem koji pogađa milione ljudi i uzrokuje značajnu patnju. Ovaj pregled literature ima za cilj da istraži efekte fizičke aktivnosti i kontakta s prirodom na simptome depresije. Metoda je uključivala pretragu i pregled relevantne literature iz različitih baza podataka. Rezultati pokazuju da fizička aktivnost ima značajan pozitivan učinak na smanjenje simptoma depresije, te da aktivnost u prirodnom okruženju pruža prednosti poput smanjenja stresa i općeg blagostanja u odnosu na aktivnost u urbanim sredinama. Zaključak je da fizička aktivnost i priroda mogu biti efikasna metoda liječenja depresije., Depresia este o problemă globală de sănătate publică care afectează milioane de oameni și provoacă suferințe semnificative. Această analiză a literaturii își propune să investigheze efectele activității fizice și ale contactului cu natura asupra simptomelor depresiei. Metoda a implicat o căutare și o revizuire a literaturii relevante din diferite baze de date. Rezultatele arată că activitatea fizică are un efect pozitiv semnificativ asupra reducerii simptomelor depresiei și că activitatea în medii naturale oferă beneficii precum reducerea stresului și bunăstarea generală în comparație cu activitatea din mediile urbane. Concluzia este că activitatea fizică și natura pot fi o metodă eficientă de tratament pentru depresie., o La depresión es un problema de salud pública mundial que afecta a millones de personas y causa un sufrimiento significativo. Esta revisión de la literatura tiene como objetivo investigar los efectos de la actividad física y el contacto con la naturaleza sobre los síntomas de depresión. El método implicó una búsqueda y revisión de literatura relevante de varias bases de datos. Los resultados muestran que la actividad física tiene un efecto positivo significativo en la reducción de los síntomas de depresión, y que la actividad en entornos naturales proporciona beneficios como la reducción del estrés y el bienestar general en comparación con la actividad en entornos urbanos. La conclusión es que la actividad física y la naturaleza pueden ser un método de tratamiento eficaz para la depresión., Abstrakt Depression er et globalt folkesundhedsproblem, der påvirker millioner af mennesker og forårsager betydelig lidelse. Denne litteraturgennemgang har til formål at undersøge effekten af fysisk aktivitet og naturkontakt på depressionssymptomer. Metoden indebar en søgning og gennemgang af relevant litteratur fra forskellige databaser. Resultaterne viser, at fysisk aktivitet har en signifikant positiv effekt på at reducere depressionssymptomer, og at aktivitet i naturlige miljøer giver fordele som reduceret stress og generel velvære sammenlignet med aktivitet i bymiljøer. Konklusionen er, at fysisk aktivitet og natur kan være en effektiv behandlingsmetode mod depression., Abstrakti Masennus on maailmanlaajuinen kansanterveysongelma, joka vaikuttaa miljooniin ihmisiin ja aiheuttaa huomattavaa kärsimystä. Tämän kirjallisuuskatsauksen tavoitteena on tutkia fyysisen aktiivisuuden ja luontokontaktin vaikutuksia masennuksen oireisiin. Menetelmä sisälsi asiaankuuluvan kirjallisuuden etsimisen ja tarkastelun eri tietokannoista. Tulokset osoittavat, että fyysisellä aktiivisuudella on merkittävä positiivinen vaikutus masennuksen oireiden vähentämiseen ja että luonnossa liikkuminen tuo etuja, kuten stressin vähenemistä ja yleistä hyvinvointia kaupunkiympäristöön verrattuna. Johtopäätös on, että fyysinen aktiivisuus ja luonto voivat olla tehokas hoitokeino masennukseen., Astratto La depressione è un problema di salute pubblica globale che colpisce milioni di persone e causa notevoli sofferenze. Questa revisione della letteratura mira a indagare gli effetti dell’attività fisica e del contatto con la natura sui sintomi della depressione. Il metodo prevedeva la ricerca e la revisione della letteratura pertinente da vari database. I risultati mostrano che l’attività fisica ha un effetto positivo significativo sulla riduzione dei sintomi della depressione e che l’attività in ambienti naturali fornisce benefici come riduzione dello stress e del benessere generale rispetto all’attività in ambienti urbani. La conclusione è che l’attività fisica e la natura possono essere un metodo di trattamento efficace per la depressione., Abstrakt Depresjon er et globalt folkehelseproblem som påvirker millioner av mennesker og forårsaker betydelig lidelse. Denne litteraturgjennomgangen tar sikte på å undersøke effekten av fysisk aktivitet og naturkontakt på depresjonssymptomer. Metoden innebar søk og gjennomgang av relevant litteratur fra ulike databaser. Resultatene viser at fysisk aktivitet har en betydelig positiv effekt på å redusere depresjonssymptomer, og at aktivitet i naturlige omgivelser gir fordeler som redusert stress og generell velvære sammenlignet med aktivitet i urbane miljøer. Konklusjonen er at fysisk aktivitet og natur kan være en effektiv behandlingsmetode for depresjon., Niyad-jabku waa dhibaato caafimaad bulsho oo caalami ah oo saamaysa malaayiin dad ah oo sababa dhibaato weyn. Dib u eegista suugaanta waxay ujeedadeedu tahay in la baaro saameynta dhaqdhaqaaqa jirka iyo xiriirka dabeecadda ee calaamadaha niyad-jabka. Habka ayaa ku lug lahaa raadinta iyo dib u eegista suugaanta khuseeya ee laga soo qaatay keydka macluumaadka ee kala duwan. Natiijooyinku waxay muujinayaan in dhaqdhaqaaqa jireed uu saameyn wanaagsan ku leeyahay dhimista calaamadaha niyad-jabka, iyo in dhaqdhaqaaqa jawiga dabiiciga ah uu bixiyo faa'iidooyin sida hoos u dhaca cadaadiska iyo fayo-qabka guud marka loo eego dhaqdhaqaaqa magaalooyinka. Gabagabada ayaa ah in dhaqdhaqaaqa jirka iyo dabeecadda ay noqon karaan hab daaweyn wax ku ool ah ee niyad-jabka., Abstraktní Deprese je celosvětový problém veřejného zdraví, který postihuje miliony lidí a způsobuje značné utrpení. Tento přehled literatury si klade za cíl prozkoumat účinky fyzické aktivity a kontaktu s přírodou na příznaky deprese. Metoda zahrnovala vyhledávání a revizi relevantní literatury z různých databází. Výsledky ukazují, že fyzická aktivita má významný pozitivní vliv na snížení symptomů deprese a že aktivita v přirozeném prostředí přináší výhody, jako je snížení stresu a celkové pohody ve srovnání s aktivitou v městském prostředí. Závěrem je, že fyzická aktivita a příroda mohou být účinnou léčebnou metodou deprese., Depressie is een mondiaal probleem voor de volksgezondheid dat miljoenen mensen treft en aanzienlijk lijden veroorzaakt. Dit literatuuronderzoek heeft tot doel de effecten van fysieke activiteit en natuurcontact op depressiesymptomen te onderzoeken. De methode omvatte het zoeken en beoordelen van relevante literatuur uit verschillende databases. De resultaten laten zien dat fysieke activiteit een significant positief effect heeft op het verminderen van depressiesymptomen, en dat activiteit in een natuurlijke omgeving voordelen oplevert zoals minder stress en algemeen welzijn in vergelijking met activiteit in stedelijke omgevingen. De conclusie is dat fysieke activiteit en natuur een effectieve behandelmethode kunnen zijn voor depressie., Abstrak Depresi adalah masalah kesehatan masyarakat global yang mempengaruhi jutaan orang dan menyebabkan penderitaan yang signifikan. Tinjauan literatur ini bertujuan untuk mengetahui pengaruh aktivitas fisik dan kontak alam terhadap gejala depresi. Metode ini melibatkan pencarian dan peninjauan literatur yang relevan dari berbagai database. Hasilnya menunjukkan bahwa aktivitas fisik mempunyai pengaruh positif yang signifikan dalam mengurangi gejala depresi, dan aktivitas di lingkungan alami memberikan manfaat seperti berkurangnya stres dan kesejahteraan umum dibandingkan aktivitas di lingkungan perkotaan. Kesimpulannya, aktivitas fisik dan alam dapat menjadi metode pengobatan depresi yang efektif., Absztrakt A depresszió egy globális közegészségügyi probléma, amely emberek millióit érinti, és jelentős szenvedést okoz. Jelen irodalmi áttekintés célja, hogy megvizsgálja a fizikai aktivitás és a természeti érintkezés hatását a depresszió tüneteire. A módszer a releváns irodalom keresését és áttekintését foglalta magában különböző adatbázisokból. Az eredmények azt mutatják, hogy a fizikai aktivitás jelentős pozitív hatással van a depresszió tüneteinek csökkentésére, és a természetes környezetben végzett tevékenység olyan előnyökkel jár, mint a stressz csökkentése és az általános jólét a városi környezetben végzett tevékenységhez képest. A következtetés az, hogy a fizikai aktivitás és a természet hatékony kezelési módszer lehet a depresszió kezelésére., Ágrip Þunglyndi er alþjóðlegt lýðheilsuvandamál sem hefur áhrif á milljónir manna og veldur verulegum þjáningum. Þessi ritrýni miðar að því að kanna áhrif líkamsræktar og náttúrusnertingar á þunglyndiseinkenni. Aðferðin fól í sér leit og yfirferð á viðeigandi bókmenntum úr ýmsum gagnagrunnum. Niðurstöður sýna að hreyfing hefur marktæk jákvæð áhrif til að draga úr þunglyndiseinkennum og að virkni í náttúrulegu umhverfi veitir ávinning eins og minni streitu og almenna vellíðan samanborið við virkni í borgarumhverfi. Niðurstaðan er sú að hreyfing og náttúra geti verið áhrifarík meðferðaraðferð við þunglyndi., Tóm tắt Trầm cảm là một vấn đề sức khỏe cộng đồng toàn cầu, ảnh hưởng đến hàng triệu người và gây ra nhiều đau khổ. Đánh giá tài liệu này nhằm mục đích điều tra tác động của hoạt động thể chất và tiếp xúc với thiên nhiên đối với các triệu chứng trầm cảm. Phương pháp này bao gồm việc tìm kiếm và xem xét các tài liệu liên quan từ các cơ sở dữ liệu khác nhau. Kết quả cho thấy hoạt động thể chất có tác động tích cực đáng kể trong việc giảm các triệu chứng trầm cảm và hoạt động trong môi trường tự nhiên mang lại những lợi ích như giảm căng thẳng và sức khỏe nói chung so với hoạt động trong môi trường thành thị. Kết luận là hoạt động thể chất và thiên nhiên có thể là một phương pháp điều trị trầm cảm hiệu quả.
Published: 2024

2. Problemi mentalnog zdravlja kod osoba s intelektualnom ometenošću.

Author: Đurić-Zdravković, Aleksandra, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Pavlović, Aleksandra, Bokun, Aleksandra, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Pavlović, Aleksandra, and Bokun, Aleksandra
Abstract: Pojavnost poremećaja mentalnog zdravlja predstavlja veliki izazov za javnozdravstvenu zaštitu. Približno 40% osoba sa intelektualnom ometenošću ima neki od problema mentalnog zdravlja koji se može dijagnostikovati. Cilj rada je da pregledom dostupne literature prouči faktore povećane vulnerabilnosti, barijere i preventivnu politiku u okviru mentalnog zdravlja kod osoba sa intelektualnom ometenošću. Sistematičan pregled literature temelji se na pretraživanju dostupnih naučnih recenziranih radova. Za ovu pretragu korišćen je servis Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KoBSON (baza podataka MEDLINE) i izdvojeni su radovi pisani na engleskom jeziku. Faktori koji dovode osobe sa intelektualnom ometenošću do povećane vulnerabilnosti za probleme mentalnog zdravlja veoma su složeni, mogu biti povezani i uzajamno delujući, stvarajući višestruke puteve osetljivosti. U radu se navode brojne barijere koje ugrožavaju kvalitetno dobijanje pomoći u okviru zaštite mentalnog zdravlja ovih osoba. Kada je u pitanju preventivna politika ključno je poboljšati saradnju primarne zdravstvene zaštite i specijalista, kao i usmeriti specifične intervencije zasnovane na dokazima na rizične faktore koji se javljaju u populaciji osoba s intelektualnom ometenošću. Izrađeni planovi i programi prevencije treba da omogućuje direktan uticaj na rizične faktore., The occurrence of mental health disorders represents a major challenge for public health protection. Approximately 40% of persons with an intellectual disability have a diagnosable mental health problem. The aim of the paper is to, by reviewing available literature, study the factors of increased vulnerability, barriers and preventive policy within the mental health of persons with intellectual disability. A systematic literature review is based on a search of available peer-reviewed scientific papers. For this search, the service of the Serbian Library Consortium for Coordinated Acquisition – KoBSON (MEDLINE database) was used, and papers written in English were selected. The factors that lead persons with intellectual disability to increased vulnerability to mental health problems are very complex, may be related and mutually acting, creating multiple pathways of susceptibility. In the paper, a number of barriers that threaten getting quality help in the field of mental health care of these persons, are mentioned. When it comes to preventive policy, it is crucial to improve cooperation between primary health care and specialists, as well as to direct specific evidence-based interventions to risk factors that occur in the population of persons with intellectual disability. Prepared prevention plans and programs should enable direct influence on risk factors.
Published: 2024

3. Mentalno zdravlje neformalnih negovatelja tokom epidemije Kovid-19 u Srbiji:: modelovanje strukturalnim jednačinama

Author: Milić, Nataša, Stanisavljević, Dejana, Matejić, Bojana, Mašić, Srđan, Rajović, Tatjana, Milić, Nataša, Stanisavljević, Dejana, Matejić, Bojana, Mašić, Srđan, and Rajović, Tatjana
Abstract: VOD: Cilj ove studije bio je ispitivanje kompleksnih odnosa između višestrukih determinanti procesa nege, opterećenja i depresije negovatelja tokom epidemije Kovid-19 u Srbiji. METODE: Istraživanje po tipu studije preseka sprovedeno je na nacionalno reprezentativnom uzorku (n=798) tokom epidemije Kovid-19 u Srbiji, od marta do septembra 2020. godine. Upitnik dizajniran za ovu studiju sastojao se od devet delova i uključivao je socio-demografske karakteristike neformalnih negovatelja, karakteristike negovanih osoba i nege, pitanja vezana za pružanje nege u novonastalim okolnostima tokom Kovid-19 epidemije i sledeće standardizovane instrumente: kratka forma upitnika za procenu kvaliteta života povezanog sa zdravljem SF-12, Krupova skala zamora, skala za ispitivanje bazičnih i instrumentalnih aktivnosti svakodnevnog života, Zarit Intervju za procenu opterećenja neformalnih negovatelja i Bekova skala depresivnosti. Modelovanje strukturalnim jednačinama korišćeno je za istovremenu procenu direktnih i indirektnih odnosa svih determinanti. REZULTATI: Više od dve trećine (71,9%) neformalnih negovatelja bilo je pod opterećenjem, a više od jedne četvrtine (27,1%) osećalo se depresivno. Samoprocenjeno fizičko zdravlje, potreba za psihosocijalnom podrškom i opterećenje negovatelja bili su glavni direktni prediktori depresije. Višestruke determinante nege imale su indirektne efekte na nastanak depresije, sa opterećenjem negovatelja kao posredničkim faktorom. ZAKLJUČCI: Subjektivno opterećenje predstavljalo je značajan faktor rizika za nastanak depresije kod neformalnih negovatelja tokom epidemije Kovid-19. Pružanje psihosocijalne podrške je prepoznato kao važna prilika za smanjenje rizika od depresije kod neformalnih negovatelja., BACKGROUND: The objective of this study was to assess the complex relationship between the multiple determinants of the caregiving process, the caregiver burden, and depression during the COVID-19 epidemic in Serbia. METHODS: A cross-sectional study was conducted on a nationally representative sample (n=798) during the COVID-19 epidemic in Serbia from March to September 2020. A nine- section questionnaire designed for this study included the characteristics of caregivers, characteristics of care and care recipients, COVID-19 related questions, and the following standardized instruments: 12-Item Short-Form Health Survey, Fatigue Severity Scale, Activities of Daily Living Scale and Instrumental Activities of Daily Living Scale, Zarit Caregiver Burden Scale, and Beck Depression Inventory. Path analysis was used for the simultaneous assessment of the direct and indirect relationships of all determinants. RESULTS: More than two thirds (71.9%) of informal caregivers experienced a burden, and more than one quarter (27.1%) had depression symptomatology. Self-rated physical health, need for psychosocial support, and caregiver burden were the main direct predictors of depression. Multiple determinants of the caregiving process had indirect effects on depressive symptomatology via the caregiver burden as a mediating factor. CONCLUSIONS: The subjective burden presented a significant risk factor for depressive symptoms in caregivers during the COVID-19 epidemic in Serbia. The provision of psychosocial support was identified as an important opportunity to reduce depressive risk in informal caregivers.
Published: 2023

