Search

Dutch nature policy towards 2030-2050 sets the ambition of healthy and robust ecosystems, which are in harmony with social and economic activities. Resilience is mentioned as a criterion for a healthy, robust system. But when is a system resilient, and how do you assess this? How can we operationalise the complexity of resilience in such a way that it can be easily applied by the various stakeholders in policy practice? In this article, we introduce an approach to arrive at an integrated assessment of resilience in a socio-ecological context, as advocated by nature policy. Based on a number of clarifying questions, we propose a step-by-step plan that helps operationalise the concept of resilience in each context for policy in a structured manner.

An ecological assessment framework for conservation targets in Natura 2000 sitesIn Dutch nature policy, the designation orders for Natura 2000 sites formulate the site-level conservation objectives for habitat types and species of the Birds and Habitats Directives. For the further implementation of the management plan process, a method was developed to determine the site-level conservation status more specifically (how far are we now?) and to formulate site-level conservation targets (how far can we get?). The criteria for assessing the site-level conservation status were derived from the EU Standard Data Form. The method was evaluated in pilots in inland sand areas in the provinces Limburg, Noord-Brabant and Gelderland. Ecologisch beoordelingskader voor doelbereik in Natura 2000-gebiedenIn het Nederlandse natuurbeleid zijn in de aanwijzingsbesluiten van de Natura 2000-gebieden de gebiedsdoelen voor habitattypen en soorten van de Vogel- en Habitatrichtlijn geformuleerd. Voor de nadere uitvoering van het beheerplanproces is een methodiek ontwikkeld om het actuele doelbereik in Natura 2000-gebieden nader te bepalen (hoever zijn we nu?) en om het beoogde doelbereik concreet te formuleren (hoever kunnen we komen?). De criteria voor de beoordeling van doelbereik zijn afgeleid van het EU Standaardgegevensformulier (Standard Dataform). De methodiek is geëvalueerd in pilots op de hogere zandgronden in Limburg, Noord-Brabant en Gelderland.

The evaluation of the Nature Pact in 2017 showed that the intended nature policy would only lead to about 65% of the target range of the Birds and Habitats Directive in 2027. In 2019 the Dutch Parliament asked for a further exploration of the remaining task in order to achieve a higher target range. This analysis of all VHR species and habitat types confirms the earlier picture and indicates for which VHR species and habitat types the provinces have a special responsibility. An indication is given per province for which measures in which ecosystems should be given priority. It is also indicated with which other provinces could best be cooperated to achieve a favorable conservation status. Uit de evaluatie van het Natuurpact in 2017 bleek dat het voorgenomen natuurbeleid slechts zou leiden tot ca. 65% doelbereik van de Vogel- en Habitatrichtlijn in 2027. De Tweede Kamer heeft in 2019 gevraagd om een nadere verkenning van de resterende opgave om tot een hoger doelbereik te komen. Deze analyse van alle habitattypen en VHR-soorten bevestigt het eerdere beeld en geeft aan voor welke habitattypen en VHR-soorten de provincies een bijzondere verantwoordelijkheid hebben. Per provincie wordt een indicatie gegeven welke maatregelen in welke ecosystemen prioriteit zouden moeten krijgen. Ook wordt aangegeven met welke andere provincies het best kan worden samengewerkt om een gunstige staat van instandhouding te realiseren.

