Search

The GEMS, the expert group that had to advise the government on corona management, has been disbanded, but its advice on the corona barometer still exists. In this contribution Marc-Antoine Gavray and Paul De Hert indicate where the absence of lawyers and philosophers in the GEMS made itself felt.

In 2016 zorgde de GDPR voor een trilling in het landschap door op heldere wijze een hele reeks eisen te formuleren voor privacybeheer van data en die te koppelen aan streng toezicht door landelijke autoriteiten voor persoonsgegevens. Die gingen ook Europees meer en intens samenwerken. Met corona kwam vier jaar later de lakmoesproef.In de voorbije twee jaar heeft het rechtssysteem niet goed gefunctioneerd, met uitzondering van het GDPR-systeem. Er is te veel pragmatisme geweest en te weinig gekeken naar de rechtsprincipes.21 In het Engels spreken ze over democratic back sliding. Een rechtsprincipe onder vuur is dat van de verantwoordelijkheid van mensen met beleidspositie, zowel in het openbaar bestuur als in het middenveld. De democratie roert zich nu opnieuw, ook over privacy. De verlenging van de covidpas eind januari 2022 in België was een teleurstelling, want het draag- vlak voor dat instrument was tanend. Gelukkig en desondanks beweegt de politiek terug, zoals met de hoorzittingen in het Belgisch Parlement rond de vaccinatieplicht. Het Parlement moet duidelijk weer aan controle winnen en schijnt daar ook zin in te hebben, afgaande op de hoorzittingen over privacy, vaccinatie en CST. Opschonen wat er in de voorbije jaren, vaak tegen adviezen van de GBA, is opgebouwd in grote haast en top down zonder participatie en accountability. Reflecteren over de privacy-infrastructuur die het voor dit land wil

Het Coronadebat en het gebruik van het Covid Safe Ticket (CST) heeft ons nieuwe inzichten gegeven in het fenomeen van nudges, ‘overheidsduwtjes in de gewenste richting’. Wat is het verschil tussen nudging en dwang en hoe verhoudt nudging zich met andere overheidsinterventies zoals drang, overreden, en advisering? Hebben de rechtsstaat en mensenrechten iet s te zeg gen over deze technieken, of beperkt het recht enkel dwang door de overheid en laat het nudging geheel over aan beleidsmakers? Waar staat het CST in dit breder verhaal over overheidstechnieken?, The Corona Debate and the use of the Covid Safe Ticket (CST) has given us new insights into the phenomenon of nudges, "government pushes in the desired direction". What is the difference between nudging and coercion and how does nudging relate to other government interventions such as coercion, persuasion, and counseling? Do the rule of law and human rights have anything to say about these techniques, or does the law only limit coercion by the government and leave nudging entirely to policy makers? Where does the CST stand in this broader story of government techniques?

