Search

Nowadays considered one of the most significant technological innovations of the 20th century, the helicopter provided modern armed forces with a multi-purpose tool. Its capability for deployment at the interface between land, water, and air made the helicopter a unique and versatile weapons system. After World War II however, the Dutch armed forces came to face the helicopter as a military phenomenon and their acceptance of it as a fully-fledged main weapons system seems to have been slow. For decades helicopter units stood in the shadow of weapons systems that the military leaders of the navy, army, and air force considered more essential for the strength and future development of their respective units. It was only during the last decade of the 20th century that the helicopter became a main weapons system frequently deployed on very diverse international missions. In his thesis, De Winter argues that it was mainly the evolving task perception (taakopvatting) of the armed services and political and administrative decision-making both proved to have had a major impact on the acceptance of the helicopter as a main weapons system. First, navy, army and air force considered the survival of their own organization more important than jointly accepting an integral task for the armed forces as a whole. Only when the task perception changed during the early 1990s did a foundation for prioritization of the new weapon system emerge. De Winter shows that gaining intellectual mastery of a complex and versatile weapon system is an arduous process that evokes resistance. The helicopter case study further shows the ambiguity of political influence in decision-making processes: decisiveness and tenacity of defense ministers manifested in both positive and unfavorable ways on helicopter issues.

This study has the church musician and composer Willem Vogel as a point of reference. His life and works reflect the developments in Dutch Protestant liturgical music in the second half of the twentieth century. Conversely, he himself partly determined the course of these developments through his work as a practicing church musician, his involvement in church music policy in the Dutch Reformed Church in particular, and above all through the relentless stream of compositions with which he enriched Dutch Protestant liturgical music for sixty years. The question of the influence of Vogel's work on the sound idiom of Dutch Protestant liturgical music is central to this research. Archival and literature research are the most important methodological pillars of this research. The dissertation is divided into six chapters. The first three are devoted to Willem Vogel's biography, to the development of his thinking on liturgical music and to the gradually changing sound idiom of his compositions. Chapter four describes Willem Vogel's complete oeuvre: its structure, composition, characteristics and focal points. Subsequently, a part of that oeuvre, the stanza melodies, is musically analyzed in chapter five. This analysis visualizes the typical properties of the sound idiom of Willem Vogel's compositions. The sixth and final chapter is dedicated to the place of Willem Vogel's work in the broader context of both Dutch Protestant liturgical music and social and cultural developments in the second half of the twentieth century. It is mainly the quantity of Vogel's work – his extensive oeuvre, his important policy influence and his long working life – that has had a qualitative influence on the sound idiom of Dutch Protestant liturgical music. In the interplay between rhythm, melody and harmony, the melody is central to Vogel's work. The harmony arises from the melodic course and the rhythm often has a structuring function. However, it is mainly the close relationship between word and tone that characterizes Vogel's music and in which he asserts his idiomatic influence. Finally, the influence of Willem Vogel's work can be seen in the attunement of his sound language to the specific Dutch church music situation in which music practice by amateurs is leading: in the construction of simple singing styles with small melodic elements.

Het in pre-consultatie gebrachte wetsvoorstel Wet versterking waarborgfunctie Awb heeft de ambitie om in procedures van besluitvorming en rechtsbescherming de burger met meer consideratie en coulance tegemoet te treden en om bij de inhoud van besluiten meer rekening te houden met diens belang. De nieuw voorgestelde bepalingen betreffen in de eerste plaats het expliciteren van bestaande in de Awb opgenomen verplichtingen en bevoegdheden van bestuursorganen en burgers. In de tweede plaats gaat het om het codificeren van jurisprudentie van de bestuursrechter. In de derde plaats gaat het om het wijzigen van in de Awb opgenomen bevoegdheden en verplichtingen. Een randvoorwaarde die in de toelichting op het wetsvoorstel wordt genoemd is wel dat de voorstellen moeten passen in een ‘realistisch bestuursbeeld’. Uit het wetsvoorstel blijkt op dat punt soms terughoudendheid, maar vaker optimisme over wat bestuursorganen voor elkaar kunnen krijgen.

In Nederland is in 2021 een bom ontploft. Zo kunnen we de impact van de Kinderopvangtoeslagaffaire voor de toepassing van het bestuursrecht in ons land gerust kwalificeren. In de allereerste plaats kwam door het rapport van de parlementaire onderzoekscommissie onnoemlijk veel leed aan de oppervlakte die de belastingdienst veel gezinnen in ons land heeft berokkend. Maar het was niet alleen de uitvoeringsorganisatie waarnaar met een beschuldigende vinger moest worden gewezen. Vrijwel alle instituties in ons land hebben grove steken laten vallen. Dat geldt voor het kabinet, het parlement en zelfs ook voor de rechtspraak. Dat vraagt om reflectie en daar gaat dit stuk over. Meer specifiek om de vraag wat klachtfunctionarissen kunnen leren van de kinderopvangtoeslagaffaire?

