Search

The project Sustainable rose cultivation aimed to achieve a sustainable and energy efficient rose cultivation by a controlled use of assimilation lighting, an optimum use of the cooling and an integrated control strategy for mildew. The production came to 320 stems.m-2 average weight 54 grams. The branch length and bud size varied through the season. There was no saving on electricity. There was a significant saving on heat. The improvement of the energy efficiency was totally determined by the reduction of the heat consumption. The light utilization efficiency was 2:44 g.mol-¹ and increased compared to the previous year. Cooling and forced ventilation had a positive effect on the stem elongation in the autumn. The installation with forced ventilation from above combined with the screen had a favourable effect on the climate, especially in the humidity control under a largely (95-98%) closed screen. The payback period of the investment in airconditioning is within 3 years.

The control of greenhouse pests in ornamental crops is getting more difficult because of the decreasing number of available pesticides. Alternative methods of pest control, based on biopesticides and natural enemies is promising, but not yet robust and reliable enough. In this project we developed and evaluated several methods to enhance the biological control of western flower thrips, Echinothrips americanus, whiteflies and mealybugs. Most studies were focused on preventive control measures that promote the establishment and efficacy of natural enemies by using top layers, alternative food, artificial domatia and a banker plant system. Furthermore we studied the interaction between parasitoids and predatory beetles for curative control of mealybugs. Finally, a number of (bio)pesticides was evaluated for their potential use as a correction tool against western flower thrips. De bestrijding van plagen zoals in de sierteelt onder glas wordt met het smaller wordende pakket van chemische gewasbeschermingsmiddelen steeds lastiger. Alternatieve manieren van bestrijding met biologische middelen of natuurlijke vijanden biedt perspectief, maar is vaak nog onvoldoende robuust en betrouwbaar. In dit onderzoek is daarom gekeken naar diverse manieren om biologische bestrijdingssystemen van californische trips, Echinotrips, wittevlieg en wolluis te verbeteren. Daarbij hebben we vooral gekeken naar de ontwikkeling van preventieve maatregelen die helpen om de vestiging en effectiviteit van natuurlijke vijanden te verhogen met toplagen, alternatief voedsel, artificiële domatia en een bankerplantsysteem. Verder is de interactie tussen sluipwespen en roofkevers bij curatieve bestrijding van wolluis bestudeerd. Tenslotte is een aantal correctiemiddelen voor trips beoordeeld.

The project Sustainable rose cultivation aimed to achieve a sustainable and energy efficient rose cultivation by a controlled use of assimilation lighting, an optimum use of the cooling and an integrated control strategy for mildew. The production came to 320 stems.m-2 average weight 54 grams. The branch length and bud size varied through the season. There was no saving on electricity. There was a significant saving on heat. The improvement of the energy efficiency was totally determined by the reduction of the heat consumption. The light utilization efficiency was 2:44 g.mol-¹ and increased compared to the previous year. Cooling and forced ventilation had a positive effect on the stem elongation in the autumn. The installation with forced ventilation from above combined with the screen had a favourable effect on the climate, especially in the humidity control under a largely (95-98%) closed screen. The payback period of the investment in airconditioning is within 3 years. In opdracht van Kas als Energiebron heeft Wageningen UR Glastuinbouw samen met Delphy en Lek Habo tussen april 2015 en maart 2016 bij Delphy Improvement Centre onderzoek gedaan naar Duurzame rozenteelt. Het project had als doel het ontwerpen en testen van een duurzame en energiezuinige rozenteelt door gerichte inzet van de belichting, optimaal gebruik van de koeling en een geïntegreerde strategie voor meeldauw bestrijding. De productie kwam op 320 stuks.m-2 van gemiddeld 54 gram. De taklengte en knopgrootte varieerden door het seizoen. Er is niet op elektriciteit bespaard, op warmte is veel bespaard. Hierdoor wordt een teelt op duurzame elektriciteit haalbaar. De verbetering van de energie efficiëntie komt geheel van de verlaging van het warmtegebruik. De lichtbenuttingsefficiëntie was 2.44 gram/mol; dit was hoger dan die in een proef een jaar eerder. De koeling en geforceerde ventilatie hebben een positief effect gehad op de taklengte in het najaar. De installatie met geforceerde ventilatie van boven het scherm heeft een gunstig effect gehad voor het klimaat, vooral op de vochtbeheersing onder een grotendeels (95-98%) gesloten scherm. De terugverdientijd van de investering is minder dan 3 jaar.

With financial support of the Dutch ministry of EZ and Dutch horticulture product board PT, Wageningen UR Greenhouse Horticulture designed and simulated concepts with savings of 70% on thermal energy in the greenhouse cultivation of tomatoes, and 50% on electricity for artificial light in the greenhouse cultivation of roses. The tomato concept is based on prototypes “VenLow Energy Greenhouse” and “Next Generation Semiclosed Greenhouse”, and is able to produce tomatoes with 12 m3*m-2*year-1 of natural gas equivalents. Options for energy savings on electricity for assimilation lighting for roses cv. ‘Red Naomi!’ were developed regarding a roadmap with five steps. With significantly less hours of artificial lighting, more solar radiation by using less screens during day time, 3-day light integration and application of diffuse glass with AR coating and LED lights, 50% saving on energy for lighting seems possible without concessions to production. However this system seems not economic feasible yet.

Within a greenhouse equipped with diffuse glass, cooling from above the crop, LED interlighting, active ventilation with tubes below the gutters and three screens an experiment was conducted to produce good quality roses in an energy effi cient way. After two years research the roses cv Red Naomi! fulfi lled the desired quality marks. This was achieved with less energy for heating compared to a defi ned virtual reference compartment. Combined with heat harvested during cooling there was no need for additional heating energy. The crop management was a key factor in the way to quality. For control of mildew and Botrytis it was necessary to keep the air humidity below 85 %. This is hard to achieve in an energy saving cropping system.

With financial support of the Dutch ministry of EZ and Dutch horticulture product board PT, Wageningen UR Greenhouse Horticulture designed and simulated concepts with savings of 70% on thermal energy in the greenhouse cultivation of tomatoes, and 50% on electricity for artificial light in the greenhouse cultivation of roses. The tomato concept is based on prototypes “VenLow Energy Greenhouse” and “Next Generation Semiclosed Greenhouse”, and is able to produce tomatoes with 12 m3*m-2*year-1 of natural gas equivalents. Options for energy savings on electricity for assimilation lighting for roses cv. ‘Red Naomi!’ were developed regarding a roadmap with five steps. With significantly less hours of artificial lighting, more solar radiation by using less screens during day time, 3-day light integration and application of diffuse glass with AR coating and LED lights, 50% saving on energy for lighting seems possible without concessions to production. However this system seems not economic feasible yet. In opdracht van het ministerie van EZ en het PT heeft Wageningen UR Glastuinbouw in het kader van Kas als Energiebron concepten voor onbelichte en belichte teelten ontworpen en doorgerekend met hoge ambities qua energiebesparing. Er is een onbelichte tomatenteelt ontworpen met een energieverbruik van 12 m3 a.e. per m2 per jaar, dat is zo’n 70% zuiniger dan de praktijk referentie. Hierbij is voortgeborduurd op de VenLow Energy Kas en de Next Generation Semigesloten Kas op het IDC Kas als Energiebron. Voor een belichte teelt van roos cultivar ‘Red Naomi!’ is aan de hand van een aanpak in vijf stappen een concept ontworpen met een elektraverbruik voor belichting van zo’n 250 kWh per m2, waar de referentie 500 kWh is. Door minder uren te belichten, minder zon weg te schermen, driedaagse lichtintegratie en toepassing van diffuus glas met AR coating en LED belichting, lijkt deze ambitie haalbaar met behoud van productie. Echter de benodigde investeringen lijken economisch nog niet haalbaar.