The COVID crisis was tackled in Belgium with an emergency procedure of ministerial decrees, relying on the 2007 Civil Security Law, a law that is actually intended to allow for quick and temporary intervention in case of disasters such as large explosions or fires. Despite the Council of State’ findings (“this law allows curfews”), this law is both inappropriate and dangerous: without parliamentary debate, it allows far-reaching restrictions on fundamental rights for long periods of time. In the Netherlands, too, the curfew was socially and legally controversial. There, too, there were calls for new legislation on lockdown and other police measures in the event of health crises. The discussions in Belgium and the Netherlands are therefore similar, although the Dutch Constitution and legislation is clearer, (but not enough) with regard to the possibility of declaring a state of emergency and combating infections on a large scale. Obviously, it makes sense, from a concern for the rule of law, to rewrite the Constitution and legislation. New safeguards for new, far-reaching infectious disease control measures for the unhealthy and healthy part of the population .... Who can be against that? This contribution is cautious about the usefulness of exemption legislation. Looking at the health crisis, and older crises such as the 9/11 crisis (terrorism), we pay attention to processes of power accumulation of the government, and the executive in particular, made visible by such a crisis, but made possible by inconspicuous processes such as technology thinking (the head) and digitization processes (the practice). This diagnosis draws on insights from Arendt, Ellul, and Jonas about modern, often subtle coercive mechanisms for which the traditional legal-state framework is not or hardly equipped although they have been frequently applied in recent years. For this reason, the traditional legal-state framework has been contaminated not only by digitization processes and power growth of police and government, but also by mobilization of mechanisms such as fear, peer pressure and techno-hypnosis. After an exploration of the concepts of individual and collective emergency (sections 1 & 2), I emphasize the international obligation to shape a balanced constitutional and legal system on emergency states. In- deed, fundamental rights oppose an “emergency breaks law” police system (section 3). Smart pandemic laws and other exception laws are sector-specific, time-limited, and based on the requirements of crisis management (on cyclical management) and the rule of law (including a role for reviewing judges) (section 4). Nevertheless, the times are not suitable for building a balanced constitutional and legal system on emergency situations. In a second part of the contribution (sections 5 to 9), I explain what makes these times an unfavorable codification time for good practices. There are simply too many bad practices, (I use the term “infections”). In that examination of legal infections, I dwell, as I said, on mechanisms of fear, peer pressure, and techno-hypnosis, and on increases in government and police power through digitization and through “ordinary” laws enabling “extraordinary” police powers. Brand new legislation on health crises (‘the Pandemic Law’) turned out to be no more than a plaster on a deeply festering legal wound, and this explains why the ‘new’ Belgian Pandemic Law is only briefly mentioned at the and as a post scriptum., The Contaminated Rule of LawThe COVID crisis was tackled in Belgium with an emergency procedure of ministerial decrees, relying on the 2007 Civil Security Law, a law that is actually intended to allow for quick and temporary intervention in case of disasters such as large explosions or fires. Despite the Council of State' findings ("this law allows curfews"), this law is both inappropriate and dangerous: without parliamentary debate, it allows far-reaching restrictions on fundamental rights for long periods of time. In the Netherlands, too, the curfew was socially and legally controversial. There, too, there were calls for new legislation on lockdown and other police measures in the event of health crises. The discussions in Belgium and the Netherlands are therefore similar, although the Dutch Constitution and legislation is clearer, (but not enough) with regard to the possibility of declaring a state of emergency and combating infections on a large scale. Obviously, it makes sense, from a concern for the rule of law, to rewrite the Constitution and legislation. New safeguards for new, far-reaching infectious disease control measures for the unhealthy and healthy part of the population .... Who can be against that? This contribution is cautious about the usefulness of exemption legislation. Looking at the health crisis, and older crises such as the 9/11 crisis (terrorism), we pay attention to processes of power accumulation of the government, and the executive in particular, made visible by such a crisis, but made possible by inconspicuous processes such as technology thinking (the head) and digitization processes (the practice). This diagnosis draws on insights from Arendt, Ellul, and Jonas about modern, often subtle coercive mechanisms for which the traditional legal-state framework is not or hardly equipped although they have been frequently applied in recent years. For this reason, the traditional legal-state framework has been contaminated not only by digitization processes and power growth of police and government, but also by mobilization of mechanisms such as fear, peer pressure and techno-hypnosis. After an exploration of the concepts of individual and collective emergency (sections 1 & 2), I emphasize the international obligation to shape a balanced constitutional and legal system on emergency states. Indeed, fundamental rights oppose an "emergency breaks law" police system (section 3). Smart pandemic laws and other exception laws are sector-specific, time-limited, and based on the requirements of crisis management (on cyclical management) and the rule of law (including a role for reviewing judges) (section 4). Nevertheless, the times are not suitable for building a balanced constitutional and legal system on emergency situations. In a second part of the contribution (sections 5 to 9), I explain what makes these times an unfavorable codification time for good practices. There are simply too many bad practices, (I use the term "infections"). In that examination of legal infections, I dwell, as I said, on mechanisms of fear, peer pressure, and techno-hypnosis, and on increases in government and police power through digitization and through "ordinary" laws enabling "extraordinary" police powers. Brand new legislation on health crises ('the Pandemic Law') turned out to be no more than a plaster on a deeply festering legal wound, and this explains why the 'new' Belgian Pandemic Law is only briefly mentioned at the and as a post scriptum.Key words: rule of law – crisis- COVID crisis and 9/11 – codifying best practices today or wait - mechanisms of fear, peer pressure, and techno-hypnosis -increases in government and police power through digitization

Politieoptreden kan raken aan meerdere door het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens beschermde mensenrechten. Dit uit zich in de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, dat waakt over het Verdrag. Deze bijdrage overloopt de voornaamste uitspraken van het Hof over politie voor het jaar 2019. Dit gebeurt aan de hand van de voornaamste thema’s die in deze arresten aan bod kwamen, zoals politieoptreden tijdens arrestaties, verhoren en detenties, het zwijgrecht en recht op juridische bijstand, openbare ordehand- having tijdens manifestaties, surveillance en zoekingen, de horizontale werking van de verdragsbepalingen bij politiewerk, en het ne bis in idem-beginsel.

Andreas Kinneging, P. De Hert & Maarten Colette (eds.), Kant. Vijftien filosofen over grondslagen en grenzen van de rede, We critically discuss Kant's Über ein vermeintes recht aus menschenliebe zu lügen (1797) and we ask the question why so many moral philosophers keep on defending these theories ignoring the broader context that their colleauges from political theory know so well.

This contribution analyses the case law by the European Court of Human Rights on deadly police force in light of Article 2 European Convention of Human Rights (ECHR). From this provision flow four obligations for member states and their law enforcement authorities, such as the prohibition of (potentially) deadly use of force unless absolutely necessary and in strict proportion to achieve a goal mentioned in Article 2. It also contains the obligation to protect the lives of persons in their jurisdiction, by putting in place a legal and administrative framework that clearly delineates the exceptions when use of deadly force including firearms can be authorized, and by properly selecting and training personnel on the use of such force. Police actions also must be properly planned and controlled to minimize the risk of deaths. In particular circumstances, police also has a duty to take reasonable measures to protect the lives of persons against attacks by other private persons and even themselves (incase of suicide risk). Finally, to ensure the right to life is effectively protected in practice, Article 2 also entails a procedural obligation: authorities must investigate allegations of an above-mentioned substantive violation of Article 2. This investigation must be adequate, independent, timely, with sufficient involvement of the victim or next of kin

Volgens journalist Huib Modderkolk nemen de Belgische en Nederlandse overheden veel te weinig beschermende maatregelen tegen digitale hacks en sabotages. Hoe vermijd je dat de hele winkel platgaat? Meer dan vijf jaar lang heeft Huib Modderkolk, die schrijft voor een aantal Nederlandse kwaliteitskranten, zich verdiept in de wereld van cyberaanvallen en cyberhacks door particulieren (vaak vereenzaamde jongens), door schurken, door schurken in opdracht van overheden en door overheden zelf (politie en veiligheidsdiensten). In zijn boek Het is oorlog maar niemand die het ziet schetst Modderkolk boeiende portretten van al die actoren en van hun gangbare technieken om te hacken en te saboteren, of om hacks en sabotages op te sporen. Maar wat volgens Modderkolk veel te weinig gebeurt, is “het beschermen tegen hacks en sabotages”, zodat schandalen en rampen blijven gebeuren, ook in Nederland en België. “The problem of the many hands”, noemt Modderkolk dat. Op beleidsniveau pompt iedereen geld in digitale ontwikkeling, maar niemand investeert even fors in beveiliging van die digitale infrastructuur – iedereen hoopt dat “de anderen” dat wel zullen doen.

