Search

Kırsal alanda yaşanan en önemli sosyo-ekonomik sorunlardan birisi gelir dağılımdaki eşitsizlik ve yoksulluktur ki bu durum doğrudan kaynakkullanımındaki çatışmaların da nedenidir. Şüphesiz yoksullukla mücadele, yalnız başına gelirleri arttırmaya yönelik yürütülebilecek bir çaba da değildir. Konuelbette doğal kaynakların kullanılması kadar korunmasını da içeren entegre ve uzun erimli uygulamaları içeren bir planlamayı gerektirmektedir. Diğer deyişleözellikle doğal kaynak yönetimleri, havza bazlı bütünleşik planları sürdürülebilir uygulamaları içermiyorsa, kaynaklar hızla yok olma sürecine girmektedir. Kırsalalanda yoksullukla mücadele ve kırsal refahın arttırılması, doğal ve kültürel kaynakları kullanmayı elbette zorunlu kılmaktadır. Öte yandan bu kullanım talebininkaynakların varlığını tehlikeye düşürmeyecek düzeyde tutulması ve doğal kaynak yönetiminin, korumayı önceleyen bir anlayış üzerine oturtulması gerekliliği,kaynak yönetiminin çözmesi gereken en temel sorundur. Eğer doğal kaynaklar bir alanda iş ve gelir olanakları sağlayacak şekilde kullanılacaksa, bu iş vegelirlerin sürdürülebilirliği elbette kaynakları koruyabilme gücü ile sınırlı olacaktır. Günümüzdeki kaynak yönetim planlarındaki en önemli açmazın korumakullanmazıtlığı/çatışması olduğu ve çatışma yönetiminin her türlü kaynak kullanımında dikkatlerden uzak tutulmaması gereği açıktır. Çatışmalar; bir yöredeyaşayan halkın aşırı kaynak kullanımından kaynaklı çıkabildiği gibi, bazen de kalkınma amaçlı yatırımlara karşı yerel halkın karşı çıkışları yani kaynak korumamotivasyonu ile de olabilmektedir. Bu değerlendirmeler ışığında çalışmada iki amaç belirlenmiştir: Bunlar; Fırtına Havzası doğal kaynak yönetim sorunlarınınortaya konulması ve bu sorunların çözümüne yönelik stratejiler oluşturmak ve değerlendirmeler yapmaktır. Çalışmada kullanılan veriler Fırtına Havzasında uzunsüreden beri yapılan arazi çalışmaları; yerel halk, kamu ve özel sektör temsilcileri ile yapılan yüz yüze görüşmeler; uygulanan anketlerden elde edilen bilgiler veFırtına Havzası ile ilgili farklı araştırmacılar tarafından yapılmış olan çalışmalardan elde edilmiştir. Yapılan bu çalışmaya göre: Yapılmakta olan önemliyatırımların varlığına rağmen, Fırtına Havzası sahip olduğu doğal ve kültürel kaynakların kırsal kalkınmayı yeterli şekilde destekleyecek planlama vestratejilerden yoksun olduğu; Fırtına vadisi orman ve mera kaynaklarından çok yönlü faydalanmayı sağlayacak AR-GE çalışmalarının yetersiz olduğu ve derhalbaşlanması gerekliliği; Turizm için çok büyük bir potansiyel ortaya koyan ve Fırtına havzası içinde bulunan Kaçkar Dağları Milli Parkı kaynaklarını koruyacakyeterli sayı ve nitelikte personelin bulunmadığı; Fırtına havzasında yönetimsel faaliyetlerde bulunan kurumların yetersiz veya eksik olan kapasiteleriningeliştirilme gereği gibi sonuçlar ortaya çıkmış ve bu sorunların çözümüne ilişkin stratejiler ve değerlendirmeler ortaya konmuştur., One of the most important socio-economic problems in rural areas is inequality in income distribution and poverty, which is also the cause ofconflicts in direct resourceuse. There is no doubt that struggling with poverty is not an effort to increase incomes alone. The fight against poverty, of course,including protection of natural resources as well as the use of natural resources, requires planning with integrated and longrange applications. In other words,especially if natural resource management does not include sustainable implementations of basin-based integrated plans, resources are entering the process ofextinction. Fighting poverty and raising rural prosperity in the rural area, of course, it is necessary to use natural and cultural resources. On the other hand, it is themost basic problem that resource management needs to solve the use of natural resources should be kept at a level that does not jeopardize the existence ofresources and the natural resource management should be based on an approach which emphasizes protection. If natural resources are to be used to provide job andincome opportunities in an area, the sustainability of these jobs and revenues will, of course, be limited to the power of resources protection. The most importantdilemma in today's resource management plans is the conflict between use and protection of natural resources. Conflicts; It may be due to the excessive use ofnatural resource by the people living in a region and some times by the opposition of the local people against the investments for development, that is theirmotivation of resource conservation. Two goals have been identified in working with these assessments. These are; To identify of natural resource managementproblems and to create strategies and solutions to solve these problems in Fırtına Watershed. Data used in the study were obtained from field studies carried outsince the long run in the Fırtına watershed; face to face interviews with local residents, public and private sectore presentatives; information obtained from theapplied surveys and studies conducted by different researchers related to the Fırtına Basin. According to this study: Despite the significant investments beingmade, the planning and strategies of natural resources management to support the rural development is not well enough; The necessity for the innovative researchworks to provide multiple use of forest and pasture resources in Fırtına valley is inadequate and should be initiated immediately; Kaçkar Mountains National Park,which has a great potential for tourism and which is located in the Fırtına basin, does not have sufficient number and quality stuff to protect it sresources; Theconsequences of developing inadequate or inadequate capacities of institutions in administrative activities in the Fırtına basin have emerged, and the strategies andevaluations for resolving these problems have been put forward.

