Search

ach of the round anniversaries of the Queen’s reign took place in a different socio-political climate, reflecting the dynamics of change in the United Kingdom. Elizabeth II celebrated the Silver Jubilee in 1977, the Golden Jubilee in 2002, the Diamond Jubilee in 2012, the Sapphire Jubilee of her reign in 2017 and finally, in 2022, the Platinum Jubilee. Although so much has changed since the Silver Jubilee, the Queen, through the preservation of her stance, has become a symbol of constancy and stability not only among Britons or Commonwealth citizens but perhaps also among people from other cultural areas of the world. All those anniversaries were abundantly and thoroughly reported in various national newspapers. However, the language applied to present the 2022 Platinum Jubilee by the popular press, and the language employed by the quality press to describe the same event differed significantly. The case study presented in this article shows how popular press representatives such as “Daily Mirror”, “The Sun” and “Sunday Mirror” and quality press representatives, “The Guardian” and “The Sunday Times” vary linguistically while delivering the same information to the reader. The case study contains the frequency and choice of idiomatic application, play on words and overall cultural significance.

Artykuł przedstawia tłumaczenie humoru, skupiając się na polskiej adaptacji filmu Red Notice (Czerwona nota). Poprzez badanie wzajemnego oddziaływania kultury i języka, analiza podkreśla rolę tłumacza jako mediatora kulturowego. Przez przykłady dialogów zawierające zwroty idiomatyczne i odniesienia kulturowe, artykuł ukazuje, jak polska wersja nie tylko wiernie tłumaczy elementy humorystyczne, lecz często je wzbogaca. Sukces tych adaptacji wiąże się z umiejętnością tłumacza w odwzorowywaniu leksykalnych i kulturowych odniesień, tworząc wersję, która zachwyca odbiorców docelowych. Wyniki analizy podkreślają, że tłumaczenie humoru jest sztuką, która ma wpływ na komunikację międzykulturową.

Zakłada się, że maski istnieją w różnych formach w różnych kulturach i maskę językową należy traktować jako wyraz kulturowego zakorzenienia języka. Z tej perspektywy ważne wydaje się zidentyfikowanie aspektów zdeterminowanych kulturowo, które okazują się być ukazywane lub ukrywane w wyrażeniach językowych. Ponieważ maska ​​prezentuje jedynie wybrane aspekty danego pojęcia/zjawiska, może równie dobrze zmienić jego ładunek aksjologiczny. Postawiono zatem pytania badawcze: czym jest maska ​​w języku, czy sprzyja komunikacji i jak funkcjonuje w rzeczywistym dyskursie?

The purpose of the article is to show the teaching of St. John Paul II on the Thessaloniki Brothers and their missionary ministry in the dimension of faith inculturation. Constantine (826–869) and Michael (c. 815–885), i.e. Saints Cyril and Methodius – were brothers who came from Thessaloniki, Greece, and are figures who still continue to arouse a great interest because of their contribution to the evangelization of some Slavic people and their cultural development through the creation of the alphabet, a written language in which they were able to learn about the Christian faith and the heritage of ancient Greece and Byzantium. The two Brothers are revered by both Orthodox Christians and Catholics because of their missionary ministry. It was carried out in unity with both the Patriarchate of Constantinople, which they belonged to, and Rome, as the popes gave their blessing and support to their ministry and the methods they used to preach the Gospel to the Slavs. Saint John Paul II, from the beginning of his pontificate, referred to the figures of Cyril and Methodius, emphasizing their ability to adapt their mission work to the mentality of the Slavs. He also declared them co-patrons of Europe that should breathe with „two lungs” – the western and eastern. The article is divided into three parts. In the first part, we learn about the historical background of their missionary expeditions. The second part presents the development of Cyrillo-Methodian thought in the teaching of John Paul II. The final part includes the Slavic Pope’s statements on the merits of the Holy Brothers for the spread of the Gospel among the Slavs and for the development of their culture.