Wageningen Environmental Research (WENR) has described governance characteristics of nature policy and adjacent policy areas for nature in large waters, such as water policy and spatial policy. It was investigated which similarities and differences there are between the various policy areas and which lessons can be learned from this. This has resulted in a list of do’s and don’ts. The main conclusion is that the goals of the individual policy areas and the major landscape challenges, climate, biodiversity and energy, cannot be achieved effectively and sustainably without transcending (“system”) vision and coordination. One of the recommendations is to coordinate the major social and landscape design tasks at a national level on the basis of a joint vision: The Programmatic Approach to Large Waters PAGW, the Nature Profit Plan for Large Waters, Netherlands 2120. Wageningen Environmental Research (WENR) heeft governance-kenmerken van natuurbeleid en van aangrenzende beleidsterreinen voor natuur in grote wateren beschreven, zoals waterbeleid en ruimtelijk beleid. Onderzocht is welke overeenkomsten en verschillen er tussen de diverse beleidsterreinen zijn en welke lessen hieruit zijn te halen. Dit heeft geresulteerd in een lijst van handelingsopties en handelingsvalkuilen. De hoofdconclusie is dat de doelen van de individuele beleidsterreinen en de grote landschappelijke opgaven, klimaat, biodiversiteit en energie, niet effectief en duurzaam zijn te realiseren zonder gebiedsoverstijgende (‘systeem’)visie en afstemming. Een van de aanbevelingen is om op nationaal niveau vanuit een gezamenlijke visie de grote maatschappelijke en landschappelijke ontwerpopgaven af te stemmen die uit dezelfde beleidsarena komen: de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW), het Natuurwinstplan Grote Wateren, Nederland 2120. De beleidsarena waterveiligheid richt zich meer op het Nationaal Water Programma (NWP) en het Deltaprogramma (DP). Het Integraal Rivier Management (IRM) zit ertussenin

This essay explores the diverse forms of social engagement with nature, against the background of cultural identity. Cultural identity, used here as an umbrella term for the connections people feel with their environment, is a factor in the local nature conservation initiatives taken by people and businesses. Conversely, for some groups in society the landscape can represent a cultural identity with which they have no affinity at all. The report is based on a literature study and aims to contribute tothe public debate on the objectives of nature policy. This is illustrated by a few examples of innovative forms of public engagement with nature. A broad public debate that emphasises engagement with nature (whatever idea of nature that might be) and respect for everyone’s opinions is essential, not only to ensure that nature policy commands widespread support, but also to inspire cultural identity with nature. Dit essay onderzoekt de veelvormigheid waarmee natuurbetrokkenheid kan worden getoond tegen de achtergrond van culturele identiteit. Culturele identiteit, hier gebruikt als verzamelnaam voor de binding van mensen met hun omgeving, speelt een rol bij de maatschappelijke initiatieven voor natuurbescherming die burgers en bedrijven in hun leefomgeving ontplooien. Aan de andere kant kan het landschap voor bepaalde bevolkingsgroepen ook een culturele identiteit vertegenwoordigen waar ze juist geen binding mee voelen. Het rapport is gebaseerd op literatuuronderzoek en beoogt een bijdrage te leveren aan de maatschappelijk discussie over de doelen van het natuurbeleid. Enkele voorbeelden van vernieuwende vormen van burgerbetrokkenheid bij de natuur illustreren dit. Een brede maatschappelijke dialoog met nadruk op respect voor ieders mening, en op betrokkenheid bij de natuur (welke natuur dat ook moge zijn), is niet alleen wezenlijk voor een breed gedragen natuurbeleid, maar ook voor de culturele identiteit die daardoor mede kan worden geïnspireerd.

Vermaatschappelijking van natuur is de afgelopen jaren een belangrijk thema geweest in beleid en onderzoek. Dit rapport biedt een overzicht en analyse van studies naar vermaatschappelijking van natuur die in de periode 2014 tot en met 2017 voor het Planbureau voor de Leefomgeving en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit zijn uitgevoerd bij Wageningen University & Research. Het merendeel van de studies is erop gericht om inhoudelijke vragen te beantwoorden, zowel op het thema governance als op het thema maatschappij. Daarnaast zijn er studies die methodes ontwikkelen voor evaluatie van (beleid voor) vermaatschappelijking, en onderzoeken die vooral procesbegeleiding tot doel hadden. Dit rapport geeft een overzicht van al deze studies. Er wordt ingegaan op de concepten, analysekaders, methoden, actorgroepen, en onderzoeksvragen die worden geadresseerd en de voornaamste bevindingen van de studies. Het rapport gaat ten slotte in op kennishiaten en mogelijke resterende kennisvragen over vermaatschappelijking van natuur.---In recent years the increase of societal involvement of nature and the deinstitutionalisation of nature policy has become an important theme in research and policy. This report provides an overview and analysis of studies into the this topic carried out by Wageningen University & Research for the Netherlands Environmental Assessment Agency (PBL) and the Ministry of Agriculture, Nature and Food Quality in the four years from 2014 to 2017. Most of these studies set out to answer specific questions on issues relating to governance and society. The other studies were either on developing methods for evaluating the increase of societal involvement in nature or research mainly to support process management. This report gives an overview of all these studies. It examines the concepts, analytical frameworks, methods, actor groups and research questions addressed in the studies, the main findings of the studies, and the knowledge gaps and possible research questions concerning the societal involvement of nature and the deinstitutionalisation of nature policy that remain to be answered.