De Europese aal (Anguilla anguilla) trekt als juveniel (glasaal) van de zee het zoete water op en trekt als volwassen schieraal weer terug naar zee. Bij deze migratie wordt zowel de intrek als de uittrek belemmerd door kunstwerken, zoals gemalen, waterkrachtcentrales, stuwen en sluizen. In 2013 is er een overzicht van de belangrijkste migratieknelpunten voor schieraal in Nederland opgesteld (Winter et al 2013a). Het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft Wageningen Marine Research gevraagd om deze lijst te updaten met de nieuwste informatie. Als basis voor deze rapportage is gebruik gemaakt van zogenaamde Nederlandse ‘aalmodel’ (Bierman et al, 2012; van der Hammen et al, 2021). Dit model wordt gebruikt om elke drie jaar de totale schieraal biomassa in Nederland te berekenen en daarmee te voldoen aan de verplichting van de EU doormiddel van de zogenaamde ‘3- jaarlijkse EU-evaluatie’ (van der Hammen et al. 2021). In het aalmodel wordt een schatting gemaakt hoeveel schieraal er vanuit elk gebied start met de migratie naar zee. Daarnaast wordt de beschikbare kennis uit Winter et al (2013a) gebruikt, die op basis van watersysteemkennis en informatie van waterbeheerders een lijst met potentiële knelpunten door kunstwerken hadden opgesteld die een relatief groot achterland voor aal ontsluiten. Per potentieel knelpunt is een inschatting gemaakt van de hoeveelheid schieraal die bij het kunstwerk zou kunnen aankomen, gebruikmakend van de resultaten uit het aalmodel. Vervolgens zijn de inschattingen van de sterftekans tijdens passage van gemalen en waterkrachtcentrales, de uittrek mogelijkheden via alternatieve routes in het complex en de mate van barrièrewerking bij een kunstwerk uit Winter et al (2013a) geëvalueerd. Hiervoor zijn de waterschappen voor elke 3-jaarlijkse EU-evaluatie benaderd met het verzoek om aanpassingen en onderzoek bij de knelpunten door te geven. Ook zijn de gemiddelde schattingen voor de gemalen aangepast op basis van beschikbare literatuur. Door de hoeveelheid schieraal per potentieel knelpunt te combineren met de sterftekans wordt in dit rapport de potentiële sterfte aan schieraal per kunstwerk ingeschat. De schattingen in dit rapport zijn afhankelijk van de beschikbaarheid van de onderliggende gegevens in het aalmodel en de kennis die er is van het gedrag van schieraal bij complexen met kunstwerken. Net als in 2013 zijn er nog steeds veel ontbrekende gegevens. Wanneer er geen gegeven beschikbaar zijn voor een kunstwerk wordt er uitgegaan van gemiddelde waarden voor andere vergelijkbare type kunstwerken. Met name over het gedrag van schieraal bij kunstwerken die uit een complex van kunstwerken bestaan (bijvoorbeeld een waterkrachtcentrale met stuw, vistrap en scheepsluizen, of een gemaal met scheepsluis) is vaak weinig bekend. Op basis van de geschatte verliesposten schieraal is de lijst van belangrijkste knelpunten in Nederland uit 2013 geüpdatet. Het sluizencomplex in IJmuiden is als grootste knelpunt aangemerkt. Dit complex heeft een geschatte sterfte van 12.5% en een potentieel aan doortrekkende schieraal van bijna 77 ton, waardoor het verlies aan schieraal geschat is op 9.6 ton. Daarnaast zijn een groot aantal gemalen aangemerkt als knelpunt, maar de verliezen van schieraal bij deze en andere knelpunten zijn aanmerkelijk lager in vergelijking met IJmuiden. In de rapportage van Winter et al (2013) stonden de grote Waterkrachtcentrales (WKC’s) in de Maas nog op plaats één en twee. Echter, vanwege de vele maatregelen waaronder turbinebeheer, nachtelijke stillegging en het overzetten van schieralen over het complex (Paling over de Dijk, PODD) is het sterftepercentage bij deze WKC’s omlaag gegaan. Daarnaast tonen additionele onderzoeken in deze rivieren aan dat de hoeveelheid aal die aankomt bij de WKC’s lager is dan geschat door het aalmodel. Hierdoor staan deze nu minder hoog in de lijst. Er zijn ook enkele scheepvaartsluizen-complexen opgenomen in de lijst. De grote spuisluis-complexen zoals Den Oever, Kornwerderzand en Haringvliet veroorzaken voor schieraal waarschijnlijk wel vertraging, maar zijn niet als knelpunt met extra schieraalsterfte aangemerkt.

De aanleg van de 32 km lange Afsluitdijk in 1932 heeft grote gevolgen gehad voor de migratie van vis tussen de Noordzee, de toenmalige Zuiderzee en de aangrenzende rivieren. Waar eerst een natuurlijke overgang bestond van zoet en zout water, is een harde waterscheiding tussen het IJsselmeer en de Waddenzee ontstaan. De bouw van de Vismigratierivier (VMR) naast het spuicomplex te Kornwerderzand heeft als doel de ecologische barrière die de Afsluitdijk voor trekvissen vormt te verminderen. Dit rapport geeft een overzicht en opsomming van de aan te brengen fysieke onderzoeksfaciliteiten in die VMR. De fysiek nodige faciliteiten worden door een Europees geselecteerde toekomstige aannemer gedurende de bouw aangebracht om zowel biotische (door Onderzoek en Monitoringsteam) als abiotische metingen en daarop gebaseerde sturing van de Vismigratierivier (door de aannemer in combinatie met de beheerder) te kunnen doen indien de Vismigratierivier gereed is. Deze metingen zijn nodig om het functioneren van de VMR te toetsen, maar ook om te optimaliseren in een zogenaamde ‘inregelfase’. Voor tijdens en na de ‘inregelfase” zijn monitoring- en onderzoeksfaciliteiten nodig waarbij gedacht kan worden aan bekabeling, stroomvoorzieningen, steigers, verankeringsmateriaal, en voorzieningen waarop het netwerk van meetinstrumenten geplaatst moet worden die het functioneren van de VMR op abiotisch vlak meten. Het rapport bevat een overzichtskaart en tabel welke is te gebruiken voor de aannemer die de resterende delen van de Vismigratierivier gaan bouwen, en de inregelfase gaat uitvoeren.