De Federalist Papers worden zeer geprezen door vele presidenten van de V.S., waaronder Washington, Jefferson en Theodore Roosevelt. Het Amerikaanse Hooggerechtshof citeert er tot op de dag van vandaag regelmatig uit als maatgevend voor de uitleg van de Constitutie. En politiek historicus Clinton Rossiter noemt ze ‘the most important work in political science that has ever been written, or is likely ever to be written, in the United States.’ Een werk dat volgens Tocqueville, de auteur van hét standaardwerk over democratie, ‘overal ter wereld gelezen zou moeten worden door wie in politiek en recht is geïnteresseerd’. In deze bundel worden de Federalist Papers, voor het eerst in de geschiedenis van de Lage Landen, voor een Nederlandstalig publiek ingeleid en becommentarieerd

Deze bijdrage bekijkt de ontstaansgeschiedenis van de Belgische Camerawet, de inhoudelijke evoluties die deze wet de voorbije jaren onderging en de toekomstige uitdagingen voor de wetgever inzake het cameragebruik. In een eerste sectie bespreken we kort de relevante grondrechten en de huidige Belgische Camerawetgeving (sectie 1). Tot in 2007 bestonden er enkel algemene voorschriften betreffende het cameragebruik, die vooral uit het oogpunt van de bescherming voor de persoonlijke levenssfeer opgesteld waren. Dat veranderde met de wet van 21 maart 2007 (hierna: Camerawet) die op gedetailleerde wijze aangaf welke regels gerespecteerd moesten worden bij het plaatsen en gebruiken van camera’s. De voorschriften in deze wet werden de voorbije jaren meermaals aangepast en verfijnd, zodat ze meer konden inspelen op een aantal technologische evoluties en praktijken uit het werkveld. Deze evoluties en wetswijzigingen worden besproken in een aparte sectie (sectie 2). We overlopen de algemene voorschriften betreffende de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (sectie 3). De voorschriften per locatie werden verder uitgewerkt om een antwoord te kunnen bieden op een aantal bijzondere situaties (sectie 4). Er wordt apart ingegaan op de regeling die dateert uit 2009 op de mobiele bewakingscamera’s (sectie 5). Vervolgens gaan we in op de strafsancties in de Camerawet en de problematiek van de bewijswaarde (sectie 6). We gaan tot slot nog in op het cameragebruik voor specifieke opsporings- en inspectiediensten en een mogelijke toekomstige Wet Bijzondere Administratieve Methodes (BAM-Wet) (sectie 7), waarna een besluit volgt (sectie 8).

In dit hoofdstuk bekijken we allereerst de voornaamste basisbegrippen inzake gelijke behandeling en discriminatie (paragraaf 6.2). Vervolgens kijken we haar het Nederlandse en Europese juridisch kader inzake non-discriminatie (paragraaf 6.3-6.5) en hoe die regels moeten worden toegepast op big data-praktijken (paragraaf 6.6). Vervolgens gaan we in op de vraag hoe big data, en meer bepaald data mining, bedoeld of onbedoeld kan leiden tot discriminerende besluitvorming (paragraaf 6.7) en op de verhouding tussen het non-discriminatierecht en het gegevensbeschermingsrecht (paragraaf 6.8). Ten slotte denken we na over de vraag hoe discriminatie door big data-praktijken voorkomen kan worden (paragraaf 6.9).

Jef Van Bellingen doceerde decennialang politieke filosofie en rechtsfilosofie aan de Vrije Universiteit Brussel. Hij vormde generaties filosofen en juristen in inspirerende colleges. Zijn brede wetenschappelijke belangstelling reikt van de Duitse jurist Carl Schmitt, over wie hij promoveerde onder leiding van Maurice Weyembergh, tot de bekommernissen en kansen van de multiculturele samenleving. Meer dan twintig collega’s uit binnen- en buitenland brengen een bijdrage in dit collectieve huldeboek, dat hem door de vakgroep Metajuridica wordt aangeboden ter gelegenheid van zijn emeritaat.

Deze bijdrage handelt over de bescherming van persoonsgegevens en het Europees kader hieromtrent. De Europese Commissie heeft in januari 2012 nieuwe voorstellen bekend gemaakt ter actualisering van het zgn. data protection acquis, bestaande uit onder meer de Data Protectie Richtlijn uit 1995 en een resem specifieke teksten waaronder Kaderbesluit 2008/977/JBZ over de verwerking van persoonsgegevens door politie en justitie.

Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) zorgde tijdens zijn bezoek aan Marokko voor heel wat ophef met zijn uitspraken over het bijhouden van vingerafdrukken van alle burgers in een nationale Belgische databank. Jambon, die dergelijke Marokkaanse databank tijdens zijn bezoek heeft kunnen zien, stelde dat diegene die niets te verbergen heeft, ook geen bezwaar zou moeten hebben om in het systeem te worden opgeslagen.

