Search

Feodal sisteminortaya çıkmasına neden olan, arazi sahibi zenginler tarafından sahip olunanbüyük çiftlikler Geç Antikçağ’ın ekonomik yapısında önemli bir yer almıştır.Genellikle kentlerde ikamet eden bu toprak ağaları kentlerin varoş bölgelerindemalikânelere ve tarım alanlarına sahiptiler. Bu feodal beyler sadece toprakzengini seçkinler değil, aynı zamanda Geç Antikçağ Dönemi yönetiminde de etkinkişilerdi.Bu makale,Germanikopolis/Ermenek kentinden Nikopssianis adında Hıristian bir toprakağasının kentin varoş semtindeki mülkiyetini gösteren yeni bir epigrafikbelgeyi tanıtmaktadır. Yazıtın çevirisi:“Selam ey dost!Benim için istediğin şey sana iki katı olsun. Bu proastionNikopssianis’in(dir); ayrıca Toareza topothesia diye de söylenir”.İlk olarak buyazıtta birlikte görünen proastion ve topothesia terimleriNikopssianis’in mülkiyeti olarak aynı anlamda kullanılmaktadır. Geç Antikçağ’ınpapirus ve epigrafik belgeleri, antik edebi kaynaklarda kent kapıları dışındakivaroş yerleşimi ve askeri yerleşim yeri olarak kullanılan proastion terimininGeç Antikçağ’da geniş çiftlik ve malikâne anlamında da kullanıldığını ortayakoymaktadır. Aynı şekilde, edebi kaynaklarda gerçekte var olmayan hayali biryerin tasviri için kullanılan topothesia sözcüğünün, GeçAntikçağ yazıtlarında ve papiruslarında bölge, mahalle, semt ve geniş tarımsalarazileri tanımlamak için kullanıldığı görülmektedir.Sonuç itibariyle,Ermenek yazıtında aynı anlamda görülen proastion ve topothesia terimlerinin,Ger­manikopolis kentinin bir kenar mahallesinde Nikopssianis isimli zengin biryurttaşın çiftliğini, yani konutuyla birlikte tarım arazisini göstermek içinkullanıldığı anlaşılmaktadır., The large estates owned by the landlords, who caused the emergence of thefeudal system, had a significant place within the economic structure of LateAntiquity. These landowners were generally city dwellers possessing residencesand cultivated estates outside the cities. These landowners were not onlywealthy, members of the agrarian elites, but were also influential persons forthe administration in Late Antiquity.This contribution introduces a new epigraphic document indicating theproperty (proastion/topothesia) of a certain landlordNikopssianis who was a Christian from the city of Germanicopolis. Bothterms proastion and topothesia, which are for thefirst time seen together in this inscription, were used with the same meaningfor the real estates of Nikopssianis. The papyrical and the epigraphicdocuments from Late Antiquity attest that the term proastion wasalso used to describe a large estate or an estate house outside of a city withthe difference of its classical sense of suburban or a military settlement inthe ancient literary sources. Likewise, the term topothesia, whichis used in the meaning of an imaginary place in the literary sources, seems inLate Antiquity to be a word describing a certain district or a large area ofagricultural land.Consequently, with the use of the terms proastion and topothesia inthis inscription it is suggested that both terms should be understood asindicating Nikopssianis’s farmstead comprising both a residence and an area ofagricultural land in the suburb of Germanicopolis.

This contribution introduces the Roman road connecting Myra to inner Lycia via the moun­tainous area of Alacadağ. The road called “Gâvuryolu” by the native population is already known, but has not been surveyed in its entirety and has not been fully published before. There­fore one of the main aims of the Stadiasmus Patarensis Project was to re-examine the route in connection with other Roman roads discovered around Alacadağ in 2010-2011. In addition, the secondary ways known in the mountainous area through which the main road passes are introduced, along with some newly discovered pathways. The authors discuss, finally, how these ways should be located in relation to the narrations regarding the routes recor­ded in the Vita of Saint Nicholas of Holy Sion, and some unsolved localizations in relation to these events.