Kultura laži Dubravke Ugrešić premašuje konvencionalne dosege kulturne kritike. Ona hoće dovesti u pitanje samu bit kulture, hoće izreći istinu o kulturi laži. Za to potrebno je osmisliti jezik koji će kultura razumjeti, ali koji će na osobit način biti neovisan o njoj. Samo se na taj način dva međusobno oprečna gledišta mogu dovesti u vezu. Ovdje se mora postaviti pitanje kako je moguće napraviti kategorički rez između dvaju iskustava i dvaju svjetova, osobito u kontekstu postmoderna brisanja fiksiranih uporišta. Je li kritika ono drugo ili ono drukčije od kulture, i otud, je li istina ono drugo ili ono drukčije od laži? Dosadašnja istraživanja ne idu dalje od upućivanja na razliku između izopćeničke i normativne perspektive. Stoga će se u ovome radu problematizirati: a) osnove jedne kritike koja istodobno ima namjeru biti različita i sveobuhvatna i b) osnove jedne kulture čija sveobuhvatnost istodobno ima namjeru isključiti ono što se od nje razlikuje. Pritom će se, s jedne strane, koristiti nazori feminističke epistemologije, a, s druge, semiotike i semiologije, jer se upravo u njima uvjerljivo prelama proturječna narav autoričine kritike kulture. Na taj će se način, u konačnici, steći uvidi u kritičku metodu Dubravke Ugrešić.

Człowieczeństwo to pojęcie, które oznacza cechy wspólne dla wszystkich ludzi, w tym ogół takich, które stanowią o różnicy gatunkowej pomiędzy człowiekiem a zwierzętami. Problem ten podejmował Jerzy Chmurzyński, entomolog, etolog i filozof, „ojciec polskiej etologii”, zadając pytanie: ile człowieka jest w zwierzęciu? Perspektywa badawcza etologii, przyjmując paradygmat ewolucyjny, obejmuje wszelkie organizmy żywe, zdolne do zachowania się. Artykuł przedstawia etologiczne ujęcie natury ludzkiej przez Chmurzyńskiego i formułowane na tej podstawie wnioski antropologiczne, etyczne i estetyczne. To ujęcie ukazuje z jednej strony zakorzenienie człowieka w świecie przyrody, a z drugiej takie cechy jego natury, nabyte w procesie ewolucji, które sprawiają, że człowiek przerasta poziom biologiczny. Wśród tych cech można wyróżnić: myślenie abstrakcyjne, język, etykę, estetykę i kulturę. Jerzy Chmurzyński, ukazując biologiczne korzenie człowieczeństwa, pomaga lepiej zrozumieć, co to znaczy: „być sobą w swojej ludzkiej naturze”. Wnioski w ten sposób formułowane stanowią formę „biologicznych drogowskazów”, które, mając uniwersalny charakter, mogą wzmocnić tradycyjny system etyczny, przeciwstawiając się zagrożeniu w postaci dewiacji zachowań Homo sapiens.

CEL NAUKOWY: Skonstruowanie definicji kognitywnej pojęcia obcego. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Jakie obrazy świata kryją się za odmiennymi profilami po- jęcia obcego? Wykorzystaną metodą jest analiza semantyczna tekstu. PROCES WYWODU: Rekonstruowanie sposobu profilowania i profili pojęcia obcego w tygodnikach opinii o odmiennej orientacji ideologicznej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Zrekonstruowanie w tygodnikach opinii o odmiennej orientacji ideologicznej dwóch profili obcego (izolacyjnego i inkluzyjnego) ujawniających odmienne obrazy świata społecznego i odsłonięcie procesu budowania semantycznych uzasadnień odmiennych manifestacji behawioralnych wobec obcego. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Przeprowadzona rekonstrukcja może być dla edukatorów ważnym wskazaniem do pracy nad sposobami artykułowania świata przez wychowanków, ponieważ poprzedzają one podejmowane przez nich działania.