4. The provision of mental health protection services through the public and civil sectors in the Rebublic of Serbia

Author: Bogdanović, Jasmina, Bogdanović, Jasmina, Petrović, Vanja, Gajić, Miona, Bogdanović, Jasmina, Bogdanović, Jasmina, Petrović, Vanja, and Gajić, Miona
Abstract: Mental health care reform is a long-term process and a key aspect of the development and progress of society as a whole. This paper aims to present an overview and analysis of mental health care services intended for adults within the public and civil sectors in the Republic of Serbia. The main method applied in this study is content analysis. The results show that certain services and measures to improve mental health care have been created and implemented, but many goals have not yet been achieved. The biggest challenges facing the provision of mental health care services – alongside a lack of financial resources – are discrepancies in regulations, the dominance of tertiary health services in providing treatment to people with mental health, a lack of services in the community, insufficient involvement of the civil sector, and weak intersectoral cooperation between different systems. Due to the lack of data transparency and comprehensive service registries, this paper presents a large – although not comprehensive – number of public, civil, and private sector mental health care services. Mental health care in the Republic of Serbia should in the future aim to overcome the gap between mental health policy and practice, promote deinstitutionalization, establish health and social services and support systems in the community, and search for protection models that will enable better social inclusion for people with mental health problems and the fulfillment of their social, economic, and all other human rights, Reforma zaštite mentalnog zdravlja je dugotrajan proces i predstavlja važan deo razvoja i napretka celokupnog društva. Cilj ovog rada je prikaz i analiza usluga zaštite mentalnog zdravlja u okviru javnog i civilnog sektora u Republici Srbiji. Osnovni primenjeni metod je analiza sadržaja. Rezultati pokazuju da su do sada kreirane i realizovane određene usluge i mere unapređenja zaštite mentalnog zdravlja, ali ciljevi još uvek nisu ostvareni. Najveći izazovi pružanja usluga zaštite mentalnog zdravlja pored nedostataka finansijskih resursa su i dalje neusaglašenost normativnih dokumenata iz ove oblasti i prakse, dominacija tercijarnih zdravstvenih službi u pružanju tretmana osobama sa mentalnim zdravljem, nedostatak usluga u zajednici, slaba uključenost civilnog sektora i slaba međusektorska saradnja između različitih sisitema. Usled nedostataka sveobuhvatnih registara usluga i transparetnosti podataka, u ovom radu prikazan je veliki broj usluga, ali ne i sve postojeće usluga zaštite mentalnog zdravlja javnog i civilnog sektora koje se odnose na odrasle osobe sa problemima mentalnog zdravlja. Uz nemogućnost da se sagledaju sve postojeće usluge zaštite mentalnog zdravlja, ograničenje ovog rada je i nedostatak prikaza pružanja usluga kroz privatni sektor. Zaštite mentalnog zdravlja u Republici Srbiji bi trebalo u budućnosti da bude usmerena na prevazilaženje jaza između dokumenata politike mentalnog zdravlja, legislative i prakse, promociju deinstitucionalizacije, uspostavljanje zdravstveno- socijalnih usluga i sistema podrške u zajednici, kao i potragu za modelima zaštite koji će osobama sa problemima mentalnog zdravlja omogućiti bolju socijalnu inkluziju i ispunjenje socijalnih, ekonomskih i svih drugih ljudskih prava.
Published: 2023

5. Testiranje efektivnosti programa psihosocijalne podrđke starijim osobama: kvazi-ekspeerimetalna studija

Author: Dimoski, Jana, Manojlović, Milica, Vukčević Marković, Maša, Dimoski, Jana, Manojlović, Milica, and Vukčević Marković, Maša
Published: 2022

6. Sindrom sagorevanja na radu i mentalno zdravlje kod zdravstvenih radnika tokom pandemije COVID-19

Author: Radmanović, Branimir, Jovanović, Mirjana, Simić Vukomanović, Ivana, Đorđević, Vladimir, Safiye, Teodora, Radmanović, Branimir, Jovanović, Mirjana, Simić Vukomanović, Ivana, Đorđević, Vladimir, and Safiye, Teodora
Abstract: Uvod: Cilj ove disertacije bio je da kod zdravstvenih radnika ispitamo povezanost dimenzija sindroma sagorevanja na radu sa važnim osobinama ličnosti, sociodemografskim karakteristikama, uslovima rada, kao i uslovima života tokom pandemije COVID-19. Metod: Uzorak je obuhvatio 406 ispitanika (Ž=267), 141 lekara i 265 medicinskih tehničara. Korišćeni su instrumenti: Srpska verzija upitnika izgaranja na poslu, Kratka skala subjektivnog blagostanja, Kratka skala rezilijentnosti, Upitnik za procenu refleksivne funkcije, Skala depresivnosti, anksioznosti i stresa, kao i poseban upitnik kreiran za potrebe ovog istraživanja. Rezultati: U odnosu na zdravstvene radnike koji su radili u redovnim kliničkim uslovima, zdravstveni radnici koji su radili u COVID-19 zoni (N=203) imali su veći stepen izraženosti emocionalne iscrpljenosti (t=2,78, p<0,01) i depersonalizacije (t=2,91, p<0,01). Model regresije emocionalne iscrpljenosti objašnjava 52% njene varijanse. Emocionalnu iscrpljenost najviše povećavaju stres kao osobina ličnosti (ß=0,38, p<0,01), ženski pol (ß=0,30, p<0,01) i nedovoljno odmora nakon posla (ß=0,24, p<0,01). Model regresije depersonalizacije objašnjava 24% njene varijanse. Depersonalizaciju najviše povećava depresija kao osobina ličnosti (ß=0,24, p<0,01). Model regresije lične efikasnosti objašnjava 31% varijanse, a najvažniji prediktor je subjektivno blagostanje (ß=0,40, p<0,01). Zaključak: Dimenzije sindroma sagorevanja na radu su u neposrednoj vezi sa subjektivnim blagostanjem i osobinama koje ukazuju koliko su zdravstveni radnici skloni doživljavanju stresa i depresije., Introduction: The aim of this dissertation was to examine the relationship between dimensions of burnout syndrome with important personality traits, sociodemographic characteristics, working conditions, as well as living conditions among healthcare workers during the COVID-19 pandemic. Method: The sample included 406 respondents (female=267), 141 doctors and 265 medical technicians. The instruments used were: Serbian version of the burnout questionnaire, Short subjective well-being scale, Brief resilience scale, Reflective functioning questionnaire, Depression, anxiety and stress scale, as well as a special questionnaire created for the purpose of this research. Results: Compared to healthcare workers who worked in regular clinical conditions, healthcare workers who worked in the COVID-19 zone (N=203) had a higher degree of emotional exhaustion (t=2.78, p<0.01) and depersonalization (t=2.91, p<0.01). The regression model of emotional exhaustion explains 52% of its variance. Emotional exhaustion is increased the most by stress as a personality trait (ß=0.38, p<0.01), female gender (ß=0.30, p<0.01) and insufficient rest after work (ß=0.24, p <0.01). The depersonalization regression model explains 24% of its variance. Depersonalization increases the most with depression as a personality trait (ß=0.24, p<0.01). The regression model of personal accomplishment explains 31% of the variance, and the most important predictor is subjective well-being (ß=0.40, p<0.01). Conclusion: The dimensions of the burnout syndrome are directly related to subjective wellbeing and characteristics that indicate how prone healthcare workers are to experiencing stress and depression. Keywords: burnout syndrome, COVID-19, mental health, resilience, capacity for mentalizing, healthcare workers, subjective well-being
Published: 2022

7. Procena mentalnog zdravlja kod bolesnika sa malignim bolestima u primarnoj zdravstvenoj zaštiti

Author: Živanović-Mačužić, Ivana, Dagović, Aleksandar, Radovanović, Snežana, Volarević, Ana, Đorđević, Vladimir, Vučić, Veroljub M., Živanović-Mačužić, Ivana, Dagović, Aleksandar, Radovanović, Snežana, Volarević, Ana, Đorđević, Vladimir, and Vučić, Veroljub M.
Abstract: Uvod: Cilj ove studije je istraživanje povezanosti simptoma depresivnosti i anksioznosti kod pacijenata sa malignim bolestima u primarnoj zdravstvenoj zaštiti. Metod: Prospektivna opservaciona studija je obuhvatila odrasle korisnike primarne zdravstvene zaštite u Domu zdravlja Trstenik, Centralna Srbija, starosti 19 i više godina, oba pola, sa dijagnozom onkološke bolesti. Kao instrument istraživanja za procenu simptoma depresivnosti korišćen je upitnik PHQ-9 (The Patient Health Questionnaire), izveden iz PRIME MD-and (The Primary Care Evaluation of Mental Disorders), i Beck Anxiety Scale (BAI) za registrovanje prisustva određenih simptoma anksioznosti. Rezultati: Najveći procenat pacijenata imao je simptome blage (27,2%) ili umerene depresije (22%), dok je 18% prijavilo simptome velike depresije. Svi ispitanici su okarakterisani kao osobe sa teškom anksioznošću (skor 26-63). Nivo depresije i anksioznosti je veći kod starijih ispitanika, u prisustvu hroničnih bolesti sa većim ograničenjima i prisustvom poteškoća u obavljanju svakodnevnih aktivnosti, sa izraženijim dejstvom bola na aktivnost, prisustvo stresa. Zaključak: Briga o mentalnom zdravlju pacijenata obolelih od malignih bolesti mora zauzimati značajan deo nacionalne zdravstvene politike svake zemlje., Background: The aim of this study is to research the association of cancer with the presence of symptoms of depression and anxiety in primary health care patients. Methods: The prospective observational study which included adult users of health care at the Health Center Trstenik, Central Serbia, aged 19 and over, both sexes, with a diagnosis of oncological disease. A research instrument to assess depressive symptoms is used PHQ-9 (The Patient Health Questionnaire) questionnaire, derived from PRIME MD-and (The Primary Care Evaluation of Mental Disorders), and the Beck Anxiety Scale (BAI) to register the presence of certain anxiety symptoms. Results: The largest percentage of patients had symptoms of mild (27.2%) or moderate depression (22%), while 18% reported symptoms of major depression.All subjects were characterized as persons with severe anxiety (score 26-63). The level of depression and anxiety is higher in older subjects, in the presence of chronic diseases with greater limitations of activity and the presence of difficulties in performing daily activities, with a more pronounced effect of pain on activity, the presence of stress. Conclusion: Caring for the mental health of cancer patients must occupy a significant part of each country's national health policy.
Published: 2022

8. Mentalno zdravlje u Srbiji: procena potreba, faktora rizika i barijera u dobijanju stručne podrške

Author: Živanović, Marko, Vukčević Marković, Maša, Dimoski, Jana, Gvozden, Matija, Živanović, Marko, Vukčević Marković, Maša, Dimoski, Jana, and Gvozden, Matija
Abstract: U ovom izveštaju predstavljeno je istraživanje o mentalnom zdravlju stanovništva u Srbiji. Istraživanje je obuhvatilo procenu mentalnog zdravlja, odnosno procenu simptomatologije sledećih devet mentalnih poremećaja: depresije, anksioznosti, suicidalnosti, opsesivno-kompulzivne simptomatologije, somatizacije, poremećaja ishrane, post-traumatskog stresnog poremećaja (PTSP), simptomatologije iz psihotičnog spektra i disocijativne simptomatologije. Istraživanje je bilo usmereno i na procenu širokih grupa faktora rizika za navedenu simptomatologiju. Dodatno, istraživanje pruža informacije o potrebi za stručnom podrškom zbog psihičkih tegoba kod stanovništva Srbije, tome u kojoj meri se osobe sa psihičkim tegobama obraćaju za pomoć, kome, i kakva su im iskustva, kao i koji su razlozi za to što se neke osobe koje imaju potrebu za podrškom, ipak ne obraćaju za pomoć. Istraživanje je sprovedeno na reprezentativnom uzorku od 1000 građana i građanki Srbije. Rezultati su pokazali da se oko trećine stanovništva Srbije može smatrati psihički ugroženim. 15.6% stanovništva ima prisutne simptome depresije, 7.2% anksioznosti, dok je 1.6% stanovništva u visokom riziku od suicida. Dodatno, 2.9% građana izveštava da su makar jednom tokom života bili hospitalizovani zbog psihičkih tegoba, 8.1% građana Srbije izveštava da im je tokom života postavljena dijagnoza mentalnog poremećaja, dok 11.8% građana izveštava da su u poslednjih 7 dana koristili lekove usled psihičkih tegoba. Kao faktori rizika za neke od psihičkih tegoba izdvajaju se ženski rod, mlađi uzrast, gradska sredina i niži socio-ekonomski status. Dodatno, veći broj stresnih i traumatskih iskustava, kao i odsustvo socijalne podrške, predstavljaju faktore rizika za pojedine tegobe. Konačno, izbegavajući stil prevladavanja stresa, prevladavanje fokusirano na emocije, kao i manjak psihološke rezilijentnosti takođe predstavljaju faktore rizika za neke od psihičkih tegoba. Rezultati istraživanja pokazuju i da je najmanje svaka treća
Published: 2022

9. Podrška putem društvenih mreža iz perspektive osoba oštećenog sluha

Author: Marković, Aleksandra and Marković, Aleksandra
Abstract: Prema podacima Saveza gluvih i nagluvih Srbije, 1% stanovništva naše zemlje čine osobe koje su u potpunosti ili delimično bez sluha (Žižić i Jaslar, 2014). Reč je o heterogenoj populaciji, kako se i sam nedostatak sluha može sagledati u svetlu dva različita modela. Prvi model, model medicinski određene onesposobljenosti, gluvoću određuje kao patološko stanje sa naglaskom na nedostatak slušnog mehanizma (Žižić i Jaslar, 2014). Drugi model, društvenokulturni, dovodi u pitanje shvatanje gluvoće kao invaliditeta, te se ističe mogućnost da je reč o socijalnom konstruktu (Groce, 1985), kako većina gluvih živi u svetu kreiranom od strane onih koji čuju. Prema ovom modelu, gluvoća se određuje kao kulturološki a ne audiološki termin (Žižić i Jaslar, 2014), te se govori o lingvističkom i kulturnom identitetu (Young & Temple, 2014). Iako je u populaciji moguće uočiti razlike u pogledu načina komunikacije, (Napier et al., 2013), ipak je dominantan modalitet znakovni jezik, čija je upotreba najčešće ograničena na zajednice gluvih. Iz tog razloga, gluva lica se suočavaju sa komunikacionim barijerama, te posledično i nedostatkom socijalne podrške u čujućem okruženju, pa čak i u okviru svojih čujućih porodica (Bone, 2018). Pored toga, manjak potrebne podrške se može javiti i u okviru zajednica gluvih, kako je gluvima teško da govore o psihološkim problemima sa drugim gluvim licima zbog straha od moguće kritike i potencijalnog isključenja iz grupe (Žižić i Jaslar, 2014). Socijalna podrška, koja uključuje kako emocionalne forme podrške koje proizilaze iz bliskih odnosa, tako i instrumentalne forme koje se odnose na praktičnu pomoć (Werner-Seidler et al., 2017), smatra se značajnom za mentalno zdravlje pojedinca (Jung et al., 2017), dok se socijalna izopštenost povezuje sa povećanjem rizika od razvijanja mentalnog poremećaja (Huxley & Thornicroft, 2003, prema Du Feu & Chovaz, 2014). Na kraju, društvene mreže kao interaktivni društveni mediji (Vasić, 2010), imaju potencijale u oblasti
Published: 2021