Social media are playing an increasingly important role in public debate. The aim of this analysis is to get a clear picture of how the subject of nature is represented on social media and how this affects the public debate on nature in the Netherlands. A range of software was used to collect social media posts about nature. These posts were then analysed using a combination of quantitative and qualitative methods at different levels (macro, meso, micro). The results show that nature is a live issue online and that it generally has positive connotations. At the same time, the confluence of different ideas about what nature really is can sometimes lead to heated discussions and a polarised debate. For a long time now the influence of this digital debate has extended beyond the online domain into the world of practical conservation management and nature policy. Social media spelen een groeiende rol van betekenis in het maatschappelijk debat. Het doel van deze analyse is om inzichtelijk te maken hoe het onderwerp natuur wordt gerepresenteerd op social media en hoe dit van invloed is op het maatschappelijk debat rondom de natuur in Nederland. Met behulp van diverse software is berichtgeving over natuur op social media verzameld. Deze berichten zijn vervolgens geanalyseerd via een combinatie van kwantitatieve en kwalitatieve methoden op verschillende niveaus (macro, meso, micro). De resultaten laten zien dat het onderwerp natuur online springlevend is en dat het overwegend positieve connotaties oproept. Tegelijkertijd leiden verschillende ideeën over wát natuur precies is bij tijd en wijle ook tot heftige discussies en een gepolariseerd debat. De invloed van dit digitale debat beperkt zich al lang niet meer tot het online-domein maar strekt zich ook uit tot de offline-praktijk van natuurbeheer en beleid.

In the Dutch province of Limburg not all natural areas are accounted for by the Model for Nature Policy (MNP) when assessing the realized nature targets in the Dutch Nature Network, for example in the studies for the evaluation of the ‘nature pact’ or Dutch governmental nature policy. Also the province has a long border with Germany and Belgium and the effect of their natural areas is not included in the evaluations. The MNP was therefore applied to calculate the effect of nature outside the official Nature Network and foreign nature on the viability of populations and species. When Limburg alone is assessed the viability of species and populations increases, especially if the extra natural areas are included. However, on a Dutch nation-wide scale the effects of both extra nature and foreign nature on species viability is negligible. This is due to the fact that the species that benefit in Limburg are already viable on a Dutch scale. The number of viable populations does increase, also in a national scale. In de provincie Limburg komt veel natuur voor die niet standaard wordt meegenomen bij beoordelingen van de realisatie van natuurdoelen in het Natuurnetwerk Nederland met het MNP, zoals voor de evaluatie van het Natuurpact. Daarnaast heeft Limburg veel natuur die grenst aan buurlanden, het effect daarvan is ook niet meegenomen in veel studies. Met het MNP is daarom het effect van het toevoegen van de natuur buiten het NNN en het buitenland op het aantal potentiële populaties en het duurzaam voorkomen van soorten doorgerekend. Als er alleen naar Limburg wordt gekeken, dan neemt in beide scenario’s het aantal duurzame soorten toe. Echter, op landelijke schaal is het effect nagenoeg afwezig, omdat vooral soorten toenemen die landelijk al duurzaam zijn. Het aantal populaties van die soorten neemt wel toe, ook landelijk.

