Search

De groei van legionellabacteriën in een drinkwaterinstallatie kan met uiteenlopende technieken worden beperkt. Zo kunnen drinkwaterleidingen die weinig worden gebruikt regelmatig worden doorgespoeld (thermisch beheer). Een ander voorbeeld is het gebruik van filters in douchekoppen (fysisch beheer). Daarnaast bestaat de zogeheten koper/zilver-ionisatie, waarbij koper- en zilverionen door de leidingen worden geleid (elektrochemisch beheer). Ook kan chloor aan het leidingwater worden toegevoegd (chemisch beheer). Sommige technieken kunnen problemen geven bij de uitvoering ervan. Vooral bij thermisch beheer moeten handelingen vaak worden herhaald en gecontroleerd. Dit gebeurt in de praktijk niet altijd, wat de effectiviteit kan beïnvloeden. Ook bij andere beheerstechnieken is de effectiviteit afhankelijk van een continue uitvoering, controle en onderhoud op de locatie. Dit blijkt uit een onderzoek van het RIVM. Hierin zijn alle bestaande technieken geïnventariseerd en zijn wetenschappelijke bevindingen over de effectiviteit van beheerstechnieken op een rij gezet. Daarnaast zijn enkele partijen in Nederland ondervraagd die te maken hebben met het toetsen of uitvoeren van legionellabeheer. De studie is uitgevoerd in opdracht van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT, voorheen VROM-Inspectie).

Planten sterker maken waardoor ze beter bestand zijn tegen ziekten en plagen. Met dat doel worden biostimulanten of plantversterkers aan het wortelmilieu toegediend. Ze zijn sterk in opkomst, want ze vormen een alternatief voor chemische gewasbeschermingsmiddelen, waarvan het gebruik steeds meer onder druk komt te staan.

T1, T2 en soms ook nog een T3. Veel tarwes worden volgens een vast spuitschema beschermd tegen schimmelziekten. „Vaak is dat zonde van het geld”, zegt graanonderzoeker Ruud Timmer van PPO Lelystad. Moderne rassen met goede resistenties vragen om een andere aanpak. „Stel de T1-bespuiting eens uit, of sla hem over.”

In 2012 is het project Water ABC gestart om waterkwaliteitsproblemen veroorzaakt door gewasbeschermingsmiddelen verder terug te dringen. In de volgende werkgebieden is in 2012-2013 gewerkt aan het vaststellen van de belangrijkste emissieroutes van de probleemstoffen en de selectie van mogelijke maatregelen en passende borgingsinstrumenten: Regio Boskoop, werkgebied Hoogheemraadschap van Rijnland: hier ligt het accent op de boomkwekerij. Zuidoost Nederland, werkgebied Waterschap Aa en Maas: accent op mais. Regio Noord en Zuid Holland, werkgebied van Hoogheemraadschap Rijnland en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier: accent bollenteelt. Friesland en Flevoland, werkgebied van Wetterskip Fryslân en Waterschap Zuiderzeeland: accent puntemissies akkerbouw. Brabant en Bommelerwaard, werkgebied van Brabant Water en Dunea: accent op kwetsbare gebieden (diverse sectoren: fruitteelt, akkerbouw), zowel oppervlaktewater als grondwater. Dit rapport documenteert de uitkomsten van het werk in de 5 gebieden. Achtereenvolgens komen per werkgebied aan de orde: de belangrijkste emissieroutes, de mogelijke maatregelen per route en de passende borgingsinstrumenten. Vervolgens wordt besproken hoe effectief het pakket geselecteerde maatregelen is in het beperken van de betreffende emissieroute. Daarna wordt ingezoomd op het bereik van de mogelijke borgingsinstrumenten. Zo ontstaat zicht op het werkelijke perspectief van beperking van emissie voor de verschillende werkgebieden en wordt duidelijk wat er eventueel nog gedaan moet worden.

Afgelopen seizoen hield een nieuwe, agressieve gele-roestvariant (Puccinia striiformis) flink huis in de tarwe. Veel telers zagen de bui al hangen en kozen voor een extra fungicidebespuiting op T0. Na weer een zachte winter rijst de vraag: wordt zo’n vroege ziektebestrijding een gangbare aanpak?

Afgelopen seizoen hield een nieuwe, agressieve gele-roestvariant (Puccinia striiformis) flink huis in de tarwe. Veel telers zagen de bui al hangen en kozen voor een extra fungicidebespuiting op T0. Na weer een zachte winter rijst de vraag: wordt zo’n vroege ziektebestrijding een gangbare aanpak?