10. Upotreba humora u psihoterapiji

Author: Pešić, Jovana, Vukosavljević-Gvozden, Tatjana, Batinić, Borjanka, Pešić, Jovana, Vukosavljević-Gvozden, Tatjana, and Batinić, Borjanka
Abstract: U radu su opisani pojam humora, psihološki aspekti i teorije koje ga objašnjavaju, kao i povezanost humora sa mentalnim zdravljem. Prikazano je nekoliko različitih terapijskih pristupa koji uključuju humor u svoje intervencije, uz opis teorijskih pojmova na kojima počivaju i tehnika koje koriste. Zaključeno je da humor može biti dragoceno terapijsko sredstvo koje menja perspektivu, izaziva povišenje pozitivnog afekta i raspoloženja i dovodi do promena u ponašanju. Međutim, iako potencijalno produktivan, treba ga primenjivati oprezno - uvek u empatičnoj, podržavajućoj atmosferi, uz stalni monitoring oko vrste humora, potreba klijenta i specifičnosti situacije u kojoj se nalazi. Humor u terapijskom procesu je usmeren na nepoželjne osobine i ponašanja, ali nikada na osobu., The article describes the notion of humor, the psychological aspects, and theories that explain it, as well as the association of humor with mental health. Several different therapeutic approaches have been presented that incorporate humor into their interventions, along with a description of the theoretical concepts they rely on and the techniques they use. It has been concluded that humor can be a valuable therapeutic tool which changes perspective, increases positive affect and mood, and leads to behavioral changes. However, while potentially productive, it should be used with caution - always in an empathetic, supportive atmosphere, with constant monitoring of the type of humor, client needs and specificity of the situation. Humor is directed towards undesirable traits and behaviors, but never towards a person.
Published: 2020

11. Mentalno zdravlje izbeglica, tražilaca azila i migranta - izazovi i primeri dobre prakse

Author: Pejušković, Bojana, Vukčević Marković, Maša, Pejušković, Bojana, and Vukčević Marković, Maša
Abstract: U poslednjih nekoliko godina, broj izbeglica, migranata i tražilaca azila dramatično je porastao širom sveta. Srbija, kao glavna tranzitna zemlja, trenutno je domaćin za preko 6,000 novih tražilaca azila i izbeglica, za preko 26,200 izbeglica i 198,500 interno raseljenih lica iz regiona bivše Jugoslavije, kao i za 1,950 osoba pod rizikom od gubitka države. Migranti su često pod akutnim i hroničnim stresom. Mnogi od njih traumatizovani su u svojim domovinama i tokom puta, usled progona, nasilja, povreda ljudskim prava, i suočeni su sa stalnim stresorima u zemljama egzila. Obimna istraživanja pokazala su povećane stope i znatnu varijabilnost u prevalenciji kratkoročnih i dugoročnih problema mentalnog zdravlja među izbeglicama, tražiocima azila i migrantima. Najprevalentniji psihijatrijski poremećaji su depresija, anksioznost, prolongirano tugovanje, somatoformni poremećaji, psihoze, zloupotreba supstanci, kao i poremećaji specifično povezani sa stresom, posebno posttraumatski stresni poremećaj. Hitno je potrebno ponuditi sistematične i održive solucije za zaštitu mentalnog zdravlja, kako bi se smanjili sa traumom povezani problemi mentalnog zdravlja i prevenirale dogoročne posledice. Multisektorni, na dokazima zasnovan, multidisciplinarni pristup, prepoznat je kao krucijalni u prepoznavanju potreba ovih populacija i omogućavanju adekvatne zaštite njihovog mentalnog zdravlja i psihosocijalnog blagostanja., In the past few years the number of refugees, migrants and asylum seekers worldwide has increased dramatically. Serbia, as a mainly transit country currently hosts over 6,000 new asylum-seekers and refugees, over 26.200 refugees and 198.500 internally displaced persons from the ex-Yugoslavia region, and 1.950 persons at risk of statelessness. Migrants are often under acute and chronic stress. Many of them were traumatized in their homelands and during their journey , due to persecution, violence, and human right violations, and they are confronted with ongoing stressors in the exile countries. Extensive research has shown increased rates and substantial variability in the prevalence of short-term and long-term mental health problems among refugees, asylum seekers and migrants. The most prevalent psychiatric disorders are depression, anxiety, prolonged grief, somatoform disorders, psychosis, substance use disorders, and disorders specifically related to stress, particularly posttraumatic stress disorder. It's urgent to offer a systemic and sustainable solutions for mental health protection, in order to reduce trauma related mental health problems and prevent long-term consequences. Multisectoral, evidence-based and multidisciplinary approach is recognized as crucial in identifying needs of these populations and enabling proper protection of their mental health and psychosocial wellbeing.
Published: 2020

12. Psihosocijalna podrška u vreme kovida 19

Author: Rakić-Bajić, Gorana, Džamonja Ignjatović, Tamara, Klikovac, Tamara, Petrović, Nikola, Vuletić, Teodora, Ignjatović, Natalija, Zotović-Kostić, Marija, Bokun, Tatjana, Nešin, Dragana, Radić, Katarina, Rakić-Bajić, Gorana, Džamonja Ignjatović, Tamara, Klikovac, Tamara, Petrović, Nikola, Vuletić, Teodora, Ignjatović, Natalija, Zotović-Kostić, Marija, Bokun, Tatjana, Nešin, Dragana, and Radić, Katarina
Abstract: Izloženost pandemiji predstavlja visoko stresan događaj i kao takav nosi rizik za mentalno zdravlje. Specifičnost pandemije kovida 19 je i uvođenje propisanih mera kao što su fizička distanca i smanjenje socijalnih kontakata, te periodi potpunog ograničenja kretanja stanovništva na njenom početku. Očekivano, opasnost od zaraze, izmenjeni i ograničeni uslovi života dovode do porasta nivoa svakodnevnog stresa, narušavanja mentalnog zdravlja, te i do povećane potrebe za psiho-socijalnom podrškom. Sa idejom da se odgovori na aktuelne potrebe i u što većoj meri zaštiti mentalno zdravlje stanovništva veoma brzo nakon početka pandemije, organizovani su različiti vidovi onlajn psihološke podrške (putem telefona, četa i mejla). Onlajn psihološka podrška ima značajnu prednost široke dostupnosti, s obzirom na to da ne zahteva istovremeno fizičko prisustvo u određenom prostoru. S druge strane, upravo ovo odsustvo fizičke blizine može predstavljati i teškoću u radu sa korisnicima. Okrugli sto je planiran kao prilika za predstavljanje i razmenu iskustava pružanja onlajn psihološke podrške, razmatranje o prednostima i teškoćama različitih vidova onlajn podrške iz ugla koordinatora i savetnika, te kreiranje preporuka za buduću dobru praksu.
Published: 2020

13. Uticaj poverenja javnosti i medija na nivoe anksioznosti i depresije među stručnim radnicima tokom COVID-19 epidemije u Srbiji

Author: Marković, Ivan, Nikolovski, Srđan, Milojević, Stefan, Živković, Dragan, Knežević, Snežana, Mitrović, Aleksandra, Fišer, Zlatko, Đurđević, Dragan, Marković, Ivan, Nikolovski, Srđan, Milojević, Stefan, Živković, Dragan, Knežević, Snežana, Mitrović, Aleksandra, Fišer, Zlatko, and Đurđević, Dragan
Abstract: Uvod/Cilj. Pored velikog uticaja bolesti izazvane koronavirusom krajem 2019. godine (COVID-19) na fizičko zdravlje, socijalno funkcionisanje i ekonomiju, ovaj javnozdravstveni problem ima značajan uticaj i na mentalno zdravlje ljudi. Cilj rada bio je da se proceni uticaj informacija povezanih sa epidemiološkom situacijom i poverenja u zdravstveni sistem i preventivne mere tokom COVID-19 epidemije u Srbiji u 2020. godini na nivoe anksioznosti i depresije kod radnika obrazovne, vojne i zdravstvene struke. Metode. U studiji je korišćen anonimni upitnik koji je prosleđen stručnim radnicima iz obrazovnog, vojnog i sistema zdravstvene zaštite. U upitniku su korišćeni Bekova skala anksioznosti, Cungova skala samoprocene depresivnosti, kao i deo koji su kreirali autori i koji je ispitivao doživljaj uznemirenosti ispitanika informacijama koje se odnose na stanje epidemije i poverenje ispitanika u zdravstveni sistem i mere prevencije propisane od strane kriznog štaba. Rezultati. Od ukupno 110 ispitanika, uključenih u ovu studiju, prosečne starosti 35,25 ± 9,23 godina, 59,1% su činile žene. Kod zdravstvenih radnika su učestalost doživljavanja informacija u vezi sa stanjem epidemije, dostupnih putem medija, okarakterisanih kao uznemirujuće, kao i prosečan nivo anksioznosti, bili viši u odnosu na zaposlene u vojsci (p LT 0,05). Žene su takođe doživljavale kao uznemirujuće javno dostupne informacije u vezi sa stanjem epidemije u višem procentu u poređenju sa muškarcima (p LT 0,01), a imale su i prosečno više nivoe anksioznosti (p = 0,01) i depresije (p LT 0,05). Nedostatak poverenja javnosti je bio povezan sa višim nivoima depresije, a doživljavanje informacija u vezi sa stanjem epidemije kao uznemirujućih, sa nivoima i anksioznosti i depresije. Zaključak. Izraženo doživljavanje informacija u vezi sa stanjem epidemije kao uznemirujućih među zdravstvenim radnicima, kao i značajno odsustvo poverenja u zdravstveni sistem i u preventivne mere predložene od strane kriznog štaba, preds, Background/Aim. Along with the great impact of 2019 coronavirus disease (COVID-19) on physical health, social functioning, and economy, this public health emergency has significant impact on mental health of people as well. The aim of this study was to assess the impact of outbreak-related information and public trust in the health system and preventive measures during the COVID-19 outbreak in Serbia in 2020 on levels of anxiety and depression in education, army and healthcare professionals. Methods. An anonymous questionnaire was disseminated to skilled professionals working in fields of education, army, and healthcare. The questionnaire included the Beck Anxiety Inventory, Zung Self-Rating Depression Scale, as well as the section assessing the perceived disturbance by the outbreak-related information and the trust of participants in healthcare system and preventive measures proposed by the crisis team. Results. Out of 110 subjects enrolled in this study (mean age 35.25 ± 9.23 years), 59.1% were women. Among healthcare workers, the frequency of perceiving outbreak-related information available in public media as disturbing, as well as the average level of anxiety, were higher compared to the group of army professionals (p LT 0.05). Women also perceived outbreak-related information available in public media as disturbing in a higher percentage compared to men (p LT 0.01), and had higher levels of anxiety (p = 0.01) and depression (p LT 0.05). The lack of public trust was associated with higher levels of depression, and the perception of outbreak-related information as disturbing with higher levels of both anxiety and depression. Conclusion. Significant perception of outbreak-related information as disturbing among healthcare workers, as well as the lack of trust in healthcare system and preventive measures proposed by the crisis team are important factors influencing the mental state. This finding has the guiding purpose for competent institutions to make efforts to
Published: 2020

14. Refleksije studenata socijalne politike i socijalnog rada tokom pandemije izazvane virusom korona u Srbiji

Author: Burgund-Isakov, Anita, Burgund-Isakov, Anita, Marković, Violeta, Polić, Sanja, Burgund-Isakov, Anita, Burgund-Isakov, Anita, Marković, Violeta, and Polić, Sanja
Abstract: Pandemija virusa Kovid 19 dovela je do promena u svakodnevnici ljudi i proizvela osećaje nesigurnosti i anksioznosti koji mogu imati negativne posledice na učenje i psihološko zdravlje studenata. Prelaskom na online nastavu na Fakultetu političkih nauka Univerziteta u Beogradu, za studente socijalne politike i socijalnog rada uvedena je predispitna obaveza pisanja refleksivnih dnevnika sa ciljem da se identifikuju, prepoznaju i osveste sopstvene reakcije i doživljaji vezani za pandemiju i podstakne introspekcija i kritičko mišljenje studenata. Cilj rada je analiza dobijenih podataka radi dobijanja informacija o doživljaju studenata i reakcijama na pandemiju virusa Kovid 19 kako bi se stekle informacije o suočavanju sa situacijom pandemije ali i kreirale intervencije radi očuvanja i unapređenja mentalnog zdravlja studentske populacije. Primenjena je tematska analiza dnevnika u kojima su indetifkovane teme: odnos prema pisanju dnevnika, sagledavanje dobrih aspekata vanrednog stanja, porodični odnosi, variranje raspoloženja, odnos prema jelu i pripremi hrane, stvaranje strukture, razvoj kreativnosti, anksioznost, depresivna stanja, bes i strah. Rezultati ukazuju na značaj negovanja i očuvanja mentalnog zdravlja za dobrobit ljudi i na moguće pravce unapređenja praksi obrazovnih ustanova u kriznim situacijama., The pandemic of the novel corona virus has led to changes in people’s daily lives and has produced feelings of insecurity and anxiety that can have neg- ative consequences for students’ learning and psychological health. Upon switching to online teaching at the Faculty of Political Science, University of Belgrade, a pre-examination task of writing reflective diaries was introduced for students of social politics and social work on two subjects: Counseling and Sociotherapy and Social Work with Children and Youth. The aim of the task was to identify, but also recognize and raise awareness of reactions and experiences related to the pandemic and encourage introspec- tion. The thematic analysis of 80 reflective diaries and selected topics were presented: attitude towards writing diaries, understanding the good aspects of the state of emergency, family relations, mood swings, attitude towards eating and food preparation, creating structure, developing creativity, anx- iety, depression, anger and fear. The results indicate the importance of nur- turing and preserving mental health for the well-being of people and the possible directions for improving the practice of educational institutions in crisis situations.
Published: 2020