This report evaluates ways to entice consumers to make healthier choices in the supermarket. To this end, we tested a marketing and remarketing strategy focused on a meal bundle. The meal bundle combined the products of the participating partners to create a tasty and healthy evening meal that was quick and easy to prepare. This strategy was found to encourage consumers to choose healthier meals. In dit rapport wordt gekeken naar de mogelijkheden om consumenten in supermarkten te verleiden tot gezondere keuzes. We testen daartoe een activatie gecombineerd met een reactivatie waarin een maaltijdbundel centraal staat. De maaltijdbundel bevat de producten van de partners die aan dit onderzoek deelnemen en combineert deze zodanig dat er een lekkere, snel te bereiden en gezonde avondmaaltijd op tafel kan komen. We zien dat deze interventie consumenten helpt om voor een gezondere maaltijd te kiezen.

´Betrouwbaarheid van de reistijd´ speelt al langer een belangrijke rol in de strategische beleidsontwikkeling van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Zo is de indicator onmisbaar in Maatschappelijke Kosten Baten Analyses van infrastructuurprojecten, en is deze toegepast in de Integrale MobiliteitsAnalyse 2021, waarin modaliteit overstijgende mobiliteitsopgaven op de langere termijn 2040-2050 centraal staan.In deze studie hebben we Floating Car Data (FCD) gebruikt om de betrouwbaarheid van de reistijd opnieuw te onderzoeken. FCD levert een veel rijker inzicht op dan de oudere verkeersinformatie uit tellussen in het wegennet uit 2014, waarop het huidige instrumentarium is gebaseerd. We krijgen met name veel meer inzicht in de deur-tot-deur betrouwbaarheid van de reistijd, zoals de weggebruiker dit ook ervaart. Het levert interessante inzichten op in de verklaring van reistijdbetrouwbaarheid.We vinden, net als in 2014, een bijna perfect verband tussen (on)betrouwbaarheid van de reistijd en structurele reistijdvertraging op wegtrajecten. Het zijn dus nog steeds vooral structurele files die zorgen voor onbetrouwbare reistijden. Wel is het verband een factor drie kleiner dan in 2014, wat we vooral verklaren door de veel hogere ruimtelijke resolutie bij FCD. In omvang is het probleem van de onbetrouwbaarheid van reistijden daarmee kleiner dan we eerder dachten. Op basis van dit onderzoek zijn de uitspraken die we nu kunnen doen over de betrouwbaarheid van de reistijden in de toekomst beter onderbouwd. De inzichten, die we in deze studie hebben gewonnen, worden verwerkt in het door RWS beheerde modelinstrumentarium. Daarmee wordt de rol van reistijdbetrouwbaarheid in de beleidsontwikkeling bij IenW bestendigd.

Deze beschouwing belicht de evaluatie van de Uitvoeringswet AVG en gaat in op de werking van de boetebevoegdheid en de meldplicht datalekken. De UAVG blijkt nauwelijks van toegevoegde waarde voor het gegevensbeschermingsrecht in Nederland. Op de wijze waarop de boetebevoegdheid wordt toegepast is kritiek mogelijk. De meldplicht datalekken leidt niet tot toezicht op de niet-melders, waardoor niet-naleving van de meldplicht een onbedoelde prikkel krijgt.

One hundred years of zooarchaeology in Groningen. In 1920, Albert Egges van Giffen founded the Biologisch-Archaeologisch Instituut. Even back in 1920, zooarchaeology was a main component of the institute’s research focus and van Giffen started a zooarchaeological reference collection. The zooarchaeology collection gradually expanded, and zooarchaeological research continued to be undertaken under the direction of, first, Prof. Dr. Anneke Clason, then Dr. Wietske Prummel, and now Dr. Canan Çakırlar. In recent years, the field of zooarchaeology has seen a rise in the application of biomolecular approaches. This has happened at the GIA as well. In this paper, we highlight some of the zooarchaeological work and exciting new projects currently being undertaken at the GIA, as well as the implications zooarchaeological research can have for our understanding of the past and our perspective on the environment.

