Search

Günümüzde şehirlerde yaşayan insanların yaşamlarının en az % 80’i kapalı ortamlarda geçmekte, kapalı mekanların hava kalitesi insanların sağlıklarını ve performanslarını doğrudan etkilemektedir. Karbondioksit iç mekanlarda canlı aktivitelerine bağlı olarak miktarı hızla değişen bir gazdır. İç mekandaki CO2 miktarı 1000 ppm i geçtiğinde baş ağrısı, yorgunluk, algılama güçlüğü, uyku hali, bu durumun sürekliliği sonucunda da çeşitli sağlık problemleri ortaya çıkmaktadır. İç mekanlarda genellikle estetik amaçlı olarak yetiştirilen iç mekan bitkileri, bulundukları ortamlardaki ışık ve sıcaklık başta olmak üzere iç ortam şartlarına bağlı olarak fotosentez veya solunum yapmakta ve iç ortamdaki karbondioksit miktarını doğrudan etkilemekte, bunun sonucu olarak da bu bitkilerle aynı ortamda bulunan insanlar da ortamdaki değişen karbondioksit miktarından etkilenmektedir. Bitkilerin iç ortam hava kalitesini ve özellikle karbondioksit miktarını etkiledikleri bilinmekle birlikte bu etkinin hangi düzeyde olduğu ve gün içindeki değişimine ilişkin yeterli bilgi bulunmamaktadır. Bu çalışmada, iç ortamlarda yetiştirilen bazı süs bitkilerinin, iç ortamdaki karbondioksit miktarını gün ışığına bağlı olarak nasıl değiştirdiğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla seçilen üç adet iç mekan süs bitkisi hava giriş çıkışı bulunmayan kontrollü ortamlarda 24 saatlik süreç içerisinde izlenmiştir. Bu ortamda her 5 dakikada bir yapılan ölçümlerle, ortamdaki CO2 miktarının gün ışığına bağlı olarak değişimi belirlenmeye çalışılmıştır.

Günümüzde bitkiler kent bileşenlerinin vazgeçilmez unsurlarıdır. Özellikle endüstrileşmenin yoğun baskısı altında olan kentlerde, yaşam kalitesinin iyileştirilmesine yönelik açık-yeşil alanlara, dolayısı ile bitkilere tarihin hiçbir döneminde olmadığı kadar ihtiyaç duyulmaktadır. Doğanın bir parçası olan insanın yeşile olan özlemi, peyzaj çalışmalarını modern yaşamın önemli bir parçası durumuna getirmiş, bitkilerin yoğun olarak kullanıldığı peyzaj düzenlemeleri modern yaşamın ve medeniyetin önemli bir göstergesi olarak kabul edilmeye başlamıştır. Kentlerde bitkilerin kent ekosistemine; hava kirliliğini önleme, sıcaklığın dengelenmesi ile enerji tasarrufu sağlama, nem sağlama, fauna ve floraya yaşam ortamı hazırlama, gürültüyü azaltma, rüzgar, toz ve sera etkilerini azaltma, ışık yansımalarını önleme gibi pek çok katkıları bulunmaktadır.. Özellikle hava kalitesi ile bitkilerin ilişkisi konusunda bilinç düzeyinin artmasının bir sonucu olarak, yeşil alan ve ormanlık alan miktarı fazla olan şehirler, yaşam kalitesi yüksek şehirler olarak görülmeye ve yaşamak için tercih edilmeye başlamıştır. Ancak, bu kadar olumlu katkıları yanında bitkilerin, çevre kirliliğine sebep olma, polen kirliliği, zehirli meyve ve tohumlar üretme, insanlar için zararlı hayvanlara barınak ve besin sağlama gibi çeşitli olumsuz etkileri de bulunmaktadır. Ancak yapılan çalışmaların neredeyse tamamı, bitkilerin kent ekosistemine olumlu etkileri konusunda yoğunlaştığından, bitkilerin olumsuz etkileri konusunda yeterli düzeyde çalışma yapılmamış ve bu durum pek çok bitkinin yanlış kullanımı sonucunu doğurmuştur. Bu çalışmada, peyzaj çalışmalarında sıkça kullanılan ve kent ekosistemlerine önemli katlkılar sağlayan bitkilerin, insan yaşamı üzerine olumsuz etkileri belirlenmeye çalışılmış, bu olumsuzluklara sebep olan özelliklere sahip bitkiler ve bu bitkilerin yanlış kullanımları Kastamonu kent merkezi örneğinde incelenmiştir.