Op 3 september 2015 opende het museum Micropia, samen met BASF, een nieuwe opstelling over biologische gewasbescherming. De tentoonstelling ‘Krachtpatsers in de kas’ laat het grote publiek zien hoe microscopisch kleine insectenjagers worden ingezet bij de bestrijding van trips in de sierteelt. Californische trips (Frankliniella occidentalis) is een moeilijk te bestrijden probleem in veel kasgewassen. De insecten zijn zeer klein en kruipen weg in de groeipunten van het gewas. Hierdoor ontsnappen ze vaak aan chemische middelen.

Op 3 september 2015 opende het museum Micropia, samen met BASF, een nieuwe opstelling over biologische gewasbescherming. De tentoonstelling ‘Krachtpatsers in de kas’ laat het grote publiek zien hoe microscopisch kleine insectenjagers worden ingezet bij de bestrijding van trips in de sierteelt. Californische trips (Frankliniella occidentalis) is een moeilijk te bestrijden probleem in veel kasgewassen. De insecten zijn zeer klein en kruipen weg in de groeipunten van het gewas. Hierdoor ontsnappen ze vaak aan chemische middelen.

In 2012 is het project Water ABC gestart om waterkwaliteitsproblemen veroorzaakt door gewasbeschermingsmiddelen verder terug te dringen. In de volgende werkgebieden is in 2012-2013 gewerkt aan het vaststellen van de belangrijkste emissieroutes van de probleemstoffen en de selectie van mogelijke maatregelen en passende borgingsinstrumenten: Regio Boskoop, werkgebied Hoogheemraadschap van Rijnland: hier ligt het accent op de boomkwekerij. Zuidoost Nederland, werkgebied Waterschap Aa en Maas: accent op mais. Regio Noord en Zuid Holland, werkgebied van Hoogheemraadschap Rijnland en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier: accent bollenteelt. Friesland en Flevoland, werkgebied van Wetterskip Fryslân en Waterschap Zuiderzeeland: accent puntemissies akkerbouw. Brabant en Bommelerwaard, werkgebied van Brabant Water en Dunea: accent op kwetsbare gebieden (diverse sectoren: fruitteelt, akkerbouw), zowel oppervlaktewater als grondwater. Dit rapport documenteert de uitkomsten van het werk in de 5 gebieden. Achtereenvolgens komen per werkgebied aan de orde: de belangrijkste emissieroutes, de mogelijke maatregelen per route en de passende borgingsinstrumenten. Vervolgens wordt besproken hoe effectief het pakket geselecteerde maatregelen is in het beperken van de betreffende emissieroute. Daarna wordt ingezoomd op het bereik van de mogelijke borgingsinstrumenten. Zo ontstaat zicht op het werkelijke perspectief van beperking van emissie voor de verschillende werkgebieden en wordt duidelijk wat er eventueel nog gedaan moet worden.

Wilde haver is een lastig te bestrijden onkruid door zijn snelle vermeerdering en levensduur van het zaad. Om vermeerdering en verspreiding te voorkomen is een teeltvoorschrift van kracht. Dit teeltvoorschrift valt met het opheffen van de productschappen onder het ministerie EZ. Dit document beschrijft het resultaat van een bureaustudie in opdracht van het ministerie EZ, project “BO-20-003-030 Teeltvoorschriften akker- en tuinbouw”. In deze literatuurstudie werd 1. het effect van de temperatuurstijging op de levenscyclus van wilde haver in relatie tot de bestrijdingsdata van 1 en 15 juli onderzocht; 2. de effectiviteit van beschikbare herbiciden die een mogelijke werking hebben op wilde haver geïnventariseerd.

De minimum effectieve dosering van een herbicide wordt bepaald door een complex van factoren zoals onkruidsoorten, onkruidgrootte, gewasstadium, weersomstandigheden, spuittechniek, formulering en hulpstoffen. In dit artikel wordt nader ingegaan op het Minimum Letale Herbicide Docering (MLHD) concept. MLHD is de laatste jaren ontwikkeld met als doel (vooral via sensingtechnieken) herbicidengebruik rationeler en duurzamer te maken

Na de oorlog is de voedselproductie in de wereld enorm toegenomen, dankzij grootschalige beschikbaarheid van kunstmest en chemische gewasbescherming en door plantenveredeling. Hierdoor heeft het grootste gedeelte van de wereldbevolking de beschikking gekregen over voldoende voedsel. In 1962 verscheen het boek Silent Spring van Rachel Carson. Het was destijds direct een bestseller en werd recent genomineerd als één van de 25 invloedrijkste wetenschappelijke boeken. Carson stelde de ongewenste neveneffecten van de chemische gewasbescherming aan de kaak en heeft daarmee een aanzet gegeven tot de ontwikkeling van (inter)nationaal gewasbeschermingsbeleid en een groot stempel gedrukt op de inhoud daarvan. In 2012, vijftig jaar later, kunnen we terugkijken op het succesvol terugdringen van een groot deel van deze neveneffecten.

