Search

Veenkoloniale boeren moeten het gat vullen dat ontstaat door het wegvallen van inkomenssteun uit Brussel. Innovatieprogramma Landbouw Veenkoloniën draagt eraan bij met elf innovatieprojecten.

In 2014 is voor de Nederlandse variant een nieuw kengetal geïntroduceerd: de Standaard Verdiencapaciteit (SVC) van bedrijven. Dat kengetal is ontwikkeld vanwege verschillen in marge tussen de sectoren. Met de SVC is de bedrijfsgrootte van bedrijven over bedrijfstypen heen meer gerelateerd aan arbeidsinzet en resultaat dan bij de Standaardopbrengst (SO) het geval is. De classificatie is gekoppeld aan de Landbouwtelling. De normen worden berekend voor de categorieën dieren en gewassen die in de Landbouwtelling worden uitgevraagd. Het doel van dit document is inzicht verschaffen in de achtergronden, rekenschema’s, indelingen en normen die bij de typering in gebruik zijn rond de Landbouwtelling van 2015. Achtereenvolgens komen in de volgende paragrafen de Standaardopbrengst (1), de NSO-typering (2), de Standaard Verdiencapaciteit (3) en het gebruik van de gegevens (4) aan bod.

In 2014 is voor de Nederlandse variant een nieuw kengetal geïntroduceerd: de Standaard Verdiencapaciteit (SVC) van bedrijven. Dat kengetal is ontwikkeld vanwege verschillen in marge tussen de sectoren. Met de SVC is de bedrijfsgrootte van bedrijven over bedrijfstypen heen meer gerelateerd aan arbeidsinzet en resultaat dan bij de Standaardopbrengst (SO) het geval is. De classificatie is gekoppeld aan de Landbouwtelling. De normen worden berekend voor de categorieën dieren en gewassen die in de Landbouwtelling worden uitgevraagd. Het doel van dit document is inzicht verschaffen in de achtergronden, rekenschema’s, indelingen en normen die bij de typering in gebruik zijn rond de Landbouwtelling van 2015. Achtereenvolgens komen in de volgende paragrafen de Standaardopbrengst (1), de NSO-typering (2), de Standaard Verdiencapaciteit (3) en het gebruik van de gegevens (4) aan bod.

Veenkoloniale boeren moeten het gat vullen dat ontstaat door het wegvallen van inkomenssteun uit Brussel. Innovatieprogramma Landbouw Veenkoloniën draagt eraan bij met elf innovatieprojecten.

Veenkoloniale boeren moeten het gat vullen dat ontstaat door het wegvallen van inkomenssteun uit Brussel. Innovatieprogramma Landbouw Veenkoloniën draagt eraan bij met elf innovatieprojecten.

In 2012 zorgde krapte op de internationale markten bij vrijwel alle gewassen van de akkerbouw en opengrondstuinbouw voor een hoger prijsniveau. Dit leidde bij de groente- en fruittelers en vooral bij de akkerbouwers tot een sterke stijging van het gemiddelde inkomen. Uitzondering op de regel vormde de bloembollenteelt, waarbij de daling van opbrengsten en prijzen het gemiddelde inkomen van de bedrijven onder druk zette.

De melkveebedrijven in Nederland scoren qua resultaat niet meer zo goed in de EU als tien jaar geleden. In 2006-2008 is Nederland in vergelijking met zeven andere landen op de ranglijst gezakt van plaats twee naar plaats vier wat betreft het inkomen uit bedrijf.

Gemiddeld was het saldo van de Koeien & Kansen-bedrijven in 2010 maar iets lager dan dat van het gemiddelde Nederlandse melkveebedrijf, ondanks een fors hogere intensiteit. De kasstroom ligt 1,10 euro per 100 kg melk hoger. Het economisch resultaat is in 2010 fors verbeterd in vergelijking met 2009, vooral door hogere melkopbrengsten. De vijf ‘nieuwe’ bedrijven, die in 2010 onderdeel werden van Koeien & Kansen, maken wat betreft economische resultaten een sterke eerste indruk.