Das Erlernen einer Fremdsprache und die Entwicklung von Kommunikationsfähigkeiten ist ein komplexer und mühsamer Prozess, der viel Übung erfordert. Neben dem Bewusstsein für die Notwendigkeit von Sprachkenntnissen erfordert er auch andere psycholinguistische Elemente wie Motivation und die Entwicklung positiver Einstellungen gegenüber der Sprache, Kultur und den Menschen, deren Muttersprache sie ist. Die Frage, die sich stellt, ist, wie man Schüler dazu ermutigen kann, in einer Fremdsprache zu kommunizieren und die Passivität zu durchbrechen, unabhängig von ihren sprachlichen und psychologischen Barrieren. In dem Versuch, diese Frage zu beantworten, zeigt die Arbeit eine Vielzahl von Sprachspielen auf, die unter Berücksichtigung kognitiver, emotionaler und sozialer Faktoren die Entwicklung von Sprechfähigkeiten erleichtern. Das Ziel ist es, die Möglichkeiten zur Unterstützung der Entwicklung von Sprechfähigkeiten durch den Einsatz von Spielen aufzuzeigen, die sich nicht auf die mechanische Übernahme von Satzmustern oder auf langweilige Wiederholungen und das Nachahmen von Lehrern beschränken. Durch die Teilnahme an den Spielen lernen die Schüler unbewusst Imitation und Wiederholung zu nutzen und verschiedene Strategien zu entwickeln, um miteinander zu kommunizieren, Fragen zu stellen, den Verlauf des Spiels zu verfolgen, Schlussfolgerungen auf der Grundlage von Beobachtungen anderer zu ziehen usw. Gleichzeitig lernen sie, im Wettbewerb zu stehen, während ihre Aktivitäten die Regeln des Spiels definieren und kontrollieren. Durch den Einsatz von Spielen im Deutschunterricht können wir die Schüler aktivieren und ihre Entwicklung beeinflussen. Spiele helfen den Schülern, ihre intellektuellen und taktischen Fähigkeiten zu verbessern, beeinflussen aber auch die Entwicklung des Gedächtnisses. Durch die Teilnahme am Spiel verwenden die Schüler die Sprache für einen bestimmten Zweck und haben keine Probleme mit der Kommunikation in deutscher Sprache. Daher sind Spiele im Bildungsprozess eine unverzichtbare Technik und ein Mittel, weil sie in erster Linie zur Entwicklung kognitiver und sozial-emotionaler Fähigkeiten der Schüler beitragen. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Forum Inicjatyw Lokalnych Warmii i Mazur (FIL WM) to jedno z czołowych przedsięwzięć z zakresu integracji i animacji społecznej, organizowanych w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2010–2020 przez Stowarzyszenie Forum Animatorów Społecznych Warmii i Mazur. Realizowane jest w oparciu o ideę animacji społecznej propagowaną przez Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej. Tworzy wielowątkową przestrzeń do dialogu animatorów i edukatorów, w tym miejsce do wymiany myśli i doświadczeń o edukacji międzykulturowej i jej roli w rozwoju potencjału społecznego Warmii i Mazur; budowania lokalnej sieci współpracy na rzecz ochrony i pomnażania dziedzictwa kulturowego regionu oraz poszukiwania nowych metod i form pracy w obszarze edukacji międzykulturowej. Artykuł przedstawia analizę tej przestrzeni wraz z jej poszczególnymi elementami a także opis założeń programowych i organizacyjnych FIL WM.

Literatura, także tworzona z myślą o dzieciach, odwołując się do słów Kazimierza Brodzińskiego, jest zwierciadłem wieku i narodu. Reagując na zmianę paradygmatu kulturowego, otwiera granice, wychodzi naprzeciw aktualnym potrzebom odbiorców, dostosowuje swój repertuar do ich zainteresowań i nowych praktyk narracyjnych. Współczesna wszechobecność technologiczna generuje niesymetryczność materii semiotycznej i kontekstu komunikacyjnego, która realizuje przemieszczenia w obszarowej triadzie: kultura – literatura – media, wywołując tym samym transgresje w literackich tekstach. Kwestionowanie konwencji pisma i druku powoduje modyfikacje w architektonicznej strukturze lektur, które stają się nielinearne, korzystają z języka starych i nowych mediów oraz na ich wzór zajmują się tematyką audiowizualnych produkcji. Artykuł uwypukla wybrane przeobrażenia dokonujące się w literaturze kierowanej do niedorosłego czytelnika w czasach kultury, która w spektakularny i audiowizualny sposób zmienia antropologiczny wymiar człowieka.