In this article, we discuss a ‘person-centred’ view on the enforcement of social security laws. This is a new vision on enforcement whereby welfare workers can ‘differentiate’ in order to create more room for ‘customization’ with an eye for ‘the human dimension’ and an ‘appropriate’ enforcement style. Despite the unanimity about the desirability of this approach, most of the practical details are still unclear. Our central question is therefore: How may a person-centred approach of the enforcement of social security laws be implemented in practice? Based on an action research study, in which we closely collaborated with welfare workers and benefit recipients at a Dutch welfare office, we attempt to answer this question. We first discuss a number of central concepts from the enforcement literature and consider the concept of ‘motivational postures’. For this study, we developed a prototype of a new electronic analytical tool (which can be used to support enforcement) and then applied this tool in a small pilot study. In the article we describe our findings and discuss the experiences of benefit recipients and welfare workers with the analytical tool. We conclude that this tool appears to offer a good basis for the further development of the person-centred enforcement of social security laws.

Het is al langere tijd crisis in de sociale advocatuur. Bezuinigingen op de vergoedingen voor rechtsbijstand hebben de sociale advocatuur hard geraakt. Er is een uittocht gaande van advocaten die hun kantoor verruilen voor een functie elders. De oorzaak daarvan is vooral de financieel slechte situatie van veel kantoren. In dit artikel staat de vraag centraal of de inzet van paralegals (juristen met minimaal een hbo-opleidingsniveau) in de sociale procespraktijk en gaan we na of en op welke wijze die kan leiden to versterking van de sociale advocatuur

De overkoepelende vraag die in het onderzoek centraal staat luidt als volgt: Hoe werden in de periode 2018 - 2020 de normen van de Uitvoeringswet Algemene Verordening Gegevensbescherming (UAVG) nageleefd en in hoeverre heeft de UAVG bijgedragen aan een doelmatige en doeltreffende uitvoering en handhaving van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)? Het onderzoek is uitgevoerd langs de lijnen van de volgende zestiental onderzoeksvragen: Hoe beoordelen juristen, de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en verwerkers van persoonsgegevens de duidelijkheid en toegankelijkheid van de UAVG? In hoeverre worden de normen van de UAVG verduidelijkt door de AP en de jurisprudentie? Welke informatie wordt op welk moment aan de verschillende doelgroepen gegeven en op welke manier? Wat is de rol van de AP hierbij? Hoe beoordelen juristen, de AP en verwerkers van persoonsgegevens de uitvoerbaarheid van de UAVG? Hoe beoordelen juristen, de AP en verwerkers van persoonsgegevens de handhaafbaarheid van de UAVG? Hoe leven verwerkers van persoonsgegevens de bepalingen van de UAVG na? In welke mate wordt de meldplicht datalekken nageleefd door verwerkers van persoonsgegevens? Wat is de rol van de Functionaris voor Gegevensbescherming binnen organisaties, onder meer bij de naleving van de meldplicht? In hoeverre heeft de jurisprudentie preventieve werking voor de naleving van de bepalingen van de UAVG en de meldplicht datalekken en hoe zou deze kunnen worden vergroot? Hoe ziet de toezichtstrategie van de AP er uit? Hoe luidt het handhavingsbeleid van de AP? Op welke wijze vinden toezicht en handhaving door de AP in de praktijk plaats? Hoe worden bij het uitoefenen van de boetebevoegdheid door de AP de ernst van de normschending, de mate van verwijtbaarheid en een passende wijze van optreden bepaald? In hoeverre draagt de boetebevoegdheid en het toepassen daarvan door de AP bij aan een doelmatige en doeltreffende uitvoering en handhaving van de AVG? Is er aanleiding tot een wijziging van de toepassing van de bevoegdheden door de AP en zo ja, in welk opzicht? Hoe beoordelen juristen, de AP en verwerkers van persoonsgegevens de mate waarin de UAVG de ruimte heeft benut die de AVG laat voor nationale keuzes bij de uitvoering van de AVG? INHOUD: 1. Inleiding, 2. Juridisch kader, 3. Jurisprudentieonderzoek, 4. Vragenlijstonderzoek en interviews: FG’s aan het woord, 5. De meldplicht datalekken en de bestuurlijke boete in de praktijk, 6. Het functioneren van de UAVG, 7. Conclusies en aanbevelingen.

De Wet open overheid (Woo) vervangt vanaf volgende maand de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Hoe open zijn decentrale overheden inmiddels? Aan de vooravond van de nieuwe wet maken Heinrich Winter en Chantal Ridderbos de stand van zaken op. Wat blijkt: vaak worden de verlangde termijnen voor het aanleveren van stukken niet gehaald en komt de informatie ook niet breed voor burgers beschikbaar.