Net zoals Jean-Marc Piret in zijn bijdrage tot deze bundel, bekijk ik Montesquieu als grondwettelijk observator en architect, en als den- ker van het strafrecht. Telkenmale komt Montesquieu naar voren als een visionair en humaan denker met oog voor complexiteit, die mits het loslaten van bepaalde stellingen over de rol van de adel vandaag pertinent blij . Kanttekeningen kunnen worden – en worden ook – geplaatst bij Montesquieu’s enge de nitie van de vrijheid in een bur- gerlijke maatschappij (‘doen wat de wet toelaat’), alsook bij zijn voor- stellen om naast het strafrecht te werken met een systeem van politie om het volk te managen via magistraten met discretionaire bevoegd- heden. Dergelijke elementen wekken argwaan over de ware motieven van de auteur. Zoekt Montesquieu werkelijk naar een systeem van grote vrijheid, of is het alleen de vrijheid van de adel die hij wil vrij- waren? Wat volgt is een Althusseriaanse voetnoot, met John Locke en Benjamin Constant als referentiemateriaal.

‘Een zwarte dag voor justitie’. Met enige dramatiek bekritiseerde een onderzoeksrechter het dataretentiearrest van het Grondwettelijk Hof van 13 juni. In de media kondigden enkele advocaten al meteen aan vrijspraken te vragen in lopende zaken waarin telecommunicatiedata werden gebruikt. Heeft het Grondwettelijk Hof binnenkort tal van vrijgesproken criminelen op zijn geweten?

In dit rechtspraakoverzicht worden enkele strafrech- telijk relevante uitspraken van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens besproken, en dit voor de periode september en oktober 2013.

In deze bijdrage, concentreer ik me op Benjamin Constants (1767-1830) Principes de politique, een meesterwerk van de liberale theorie. In dit werk uit 1810 geeft Constant zelf op verschillende plaatsen aan dat hij geschiedenis aan het schrijven is. Hij is, zo merkt hij op, de eerste om aandacht te schenken aan het principe dat statelijke macht en bevoegdheden beperkt moeten worden, wie ook aan de macht mag zijn (Boek I, Hoofdstuk I, 31). Hij is tevens de allereerste om de blik te oriënteren, niet alleen op de bron van macht, maar ook op het object van macht, datgene wat de machtsuitoefening ondergaat (Boek II, hoofdstuk II, 52) en verder kijkt dan de intenties en aangekondigde doelen van de soeverein. Constant kijkt met andere woorden hoe de overheid werkt en welke instrumenten zij gebruikt om bepaalde doelen te bereiken (Boek III, hoofdstuk V, 76). Tot slot ziet hij zichzelf als de eerste filosoof die echt belang hecht aan de individuele vrijheid en om wat er met personen gebeurt bij de uitoefening van overheidsmacht, daar waar zijn voorgangers zich vooral bekommerden om de haves en hun problemen (personen met eigendom en eigendomsvraagstukken) (Boek V, hoofdstuk I, 87-88).

Met de arresten van oktober 2014 over het verbod tot dragen van een hoofddoek bij leerlingen uit het GO! neemt de Raad van State (RVS) voor de eerste maal een inhoudelijk standpunt in. Uitgangspunt daarbij is het EVRM dat stelt dat er wel vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst is, maar dat er daaraan ook een aantal beperkingsvoorwaarden vastzitten. De RVS steunt zich op het EVRM om te stellen dat inperking op de vrije godsdienstbeleving (i.c. een verbod op hoofddoeken) kan gemaakt worden om weerstand te bieden tegen ongeoorloofde sociale druk of tegen een verstoring van de openbare orde. Dit heeft tot gevolg dat elk geval apart moet beoordeeld worden en dat in welbepaalde gevallen een verbod op hoofddoeken toegelaten is. De RVS volgt daarmee het voorbeeld van de Franse rechtspraak en adviespraktijk. In dit artikel wordt dieper ingegaan op dit debat. Vertrekkend vanuit een overzicht van de Belgische rechtspraak wordt de Franse aanpak geanalyseerd, samen met de haalbaarheid van het beoordelen van geval per geval. Vervolgens wordt een model van exclusieve neutraliteit (individuele vrijheid is minder belangrijk) en inclusieve neutraliteit (individuele vrijheid is zeer belangrijk) geïntroduceerd. Voor de auteurs is vooral de voorrangsregel tussen deze twee soorten neutraliteit belangrijk, in die zin dat ze kiezen voor inclusieve neutraliteit, waarbij beroep kan gedaan worden op exclusieve neutraliteit als laatste mogelijkheid. Het verbieden van religieuze tekens zou dan wel mogelijk zijn, maar alleen in uiterste gevallen. Het artikel wordt afgesloten met een bespreking van de situatie na oktober 2014.

bespreking arrest TRABELSI, Het EHRM veroordeelt België voor de uitlevering van Nizar Trabelsi aan de VS. De fundamentele kwestie in deze zaak was het lot dat Trabelsi in de Verenigde Staten beschoren zou zijn. Hij loopt daar het risico tot een niet-samendrukbare straf te worden veroordeeld, zonder mogelijkheid tot vervroegde vrijlating. Dat is volgens het Hof in strijd met artikel 3 van het EVRM.

Dit handboek is een van de weinige handboeken in het Nederlands waarin zowel het klassiek internationaal strafrecht, het recht van de internationale straftribunalen, het moderne uniestrafrecht en de internationale en Europese grondrechten in hun strafrechtelijke dimensies aan bod komen. Het boek is in een zeer toegankelijke taal geschreven, waardoor het niet enkel juristen maar ook historici, politieke wetenschappers en andere geïnteresseerden zal aanspreken. Het werk wordt ingeleid met een overzicht van de algemene beginselen en de historische ontwikkeling van het internationaal en Europees strafrecht, gevolgd door een analyse van de meest toonaangevende regionale en internationale instrumenten voor uitlevering, overlevering, kleine, primaire en politiële rechtshulp. Vervolgens wordt de impact van de grondrechten op het strafrecht behandeld, waarna wordt afgesloten met het recht van het Internationaal Strafhof en andere internationale straftribunalen.