Within a greenhouse equipped with diffuse glass, cooling from above the crop, LED interlighting, active ventilation with tubes below the gutters and three screens an experiment was conducted to produce good quality roses in an energy effi cient way. After two years research the roses cv Red Naomi! fulfi lled the desired quality marks. This was achieved with less energy for heating compared to a defi ned virtual reference compartment. Combined with heat harvested during cooling there was no need for additional heating energy. The crop management was a key factor in the way to quality. For control of mildew and Botrytis it was necessary to keep the air humidity below 85 %. This is hard to achieve in an energy saving cropping system. In een kas voorzien van diffuus glas, koeling middels OPAC’s, LED tussenbelichting, actieve ventilatie onder het gewas en drie schermen is in een onderzoek van 2 jaar gewerkt aan het telen van goede rozen op een energiezuinig wijze. Na twee jaar onderzoek met Red Naomi werden rozen geproduceerd die aan de gestelde kwaliteitscriteria voldeden. Daarbij werd minder warmte gebruikt dan een vooraf gedefi nieerde referentie, in combinatie met de warmte die middels de koeling werd geoogst was er geen extra warmte input nodig. De gewasverzorging was daarbij een belangrijke sleutel tot kwaliteit. Voor beheersing van meeldauw en Botrytis is het nodig de luchtvochtigheid beneden de 85 % te houden. Dit is bij een energiezuinig teeltwijze moeilijk te bereiken.

During the winter 2014-2015 a research was conducted at a commercial rose nursery to learn more about the influence of a special lamp light spectrum on the production and quality of the rose Avalanche. A “hybrid” lighting system was installed with 103 µmol /m2s PAR from High Pressure Sodium and from Valoya LED lamp G1 in two different intensities: 57 or 103 µmol /m2s PAR. Compared with the conventional installation of the company (191 micromol SON-T), the spectrum of the hybrid installation allowed, depending on the intensity of the added LED, a 7.2% to 9% higher light use efficiency (LUE) by the crop. This offers possibilities for energy saving, but therefore the energy efficiency of the lamps used (Valoya G1) needs to increase to an output of 1.7 µmol PAR per watt electric. Valoya is already working on this improvement. The performed plant measurements (SPAD, bud temperature, photosynthesis, leaf area, etc.) do not contribute to explain this positive effect. More research about the effects of light colour on the rose production is needed. Remaining questions are if other rose varieties react the same to the combined spectrum, if the crop can grow more compact in winter when there is more blue in the spectrum, and if a larger proportion of far-red light could make the flowers even heavier, with a larger flower bud. The research was funded by the program “Greenhouse as Energy Source” (Ministry of Economy and the Horticultural Product Board) and Valoya. Bij een rozenteeltbedrijf is in de winter 2014-2015 een onderzoek uitgevoerd naar de invloed van een aangepast lichtspectrum op de productie en kwaliteit bij de roos Avalanche. Hiertoe is een deel van het bedrijf belicht met een “hybride” opstelling van 103 μmol SON-T en de Valoya LED lamp G1 in twee verschillende intensiteiten: 57 of 103 μmol. In vergelijking met de gangbare installatie van het bedrijf (191 μmol SON-T), leverde het aangepaste spectrum, afhankelijk van de intensiteit van de toegevoegde LED belichting, een 7.2% tot 9% hogere lichtbenutting door het gewas op. Dit biedt perspectief voor energiebesparing, als de energie-efficiency van de gebruikte Valoya G1 lampen naar een output van 1.7 μmol PAR per Watt elektrisch stijgt. Hier wordt door Valoya al aan gewerkt. De verrichte metingen aan het gewas (SPAD, knoptemperatuur, fotosynthese, bladoppervlakte, etc.) bieden geen verklaring voor dit positief effect. Aanbevolen wordt om aanvullend onderzoek te doen naar de effecten van lichtkleur bij roos. Vragen die onder meer liggen, zijn of andere rassen even sterk reageren op het menglicht, of het gewas in de winter compacter kan worden met meer blauw in het spectrum, en of met een groter aandeel verrood licht de bloemen nog zwaarder worden, met een grotere bloemknop.

During the winter 2014-2015 a research was conducted at a commercial rose nursery to learn more about the influence of a special lamp light spectrum on the production and quality of the rose Avalanche. A “hybrid” lighting system was installed with 103 µmol /m2s PAR from High Pressure Sodium and from Valoya LED lamp G1 in two different intensities: 57 or 103 µmol /m2s PAR. Compared with the conventional installation of the company (191 micromol SON-T), the spectrum of the hybrid installation allowed, depending on the intensity of the added LED, a 7.2% to 9% higher light use efficiency (LUE) by the crop. This offers possibilities for energy saving, but therefore the energy efficiency of the lamps used (Valoya G1) needs to increase to an output of 1.7 µmol PAR per watt electric. Valoya is already working on this improvement. The performed plant measurements (SPAD, bud temperature, photosynthesis, leaf area, etc.) do not contribute to explain this positive effect. More research about the effects of light colour on the rose production is needed. Remaining questions are if other rose varieties react the same to the combined spectrum, if the crop can grow more compact in winter when there is more blue in the spectrum, and if a larger proportion of far-red light could make the flowers even heavier, with a larger flower bud. The research was funded by the program “Greenhouse as Energy Source” (Ministry of Economy and the Horticultural Product Board) and Valoya.