15. Socijalna politika u zaštiti mentalnog zdravlja i prevenciji bolesti zavisnosti

Author: Čekerevac, Ana, Čekerevac, Ana, Perišić, Natalija, Čekerevac, Ana, Čekerevac, Ana, and Perišić, Natalija
Abstract: Razmatranja zaštite mentalnog zdravlja i prevencije bolesti zavisnosti unutar nauke i prakse socijalne politike mogu se pozicionirati, između ostalog, u okvire države blagostanja. Praktične adaptacije teorijskih pristupa državi blagostanja rezultovale su različitim politikama u oblasti mentalnog zdravlja, čiji su karakteristični tipovi opisani i analizirani u radu. U osnovi različitih pristupa politika u praksi nalaze se različite interpretacije kompleksnih relacija koje se mogu uspostaviti između koncepta slobode u socijalnoj politici i (ne)slobode koju kreiraju bolesti zavisnosti. Stavke politike, njenog dizajna i logike, imaju ključni značaj u kontekstima države blagostanja, sa važnim i neposrednim posledicama za politike zaštite mentalnog zdravlja i prevencije bolesti zavisnosti. U radu se stoga razmatraju izazovi preoblikovanja „problema” bolesti zavisnosti u predmet politike i njegove interpretacije, a zatim i četiri osnovne argumentacije koje se nalaze u osnovi kreiranja politika zaštite mentalnog zdravlja. Rad se zasniva na kvalitativnoj analizi postojeće literature iz oblasti socijalne politike o mentalnom zdravlju. Osnovni cilj je ukazivanje na veze između ovih oblasti, uz zagovaranje pristupa koji bi efektivno rezultovao koordinacijom i partnerstvima., Considerations of mental health protection and addiction diseases’ prevention within the theory and practice of social policy can be positioned, interalia, within the topic of the welfare state. Practical adaptations of theoretical approaches to the welfare state resulted in the variety of policies in the field of mental health. Their types are described and analyzed in this paper. The roots of different policy approaches in the practice stem from the differences in the interpretations of complex relations that can be established between the concept of freedom in social policy and (un)freedom created by addiction diseases. Policy items, its design and logic, are crucial in the contexts of welfare states, with important and immediate implications for the policies of mental health protection and addiction diseases’ prevention. Therefore, the paper discusses the challenges of transforming a „problem” of addiction disease into the subject matter of policy and its interpretation. Further, it considers four basic argumentation underlying the creation of the policy of mental health protection. The paper is based on the qualitative analysis of the literature on mental health in the field of social policy. Its main aim is to explore the relations between the the fields of mental health and social policy, while advocating for an approach that would effectively result in the coordination and partnerships
Published: 2020

16. Upotreba humora u psihoterapiji

Author: Pešić, Jovana, Vukosavljević-Gvozden, Tatjana, Batinić, Borjanka, Pešić, Jovana, Vukosavljević-Gvozden, Tatjana, and Batinić, Borjanka
Abstract: U radu su opisani pojam humora, psihološki aspekti i teorije koje ga objašnjavaju, kao i povezanost humora sa mentalnim zdravljem. Prikazano je nekoliko različitih terapijskih pristupa koji uključuju humor u svoje intervencije, uz opis teorijskih pojmova na kojima počivaju i tehnika koje koriste. Zaključeno je da humor može biti dragoceno terapijsko sredstvo koje menja perspektivu, izaziva povišenje pozitivnog afekta i raspoloženja i dovodi do promena u ponašanju. Međutim, iako potencijalno produktivan, treba ga primenjivati oprezno - uvek u empatičnoj, podržavajućoj atmosferi, uz stalni monitoring oko vrste humora, potreba klijenta i specifičnosti situacije u kojoj se nalazi. Humor u terapijskom procesu je usmeren na nepoželjne osobine i ponašanja, ali nikada na osobu., The article describes the notion of humor, the psychological aspects, and theories that explain it, as well as the association of humor with mental health. Several different therapeutic approaches have been presented that incorporate humor into their interventions, along with a description of the theoretical concepts they rely on and the techniques they use. It has been concluded that humor can be a valuable therapeutic tool which changes perspective, increases positive affect and mood, and leads to behavioral changes. However, while potentially productive, it should be used with caution - always in an empathetic, supportive atmosphere, with constant monitoring of the type of humor, client needs and specificity of the situation. Humor is directed towards undesirable traits and behaviors, but never towards a person.
Published: 2020

17. Mentalno zdravlje izbeglica, tražilaca azila i migranta - izazovi i primeri dobre prakse

Author: Pejušković, Bojana, Vukčević Marković, Maša, Pejušković, Bojana, and Vukčević Marković, Maša
Abstract: U poslednjih nekoliko godina, broj izbeglica, migranata i tražilaca azila dramatično je porastao širom sveta. Srbija, kao glavna tranzitna zemlja, trenutno je domaćin za preko 6,000 novih tražilaca azila i izbeglica, za preko 26,200 izbeglica i 198,500 interno raseljenih lica iz regiona bivše Jugoslavije, kao i za 1,950 osoba pod rizikom od gubitka države. Migranti su često pod akutnim i hroničnim stresom. Mnogi od njih traumatizovani su u svojim domovinama i tokom puta, usled progona, nasilja, povreda ljudskim prava, i suočeni su sa stalnim stresorima u zemljama egzila. Obimna istraživanja pokazala su povećane stope i znatnu varijabilnost u prevalenciji kratkoročnih i dugoročnih problema mentalnog zdravlja među izbeglicama, tražiocima azila i migrantima. Najprevalentniji psihijatrijski poremećaji su depresija, anksioznost, prolongirano tugovanje, somatoformni poremećaji, psihoze, zloupotreba supstanci, kao i poremećaji specifično povezani sa stresom, posebno posttraumatski stresni poremećaj. Hitno je potrebno ponuditi sistematične i održive solucije za zaštitu mentalnog zdravlja, kako bi se smanjili sa traumom povezani problemi mentalnog zdravlja i prevenirale dogoročne posledice. Multisektorni, na dokazima zasnovan, multidisciplinarni pristup, prepoznat je kao krucijalni u prepoznavanju potreba ovih populacija i omogućavanju adekvatne zaštite njihovog mentalnog zdravlja i psihosocijalnog blagostanja., In the past few years the number of refugees, migrants and asylum seekers worldwide has increased dramatically. Serbia, as a mainly transit country currently hosts over 6,000 new asylum-seekers and refugees, over 26.200 refugees and 198.500 internally displaced persons from the ex-Yugoslavia region, and 1.950 persons at risk of statelessness. Migrants are often under acute and chronic stress. Many of them were traumatized in their homelands and during their journey , due to persecution, violence, and human right violations, and they are confronted with ongoing stressors in the exile countries. Extensive research has shown increased rates and substantial variability in the prevalence of short-term and long-term mental health problems among refugees, asylum seekers and migrants. The most prevalent psychiatric disorders are depression, anxiety, prolonged grief, somatoform disorders, psychosis, substance use disorders, and disorders specifically related to stress, particularly posttraumatic stress disorder. It's urgent to offer a systemic and sustainable solutions for mental health protection, in order to reduce trauma related mental health problems and prevent long-term consequences. Multisectoral, evidence-based and multidisciplinary approach is recognized as crucial in identifying needs of these populations and enabling proper protection of their mental health and psychosocial wellbeing.
Published: 2020

18. Najčešće teškoće osoba sa dijabetesom i potreba za psihološkom podrškom: preliminarni rezultati

Author: Gutić, Tatjana, Božović, Dunja, Vukčević Marković, Maša, Gutić, Tatjana, Božović, Dunja, and Vukčević Marković, Maša
Abstract: Institut za javno zdravlje Srbije “Dr Milan Jovanović Batut“ procenjuje da u Srbiji više od 710.000 stanovnika živi sa dijabetesom, što je više od 10% populacije. Uzimajući u obzir trend porasta prevalence, Svetska zdravstvena organizacija je procenila da će do 2040. godine svaki 5. stanovnik Srbije imati ovu dijagnozu. Nakon što je osobi saopštena dijagnoza, ona se suočava sa novim izazovima i obavezama, budući da adekvatno zbrinjavanje dijabetesa zahteva mnogo planiranja, prilagođavanja i samokontrole. Takvi zahtevi mogu postati psihološki opterećujući za osobu i za njenu okolinu. Istraživanje je imalo za cilj utvrđivanje najčešćih psiholoških teškoća i potrebe za psihološkom podrškom u kontekstu dijabetesa. Korišćeni instrumenti su upitnik PAID (Problem Areas in Diabetes Questionnaire), WHO (Five) WellBeing Index, kao i kratak upitnik o stavovima prema psihološkoj podršci i savetovanju, konstruisan za potrebe ovog istraživanja. Istraživanje je sprovedeno preko interneta, a uzorak je činilo 184 osobe oba pola (ženski pol = 75,5%, muški pol = 24,5%), tj. osobe sa dijabetesom (55%), njima bliski prijatelji (10%) i članovi njihovih porodica (35%). Rezultati deskriptivne statistike na celokupnom uzorku pokazali su da se sledeće teškoće sa kojima se osobe sa dijabetesom suočavaju izdvajaju kao dominantne: briga za budućnost i mogućnost da budu suočeni sa ozbiljnim komplikacijama (64%), briga oko reakcija na nizak nivo šećera u krvi (50%) i osećanje krivice i anksioznost kada se ne pridržavaju režima terapije ili ishrane (50%). Slede osećaj nemanja jasnih i konkretnih ciljeva u tretmanu dijabetesa (45%), osećanje da su “sagoreli” od konstantnih napora da vode računa o dijabetesu (45%) i konstantno razmišljanje i briga o ishrani (43%). Kada su u pitanju stavovi prema psihološkoj podršci, pokazano je da 99.5% ispitanika smatra da je osobama sa dijabetesom potrebno da im na raspolaganju bude besplatno psihološko savetovanje kao dodatna pomoć u suočavanju i prevazilaženju t, The estimates from ‘Dr Milan Jovanovic Batut’ Institute of Public Health of Serbia are that over 710,000 people in Serbia have diabetes, which is over 10% of population. Taking into account the increase of the prevalence of the condition, World Health Organization (WHO) estimates that by 2040 one in five people in Serbia will have this diagnosis. After being diagnosed, one is facing many new challenges since adequate diabetes care requires a lot of planning, adjustments, and self-control. The demands can become psychologically burdening for a person with diabetes (PWD), as well as for others around them. This study examines the most common difficulties and the need for psychological support in relation to diabetes. Instruments used were the PAID questionnaire (Problem Areas in Diabetes Questionnaire), WHO (Five) Well-Being Index, and a short questionnaire about the attitudes towards psychological support and counseling, created for the purpose of this research. The study was conducted online, and the sample included 184 participants, both gender (female = 75,5%, male = 24,5%), i.e. PWD (55%), their close friends (10%) and members of their families (35%). Data of the sample in total underwent descriptive statistical analysis and results revealed that the most common difficulties that PWD face are: concern about the future and worry that they could face serious complications in times to come (64%), concern about reactions to low blood sugar levels (50%) feeling of guilt and anxiety when not taking medication regularly or sticking to the prescribed diet (50%), followed by the feeling of not having clear goals in the treatment of diabetes(45%), feeling burned-out from taking incessant diabetes care (45%) and constantly thinking and caring about their diet (43%). Regarding the attitudes towards psychological support, 99,5% feels that PWD should be provided with free psychological counseling as auxiliary assistance in facing and overcoming these difficulties, while 91,3%
Published: 2019

19. Mladi i mentalno zdravlje u rizičnom društvu - uticaj nesigurnosti na tržištu rada

Author: Mojić, Dušan, Jeličić, Aleksandra Č., Mojić, Dušan, and Jeličić, Aleksandra Č.
Abstract: U radu se analizira uticaj nesigurnosti na tržištu rada na mentalno zdravlje mladih u savremenim društvima. Pomenuta nesigurnost se posmatra kao deo novih rizika u (globalnom) rizičnom društvu. Otežane tranzicije u odraslost u najvećoj meri se odlikuju teškoćama u tranziciji od obrazovanja ka zaposlenju. Relativna sigurnost zaposlenja i "standardne" karijere ranijih generacija danas su zamenjene odloženim, fragmentisanim i diversifikovanim obrazovno-radnim životnim putanjama. Nametnuta individualizacija u uslovima oskudnih i nejednako raspoređenih resursa za posledicu može često imati i ugrožavanje mentalnog zdravlja mladih., The paper analyses the impact of labor market insecurity on mental health of young people in contemporary societies. This insecurity has been viewed as a part of new risks in the (global) risk society. Difficult transitions to adulthood have been mostly characterized by hardships in transition from education to employment. Relative employment security and "standard" careers of previous generations have been replaced by delayed, fragmented and diversified education-to-work life pathways. Imposed individualization in the circumstances of scarce and unevenly distributed resources can often affect the mental health of young people.
Published: 2019

20. Mentalno zdravlje dece na hraniteljstvu: uloga kvaliteta staranja o detetu od strane hranitelja

Author: Mihić, Ivana, Jerković, Ivan, Žegarac, Nevenka, Mihić, Ivana, Jerković, Ivan, and Žegarac, Nevenka
Abstract: Istraživanje prikazano ovim radom imalo je za cilj da opiše mentalno zdravlje dece na hraniteljstvu ranog školskog uzrasta i da sagleda kakvu ulogu u aktuelnom stepenu njihovog psihosocijalnog funkcionisanja ima kvalitet brige koji im je pružen u hraniteljskoj porodici. Kvaliteta staranja o detetu je konceptualizovan iz okvira teorije afektivne vezanosti kao posvećenost hranitelja detetu na smeštaju i podrazumeva nivo emocionalne investiranosti i motivisanosti hranitelja da sa detetom uspostavi emotivno blizak, stabilan i trajan odnos. U uzorak istraživanja je uključeno 82 dece na smeštaju u hraniteljskim porodicama, uzrasta od 5 do 11 godina, koji su štićenici Centra za socijalni rad Grada Novog Sada i više opštinskih centara na teritoriji Vojvodine (Novi Bečej, Bačka Topola, Mali Iđoš i Vrbas), bez ozbiljnijih smetnji u psihomotornom razvoju i koja u aktuelnoj hraniteljskoj porodici borave najmanje dva meseca. U uzorku je podjednak broj dečaka i devojčica, pri čemu dominiraju deca koja su na smeštaju u standardnim (nesrodničkim) hraniteljskim porodicama (90.2 %), u odnosu na srodničke. Podaci o mentalnom zdravlju dece su prikupljani uz pomoć dve skale za procenu dečije psihopatologije koje su popunjavale hraniteljice: Liste provere dečijeg ponašanja za decu od 6-18 godina (Child Behavior Checklist for ages 6-18, CBCL/6-18, Achenbah & Reskorla, 2001) i Liste za procenu dece u socijalnoj zaštiti uzrasta od 4-11 godina (Assessment Checklist for Children for ages 4-11, ACC, Tarren-Sweeney, 2007). Podaci o mentalnom zdravlju su prikupljani i za kontrolni uzorak dece koja odrastaju u biološkim porodicama, ujednačenom po broju, polnoj i uzrasnoj strukturi sa uzorkom dece na hraniteljstvu, kao i u odnosu na pol roditelja koji pruža podatke (majke). Za operacionalizovanje i procenjivanje kvaliteta staranja o detetu od strane hranitelja je korišćen polustrukturirani intervju “To je moje čedo” (“This Is My Baby” interview”, TIMB, Bates & Dozier, 1998) koji se sastoji od stan, The purpose of the research presented in this paper is to describe the mental health of children in foster care at early school-age and to analyse the role that the quality of care they receive in foster family plays in the current level of their psychosocial functioning. The quality of child care has been conceptualized from the framework of the attachment theory as the commitment of foster carers to the foster children and it implies a level of emotional investment and motivation of the foster carers to establish an emotionally close, stable and permanent relationship with the child. The research sample involved 82 foster children, aged 5 to 11, who are in the care of the Centre for Social Work of the City of Novi Sad and several municipal centres in the territory of Vojvodina (Novi Bečej, Bačka Topola, Mali Iđoš and Vrbas), who are without serious difficulties in psychomotor development and who have been with the current foster family for at least two months. The sample included the same number of boys and girls, and the majority were children in standard (non-kinship) foster families (90.2 %), as opposed to kinship foster families. Information about the mental health of the children was collected using two scales for the assessment of psychopathology in children, which were filled out by foster mothers: Child Behaviour Checklist for ages 6-18 (CBCL/6-18, Achenbah & Reskorla, 2001) and Assessment Checklist for Children for ages 4-11 (ACC, Tarren- Sweeney, 2007). Information about the mental health was also collected for the control sample of children who live with biological families, identical in number, gender and age structure with the sample of children in foster care, as well as in relation to the gender of the parent providing the information (mother). In order to operationalize and assess the quality of child care, the research used the semi structured interview “This Is My Baby” (TIMB, Bates & Dozier, 1998) which contains standardized questions in relatio
Published: 2018