We beperken onze analyse tot een bespreking van de verhouding tussen de wet en het legaliteitsbeginsel: staat alles wat er moet staan in de wet en dit op een wijze die acceptabel is voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM)? We onderstrepen de beperktheid van elke discussie over legaliteit. Een ruime benadering van de grondrechten heeft tot gevolg gehad dat het niet volstaat na te gaan of er een wettelijke basis voor een bepaald optreden voorhanden is. Aan de uitoefening van bevoegdheden worden omwille van de grondrechten ook inhoudelijke eisen gesteld. Een wettelijke basis moet niet alleen goed en gedetailleerd zijn, maar moet ook aanleiding geven tot 'goed' politieoptreden in de praktijk. Een bepaald politieoptreden kan weliswaar conform zijn met de nationale wet, maar tegelijkertijd onrechtmatig omdat de wetgeving (of de toepassing ervan) strijdig is met beginselen als legaliteit, legitimiteit en proportionaliteit. In dit verband wordt verwezen naar een arrest van het Hof van beroep te Luik. Dit arrest vloeide voort uit een burgerlijke procedure, aangespannen door vier "anders globalisten" tegen de Belgische Staat. Hierbij werd, in het raam van een gerechtelijk onderzoek tegen deze vier mensen, de procureur des Konings verweten dat hij onterecht een proactieve recherche had laten uitvoeren, een gerechtelijk onderzoek had gevorderd en een hoger beroep had ingesteld tegen de buitenvervolging stelling. De onderzoeksrechter werd verweten een telefoontap te hebben bevolen zonder dat er ernstige aanwijzingen bestonden dat deze mensen betrokken waren bij enig misdrijf. Het Hof trad meerdere van deze middelen bij en weerhield een fout in hoofde van de onderzoeksrechter die de telefoontap had bevolen tijdens de gerechtelijke procedure, die niet proportioneel was, gezien op het ogenblik van het bevel geen enkele ernstige aanwijzing van enig misdrijf bestond. De procureur des Konings had eveneens foutief gehandeld door het vorderen van een gerechtelijk onderzoek nadat een voorafgaand proactief onderzoek geen enkele aanwijzing van enige strafbare gedraging aan het licht bracht. Het arrest van het Luikse beroepshof geeft mooi aan hoe vandaag vanuit een grondrechtenperspectief naar politieoptreden wordt gekeken: zelfs met mooie wetgeving zoals de wet op het politieambt is het werk niet af. Elke beslissing op het terrein tot handelen of niet-handelen kan aanleiding geven tot een geschil en, om het scherp te stellen, leiden tot een juridische reactie. De legaliteitseis is bijgevolg niet de enige, maar vormt wel het startpunt voor de mensenrechtelijke reflectie over politieoptreden waarrond discussie is.

Tal van heelkundige ingrepen kunnen op het eerste gezicht worden opgevat als inbreuken op de strafwet ('opzettelijke slagen en verwondingen'). Zo valt ook euthanasie te definiëren als moord. Toch kunnen artsen voor het allergrootste deel van hun interventies niet worden vervolgd. De oorzaak van deze immuniteit is te vinden in de rechtsbronnen - wetgeving, rechtspraak en rechtsleer - waarin elementen zijn vervat die ertoe leiden dat artsen die 'slagen en verwondingen' toedienen of iemand 'doden', vrijuit gaan of met andere woorden 'immuun' blijven tegen het strafrecht en een veroordeling door de strafrechter of -rechtbank. Een rechtsfiguur, een juridische constructie op basis van de interpretatie van de rechtsbronnen, die terzake voor de geneeskunde van het allergrootste belang is, is wat door de juristen 'het wettelijk voorschrift' genoemd wordt. In dit artikel wordt de plaats die de rechtsfiguur van

politie en mensenrechten nieuwe gans herwerkte bijdrage met deze keer aandacht voor thema's zoals fouillering, betogingen en privacy

Europarlementslid Louis Michel speelde een dubieuze rol bij het ontstaan van de Europese privacywet. Hij diende meer dan honderd amendementen in die de privacy van de consument soms verregaand aantasten. Michel ontkent betrokkenheid. 'Dit is het werk van een medewerker.'

In deze krant (DM 17/10) werd door Vlaams minister van Mobiliteit Hilde Crevits met fierheid aangekondigd dat het systeem van trajectcontrole wordt uitgebreid op de Vlaamse gewestwegen. Eerst worden de Antwerpse gemeenten aangepakt, nadien volgend andere gemeenten. Het is de bedoeling dat het web van ANPR-camera's (automatic nummerplate recognition) zich sluit over nagenoeg het ganse Vlaamse wegennet waar trajectcontrole praktisch mogelijk en efficiënt kan ingevoerd worden. Dankzij de ANPR-camera's wordt het veiliger op de wegen en de dorpskernen, luidt het. Bij het systeem van ANPR-camera's kan de snelheid van het voertuig in verband worden gebracht met de automatisch gescande nummerplaat. Op die manier kan vastgesteld worden of het voertuig binnen de controlezone al dan niet te hard heeft gereden en wie de houder is van de nummerplaat. Crevits fierheid deel ik niet. Het is te vroeg om ANPR te steunen en het systeem uit te rollen, zonder dekking door het parlement.