Dutch roses can’n always guarantee a vase life of seven days. A study was conducted in the winters 2012/2013 and 2013/2014 in eight roos nurseries in order to find ways to improve the vase life in the critical period (winter). Four nurseries cultivated the variety Red Naomi! and four Avalanche+. For the study collaborated growers, FloraHolland, Wageningen UR Greenhouse Horticulture and Wageningen UR LEI. Financial support was granted by the Topsector T & U (Ministry of EL & I). The vase life of the roses varied between 3.5 and 17.7 days. Differences were found among the growers in vase life, bud opening, the occurrence of leaf and Botrytis problems, and the Botrytis spore pressure in the greenhouse. An explanation for these differences is found in greenhouse climate parameters: For Red Naomi! a decrease in vase life is explained mainly by high average humidity and little temperature fluctuations > 1°C . For Avalanche+ the differences in vase life are explained by the length of the dark period and the RV: the longer the dark period, and the lower the RH, the better the vase life. Bud opening is in both varieties explained and negatively impacted by RV’s higher than 93%. The vase life results are representative of the average quality of Dutch roses, as they correlate well with those of the FloraHolland project “vase life tested”. This correlation will be useful for the proposed implementation in practice. Nederlandse rozen kunnen niet altijd een vaasleven van zeven dagen garanderen. Om het vaasleven in de kritische periode (winter) te verbeteren is in de winters 2012/2013 en 2013/2014 een onderzoek uitgevoerd bij acht rozenteeltbedrijven: 4 teelden het ras Red Naomi! en 4 het ras Avalanche+. Het betrof een samenwerking tussen telers, FloraHolland, Wageningen UR Glastuinbouw en Wageningen UR LEI met cofinanciering vanuit de TopSector T&U (Ministerie van EL&I). Het vaasleven van de rozen varieerde tussen 3,5 en 17,7 dagen. Er waren verschillen tussen de telers in vaasleven, knop opening, het optreden van bladproblemen, de mate van Botrytis aantasting en de sporendruk in de kas. Voor deze verschillen is een verklaring gevonden in het kasklimaat: Bij Red Naomi! wordt een slechter vaasleven verklaard door vooral hoge gemiddelde RV en weinig temperatuurfluctuaties > 1°C. Bij Avalanche+ waren de verschillen in vaasleven te verklaren door de duur van het donkerperiode, en door de RV: hoe langer de donkerperiode, en hoe lager de RV, hoe beter het vaasleven. Knopopening is bij beide soorten voor ruim 50% verklaard en negatief beïnvloed door RV’s hoger dan 93%. De onderzochte partijen rozen zijn representatief voor de gemiddelde kwaliteit Nederlandse rozen uit “vaasleven getest” van FloraHolland. Dit gegeven zal benut worden voor implementatie in de praktijk.

Dutch roses can’n always guarantee a vase life of seven days. A study was conducted in the winters 2012/2013 and 2013/2014 in eight roos nurseries in order to find ways to improve the vase life in the critical period (winter). Four nurseries cultivated the variety Red Naomi! and four Avalanche+. For the study collaborated growers, FloraHolland, Wageningen UR Greenhouse Horticulture and Wageningen UR LEI. Financial support was granted by the Topsector T & U (Ministry of EL & I). The vase life of the roses varied between 3.5 and 17.7 days. Differences were found among the growers in vase life, bud opening, the occurrence of leaf and Botrytis problems, and the Botrytis spore pressure in the greenhouse. An explanation for these differences is found in greenhouse climate parameters: For Red Naomi! a decrease in vase life is explained mainly by high average humidity and little temperature fluctuations > 1°C . For Avalanche+ the differences in vase life are explained by the length of the dark period and the RV: the longer the dark period, and the lower the RH, the better the vase life. Bud opening is in both varieties explained and negatively impacted by RV’s higher than 93%. The vase life results are representative of the average quality of Dutch roses, as they correlate well with those of the FloraHolland project “vase life tested”. This correlation will be useful for the proposed implementation in practice.

In dit project wordt een belichtingsapplicatie ontwikkeld voor op internet waarmee tuinders op belichting kunnen besparen. Het model geeft op basis van de behoefte van de plant, bedrijfsspecifieke informatie en de weersverwachting een dagelijks advies over het gewenste aantal uren belichting.

1 Samenvatting en conclusies De in dit rapport beschreven experimenten werden opgezet om een aantal nieuwe methoden (alternatieven voor chemische bodemontsmetting) te testen op hun werkzaamheid voor wat betreft bestrijding van Verticillium dahliae (Vd) en daarnaast ook nematoden (Pratylenchus penetrans: Pp) in de bodem. De aandacht ging daarbij m.n. uit naar biologische grondontsmetting (BGO) en in mindere mate naar biofumigatie (Biofum) omdat op basis van beschikbare ervaringen en literatuur de verwachtingen van de eerste methode het hoogst waren. Op twee proeflocaties (Randwijk: klei, Vredepeel: zand) werden twee veldexperimenten opgezet waarbij beide methoden in een aantal herhalingen werden vergeleken met enkele andere methoden en controlebehandelingen. Op het proefveld op een zandbodem bleek het effect van BGO even sterk of zelfs nog beter dan dat van natte grond ontsmetting, gemeten aan de hoeveelheid Vd en Pp in de bodem na behandeling. Ook Biofum had op zandgrond een zeer sterk bestrijdingseffect, zij het iets minder dan BGO. Dat het effect van beide methoden niet zichtbaar werd in een verminderde aantasting door Verticillium van het testgewas roos (in vergelijking met de niet behandelde veldjes) komt waarschijnlijk doordat voor de proef in Vredepeel op verzoek van de Begeleidingscommissie gebruik is gemaakt van het in de praktijk veel gebruikte ras ‘Pfänder”. Dit ras bleek onder de omstandigheden op het proefveld, ook op de niet behandelde veldjes, ondanks de hoge inoculumdruk van zowel Vd als Pp, in de twee jaar van het experiment weinig zichtbaar zieke planten te geven. In het proefveld op kleigrond hadden beide methoden veel minder effect, zeker wat betreft de hoeveelheid Vd in de bodem. Weliswaar was het aantal zieke planten in het testgewas esdoorn (A. platanoides) na BGO het laagst, maar de verschillen tussen de behandelingen bleken statistisch niet significant en in de twee groeiseizoenen na de behandeling werd nog een substantieel deel van de planten ziek. De oorzaak van de mindere werking van BGO (en Biofum) op een kleibodem is niet geheel duidelijk, mogelijk heeft het echter te maken met verschillen in de poriënstructuur waardoor deze vrij zware kleibodem veel moeilijker doordringbaar was voor de bij de toepassing van BGO en Biofum gevormde toxische producten. Over het algemeen werkt chemische grondontsmetting op kleigronden sowieso minder goed dan op zandgrond. Dit wordt ook in dit experiment geïllustreerd door het feit dat natte grondontsmetting een beperkte werking had. Een opvallende waarneming ten slotte was dat niet alle door Vd geïnfecteerde esdoorns duidelijke bladsymptomen ontwikkelen. Bij een deel van de bomen bleek de schimmel aanwezig in het hout van de stam zonder zichtbare uitwendige symptomen. Waarneming van bladsymptomen alleen kan dus een onderschatting van het aantal geïnfecteerde bomen geven. Een tweede, voor de teelt interessante waarneming, is dat toepassing van BGO zeker geen negatief effect op de groei van het daarna geteelde gewas heeft. Hoewel de verschillen statistisch niet significant waren, waren de planten op de met BGO behandelde veldjes zowel op zand als op klei bij de sterkste groeiers. Tot slot werd een beperkte praktijkproef met BGO uitgevoerd bij een laanboomkweker op zandgrond. De resultaten hiervan vormen een sterke aanwijzing dat BGO in de teelt van laanbomen op zandgrond het optreden van Verticillium sterk kan beperken. In het met BGO behandelde blok was het aantal A. platanoides met symptomen circa 50% lager dan in het referentieblok. Voor een betere onderbouwing van dit effect is het echter nodig om BGO op grotere schaal, onder meer optimale omstandigheden in de praktijk te testen. Daarbij kan dan ook meer aandacht geschonken worden aan de economische haalbaarheid en de praktische inpasbaarheid in de bedrijfsvoering. Een praktijknetwerk wat zich hier op richt is inmiddels van start gegaan.