Maïskopbrand kan veel schade veroorzaken. Na constatering van de ziekte in Nederland is de vraag hoe de ziekte te bestrijden of beheerst kan worden. Op een zwaar besmet perceel in Megen is in 2012 een indicatief onderzoek gestart. De resultaten zijn aangevuld met informatie verkregen uit literatuuronderzoek.

In groenten is sclerotinia een van de belangrijkste ziekten, en ook in aardappelen wordt deze ziekte in toenemende mate gevonden. Om de kracht van Signum aan te tonen is bij PPO in Lelystad een proef aangelegd waarbij in peen fungiciden in een doorspuitschema vergeleken zijn.

In bepaalde Waterschappen is het eerder gehanteerde vergunningenstelsel over gegaan op de naleving volgens het Activiteitenbesluit. Hierdoor zijn in de vergunningen vermelde combinaties van driftreducerende spuittechnieken en de gebruikte spuitvrije zones veranderd in teeltvrije zones. Dit geeft verlies aan teeltoppervlak in gebieden met intensieve teelt grenzend aan oppervlaktewater (zoals de boomkwekerij sector in de regio Boskoop). Hierdoor verslechtert het rendement op de bedrijven door een minder goede ruimtebenutting. Voor veel gemechaniseerde spuittechnieken geldt voor intensief gespoten gewassen volgens het Activiteitenbesluit een teeltvrije zone van minimaal 1,0 m. Vanuit eerder uitgevoerd onderzoek en berekeningen is bekend dat er door op veldspuiten 95% driftreducerende spuitdoppen te gebruiken een versmalling van de teeltvrije zone tot 0,5 m mogelijk is. In deze rapportage is door middel van berekening aan eerder uitgevoerde metingen deze uitspraak onderbouwd. Uit de berekeningen blijkt dat bij bespuitingen van een kale grond of een gewas met een veldspuit uitgerust met 95% driftreducerende spuitdoppen en een kantdop in combinatie met een teeltvrije zone van 0,50 m de driftdepositie op wateroppervlak en op oppervlaktewater (insteek-insteek) vergelijkbaar of lager is dan door een bespuiting van een gewas met een DRT90 techniek en een 1,50 m teeltvrije zone en een DRT95 techniek met een 0,50 m teeltvrije zone. Dit biedt de mogelijkheid voor bespuitingen met een veldspuit uitgerust met 95% driftreducerende spuitdoppen en kantdoppen een smallere teeltvrije zone te definiëren van 0,50 m in plaats van de nu gebruikte 1,00 m bij DRT90 spuittechnieken