Door een daling van de voerkosten is in 2009 en 2010 de kritieke melkprijs op gangbare bedrijven iets gedaald maar blijft die op een relatief hoog niveau. Maar op de biologische bedrijven is de kritieke melkprijs in 2010 juist gestegen doordat de betalingsverplichtingen per eenheid melk sterker toenemen op de gangbare bedrijven omdat de biologische bedrijven minder sterk groeien dan de gangbare bedrijven. De kritieke melkprijs ligt boven de melkprijs. Melkveehouders anticiperen hierop door het inzetten van een inkomen buiten bedrijf of het verlagen van de privébestedingen of het (gedeeltelijk) uitstellen van de aflossingen.

In het project Koeien & Kansen (K&K) werken melkveehouders en onderzoekers samen aan het verbeteren van de milieuprestaties van melkveebedrijven op een economisch zo aantrekkelijk mogelijke manier. De focus van het project lag tot en met 2009 vooral op mest- en mineralenmanagement. Vanaf 2010 krijgen vooral de gasvormige emissies extra aandacht, waarbij stikstof en fosfaat echter niet worden vergeten.

In dit rapport wordt een beeld gegeven van de actuele economische ontwikkelingen in de land- en tuinbouw in Nederland. Voor de land- en tuinbouwbedrijven is het gemiddelde inkomen in 2014 geraamd op 35.000 euro per onbetaalde arbeidsjaareenheid (aje). Dat is een daling van 8.000 euro ten opzichte van 2013 die vooral veroorzaakt wordt door een prijsdaling van de producten. Opvallend zijn dit jaar de grote inkomensverschillen tussen de sectoren en tussen bedrijven binnen een sector. De sterkste inkomensstijging in 2014 komt voor rekening van de leghennenhouders na het forse verlies in 2013. De lagere voerkosten zorgen voor de vleeskuikenbedrijven voor een sterke inkomensverbetering. Varkensbedrijven, fruittelers en akkerbouwers incasseren een forse inkomensdaling. Het aantal land- en tuinbouwbedrijven is in 2014 met 2,9% teruggelopen ten opzichte van 2013 tot ruim 65.500 bedrijven. Deze afname is nagenoeg gelijk aan de gemiddelde afname per jaar vanaf 2000. Vooral bij varkens- en glastuinbouwbedrijven was de afname in 2014 opnieuw groot, respectievelijk 6% en 8%.

In de omgeving van Natura 2000-gebieden is het voor veehouders moeilijk om uit te breiden. De uitstoot van ammoniak is hierbij een beperkende factor. Wanneer een veehouder toch wil uitbreiden, zijn dure emissiebeperkende stalaanpassingen vaak verplicht. Maar emissiereductie kan ook op andere manieren goedkoper of zelfs tot extra inkomen leiden. In het project proeftuin Natura 2000 Overijssel is met pilotveehouders verkend welke maatregelen zij (willen) nemen.

In dit rapport wordt een beeld gegeven van de actuele economische ontwikkelingen in de land- en tuinbouw in Nederland. Voor de land- en tuinbouwbedrijven is het gemiddelde inkomen in 2014 geraamd op 35.000 euro per onbetaalde arbeidsjaareenheid (aje). Dat is een daling van 8.000 euro ten opzichte van 2013 die vooral veroorzaakt wordt door een prijsdaling van de producten. Opvallend zijn dit jaar de grote inkomensverschillen tussen de sectoren en tussen bedrijven binnen een sector. De sterkste inkomensstijging in 2014 komt voor rekening van de leghennenhouders na het forse verlies in 2013. De lagere voerkosten zorgen voor de vleeskuikenbedrijven voor een sterke inkomensverbetering. Varkensbedrijven, fruittelers en akkerbouwers incasseren een forse inkomensdaling. Het aantal land- en tuinbouwbedrijven is in 2014 met 2,9% teruggelopen ten opzichte van 2013 tot ruim 65.500 bedrijven. Deze afname is nagenoeg gelijk aan de gemiddelde afname per jaar vanaf 2000. Vooral bij varkens- en glastuinbouwbedrijven was de afname in 2014 opnieuw groot, respectievelijk 6% en 8%.