Autorka tekstu napisanego w formie eseju recenzyjnego wyłania z treści kolejnych rozdziałów monografii pewne tropy, asumpty, metafory, figury retoryczne, symbole, kategorie, które uspójniają jej rozumienie jako całości. Tworzą one, tym samym, horyzont czytania tekstów kultury dla pedagogiki. Są nimi przykładowo: pogranicza, granice, podróż, droga, powroty, dzieciństwo, wyobraźnia czy ciało. Transgresyjny charakter kultury ubogaca człowieka, a pedagogika kultury jest metaforycznym wehikułem przebudzeń, które nasycają edukację czynnikiem nie-obojętności.

Promene u položaju autonomnih pokrajina u Srbiji krajem šezdesetih godina 20. veka odrazile su se na odnose Kosova i Metohije sa Albanijom. Državni sekretarijat za inostrane poslove i Savezno izvršno veće počeli su 1967. godine da ohrabruju kulturno i ekonomsko povezivanje Kosova i Metohije sa Albanijom, objašnjavajući to strategijom za normalizaciju odnosa između Jugoslavije i Albanije. Nakon skupova u Prištini i Tirani i međusobnih poseta prosvetnih delegacija, dogovoreno je da se udžbenici iz Albanije koriste u školskom sistemu Kosova i Metohije, a kosovska preduzeća su svoju proizvodnju preusmerila na albansko tržište. Profesori Univerziteta u Tirani angažovani su u nastavi na prištinskim fakultetima. Izveštaji albanskih predavača iz Prištine omogućili su partijskom vrhu Albanije širok spektar informacija o situaciji u Jugoslaviji. Rad se primarno zasniva na neobjavljenoj arhivskoj građi Centralnog državnog arhiva Albanije u Tirani, uz korišćenje dokumenata iz srpskih arhiva kao i objavljenih istorijskih izvora i literature.

Člověk je mimořádně přizpůsobivým, a proto úspěšným živočišným druhem. Existuje mnoho spekulativních odpovědí na otázku, proč tomu tak je. Jednu z nich představuje hypotéza kulturní inteligence, která uvažuje o schopnosti kulturního učení jako o klíči k lidskému úspěchu. Cílem této práce je představit hypotézu kulturní inteligence jako podnětnou alternativu k etablovanějším přístupům v otázkách po původu lidské inteligence v čele s hypotézou obecné a improvizační inteligence. Jejich vzájemná komparace ukazuje, že hypotéza kulturní inteligence musí při popisu kulturní transmise nutně pracovat s flexibilními strategiemi sociálního učení, čímž ztrácí část své explanační síly. Nicméně to nemusí být ještě důvod k odmítnutí jejího zdravého jádra, protože existuje možnost, jak zkombinovat flexibilitu lidského uvažování s „hloupým“ procesem kulturní selekce, kterou nabízí koncepce metakognitivních strategií sociálního učení kognitivní psycholožky Cecilie Heyesové.

This paper examines Uruguayan society, which, despite its multiethnic origins, has developed a homogeneous culture. The main objective is to define the main cultural elements and describe the attributes of the Uruguayan ethnicity. Based on the analysis of socio-cultural specificities, the thesis provides practical recommendations to facilitate good relations with the Uruguayan nation. These may be particularly useful for business people, potential international students, travelers or other visitors to Uruguay, and others interested in learning about the local people and their culture. The theoretical section explains basic concepts related to identity, ethnicity and nation, and also introduces theoretical concepts and approaches to these ambiguous phenomena. The practical part contains interpreted data from field research conducted by the author in Uruguay in 2018. The research is based on qualitative research methods and consists of two focus group interviews with Uruguayans, four semi-structured interviews with recent immigrants, and long-term observation. The significance of the research is all the more valuable because the findings presented are unique in the field of this previously uncovered topic.