21. Mentalno zdravlje dece na hraniteljstvu: uloga kvaliteta staranja o detetu od strane hranitelja

Author: Mihić, Ivana, Jerković, Ivan, Žegarac, Nevenka, Mihić, Ivana, Jerković, Ivan, and Žegarac, Nevenka
Abstract: Istraživanje prikazano ovim radom imalo je za cilj da opiše mentalno zdravlje dece na hraniteljstvu ranog školskog uzrasta i da sagleda kakvu ulogu u aktuelnom stepenu njihovog psihosocijalnog funkcionisanja ima kvalitet brige koji im je pružen u hraniteljskoj porodici. Kvaliteta staranja o detetu je konceptualizovan iz okvira teorije afektivne vezanosti kao posvećenost hranitelja detetu na smeštaju i podrazumeva nivo emocionalne investiranosti i motivisanosti hranitelja da sa detetom uspostavi emotivno blizak, stabilan i trajan odnos. U uzorak istraživanja je uključeno 82 dece na smeštaju u hraniteljskim porodicama, uzrasta od 5 do 11 godina, koji su štićenici Centra za socijalni rad Grada Novog Sada i više opštinskih centara na teritoriji Vojvodine (Novi Bečej, Bačka Topola, Mali Iđoš i Vrbas), bez ozbiljnijih smetnji u psihomotornom razvoju i koja u aktuelnoj hraniteljskoj porodici borave najmanje dva meseca. U uzorku je podjednak broj dečaka i devojčica, pri čemu dominiraju deca koja su na smeštaju u standardnim (nesrodničkim) hraniteljskim porodicama (90.2 %), u odnosu na srodničke. Podaci o mentalnom zdravlju dece su prikupljani uz pomoć dve skale za procenu dečije psihopatologije koje su popunjavale hraniteljice: Liste provere dečijeg ponašanja za decu od 6-18 godina (Child Behavior Checklist for ages 6-18, CBCL/6-18, Achenbah & Reskorla, 2001) i Liste za procenu dece u socijalnoj zaštiti uzrasta od 4-11 godina (Assessment Checklist for Children for ages 4-11, ACC, Tarren-Sweeney, 2007). Podaci o mentalnom zdravlju su prikupljani i za kontrolni uzorak dece koja odrastaju u biološkim porodicama, ujednačenom po broju, polnoj i uzrasnoj strukturi sa uzorkom dece na hraniteljstvu, kao i u odnosu na pol roditelja koji pruža podatke (majke). Za operacionalizovanje i procenjivanje kvaliteta staranja o detetu od strane hranitelja je korišćen polustrukturirani intervju “To je moje čedo” (“This Is My Baby” interview”, TIMB, Bates & Dozier, 1998) koji se sastoji od stan, The purpose of the research presented in this paper is to describe the mental health of children in foster care at early school-age and to analyse the role that the quality of care they receive in foster family plays in the current level of their psychosocial functioning. The quality of child care has been conceptualized from the framework of the attachment theory as the commitment of foster carers to the foster children and it implies a level of emotional investment and motivation of the foster carers to establish an emotionally close, stable and permanent relationship with the child. The research sample involved 82 foster children, aged 5 to 11, who are in the care of the Centre for Social Work of the City of Novi Sad and several municipal centres in the territory of Vojvodina (Novi Bečej, Bačka Topola, Mali Iđoš and Vrbas), who are without serious difficulties in psychomotor development and who have been with the current foster family for at least two months. The sample included the same number of boys and girls, and the majority were children in standard (non-kinship) foster families (90.2 %), as opposed to kinship foster families. Information about the mental health of the children was collected using two scales for the assessment of psychopathology in children, which were filled out by foster mothers: Child Behaviour Checklist for ages 6-18 (CBCL/6-18, Achenbah & Reskorla, 2001) and Assessment Checklist for Children for ages 4-11 (ACC, Tarren- Sweeney, 2007). Information about the mental health was also collected for the control sample of children who live with biological families, identical in number, gender and age structure with the sample of children in foster care, as well as in relation to the gender of the parent providing the information (mother). In order to operationalize and assess the quality of child care, the research used the semi structured interview “This Is My Baby” (TIMB, Bates & Dozier, 1998) which contains standardized questions in relatio
Published: 2018

22. Psihosocijalni aspekti oštećenja sluha kod dece

Author: Dimoski, Sanja, Dimoski, Sanja, Dimoski, Sanja, and Dimoski, Sanja
Abstract: Cilj ovog rada je prikaz savremene literature o psihosocijalnom razvoju slušno oštećene dece. U radu su diskutovani samo nekognitivni aspekti psihološkog funkcionisanja. Rad, zvog svog obima, predstavlja selektivan prikaz psihosocijalnih aspekata oštećenja sluha kod dece. Kao teorijska baza korišćen je psihoanalitički teorijski diskurs jer pokazuje najviši eksplanatorni potencijal razvoja gluve i nagluve dece. Sledeći ovaj teorijski okvir i nalaze istraživanja, fokus je stavljen na rane i kasnije odnose čujućih majki/roditelja i gluvih beba/dece. U skladu sa ovim, diskutovanasu negativna dejstva postojanja stresa u porodici koji je u vezi sa rođenjem/negovanjem gluvog deteta. Nalazi sugerišu da je senzitivnost majke fundamentalna za kvalitet ranih odnosa, tip afektivne vezanosti i mnoge druge aspekte psihosocijalnog razvoja. U radu je prikazana savremena literatura koja se tiče prisustva psihosocijalnih problema kod gluve dece, kao i prisustva mentalnih poremećaja. Diskutovani su i nalazi o socijalnom razvoju gluve dece kao i faktorima koji su uključeni u ovaj proces. U zaključku rada date su preporuke za praksu.
Published: 2018

23. Percepcije ispitanika o standardima pružanja zdravstvenih usluga i poštovanja standarda ljudskih prava osoba u rezidencijalnim ustanovama

Author: Jarić, Isidora, Milenković, Miloš, Jarić, Isidora, and Milenković, Miloš
Abstract: Tekst rekonstruiše percepcije različitih društvenih aktera uključenih u proces medicinske i socijalne brige o pacijentima sa mentalnim teškoćama smeštenim u zdravstvenim i socijalnim rezidencijalnim ustanovama na teritoriji Republike Srbije o standardima pružanja zdravstvenih i socijalnih usluga, iz perspective poštovanja standarda ljudskih prava. Analiza je bila fokusirana na tri referentna okvira: (a) institucionalni, (b) profesionalni i (c) normativni okvir poštovanja ljudskih prava u pružanju medicinskih i socijalnih usluga. Empirijski podaci na osnovu kojih je izvedena analiza prikupljeni su uz pomoć fokusgrupnih intervjua sa različitim društvenim akterima (lekarima, medicinskim sestrama i tehničarima, negovateljima/-cama, socijalnim radnicima, psiholozima, specijalnim pedagozima i pravnicima koji su zaposleni u ovim ustanovama, kao i predstavnicima različitih stejkholdera., The text reconstructs the perceptions of different social actors involved in the process of medical and social care of patients with mental difficulties who are residents of health and social resident facilities in the territory of the Republic of Serbia on the standards of providing health and social services from the perspective of respecting human rights standards. The analysis is focused on three reference frameworks: (a) institutional, (b) professional and (c) normative framework relating to respecting human rights in the provision of medical and social services. The analysis was carried out based on empirical data collected by focus group interviews with various social actors (doctors, nurses and medical technicians, caregivers, social workers, psychologists, special pedagogues and lawyers who are employed in these institutions, as well as representatives of various stakeholders).
Published: 2017

24. Shizotipija između vulnerabilnosti za mentalni poremećaj i adaptivnog potencijala: validacija modela benigne shizotipije

Author: Novović, Zdenka, Mihić, Ljiljana, Čolović, Petar, Živanović, Olga, Novakov, Ivana, Novović, Zdenka, Mihić, Ljiljana, Čolović, Petar, Živanović, Olga, and Novakov, Ivana
Abstract: Shizotipija podrazumeva sklonost ka neobičnim perceptivnim iskustvima, magijskom mišljenju, socijalnom povlačenju, anhedoniji i dezorganizovanosti na planu mišljenja i ponašanja. Iz ugla kvazi-dimenzionalnog modela, smatra se da ova odlika ličnosti predstavlja subkliničku formu shizofrenije i da označava vulnerabilnost za razvoj psihotičnog poremećaja. Međutim, zagovornici potpuno dimenzionalnog modela mišljenja su da shizotipija predstavlja neutralnu dimenziju ličnosti na kojoj svi ljudi (a ne samo vulnerabilni pojednici) u većoj ili manjoj meri variraju i koja može biti povezana kako sa mentalnim zdravljem, tako i sa mentalnim poremećajem. Na temelju potpuno dimenzionalnog pristupa, razvio se model „benigne“, tj. „zdrave“ shizotipije koji oslikava stav da neke osobe, uprkos neobičnim psihičkim doživljajima, mogu imati visoko postignuće na merama blagostanja, kreativnosti i duhovnosti, te biti visoko funkcionalne. Međutim, empirijski nalazi u ovoj oblasti uglavnom su kontradiktorni, a koncept benigne shizotipije i dalje je kontroverzan i u značajnoj meri suprotstavljen tradicionalnim kliničkim shvatanjima. Stoga je primarni cilj ovog rada bila replikacija rezultata koji pokazuju da je u nekliničkoj populaciji moguće registrovati klaster koji odgovara fenomenu benigne shizotipije, te validacija ovog klastera kroz istraživanje relacija sa mentalnim zdravljem, kreativnošću, kognitivnim, personalnim i sredinskim varijablama, u cilju proširivanja korpusa znanja o ovom fenomenu. Inicijalno, 775 učesnika prosečne starosti 20.49 godina, pretežno ženskog pola (83.9%) popunilo je Skraćeni revidirani upitnik za procenu shizotipalne ličnosti (SPQ-BR) koji meri interpersonalnu, dezorganizovanu i kognitivno-perceptivnu dimenziju. Na dobijenim skorovima sprovedena je dvoetapna kros-validaciona klaster analiza koja je podržala četvoroklastersko rešenje. Registrovani su: klaster socijalnog povlačenja, klaster niske shizotipije (sve dimenzije ispod proseka), klaster neobičnih iskust
Published: 2017

25. Shizotipija između vulnerabilnosti za mentalni poremećaj i adaptivnog potencijala: validacija modela benigne shizotipije

Author: Novović, Zdenka, Mihić, Ljiljana, Čolović, Petar, Živanović, Olga, Novović, Zdenka, Mihić, Ljiljana, Čolović, Petar, and Živanović, Olga
Abstract: Shizotipija podrazumeva sklonost ka neobičnim perceptivnim iskustvima, magijskom mišljenju, socijalnom povlačenju, anhedoniji i dezorganizovanosti na planu mišljenja i ponašanja. Iz ugla kvazi-dimenzionalnog modela, smatra se da ova odlika ličnosti predstavlja subkliničku formu shizofrenije i da označava vulnerabilnost za razvoj psihotičnog poremećaja. Međutim, zagovornici potpuno dimenzionalnog modela mišljenja su da shizotipija predstavlja neutralnu dimenziju ličnosti na kojoj svi ljudi (a ne samo vulnerabilni pojednici) u većoj ili manjoj meri variraju i koja može biti povezana kako sa mentalnim zdravljem, tako i sa mentalnim poremećajem. Na temelju potpuno dimenzionalnog pristupa, razvio se model „benigne“, tj. „zdrave“ shizotipije koji oslikava stav da neke osobe, uprkos neobičnim psihičkim doživljajima, mogu imati visoko postignuće na merama blagostanja, kreativnosti i duhovnosti, te biti visoko funkcionalne. Međutim, empirijski nalazi u ovoj oblasti uglavnom su kontradiktorni, a koncept benigne shizotipije i dalje je kontroverzan i u značajnoj meri suprotstavljen tradicionalnim kliničkim shvatanjima. Stoga je primarni cilj ovog rada bila replikacija rezultata koji pokazuju da je u nekliničkoj populaciji moguće registrovati klaster koji odgovara fenomenu benigne shizotipije, te validacija ovog klastera kroz istraživanje relacija sa mentalnim zdravljem, kreativnošću, kognitivnim, personalnim i sredinskim varijablama, u cilju proširivanja korpusa znanja o ovom fenomenu. Inicijalno, 775 učesnika prosečne starosti 20.49 godina, pretežno ženskog pola (83.9%) popunilo je Skraćeni revidirani upitnik za procenu shizotipalne ličnosti (SPQ-BR) koji meri interpersonalnu, dezorganizovanu i kognitivno-perceptivnu dimenziju. Na dobijenim skorovima sprovedena je dvoetapna kros-validaciona klaster analiza koja je podržala četvoroklastersko rešenje. Registrovani su: klaster socijalnog povlačenja, klaster niske shizotipije (sve dimenzije ispod proseka), klaster neobičnih iskust
Published: 2017

26. Povezanost personalnih, interpersonalnih i organizacionih parametar i pozitivnih i negativnih karakteristika mentalnog zdravlja lekara i psihologa

Author: Ignjatović-Ristić, Dragana, Đukić-Dejanović, Slavica, Janjić, Vladimir, Milovanović, Srđan, Jaredić, Biljana, Ignjatović-Ristić, Dragana, Đukić-Dejanović, Slavica, Janjić, Vladimir, Milovanović, Srđan, and Jaredić, Biljana
Abstract: Cilj istraživanja bio je da se ispitaju snage (resursi) (personalni, interpersonalni i organizacioni) i ishodi (pozitivni i negativni) mentalnog zdravlja u ovoj grupi zaposlenih i to kod lekara i psihologa. U radu je ispitana sledeća grupa resursa: pol, uzrast, obrazovanje, bračni status, broj dece, materijalni status, indeks telesne mase, temperament, zadovoljstvo porodicom, socijalnu podrška, izvori stresa na poslu, specifičnost radnog mesta, dužina radnog staža i promena radnog statusa (da li je bio premešten-a ili otpušten-a sa posla). Od ishoda, u istraživanju su ispitani: zadovoljstvo životom, zadovoljstvo poslom, depresivnost, anksioznost, hronične bolesti i simptomi izgaranja na poslu i 130 Datum odbrane Članovi komisije - rizično zdravstveno ponašanje. Uzorak su činili lekari (lekari kao i budući lekari studenti druge godine medicine) i psiholozi (psiholozi kao i budući psiholozi studenti druge godine psihologije) sa područja Kragujevca, Niša i Kosova i Metohije, njih ukupno 427. Individualni, interpersonalni i organizacioni parametri bitne su odrednice pozitivnih i negativnih karakteristika mentalnog zdravlja lekara i psihologa. Crte temperamenta su značajan parametar za predviđanje zadovoljstva životom, depresivnosti, anksioznosti i izgaranja na poslu. Nizak nivo socijalne podrške povezan je sa višim nivoima depresivnosti, anksioznosti i izgaranjem na poslu, viši nivoi zadovoljstva porodicom sa zadovoljstvom poslom i životom. Određeni činioci posla bitni su za predviđanjezadovoljstva životom i poslom kao i izgaranja na poslu. Ovakvi rezultati omogućiće unapređenje mentalnog zdravlja kod lekara i psihologa kao i povećanje kvaliteta usluga koje pružaju.
Published: 2016

27. Uticaj akulturacije, etničkog identiteta, samovrednovanja i percipirane diskriminacije na subjektivno psihičko blagostanje srpskih imigranata u Kanadi