In de omgeving van Natura 2000-gebieden is het voor veehouders moeilijk om uit te breiden. De uitstoot van ammoniak is hierbij een beperkende factor. Wanneer een veehouder toch wil uitbreiden, zijn dure emissiebeperkende stalaanpassingen vaak verplicht. Maar emissiereductie kan ook op andere manieren goedkoper of zelfs tot extra inkomen leiden. In het project proeftuin Natura 2000 Overijssel is met pilotveehouders verkend welke maatregelen zij (willen) nemen.

De biologisch melkveehouderij is, zelfs bij een kleinere bedrijfsomvang, gemiddeld tot beter rendabel dan de gangbare melkveehouderij.

Het verdienen van inkomen en vermogen verschuift van huishoudens naar het niveau van individuen. Aan de hand van een enquête onder vrouwelijke zelfstandigen die zelf eigenaar zijn van een onderneming of waarvan de levenspartner eigenaar is, is onderzocht in hoeverre deze ontwikkeling bij zelfstandigen in de landbouw en verblijfsrecreatie plaatsvindt en in hoeverre vrouwen inkomen en onroerende zaken krijgen

In dit artikel volgen we de geldstroom van netto bedrijfsresultaat naar netto kasstroom op het gemiddelde Nederlandse melkveebedrijf dat qua omvang en intensiteit vergelijkbaar is met het lagekostenbedrijf.

In dit tweede artikel volgen we de geldstroom uit eigen bedrijf van netto bedrijfsresultaat naar netto kasstroom op het Lagekostenbedrijf en vergelijken dit met de praktijk.

In samenspraak met een klankbordgroep van akkerbouwers in het noordelijk kleigebied berekende PPO voor verschillende bedrijfstypen (graan; pootaardappelen; consumptieaardappelen) de bedrijfseconomische en milieutechnische resultaten van een geïntegreerde bedrijfsvoering in vergelijking met de gangbare bedrijfsvoering. De verschillen betreffen vooral bemesting, gewasbescherming, arbeidsbehoefte en gewasopbrengsten. In tabellen de kosten en opbrengsten, de mineralenbalansen (overschotten voor N, P2O5 en K2O), en de milieuscores (milieubelastingpunten, MBP; blootstellingsrisicoindex, BRI; inzet van actieve stof)

De melkveehouders zijn in 2009 geconfronteerd met een fors lagere melkprijs ( 27%). In combinatie met de introductie van de afschrijving op het melkquotum (ruim 19.000 euro) resulteert dit in een inkomen uit bedrijf dat op een historisch laag niveau uitkomt van 8.000 euro. De terugval van het inkomen is met 67.000 euro ongekend groot

Resultaten van een bedrijfssystemenonderzoek van 1990 tot 1996 op de locaties Zwaagdijk, Westmaas, Breda en Meterik

Het gemiddelde inkomen op land- en tuinbouwbedrijven komt in 2007 iets lager uit dan in 2006. De sterkste inkomensdaling vond plaats in de varkenshouderij. Ook in de glastuinbouw is het inkomen lager. Daarentegen is in de melkveehouderij het inkomen in 2007 als gevolg van de gestegen melkprijs duidelijk hoger dan in 2006. Gegevens zijn afkomstig uit Landbouw-Economisch Bericht 2008.

Prestaties van land- en tuinbouwbedrijven worden meestal in kaart gebracht op basis van het verdiende inkomen. Het rendement op het eigen vermogen is een ander beoordelingscriterium. Dit rendement was in de periode 2007-2011 gemiddeld het hoogst bij de akkerbouwbedrijven en het laagst bij de varkensbedrijven.

Prestaties van land- en tuinbouwbedrijven worden meestal in kaart gebracht op basis van het verdiende inkomen. Het rendement op het eigen vermogen is een ander beoordelingscriterium. Dit rendement was in de periode 2007-2011 gemiddeld het hoogst bij de akkerbouwbedrijven en het laagst bij de varkensbedrijven.

In 2006 and 2007, income differences between conventional farms and 'Farming for Nature farms' have been calculated for dairy cattle in the polder "Biesland" and dairy cattle, sheep and suckler cows on "Twickel estate". In this study, these calculations are updated with current prices and insights.