There has been made an attempt to depict the impact of hunters ‘patron’s cult on the hunting culture as well as ceremonials and painting representations.The research subject of the given paper are the selected examples of Saint Hubert heritage meant by intellectual, spiritual and material acquis in its entirety. The analyses indicates that the cult of St. Hubert influenced significantly the culture and hunting rites as well as iconographic texts. The manifestation of St. Hubert cult can be various texts, churches and temples as well as temples devoted solely to their patron, organizing masses and celebrating in honor of the Saint and organizing painting exhibitions where the main theme is the St. Hubertus’ vision.The patron of hunters and foresters , becoming the gestalt unifying people close to woods and building the bond of belonging to a group, symbolizes the values respected by the previously mentioned occupations as well as being the vital part of spiritual and material heritage of the society.

The purpose of the article is to demonstrate that Freud's theory in its late, mature form significantly goes beyond the model associated with the "repressive hypothesis" and thus can potentially be a useful conceptual tool for analyzing the contemporary non-repressive society and the form of subjectivity it creates. To this end, an outline of the development of the Freudian psychoanalytic theory will be presented in relation to the "repressive hypothesis" from the early period of his work, and then move on to the mature work of Freud to discuss its most important elements such as the concept of narcissism, reformulation of the relationship between anxiety and repression and the concept of duality of life and death drives.

Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na kicz jako kategorię z zakresu nauk społecznych i hu-manistycznych o odpowiednich implikacjach dla dyscypliny pedagogicznej Zagadnienie kiczu osadzam w ramach swoiście rozumianej i uprawianej refleksji kulturoznawczej. Układ pojęć niezbędnych do tego osadzenia przedstawiam w następującym porządku: kultura – sztuka – uczestnictwo w kulturze (sztuce) – wprowadzanie do uczestnictwa w kulturze (sztuce). W przyjętej perspektywie nakreślanie granic pomiędzy „sztuką”, „złą sztuką”, „antysztuką”, „kiczem” jest mało atrakcyjne. Problem ten zostaje uwolniony od niepotrzebnych napięć. Kluczem jest tutaj sposób rozumienia pojęcia kultura, który implikuje odpowiedni sposób rozumienia sztuki, a w konsekwencji uczestnictwa w kulturze (sztuce) oraz wprowadzania doń (co jest prymarną funkcją edukacji). Publikacja ma na celu zapoznanie Czytelnika z różnorodnymi sposobami myślenia na temat kiczu oraz zaproszenie go do dyskusji na jego temat.

Copyright of ANAFORA is the property of Anafora and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

The main topic of this article is the influence of the political situation in Slovakia and Ukraine on the identity of the Rusyn minority. The purpose is to clarify if the political situation in these countries can influence the identity of these people, and how. First, the Rusyn people and their identity, including the factors that are most influential to identity, are discussed. The author focuses on the phenomena such as culture, religion, and Rusyn organizations and their influence on the Rusyn identity. Is it possible that the political situation can somehow influence this identity through these factors? This article compares the past and current situation of the Rusyn minorities in Slovakia and Ukraine, as well as the different situations in both countries to the other. The methods used during the field research in Slovakia, Ukraine and Poland include interviews and the participant observation.