Encouraging societal engagement with nature has become a goal of Dutch nature policy in its ownright. As such, there is a growing need to evaluate policies for societal engagement. However, lessexperience has been gained on evaluating this type of policy than, for example, policies for protectingand promoting biodiversity. The Netherlands Environmental Assessment Agency (PBL) asked StatutoryResearch Tasks Unit for Nature & the Environment of Wageningen University & Research to develop ananalysis & evaluation framework for policies that seek to foster societal engagement with nature. The framework can be used for the reflexive evaluation of the Nature Pact (Natuurpact) and of theAssessments of the Dutch Human Environment. This report contains a multiple analysis & evaluation framework that can be used to compile specific analysis & evaluation frameworks for policies that seek to foster societal engagement with nature. The framework is presented in the form of a set of cards in the Appendix. The main body of the reportcontains the conceptual underpinnings and explanatory manual. Maatschappelijke betrokkenheid bij natuur is een doel geworden in het natuurbeleid. Om beleid te kunnen evalueren dat daarop is gericht, is het nodig te reflecteren op aannames onder beleid en evaluatiemethodes. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat doelen, waarden, kennis en inzichten van maatschappelijke actoren een plek zouden moeten hebben in de evaluatieaanpak. Dit rapport zet een aantal evaluatiebenaderingen naast elkaar en biedt een handvat voor het zelf samenstellen van een analyse- en evaluatiekader in de vorm van kaarten.

The Natinonal Government carries system responsibility for nature. Some ambiguity in the understanding ofthe concept of system responsibility seems to exist, however. The ways in which system responsibility isimplemented vary in practice also. The Ministry of Infrastructure and the Environment gives expression to itssystem responsibility within spatial planning in a largely facilitating manner, but its role also shows someregulating elements. With regard to water policy there is, on the contrary, a largely regulating interpretationwith some facilitating elements. The Ministry of the Interior has a facilitating role concerning the issue ofdemographic decline. The Ministry of Economic Affairs is still searching for a way to handle its systemresponsibility in nature policy and is showing at the time of this research (beginning 2013) an inclinationtowards a largely facilitating role. The Assessment of the Dutch Human Environment may be helpful with thissearch by clarifying the concept, indicating further options for implementation and making clear what theconsequences will be of the different possible roles. Het afsluiten van Green Deals (GDs), waarbij maatschappelijke partners worden uitgenodigd om met oplossingen voor groene groei te komen, is een optie waarmee de Nederlandse overheid innovatie stimuleert. In dit onderzoek is nagegaan wat de bijdrage is van de 41 GDs Biodiversiteit (eind 2016) aan debeleidsdoelen, zoals verwoord in de Rijksnatuurvisie 2014 en de uitvoeringsagenda Natuurlijk Kapitaal. De ambities van de GDs blijken goed aan te sluiten op de verschillende beleidsdoelen. Ecologische effecten worden nauwelijks gemonitord. Desalniettemin lijkt het effect van veel GDs beloftevol, doordat vaak goede stappen worden gezet in het innovatieproces, met de juiste partijen, met concrete op natuur en biodiversiteit gerichte doelstellingen en met een grote potentie voor opschaling. Door een gerichtere sturing op deformulering van GD-doelen en de samenstelling van betrokken partijen, kan de effectiviteit van Green Deals nog verder worden vergroot.