1 Samenvatting en conclusies De in dit rapport beschreven experimenten werden opgezet om een aantal nieuwe methoden (alternatieven voor chemische bodemontsmetting) te testen op hun werkzaamheid voor wat betreft bestrijding van Verticillium dahliae (Vd) en daarnaast ook nematoden (Pratylenchus penetrans: Pp) in de bodem. De aandacht ging daarbij m.n. uit naar biologische grondontsmetting (BGO) en in mindere mate naar biofumigatie (Biofum) omdat op basis van beschikbare ervaringen en literatuur de verwachtingen van de eerste methode het hoogst waren. Op twee proeflocaties (Randwijk: klei, Vredepeel: zand) werden twee veldexperimenten opgezet waarbij beide methoden in een aantal herhalingen werden vergeleken met enkele andere methoden en controlebehandelingen. Op het proefveld op een zandbodem bleek het effect van BGO even sterk of zelfs nog beter dan dat van natte grond ontsmetting, gemeten aan de hoeveelheid Vd en Pp in de bodem na behandeling. Ook Biofum had op zandgrond een zeer sterk bestrijdingseffect, zij het iets minder dan BGO. Dat het effect van beide methoden niet zichtbaar werd in een verminderde aantasting door Verticillium van het testgewas roos (in vergelijking met de niet behandelde veldjes) komt waarschijnlijk doordat voor de proef in Vredepeel op verzoek van de Begeleidingscommissie gebruik is gemaakt van het in de praktijk veel gebruikte ras ‘Pfänder”. Dit ras bleek onder de omstandigheden op het proefveld, ook op de niet behandelde veldjes, ondanks de hoge inoculumdruk van zowel Vd als Pp, in de twee jaar van het experiment weinig zichtbaar zieke planten te geven. In het proefveld op kleigrond hadden beide methoden veel minder effect, zeker wat betreft de hoeveelheid Vd in de bodem. Weliswaar was het aantal zieke planten in het testgewas esdoorn (A. platanoides) na BGO het laagst, maar de verschillen tussen de behandelingen bleken statistisch niet significant en in de twee groeiseizoenen na de behandeling werd nog een substantieel deel van de planten ziek. De oorzaak van de mindere werking van BGO (en Biofum) op een kleibodem is niet geheel duidelijk, mogelijk heeft het echter te maken met verschillen in de poriënstructuur waardoor deze vrij zware kleibodem veel moeilijker doordringbaar was voor de bij de toepassing van BGO en Biofum gevormde toxische producten. Over het algemeen werkt chemische grondontsmetting op kleigronden sowieso minder goed dan op zandgrond. Dit wordt ook in dit experiment geïllustreerd door het feit dat natte grondontsmetting een beperkte werking had. Een opvallende waarneming ten slotte was dat niet alle door Vd geïnfecteerde esdoorns duidelijke bladsymptomen ontwikkelen. Bij een deel van de bomen bleek de schimmel aanwezig in het hout van de stam zonder zichtbare uitwendige symptomen. Waarneming van bladsymptomen alleen kan dus een onderschatting van het aantal geïnfecteerde bomen geven. Een tweede, voor de teelt interessante waarneming, is dat toepassing van BGO zeker geen negatief effect op de groei van het daarna geteelde gewas heeft. Hoewel de verschillen statistisch niet significant waren, waren de planten op de met BGO behandelde veldjes zowel op zand als op klei bij de sterkste groeiers. Tot slot werd een beperkte praktijkproef met BGO uitgevoerd bij een laanboomkweker op zandgrond. De resultaten hiervan vormen een sterke aanwijzing dat BGO in de teelt van laanbomen op zandgrond het optreden van Verticillium sterk kan beperken. In het met BGO behandelde blok was het aantal A. platanoides met symptomen circa 50% lager dan in het referentieblok. Voor een betere onderbouwing van dit effect is het echter nodig om BGO op grotere schaal, onder meer optimale omstandigheden in de praktijk te testen. Daarbij kan dan ook meer aandacht geschonken worden aan de economische haalbaarheid en de praktische inpasbaarheid in de bedrijfsvoering. Een praktijknetwerk wat zich hier op richt is inmiddels van start gegaan.

In dit project wordt een belichtingsapplicatie ontwikkeld voor op internet waarmee tuinders op belichting kunnen besparen. Het model geeft op basis van de behoefte van de plant, bedrijfsspecifieke informatie en de weersverwachting een dagelijks advies over het gewenste aantal uren belichting.

Doel van dit project is het bewerkstelligen van verminderen van milieubelasting door effectiever gebruik van middelen en methoden en kennishiaten opheffen rondom gewasbescherming middels netwerken en onafhankelijke kennisdeling (digitaal handboek geïntegreerde gewasbescherming Roos). Dit moet mede leiden tot gedragsverandering bij telers.

De gewasopbouw of gewasstructuur is een belangrijke bepalende factor voor productie en kwaliteit bij roos. Met name het uitlopen van een okselknop en en de daarop volgende uitgroei tot bloemscheut hangen nauw samen met de gewasstructuur. De ideale gewasopbouw is niet gelijk voor alle rassen, terwijl nieuwe rassen elkaar in snel tempo opvolgen. Ook de ontwikkelingen op het gebied van robotisering en mobiele teeltsystemen gaan nieuwe eisen stellen aan de gewasopbouw. De gewasopbouw zal zodanig moeten zijn dat het enerzijds voldoet aan de eisen van de techniek en dat anderzijds een optimale productie en kwaliteit geleverd worden. Dit vraagt om keuzen te maken in teeltstrategieën. Gewasopbouw is een complex proces dat niet los gezien kan worden van plantverband, raseigenschappen, snoeistrategie en klimaat. Om hier meer grip op te kunnen krijgen is een aantal proeven uitgevoerd naar verschillen in plantopbouw. Tevens is een gewasgroeimodel ontwikkeld dat de gewasontwikkeling en gewasopbouw (in 3 dimensies) kan berekenen.