Prestaties van land- en tuinbouwbedrijven worden meestal in kaart gebracht op basis van het verdiende inkomen. Het rendement op het eigen vermogen is een ander beoordelingscriterium. Dit rendement was in de periode 2007-2011 gemiddeld het hoogst bij de akkerbouwbedrijven en het laagst bij de varkensbedrijven.

In 2006 and 2007, income differences between conventional farms and 'Farming for Nature farms' have been calculated for dairy cattle in the polder "Biesland" and dairy cattle, sheep and suckler cows on "Twickel estate". In this study, these calculations are updated with current prices and insights. In 2006 en 2007 zijn inkomensverschillen tussen gangbare bedrijven en "Boeren voor natuurbedrijven" uitgerekend voor melkvee in de polder Biesland en voor melkvee, schapen en zoogkoeien op landgoed Twickel. In deze studie zijn deze berekeningen geactualiseerd voor prijzen en inzichten.

De brutoproductiewaarde van de agrarische sector in 2013 is geraamd op ruim 27 miljard euro. Dat is 3,5% meer dan in 2012. De stijging is vooral te danken aan de rundveehouderij, die profiteerde van een fors hogere melkprijs. Maar ook de andere productgroepen laten per saldo een toename van de brutoproductie zien.

In 2012 zorgde krapte op de internationale markten bij vrijwel alle gewassen van de akkerbouw en opengrondstuinbouw voor een hoger prijsniveau. Dit leidde bij de groente- en fruittelers en vooral bij de akkerbouwers tot een sterke stijging van het gemiddelde inkomen. Uitzondering op de regel vormde de bloembollenteelt, waarbij de daling van opbrengsten en prijzen het gemiddelde inkomen van de bedrijven onder druk zette.

De brutoproductiewaarde van de agrarische sector in 2013 is geraamd op ruim 27 miljard euro. Dat is 3,5% meer dan in 2012. De stijging is vooral te danken aan de rundveehouderij, die profiteerde van een fors hogere melkprijs. Maar ook de andere productgroepen laten per saldo een toename van de brutoproductie zien.

In 2012 zorgde krapte op de internationale markten bij vrijwel alle gewassen van de akkerbouw en opengrondstuinbouw voor een hoger prijsniveau. Dit leidde bij de groente- en fruittelers en vooral bij de akkerbouwers tot een sterke stijging van het gemiddelde inkomen. Uitzondering op de regel vormde de bloembollenteelt, waarbij de daling van opbrengsten en prijzen het gemiddelde inkomen van de bedrijven onder druk zette.

Zowel bij noodzakelijke areaaluitbreiding als bij bedrijfsovername spelen de hoe grondprijs een negatieve rol. De "denktank melkveehouderij" zocht naar oplossingen. Verkorte weergave van het LEI rapport "Ontvlechting van de productiewaarde en optiewaarde van landbouwgronden" (2003)

In 2012 is de verwerkingssteun voor o.a. vezelvlas en vezelhennep volledig ontkoppeld. Dat betekent dat deze steun wordt omgezet in een vaste inkomenstoeslag voor de teler, die daarvoor niet langer verplicht is om vlas of vezelhennep te telen. Daardoor dreigt de teelt van vlas en vezelhennep het af te leggen tegen financieel aantrekkelijkere teelten. In dit onderzoek worden de financiële aspecten voor agrarische ondernemers berekend, om het ministerie van EL&I te informeren bij beleidsvorming. Omdat de beide teelten regionaal geconcentreerd zijn, wordt de vergelijking gemaakt voor vlasteelt in Zuidwest Nederland en voor vezelhennep voor het Noordoostelijk zand- en dalgebied.