Celem artykułu jest omówienie zagadnienia narracji. Podjęto w nim rozważania na temat istoty narracji w perspektywie kulturowej i edukacyjnej oraz rozwojowej dzieci. Zdefiniowano znaczenie obrazowania narracyjnego. Wykorzystano analizę literatury jako materiału źródłowego. Wskazano na ważność zagadnienia, jego rozwój w ostatnich latach oraz istotę pedagogicznego dyskursu kształcenia. Rozważania osadzono w kontekście istoty kultury i edukacji, które ściśle wiążą się ze sobą. Podkreślona została rola języka w życiu człowieka, a także w dyskursie pedagogicznym, jako tym, który kształtuje osobowość i wnętrze młodego pokolenia. Podkreślono fakt, iż zadaniem pedagogicznego dyskursu w całym procesie edukacji jest wykazanie dbałości o poziom kompetencji językowej uczniów, co warunkuje w przyszłości istnienie człowieka w świecie. W dalszej części tekstu omówiono strukturę narracji wyodrębnioną i nazwaną przez Idę Kurcz. Wskazano również na rolę pedagogów, wychowawców, rodziców, którzy powinni z pełną świadomością i odpowiedzialnością dbać o narracyjny wymiar istnienia dziecka. Jednoznacznie stwierdzono nieodzowność narracji w życiu homo narrans, nie tylko w okresie dzieciństwa, ale również w życiu dorosłym, tym bardziej w czasach dominacji kultury obrazu oraz wzmożonego napływu wielości informacji.

U osnovne pastoralne izazove koje nameće sekularizacija ulazi vjerska ravnodušnost, odnosno smanjenje vjerskoga života i nedostatka osjećaja crkvenosti. Ako se uzme da je vjera put kojim se može spasiti, onda se vjera i njezina primjena u životu odnosi na bît Crkve i njezina poslanja. Sukladno tomu pisac, teološko-pastoralnim načinom evanđeoske prosudbe, na temelju znanstvenih istraživanja, povezuje odnos vjere i pastorala u crkvenom životu, u Europi i Hrvat­skoj, a potom govori o uzrocima i razlozima smanjenja vjere i crkvenosti. Raščlanjujući kulturno surječje hrvatskoga društva i pastoralni rad, govori o vjeri kao milosnom daru, za koji treba stvarati plemenito ozračje, da bi se što plodonosnije umnožila u vjernicima. Potom autor predlaže pastoralne smjernice o nužnosti pastoralne metanoje i načinu produbljenja vjere i crkvenosti.

V prispevku bodo predstavljene nekatere etične razsežnosti trenutne pandemije na eni in izstopajoče etične dileme ter izzivi, pred katerimi stoji človeštvo, na drugi strani. Ker v primeru pandemije narava (virus) primarno spodkopava ustaljene kulturne vzorce, to od nas terja ponoven kritični premislek fenomena kulture v njegovem razmerju do narave in življenja. Zato bo posebne pozornosti deležen klasični antropološki binom narava – kultura in tisti pojmi, ki opisujejo njegov etični značaj (kriza, telo, vrednote, pravice in svoboščine, morala, etika, svoboda, posameznik, družba).

Celem artykułu jest ukazanie roli i znaczenia refleksyjnej ekspresji narracyjnej w konstruowaniu wybranych technik badawczych o charakterze jakościowym w pracy pedagogicznej nauczyciela, zwłaszcza edukacji elementarnej. Skonstruowane przez autora techniki badawcze takie jak: dziennik refleksji, refleksyjny dziennik, esej refleksyjny, esej refleksyjno-dygresyjny są umocowane w paradygmacie podmiotowo-partycypacyjnym (Ciechowska, Szymańska 2018: 42–51; 257–27). Ich skonstruowanie zostało między innymi zainspirowane bogactwem warsztatu literackiego Laurence’a Sterna i Virginii Woolf. Prowadzone refleksje w wymiarze intra- i interpersonalnym, sięgające do wytworów kultury, służą z jednej strony pogłębianiu świadomości aksjologicznej podmiotów uczestniczących w badaniu, z drugiej zaś strony mogą stanowić cenne źródło zgromadzonych informacji, wymagających analizy i interpretacji badawczej, zgodnie z przyjętym paradygmatem, co może ułatwić zrozumienie swojego kulturowo-duchowego środowiska życia wewnętrznego. Jest to szczególnie istotne w doskonaleniu personalno-zawodowym i formacyjnym nauczycieli edukacji elementarnej. Ich kompetencje refleksyjno-narracyjne wydają się być ważne dla rozwijania ekspresji refleksyjno-narracyjnej dzieci, które w przyszłości będą twórcami, koneserami i odbiorcami kultury. Zastosowana metoda analizy zebranego materiału pod kątem dostrzeżenia związku narracji z refleksją i kulturą prowadzi ku zaakcentowaniu jego wartości w świetle wymienionych technik badawczych o charakterze narracyjnym. Wyraża się to w przyjęciu określonego postępowania badawczego obejmującego omawiane kwestie.