Author: Popadić, Dragan, Kuburić, Zorica, Pavlović, Zoran, Vukojević, Vesna P., Popadić, Dragan, Kuburić, Zorica, Pavlović, Zoran, and Vukojević, Vesna P.
Abstract: Subjektivno psihičko blagostanje igra veoma važnu ulogu kako u u psihologiji ličnosti tako i pozitivnoj psihologiji. Subjektivno psihičko blagostanje je postao sve više ispitivani konstrukt u međukulturalnoj psihologiji, posebno u studijama o imigrantima. Subjektivno psihičko blagostanje se pokazalo kao veoma koristan indikator psiholoških i socioloških problema imigriranja. Istovremeno sa političkom turbulencijom u bivšoj Jugoslaviji broj srpskih imigranata u Kanadi se početkom 90-ih naglo povećavao dostigavši više od 80 000 ljudi. Kako postoji samo nekoliko studija o Srpskim imigrantima u Kanadi ovom studijom smo želeli da damo naučni doprinos boljem razumevanju problema srpske imigracije sa psihološkog aspekta. Cilj studije je bio da ispita vezu između akulturacione strategije, percipirane diskriminacije, etničkog identiteta, samovrednovanja i multiple diskrepance s jedne strane i s druge strane subjektivnog psihičkog blagostanja i mentalnog zdravlja srpskih imigranata prve generacije u Kanadi. Subjektivno psihičko blagostanje se sastoji od tri distinktivne komponenete: pozitivan i negativan afekat i zadovoljstvo životom. Afektivna komponenta se sastoji od toga koliko često individua saopštava doživljaj pozitivnog i negativnog afekta. Životno zadovoljstvo je kognitivna komponenta ovog konstrukta. Izraz “sreća” se u literaturi često koristi kao sinonim za subjektivno psihičko blagostanje (iako je sreća rezultat balansa između pozitivnog i negativnog afekta i predstavlja uži koncept od subjektivnog psihičkog blagostanja)..., Subjective well-being (SWB) plays an important role in personality psychology as well as in positive psychology. SWB becomes an increasingly studied construct in cultural psychology, especially in studies of immigration. SWB have been proven to be very useful indicators of psychological and sociological problems of immigration. Coinciding with the political turbulence in ex-Yugoslavia, a number of Serbian immigrants in Canada increased rapidly in early 1990s reaching over 80 000 people. As there are only a few psychological studies on Serbian immigrants in Canada, we wanted to give contribution to a better understanding of some of psychological aspects of Serbian immigration. The aim of this study is to investigate relationships between perceived discrimination, sense of control, perceived multiple discrepancies and self-esteem on one side and on the other side subjective well being and mental health in Serbian immigrants of the first generation in Canada. Three distinctive components have been identified in studies on SWB: positive and negative affect and life satisfaction The affective component consists of how frequently an individual reports experiencing positive and negative affect. Life satisfaction is a cognitive component of this construct. The term “happiness” is often used in literature as a synonym for SWB (even though happiness results from balance between positive and negative affect and is narrower concept than SWB)...
Published: 2016

28. Procena mentalnog zdravlja i prevencija mentalnih poremećaja studentske populacije

Author: Đukić-Dejanović, Slavica, Kocić, Sanja, Đonović, Nela, Milovanović, Srđan, Simić-Vukomanović, Ivana, Đukić-Dejanović, Slavica, Kocić, Sanja, Đonović, Nela, Milovanović, Srđan, and Simić-Vukomanović, Ivana
Abstract: Studenti se uglavnom smatraju zdravom grupacijom stanovništva, ali ipak oko 30% njih svake godine doživi neki problem iz oblasti mentalnog zdravlja. Mentalno zdravlje studenata sve više postaje sfera interesovanja na globalnom nivou, jer sučeljavanje sa brojnim životnim situacijama koje nosi ovaj period života ubrzava nastanak depresivnih i anksioznih poremećaja. Studija predstavlja jedno od najvećih istraživanja koje se bavi procenom mentalnog zdravlja kod studentske populacije na teritoriji Srbije. Istraživanje sugeriše na potrebe uvođenja skrininga na depresivnost i anksioznost kod studentske populacije, odnosno rano detektovanje neprepoznatih poremećaja zdravlja u presimptomatskoj fazi poremećaja. Ovakvo istraživanje bi moglo da pomogne u kreiranju preventivnih programa kod studentske populacije, kako na lokalnom tako i na naciopnalnom nivou, što bi rezultiralo sugestijama za dopune i izmene odgovarajućih zakonskih i podzakonskih akata u ovoj oblasti., Previously obtained data in Serbia showed that about 30% of university students population manifested signs of psychological distress and has mental problems. Mental health of university students is under increasing concern worldwide, because they face challenges which predispose them to depression and anxiety. This is one of the largest study examining mental disorders in a sample of university students in Serbia. AIM: to estimate the mental health and detection of depressive and anxiety symptoms among university students. The study was a cross-sectional survey of students attending University of Kragujevac. Our research instrument was standardized questionnaires (adapted to students), from the WHO research protocol of Health behavior. We randomly selected 1,940 students. Symptoms of depression were evaluated through the scale BDI-IA. Symptoms of anxiety were evaluated through the BAI scale. The prevalence of depressive symptoms in students was 23.6%, while the prevalence of anxiety symptoms was 33.5%. Female students, older students, students who reported low family economic situation, not owning the room, dissatisfaction with graduate education were more likely to show depressive symptoms. Female students, students who reported parents high expectations of academic success, students who reported environmental pressure of academic success were more likely to show anxiety symptoms. Questions from the questionnaire that were related to the presence of certain somatic symptoms in patients over the last six months, served as the basis for creating a new variable (the sum score of somatic symptoms) for assessing the risk of presence depressive or anxiety symptoms. By collecting responses, a new variable which sum the somatic symptoms might be indicate the presence of depressive or anxiety symptoms. Results show that the sum score of somatic symptoms might be a very good marker for the separation of students with depressive symptoms from students without which means tha
Published: 2016

29. Antidiskriminativni pristup i rodna inkluzivnost u politikama mentalnog zdravlja

Author: Džamonja Ignjatović, Tamara, Veljković, Jasna, Vukosavljević-Gvozden, Tatjana, Vasiljević, Lidija R., Džamonja Ignjatović, Tamara, Veljković, Jasna, Vukosavljević-Gvozden, Tatjana, and Vasiljević, Lidija R.
Abstract: Mentalno zdravlje predstavlja jedno od značajnijih oblasti interesovanja kako psihologije, psihoterapije i socijalnog rada, tako i sfere ljudskih prava. Sistem zdravstvene zaštite bi trebalo da bude rukovoĎen principom jednakih prava i mogućnosti za sve klijente što podrazumeva ujednačenu dostupnost usluga, ali i neutralnost i nepristrasnost u pristupu. Na ţalost, u praksi to nije uvek tako, a teškoće koje se, s tim u vezi, postavljaju pred praktičare mentalnog zdravlja, u najvećoj meri se odnose na probleme nejednakosti, diskriminacije i ekskludiviranja (izopštavanja) odreĎenih grupa. Problem neadekvatnosti tradicionalnog, a često i dominantnog pristupa mentalnom zdravlju, predstavlja posledicu diskriminacionih politika u društvima generalno, koje se zatim prenose i na druge specifične oblasti, što za posledicu ima njegove štetne, redukcionističke i neadekvatne prakse. Ipak, savremene tendencije politika mentalnog zdravlja jasno odlikuje sve veća potreba i spremnost za inkluzijom i pristupima koji će otkoniti ove negativne pojave. Osnovna tema disertacije je razmatranje pericipranja grupa različitih po kriterujuma: roda, pola, rase, socijalne klase,seksualnih opredeljenja, posebnih potreba, iskustava migracija i izbeglištva ili hospitalizacija u oviru ustanova mentalnog zdravlja (kao jednog velikog dela diskriminisanih kategorija), i njihovog tretmana od strane praktičara u okvirima mentalnog zdravlja, kao i sistema u okvirima kojih funkcionišu. Cilj rada je da istraţivanje teorijske i praktične mogućnosti apliciranja antidiskriminativnih i rodno inkluzivnih pristupa u okvirima politika mentalnog zdravlja. Antidiskriminativni pristupi predstavljaju različite strategije, mere i tehnike, čijom se primenom sprečavaju, ublaţavaju ili minimiziraju diskriminativni procesi u okvirima mentalnog zdravlja. Ovakavi pristupi dele platformu uvaţavanja i jednakog tretmana svih rasnih, klasnih, nacionalnih, etničkih, religijskih kao i seksualnih opredeljenja i neophodan su deo sa, Mental health is one of the more important areas of interest for psychology, psychotherapy and social work, as well as for the sphere of human rights. In its approach to clients, the health care system should be guided by the principle of equal rights and opportunities, which entails not only accessibility of services but also a neutral and impartial approach to clients, regardless of their background. Unfortunately, this is not always the case in practice. Problems that mental health practitioners face because of that are related to inequality, discrimination and exclusion of certain groups. The inadequacy of the traditional, and often dominant, approach to mental health is a consequence of discriminatory policies in the society in general, which are subsequently extended to specific areas, resulting in harmful, reductionist and inadequate practices. Nonetheless, modern tendencies in mental health policies are clearly characterized by an increasing need and readiness for both inclusion and approaches that will eliminate the abovementioned negative occurrences. The central theme of the dissertation is the analysis of the perception of different groups – genders, sexual minorities, different races and classes, individuals with special needs, migrants, and former beneficiaries of mental health services (as a large part of disadvantaged categories) – and the way the mental health practitioners and the systems within which they operate treat these groups. The objective of the thesis is to explore theoretical and practical possibilities of applying anti-discriminatory and gender-inclusive approaches within the mental health policies. The anti-discriminatory approaches include different strategies, measures and techniques preventing, mitigating or minimizing discriminatory mental health practices. These approaches share the platform of recognition and equal treatment of all racial, class, national, ethnic, religious and sexual identities, and are an essential part of cont
Published: 2016

30. Kvalitet života nakon operacije i medicinske rehabilitacije kuka kod osoba starije životne dobi

Author: Bošković, Ksenija, Tomašević-Todorović, Snežana, Kocić, Mirjana, Filipović, Karmela, Demeši-Drljan, Čila, Harhaji, Vladimir, Galetić, Goran, Bošković, Ksenija, Tomašević-Todorović, Snežana, Kocić, Mirjana, Filipović, Karmela, Demeši-Drljan, Čila, Harhaji, Vladimir, and Galetić, Goran
Abstract: Cilj: Utvrditi funkcionalni i mentalni status pacijenata pre i posle medicinske rehabilitacije, a nakon operacije kuka kod osoba starije životne dobi primenom standardizovanih upitnika (SF36, Harris hip score, MMS, TUG, FES-I) . Materijal i metod:Istraživanje je bilo prospektivno i uzorak je činilo 96 pacijenata sa prethodnom operacijom kuka koji su u toku 18 meseci, od januara 2014., bili u rehabilitacionom programu na Klinici za medicinsku rehabilitaciju KCV. Kod svih pacijenata je registrovan: pol i starosna dob, kao i uzrok odnosno vrsta operativnog zahvata. Pacijenti su pregledani i anketirani sa svih 5 upitnika u tri vremenska trenutka: pre samog početka rehabilitacionog tretmana i na 3 i 6 meseci posle. SF-36 je generički merni obrazac koji se koristi za procenu kvaliteta života. Harris Hip Score (HHS) predstavlja merni instrument za procenu funkcionalnih parametara. Mini Mental State (MMS) se koristi kod procene mentalnog statusa. Timed Up and Go Test (TUG) je efikasan metod procene pokretljivosti i funkcije lokomotornog sistema kod starijih pacijenata. Falls Efficacy Scale- International (FES-I) je test kojim se meri stepen zabrinutosti od pada. Metodom ponovljenih merenja analizirana su stanja pacijenata pre i posle medicinske rehabilitacije. Izvršena je i korelaciona analiza korišćenih upitnika, kao i univarijantna analiza u odnosu na vrstu operacije. Rezultati:Nakon medicinske rehabilitacije posle operacije kuka kod osoba starije životne dobi je značajno bolji ukupni fizički skor SF36: 29,0 / 38,7 / 46,3; kao i vrednost HHS skora 50,2 / 63,4 / 76,3; i TUG testa 31,3s / 19,6s / 13,6s; (pre rehabilitacije, 3m i 6m respektivno). Postoje statistički značajne korelacije ukupnog fizičkog domena SF36 i vrednosti Harris Hip, TUG i FES-I, kao i ukupnog mentalnog domena SF36 i MMS skora. Zadovoljstvo pacijenata rehablitacionim tretmanom je u korelaciji sa vrednostima funkcionalnih testova (Harris Hip Score), testom ustani kreni (TUG) i ukupnim fizičkim domenom upi, Objective: To determine the functional and mental status of patients before and after medical rehabilitation after hip surgery in elderly by using standardized questionnaires (SF36, Harris hip score, MMS, TUG, FES-I). Materials and methods:The study was prospective and the sample consisted of 96 patients with previous hip surgery that during the 18 months from January 2014, was in a rehabilitation program at the Department of medical rehabilitation KCV. For all patients registered sex and age, as well as the cause and type of surgery.Patients are screened and interviewed with all 5 of the questionnaire in three time points: before the start of the rehabilitation treatment and at 3 and 6 months after. SF-36 is a generic form that measurement is used to assess the quality of life. Harris Hip Score (HHS) is a measuring instrument for the assessment of functional parameters. Mini Mental State (MMS) used in the assessment of mental status. Timed Up and Go Test (TUG) is an effective method of evaluating the mobility and function of the musculoskeletal system in older patients.Falls Efficacy Scale- International (FES-I) is a test that measures the level of concern of falling. Method of repeated measurements were used to analyse condition of patients before and after medical rehabilitation. There was also a correlation analysis of used questionnaires, as well as the univariate analysis in relation to the type of surgery. Results: After medical rehabilitation after surgery of the hip in the elderly is significantly better overall physical SF36 score: 29.0 / 38.7 / 46.3; as well as the value of the HHS score of 50.2 / 63.4 / 76.3; and the TUG test 31,3s / 19,6s / 13,6s; (before rehabilitation, 3m and 6m respectively). There are statistically significant correlations of total physical domain SF36 and values Harris Hip, TUG and the FES-I, and the overall mental domain of SF36 and MMS score. Patient satisfaction with rehabilitation treatment is correlated with the values of func
Published: 2016