Citruswolluis, Planococcus citri (Risso), is een van de belangrijkste plagen geworden in de rozenteelt onder glas. Er is inmiddels veel praktijkervaring met de toepassing van biologische bestrijders om haarden uit te roeien. Voor de professionele tuinbouw is de effectiviteit van deze aanpak doorgaans onvoldoende, en moet alsnog met insecticiden worden ingegrepen. Onderzoek is uitgevoerd naar de inzet van natuurlijke vijanden op zeer kleine wolluis-haarden om de uitbreiding van wolluisaantasting te voorkomen naar nog niet aangetaste planten. De relevantie van het loslaten van verschillende natuurlijke vijanden ter bestrijding van wolluis in kasrozen wordt besproken. Uit het project leek dat feromoonvallen een goede hulpmiddel kunnen zijn om de aanwezigheid van wolluis te bepalen, maar niet geschikt zijn om snel wolluis-haarden te detecteren en te traag zijn om de telers te waarschuwen dat wolluis toeneemt. Bij telers met zware wolluis-problemen kon aantasting met wolluizen met larven van het lieveheerbeestje Cryptolaemus montrouzieri en de sluipwespen Anagyrus pseudococci of Leptomastix dactylopii worden verminderd, maar de bestaande uitzet-strategieën van natuurlijke vijanden waren niet voldoende om de wolluizen helemaal uit te roeien. Er werd geen toegevoegde waarde gevonden van de twee nieuwe soorten lieveheerbeestjes Nephus includens en Scymnus syriacus. Het massaal preventief introduceren van natuurlijke blijken het meest perspectiefvol bij telers die wolluis in het lopen van het jaar verwachten. Wekelijkse introducties van larven van Cryptolaemus of van de goedkopere gaasvliegen en de vestiging daarvan dienen op praktijkschaal verder onderzocht te worden. Since early 2000 the citrus mealybug, Planococcus citri (Risso), has become a key pest in roses cultivated in greenhouses in The Netherlands. There has been a lot of practical experience with the application of biological control agents to eradicate outbreaks. The effectiveness of this approach is usually insufficient for professional horticulture and the Integrated Pest Management often ends with applications of insecticides. Research was carried out on the introductions of natural enemies on small mealybugs hot spots in order to avoid the spread of mealybug infestations to healthy plants. The relevance of introducing natural enemies for controlling mealybugs in greenhouse roses is discussed. In this project, pheromone traps seemed to be a good tool to detect the presence of mealybugs, but were not suitable for the detection of hotspots or to warn growers about outbreaks. At growers with high level of infestation, we could reduce damages caused by the pest with introduction of the labybug Cryptolaemus montrouzieri and parasitoids Anagyrus pseudococci or Leptomastix dactylopii. However, the introductions of beneficials were not effective enough to eradicate the pest. Introductions of Nephus includens and Scymnus syriacus were less effective than Cryptolaemus. Massive preventive releases of beneficials seem to give the best solution for growers who are expecting problems with mealybugs. Weekly introductions of larvae of Cryptolaemus or cheaper larvae of lacewings with alternative food to enhance their survival in the crop will be further investigated.

Doel van dit project is het bewerkstelligen van verminderen van milieubelasting door effectiever gebruik van middelen en methoden en kennishiaten opheffen rondom gewasbescherming middels netwerken en onafhankelijke kennisdeling (digitaal handboek geïntegreerde gewasbescherming Roos). Dit moet mede leiden tot gedragsverandering bij telers.

Wageningen UR Glastuinbouw onderzocht de effectiviteit en veiligheid van een oxidatief product als gewasbehandeling tegen echte meeldauw op rozen.

Citruswolluis, Planococcus citri (Risso), is een van de belangrijkste plagen geworden in de rozenteelt onder glas. Er is inmiddels veel praktijkervaring met de toepassing van biologische bestrijders om haarden uit te roeien. Voor de professionele tuinbouw is de effectiviteit van deze aanpak doorgaans onvoldoende, en moet alsnog met insecticiden worden ingegrepen. Onderzoek is uitgevoerd naar de inzet van natuurlijke vijanden op zeer kleine wolluis-haarden om de uitbreiding van wolluisaantasting te voorkomen naar nog niet aangetaste planten. De relevantie van het loslaten van verschillende natuurlijke vijanden ter bestrijding van wolluis in kasrozen wordt besproken. Uit het project leek dat feromoonvallen een goede hulpmiddel kunnen zijn om de aanwezigheid van wolluis te bepalen, maar niet geschikt zijn om snel wolluis-haarden te detecteren en te traag zijn om de telers te waarschuwen dat wolluis toeneemt. Bij telers met zware wolluis-problemen kon aantasting met wolluizen met larven van het lieveheerbeestje Cryptolaemus montrouzieri en de sluipwespen Anagyrus pseudococci of Leptomastix dactylopii worden verminderd, maar de bestaande uitzet-strategieën van natuurlijke vijanden waren niet voldoende om de wolluizen helemaal uit te roeien. Er werd geen toegevoegde waarde gevonden van de twee nieuwe soorten lieveheerbeestjes Nephus includens en Scymnus syriacus. Het massaal preventief introduceren van natuurlijke blijken het meest perspectiefvol bij telers die wolluis in het lopen van het jaar verwachten. Wekelijkse introducties van larven van Cryptolaemus of van de goedkopere gaasvliegen en de vestiging daarvan dienen op praktijkschaal verder onderzocht te worden. Since early 2000 the citrus mealybug, Planococcus citri (Risso), has become a key pest in roses cultivated in greenhouses in The Netherlands. There has been a lot of practical experience with the application of biological control agents to eradicate outbreaks. The effectiveness of this approach is usually insufficient for professional horticulture and the Integrated Pest Management often ends with applications of insecticides. Research was carried out on the introductions of natural enemies on small mealybugs hot spots in order to avoid the spread of mealybug infestations to healthy plants. The relevance of introducing natural enemies for controlling mealybugs in greenhouse roses is discussed. In this project, pheromone traps seemed to be a good tool to detect the presence of mealybugs, but were not suitable for the detection of hotspots or to warn growers about outbreaks. At growers with high level of infestation, we could reduce damages caused by the pest with introduction of the labybug Cryptolaemus montrouzieri and parasitoids Anagyrus pseudococci or Leptomastix dactylopii. However, the introductions of beneficials were not effective enough to eradicate the pest. Introductions of Nephus includens and Scymnus syriacus were less effective than Cryptolaemus. Massive preventive releases of beneficials seem to give the best solution for growers who are expecting problems with mealybugs. Weekly introductions of larvae of Cryptolaemus or cheaper larvae of lacewings with alternative food to enhance their survival in the crop will be further investigated.

De gewasopbouw of gewasstructuur is een belangrijke bepalende factor voor productie en kwaliteit bij roos. Met name het uitlopen van een okselknop en en de daarop volgende uitgroei tot bloemscheut hangen nauw samen met de gewasstructuur. De ideale gewasopbouw is niet gelijk voor alle rassen, terwijl nieuwe rassen elkaar in snel tempo opvolgen. Ook de ontwikkelingen op het gebied van robotisering en mobiele teeltsystemen gaan nieuwe eisen stellen aan de gewasopbouw. De gewasopbouw zal zodanig moeten zijn dat het enerzijds voldoet aan de eisen van de techniek en dat anderzijds een optimale productie en kwaliteit geleverd worden. Dit vraagt om keuzen te maken in teeltstrategieën. Gewasopbouw is een complex proces dat niet los gezien kan worden van plantverband, raseigenschappen, snoeistrategie en klimaat. Om hier meer grip op te kunnen krijgen is een aantal proeven uitgevoerd naar verschillen in plantopbouw. Tevens is een gewasgroeimodel ontwikkeld dat de gewasontwikkeling en gewasopbouw (in 3 dimensies) kan berekenen.