In 2001, 2002 en 2003 is door het PPO-AGV deugdelijkheidsonderzoek uitgevoerd met herbiciden in zaaiprei. In 2003 zijn veldproeven uitgevoerd bij het PPO in Lelystad en Meterik (Horst). In het onderzoek zijn nieuwe middelen vergeleken met enerzijds een object waarin alleen handmatig is gewied (chemisch onbehandeld) en anderzijds met vóór en ná opkomst toepassingen van chloorprofam (Brabant chloor-IPC vloeibaar). In het onderzoek zijn zowel vóór opkomst herbiciden toegepast (bodemherbiciden), als ná opkomst herbiciden (contactherbiciden) en ook enkele combinaties van beide. Door een zware aantasting van Pseudomonas is de proef in Meterik voor een aanzienlijk deel mislukt, er konden op deze locatie alleen effectiviteitgegevens tegen diverse belangrijke onkruidsoorten worden vastgesteld. Het toegelaten middel Brabant chloor-IPC vloeibaar (chloorprofam) heeft goed gepresteerd. Het middel is zowel vóór als ná opkomst goed selectief in zaaiprei en bestreed een aantal belangrijke onkruidsoorten. Ook in dit onderzoek bleek overigens dat onkruidbestrijding met alleen chloorprofam in (zaai)prei veela l onvoldoende resultaten geeft en dat daarnaast andere middelen noodzakelijk zijn. In een lage dosering toepassing ná opkomst bleek in 2002 dat chloorprofam gecombineerd kan worden met het middel Totril. Het bodemherbicide Stomp (pendimethalin) voldeed in de vóór opkomst toepassing goed. De selectiviteit (ook van de ‘dubbele’ dosering) in zaaiprei is goed en het middel bestrijdt een groot aantal belangrijke onkruidsoorten. Ook Boxer (prosulfocarb) voldeed goed. De selectiviteit (ook in de ‘dubbele’ dosering) is goed en ook dit herbicide bestrijdt een groot aantal belangrijke onkruidsoorten. Daarnaast lijkt Boxer ook ná opkomst van de zaaiprei goed selectief te zijn. Het middel Totril (ioxynil) heeft eveneens goed voldaan. Totril is vrij goed selectief in lage doserings toepassing ná opkomst. Wel lijkt het middel enige gewasschade te veroorzaken bij een niet afgehard (jong) gewas, met name bij de wat hogere doseringen. Totril bestrijdt een flink aantal belangrijke onkruidsoorten en lijkt ook een goede werking op aardappelopslag te hebben. Om het werkingsspectrum te verbreden kan het middel (in een LDS toepassing) gemengd worden met andere middelen zoals Bromotril of met chloorprofam bevattende middelen (zoals Brabant chloor-IPC). Bromotril (bromoxynil) heeft in het onderzoek ook goed voldaan. Het middel is ná opkomst in een lage doserings toepassing goed selectief en bestrijdt meerdere belangrijke onkruidsoorten. Met name bij wat hogere doseringen lijkt er tevens een goede werking te zijn tegen aardappelopslag. Bromotril kan (via een LDS toepassing) gemengd worden met Totril om het werkingsspectrum te verbreden.

Varenrouwmuggen zijn voor potplantentelers en plantenkwekers een beruchte plaag. De larven van deze Sciaridae, in de praktijk sciara’s genoemd, doen zich tegoed aan de jonge plantenwortels en richten zo grote schade aan. Eén probaat middel bestaat er niet tegen. “Het is én-én. Ik combineer wel vier maatregelen om ze te voorkomen en bestrijden”, vertelt Gerrit van Dop van Solisplant uit ’s Gravenzande. Onderzoek van Wageningen UR Glastuinbouw naar deze plaag bood hem aanknopingspunten.

Veldexperiment om de effectiviteit van gewasbeschermingsmiddelen ter bestrijding van Botrytis aclada gedurende het veldseizoen te bepalen. Hierbij is naast doorspuitschema's in overleg met de sector ook gekozen voor spuitstrategieën zoals deze in de praktijk kunnen worden toegepast.

Maïskopbrand kan veel schade veroorzaken. Na constatering van de ziekte in Nederland is de vraag hoe de ziekte te bestrijden of beheerst kan worden. Op een zwaar besmet perceel in Megen is in 2012 een indicatief onderzoek gestart. De resultaten zijn aangevuld met informatie verkregen uit literatuuronderzoek.

In groenten is sclerotinia een van de belangrijkste ziekten, en ook in aardappelen wordt deze ziekte in toenemende mate gevonden. Om de kracht van Signum aan te tonen is bij PPO in Lelystad een proef aangelegd waarbij in peen fungiciden in een doorspuitschema vergeleken zijn.

Planten sterker maken waardoor ze beter bestand zijn tegen ziekten en plagen. Met dat doel worden biostimulanten of plantversterkers aan het wortelmilieu toegediend. Ze zijn sterk in opkomst, want ze vormen een alternatief voor chemische gewasbeschermingsmiddelen, waarvan het gebruik steeds meer onder druk komt te staan.

Varenrouwmuggen zijn voor potplantentelers en plantenkwekers een beruchte plaag. De larven van deze Sciaridae, in de praktijk sciara’s genoemd, doen zich tegoed aan de jonge plantenwortels en richten zo grote schade aan. Eén probaat middel bestaat er niet tegen. “Het is én-én. Ik combineer wel vier maatregelen om ze te voorkomen en bestrijden”, vertelt Gerrit van Dop van Solisplant uit ’s Gravenzande. Onderzoek van Wageningen UR Glastuinbouw naar deze plaag bood hem aanknopingspunten.