Bu çalışmada 79 adet önemli çayır-mera terimlerinin tanımlamaları literatüre göre yapılmıştır. Tanımlamalar, Türkçe alfabetik sırayla yapılmış olup, parantez içerisinde her terimin ingilizce karşılığı verilmiştir. In this study, 79 important rangeland terms have been defined according to current literature. The terms have been defined Turkish alphabetical order and the english meaning of the terms have been given in paranthesis.

Bu çalışmada; Rize-Fırtına Dersi Havzasında bazı ekolojik faktörlerin Vaccinium arctostaphylos L.' un vejetatif ve generatif özellikleri ile toprak özelliklerine olan etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla üç farklı yükselti grubunda, iki farklı Jeolojik formasyonda (Kaçkar ve Çatak) ve meşçere kapalılığında (% 0 ve % 40?60) toplam 30 adet deneme alanı alınmıştır. Bu deneme alanlarından 267 adet toprak örneği alınmış ve yapılan analizler sonucunda toprağın bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri (kum, kil, toz oranı, hacim ağırlığı, gözenek hacmi, faydalı su, pH, organik madde, toplam azot vb.) belirlenmiştir. Ayrıca bitkinin boyu, m2'deki gövde sayısı, yaprak eni, boyu, alanı, LMA, meyve eni, boyu ve ağırlığı, toplam polifenol miktarı, antioksidan aktivitesi gibi özellikler de ortaya koyulmuştur.Çalışmanın sonucunda; çalılık alanda çalılık+orman göre daha düşük pH ve kil oranı görülürken, ortalama toplam azot, gözenek hacmi ve organik madde değerlerinde artış gözlenmiştir. Çalılık+ormanlık alanda çalılık alana göre 100 meyve ağırlığı, birim alandaki gövde sayısında ve LMA değerlerinde düşüş tespit edilmiştir. Yükseltiye göre LMA değerlerinde düzensiz değişim gözlenirken, bitki boyu, gövde sayısı ve yaprak alanı değerlerinde azalma görülmüştür. Yükselti ile toplam polifenol miktarı arasında pozitif yönlü korelasyon tespit edilmiştir. In this study, the effects some ecological factors on vegetative and generative characteristics of Vaccinium arctostaphylos L. and soil properties were investigated in Fırtına River Basin, Rize. For this purpose, 30 experimental sites were taken in three different levels of altitude, in two different geological formations (Kaçkar and Çatak) and stand closure (0% , and 40-60 %). A total of 267 soil samples were taken in the experiment sites. Some physical and chemical soil analysis (such as: sand, silt and clay ratio, bulk density, total porosity, available water, pH, soil organic matter, total nitrogen) were done in laboratorys. In addition plant height, number of stems in m2, leaf width, leaf length and leaf area, LMA, fruit width, length and weight, total polyphenol and antioxidant activity were determined.As a result of, while lower pH and clay ratio were determined in heath sites than heath+forest sites, total nitrogen, total porosity and soil organic matter were higher in heath sites than heath+forest sites. 100 fruit weight, number of stems per unit area and LMA were decreased in heath+forest sites than heath sites. According to elevation while the LMA values changed irregularly, plant height, number of stems per unit area and leaf area decrease. Positive corelation was determined between total polyphenol and altitude. 203