Het Straatsburgse Hof hekelt de ongelimiteerde opslag en het gebrek aan relevantie bij de doorgifte van politionele antecedenten aan derden, ook al gaat het om potentiële tewerkstelling waarbij wordt omgegaan met kwetsbare groepen.

In deze bijdragen wordt besproken welke invloed Tocqueville toekende aan alledaagse, banale fenomen op de democratisering van de samenleving. Tocqueville meende dat de democratie niet in de eerste plaats was gefundeerd op de grote politieke instellingen en ideeën. Zij zijn slechts het topje van de ijsberg. De ware onderbouw van de democratie ligt in meer banale zaken zoals bijvoorbeeld de opkomende gelijkheid in sociaal-economische en zelfs familiale verhoudingen, in een veranderende maatschappelijke perceptie van autoriteit en in het bloeien van kleine verenigingen. Naast de weergave van deze fenomenen geeft de bijdrage ook aan hoe deze interageren, hoe en waarom deze volgens Tocqueville leidden tot het ontstaan van de democratie en tot slot wat dit betekend voor de hedendaagse samenleving.

Bespreking van het arrest van het Grondwettelijk Hof d.d. 14 februari 2013, waarbij de Salduz-wet door het Hof gedeeltelijk werd vernietigd en nader werd geïnterpreteerd.

Anthologie privacy is een smaakmaker, een lokvogel, een tipje van de sluier die de auteurs proberen op te lichten van de nieuwe website www.anthologieprivacy.be. Het idee om een anthologie van het Belgische privacyrecht ter beschikking te stellen is gegroeid in de aanloop naar het voorstel voor een nieuw Europees gegevensbeschermingsrecht. Na het voorstel van de Europese Commissie van 25 januari 2012 is het nog duidelijker geworden dat kennis en ontsluiting van de basisdocumentatie belangrijk is. In een eerste fase hebben we ons beperkt tot 1998, tot het Unierecht werd omgezet in de Belgische wet- en regelgeving. In deze publicatie vindt de lezer de praktische informatie (sitemap, auteurslijst, verantwoording, gebruikstips) maar ook een overzicht van de groei en de opbouw van het Belgische privacyrecht en de toezichthouder. De professoren Paul De Hert en Serge Gutwirth geven in de hoofdtekst een eerste excursie in de nieuwste geschiedenis van dit recht. Voor de uitgebreidere tekst met notenapparaat staatop de website. De auteurs kozen voor een webpublicatie om de artikelen te ontsluiten en niet voor een gedrukte selectie. Zelfs beperkt tot 1998 bleek het aantal artikelen en bijdragen te groot te zijn, zelfs voor een cd-rom als bijlage. De webtoepassing laat ook toe om wet- en regelgeving en jurisprudentie op te nemen, en geleidelijk aan de documentatie uit te breiden in tijd, ruimte en medium. Nog flink wat werk voor de boeg en daarom ook deze vraag aan de lezer/gebruiker: laat geen enkele vraag of opmerking liggen. We willen leren uit uw ervaringen met deze website. http://www.privacycommission.be/sites/privacycommission/files/documents/anthologie-privacy-asp.pdf

De Europese Commissie hoopt tegen de zomer een politiek akkoord te hebben over wetgeving voor de verregaande bescherming van persoonlijke gegevens en privacy De EU speelt de rol van gidsland

Naar aanleiding de evolutie in de strafprocedure in Nederland en België schetsen de auteurs een conceptueel kader aan de hand van de begrippen adversair strafproces en inquisitoir strafproces. Ten opzichte van dit kader vindt vervolgens een analyse plaats van ontwikkelingen in het vooronderzoek, in het bijzonder wat betreft de Wet versterking positie rechter-commissaris, en bij de afhandeling van strafzaken.

Sdu Commentaar EVRM is een combinatie van een boek eneen online uitgave waarin het EVRM artikelsgewijs wordtbecommentarieerd. In deel I worden de materiële rechtenbesproken, waar deel II de procedurele rechten bespreekt.Per artikel vindt u een diepgaand commentaar, geïllustreerdmet diverse citaten uit de jurisprudentie. Tevens vindt u perartikel een actueel overzicht van jurisprudentie en literatuur.De auteurs richten zich met dit commentaar op de advocatuuren alle andere professionals die in hun praktijk met het EVRMin aanraking komen.

Begin november 2012 werd ik gecontacteerd door Kwinten Van Assche, laat- stejaarsstudent Criminologie aan de Vrije Universiteit van Brussel, met de vraag of ik zijn meesterproef wilde begeleiden als promotor. Deze meester- proef zou zich buigen over het thema 'internering' en dat thema prikkelde meteen mijn interesse, want ik ben vertrouwd met de vele problemen rond deze problematiek onder meer op het vlak van de willekeur bij de beslis- sing tot internering en de slechte regeling van de rechten van de verdedi- ging. Ik zei bijgevolg 'ja' en gaf Kwinten als raad mee dat zijn meesterproef geen loutere kopie mocht worden van de vele literaire werken die reeds gewijd zijn aan de problematiek van de internering.

Sdu Commentaar EVRM is een combinatie van een boek eneen online uitgave waarin het EVRM artikelsgewijs wordtbecommentarieerd. In deel I worden de materiële rechtenbesproken, waar deel II de procedurele rechten bespreekt.Per artikel vindt u een diepgaand commentaar, geïllustreerdmet diverse citaten uit de jurisprudentie. Tevens vindt u perartikel een actueel overzicht van jurisprudentie en literatuur.De auteurs richten zich met dit commentaar op de advocatuuren alle andere professionals die in hun praktijk met het EVRMin aanraking komen.