In 2001, 2002 en 2003 is door het PPO-AGV deugdelijkheidsonderzoek uitgevoerd met herbiciden in zaaiprei. In 2003 zijn veldproeven uitgevoerd bij het PPO in Lelystad en Meterik (Horst). In het onderzoek zijn nieuwe middelen vergeleken met enerzijds een object waarin alleen handmatig is gewied (chemisch onbehandeld) en anderzijds met vóór en ná opkomst toepassingen van chloorprofam (Brabant chloor-IPC vloeibaar). In het onderzoek zijn zowel vóór opkomst herbiciden toegepast (bodemherbiciden), als ná opkomst herbiciden (contactherbiciden) en ook enkele combinaties van beide. Door een zware aantasting van Pseudomonas is de proef in Meterik voor een aanzienlijk deel mislukt, er konden op deze locatie alleen effectiviteitgegevens tegen diverse belangrijke onkruidsoorten worden vastgesteld. Het toegelaten middel Brabant chloor-IPC vloeibaar (chloorprofam) heeft goed gepresteerd. Het middel is zowel vóór als ná opkomst goed selectief in zaaiprei en bestreed een aantal belangrijke onkruidsoorten. Ook in dit onderzoek bleek overigens dat onkruidbestrijding met alleen chloorprofam in (zaai)prei veela l onvoldoende resultaten geeft en dat daarnaast andere middelen noodzakelijk zijn. In een lage dosering toepassing ná opkomst bleek in 2002 dat chloorprofam gecombineerd kan worden met het middel Totril. Het bodemherbicide Stomp (pendimethalin) voldeed in de vóór opkomst toepassing goed. De selectiviteit (ook van de ‘dubbele’ dosering) in zaaiprei is goed en het middel bestrijdt een groot aantal belangrijke onkruidsoorten. Ook Boxer (prosulfocarb) voldeed goed. De selectiviteit (ook in de ‘dubbele’ dosering) is goed en ook dit herbicide bestrijdt een groot aantal belangrijke onkruidsoorten. Daarnaast lijkt Boxer ook ná opkomst van de zaaiprei goed selectief te zijn. Het middel Totril (ioxynil) heeft eveneens goed voldaan. Totril is vrij goed selectief in lage doserings toepassing ná opkomst. Wel lijkt het middel enige gewasschade te veroorzaken bij een niet afgehard (jong) gewas, met name bij de wat hogere doseringen. Totril bestrijdt een flink aantal belangrijke onkruidsoorten en lijkt ook een goede werking op aardappelopslag te hebben. Om het werkingsspectrum te verbreden kan het middel (in een LDS toepassing) gemengd worden met andere middelen zoals Bromotril of met chloorprofam bevattende middelen (zoals Brabant chloor-IPC). Bromotril (bromoxynil) heeft in het onderzoek ook goed voldaan. Het middel is ná opkomst in een lage doserings toepassing goed selectief en bestrijdt meerdere belangrijke onkruidsoorten. Met name bij wat hogere doseringen lijkt er tevens een goede werking te zijn tegen aardappelopslag. Bromotril kan (via een LDS toepassing) gemengd worden met Totril om het werkingsspectrum te verbreden.

Volgens Wageningen UR heeft Imidacloprid geen invloed op de overwintering van bijen.

Volgens Wageningen UR heeft Imidacloprid geen invloed op de overwintering van bijen.

Veldexperiment om de effectiviteit van gewasbeschermingsmiddelen ter bestrijding van Botrytis aclada gedurende het veldseizoen te bepalen. Hierbij is naast doorspuitschema's in overleg met de sector ook gekozen voor spuitstrategieën zoals deze in de praktijk kunnen worden toegepast.

In bepaalde Waterschappen is het eerder gehanteerde vergunningenstelsel over gegaan op de naleving volgens het Activiteitenbesluit. Hierdoor zijn in de vergunningen vermelde combinaties van driftreducerende spuittechnieken en de gebruikte spuitvrije zones veranderd in teeltvrije zones. Dit geeft verlies aan teeltoppervlak in gebieden met intensieve teelt grenzend aan oppervlaktewater (zoals de boomkwekerij sector in de regio Boskoop). Hierdoor verslechtert het rendement op de bedrijven door een minder goede ruimtebenutting. Voor veel gemechaniseerde spuittechnieken geldt voor intensief gespoten gewassen volgens het Activiteitenbesluit een teeltvrije zone van minimaal 1,0 m. Vanuit eerder uitgevoerd onderzoek en berekeningen is bekend dat er door op veldspuiten 95% driftreducerende spuitdoppen te gebruiken een versmalling van de teeltvrije zone tot 0,5 m mogelijk is. In deze rapportage is door middel van berekening aan eerder uitgevoerde metingen deze uitspraak onderbouwd. Uit de berekeningen blijkt dat bij bespuitingen van een kale grond of een gewas met een veldspuit uitgerust met 95% driftreducerende spuitdoppen en een kantdop in combinatie met een teeltvrije zone van 0,50 m de driftdepositie op wateroppervlak en op oppervlaktewater (insteek-insteek) vergelijkbaar of lager is dan door een bespuiting van een gewas met een DRT90 techniek en een 1,50 m teeltvrije zone en een DRT95 techniek met een 0,50 m teeltvrije zone. Dit biedt de mogelijkheid voor bespuitingen met een veldspuit uitgerust met 95% driftreducerende spuitdoppen en kantdoppen een smallere teeltvrije zone te definiëren van 0,50 m in plaats van de nu gebruikte 1,00 m bij DRT90 spuittechnieken