Bu çalışmada; Artvin Merkez Seyitler Köyünde fıstıkçamı (Pinus pinea L.) ile yapılan ağaçlandırma çalışmasının toprakların bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerine etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla birbirine komşu olan Fıstık çamı ağaçlandırma sahası ve Meşe baltalığı sahasının her birinde üç tekrarlı olmak üzere toplam 6 deneme alanı alınmıştır. Her bir deneme alanında bulunan üç örnekleme noktasından ve iki derinlik kademesinden (0-10 ve 10-30 cm) bozulmuş ve bozulmamış toprak örnekleri alınmıştır. Alınan toprak örnekleri üzerinde tekstür, pH, organik madde, hacim ağırlığı, tane yoğunluğu, gözeneklilik, kök miktarı, ince kısım, iskelet kısmı ve geçirgenlik belirlenmiştir. Ağaçlandırma çalışmalarının toprak özelliklerine etkisi varyans analizi ile test edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda yapılan ağaçlandırma çalışmasının 0-10 cm derinlik kademesinde toprağın tekstür, hacim ağırlığı, tane yoğunluğu, ince kısım ve iskelet miktarını; 10-30 cm derinlik kademesinde ise tekstür, tane yoğunluğu, iskelet miktarı, ince kısım ve organik madde miktarlarını değiştirdiği görülmüştür. In this study; the effects of Pinus pinea afforestation on some soil properties were investigated in Seyitler Village, Artvin. For this purpose, Total six plots were arranged with three replications in each afforestrated land and its adjacent quercus coppice. Disturbed and undisturbed soil samples were taken at two depth ( 0–10 cm and 10-30 cm) in three sample points in each plot. Soil texture, pH, organic matter, bulk density, particle density, total porosity, saturated hydraulic conductivity, root ratio, percentage of soil particle >2 mm and percentage of soil particle

In this study, the effects of visitor acitivities on topsoil hydrophysical properties in two protected areas in northern Bleacksea region were investigated. For this purpose, soil samples taken from study area that was characterized as heavily trafficked site (HTS), moderately trafficked sites (MTS) and control (non-trafficked site). The soil bulk density and soil penetration resistance increased from 1.02 to 1.39 g cm–3 and 0.66 to 1.55 MPa, respectively, saturated hydraulic conductivity decreased from 60.60 to 10.35 mm h–1 in moderately and heavily trafficked sites, respectively, at 0–10 cm soil depth in Ayder protected area. The soil bulk density and soil penetration resistance increased from 0.85 to 1.40 g cm–3 and 0.68 to 1.50 MPa, respectively, saturated hydraulic conductivity decreased from 58.75 to 10.35 mm h–1 in moderately and heavily trafficked sites, respectively, at 0–10 cm soil depth in Kafkasor protected area. The intensity of visitor activities had a negative impact on topsoil hydrophysical properties in the study area in Ayder and Kafkasor. The principles of management in Ayder and Kafkasor protected areas should be revised, and use of this area without a plan should be stopped as soon as possible.

Bu çalışmada; kurak bir iklimin görüldüğü ve erozyon etkilerinin (rüzgar-su) var olduğu Artvin- Pamukçular Havzası’nda yapılan ağaçlandırma çalışmalarının toprak özelliklerinde meydana getirmiş olduğu değişimler ortaya konmaya çalışılmış, ağaçlandırma çalışmalarının üst toprak özelliklerine etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla iki farklı derinlik (0-10 cm ve 10-20 cm) kademesinden toplam 48 adet poşet (bozulmuş toprak örneği) ve yine her iki derinlik kademesinden 48 adet silindir (bozulmamış toprak örneği) örneği alınmıştır. Alınan toprak örneklerinde mekanik analiz (tekstür tayini), nem ekivalanı (tarla kapasitesi), solma noktası, faydalı su, geçirgenlik (permeabilite), hacim ağırlığı, tane yoğunluğu, gözenek hacmi (porozite), organik madde ve toprak reaksiyonu (pH) belirlenmiştir. Ağaçlandırma çalışmalarının toprak özelliklerine etkisi varyans analizi ile test edilmiştir. Bu çalışmanın sonucunda; Artvin İli Yusufeli İlçesi Pamukçular Havzası’nda yalancı akasya (Robinia pseudeoacacia L.) ile yapılan ağaçlandırma çalışmalarının toprağın fiziksel ve kimyasal özellikleri üzerinde olumlu yönde etkisi olduğu görülmüştür. Bu nedenle, benzer arazi ve iklim özelliklerine sahip kurak ve yarı kurak alanlardaki ağaçlandırma çalışmalarında yalancı akasya türünün kullanılmasının öncelikle toprak özellikleri üzerinde olumlu etkilerinin olacağı öngörülmektedir. In this study, effects of forestation efforts on surface soil characteristics were investigated in erosion- affected areas of Artvin’s Pamukcular Watershed where an arid climate and impacts of soil erosion (caused both by water and wind) are present. In order to implement this goal, total of 48 soil samples from two different sites, disturbed and undisturbed, were collected at the depths of 0 – 10 cm and 10 – 20 cm. Collected samples were analyzed for several soil parameters including texture, moisture equivalent (field capacity), wilting point, permeability, bulk density, particle (solid) density, porosity, organic matter, and pH. Variance analyses were then used to test the effects of forestation works on soil features mentioned above. As a result, the analyses showed that the black locusts (Robinia pseudeoacacia L.) planted in the areas of the forestation efforts in order to control soil erosion had positive effects on the physical and chemical features of the soil within the Watershed of Pamukcular in Yusufeli, Artvin. Therefore, the black locust used in this study may also be used in areas with similar topographic and climatic features.