Bu çalışmada, Stadiasmus Patarensis (SP) 2009 yılı çalışmalarında incelenen Patara-Phellos güzergahı, bu güzergah üzerindeki antik kalıntılar ve yeni yazıtlar ele alınmıştır. SP'de Patara'dan çıkışlı, birisi Ksanthos'a (GZR. 1) diğeri de Phellos'a (GZR. 54) olmak üzere, iki güzergah verilmektedir. Her iki güzergah da Kısık boğazı çıkışından sonraki bir yere kadar beraber olmakla birlikte, Ksanthos yönüne giden Ova Gelemiş üzerinden hedefe ulaşmakta, Phellos'a giden ise Yeşilköy/Fırnaz üzerinden doğuya yönelmektedir. Güzergahta mesafeyi içeren blok kayıp olsa da, Şahin ve Adak tarafından – Tabula Peutingeriana ve günümüz Patara-Kaş mesafesi temelinde – kayıp olan uzaklık 240 stadia (45–46 km) olarak tamamlanmıştır. Bu güzergah Patara'dan Phellos'a, Akbel – Sarnıçbaşı – Uçova – Bezirgan – Sarıbelen/Sidek – Gökçeören/Seyret – Yeniköy – Çukurbağ – Pınarbaşı hattını takiben gitmektedir. Tiberius Claudius Capitolinus adlı Roma ve Patara vatandaşı olan birisinin mezar yazıtının bulunduğu Delikkemer hattından giden olası yol, daha geç kullanıma geçirilmiş olmalıdır. İslamlar yönüne çıkan bir Roma yolu izine rastlanılmamış olmakla birlikte, İslamlar'ın Öz Mahallesi'nde antik suyolunun yukarı kotlarında bulunan bir mezar, bölgenin İmparatorluk döneminde Patara teritoryumunda bulunduğunu göstermektedir (Nr. 1). Patara'dan başlayan bu yol Yeşilköy/Fırnaz üzerinden Akbel'e ulaşır. Buradan, Kalkan'ın 2 km kadar güneydoğusunda bulunan Sarnıçbaşı mevkiine kadar yol izi olmamakla birlikte, Sarnıçbaşı'ndan itibaren ca. 400 m yüksekte bulunan Bezirgan ovasına (yak. 750m yükseklikte) zikzaklar yaparak çıkmaktadır. Yolun Bezirgan ovasına çıktığı yerin hemen güneyinde yükselen Hisartepe üzerinde irili ufaklı pek çok yapıları gözlemlenebilmektedir. Yol ise, Hisartepe ve Kışla Dağı arasındaki geçitten (Fig. 14-15) Bezirgan Ovası'nın batı kenarındaki ambarların bulunduğu yere ulaşmaktadır. Burada bulunan bir yazıtta (Nr. 2) adı geçen Euelthon'un memleketi Patara olması da Bezirgan Ovası'nın en azından güney kısımlarının, Hisartepe ve hakim olduğu alanı da içermek üzere, Patara denetiminde olduğunu göstermektedir. Kuzey ucuna nazaran güney ucu 11 m daha düşük olan Bezirgan Ovası vaktiyle gölken yol geçirilmesi imkansızdı. Ova'nın güney ucunda muhtemelen Romalı mühendislerce açılan antik su tahliye tüneli (Fig. 19-20) vasıtasıyla gölün kurutularak yol geçirildiği düşünülmüştür. Bezirgan Ovası'nın batı kıyısından ilerleyen bir başka antik yol ise, Patara-Phellos ve Ksanthos-Neisa anayollarını bağlıyor olup, büyük bir ihtimalle de bu yolun iki ucundaki Alacaışık Gediği (kuzeyde, Ksanthos kontrolünde) ve Hisartepe (güneyde, Patara kontrolünde) geçitleri bu ana yolların giriş-çıkış noktalarıydı. Yol buradan Sarıbelen/Sidek üzerinden modern yola paralel olarak Gökçeören/Seyret'e ulaşmaktadır. Daha güneyden giden bir başka eski yol üzerinde, Gökçeören'in 4,5 km güneybatısındaki Üçkuyu mevkiinde bulunan bir lahit üzerindeki yazıttan (Nr. 3) Patara etki alanının buralara kadar uzadığı anlaşılmıştır. Lahdin üzerinde bulunduğu eski yol Gökçeören' ulaşmaktadır. Gökçeören'de bulunan bir lahit üzerindeki yazıt (Nr. 4) maalesef yer ismi ya da etnikon vermemektedir. Yazıtın, hüviyeti için veri sunmadığı ve diğer yazıtlar aracılığıyla çevresinin Patara teritoryumu içerisinde olduğunu anladığımız Gökçeören/Seyret (Seroia/ta?) antik yerleşiminin Patara sınırlarının doğu ucunda olduğu önerilebilir. Antik yol ise, Gökçeören/Seyret'ten Çağlarca, Pınarbaşı, Yeniköy, Çukurbağ ve Pınarbaşı üzerinden Phellos'a ulaşıyor olmalıydı.Yazıtlar:Nr.1) “Menophilos oğlu [Apoll]onides bu mezarı