In recent times, intercultural education has become a response to the social challenges associated with the processes of globalization and migration. We witness extraordinary transformations that carry other cultures, languages, religions or thoughts, ideas. This article provides an outline of the dynamics of the development of an international group of adults on the example of research and development workshops. The „wealth” achieved by the group was associated with the ability to regulate exchanges, a kind of transfer to create new contacts and relationships, develop intercultural knowledge conducive to the creation of a new group based on good communication, education and sensitivity.

Obecność kultury antycznej w życiu współczesnego człowieka od lat ulega drastycznej redukcji. Niemniej wydaje się, że badania nad starożytnością klasyczną oraz przede wszystkim jej wpływami na kulturę nowożytną rozwijają się dobrze. Celem artykułu, ze względu na charakter tego tomu, jest próba syntetycznego ujęcia współczesnych badań właśnie nad recepcją antyku grecko-rzymskiego w kulturze polskiej ze wskazaniem wybranej literatury przedmiotu oraz dominujących tendencji, wśród których obok wciąż rozwijających się badań literackich do głosu coraz częściej dochodzą te skoncentrowane na recepcji mitów, recepcji antyku w teatrze czy w kulturze popularnej. Przykładowym ujęciem, na podstawie którego chcemy wskazać funkcjonowanie motywu antycznego na różnych poziomach, jest historia obecności Antygony w polskim teatrze.

Primate Stefan Cardinal Wyszyński lived in the times of the formation of the Union, which was then called the West European Union. He recalled equal rights of all nations and peoples, while highlighting their own distinctiveness and heritage. The primate said that the common concern of the nations, especially those of Central Eu­ro­pe, may remind us that Europe regains its authority in the world through the Gospel and begins to inspire confidence among peoples and all continents.

Although the Czechoslovak theme was not of particular interest in the journalism of “Kultura” (compared to Ukrainian or Lithuanian issues), it covered issues concerning Poland’s southern neighbour. The year 1968 marked a special period of increased interest in Czechoslovakia and the associated process of a series of social, political and economic reforms, which went down in history under the name of the Prague Spring. The period after the invasion by the Warsaw Pact troops and the start of the so-called process of normalization was also closely commented on by columnists and analysts of “Kultura”. However, particular attention was paid to the activities of the opposition in the area of Charter 77. The purpose of this article is to show how the Parisian “Kultura” referred to the opposition movement in Czechoslovakia. Moreover, Czechoslovak writers associated with Czechoslovak immigrant communities spoke out more often in “Kultura” pages

Celem artykułu jest analiza „Podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej”, obowiązującej od września 2017 roku, oraz podręczników edukacji wczesnoszkolnej serii wydawniczej WSiP Szkolni przyjaciele pod kątem wychowania do kultury. Skoncentrowano się na wartościach i normach społecznych jako wiodącego elementu w oddziaływaniach wychowawczych szkoły, ale uwzględniono także zakres kultury materialnej i symbolicznej zawartych w powyższych źródłach. Zastosowana analiza dokumentów w przypadku podstawy programowej obejmuje swym zakresem cele kształcenia w szkole podstawowej oraz cele i treści kształcenia w klasach I–III. Badanie dotyczy systemu wartości jakie autorzy podręcznika pragną przekazać kolejnym pokoleniom i postaw, które uważają za najważniejsze. Uwzględniono koncepcję ukazywania przez podręczniki rzeczywistości w jej różnych wymiarach – społecznym, materialnym, politycznym; mając na uwadze wiek i możliwości percepcyjne odbiorców tych treści. W wyniku badań stwierdzono, że w porównaniu do zarzutów pojawiających się względem poprzednio obowiązującej podstawy programowej, ta zawiera odniesienia do ponadczasowych wartości dobra, prawdy i piękna, przytoczone są konkretne wartości odnoszące się do patriotyzmu, wychowania obywatelskiego, mniejszy nacisk kładą autorzy na postawy twórcze uczniów i poznanie dorobku w zakresie muzyki czy plastyki. Autorzy podręcznika położyli największy nacisk na wpajanie uczniom społecznych norm i wartości obowiązujących w szkole i rodzinie. Obraz świata prezentowany w podręcznikach jest nieco wyidealizowany i stereotypowy.

