Search

During the GreenResilient project, a business as usual system is compared with an innovative system in which more agro-ecological practices are tested.

Door overmatige aanvoer van diervoeders voor vlees-, ei- en melkproductie, kent Nederland een fosfaatprobleem. Dierlijke mest wordt hierdoor gediskwalificeerd tot afvalstroom, terwijl mest feitelijk een belangrijke grondstof is voor plantengroei. Bij organische mest draait het om de koolstof met daarbij verschillende mineralen waaronder ook stikstof. Afhankelijk van de samenstelling (C/N) werkt organische mest meer als voer voor het bodemleven dan wel als voeding voor de plant. Los van alle mestregels is het streven binnen de biologische sector om zoveel mogelijk biologische mest te gebruiken en daarmee kringlopen op landelijke of regi-onale schaal te sluiten. De laatste jaren komt ook bokashi in de mode. Enkele biologische boeren zijn de mogelijkheden hiervan aan het verkennen. Een veel gestelde vraag is of bokashi beter is dan compost. Je kunt beide producten echter letterlijk en figuurlijk moeilijk op één hoop gooien.

Deze brochure geeft een kort overzicht van de biologie, de ecologie en de meervoudige diensten van regenwormen aan landbouwers en geeft aanbevelingen voor de bevordering van deze buitengewone wezens in landbouwbodems.

In de biologische landbouw wordt vaak gezegd dat je eerst de bodem moet voeden en dat zo vanzelf de plant wordt gevoed. Uit onderzoek komt echter steeds duidelijker naar voor dat de plant zelf een zeer belangrijke rol speelt bij het voeden van de bodem. Daarmee is de cyclus gewas>beworteling>bodemleven>bodem>gewas weer rond.

Gewasresten van het landbouwbedrijf en maaisel uit beheersgebieden vormen reststromen die geschikt zijn als organische meststof. Deze reststromen kunnen als input voor composteren worden gebruikt. Bij composteren verdwijnt een deel van de organisch gebonden koolstof naar de lucht. Een alternatief is het fermenteren en conserveren van maaisel en andere inputs is het zogenaamde Bokashi-methode. Bokashi betekent “goed gefermenteerd organisch materiaal”. Met behulp van micro-organismen, zeeschelpenkalk en kleimineralen wordt het fermentatieproces in werking gezet.Het fermenteren vindt plaats onder zuurstofloze omstandigheden. In Noord-Holland zijn experimenten gedaan met het bereiden van Bokashi en die zijn vergeleken met compost. De waarde van Bokashi kan zich na toepassingen in de praktijk nog verder bewijzen. Deze meststof is uitgereden op een biologisch bloembollenbedrijf en fruitteeltbedrijf.De ervaringen met Bokashi-bereiding tot dusver en achtergronden hiervan staan in dit rapport.