The Natinonal Government carries system responsibility for nature. Some ambiguity in the understanding ofthe concept of system responsibility seems to exist, however. The ways in which system responsibility isimplemented vary in practice also. The Ministry of Infrastructure and the Environment gives expression to itssystem responsibility within spatial planning in a largely facilitating manner, but its role also shows someregulating elements. With regard to water policy there is, on the contrary, a largely regulating interpretationwith some facilitating elements. The Ministry of the Interior has a facilitating role concerning the issue ofdemographic decline. The Ministry of Economic Affairs is still searching for a way to handle its systemresponsibility in nature policy and is showing at the time of this research (beginning 2013) an inclinationtowards a largely facilitating role. The Assessment of the Dutch Human Environment may be helpful with thissearch by clarifying the concept, indicating further options for implementation and making clear what theconsequences will be of the different possible roles. Het Rijk is systeemverantwoordelijke voor natuur. Maar over de inhoud van het begrip systeemverantwoordelijkheidbestaat geen eenduidigheid. Er zijn bovendien verschillende manieren waaropsysteemverantwoordelijkheid in de praktijk vorm krijgt. In de ruimtelijke ordening vult het Ministerie vanInfrastructuur & Milieu haar systeemverantwoordelijkheid overwegend faciliterend in, maar haar rol kent ookregulerende elementen. In het waterbeleid is juist sprake van een overwegend regulerende invulling, metenkele faciliterende elementen. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken vult haar rol alssysteemverantwoordelijke voor demografische krimp faciliterend in. Het Ministerie van Economische Zaken isin het natuurbeleid nog zoekende hoe om te gaan met haar systeemverantwoordelijkheid en neigt ten tijdevan dit onderzoek (begin 2013) naar een overwegend faciliterende invulling. De Balans van de Leefomgevingkan helpen bij deze zoektocht door het begrip te verhelderen, opties aan te geven voor verdere invulling enduidelijk te maken wat de consequenties zijn van een bepaalde invulling.

Nederland kent een lange traditie van een scherpe scheiding tussen natuurgebieden en gebieden waar menselijk gebruik de boventoon voert. Niettemin tekenen zich de laatste jaren binnen het natuurbeleid een aantal ontwikkelingen af die mogelijk als inspiratiebron kunnen fungeren voor degenen die zich bezig houden met het maatschappelijk vastgoed. De nadruk komt meer en meer te liggen op de maatschappelijke en financiële haalbaarheid van het beleid. Gezondheid van mensen, beleving van natuur en natuurgebieden en de leefbaarheid komen centraal te staan. De hierboven omschreven ontwikkeling van het natuurbeleid kan in het kernbegrip vermaatschappelijking worden samengevat. Het natuurbeleid dat was gestoeld op de intrinsieke waarde van natuur, een sterke scheiding tussen natuur en cultuur en ecologische doelstellingen waarin het behoud van biodiversiteit prioriteit kreeg, is aan een herijking toe. Door zicht te krijgen op de perspectieven van de gebruiker, maatschappelijke ontwikkelingen bloot te leggen en mogelijke toekomstbeelden te formuleren wordt een stevige basis gelegd voor een robuust natuurbeleid dat verbreding mogelijk maakt naar beleving, recreatie en duurzaam gebruik. Wellicht is het ook voor het maatschappelijk vastgoed mogelijk via een vergelijkbare methodiek zicht te krijgen op de verschillende maatschappelijke drijfveren die van invloed zijn op het beleid rond het maatschappelijk vastgoed.

Nederland kent een lange traditie van een scherpe scheiding tussen natuurgebieden en gebieden waar menselijk gebruik de boventoon voert. Niettemin tekenen zich de laatste jaren binnen het natuurbeleid een aantal ontwikkelingen af die mogelijk als inspiratiebron kunnen fungeren voor degenen die zich bezig houden met het maatschappelijk vastgoed. De nadruk komt meer en meer te liggen op de maatschappelijke en financiële haalbaarheid van het beleid. Gezondheid van mensen, beleving van natuur en natuurgebieden en de leefbaarheid komen centraal te staan. De hierboven omschreven ontwikkeling van het natuurbeleid kan in het kernbegrip vermaatschappelijking worden samengevat. Het natuurbeleid dat was gestoeld op de intrinsieke waarde van natuur, een sterke scheiding tussen natuur en cultuur en ecologische doelstellingen waarin het behoud van biodiversiteit prioriteit kreeg, is aan een herijking toe. Door zicht te krijgen op de perspectieven van de gebruiker, maatschappelijke ontwikkelingen bloot te leggen en mogelijke toekomstbeelden te formuleren wordt een stevige basis gelegd voor een robuust natuurbeleid dat verbreding mogelijk maakt naar beleving, recreatie en duurzaam gebruik. Wellicht is het ook voor het maatschappelijk vastgoed mogelijk via een vergelijkbare methodiek zicht te krijgen op de verschillende maatschappelijke drijfveren die van invloed zijn op het beleid rond het maatschappelijk vastgoed.