De laatste jaren hebben veel melkveebedrijven in een nieuw melksysteem geïnvesteerd. De bedrijven die een melkrobot kochten, realiseren dezelfde kasstroom per 100 kg als de bedrijven die in een zij-aan-zijstal investeerden. Wel vallen ze op door hogere kosten voor onderhoud en energie. Bedrijven met een draaimelkstal zijn gemiddeld veel groter dan de andere twee groepen en hebben gemiddeld het hoogste inkomen uit bedrijf, ondanks de forse investeringen. De bedrijven met een zij-aan-zijmelkstal produceren relatief goedkoop en passen vaker dan gemiddeld weidegang toe.

Dairy farm expansions in the Netherlands and the EU and their impact on economic results are the focus of this report. After expansion successful expanders realize better results for nearly all types of revenues and costs. The high investments by expansion of Dutch dairy farms during the period 2000-2007 do not seem detrimental to their competitiveness compared to neighboring EU countries. However, they increase the risk of liquidity problems during periods of low milk prices. Nederlandse melkveebedrijven groeien vrijwel voortdurend in omvang. Het doel van dit onderzoek was om meer zicht te krijgen op hoe dat groeiproces verloopt in zowel Nederland als omringende EU-landen en wat de gevolgen van investeringen in groei zijn voor het bedrijfsresultaat. Met de bedoeling inzicht te krijgen in lessen voor toekomstige groeiers en in de ontwikkeling van de concurrentiepositie van melkveebedrijven in Nederland ten opzichte van die in andere EU-landen.

Gemiddeld was het saldo van de Koeien & Kansen-bedrijven in 2010 maar iets lager dan dat van het gemiddelde Nederlandse melkveebedrijf, ondanks een fors hogere intensiteit. De kasstroom ligt 1,10 euro per 100 kg melk hoger. Het economisch resultaat is in 2010 fors verbeterd in vergelijking met 2009, vooral door hogere melkopbrengsten. De vijf ‘nieuwe’ bedrijven, die in 2010 onderdeel werden van Koeien & Kansen, maken wat betreft economische resultaten een sterke eerste indruk.

Het inkomen van de land- en tuinbouw herstelt doordat de productiewaarde (+4%) meer groeit dan de kosten (+2,5%). De achterliggende verbetering van de ruilvoet is te danken aan een hogere prijsstijging van agrarische producten dan van aangekochte goederen en diensten.

De melkveebedrijven in Nederland scoren qua resultaat niet meer zo goed in de EU als tien jaar geleden. In 2006-2008 is Nederland in vergelijking met zeven andere landen op de ranglijst gezakt van plaats twee naar plaats vier wat betreft het inkomen uit bedrijf.

De melkveebedrijven in Nederland scoren qua resultaat niet meer zo goed in de EU als tien jaar geleden. In 2006-2008 is Nederland in vergelijking met zeven andere landen op de ranglijst gezakt van plaats twee naar plaats vier wat betreft het inkomen uit bedrijf.

Within the Dutch dairy farm sector, farms are growing almost continuously in size. Each year new farms start developing and carrying out a growth plan. A growth plan requires investments. The return of these investments is different for each plan. This study dealt with the causes of these differences. The study was done with data on two groups of eight farms. The first group combined growth with a large increase in economic performance, while the results in the second group showed a strong decrease. Key question of the study was: what are the causes of the differences in economic performance in growth between these two groups?

Dairy farm expansions in the Netherlands and the EU and their impact on economic results are the focus of this report. After expansion successful expanders realize better results for nearly all types of revenues and costs. The high investments by expansion of Dutch dairy farms during the period 2000-2007 do not seem detrimental to their competitiveness compared to neighboring EU countries. However, they increase the risk of liquidity problems during periods of low milk prices.

Melkveebedrijven die weidegang toepassen behalen geen hoger inkomen dan bedrijven die dat niet doen, zo blijkt uit een analyse met gegevens uit het BedrijvenInformatienet van het LEI. Bedrijven die recent zijn gestopt met weidegang halen wel een lager inkomen, vooral doordat ze flink hebben geïnvesteerd in stallen en installaties.