De opzet van het stelsel van toezicht op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten kenmerkt zich door de volgende drieslag: 1. toetsing vooraf door de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB); 2. toetsing tijdens de uitoefening van bevoegdheden en toetsing achteraf door de Com- missie van Toezicht op de Inlichtingen- en veiligheidsdiensten (CTIVD), afdeling toezicht; en 3. klachtbehandeling achteraf door de CTIVD, afdeling klachtbehandeling. De commissie heeft in dit advies haar aandacht met name gericht op de eerstgenoemde twee aspecten van het toezicht. Zij stelt vast dat de Europese jurisprudentie in het algemeen niet dwingt tot rigoureuze aanpassingen van het bestaande stelsel van toezicht. De huidige in- richting van het stelsel van toezicht voldoet in het algemeen aan de vereisten in de rechtspraak van het EHRM. Wel zijn aanpassingen op enkele kleinere onderdelen noodzakelijk. De commissie heeft daarnaast gekeken naar keuzemogelijkheden die de jurisprudentie laat voor de inrichting van een duurzaam stelsel van toezicht. Gelet op de uitkomsten van de Eva- luatie Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv 2017) kan worden geconsta- teerd dat het stelsel van toezicht de afgelopen jaren in het algemeen goed gefunctioneerd heeft. Tegen deze achtergrond ligt het voor de hand de bestaande opzet van het toezicht door enerzijds de TIB en anderzijds de CTIVD te handhaven. Het lijkt de commissie niet verstandig om het stelsel van toezicht, dat sinds de instelling ervan enkele jaren geleden naar behoren functioneert, opnieuw op de schop te nemen. De jurisprudentie van het EHRM levert boven- dien geen enkele indicatie dat een andere opzet, zoals bijvoorbeeld een samenvoeging van beide instanties, noodzakelijk of gewenst is. De commissie overweegt hierbij dat de bestaande opzet juist het voordeel heeft dat niet dezelfde instantie vooraf, tijdens, en achteraf toezicht houdt. De commissie heeft in dit advies derhalve in het bijzonder aandacht besteed aan de vraag op welke wijze het bestaande toezicht door de TIB en door de CTIVD in het licht van de Europese jurisprudentie versterkt kan worden. De ontwikkeling van deze jurisprudentie laat zien dat het EHRM tegenwoordig strengere eisen stelt aan de inrichting van een stelsel van toezicht op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. In dit advies worden enkele voorstellen gedaan om het Nederlandse stelsel van toezicht in het licht van deze jurisprudentie duurzaam te versterken. NAAR EEN DUURZAAM EN EFFECTIEF STELSEL VAN TOEZICHT OP DE INLICHTINGEN- EN VEILIGHEIDSDIENSTEN 4 Europese jurisprudentie De Straatsburgse jurisprudentie over het toezicht op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten gaat al ruim veertig jaar terug. Van meet af aan heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) onderkend dat de democratische staat wordt geconfronteerd met reële drei- gingen van spionage en terrorisme, en zich daartegen moet kunnen verweren. Het is dan ook begrijpelijk dat vérgaande surveillance-bevoegdheden worden toegekend aan inlichtingen- en veiligheidsdiensten, ook indien de uitoefening van die bevoegdheden inbreuk maakt op de persoonlijke levenssfeer van de burgers. Tegelijkertijd heeft het EHRM er altijd op gewezen dat heimelijke surveillancetechnieken eenvoudig kunnen worden misbruikt. Het is dan ook cruciaal dat nationale stelsels voorzien in adequate en effectieve waarborgen tegen misbruik. Deze waarborgen moeten ‘meegroeien’ naarmate de technologie zich ontwikkelt en nieuwe vormen van surveillance mogelijk maakt. De aandacht van het Hof richt zich enerzijds op de wettelijk basis van surveillance-maatrege- len. De wet moet duidelijk bepalen in welke gevallen surveillance-maatregelen kunnen wor- den toegepast, welke procedures daarvoor gelden, en hoe het verkregen materiaal wordt be- handeld. In de loop van de tijd heeft het Hof deze eisen verder uitgebreid en verfijnd. Anderzijds kijkt het Hof naar het toezicht op de wijze waarop de bevoegdheden in de praktijk worden ingezet. Daarbij worden drie fases onderscheiden: wanneer een machtiging voor de surveillance wordt afgegeven, terwijl een operatie loopt en na afloop. In zijn meest recente uitspraken heeft het Hof de eis geformuleerd van ‘end-to-end safeguards’ – adequate en ef- fectieve waarborgen van begin tot einde. Intercepties mogen alleen worden uitgevoerd na verkregen toestemming door een van de uit- voerende macht onafhankelijke instantie. Het Hof heeft consequent benadrukt dat toetsing door de rechter de voorkeur verdient. Een rechterlijke procedure biedt immers de beste ga- rantie voor onafhankelijkheid, onpartijdigheid en een zorgvuldige procedure. De toetsende instantie moet haar beslissing over de rechtmatigheid, noodzaak en evenredigheid van de voorgenomen interceptie nemen op basis van toereikende informatie. Nadat ex ante toestemming is verleend, moet een onafhankelijke autoriteit toezicht uitoefe- nen op de feitelijke uitvoering van intercepties. Gedurende elke fase van dit proces moet sprake zijn van ‘sufficiently robust supervision’ waarbij de toezichthouder de noodzaak en de evenredigheid van de actie beoordeelt. Tot slot moeten burgers de mogelijkheid hebben om te klagen over (beweerde) intercepties. Het orgaan dat de klacht behandelt, hoeft geen rechterlijke instantie te zijn, maar dient wel onafhankelijk van de uitvoerende macht te zijn en een eerlijke behandeling van de zaak te garanderen. Voor zover mogelijk moeten de beginselen van hoor en wederhoor worden ge- volgd. Het orgaan moet bindende en gemotiveerde uitspraken doen en bevoegd zijn een be- eindiging van onrechtmatige intercepties en de vernietiging van onrechtmatig verkregen en/of opgeslagen materiaal te gelasten. Een onafhankelijk Rechtscollege Toetsing inzet bevoegdheden (RTIB) De activiteiten van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten hebben in veel gevallen tot gevolg dat de overheid buiten medeweten van burgers inbreuk maakt op hun grondrechten. De bur- ger heeft doorgaans niet de mogelijkheid om tegen dit (geheime) overheidsingrijpen bij de rechter op te komen. In een democratische rechtsstaat is dit principieel onaanvaardbaar. Dit tekort in rechtsbescherming kan voor een belangrijk deel worden weggenomen door