In dit project is gekeken naar de bestrijdingsmogelijkheden van de rozenschildluis Aulacaspis rosae met insecticiden en met natuurlijke vijanden. Daarnaast werd de ontwikkeling van de plaag in de praktijk nauwkeurig vervolgd. Bij telers zijn twee spontaan optredende sluipwespen gevonden: Arrhenophagus chionaspidis en Adelencyrtus aulacaspidis. Gedetailleerde kooiproeven zijn uitgevoerd om het effect van natuurlijke vijanden te vergelijken en praktijkervaring is opgedaan met de introductie van de commercieel beschikbare predatoren Rhizobius lophantae, Chilocorus nigritus en Karnyothrips melaleucus en de sluipwesp Encarsia citrina. Elk van deze natuurlijke vijanden blijkt in de praktijk een bijdrage te kunnen leveren aan de bestrijding van de schildluis. Het lieveheersbeestje Rhizobius lophantae gaf het beste resultaat. De predator kon zich jaarrond vestigen, mits schildluis aanwezig was en geen breedwerkende middelen werden toegepast. Binnen het project werden de gangbare insecticiden en fungiciden getest op deze predator. Vooral neonicotinoïden en tripsmiddelen zoals Conserve en Vertimec zijn dodelijk voor het lieveheersbeestje. Het in roos veel gebruikte fungicide Meltatox zou alleen bovendoor toegepast moeten worden om de vestiging van Rhizobius niet te storen. Hygiëne en het op tijd signaleren van de plaag blijven de eerste stappen naar de uitroeiing van de plaag. Telers kunnen kiezen voor vroegtijdig spuiten bij lage druk van schildluizen en de verspreiding van schildluis op deze manier beperkt houden. Uitroeiing van de plaag is echter vaak een onmogelijke taak. In een aantal gevallen verspreidt de plaag zich volvelds en is niet meer in te tomen met insecticiden. De rol van natuurlijke vijanden, voornamelijk van Rhizobius lophantae, wordt dan belangrijk in een geïntegreerde aanpak. This project aimed at developing strategies to help rose growers to improve management of the rose scale Aulacaspis rosae. The development of A. rosae in the presence of absence of beneficials was studied on commercial rose farms in a detailed field study. Two spontaneous occurring parasitoids were found at growers: Arrhenophagus chionaspidis and Adelencyrtus aulacaspidis. Commercially available predators Rhizobius lophantae, Chilocorus nigritus and Karnyothrips melaleucus, and the parasitoid Encarsia citrina were released in experimental cages as well as at growers and their efficacy were evaluated. The cocinellid Rhizobius lophantae gave the best results. The project aimed also at gaining a clearer understanding of the incidence of pesticides on some natural enemies of the rose scale. Neonicotinoids and the insecticides against thrips Conserve (spinosad) and Vertimec (abamectine) need to be avoided, as they are both lethal for Rhizobius. Negative side-effects of the fungicide Meltatox (dodemorf) might be reduced by spraying the crop only from above, thereby minimizing the direct contact with predators In the crop. Hygiene and early detection of the pest remain the first steps towards the eradication of the pest. Growers can opt for early sprays at low infestation level of scales and limit in this way the spread of Aulacaspis. But eradication of the pest is often an impossible task. In some cases, the pest spreads in the entire greenhouse and is not controlled anymore with insecticides. The role of natural enemies, aspecially Rhizobius lophantae, is than from great importance in an integrated approach.

Bestrijding van echte meeldauw in roos is een lastig probleem. De druk op de middelen neemt toe vanwege resistentieontwikkeling, gewasschade en emissie. De grote hoeveelheid water, die nodig is om voor voldoende indringing in het gewas te zorgen, kost productie. Pijpzwavel heeft een remmende werking op biologische bestrijders. In de groep van oxidatieve middelen biedt een experimenteel middel een mogelijke aanvulling, mits het product een toelating krijgt.

Bestrijding van echte meeldauw in roos is een lastig probleem. De druk op de middelen neemt toe vanwege resistentieontwikkeling, gewasschade en emissie. De grote hoeveelheid water, die nodig is om voor voldoende indringing in het gewas te zorgen, kost productie. Pijpzwavel heeft een remmende werking op biologische bestrijders. In de groep van oxidatieve middelen biedt een experimenteel middel een mogelijke aanvulling, mits het product een toelating krijgt.

Bij snijrozen is getracht een beeld te krijgen van het microklimaat in het gewas met sensoren die de temperatuur van knop en blad meten, aangevuld met metingen van RV en temperatuur van de omringende lucht. Gelijktijdig is bij 2 cultivars, ‘Passion’ en ‘Avalanche Peach’, en op twee plekken in de kas het vaasleven bepaald. Op die manier werd gehoopt een indicatie te vinden voor de invloed van het microklimaat op het optreden van met name botrytis. De meting bleek niet in staat om een direct verband aan te tonen tussen microklimaat en botrytis. Wel werd duidelijk dat de meest waarschijnlijke oorzaak gezocht moet worden in perioden dat niet belicht wordt in koude luchtstromen in de kas als gevolg van kieren in het scherm en van uitstraling van de knoppen naar een koude hemel. Meten van de temperaturen van knop en blad bleek door de kwetsbaarheid van het thermokoppel moeilijk uitvoerbaar, maar kan eenvoudig vervangen worden door een thermische camera. Aanvullend zal er echter een meetmethode ontwikkeld moeten worden om de RV in de grenslaag rondom knop of blad betrouwbaar te kunnen meten voordat een meting van het microklimaat praktische waarde kan hebben bij het voorspellen van de kans op natslag.

Bij snijrozen is getracht een beeld te krijgen van het microklimaat in het gewas met sensoren die de temperatuur van knop en blad meten, aangevuld met metingen van RV en temperatuur van de omringende lucht. Gelijktijdig is bij 2 cultivars, ‘Passion’ en ‘Avalanche Peach’, en op twee plekken in de kas het vaasleven bepaald. Op die manier werd gehoopt een indicatie te vinden voor de invloed van het microklimaat op het optreden van met name botrytis. De meting bleek niet in staat om een direct verband aan te tonen tussen microklimaat en botrytis. Wel werd duidelijk dat de meest waarschijnlijke oorzaak gezocht moet worden in perioden dat niet belicht wordt in koude luchtstromen in de kas als gevolg van kieren in het scherm en van uitstraling van de knoppen naar een koude hemel. Meten van de temperaturen van knop en blad bleek door de kwetsbaarheid van het thermokoppel moeilijk uitvoerbaar, maar kan eenvoudig vervangen worden door een thermische camera. Aanvullend zal er echter een meetmethode ontwikkeld moeten worden om de RV in de grenslaag rondom knop of blad betrouwbaar te kunnen meten voordat een meting van het microklimaat praktische waarde kan hebben bij het voorspellen van de kans op natslag.