Artikel 22 van de Grondwet beschermt het prive ?leven en creëert een zogenaamde voorbehouden bevoegdheid ten voordele van de formele wetgever: elke regeling die verband houdt met de bescherming van het prive ? leven moet, in beginsel, het voorwerp uitmaken van een formele wet. Traditioneel wordt in Belgie ? aangenomen dat het verwerken van persoonsgegevens raakt aan het privacygrondrecht en bijgevolg valt onder artikel 22 van de Grondwet. Het gevolg van deze zienswijze is dat elke verwerking van persoonsgegevens door een formele wet moet worden voorzien. Dit leidt evenwel tot meerdere problemen. Vooreerst heeft een strikte toepassing van dit standpunt tot gevolg dat heel wat verwerkingen binnen de overheid, bij gebrek aan een formele wet die ze instelt, niet grondwettelijk dreigen te zijn. Bovendien draagt deze benadering het risico in zich dat het recht op gegevensbescherming aldus wordt herleid tot een onderdeel van het recht op bescherming van het privé leven, wat rechtsbeschermende risico's creëert (de vaststelling dat een verwerking geen verband houdt met het privéleven, is voldoende om geen enkele bescherming meer te voorzien). In die mate menen wij dat een andere benadering zich opdringt. Daarbij kan inspiratie gezocht worden bij het onderscheid tussen het (grond)recht op bescherming van het prive ?leven en het (grond)recht op gegevensbescherming dat zich steeds meer aftekent. In deze bijdrage willen we aangeven wat de gevolgen van dit onderscheid zijn voor de wetgever en overheden die gegevens willen verwerken.

Uitgebreide en diepgaandere selectie van de meest relevante wetgeving: Dit themawetboek bundelt de meest relevante wetgeving inzake wapens. Gestreefd werd naar een bredere en diepgaandere selectie die zich niet beperkt tot de basiswapenwetgeving.??Het themawetboek richt zich voornamelijk tot de personen die zich op professionele wijze in de juridische sector met wapens te maken hebben, met name advocaten, magistraten, ambtenaren en personen in de lokale besturen en de politie. Daarnaast is het themawetboek ook nuttig voor wapenbezitters, jagers en sportschutters, die in dit themawetboek zeker de wetgeving relevant voor hun activiteiten kunnen terugvinden. Het themawetboek bestaat uit twee luiken.?Het eerste luik bestaat uit een inleidende tekst met een overzicht van de wetgeving over het gebruik en het bezit van wapens in Vlaanderen. Deze inleiding behandelt op zeer summiere wijze de geschiedenis van de wapenwetgeving in België, de Wapenwet en de mogelijkheid tot het bezitten en dragen van wapens, deregelgeving inzake het vervoer en de in- en uitvoer van wapens en tot slot de regelgeving rond het sportschieten en de jacht. Het tweede luik bevat eigenlijke opsomming van de wetgeving. De opgenomen wetgeving is opgedeeld in acht thematische delen. Het eerste deel behandelt de algemene en overkoepelende wetgeving inzake wapens. Het tweede deel omvat de indeling van de wapens, munitie en wapenonderdelen. Het derde deel behandelt explosieven. Het vierde deel is geweid aan de reglementering van massavernietigingswapens. Het vijfde deel somt de wetgeving op die de bewapening van de openbare orde en diensten beheerst. Het zesde deel behandelt het vervoer en de in- en uitvoer van wapens in Vlaanderen. Tenslotte behandelen het zevende en achtste deel respectievelijk de jacht en sportschieten. Een verdere verantwoording van de selectie van de teksten is opgenomen op het einde van de inleidende tekst. De materie is bijgewerkt tot 10 juli 2013. De wetgeving werd op chronologische wijze opgenomen. ++++++ Handige bundeling van de wetgevende teksten inzake wapens:?Op het internationaal niveau neemt deze Codex Wapenwetgeving multilaterale verdragen en overeenkomsten op. Er werd gekozen voor het indelen van de internationale en Europese wetgeving in hun relevante categorieën in plaats van ze te bundelen in één categorie die enkel deze teksten zou omvatten. De reden hiertoe is de uitgebreide onderwerpen waarover deze internationale teksten handelen, waardoor deze categorie op zich onoverzichtelijk en incoherent dreigde te worden. In de selectie van interne regelgeving werden enkel de regelgeving opgenomen die relevant was voor Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het eerste deel bevat de algemene wetgeving. Hieronder valt zowel de wapenwet en haar uitvoeringsbesluiten zelf als andere wetgeving die relevant is, zoals organieke wetten en besluiten voor de instellingen die aan bod komen in de wapenwetgeving, zoals de Adviesraad voor wapens en de Proefbank voor vuurwapens. Verder wordt er in het eerste deel algemene internationale en supranationale wetgeving opgenomen, waaronder het Verdrag van 10 oktober 1980 inzake het verbod of de beperking van het gebruik van bepaalde conventionele wapens die geacht kunnen worden buitensporig leed te veroorzaken of een niet-onderscheidende werking te hebben, het Verdrag van 15 november 2000 tegen transnationale georganiseerde misdaad en de Europese Vuurwapenrichtlijn van 18 juni 1991. Ook in het eerste deel opgenomen zijn de wetgevende teksten die misdrijven gepleegd met of ten aanzien van wapens opsommen. Ten slotte bevat het eerste deel van de Codex teksten die nergens anders op hun plaats zijn, zoals de wetgeving die de private beveiligingsdiensten beheerst, de Wet op de militaire opeisingen en de Wet betreffende de verzekering tegen de schade veroorzaakt door terrorisme. Het tweede deel bevat een opsomming van de bijkomstige regelgeving genomen om bepaalde wapens, munitie en wapenonderdelen in te delen in één van de categorieën die ingesteld worden door de wapenwet. Het gaat hier omtrent de historische, decoratieve en folkloristische wapens, gas- en luchtdrukwapens en alarmwapens, alsook om bepaalde types munitie en bepaalde hulpstukken, bijvoorbeeld laders met een abnormaal grote capaciteit. Het derde deel van de Codex behandelt explosieven. In deze categorie zit Richtlijn 93/15/EEG van de Raad van 5 april 1993 betreffende de harmonisatie van de bepalingen inzake het in de handel brengen van en de controle op explosieven voor civiel gebruik, de Wet van 28 mei 1956 betreffende ontplofbare en voor de deflagratie vatbare stoffen en mengsels en de daarmede geladen tuigen en diens uitvoeringsbesluiten.??Het vierde deel van deze selectie bevat de, voornamelijk internationale wetgeving inzake massavernietigingswapens. Hier gaat het dus zowel om biologische en chemische als nucleaire wapens. De nadruk ligt echter bij de nucleaire wapens. Het gaat dan zowel om het verbod op de verspreiding van kernwapens en kennis inzake kernwapens, alsook het verbod op nucleaire testen. Opgemerkt moet worden dat het Kernstopverdrag van 10 september 1996 niet opgenomen werd daar het nog niet in werking is getreden. Het vijfde deel van deze Codex behandelt de bewapening van de personeel van de openbare ordehandhaving als van andere openbare diensten. Hier werd zowel gekeken naar de politiediensten en het leger als naar andere diensten zoals de douane, de veiligheidsdiensten van de openbare vervoersmaatschappijen en de gemeenschapswacht. Ook werd er aandacht besteed aan de mogelijkheid van bewapening van personeel die opdrachten over de grenzen heen uitvoeren, bijvoorbeeld inzake douane of in het geval van een crisissituatie zoals gedefinieerd door het Besluit 2008/617/JBZ van 23 juni 2008 van de Raad ter verbetering van de samenwerking in crisissituaties tussen de speciale interventie-eenheden van de lidstaten van de Europese Unie. Het zesde deel verzamelt alle wetgeving die de regeling van het vervoer en de in- en uitvoer van wapens beheerst. Deze materie is voornamelijk regionaalgeregeld.??Ten slotte zijn er de laatste twee delen die, voor de jacht en het sportschieten respectievelijk, de bundeling vormen van de relevante wetgeving. Beide categorieën leggen nadruk op de regionale wetgeving die deze materie beheersen. Hier wordt er gekeken naar de vergunningsverplichtingen, de handelingen die gesteld mogen worden, de verzekeringen die verplicht aangenomen moeten worden om deze activiteit te kunnen uitvoeren. Voor de jacht zijn er echter nog een aantal andere teksten, federaal en internationaal, betreffende het behoud van het milieu en de verscheidenheid van diersoorten, die ook verbodsbepalingen opnemen.