een NAAR EEN DUURZAAM EN EFFECTIEF STELSEL VAN TOEZICHT OP DE INLICHTINGEN- EN VEILIGHEIDSDIENSTEN 5 onafhankelijke rechterlijke instantie in te schakelen die vooraf de rechtmatigheid van deze grondrechtenbeperkingen beoordeelt. In aansluiting op het standpunt van de regering bij de totstandkoming van de Wiv 2017 en in lijn met de jurisprudentie van het EHRM is het wenselijk om de juridische status van de TIB, die thans belast is met dit toezicht vooraf, te versterken door haar de status van een rechter- lijke instantie toe te kennen en daaraan de voor deze instantie noodzakelijke waarborgen van onafhankelijkheid te koppelen naar Nederlands recht en internationaal/Europees recht. De huidige wettelijke regeling van de Wiv 2017 bevat een aantal tekortkomingen die in com- binatie ertoe leiden dat zowel de rechtspositionele onafhankelijkheid als de functionele onaf- hankelijkheid van de TIB onvoldoende gewaarborgd is. Bij de omvorming en versterking van de TIB tot een rechterlijke instantie dient een robuuste regeling van rechterlijke onafhankelijkheid in de Wiv 2017 opgenomen te worden die voldoet aan vereisten van rechterlijke onafhankelijkheid naar Nederlands recht en – analoog – aan onafhankelijkheidseisen in het Internationaal/Europees recht. Het heeft de voorkeur om het rechterlijk toezicht vooraf niet onder te brengen bij de gewone rechterlijke macht (rechtbank), maar de omvorming van de TIB tot Rechtscollege Toetsing In- zet Bevoegdheden (RTIB) in de Wiv te verankeren als een bijzonder bestuursrechtelijk rechts- college, bestaande uit rechters met een specifieke expertise, vertrouwd met de praktijk van de inlichtingendiensten. Uit de jurisprudentie van het EHRM volgt dat de (R)TIB bij het verlenen van autorisatie (mach- tiging) vooraf betreffende inzet van bevoegdheden van inlichtingendiensten zich niet hoeft te beperken tot verwerving van gegevens, maar ook de wijze van verwerking van gegevens daarin kan betrekken. Over de reikwijdte van de bevoegdheden bestaat op enkele punten verschil van inzicht. Deze geschilpunten dienen bij de herziening van de Wiv 2017 in samenspraak met betrokkenen te worden opgelost. De evaluatiecommissie Wiv 2017 heeft een voorstel gedaan voor een beroepsmogelijkheid tegen beslissingen van de TIB bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. De commissie wijst de introductie van een procedure in twee instanties (machtiging (R)TIB en vol beroep op de Afdeling bestuursrechtspraak) af. Zij is niet effectief en niet nodig. Wel het over- wegen waard is een aanvullende voorziening, inhoudende een prejudiciële procedure, waarbij de Afdeling bestuursrechtspraak uitsluitend een vraag over de uitleg van wettelijke regels (niet de toepassingspraktijk) bindend beantwoordt. Toezicht door de CTIVD De CTIVD is belast met het toezicht op de rechtmatigheid van de uitvoering van hetgeen bij of krachtens de Wiv 2017 en de Wet veiligheidsonderzoeken is gesteld. Daartoe heeft de com- missie, die bestaat uit de afdeling toezicht en de afdeling klachtbehandeling, drie taken: toe- zicht tijdens operaties van de diensten, toezicht na afloop van die operaties en het behandelen van klachten. De klachtbehandeling door de afdeling klachtbehandeling, die strikt gescheiden is – ook in personele zin – van de afdeling toezicht, eindigt in juridisch bindende oordelen. De CTIVD is bekleed met onderzoeksbevoegdheden voor het uitoefen van toezicht op de dien- sten, maar beschikt niet over juridisch bindende interventiemogelijkheden. NAAR EEN DUURZAAM EN EFFECTIEF STELSEL VAN TOEZICHT OP DE INLICHTINGEN- EN VEILIGHEIDSDIENSTEN 6 In de rechtspraak van het EHRM is onafhankelijkheid van de toezichthouder een belangrijke eis. Met de evaluatiecommissie is de commissie van oordeel dat in de huidige inrichting van de CTIVD verbetering mogelijk is op het punt van onafhankelijkheid. Met dat oog adviseert de commissie de CTIVD in te richten als zelfstandig bestuursorgaan, op afstand van de ministers, waardoor institutionele en functionele onafhankelijkheid worden gewaarborgd. De lijn van de rechtspraak van het EHRM is dat het toezicht op de inlichtingen- en veiligheids- diensten van ‘end-to-end’ ‘sufficiently robust’ moet zijn. Op dit moment beschikt de CTIVD niet over de bevoegdheid juridisch bindende oordelen te geven. Op enkele dossiers in het verleden was sprake van een patstelling tussen de CTIVD en de diensten en de minister, waar de minis- ter de oordelen van de CTIVD naast zich neerlegde. Ten behoeve van een duurzaam en effec- tief stelsel van toezicht beveelt de commissie aan de CTIVD voor het toezicht tijdens de ope- raties, de beschikking te geven over de bevoegdheid lopende handelingen van de diensten te schorsen. De minister krijgt in zo’n geval de mogelijkheid een nieuw besluit te nemen over de door de diensten beoogde inzet en dat ter autorisatie aan de (R)TIB voor te leggen. Verleent de (R)TIB geen autorisatie, dan kan de minister via de (R)TIB bij de Afdeling bestuursrecht- spraak van de Raad van State prejudiciële vragen voorleggen indien bij het verschil van inzicht met de (R)TIB (en de CTIVD) de uitleg van de wet een rol speelt. Neemt de minister geen nieuw besluit dat aan de (R)TIB wordt voorgelegd of doet hij dat wel en de (R)TIB verleent geen au- torisatie, dan leidt de schorsing na ommekomst van een bepaalde termijn van rechtswege tot de vernietiging van de verzamelde gegevens en het definitief stopzetten van de operatie. De commissie beveelt aan – mede tegen de achtergrond van de strengere lijn in de rechtspraak van het EHRM – de ministeriele verantwoordelijkheid te versterken. De commissie pleit ervoor in plaats van de Commissie voor Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten, een van de vaste Kamer- commissies (Binnenlandse Zaken en Defensie) te belasten met de controle op de vertrouwe- lijke werkzaamheden van de diensten. Fractiespecialisten in deze commissies beschikken over relevante kennis en ervaring en hebben meer tijd beschikbaar voor deze werkzaamheden. Op basis van een op te stellen reglement voert een deel van deze fractiespecialisten de parlemen- taire controle op het werk van de diensten uit, wanneer dat niet in de openbaarheid plaats kan vinden. De algemene regel blijft dat de parlementaire controle zoveel mogelijk openbaar is.