Onkruidbestrijding in wintertarwe door met lagere doseringen te spuiten. In proeven van PPO-AGV op drie proeflocaties (Valthermond, Kollumerwaard, Nagele) zijn de effecten onderzocht van lagere doseringen van verschillende gangbare en experimentele herbiciden op het aanwezige onkruidbestand; daarbij is specifiek gekeken naar de bestrijding van veelknopige onkruiden. De effectiviteit van een lagere dosering wordt in belangrijke mate bepaald door grootte en soort van de onkruiden en de mate van afharding. Daarnaast is ook de standdichtheid van het gewas belangrijk

In kasproeven testte PPO de werkzaamheid van contactherbiciden in verschillende doseringen, en bij toevoeging van hulpstoffen, bij de bestrijding van de onkruiden melganzevoet en hanepoot. Uit de sterk verbeterde werking blijkt dat bij een verstandig gebruik van hulpstoffen de grenzen van LageDoseringsSystemen (LDS) nog niet zijn bereikt. In veldproeven werd de werking onderzocht van hulpstoffen bij lage doseringen van verschillende tankmixen herbiciden voor de bestrijding van perzikkruid en hanepoot in suikerbieten en maïs

Als rekening wordt gehouden met specifieke omstandigheden kan het middelengebruik nog verder terug.

Voor drie akkerbouwregio's (Noordoost-Nederland, Zuidwest-Nederland en Zuidoost-Nederland) zijn de knelpunten in de gewasbescherming in kaart gebracht. Van bedrijven met een representatief bouwplan is de milieubelasting vergeleken met de streefwaarden voor MBP-waterleven en -bodemleven (MBP: milieubelastingpunten) en BRI-lucht,-grondwater en -bodem (BRI: blootstellingsrisicoindex). Voor de teelten die de meeste milieubelasting opleveren worden oplossingsrichtingen aangegeven voor een optimaal gebruik van gewasbeschermingsmiddelen ter bestrijding van ziekten, plagen en onkruiden

Afgelopen seizoen hield een nieuwe, agressieve gele-roestvariant (Puccinia striiformis) flink huis in de tarwe. Veel telers zagen de bui al hangen en kozen voor een extra fungicidebespuiting op T0. Na weer een zachte winter rijst de vraag: wordt zo’n vroege ziektebestrijding een gangbare aanpak?

Op 3 september 2015 opende het museum Micropia, samen met BASF, een nieuwe opstelling over biologische gewasbescherming. De tentoonstelling ‘Krachtpatsers in de kas’ laat het grote publiek zien hoe microscopisch kleine insectenjagers worden ingezet bij de bestrijding van trips in de sierteelt. Californische trips (Frankliniella occidentalis) is een moeilijk te bestrijden probleem in veel kasgewassen. De insecten zijn zeer klein en kruipen weg in de groeipunten van het gewas. Hierdoor ontsnappen ze vaak aan chemische middelen.

Uit de eerste twee jaar onderzoek door PAV en PR blijkt dat het goed mogelijk is om minder onkruidbestrijdingsmiddelen bij maos te gebruiken. Vooral door vóór het zaaien te eggen kunnen lage doseringen gebruikt worden. Een combinatie van mechanische en chemische onkruidbestrijding werkt goed tegen probleemonkruiden. Binnen twee tot drie jaar wordt op basis van het huidige onderzoek een precies advies (rekening houdend met grondsoort, weersomstandigheden etc.) verwacht. In dit artikel een overzicht van de huidige stand van zaken.