Meer en meer trekt de Vlaming er in zijn vrije tijd te voet of met de fiets op uit om te ontspannen en te genieten van de natuur. Iedereen beleeft deze natuur op zijn eigen manier, en elk van ons heeft ook een eigen idee over wat natuur nu eigenlijk is. Feit is echter dat bomen en bossen voor de meeste onder ons onlosmakelijk verbonden zijn met natuurbeleving. Nochtans is Vlaanderen één van de meest ontboste regio's in Europa. Daarbij komt nog dat onze bossen over het algemeen klein en versnipperd zijn, wat hen verhindert ten volle hun functie te vervullen. Bovendien moeten we vaststellen dat, waar andere bosarme Europese gebieden volop een inhaalbeweging aan het maken zijn, er in Vlaanderen slechts zeer weinig bos bijkomt. Het is nochtans reeds jaren de wens van veel lokale overheden in Vlaanderen om ook op hun grondgebied bosuitbreiding en ecologische verbinding van bos te realiseren, en zo daadwerkelijk mee te bouwen aan een duurzamer lokaal milieu. Bos heeft immers vele positieve effecten op onze maatschappij: het zijn hotspots van biodiversiteit, ze gaan de klimaatswijziging tegen, filteren verontreiniging uit de lucht en hebben een positief effect op de volksgezondheid. Bovendien bieden toegankelijke bossen aan de omwonenden een fantastische plaats om even tot rust te komen. Niettegenstaande de vele beleidsintenties in structuurplannen, milieubeleidsplannen en jeugdruimteplannen, blijkt deze ambitie echter niet zo makkelijk naar realiteit te vertalen. De ervaring leert dat er een aantal belangrijke factoren zijn die de concretisering van bosuitbreidingsplannen door lokale overheden in de weg staan. Eerst en vooral is er vaak een gebrek aan middelen en menskracht. Daarnaast is de realisatie van bosuitbreiding en kleine landschapselementen een complexe materie, waarbij het niet altijd even makkelijk is zich een weg te banen in de ogenschijnlijke wirwar aan vergunningen en subsidiemogelijkheden. Tenslotte is men zich niet altijd even bewust van het grote maar veelal anonieme en zwijgende draagvlakdat voor dit soort initiatieven bestaat. Nochtans hoeft dit niet altijd zo te zijn. Door aan het lokale draagvlak een stem te geven kan dit soort projecten een levendige dynamiek krijgen, en krijgen vrijwilligers bovendien ook de kans hieraan een bijdrage te leveren. Om een antwoord te bieden aan de technische en administratieve vragen die zich hierbij kunnen stellen, heeft de Vereniging voor Bos in Vlaanderen vzw dit handige vademecum uitgewerkt, waarin zowel de technische aspecten van bosuitbreiding en -verbinding als de sensibiliserende component worden toegelicht. De bedoeling is lokale overheden een aantal zeer praktische en concrete tips te geven voor het realiseren van dit soort initiatieven, en aldus het werk een beetje lichter te maken. De vele versnipperde bossen in Vlaanderen kunnen echter ook baat hebben bij een betere verbinding door het aanleggen van kleine landschapselementen zoals heggen, houtkanten en dreven. Op die manier ontstaan ecologische corridors, die kansen bieden aan plant en dier om zich te verspreiden. In dit vademecum gaan we ook in op de rol die lokale besturen kunnen spelen bij het realiseren van bosverbinding door het aanleggen van kleine landschapselementen. Bosuitbreiding en -verbinding in Vlaanderen op een rijtje gezet: we hopen van harte dat met dit vademecum de Vlaamse lokale overheden een stap dichter kunnen komen bij het realiseren van vele mooie bosontwikkelingsprojecten. Krijgt ook uw gemeente er een speelbos, een wandelbos, een geboortebos, een CO2-bos, een energiebos of een smulbosrand bij?