De evaluatie laat op een groot aantal punten zien dat zich rond de werking van de wet belangrijke knelpunten voordoen. Deels betrof het knelpunten die ook alin de eerste evaluatie van 2012 zijn gesignaleerd. Dat maakt – nu de eerste kinderen in 2021een verzoek om verstrekking van de identificerende gegevens van de donor kunnen doen – dat het van groot belang is hoe de aanbevelingen van de evaluatie worden opgepakt. Gelukkig adresseert de minister in zijn reactie de meeste van die knelpunten en is er perspectief dat die op termijn worden weggenomen. Maar hoewel een wetgevingsprocedure soms snel kan verlopen, begint de tijd behoorlijk te dringen. Op enkele andere punten is er nog geen zicht op een uitweg uit een aantal dilemma’s. Een belangrijk punt betreft deomschakeling van bekende naar anonieme donor bij het ontstaan van een kind van voor de invoering van de wet. Hier beroept de minister zich op lopende juridische procedures, maar zegt hij wel toe – afhankelijk van de uitkomst daarvan – een wetswijziging in gang te willen zetten. Een belangrijk principieel punt wordt vooralsnog niet opgelost. Dat betreft de manier waarop in Nederland de sinds maart 1995 geldende verplichting op grond van artikel 7 IVRK door de praktijk is opgevat. De minister is niet gevoelig voor het advies hiernaar nader onderzoek te laten verrichten. Er zijn hierover inmiddels meerdere juridischeprocedures bij de civiele rechter aanhangig gemaakt. De uitkomsten van deze procedures zullen uitwijzen of er aanleiding bestaat om de indertijd gangbare anonimiteitspraktijk retrospectief anders te beoordelen en na te gaan in hoeverre hieraan gevolgen moeten worden verbonden.

