Search

Məqalədə iri su anbarlarında baş verə bilən fövqəladə hallar vaxtı yarılma dalğası və cəbhəsinin parametrlərinin, onların zədələyici effektlərinin, yaşayış məntəqələrinə və digər obyektlərə çatacağı vaxtlarının proqnozlaşdırılması məsələləri həll edilmişdir. Bunun üçün elmi ədəbiyyatda isttifadə olunan hesablama metodikası təkmilləşdirilmişdir. Bu aspektdə hesablama eksperimentləri qaydasından istifadə olunmuşdur, yəni baxılan obyektin müvafiq parametrlərinin ehtimal olunan qiymətləri verilir və lazımi hesablamalar aparılır., В статье решены вопросы прогнозирования параметров волны и фронта прорыва, их негативные эффекты и время прихода к населенным пунктам и другим объектам при возможных чрезвычайных ситуациях в крупных водохранилищах. Для этого усовершенствана вычислительная методика, которая используется в соответствующе научной литературе. В этом аспекте использован способ численных экспериментов, т.е. в рассматриваемом объекте задаются вероятные значения соответствующих параметров и проводятся необходимые расчеты., There are solved questions of forecasting of parameters of a wave and front of break, their negative effects and the time of arrival them to the occupied items and other objects at possible extreme situations in large reservoirs in this thesis. For this purpose the mathematical model is developed. In this aspect the way of numerical experiments is used, i.e. in considered object the probable meanings of the appropriate parameters are set and the necessary caculations are spent., Научные труды, Выпуск 2019.21.2 (1-140) 2021, Pages 42-49

Məqalədə mühafizə-xəbərdarlıq texniki vasitələrinin funksional işi və mühafizə qrupunun fəaliyyəti ilə bağlı müdafiə xarakteristikalarını təsvir edən riyazi model qurulmuşdur. Mühafizə edilən meteoroloji radiolokator obyektinin xarici perimetrinin pozucu tərəfindən aşa bilməsi və maddi dəyərlərə ziyan vurması ilə bağlı itkiləri əks etdirən funksional ifadələr nəzərdən keçirilmişdir. Mühafizə edilən radiolokator obyektində xarici müdaxilələrin qarşısının alınması üzrə təhlükəsizlik fəaliyyətinin təmin edilməsi ilə bağlı itkilərin minimuma endirilməsi məsələsi formallaşdırılmış və müşahidə zonasında müxtəlif texniki vasitələrlə pozucunun aşkaredilməsi ehtimalları hesablanmışdır. Təkmilləşdirilmiş «İQM 4.00.000 TT və İT» mühafizə-xəbərdarlıq sistemi vasitəsi ilə ərazidə baş verə biləcək qeyri-qanuni müdaxilələrin ideal şəraitdə aşkar edilməsi ehtimalının kifayət qədər yüksək olması müəyyənləşdirilmişdir., В статье построенa математическая модель, описывающая характеристику защиты, связанную с функциональной работой предупреждающих технических средств охраны и функционированием охранной группы. Были рассмотрены функциональные соотношения, отражающие потери, связанные с преодолением злоумышленником внешнего периметра объекта метеорологического радиолокатора и повреждением материальных ценностей объекта. На охраняемом радиолокационном объекте были рассмотрены предложения по минимизации потерь, связанных с обеспечением охранной деятельности на объекте защиты, по предотвращению злоумышленных действий и проведены расчеты вероятности обнаружения нарушителя различными техническими средствами в зоне наблюдения. Было установлено, что вероятности обнаружения незаконного вмешательства нарушителей с усовершенствованной охранной предупреждающей системой «İQM 4.00.000 TT və İT» в идеальной среде достаточны велики., In the article builds mathematical models describing the characteristics of the protection associated with the functional work of warning technical means of protection and the functioning of the security group. The functional relationships reflecting the losses associated with the overtaking of the outer perimeter of the meteorological radar object and damage to the material values of the object by the attacker were studied. At the protected radar facility, the task of minimizing losses associated with the provision of security activities at the protected object, to prevent malicious actions was formalized, and the probability of detecting an intruder by various technical means in the surveillance zone was calculated. It was found that the likelihood of detecting unlawful interference by violators with an improved security warning system «İQM 4.00.000 TT və İT» in an ideal environment is quite high., Научные труды, Выпуск 1 (1-166-2019) 2019, Pages 132-140