kendisi, karısı, çocukları ve torunları için yaptırmıştır. Başka birine defin (müsaadesi) yoktur, aksi olursa (yapan kişi) Pataralıların kentine 500 dinar ceza ödeyecektir.”Nr. 2) “… Euphrosynos kızı Arsasis diye de bilinen … kocası, Eudemos oğlu Thersikles'in oğlu, memleketi yararına tam bir hizmet yerine getiren Pataralı Euelthon için …”Nr. 3) “Bu mezarı, Hippolokhos'un oğulları Patara efradından varisler olan pek belagatli Publius ve Leonnatos'un köleleri Soterikhos ve Hoplon, kendileri, karıları ve onların çocukları için yaptırdılar.”Nr. 4) “(Ben) Pappos oğlu M(arcus) Aur(elius) Hippolokhos, bu mezarı, kendi(m), eşim Flavia … ve çocuklar(ım) için yaptırdı(m). Başka hiç kimseye birini gömmek müsaadeli değildir, aksi takdirde (buna uymayan) kutsal imparatorluk kasasına 2500 dinar ceza ödeyecektir.”, In the field survey of the Stadiasmus Patarensis (SP) in 2009, the route between Patara and Phellos was investigated. The distance between Patara and Phellos in the SP was restored as 240 stadia (45–46 km) by the editors. The route reaches Phellos via the Kısık pass – Akbel – Sarnıçbaşı – Uçova – Bezirgan – Sarıbelen/Sidek – Gökçeören/Seyret – Yeniköy – Çukurbağ and Pınarbaşı. There seems to have been another road following the water canal up to Akbel, but this must have been employed in a later period. No trace relating to the ancient road from Akbel to İslamlar could be found, nevertheless an inscription (No. 1) on a tomb on the upper levels of the waterway in the Öz neighbourhood of İslamlar confirms that the western slopes of Mount Kışla of this region was within the territory of Patara. The ancient road to Phellos reaches Sarnıçbaşı 2 km southwest of Kalkan via Yeşilköy/Fırnaz and Akbel. Then it climbs up to the Bezirgan Plain over a pass near “Ambararası”. This pass was controlled by the settlement on Hisartepe which rises to the south of the pass and has many ancient remains on its summit. An inscription from where the road meets the plain records a certain Euelthon from Patara, who fulfilled many services for his fatherland and was buried in that place, indicating that at least the southern parts of the Bezirgan Plain, including Hisartepe and its surroundings, were within the territorial control of Patara. When Bezirgan Plain, the southern end of which is 11 m lower in elevation, was a lake, the road passage was impossible. The tunnel at the southern end of the plain was probably cut by the time of Claudius, to empty the water from the lake, after which, the road led directly across the plain. A secondary road running from the western side of the plain should have connected the main roads of Patara-Phellos and Xanthos-Neisa, and two passages at the ends of this road, the Alacaışık pass (in the north, under the control of Xanthos) and the Hisartepe pass (in the south, under the control of Patara) were most probably the control and change points on these main roads. From Hisartepe the road continues to Gökçeören/Seyret via Sarıbelen/Sidek and Döşeme, near where some traces of ancient road pavement can be seen. A secondary road to the south from Sidek to Seyret via Üçkuyu, where there is a sarchophagus with inscription (No. 3) revealing the extension of the territory of Patara to these lands. Another inscription on a sarcophagus amongst the remains on Gökçeören hill does not provide information concerning a place name, though it can perhaps be suggested that this settlement on Gökçeören administratively belonged to Patara. After Gökçeören, the ancient route should have passed Çağlarca, Pınarbaşı, Yeniköy, Çukurbağ and Pınarbaşı to reach Phellos.

