Search

Aggressive and impulsive behaviors have shown sufficient genetic influences and high co-occurrence, thus the question is whether dispositions for these behaviors share unique genetic or environmental contributions. The aim of this research was to explore etiology of phenotypic relationships between aggressiveness and impulsiveness. More precisely, we tested which component of aggressiveness (affective, behavioral, or cognitive) shared the most underlying genetic and environmental influences with impulsiveness. There were applied Serbian adaptation of the Buss-Perry Aggression Questionnaire as a measure of three aggressiveness components, and Behavioral Activation System scale from the Revised Sensitivity Theory Questionnaire as a measure of impulsiveness, on a sample of 208 adult twin pairs (132 pairs were monozygotic). Results of a multivariate biometric method showed that the aggressiveness and impulsiveness could be explained by the common additive genetic (6% of impulsiveness and 16- 31% of aggressiveness components), and common non-shared environmental contributions (1% of impulsiveness and 11-47% of aggressiveness components), but those contributions were rather small. An affective component of aggressiveness (anger) showed the most genetic similarity with impulsiveness, indicating that the lack of anger and behavior regulation shared partially the same genetic basis. However, aggressiveness and impulsiveness contained a larger proportion of the specific genetic and environmental effects, which confirmed a distinction between these phenomena.

Inteligencija i školsko postignuće, kao tesno vezani, ispitivani su zajedno od najranijih empirijskih istraživanja ovih konstrukata. Međutim, tek rezultati bihejvioralno-genetičkih studija pružaju potpunu sliku o faktorima koji utiču na inteligenciju i školski uspeh, specifikujući etiologiju njihovog odnosa. Osnovni cilj ovog istraživanja usmeren je na procenu genetskih i sredinskih faktora koji utiču na kovariranje među merom opšte intelektualne sposobnosti i osnovnoškolskog i srednjoškolskog uspeha. Istraživanje je obuhvatilo 340 parova blizanaca oba pola, od toga 168 monozigotnih i 172 dizigotna blizanca, u starosnoj dobi 18–44 godine. Udeo pojedinih izvora kovariranja između ispitivanih fenotipa testiran je multivarijantnim biometrijskim metodom. Uvid u fenotipske korelacije opšte intelektualne sposobnosti, uspeha u osnovnoj školi i uspeha u srednjoj, ukazuje da je reč o konstruktima koji međusobno umereno koreliraju (.33–.53). Opšti/zajednički genetski uticaj objašnjava najveći deo kovarijanse školskog uspeha (kako u osnovnoj, tako i u srednjoj školi) i opšte intelektualne sposobnosti, što govori u prilog pretpostavci da isti set gena određuje etiologiju individualnih razlika na ispitivanim varijablama. Objašnjenju korelacije između uspeha u osnovnoj i uspeha u srednjoj školi umereno doprinose i mere opšte/zajedničke deljene sredine. Pored nedeljenih sredinskih uticaja, ono što razlikuje ispitivane konstrukte jesu uticaji specifičnih genetskih faktora, koji su jedinstveni za svaki konstrukt.

U nameri da se na sveobuhvatan način ispitaju ponašanja karakteristična za nasilnu interakciju među učenicima osnovnih i srednjih škola, konstruisan je Upitnik za procenu vršnjačkog nasilja (PRONA). Upitnik sadrži 20 stavki kojima su obuhvaćene dve skale između kojih postoji visoka kongruencija na uzorku učenika osnovnih i srednjih škola. Jedna skala se odnosi na procenu trpljenja nasilja (Izloženost vršnjačkom nasilju), a druga na činjenje nasilja (Sklonost ka nasilnom ponašanju). Sadržaj stavki obuhvata indikatore lakših i težih oblika fizičkog nasilja, kao i psihološkog, odnosno emocionalnog nasilja. Skale imaju zadovoljavajuće metrijske karakteristike, a konstrukt validnost je potvrđena preko korelacija sa skalama inventara Velikih pet plus dva.

Osnovni cilj ovog istraživanja bio je ispitivanje relacija između generalnog prihvatanja korupcije i moralnih osnova, makijavelizma, percepcije lične materijalne situacije i religioznosti. Prigodni uzorak je činilo 162 zaposlenih, iz više firmi u državnom i privatnom sektoru. Primenjena je baterija koju čini upitnik moralnih osnova MFQ–30, skala za merenje makijavelizma ENM–2, upitnik upravljanja impresijom, upitnik generalnog prihvatanja korupcije – UPK i upitnik sociodemografskih karakteristika sa procenom sopstvene materijalne situacije i nivoa religioznosti. Rezultati hijerarhijske regresione analize pokazuju da se nivo generalnog prihvatanja korupcije može prognozirati na bazi upravljanja impresijom (-), moralnog osnova nazvanog Pripadnost grupi (-), i makijavelizma (+), dok ateizam ostvaruje granični doprinos (-). Nalazi osvetljavaju značaj do sada nedovoljno istraženih dispozicija pojedinca za toleranciju i prihvatanje korupcije. Praktične implikacije rezultata odnose se pre svega na smernice u odabiru zaposlenih u organizacijama koje teže etičkoj izuzetnosti, i identifikaciji pojedinaca spremnijih na korupciju.