Over the last century, the conversion of natural ecosystems to agricultural production is one of the primary factors in environmental degradation. As in most parts of the world, forest soils in the north- east of Turkey are being seriously degraded and destroyed due to extensive agricultural activities. This study investigated the effects of changes in land-use on some soil properties in Rize, Turkey. Two adjacent sites were studied: One had been converted 60 years previously from alder coppice to tea cultivation (TC); the other remained as alder coppice (AC). The experimental design at each site was a randomized complete block with four replications in the study area. Four disturbed and four undisturbed soil samples were taken randomly at soil depths of 0 -10 cm, 10 - 30 cm and 30 - 50 cm in each plot in the study area. When the alder coppice was converted into tea cultivation, the bulk density (Db) increased from 0.84 g cm-3 to 1.02 g cm-3, soil penetrometer resistance (SPR) increased from 0.94 to 1.27 MPa, the soil organic matter (SOM) decreased from 5.14 to 4.06%, saturated hydraulic conductivity (Ksat) decreased from 40.64 to 16.33 mm h-1 at 0 to 10 cm depth of soil. According to soil depth steps the mean PAW, St, Ksat, SOM and total N content decreased linearly in alder coppice (AC) and tea cultivation (TC). The results indicated that the change in land use and introduction of cultivation had a significant effect on soil properties.

ÖZET Bu çalışma Türkiye'de çok geniş yayılışa sahip tüllerden biri olan karaçam populasyonlarında genetik varyasyonun ortaya koyulması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Doğal yayılış alam içinden seçilen 14 populasyondan alınan tohum örnekleri izoenzim analizine tabi tutulmuştur. Çalışılan enzim sistemleri LAP ve GOT olup, materyal olarak çimlenmiş tohum endospermi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda LAP enzim sisteminde LAP-A ve LAP-B olmak üzere iki enzim gen lokusunda toplam 5 allel, GOT enzim sisteminde ise GOT- A, GOT-B ve GOT-C olmak üzere üç enzim gen lokusunda 8 allel tipi tespit edilmiştir. Araştırılan populasyonlara göre belirlenen herbir lokustaki ortalama allel sayısı (A) 1.971, polimorfik lokus yüzdesi (P) % 76 ve beklenen heterezigotluk düzeyi (He) 0.187 olarak hesaplanmıştır. 0.2027 olarak belirlenen toplam genetik çeşitliliğin % 7.4'ünün populasyonlar arası genetik çeşitlilikten, % 92.6` sının populasyon içi genetik çeşitlilikten kaynaklandığı tespit edilmiştir. Gen akışı düzeyi (Nem) 3.14 olarak bulunmuştur. Populasyonlar arasında belirlenen ortalama genetik mesafe değeri Nei'ye göre 0.0223, Gregorius'a göre 0.0936 olarak hesaplanmıştır. Anahtar Kelimeler: Genetik Çeşitlilik, Populasyon, izoenzim, Pinus nigra, Allel, Lokus, Endosperm SUMMARY The Genetic Diversity of Black Pine Populations in Turkey In this study, the genetic variation in populations of Black Pine one of species large area in Turkey was investigated. The seeds collected 14 populations in natural distribution range. Isozymes patterns oof two enzyme systems (LAP, GOT) were studied. Megegametophyte of germinated seed used in isozyme analysis. It was found that, LAP-A and LAP-B enzyme gene loci showed 5 allele types, while GOT-A, GOT-B, and GOT-C shoowed 8 allele types for all populations. On the average, the expected heterozygosity ( He) was 1.187, 76 % of loci were polimorfic, and the number of alleles per locus was 1.971. Interpopulations genetic diversity was 7.4 % of total genetic diversity, moreover withinpopulation genetic diversity was 92.6 % of its. The level of gene flow was 3.14. Averaged genetic distance was 0.0936 according to Gregorius. Nef s genetic distance was 0.0223. Key Words: Genetic Diversity, Population, Isozyme, Pinus nigra, Allele, Locus, Megagametophyte. VI 87