De keuze van het herbicide en de bepaling van de juiste dosering is heel belangrijk. Enerzijds om een goede effectiviteit tegen onkruiden te bereiken en anderzijds om gewasschade (zoveel mogelijk) te voorkomen. In een aantal gewassen zijn veel herbiciden beschikbaar en is de keuze van het optimale middel of middelencombinatie dan ook moeilijk. De laatste jaren is een aantal computerprogramma's beschikbaar gekomen die de teler ondersteunen bij het maken van deze keuze en bij het bepalen van de juiste dossering. Er wordt vanuit het praktijkonderzoek en andere organisaties gewerkt aan uitbreiding van het aantal programma's en aan verbetering ervan

MLHD, de methode om lage herbicide doseringen op maat en met controle op effectiviteit toe te passen is specifiek ontwikkeld voor fotosynthese-remmers. Telers ervaren de beperkte toepasbaarheid van de methodiek soms als bezwaar. Via onderzoek worden de mogelijkheden om MLHD te verbreden naar middelen met andere werkingsmechanismen verkend. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van dergelijk onderzoek gericht op ALS(AcetoLactaatsynthase)-remmende herbiciden

In de meeste gewassen met een klein areaal is maar een beperkt aantal onkruidbestrijdingsmiddelen toegelaten, en dit aantal vertooont de laatste jaren een dalende tendens.In dit artikel wordt de problematiek rondom de toelatingen in kleine gewassen geschetst en wordt ingegaan op onderzoek voor het toelaten van nieuwe middelen en enkele andere ontwikkelingen op dit terrein

GEWIS is een beslissingsondersteunend systeem (BOS) dat telers helpt het meest gunstige tijdstip voor een bespuiting te bepalen. In semi-veldproeven werd voor verschillende spuitomstandigheden de inschatting van GEWIS vergeleken met de praktijkresultaten. Voor drie herbiciden; bentazon (Basagran), sulcotrione (Mikado) en metribuzin (Sencor) werden voor vier onkruidsoorten dosisresponscurven gemaakt. Er werden afhankellijk van weersomstandigheden rond het spuittijdstip grote verschillen in effectiviteit vastgesteld. Het programma geeft de teler een goede indicatie over de geschiktheid van de omstandigheden rond het spuittijdstip voor de werking van herbiciden

In de aanmaak van de taakkaart wordt de werkelijke grootte van de besmetting berekend. Hiervoor is een aparte rekenmodule ontwikkeld die deze berekend volgens de wettelijke bepalingen zoals voorgeschreven door het nVWA. Op basis hiervan kan de taakkaart worden gegenereerd in het ISO-XML format. In de loop van 2013 zal ook het shape format worden ondersteunt. Met enkele voorbeelden zal de procesgang worden doorlopen. De benodigde stappen worden gevisualiseerd in de open omgeving Akkerweb. Het inlezen van de taakkaart is getest met een kunstmeststrooier. De benodigde input voor de taakkaart is minimaal.

Wageningen UR Glastuinbouw en DLV Plant hebben in het voorjaar van 2012 de werking van biologische en chemische producten getest tegen Mycosphaerella in komkommer. Dit project is gefinancierd door Productschap Tuinbouw. Een laboratoriumtest op kunstmatige voedingsbodems liet zien dat biologische producten bij een preventieve toepassing even goed als chemische producten in staat zijn om groei van Mycosphaerella (bijna) volledig te voorkomen. De experimentele chemische producten van Certis en BASF geven in een kasproef met Mycosphaerella stengelaantasting een vergelijkbare werking ten opzichte van de chemische referentie (0.1% Rocket) en gaven een sterke remming van de lesiegrootte (resp. 93 en 75%) ten opzichte van de onbehandelde controle. Alle geteste biologische producten en het experimentele product van Syngenta gaven een remmende werking op de lesiegroei ten opzichte van de onbehandelde (besmette) controle, maar waren in deze proef minder effectief dan de chemische producten van Certis en BASF. Vervolgonderzoek is nodig om betrouwbare uitspraken te kunnen doen over de de effectiviteit ter voorkoming van Mycosphaerella bloeminfectie.

In de aanmaak van de taakkaart wordt de werkelijke grootte van de besmetting berekend. Hiervoor is een aparte rekenmodule ontwikkeld die deze berekend volgens de wettelijke bepalingen zoals voorgeschreven door het nVWA. Op basis hiervan kan de taakkaart worden gegenereerd in het ISO-XML format. In de loop van 2013 zal ook het shape format worden ondersteunt. Met enkele voorbeelden zal de procesgang worden doorlopen. De benodigde stappen worden gevisualiseerd in de open omgeving Akkerweb. Het inlezen van de taakkaart is getest met een kunstmeststrooier. De benodigde input voor de taakkaart is minimaal.