31. Socijalno-medicinski aspekti depresivnih poremećaja u Vojvodini

Author: Grujić, Vera, Kvrgić, Svetlana, Babić, Slađana, Silađi-Mladenović, Đenđi, Ukropina, Snežana, Ač-Nikolić, Eržebet, Harhaji, Sanja, Grujić, Vera, Kvrgić, Svetlana, Babić, Slađana, Silađi-Mladenović, Đenđi, Ukropina, Snežana, Ač-Nikolić, Eržebet, and Harhaji, Sanja
Abstract: Depresija je jedan od najčešćih mentalnih poremećaja u opštoj populaciji širom sveta i prema podacima Svetske zdravstvene organizacije se nalazi na trećem mestu globalnog opterećenja bolestima. Cilj ovog istraživanja je bio da se utvrdi prevalencija depresije u populaciji odraslog stanovništva Vojvodine, da se identifikuju kategorije stanovništva pod najvećim rizikom i da se utvrdi povezanost depresije sa determinantama zdravlja, zdravstvenim stanjem i korišćenjem zdravstvene zaštite. Istraživanje je sprovedeno kao studija preseka na reprezentativnom uzorku stanovništva Vojvodine starosti 15 i više godina, kao deo nacionalne studije „Istraživanje zdravlja stanovništva Srbije“ koju je sprovelo Ministarstvo zdravlja Republike Srbije 2013. godine. Kao instrument istraživanja su korišćeni upitnici konstruisani u skladu sa upitnikom Evropskog istraživanja zdravlja. Prisustvo depresivnih simptoma je analizirano primenom PHQ-8 upitnika (Patient Health Questionnaire-8) a vrednost PHQ-8 skora 10 i više je ukazivala na prisustvo depresivne epizode (depresije). Istraživanjem je obuhvaćeno 3550 ispitanika prosečne starosti 50,2 godine. Prevalencija depresije je iznosila 4,8%. Primenom multivarijantne regresije je utvrđeno da žene imaju za 40% veću šansu za depresiju u odnosu na muškarce (OR=1,4), a kao prediktori depresije su se pokazali i starija životna dob, razvod/razlaz ili udovstvo, niži nivo obrazovanja, nezaposlenost, ekonomska neaktivnost i niži materijalni status. Osobe koje su u mesecu koji je prethodio istraživanju bile izložene stresu su imale oko sedam puta veću šansu za depresiju (OR=6,8), a kod ispitanika sa lošom socijalnom podrškom šansa za depresiju je bila oko četiri puta veća nego kod ispitanika sa jakom socijalnom podrškom (OR=3,7). Multimorbiditet je bio značajno prisutniji među ispitanicima sa depresijom, a šansa za prisustvo dve ili više hroničnih bolesti je kod njih bila skoro pet puta veća (OR=4,6) u odnosu na ispitanike koji nisu imali depresivne simp, Depression is one of the most common mental disorders in the general population worldwide and according to the World Health Organization it is the third leading cause of the global burden of disease. The aim of this study was to determine the prevalence of depression in the adult population of Vojvodina, to identify groups at the greatest risk of depression and to determine the relationship of depression with health determinants, health status and use of health care services. The research was carried out as a cross-sectional study on a representative sample of the population of Vojvodina, aged 15 and over as part of the National Health Survey of Serbia which was conducted by the Ministry of Health of the Republic of Serbia in 2013. Data was gathered by using questionnaires designed in accordance to the European Health Interview Survey. The presence of depressive symptoms was analyzed using the PHQ-8 questionnaire (Patient Health Questionnaire-8) and the score of 10 or above indicated a presence of a depressive episode (depression). The study included 3550 examinees with an average age of 50.2 years. The prevalence of depression was 4.8%. Multivariate regression showed that women had a 40% greater chance to suffer from depression as compared to men (OR=1.4). Also, factors such as older age, divorce/separation or widowhood, lower level of education, economic inactivity and poor financial situation were predictors of depression. People who were exposed to stress in the month prior to the survey had about seven times greater odds of depression (OR=6.8), and in patients with poor social support the chance of depression was about four times higher than among those with a strong social support (OR=3.7). Multimorbidity was significantly more prevalent among respondents with depression and they had five times higher odds of the presence of two or more chronic diseases (OR=4.6) in comparison with those who did not show depressive symptoms. Depression has been revealed as a si
Published: 2016

32. Kvalitet života odraslih osoba sa motornim invaliditetom na teritoriji Vojvodine

Author: Ač-Nikolić, Eržebet, Ukropina, Snežana, Petrović, Vladimir, Mijatović-Jovanović, Vesna, Nićiforović-Šurković, Olja, Grujić, Vera, Šušnjević, Sonja, Ač-Nikolić, Eržebet, Ukropina, Snežana, Petrović, Vladimir, Mijatović-Jovanović, Vesna, Nićiforović-Šurković, Olja, Grujić, Vera, and Šušnjević, Sonja
Abstract: Svetska zdravstvena organizacija definiše kvalitet života kao percepciju pojedinca o sopstvenom položaju u životu u kontekstu kulture i sistema vrednosti u kojima živi kao i prema svojim ciljevima, očekivanjima, standardima i interesovanjima. To je širok koncept koga čine: fizičko zdravlje pojedinca, psihološki status, materijalna nezavisnost, socijalni odnosi i njihovi odnosi prema značajnim karakteristikama spoljašnje sredine. Procenjuje se da preko bilion ljudi živi sa nekim oblikom invaliditeta, što čini oko 15% svetske populacije. Prisustvo bilo kakvog telesnog invaliditeta kod osobe može značajno da utiče na njen psihofizički i socijalni razvoj. Procenjivanje uticaja fizičkog invaliditeta na svakodnevni život odslikava kakvo je funkcionisanje i blagostanje te osobe iz dana u dan i u različitim domenima života, što zapravo predstavlja procenu kvaliteta života. Istraživanje predstavlja studiju preseka na uzorku od 227 odraslih osoba sa motornim invaliditetom u Vojvodini, koji su članovi udruženja osoba sa invaliditetom. Kao instrument istraživanja korišćen je posebno kreiran upitnik za procenu kvaliteta života osoba sa invaliditetom. Osnovni cilj istraživanja je bio da se proceni kvalitet života osoba sa invaliditetom u odnosu na fizičko, socijalno i emocionalno funkcionisanje kod odraslih osoba sa motornim invaliditetom na teritoriji Vojvodine, kao i da se utvrdi postojanje razlike u kvalitetu života u odnosu na nivo obrazovanja, zaposlenost i bračno stanje. Podaci prikupljeni tokom ankete su kontrolisani na validnost, kodirani i unošeni u posebno kreiranu bazu podataka. Odabrana su pitanja i formirani domeni/skale (fizičkog, emocionalnog i socijalnog funkcionisanja i samoprocene zdravlja) na osnovu matrica korelacija, ICC i vrednosti Kronbah alfa. Aritmetička vrednost, mediana, standardna devijacija, minimalna i maksimalna vrednost i 95% inte
Published: 2015

33. Analiza povezanosti socio-ekoloških faktora i akademskog stresa sa mentalnim zdravljem studenata

Author: Backović, Dušan, Belojević, Goran, Makimović, Miloš, Ilanković, Nikola, Ilić-Živojinović, Jelena B., Backović, Dušan, Belojević, Goran, Makimović, Miloš, Ilanković, Nikola, and Ilić-Živojinović, Jelena B.
Abstract: Cilj: Mnogobrojni negativni faktori okruženja i psihosocijalni stresori, kao što su konstantni pritisak za uspehom, preopterećenost akademskim obavezama i nedostatak slobodnog vremena, a u današnje vreme i teška socijalno ekonomska situacija, doprinose nastanku sve češćih poremećaja psihofizičkog zdravlja univerzitetskih studenata, te je zdravlje ove populacije postalo fokus istraživanja poslednjih godina. Glavni ciljevi rada sastoje se u ispitivanju specifičnosti zdravstvenog stanja studenata Medicinskog fakulteta, Ekonomskog fakulteta i Fakulteta veterinarske medicine Univerziteta u Beogradu iz podataka sistematskih pregleda Zavoda za zdravstvenu zaštitu studenata Beograd sa posebnim osvrtom na mentalno zdravlje i analiza njihovog uspeha na studijama. Cilj rada je i procena uticaja socio-ekoloških faktora na psihofizičko zdravlje studenata tri ispitivana fakulteta, sa prospektivnim praćenjem uticaja ovih faktora kod studenata medicine. Kao cilj je navedena i analiza stanja psihičkog distresa, analiza rezultata pojave sindroma izgaranja (emocionalne iscrpljenosti, depersonalizacije i umanjenog samopostignuća) za studente sva tri ispitivana fakulteta, kao i analiza prevalencije faktora rizika za nastanak akademskog distresa i sindroma izgaranja na predkliničkim i kliničkim godinama studija Medicinskog fakulteta u Beogradu. Metodologija: Ovo istraživanje je dizajnirano kao kombinacija dve studije – studije preseka, koja predstavlja istraživanje prevalencije akademskog distresa i sindroma izgaranja kod studenata ispitivana tri fakulteta u Beogradu i prospektivne studije, kojom su obuhvaćeni studenti I i III godine Medicinskog fakulteta i tokom naredne II i IV godina studija sa ciljem da se ispitaju promene u rezultatima pojave akademskog distresa i sindroma izgaranja na predkliničkim i kliničkim godinama studija..., Objective: Numerous negative environmental factors and psychosocial stressors, such as constant pressure to succeed, excessive academic obligations and lack of free time, and in the present time the difficult socioeconomic situation, contribute to the emergence of increasingly frequent mental and physical health disorders in university students, making the health of this population the focus of the recent research. The main objectives of this work include the analysis of the specifics of the health status of students of the School of Medicine, Faculty of Economics and the Faculty of Veterinary Medicine, University of Belgrade based on the data of physical examinations conducted at the Institute for Student Health Care Belgrade, with special emphasis on their mental health and academic achievement. The aim is to estimate the impact of socio-environmental factors on psychological and physical health of students of these three faculties, with the prospective monitoring of the impact these factors have on medical students. Another goal is the analysis of the mental distress, the analysis of the results of the occurrence of burnout syndrome (emotional exhaustion, depersonalization and reduced personal accomplishment) for students of all three faculties, as well as the analysis of the prevalence of risk factors for academic distress and burnout syndrome in preclinical and clinical years of studies at the School of Medicine in Belgrade. Methodology: This study was designed as a combination of two studies - cross section, which is a survey on the prevalence of academic distress and burnout syndrome among students studied at three universities in Belgrade and prospective studies, which included students first and third year of the School of Medicine, and over the next two and four years of study in order to examine the changes in the results of the occurrence of academic distress and burnout syndrome in preclinical and clinical years of study...
Published: 2015

34. Izraženost socijalnih, emocionalnih i bihejvioralnih problema u populaciji učenika sa intelektualnom ometenošću

Author: Banković, Slobodan, Banković, Slobodan, Lukenić Gaši, Renata, Banković, Slobodan, Banković, Slobodan, and Lukenić Gaši, Renata
Abstract: Dosadašnja istraživanja upućuju na to da su deca sa intelektualnom ometenošću pod većim rizikom od pojave socijalnih, emocionalnih i bihejvioralnih problema u odnosu na vršnjake tipičnog razvoja. U radu smo ispitali izraženost navedenih problema kod 34 učenika sa lakšim i težim oblicima intelektualne ometenosti. Ispitani su i efekti pojedinih individualnih i sredinskih faktora na izraženost tih problema. Za procenu socijalnog, emocionalnog i bihejvioralnog funkcionisanja ispitanika korišćen je Upitnik snaga i teškoća. Informanti su bili defektolozi. Rezultati deskriptivne statistike ukazuju na postojanje velikog raspona bodova na svim skalama korišćenog upitnika. Ovo upućuje na veliku heterogenost ispitivane populacije u pogledu izraženosti procenjivanih problema. Dok, s jedne strane, ima ispitanika sa neznatnim emocionalnim, socijalnim i/ili bihejvioralnim problemima, s druge strane se nalaze oni čiji skorovi dostižu maksimalne vrednosti na pojedinim skalama. Prisustvo komorbiditeta (autizma i intelektualne ometenosti) i iskustvo u radu sa osobama sa autizmom su bile jedine varijable čiji je efekat na izraženost pojedinih problema bio statistički značajan, u slučajevima kada je ta izraženost posmatrana kroz sumarne skorove primenjenih skala. S obzirom na dobijene rezultate, neophodno je ostvariti kontinuiranu saradnju sa stručnjacima iz oblasti mentalnog zdravlja kako bi se otklonili ili ublažili rizici od pojave psihopatologije u populaciji učenika sa intelektualnom ometenošću.
Published: 2015

35. Izraženost socijalnih, emocionalnih i bihejvioralnih problema u populaciji učenika sa intelektualnom ometenošću

Author: Banković, Slobodan, Banković, Slobodan, Lukenić Gaši, Renata, Banković, Slobodan, Banković, Slobodan, and Lukenić Gaši, Renata
Abstract: Dosadašnja istraživanja upućuju na to da su deca sa intelektualnom ometenošću pod većim rizikom od pojave socijalnih, emocionalnih i bihejvioralnih problema u odnosu na vršnjake tipičnog razvoja. U radu smo ispitali izraženost navedenih problema kod 34 učenika sa lakšim i težim oblicima intelektualne ometenosti. Ispitani su i efekti pojedinih individualnih i sredinskih faktora na izraženost tih problema. Za procenu socijalnog, emocionalnog i bihejvioralnog funkcionisanja ispitanika korišćen je Upitnik snaga i teškoća. Informanti su bili defektolozi. Rezultati deskriptivne statistike ukazuju na postojanje velikog raspona bodova na svim skalama korišćenog upitnika. Ovo upućuje na veliku heterogenost ispitivane populacije u pogledu izraženosti procenjivanih problema. Dok, s jedne strane, ima ispitanika sa neznatnim emocionalnim, socijalnim i/ili bihejvioralnim problemima, s druge strane se nalaze oni čiji skorovi dostižu maksimalne vrednosti na pojedinim skalama. Prisustvo komorbiditeta (autizma i intelektualne ometenosti) i iskustvo u radu sa osobama sa autizmom su bile jedine varijable čiji je efekat na izraženost pojedinih problema bio statistički značajan, u slučajevima kada je ta izraženost posmatrana kroz sumarne skorove primenjenih skala. S obzirom na dobijene rezultate, neophodno je ostvariti kontinuiranu saradnju sa stručnjacima iz oblasti mentalnog zdravlja kako bi se otklonili ili ublažili rizici od pojave psihopatologije u populaciji učenika sa intelektualnom ometenošću.
Published: 2015

36. Analiza faktora koji utiču na mentalno zdravlje pacijenata na hemodijalizi

Author: Kostić, Marina J., Mihajlović, Goran, Janković, Slobodan, Đorđević, Vidojko, Knežević, Marinela, Kostić, Marina J., Mihajlović, Goran, Janković, Slobodan, Đorđević, Vidojko, and Knežević, Marinela
Abstract: Izvod (ID): Poput mnogih hroničnih bolesti i hronična bubrežna insuficijencija i terapija bubrežne zamene koja je prati mogu da poremete psihološki status pacijenta. Pacijenti na hemodijalizi imaju veliki broj psihosocijalnih i mentalnih problema. Među brojnim psihijatrijskim komorbiditetima, depresija i nesanica su vodeće. Kvalitet života pacijenata na hemodijalizi je značajno pogođen. Lošiji kvalitet života, prisustvo depresivnosti i nesanice su udruženi sa porastom morbiditeta i mortaliteta kod hemodijaliznih pacijenata. Postoje podaci o uticaju nekih socidemografskih i kliničkih faktora na kvalitet života, depresivnost i nesanicu kod pacijenata na hemodijalizi, ali nedostaju opsežnije studije koje bi uključile veći broj faktora. Prethodne studije ukazuju da hemodijafiltracija može biti efikasnija od konvencionalne hemodijalize u uklanjanju uremičnih toksina kao i smanjenju neželjenih događaja koji se javljaju tokom ili posle dijalize. Takođe, neka istraživanja ukazuju na prednost korišćenja visokopropusnih u odnosu na niskopropusne dijalizne membrane. Cilj ove studije je bio da ispita kvalitet života i utvrdi učestalost i težinu depresivnosti i nesanice kod hemodijaliznih pacijenata. Studija je ispitivala da li sociodemografske i kliničke karakteristike pacijenata, vrsta hemodijalize i hemodijaliznih membrana, dužina dijalize, neki parametri hemodijaliznog procesa i hemodijaliznog ishoda i komorbiditeti mogu imati uticaja na kvalitet života, učestalost i težinu depresivnosti i nesanice kod pacijenata na hemodijalizi. U ovoj studiji preseka učestvovalo je 110 pacijenata podeljenih u tri grupe: hemodijafiltracija, hemodijaliza sa visokopropusnim membranama i hemodijaliza sa niskopropusnim membranama. Mentalno zdravlje je procenjivano pomoću Short Form-36 upitnika, Beck Depression Inventory and Insomnia Severity Index upitnika. Ostali podaci prikupljani su pomoću Restless Legs Syndrome Rating Scale upitnika, upitnika Index of Coexistent Disease i specijalnog upitni, Like many chronic diseases, chronic kidney disease and consenquently renal replacement therapy may affect the psychological state of patients. Hemodialysis patients have a great number of psychosocial and mental health problems. Among numerous psychiatric comorbidity, depression and insomnia are mostly. The quality of life in patients undergoing hemodialysis is significantly disturbed. Poorer health-related quality of life, presence of depression and insomnia is associated with increase in morbidity and mortality among hemodialysis patients. There are data of influence of some sociodemographic and clinical issues on quality of life, depression and insomnia in hemodialysis patients, but it lack extensive studies which should be included more of factors. Previous studies reported that hemodiafiltration (HDF) may be more effective than conventional hemodialysis in the removal of uremic toxins and may reduce frequency and severity of intradialytic and postdialysis adverse symptoms in patients. Also, some researchers suggest advantages of using high-flux membranes compared with low-flux. The aime of this study was to explore health related quality of life and to determine frequency and severity of depression and insomnia in hemodialysis patients. Study examined whether sociodemographic and clinical characteristics of patients, hemodialysis modality and membrane permeability, dialysis vintage, some parametars of hemodialysis proces and hemodialysis outcomes and comorbidities can have an influence on quality of life, frequency and severity of depression and insomnia in hemodialysis patients. In this cross-sectional study, we evaluated 110 patients who were divided into three groups: on-line hemodiafiltration, high flux hemodialysis and low flux hemodialysis. Mental health was evaluated with Short Form-36 questionnaire, Beck Depression Inventory and Insomnia Severity Index. Other data were collected using Restless Legs Syndrome Rating Scale questionnaire, Index of Coexisten
Published: 2014

