öz ALTTAN ve ÜSTTEN SABİTLENMİŞ RİJİT BİR MODEL KAZIĞIN KOHEZYONSUZ BİR ZEMİNDEKİ YANAL DAYANIMI Analay, Bülent Yüksek Lisans, inşaat Mühendisliği Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. M.Ufuk Ergun Aralık 1999, 80 sayfa Bu tezde, kohezyonsuz bir zeminde oluşan yatay hareket sonucu alttan ve üstten sabitlenmiş rijit bir model kazığa etkiyen yükler incelenmiştir. Bu amaçla 20x20x15 cm. ebadında bir kesme kutusu tasarlanmış ve yapılmıştır. Bu düzenekte alışılagelmiş bir kesme kutusunun alt parçası yerine sabit, çelik bir platform kullanılmış olması onu diğer kesme kutularından farklı hale getirmektedir. Kutu bu çelik platform üzerinde rulmanlar sayesinde yatay olarak hereket edebilmektedir. 10 mm. çapında pirinç bir kazık değişik üst yükler altında yatay olarak yüklenmiş ve kazığa etkiyen yükler iki uçtaki yük okuyuculan ile ölçülmüştür. Kazığın yüzey sürtünmesinin ve kesit şeklinin yüklenmesine olan etkisini incelemek için de sınırlı sayıda deney yapılmıştır.Kum kutunun içine beş tabakada yerleştirilmiş ve her tabaka tokmaklanarak istenilen göreceli yoğunluk elde edilmiştir. Model kazıklar kutunun hemen hemen ortası denilebilecek bir yerine yerleştirilmiş ve kutu kenarları ile kazık arasındaki mesafe yeterince büyük tutulup zeminin kemerlerime etkisi yaratmaması sağlanmıştır. Sonuç olarak kazığın aldığı yükün, üst yükün artmasıyla arttığı gözlemlenmiştir. Alt ve üst kazık reaksiyonlarından yola çıkarak kazık üstündeki yatay yük dağılımı tahmin edilmiştir. Kazık arkasında oluşan üç boyutlu çökme mekanizmasının kazık reaksiyonlarından başka bazı reaksiyonların oluşmasına yol açtığı gözlemlenmiş ve bu ilave reaksiyonlann stabilite hesaplan sırasında göz önünde bulundurulması gerektiği düşünülmüştür. Kazık yüzeyinin sürtünme özellikleri ile kazık kesit şeklinin kazığın yatay kapasitesine büyük bir etkisi olmadığı görülmüştür. Anahtar kelimeler: Rijit kazık, soketlenmiş, üstten sabitlenmiş, kohezyonsuz zemin, yanal dayanım. vı ABSTRACT LATERAL RESISTANCE OF A RIGID SOCKETED SINGLE MODEL PILE, FIXED AT HEAD, IN A COHESIONLESS SOIL Analay, Bülent M.S., Department of Civil Engineering Supervisor Prof. Dr. M. Ufuk Ergun December 1999, 80 pages In this study, lateral resistance of a rigid socketed single model pile, which is also fixed at head, under the continuous movement, hence loading, of a cohesionless soil was investigated. For this purpose, a shear box with dimensions 20x20x15 cm. was designed and constructed. It is a modified shear box, because, there is a rigid, stable steel base instead of lower part of usual shear box and the upper part slides on that base by rollers. A 10 mm. diameter brass pile was loaded laterally under different surcharges and the loading on the pile was measured at both ends by transducers. Limited number of tests were also performed to study the effect of surface friction characteristics of the pile and shape of the cross- section of the pile. Sand was placed in the box at five layers and at each layer it was iiicompacted by a tamper to obtain the required relative density. The pile was placed almost at the center of the box and it was ensured that no arching effect occurs between the pile and sides of the box It was observed that the load on the pile due to movement of the box increases with increasing surcharge. The upper and lower pile reactions were studied and the lateral load distribution on the pile was estimated. Overall three-dimensional failure mechanism behind the pile is observed to cause an extra resistance over the pile reactions. It is believed that, this extra resistance should be considered in stability calculations. Key words: Rigid pile, socketed, fixed at head, cohesionless soil, lateral resistance IV 80