Wageningen UR Glastuinbouw en DLV Plant hebben in het voorjaar van 2012 de werking van biologische en chemische producten getest tegen Mycosphaerella in komkommer. Dit project is gefinancierd door Productschap Tuinbouw. Een laboratoriumtest op kunstmatige voedingsbodems liet zien dat biologische producten bij een preventieve toepassing even goed als chemische producten in staat zijn om groei van Mycosphaerella (bijna) volledig te voorkomen. De experimentele chemische producten van Certis en BASF geven in een kasproef met Mycosphaerella stengelaantasting een vergelijkbare werking ten opzichte van de chemische referentie (0.1% Rocket) en gaven een sterke remming van de lesiegrootte (resp. 93 en 75%) ten opzichte van de onbehandelde controle. Alle geteste biologische producten en het experimentele product van Syngenta gaven een remmende werking op de lesiegroei ten opzichte van de onbehandelde (besmette) controle, maar waren in deze proef minder effectief dan de chemische producten van Certis en BASF. Vervolgonderzoek is nodig om betrouwbare uitspraken te kunnen doen over de de effectiviteit ter voorkoming van Mycosphaerella bloeminfectie.

Oriënterend onderzoek naar initiatieven van verschillende maatschappelijke organisaties om het bestrijdingsmiddelen gebruik in de aardappelteelt te reduceren

Ontwikkelen chemische onkruidbestrijdingsstrategieën in de teelt van schorseneren, mede op basis van nieuwe perspectiefvolle middelen (onkruidbestrijdingsschema)op de PPO-proeflocatie Vredepeel.

In opdracht van het Productschap Akkerbouw heeft het PPO-AGV in 2010 en 2011 onderzoek gedaan naar mogelijkheden tot bestrijding van resistente melganzevoet (Chenopodium album) in aardappelen en suikerbieten. In aardappelen leidt de toevoeging van een linuron bevattend middel aan Sencor niet tot een goede bestrijding van resistente melganzevoet. Melganzevoet die resistent is tegen Sencor, kan in zetmeel- en consumptieaardappelen wel goed bestreden worden met de combinatie van Challenge en linuron. Van de middelen die in suikerbieten zijn onderzocht, bleek de combinatie van Betanal Expert en Goltix de beste werking tegen resistente melganzevoet te hebben.

In opdracht van het Productschap Akkerbouw heeft het PPO-AGV in 2010 en 2011 onderzoek gedaan naar mogelijkheden tot bestrijding van resistente melganzevoet (Chenopodium album) in aardappelen en suikerbieten. In aardappelen leidt de toevoeging van een linuron bevattend middel aan Sencor niet tot een goede bestrijding van resistente melganzevoet. Melganzevoet die resistent is tegen Sencor, kan in zetmeel- en consumptieaardappelen wel goed bestreden worden met de combinatie van Challenge en linuron. Van de middelen die in suikerbieten zijn onderzocht, bleek de combinatie van Betanal Expert en Goltix de beste werking tegen resistente melganzevoet te hebben.

Door Zande et al. (2012) werd bepaald wat de 6 meest perspectiefvolle dop-druk-spuitboomhoogte combinaties zijn waarbij een minimale toename in drift optreedt door toename van de rijsnelheid. In deze rapportage wordt een laboratoriumonderzoek beschreven van het effect van deze combinaties van doptype, spuitboomhoogte en dopafstand op de verdeling van spuitvloeistof in een aardappelgewas.

In de appelteelt is er behoefte aan meer middelen, die werken tegen schurft. Twee aandachtspunten zijn daarbij het verlagen van de kans op resistentie en het verlagen van residu op de vruchten. Van 2009 t/m 2011 zijn op het proefbedrijf van Praktijkonderzoek Plant en Omgeving in Randwijk experimenten uitgevoerd met diverse middelen en strategieën, die werden getoetst tegen schurft. De bespuitingen werden uitgevoerd in het primaire seizoen. Er werden waarnemingen gedaan aan kortlot en langlot bladeren en vruchten. In 2009 werden nieuwe middelen getest, in 2010 en 2011 werden combinaties van nieuwe middelen en strategieën getest. Belangrijk is dat de hier geteste, curatief ingezette nieuwe middelen geen kans geven op resistentie. Bovendien geven deze middelen en de nieuwe stopspray middelen geen residu.