37. Korelati mentalnog zdravlja adolescenata srpske nacionalnosti sa Kosova i Metohije

Author: Dimitrijević, Bojana, Stanojević, Dragana, Dimitrijević, Bojana, and Stanojević, Dragana
Abstract: Mental health is one of the most intrigue concepts in psychology and psychiatry. There is a great number of definitions and models used for better and more precisely explanations and understandings. Present thesis was based on one of the most contemporarily models of mental health – three partite model of positive mental health (Keyes, 2002). According to that model, positive mental health could be understand through three concepts of well-being: emotional, psychological and social, with theirs specific aspects. Main aim of this study was to investigate repeatability of Keyes` model of positive mental health on Serbian adolescents sample, as well as hypothesis about dual-factor model of mental health and mental disease. Besides that, aim of study was also to investigate prevalence of levels of positive mental health, depression and anxiety, and risky behavior at Serbian adolescents in Kosovo and Metohija and Central Serbia. Sample consisted of 816 adolescents, age 17-24, were assigned questionnaires for measuring positive mental health (MHC-LF, Keyes, 2002), depression (Beck et al., 1979), anxiety (Beck et al., 1988), risky behavior (Scaar, 2009), family satisfaction (Antonovsky & Sourani, 1988) and serial questions about general functioning in peers relations, school/faculty etc. Results showed that Keyes` model of positive mental health could be applicable on Serbian adolescent population. Also, dual-factor model of mental health and mental disease showed to be better then model with only one factor, confirming hypothesis that these factors are different but correlated. This research also showed that adolescent from Kosovo and Metohija have lower positive mental health compared to adolescents from Central Serbia. Specifically, in sample from Kosovo and Metohija there was significantly smaller number of respondents with “flourishing” mental health. Respondents from these two groups are not significantly different in prevalence of symptoms of depression and anxiety
Published: 2013

38. Mentalno zdravlje gluvih i nagluvih osoba

Author: Milošević, Neda, Milošević, Neda, Milošević, Neda, and Milošević, Neda
Abstract: Povećana incidenca psihosocijalnih poremećaja kod gluvih i naglu- vih od 15 do 60%, predstavlja varijaciju pri kojoj se mentalni poremećaji javljaju 2–5 puta češće nego u opštoj populaciji. Međutim, gluvoća sama po sebi ne doprinosi psihijatrijskim poremećajima već dodatni fakto- ri kao što su poremećaj komunikacije, fizički i zdravstveni problemi, loši životni uslovi i mnogi drugi faktori koji povećavaju rizik od psi- hijatrijskih poremećaja unutar ove populacije. Rana auditivna i komunikativna deprivacija čini osobe sa slušnim oštećenjima vulnerabilnije na mentalne poremećaje od čujuće populacije koji se mogu ispoljiti u vidu emocionalnih poremećaja i problema u pona- šanju. S obzirom da se gluvoća povezuje sa značajnom heterogenošću u oblasti kognitivnog, emocionalnog i socijalnog razvoja, odsustvo rane auditivne stimulacije i odložen razvoj jezika utiče na različite domene neuroko- gnitivne obrade. Dakle, rani pristup auditivnom i jezičkom iskustvu je od suštinskog značaja za razvoj govornog jezika, kognitivne i emocionalne kontrole, planiranja i organizacije a rana afektivna komunikacija sa ro- diteljima predstavlja dobar put prevencije mentalnih bolesti., With regard to the mental health of deaf children, increased rates of psychosocial problems have been reported, with prevalences of psychiatric disorders ranging from 15 to 60%. This variation of 2–5 times higher rates than in hearing population. deafness is not per se that contributes to psychiatric problems but that additional factors, such as communication problems, physical health problems, adverse living conditions and other factors may increase the risk of psychiatric disorders in this population. Early communicative deprivation makes people with hearing disabilities more vulnerable to mental disorders of hearing population, which may be manifested in the form of emotional disturbance and behavioral problems. Deafness is associated with large heterogeneity in cognitive, social, and emotional development. The absence of early auditory stimulation and delay in acquiring language seems to affect neurocognitive processing domains, such as auditory and visual working memory, attention, and inhibition. Therefore, early access to auditory and linguistic experience is essential for development of spoken language, as well as cognitive and emotional control, planning, and organization and early effective communication with parents is a good way to prevent mental illness.
Published: 2013

39. Mentalno zdravlje gluvih i nagluvih osoba

Author: Milošević, Neda, Milošević, Neda, Milošević, Neda, and Milošević, Neda
Abstract: Povećana incidenca psihosocijalnih poremećaja kod gluvih i naglu- vih od 15 do 60%, predstavlja varijaciju pri kojoj se mentalni poremećaji javljaju 2–5 puta češće nego u opštoj populaciji. Međutim, gluvoća sama po sebi ne doprinosi psihijatrijskim poremećajima već dodatni fakto- ri kao što su poremećaj komunikacije, fizički i zdravstveni problemi, loši životni uslovi i mnogi drugi faktori koji povećavaju rizik od psi- hijatrijskih poremećaja unutar ove populacije. Rana auditivna i komunikativna deprivacija čini osobe sa slušnim oštećenjima vulnerabilnije na mentalne poremećaje od čujuće populacije koji se mogu ispoljiti u vidu emocionalnih poremećaja i problema u pona- šanju. S obzirom da se gluvoća povezuje sa značajnom heterogenošću u oblasti kognitivnog, emocionalnog i socijalnog razvoja, odsustvo rane auditivne stimulacije i odložen razvoj jezika utiče na različite domene neuroko- gnitivne obrade. Dakle, rani pristup auditivnom i jezičkom iskustvu je od suštinskog značaja za razvoj govornog jezika, kognitivne i emocionalne kontrole, planiranja i organizacije a rana afektivna komunikacija sa ro- diteljima predstavlja dobar put prevencije mentalnih bolesti., With regard to the mental health of deaf children, increased rates of psychosocial problems have been reported, with prevalences of psychiatric disorders ranging from 15 to 60%. This variation of 2–5 times higher rates than in hearing population. deafness is not per se that contributes to psychiatric problems but that additional factors, such as communication problems, physical health problems, adverse living conditions and other factors may increase the risk of psychiatric disorders in this population. Early communicative deprivation makes people with hearing disabilities more vulnerable to mental disorders of hearing population, which may be manifested in the form of emotional disturbance and behavioral problems. Deafness is associated with large heterogeneity in cognitive, social, and emotional development. The absence of early auditory stimulation and delay in acquiring language seems to affect neurocognitive processing domains, such as auditory and visual working memory, attention, and inhibition. Therefore, early access to auditory and linguistic experience is essential for development of spoken language, as well as cognitive and emotional control, planning, and organization and early effective communication with parents is a good way to prevent mental illness.
Published: 2013

40. Karakteristike kvaliteta života i mentalnog zdravlja dece i adolescenata koji su u sistemu socijalne zaštite

Author: Lakić, Aneta, Pekmezović, Tatjana, Leposavić, Ljubica, Nenadović, Milutin M., Damnjanović, Maja V., Lakić, Aneta, Pekmezović, Tatjana, Leposavić, Ljubica, Nenadović, Milutin M., and Damnjanović, Maja V.
Abstract: Uvod: Kvalitet života je deo čovekovog mentalnog stanja, on je odraz njegovog razvoja, društvenog i fizičkog okruženja i njegovog vlastitog položaja u tom okruženju». Od posebnog značaja je paralelno praćenje i interakcije, kvaliteta života i parametara mentalnog zdravlja, kod vulnerabilnih grupa, kao što su deca i adolescenti u sistemu socijalne zaštite. Cilj: Kod dece i adolescenata u sistemu socijalne zaštite odrediti: karakteristike kvaliteta života, mentalnog zdravlja i prevalenciju mentalnih problema, povezanost kvaliteta života i mentalnog zdravlja, razlike u karakteristikama kvaliteta života i mentalnih problema u odnosu na decu iz bioloških porodica. Metode: Istraživanje je obuhvatilo 216 dece i adolescenata iz sistema socijalne zaštite. Kontrolnu grupu sačinjavalo je 238 dece i adolescenata iz opšte populacije. Instrumenti korišćeni u ovom istraživanju su: Pedijatrijski upitnik o kvalitetu života, upitnik Pretraga anksioznih poremećaja, Kratak upitnik o raspoloženju i osećanjima, Upitnik o snagama i poteškoćama. Podaci su obrađeni standardnim statističkim metodama. Rezultati: Deca i adolescenti iz grupe dom imali su statistički najniže skorove na svim skalama PedsQL upitnika, kao i ukupan skor u odnosu na ostale dve grupe (P < 0,000). Ukupna prevalencija mentalnih problema je 67,6% u domu, 43,8% u hraniteljstvu i 37% kod dece u biološkim porodicama. Uticaj mentalnih problema na kvalitet života je srednjeg do visokog stepena, d = 0,77 – 1,68, najveći za depresiju u grupi dom, za eksternalizujuće probleme u grupi hraniteljstvo. Zaključak: Deca i adolescenti smešteni u domovima za decu bez roditeljskog staranja imaju značajno niži kvalitet života od dece i adolescenata koji su smešteni u hraniteljskim porodicama..., Introduction: Quality of life is a part of man's mental state. It is a reflection of its development, social and physical environment and its own position in that environment. Of particular importance is the parallel monitoring of the interaction parameters of quality of life and mental health in vulnerable groups such as children and adolescents in the social welfare system. Objective: In children and adolescents in the social welfare system to determine: the characteristics of quality of life, the prevalence of mental health problems, relationships between quality of life and mental health, and differences in the characteristics of quality of life and mental health problems between these children and children from biological families. Methods: The study included 216 children and adolescents from the social system. The control group consisted of 238 children and adolescents from the general Serbian population. Instruments used were Pediatric Quality of Life Inventory (PedsQL), Screen for Child Anxiety Related Disorder (SCARED), Mood and Feelings Questionnaire Short (SMFQ), Strenghts and Difficulties Questionnaire (SDQ). Data were analyzed using standard statistical procidures. Results: Children and adolescents from the residential care system had the lowest scores on all PedsQL scales (P <0.000). The overall prevalence of mental health problems among the subjects was 67.6% in the residential care, in the foster care 43.8% and 37% in biological families. The impact of mental health problems on quality of life had a medium to high degree (d = 0.77 - 1.68), the highest for depression in the residential care and externalizing problems in the foster care...
Published: 2012

41. Serbian Orthodoxy and mental structure of Serbs

Author: Jevtić, Miroljub S., Jevtić, Miroljub S., Jevtić, Miroljub S., and Jevtić, Miroljub S.
Abstract: Religions have always played a major role in creating a mental structure of their followers. Thus, the Serbian Orthodox influences the creation of the mental structure of Serbs. That is why Serb's mental structure is impregnated by Orthodoxy. From the middle Ages, especially since the establishment of the autocephalous Serbian church 1219th this fact is more than visible. Orthodox affiliation was more important than belonging to the ethnic group. During the centuries of Ottoman and Austrian rule over the Serbs that fact especially was obvious. Only those who remained Orthodox, or are aware of their orthodox origin remained Serbs. Those Orthodox have led the fight for the restoration of the Serbian state. It can be say that the modern Serbian state was born in a battle which leaders were heroes inspired by orthodoxy. The proof for this is the fact that Serbian Orthodox Church is the most influential and respected national institution., Religije su uvek igrale veliku ulogu u stvaranju mentalnog sklopa svojih sledbenika. Tako je pravoslavlje uticalo na stvaranje srpskog mentalnog sklopa. Mentalna struktura Srba je impregnirana pravoslavljem. Od srednjeg veka, posebno od formiranja autokefalne srpske crkve 1219. godine ta činjenica je postavila vidljiva. Pripadnost pravoslavlju je bila važnija od pripadnosti narodu. Za vreme viševekovne osmanske vlasti i vlasti Austrijom nad delom Srba ta se činjenica posebno videla. Samo oni koji su ostali pravoslavni ili su svesni svoga pravoslavnog porekla su ostali Srbi. Ti pravoslavni su poveli borbu za obnovu srpske države. I može se reći da je moderna Srbija rođena u borbi koja je slila pravoslavlje i naciju. To se vidi danas kada ke SPC i dalje najuticajnija i najpoštovanija nacionalna institucija.
Published: 2011

42. Serbian Orthodoxy and mental structure of Serbs

Author: Jevtić, Miroljub S., Jevtić, Miroljub S., Jevtić, Miroljub S., and Jevtić, Miroljub S.
Abstract: Religions have always played a major role in creating a mental structure of their followers. Thus, the Serbian Orthodox influences the creation of the mental structure of Serbs. That is why Serb's mental structure is impregnated by Orthodoxy. From the middle Ages, especially since the establishment of the autocephalous Serbian church 1219th this fact is more than visible. Orthodox affiliation was more important than belonging to the ethnic group. During the centuries of Ottoman and Austrian rule over the Serbs that fact especially was obvious. Only those who remained Orthodox, or are aware of their orthodox origin remained Serbs. Those Orthodox have led the fight for the restoration of the Serbian state. It can be say that the modern Serbian state was born in a battle which leaders were heroes inspired by orthodoxy. The proof for this is the fact that Serbian Orthodox Church is the most influential and respected national institution., Religije su uvek igrale veliku ulogu u stvaranju mentalnog sklopa svojih sledbenika. Tako je pravoslavlje uticalo na stvaranje srpskog mentalnog sklopa. Mentalna struktura Srba je impregnirana pravoslavljem. Od srednjeg veka, posebno od formiranja autokefalne srpske crkve 1219. godine ta činjenica je postavila vidljiva. Pripadnost pravoslavlju je bila važnija od pripadnosti narodu. Za vreme viševekovne osmanske vlasti i vlasti Austrijom nad delom Srba ta se činjenica posebno videla. Samo oni koji su ostali pravoslavni ili su svesni svoga pravoslavnog porekla su ostali Srbi. Ti pravoslavni su poveli borbu za obnovu srpske države. I može se reći da je moderna Srbija rođena u borbi koja je slila pravoslavlje i naciju. To se vidi danas kada ke SPC i dalje najuticajnija i najpoštovanija nacionalna institucija.
Published: 2011

Catalog

Books, media, physical & digital resources

See catalog results

Searchworks

Select search scope, currently: Articles Catalog books, media & more in Jio Institute collections Articles journal articles & other e-resources

Search

Search Constraints

Refine your results

Search Limiters

Publication Year Range

Publication Type

Journal

Database

Publisher

42 results on '"Mentalno zdravlje"'

Search Results

Catalog

Select search scope, currently: Articles

Catalog

books, media & more in Jio Institute collections

Articles

journal articles & other e-resources