In het Noordzeekanaal (NZK) bevinden zich diverse migratievoorzieningen. In deze studie wordt het gebruik van vispassages in het NZK door aanwezige zoetwatersoorten zoals baars, blankvoorn, brasem en snoekbaars onderzocht. Het doel was om inzicht te krijgen in de effectiviteit van de vispassages, de timing van het gebruik (gedurende zowel het jaar als de dag) en de migratie van vissen tussen het NZK en de achterliggende polders en boezems. Deze kennis kan gebruikt worden voor het beheer van de vispassages in het gebied.

Bespreking van erfdienstbaarheden van openbaar nut in het algemeen voor notarissen.

Het project “Duurzaam Aalbeheer door Kennis” (DAK) is opgesteld als samenwerkingsverband tussen beroepsvissers en wetenschappers om meer inzicht te verzamelen in de relatie tussen gebiedseigenschappen en populatie-dynamische kenmerken als het binnentrekken en uitzetten van jonge aal, overleving en groei (rode aal), onttrekking (visserij) en uittrek (schieraal) als basis voor een duurzame visserij. In dit rapport worden vier verschillende beheergebieden vergeleken: Markiezaatsmeer en de Süderpolder (klei) en Vinkeveense plassen en de polder van Westzaan (veen), waarbij de resultaten van verschillende deelonderzoeken worden gepresenteerd; bestandsopbouw (lengte, verhouding rode aal en schieraal en sekseverhouding), groeisnelheid (otolieten, tags) en uittrek van schieraal (VEMCO). De resultaten van deze onderzoeken dragen bij om meer inzicht te krijgen in het productiepotentieel (aalbestand en groeipotentie) van aal in verschillende beheergebieden in Nederland. In het voorjaar en de zomer van de jaren 2018-2020 werd door beroepsvissers op aal gevist met fuiken in de vier gebieden. Van de vangsten werden monsters genomen waarbij lengte en stadium (rode of schieraal) werden geregistreerd om een beeld van de populatieopbouw te krijgen. In het Markiezaatsmeer werden doorgaans de kleinste alen gevangen waarbij de gemiddelde lengte van de aal 39 cm betrof, gevolgd door Süderpolder (54 cm) en de Westzaan (63 cm), terwijl in Vinkeveen de gemiddelde lengte van de gevangen alen 74 cm was. Op basis van de lengtes van de schieralen lijken in drie van de vier gebieden deze vangsten maar voor een klein deel uit mannelijke aal te bestaan. Alleen in het Markiezaatsmeer lijkt het merendeel (55% van de schieralen zijn kleiner dan 50 cm) van het bestand te bestaan uit mannelijke aal. Voor leeftijds- en groeibepalingen zijn per beheergebied otolieten van alen genomen. In totaal zijn van 94 alen waarvan het geslacht is bepaald (85 vrouw, 9 man), de otolieten afgelezen en de leeftijd en groeisnelheid bepaald. De individuele groeiverschillen waren groot en varieerden tussen de 2 en 8 cm per jaar; de groeisnelheden namen af met toenemende leeftijd. De gemiddelde groei verschilde tussen de gebieden. In het Markiezaatsmeer en de Süderpolder werden voor de eerste levensjaren de hoogste groeisnelheden (6-7 cm/jaar) bepaald, maar nam de groeisnelheid in de latere jaren sterk af. Voor de Vinkeveense plassen en de Westzaan werd een vrij constante groei bepaald (4-5 cm/jaar) over alle levensjaren. In aanvulling op eerdere groeibepalingen werden 1457 rode alen verdeeld over de vier gebieden voorzien van een Passive Integrated Transponder (PIT-) tag. Van deze alen werden er 179 teruggevangen, variërend van enkele dagen tot twee jaar na taggen. Van deze alen kon de lengtetoename over de tijd (individuele groei) nauwkeuriger worden bepaald. Ook met deze methode waren grote individuele groeiverschillen te zien die in grote lijnen overeen kwamen met de groei bepaald op basis van otolietaflezingen. Bij een lengte van 46-64 cm varieerde de gemiddelde groeisnelheden per gebied tussen de 2,5 en 6,0 cm per jaar. In 2017 en 2018 is door middel van akoestische telemetrie onderzoek gedaan naar de uittrekmogelijkheden van schieraal in de vier gebieden, die allen worden gezien als (redelijk) geïsoleerde watersystemen. Van de 25 uitgezette schieralen aan de boezemzijde van het Markiezaatsmeer is het merendeel gedetecteerd op weg naar zee. Van de 25 uitgezette schieralen in de Süderpolder hebben er maar twee het uittrekpunt naar zee weten te bereiken. In de Vinkeveense plassen wist geen van de 15 schieralen vanuit de polderzijde door het gemaal naar de boezem te komen. Van de uitgezette groep in de boezem wist iets meer dan de helft van de 25 schieralen via IJmuiden de Noordzee te bereiken. Van de polder Westzaan wist eveneens iets meer dan de helft van de schieralen via IJmuiden de Noordzee te bereiken. Gemalen, sluizen en stuwen blijken daarmee aanzienlijke migratie barrières te vormen voor uittrekkende schieralen die vanuit de onderzochte gebieden naar boezemwateren migreren.

An experiment was conducted in a supermarket with the aim of testing purchasing behaviour when consumers have different information: to what extent is the consumer’s choice when buying fruits and vegetables influenced by different types of information about the true price of products? In the experimental conditions, the extra information played into the redistribution of the extra funds or the social status that buying true price products can give the buyer. The study shows no effects of the intervention on purchasing behaviour. However, there are indications that we cannot or should not interpret these findings as strongly as they might appear at first glance and some factors do play a role in purchase intention. Wat beweegt consumenten om voor de Echte Prijs te kiezen? Voor deze studie is dit afgebakend tot het element van informatie en is een experiment in een supermarkt uitgevoerd met als doel om aankoopgedrag te testen onder verschillende informatiecondities: in welke mate wordt de keuze van de consument beïnvloed door verschillende typen informatie over Echte Prijs? In de experimentele condities heeft de extra informatie ingespeeld op de herverdeling van de extra gelden of op de sociale status die het kopen van Echte Prijs-producten de koper kan geven. Op basis van kassadata en survey laat deze zien dat er geen effecten van de interventie op aankoopgedrag waarneembaar zijn en - tegelijkertijd – dat er indicaties zijn dat we deze bevindingen minder hard kunnen of moeten interpreteren dan ze op het eerste gezicht lijken en sommige factoren spelen wel degelijk een rol spelen.