The settlement of Belen has not been investigated since the brief notice made by J. Borchhardt in 1975 until last year, although there are significant archaeological remains and it is situated at an important geographical position between Myra and Limyra. Some new archaeological and epigraphic finds, one, a funerary inscription, the others, fragmentary inscriptions, were found in the settlement of Belen Tepesi during our survey concerning the research pertaining to the Stadiasmus Patarensis Project conducted by Akdeniz University. In this paper the set-tlement and its unknown ancient name, the road system, the extent of its territory and its eco-nomic structure are discussed together with the new finds and some new observations are made concerning the settlement and its surroundings. In consequence, this paper proposes Belen Tepesi was inhabited in the Classical period contrary to what had been previously as-sumed, that it was a Hellenistic–Roman settlement. Plenion is suggested for the name of the settlement at Belen, an important village mentioned in the Vita of Nicholas of Holy Sion. Based on the road system in the mountainous area of Bonda, it is proposed that the territory of Belen included a large area from the west slope of the hill to the Claudian road on Bonda. And finally this paper suggests the main economic resource, of those settled at Belen Tepesi would primarily have been shipping and trade, rather than the agricultural production.

Feodal sistemin ortaya cikmasina neden olan, arazi sahibi zenginler tarafindan sahip olunan buyuk ciftlikler Gec Antikcag’in ekonomik yapisinda onemli bir yer almistir. Genellikle kentlerde ikamet eden bu toprak agalari kentlerin varos bolgelerinde malikânelere ve tarim alanlarina sahiptiler. Bu feodal beyler sadece toprak zengini seckinler degil, ayni zamanda Gec Antikcag Donemi yonetiminde de etkin kisilerdi. Bu makale, Germanikopolis/Ermenek kentinden Nikopssianis adinda Hiristian bir toprak agasinin kentin varos semtindeki mulkiyetini gosteren yeni bir epigrafik belgeyi tanitmaktadir. Yazitin cevirisi: “ Selam ey dost! Benim icin istedigin sey sana iki kati olsun. Bu proastion Nikopssianis’in(dir); ayrica Toareza topothesia diye de soylenir ”. Ilk olarak bu yazitta birlikte gorunen proastion ve topothesia terimleri Nikopssianis’in mulkiyeti olarak ayni anlamda kullanilmaktadir. Gec Antikcag’in papirus ve epigrafik belgeleri, antik edebi kaynaklarda kent kapilari disindaki varos yerlesimi ve askeri yerlesim yeri olarak kullanilan proastion teriminin Gec Antikcag’da genis ciftlik ve malikâne anlaminda da kullanildigini ortaya koymaktadir. Ayni sekilde, edebi kaynaklarda gercekte var olmayan hayali bir yerin tasviri icin kullanilan topothesia sozcugunun, Gec Antikcag yazitlarinda ve papiruslarinda bolge, mahalle, semt ve genis tarimsal arazileri tanimlamak icin kullanildigi gorulmektedir. Sonuc itibariyle, Ermenek yazitinda ayni anlamda gorulen proastion ve topothesia terimlerinin, Ger­manikopolis kentinin bir kenar mahallesinde Nikopssianis isimli zengin bir yurttasin ciftligini, yani konutuyla birlikte tarim arazisini gostermek icin kullanildigi anlasilmaktadir.