Doğal kaynaklar sürekli etkileşim halinde olan ekosistemlerdir. Bu ekosistemlerin planlanması bütünleşik havza planlanma ilkelerine göre yapılmalıdır. Ancak Rize il ölçeğindeki doğal kaynak planlama ve altyapı çalışmalarında bu hususun layıkıyla dikkate alındığı pek söylenemez. Bu çalışmanın amacı Pazar Hemşin havzası bazı havza karakteristikleri ile arazilerin yükselti kademeleri, eğim, bakı ve jeolojik yapıya göre dağılımlarının Coğrafi Bilgi Sistemi yardımıyla ortaya konulmasıdır. Araştırma sonucuna göre araştırma alanı 21216 hektar ve ortalama eğimi % 30,97’dir. Yükselti kademelerine göre en geniş arazi varlığı 4153,35 hektar (%19,58) ile 901-1200 m yükseltiler arasında ve en az arazi varlığı 633,26 hektar (% 2,98) ile 2100- 2400 m yükseltileri arasında olduğu belirlenmiştir. Eğim ve bakı faktörlerine göre arazilerin % 63,14’ü gölgeli bakılar üzerinde ve % 36,86’sı güneşli bakılar üzerindedir. Eğime göre en geniş ziraat alanı % 38,35 ile % 11-20 eğim gurubunda yer almaktadır. Orman arazilerinin % 30,44’ü asidik kayaçlar, % 69,43’ü nötr kayaçlar ve % 0,13 ile alüvyon alanlar üzerindedir. Kayaç türlerine göre en geniş orman varlığı % 30,33 ile granit kayaçlar üzerindedir. Yerleşim yerlerinin % 44,55’i asidik kayaçlar, % 54,37’si nötr kayaçlar ve % 1,08’i ile alüviyon alanlar üzerindedir. Mevcut yerleşim yerlerinin % 63,99’u gölgeli bakılar üzerinde, % 36,01’i güneşli bakılar üzerindedir. Havza genelinde yerleşim yeri kullanımlarında gölgeli bakılar baskın durumdadır. Yerleşim yerlerinin seçimi, yol ve alt yapı çalışmaları ile tarım arazilerinin kullanılmasında yukarıda ortaya konulan havza özelliklerinin dikkate alınması hem sorunların çözümlenmesi hem de sürdürülebilir havza yönetimi için faydalı olabilir Natural resources are ecosystems in constant interaction. Planning of these ecosystems should be done according to integrated watershed management principles. However, it cannot be said that this issue is taken into account in natural resource planning and infrastructure works in Rize. The aim of this study is to determine some basin characteristics of Pazar Hemsin basin and the distribution of lands according to elevation, slope, aspect and geological structure using of Geographical Information System. As a result of the study, the drainage area of the study area is 21216 hectares and its average slope is 30.97%. According to the elevation steps, it was determined that the largest land was 4153.35 hectares (19.58%) in 901-1200 m elevation steps, while the least amount of land was 633.26 hectares (2.98%) in 2100-2400 m elevation steps. According to the slope and aspect factors, 63.14% of the lands are on shady views and 36.86% are on sunny views. According to the slope, the largest agricultural area (38.35%) is in the slope group of 11-20 %. 30.44% of forest lands are on acidic rocks, while 69.43% on neutral rocks and 0.13% on alluvium areas. According to the rock types, the largest forest area is on granite rocks with 30.33%. 44.55% of the settlements are on acidic rocks, while 54.37% on neutral rocks and 1.08 % on alluvium areas. 63.99% of the settlements are on shady views, while 36.01% are on sunny views. Shaded views are dominant in the choice of settlement. Take into basin characteristics in the selection of settlements, road and infrastructure works and the use of agricultural lands may be beneficial for both solving problems and sustainable basin management in Pazar Hemşin River Basin