Sdu Commentaar EVRM is een combinatie van een boek eneen online uitgave waarin het EVRM artikelsgewijs wordtbecommentarieerd. In deel I worden de materiële rechtenbesproken, waar deel II de procedurele rechten bespreekt.Per artikel vindt u een diepgaand commentaar, geïllustreerdmet diverse citaten uit de jurisprudentie. Tevens vindt u perartikel een actueel overzicht van jurisprudentie en literatuur.De auteurs richten zich met dit commentaar op de advocatuuren alle andere professionals die in hun praktijk met het EVRMin aanraking komen.

Thomas Mertens heeft een mooi boek geschreven en samengesteld dat ideaal is voor onderwijs en voor de eigen ontwikkeling. Het boek opent met een voorwoord en een evocatie van de muziek waarop het geschreven is (Radio 4) en geeft vervolgens de volledige tekst van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties uit 1948. Mertens dwingt de lezer om die verklaring meerdere keren grondig te lezen en toont zich in zijn analyses een meester in het bovenhalen van de theoretische verbanden die in een juridische tekst altijd een beetje verborgen zijn (cf. het mechanisme van 'incomplete theorization' en 'constructive uses of silence' beschreven in C. Sunstein, Legal Reasoning and Political Conflict, 1996, pp. 38-39).

Op 7 juni 2012 publiceerde de European Union Agency for Fundamental Rights (FRA) haar nieuw rapport over de gedwongen opname en behandeling van personen met geestelijke gezondheidsproblemen in de EU. Het rapport bevat een juridische analyse van de geldende internationale en nationale normen, alsook een weergave en analyse van de ervaringen van personen met geestelijke gezondheidsproblemen die een gedwongen opname en behandeling hebben ondergaan. Op 20 december 2011 sprak het Hof van Cassatie zich ook uit over de gevolgen van onaangepaste behandeling en verzorging tijdens de uitvoering van een interneringsmaatregel.Het Hof oordeelde dat het gebrek aan aangepaste zorg en behandeling een onrechtmatigheid in de zin van artikelen 5, 1., e) en 5, 4. EVRM kan opleveren. Zowel het rapport als de nieuwe Cassatierechtspraak vestigen eens te meer de aandacht op de aanhoudende knelpunten inzake gedwongen opname, gedwongen behandeling en internering.