Within the Dutch dairy farm sector, farms are growing almost continuously in size. Each year new farms start developing and carrying out a growth plan. A growth plan requires investments. The return of these investments is different for each plan. This study dealt with the causes of these differences. The study was done with data on two groups of eight farms. The first group combined growth with a large increase in economic performance, while the results in the second group showed a strong decrease. Key question of the study was: what are the causes of the differences in economic performance in growth between these two groups? Binnen de Nederlandse melkveehouderijsector groeien bedrijven vrijwel continu in omvang. Ieder jaar starten nieuwe bedrijven met het ontwikkelen en uitvoeren van een groeiplan. Bij een groeiplan horen investeringen. Maar het rendement van die investeringen is voor ieder plan anders. De oorzaken van die rendementsverschillen waren het onderwerp van dit onderzoek. Het is uitgevoerd met gegevens van twee geselecteerde groepen van acht bedrijven. De eerste groep combineerde groei met een sterke stijging van het economisch bedrijfsresultaat, terwijl dat resultaat bij de tweede groep sterk daalde. De kernvraag van het onderzoek was: wat zijn de oorzaken van het verschil in economisch resultaat van groei tussen deze beide groepen?

De laatste jaren hebben veel melkveebedrijven in een nieuw melksysteem geïnvesteerd. De bedrijven die een melkrobot kochten, realiseren dezelfde kasstroom per 100 kg als de bedrijven die in een zij-aan-zijstal investeerden. Wel vallen ze op door hogere kosten voor onderhoud en energie. Bedrijven met een draaimelkstal zijn gemiddeld veel groter dan de andere twee groepen en hebben gemiddeld het hoogste inkomen uit bedrijf, ondanks de forse investeringen. De bedrijven met een zij-aan-zijmelkstal produceren relatief goedkoop en passen vaker dan gemiddeld weidegang toe.

Gemiddeld was het saldo van de Koeien & Kansen-bedrijven in 2010 maar iets lager dan dat van het gemiddelde Nederlandse melkveebedrijf, ondanks een fors hogere intensiteit. De kasstroom ligt 1,10 euro per 100 kg melk hoger. Het economisch resultaat is in 2010 fors verbeterd in vergelijking met 2009, vooral door hogere melkopbrengsten. De vijf ‘nieuwe’ bedrijven, die in 2010 onderdeel werden van Koeien & Kansen, maken wat betreft economische resultaten een sterke eerste indruk.

De laatste jaren hebben veel melkveebedrijven in een nieuw melksysteem geïnvesteerd. De bedrijven die een melkrobot kochten, realiseren dezelfde kasstroom per 100 kg als de bedrijven die in een zij-aan-zijstal investeerden. Wel vallen ze op door hogere kosten voor onderhoud en energie. Bedrijven met een draaimelkstal zijn gemiddeld veel groter dan de andere twee groepen en hebben gemiddeld het hoogste inkomen uit bedrijf, ondanks de forse investeringen. De bedrijven met een zij-aan-zijmelkstal produceren relatief goedkoop en passen vaker dan gemiddeld weidegang toe.

Melkveebedrijven die weidegang toepassen behalen geen hoger inkomen dan bedrijven die dat niet doen, zo blijkt uit een analyse met gegevens uit het BedrijvenInformatienet van het LEI. Bedrijven die recent zijn gestopt met weidegang halen wel een lager inkomen, vooral doordat ze flink hebben geïnvesteerd in stallen en installaties.

In 2012 is de verwerkingssteun voor o.a. vezelvlas en vezelhennep volledig ontkoppeld. Dat betekent dat deze steun wordt omgezet in een vaste inkomenstoeslag voor de teler, die daarvoor niet langer verplicht is om vlas of vezelhennep te telen. Daardoor dreigt de teelt van vlas en vezelhennep het af te leggen tegen financieel aantrekkelijkere teelten. In dit onderzoek worden de financiële aspecten voor agrarische ondernemers berekend, om het ministerie van EL&I te informeren bij beleidsvorming. Omdat de beide teelten regionaal geconcentreerd zijn, wordt de vergelijking gemaakt voor vlasteelt in Zuidwest Nederland en voor vezelhennep voor het Noordoostelijk zand- en dalgebied.

De Nederlandse land- en tuinbouw behaalt in 2012 een hoger inkomensresultaat dan in 2011. Maar het gemiddelde inkomen gaat niet in alle sectoren omhoog.