In de zoektocht naar een homogener kasklimaat is Van den Berg Roses uit Delfgauw in september gestart met een eenjarige proef, die de effecten van verticale luchtcirculatie in kaart moet brengen. Het streven is om via een geoptimaliseerd kasklimaat een uniformer gewas, productieverhoging en een langduriger vaasleven te realiseren, indien mogelijk bij een lager aardgasverbruik. De hele rozensector kan van de uitkomsten profiteren.

Wageningen UR Glastuinbouw onderzocht de effectiviteit en veiligheid van een oxidatief product als gewasbehandeling tegen echte meeldauw op rozen.

In de zoektocht naar een homogener kasklimaat is Van den Berg Roses uit Delfgauw in september gestart met een eenjarige proef, die de effecten van verticale luchtcirculatie in kaart moet brengen. Het streven is om via een geoptimaliseerd kasklimaat een uniformer gewas, productieverhoging en een langduriger vaasleven te realiseren, indien mogelijk bij een lager aardgasverbruik. De hele rozensector kan van de uitkomsten profiteren.

De californische trips Frankliniella occidentalis (Pergande) van de familie van de Thripidae komt oorspronkelijk uit de westkust van Californië (Bryan & Smith, 1956). Haar introductie in Europa dateert van 1984. In de glastuinbouw is californische trips, één van de belangrijkste plagen. Ze vormt het belangrijkste struikelblok voor de verdere uitbreiding van geïntegreerde bestrijding. In roos kan slechts een kleine aantal tripsen belangrijke schade veroorzaken. Veel telers hanteren bij een wekelijkse telling een aantal van 10 tripsen op een blauwe signaalplaat als schadedrempel. Tripsen zijn moeilijk te bestrijden omdat ze zich in het gewas verschuilen en resistent zijn tegen veel insecticiden. De meest gebruikte chemische tripsmiddelen zijn Match (lufenuron), Conserve (spinosad), Vertimec (abamectine), Actara (thiamethoxam) en Mesurol (methiocarb). De laatste 10 jaren heeft geïntegreerde bestrijding zich in roos enorm ontwikkeld. In 2012 introduceert meer dan 70% van de rozentelers roofmijten tegen spint en/of trips en/of kaswittevlieg. In 2002 paste slechts 15% van de Nederlandse rozentelers jaarrond geïntegreerde gewasbescherming toe. Voor het gewas roos is een reeks roofmijtensoorten geschikt gebleken uit onderzoek in voorafgaande projecten. Het project heeft als doel de beste strategie te vinden voor de rozenteelt en met voorkeur voor een roofmijtensoort met affiniteit voor roos (vestiging).

Rozenschildluis is een toenemend probleem in de rozenteelt. Het beestje is in 2009 voor het eerst op een rozenkwekerij gevonden. De schatting is dat de helft van de bedrijven besmet is. De plaag is chemisch niet te bestrijden met selectieve middelen. De kever Rhyzobius lophanthae lijkt voorlopig de beste bondgenoot in de strijd tegen het plaaginsect.

Een combinatie van twee gangbare technieken, waterstofperoxide en UV, geeft een beter ontsmettingsresultaat dan ieder afzonderlijk. Bovendien worden er restanten gewasbeschermingsmiddelen afgebroken. Tegelijkertijd blijkt dat simpel meer aandacht voor het watersysteem zijn vruchten afwerpt.

Een combinatie van twee gangbare technieken, waterstofperoxide en UV, geeft een beter ontsmettingsresultaat dan ieder afzonderlijk. Bovendien worden er restanten gewasbeschermingsmiddelen afgebroken. Tegelijkertijd blijkt dat simpel meer aandacht voor het watersysteem zijn vruchten afwerpt.

Doet een topras bij rozen het net zo goed in Kenia als in Nederland? En kun je aan de hand van genetische kenmerken voorspellen hoe het zal uitpakken? Een grote proef met twintig rassen van vijf veredelaars op tien locaties in binnen- en buitenland geeft veel nieuwe inzichten, maar nog geen definitieve antwoorden.

Referaat Sensortechnologie neemt een grote vlucht. Beeld verwerkende technieken en technieken voor de detectie van vluchtige stoffen zijn steeds beter in staat om de kleinste details waar te nemen met een steeds hogere snelheid, nauwkeurigheid, intelligentie en datacapaciteit tegen steeds lagere kosten. Het idee is om de nieuwe sensortechnologie toe te passen op basis van bestaande infrastructuur om ziekten en plagen te signaleren en te interpreteren, om vervolgens over te gaan tot de juiste maatregelen en acties. In een beperkte consultancy opdracht is parate kennis van onderzoekers, probleemhouders en andere experts verzameld, met een afsluitende workshops is aan aanpak voor vervolg gepresenteerd. Een uitgebreide literatuurstudie en expert review heeft niet plaatsgevonden. In de afsluitende workshop hebben probleemhouders in roos en potplanten zich positief uitgelaten voor verdere implementatie

Referaat Sensortechnologie neemt een grote vlucht. Beeld verwerkende technieken en technieken voor de detectie van vluchtige stoffen zijn steeds beter in staat om de kleinste details waar te nemen met een steeds hogere snelheid, nauwkeurigheid, intelligentie en datacapaciteit tegen steeds lagere kosten. Het idee is om de nieuwe sensortechnologie toe te passen op basis van bestaande infrastructuur om ziekten en plagen te signaleren en te interpreteren, om vervolgens over te gaan tot de juiste maatregelen en acties. In een beperkte consultancy opdracht is parate kennis van onderzoekers, probleemhouders en andere experts verzameld, met een afsluitende workshops is aan aanpak voor vervolg gepresenteerd. Een uitgebreide literatuurstudie en expert review heeft niet plaatsgevonden. In de afsluitende workshop hebben probleemhouders in roos en potplanten zich positief uitgelaten voor verdere implementatie

Arbeid is de grootste kostenpost op het gemiddelde tuinbouwbedrijf. Toch bestond er nog geen instrument om efficiënte arbeidsinzet en automatisering door te rekenen. Agrotechnoloog Bert van ’t Ooster brengt daar verandering in. Het simulatie- en analysemodel GWorkS werkt al voor rozen en trostomaat.

Arbeid is de grootste kostenpost op het gemiddelde tuinbouwbedrijf. Toch bestond er nog geen instrument om efficiënte arbeidsinzet en automatisering door te rekenen. Agrotechnoloog Bert van ’t Ooster brengt daar verandering in. Het simulatie- en analysemodel GWorkS werkt al voor rozen en trostomaat.

Doet een topras bij rozen het net zo goed in Kenia als in Nederland? En kun je aan de hand van genetische kenmerken voorspellen hoe het zal uitpakken? Een grote proef met twintig rassen van vijf veredelaars op tien locaties in binnen- en buitenland geeft veel nieuwe inzichten, maar nog geen definitieve antwoorden.

