Search

Gubar, Lymantria dispar, je folivorni kukac autohton u Europi, Aziji i sjevernim dijelovima Afrike, a invazivan u Sjevernoj Americi.Polifagni karakter gusjenica očituje se listom od preko 300 vrsta biljaka domaćina, a prilikom periodičkih gradacija populacija uzrokuju značajne ekološke i socio-ekonomske štete. Smještena u jugoistočnom dijelu Centralne Europe, Hrvatska je čitavom površinom ležala izvan granica permafrosta zadnjeg ledenog doba. Danas gubar nastanjuje cijelo područje Hrvatske, a populacije se razvijaju u dvije različite regije razdjeljene planinskim lancima Dinarida. Jedna se populacija razvija u kontinentalnim šumama gdje su glsvne vrste domaćini hrast lužnjak (Quercus robur) i hrast kitnjak (Q. petraea) i obična bukva (Fagus sylvatica), dok se obalne populacije razvijaju u mediteranskim šumama gdje glavne domaćine predstavljaju hrast crnika (Q. ilex) i hrast medunac (Q. pubescens). Rezultati dugogodišnjeg praćenja otkrivaju razlike u gradacijama gubara između kontinentalne i priobalne regije, što nas je potaklo na analizu prostorne genetske strukture upotrebom molekularnog markera kako bismo provjerili postoje li genetske razlike među populacijama istraživanih regija. Gusjenice su skupljene na četiri različita lokaliteta, dva u kontinentalnoj i dva u priobalnoj regiji. Ukupna DNA ekstrahirana je korištenjem Sigma Mammalian genomic DNA extraction kita, amplifikacija COI markera provedena je konvencionalnom PCR metodom te su pozitivni produkti proslijeđeni na sekvenciranje. Pridobivene sekvence ručno su provjerene te sravnjene upotrebom ClustalW algoritma implementiranog u program BioEdit. Determinacija haplotipova duljine 676bp i konstrukcija kladograma učinjena je upotrebom TCS 1.21 genealoškog softvera, a molekularni indeksi izračunati su upotrebom DnaSP i MEGA5 filogenetskih softvera. Kladogram i karta distribucije haplotipova također su konstruirani. Svi testovi prikazali su značajnu genetsku diferencijaciju između istraživanih regija, a viša genetska varijabilnost u priobalnoj regiji indicira da je to područje vjerojatno predstavljlo svojevrsnu kriptičku refugiju tijekom zadnjeg ledenog doba pri čemu su planinski lanci Dinarida predstavljali migratornu barijeru uzrokujući diferencijaciju populacija. Za potvrdu ove hipoteze potrebno je usporediti podatake na široj Europskoj razini.

Razmatran je demografski razvoj prisavskih prostorno izoliranih naselja. Utvrđen je jasan utjecaj geografskog položaja i osnovnih prirodno-geografskih elemenata prostora na demografski i općenito društveno-ekonomski razvoj naselja., The demographic development of spatially isolated settlements near ther Sava river, was studied. A clear influence of geographic location and basic natural-geographic spatial elements on the demographic and general economic development of settlements, was determined.