Search

İhracatın artırılması, bilhassa gelişmekte olan ülkelerin her ölçekteki coğrafi birimi için ekonomik kalkınmada kilit bir araçtır. İhracat miktarının; yerel, bölgesel ve küresel ihracatın oranının ve ürün çeşitliliğinin bilinmesi kadar, ihracatın hangi pazarlara yapıldığının yani coğrafi çeşitliliğin bilinmesi de büyük önem arz etmektedir. Gaziantep, Türkiye’nin en yüksek ihracat yapan illeri arasındadır. Bu çalışma, 2010-2019 yılları arası Gaziantep ihracatının coğrafi çeşitliliğini Hirschman-Herfhindal İndeksi (HHI) kullanılarak ölçmek ve sonuçlarını değerlendirme amacı taşımaktadır. Ayrıca ilin ihracat gerçekleştirdiği pazarlardaki yoğunlaşma durumunu tespit etmek ve coğrafi çeşitlilik bulgularını daha kapsamlı bir şekilde açıklamak amacıyla Ticaret Yoğunlaşma İndeksi (TII) de kullanılmıştır. Son on yıllık dönemde ilin HHI değeri yaklaşık yarı yarıya düşüş göstererek, coğrafi çeşitliliğin arttığı gözlenmiştir. En yüksek TII değerleri ise coğrafi yakınlık avantajları ve tarihi kültürel bağları ile Ortadoğu ülkelerinde gözlenmiştir. Bunun yanında Afrika ve Orta Asya pazarlarında da alanını genişletmekle birlikte, Birleşik Krallık ve İtalya gibi ithalat rakamları yüksek Avrupa ülkelerinde de ortalamalara yaklaşan değerler göstermiştir. Coğrafi çeşitliliğin artış göstermesinde Gaziantep’te oluşan ve giderek gelişen çok aktörlü bir ihracat değer ortamı ile firmaların yüksek rekabet ile daha yüksek oranda yeni pazar arayışlarının etkisi olduğu söylenebilir.

Transportation, in classic terms, refers to the mobility of people and goods from one area to another. It is possible to expand the definition of transportation to include the mobility of capital, information and service in today's fast world. Rapid developments in transportation and communication systems can be seen as the most important factor that initiates and accelerates the phenomenon of globalization. The most important component of today's economies can undoubtedly be shown as access to production areas and the market of manufactured goods. It is difficult to say that geographic access, which can be reached within the framework of certain standard norms, has been adequately addressed in the transportation geography between spaces at different locations. Many of these studies are carried out at the provincial level. In this study, geographical access analysis and spread and attraction oriented potential access analysis will be done in the districts of Southeastern Anatolia Region. In this study, geographic accessibility analysis of the Southeastern Anatolia Region and its reach and attraction oriented potential accessibility were analyzed with the help of formulas developed by Rodrigue, Comtois and Slack and their results were evaluated. These results-oriented transportation for Turkey's Southeastern Anatolia relatively backward development in the region are thought to contribute to the development projection., Geleneksel olarak, insan ve eşyanın bir mekândan diğer bir mekana hareketliliğini ifade eden ulaşımın tanımını, bugünün hızlı dünyasında sermaye, bilgi ve hizmetin de hareketliliğini içine alacak şekilde genişletmek mümkündür. Küreselleşme olgusunu başlatan ve hızlandıran en önemli etken olarak ulaşım ve iletişim sistemlerinde meydana gelen hızlı gelişmeler gösterilebilir. Günümüz ekonomilerinin en önemli bileşkesi kuşkusuz üretim mekanlarına ve üretilen mamül maddelerin pazarına ulaşım ve erişim olarak gösterilebilir. Farklı lokasyonlardaki mekanlar arasında, belirli sürelerde ve belirli standart normlar çerçevesinde ulaşabilmeyi ifade eden coğrafi erişilebilirliğin, ulaşım coğrafyası içinde yeteri derecede ele alındığını söylemek güçtür. Mevcut çalışmaların birçoğu da il bazında yapılmaktadır. Bu çalışmada Güneydoğu Anadolu Bölgesinin ilçeler ölçeğinde coğrafi erişilebilirlik analizi ile yayılma ve cazibe odaklı potansiyel erişilebilirliği Rodrigue, Comtois ve Slack tarafından geliştirilen formüller yardımıyla analizi yapılmış ve sonuçları değerlendirilmiştir. Bu sonuçların Türkiye'nin nispeten kalkınmada geri kalmış Güneydoğu Anadolu Bölgesi için ulaşım odaklı gelişim projeksiyonuna katkı sağladığı düşünülmektedir.