Groeiremming is vaak een reden voor telers om het recirculatiewater te verversen en het overtollige water te lozen. Behalve een te hoog Na-gehalte of een optredende ziekte in het water is de oorzaak van groeiremming nog steeds onduidelijk. Doelstellingen van het uitgevoerde onderzoek waren het vaststellen van de oorzaak van groeiremming, voorstellen van te nemen maatregelen en het ontwikkelen van methoden om groeiremming vroegtijdig te bepalen. Via een getrapte analyse is onderzoek gedaan naar mogelijke groeiremmende componenten. De groeiremmende factor in het drainwater wordt vooral veroorzaakt door een microbiologische factor die zeer waarschijnlijk van een bacteriologische oorsprong is; gewasbeschermingsmiddelen in het drainwater blijken de groei in diverse groeitesten niet te remmen. Monitoring van de zuurstofconcentratie in het water en wortelmilieu en de metingen van de lichtbenuttingsefficiëntie in een rozengewas hebben geen relaties met optredende groeiremming aangetoond. De waarde van deze meetmethoden kon niet goed worden beoordeeld, omdat alleen groeiremming is aangetoond in het drainwater, maar niet in het rozengewas

Arbeid is de grootste kostenpost op het gemiddelde tuinbouwbedrijf. Toch bestond er nog geen instrument om efficiënte arbeidsinzet en automatisering door te rekenen. Agrotechnoloog Bert van ’t Ooster brengt daar verandering in. Het simulatie- en analysemodel GWorkS werkt al voor rozen en trostomaat.

Een combinatie van twee gangbare technieken, waterstofperoxide en UV, geeft een beter ontsmettingsresultaat dan ieder afzonderlijk. Bovendien worden er restanten gewasbeschermingsmiddelen afgebroken. Tegelijkertijd blijkt dat simpel meer aandacht voor het watersysteem zijn vruchten afwerpt.

Bij Marjoland in Waddinxveen is een installatie aangebracht waarmee via slurven een mengsel van opgewarmde buitenlucht en gecirculeerde kaslucht onder het gewas wordt geblazen. Daarmee hoopt men kleinere temperatuurverschillen in de kas te krijgen en vocht op een goedkopere wijze af te voeren dan met een minimum buis. Uit metingen bleek dat de horizontale temperatuurverschillen veroorzaakt werden door een koude luchtstroom boven het doek die niet met de luchtblaasinstallatie gecompenseerd konden worden, maar wel met verticale schotten boven het schermdoek. Na deze ingreep is geleidelijk de verhouding kaslucht en buitenlucht zodanig gewijzigd, dat er steeds meer buitenlucht werd toegevoerd. Daarmee kon nagenoeg altijd het vochtdeficit boven 2,0 g/kg worden gehouden. Afhankelijk van de buitencondities werd 60 g/m2kas/uur vocht afgevoerd. Er was weinig energie nodig voor de ventilatoren en voor het opwarmen van de buitenlucht. De minimum buis kon 8 graden lager en de rookgaskoeler van de WKK werd beter benut.

Bestrijding van meeldauw, trips, schild- en wolluis blijft lastig in roos, concluderen onderzoekers van WUR Glastuinbouw. Oplossingen moeten komen uit een veelheid van factoren.

De californische trips Frankliniella occidentalis (Pergande) van de familie van de Thripidae komt oorspronkelijk uit de westkust van Californië (Bryan & Smith, 1956). Haar introductie in Europa dateert van 1984. In de glastuinbouw is californische trips, één van de belangrijkste plagen. Ze vormt het belangrijkste struikelblok voor de verdere uitbreiding van geïntegreerde bestrijding. In roos kan slechts een kleine aantal tripsen belangrijke schade veroorzaken. Veel telers hanteren bij een wekelijkse telling een aantal van 10 tripsen op een blauwe signaalplaat als schadedrempel. Tripsen zijn moeilijk te bestrijden omdat ze zich in het gewas verschuilen en resistent zijn tegen veel insecticiden. De meest gebruikte chemische tripsmiddelen zijn Match (lufenuron), Conserve (spinosad), Vertimec (abamectine), Actara (thiamethoxam) en Mesurol (methiocarb). De laatste 10 jaren heeft geïntegreerde bestrijding zich in roos enorm ontwikkeld. In 2012 introduceert meer dan 70% van de rozentelers roofmijten tegen spint en/of trips en/of kaswittevlieg. In 2002 paste slechts 15% van de Nederlandse rozentelers jaarrond geïntegreerde gewasbescherming toe. Voor het gewas roos is een reeks roofmijtensoorten geschikt gebleken uit onderzoek in voorafgaande projecten. Het project heeft als doel de beste strategie te vinden voor de rozenteelt en met voorkeur voor een roofmijtensoort met affiniteit voor roos (vestiging).

Doet een topras bij rozen het net zo goed in Kenia als in Nederland? En kun je aan de hand van genetische kenmerken voorspellen hoe het zal uitpakken? Een grote proef met twintig rassen van vijf veredelaars op tien locaties in binnen- en buitenland geeft veel nieuwe inzichten, maar nog geen definitieve antwoorden.

Bij Marjoland in Waddinxveen is een installatie aangebracht waarmee via slurven een mengsel van opgewarmde buitenlucht en gecirculeerde kaslucht onder het gewas wordt geblazen. Daarmee hoopt men kleinere temperatuurverschillen in de kas te krijgen en vocht op een goedkopere wijze af te voeren dan met een minimum buis. Uit metingen bleek dat de horizontale temperatuurverschillen veroorzaakt werden door een koude luchtstroom boven het doek die niet met de luchtblaasinstallatie gecompenseerd konden worden, maar wel met verticale schotten boven het schermdoek. Na deze ingreep is geleidelijk de verhouding kaslucht en buitenlucht zodanig gewijzigd, dat er steeds meer buitenlucht werd toegevoerd. Daarmee kon nagenoeg altijd het vochtdeficit boven 2,0 g/kg worden gehouden. Afhankelijk van de buitencondities werd 60 g/m2kas/uur vocht afgevoerd. Er was weinig energie nodig voor de ventilatoren en voor het opwarmen van de buitenlucht. De minimum buis kon 8 graden lager en de rookgaskoeler van de WKK werd beter benut.

Rozenschildluis is een toenemend probleem in de rozenteelt. Het beestje is in 2009 voor het eerst op een rozenkwekerij gevonden. De schatting is dat de helft van de bedrijven besmet is. De plaag is chemisch niet te bestrijden met selectieve middelen. De kever Rhyzobius lophanthae lijkt voorlopig de beste bondgenoot in de strijd tegen het plaaginsect.

Het stenten van Pfänder-stammen in de winter is een aantrekkelijk alternatief voor de traditionele stamrozenteelt. Een goede slaging is mogelijk en de kostprijs ligt lager, zo blijkt uit onderzoek dat PPO en Cultus Agro Advies hebben uitgevoerd met financiering van het Productschap Tuinbouw.