CEL NAUKOWY: Celem analizy jest konceptualne zarysowanie modelów człowieczeństwa przy­szłości. W zamierzeniach artykułu mieści się również przedstawienie refleksji nad kondycją współ­czesnego człowieka w kulturowym kontekście ponowoczesności. Kontekst ten dla celów niniejszej pracy zostanie określony mianem ponowoczesnego romantyzmu. NARZĘDZIA I METODY BADAWCZE: Przedmiotem diagnozy jest model człowieczeństwa ufor­mowany na podstawie „aksjologicznych antynomii współczesności”. Pozwalają one kulturę po­nowoczesności zestawić ze wzorcami typowymi dla XIX-wiecznego romantyzmu. W rezultacie człowieczeństwo da się opisać poprzez wewnętrzne napięcia, które wyznaczają terminy: tymcza­sowość – nieśmiertelność, samorealizacja – poświęcenie; konsumpcja – praca; vita activa – vita contemplativa. Praca ma charakter socjologicznej analizy teoretycznej. Jej celom służy metodologia „postmodernistycznej nauki”. Przez to też narzędziem diagnozy stanie się metafora oraz kategoria archetypu, pozwalająca ostatecznie dookreślać horyzonty człowieczeństwa. PROCES WYWODU: Wywód składa się z trzech części. W pierwszej z nich wprowadzona zostaje metafora labiryntu – podstawowe narzędzie poznania i diagnostyki. Pozwoli ona wyeksponować podstawę napięcia w konstrukcji człowieka i odnaleźć wiodącą narrację kształtującą współczesne człowieczeństwo. Jest nią ponowoczesny romantyzm. Identyfikacja odmian i cech narracji ponowo­czesnego romantyzmu to drugi etap pracy. Legitymizuje on zastosowanie w kolejnej już – trzeciej części – kategorii archetypu. Pojęcie to umożliwi wskazanie ukrytych w narracji ponowoczesnego romantyzmu wzorów człowieczeństwa. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Podstawowym wynikiem analizy są modele ponowoczesne­go człowieczeństwa zapisane w archetypach Prometeusza, Orfeusza, Ikara i Narcyza. Ich szcze­gółowa diagnostyka pozwala wskazać podstawowe nurty formacyjne człowieczeństwa, takie jak: transhumnaizm, indywidualizm i imaginaryzm. Jednocześnie umożliwia identyfikację ograniczeń każdego modelu i wskazanie związanych z nimi zagrożeń. WNIOSKI, INNWACJE, REKOMENDACJE: Ostateczne wnioski i rekomendacje wiążą się z ana­lizą ponowoczesnego romantyzmu. Nurt ten daje się opisać w dwóch formach: ideacyjnej i zwul­garyzowanej – przepracowanej przez kulturę popularną. Pierwsza z wymienionych określa szansę formującego się na jej podstawie modelu, a druga eksponuje zagrożenia.

In a globalizing world, interaction with different cultures has become a matter of everyday life. Multiculturalism is determined by the awareness of cultural differences and, at the same time, by opening or closing oneself to the otherness, and entering into interactions. The article discusses the role of the teacher in multicultural and intercultural education. Moreover, the author discusses multicultural and intercultural competences as well as teacher’s role related to their development. The teaching and educational work contributing to translating the theoretical knowledge, and postulates of multicultural education, into practical situations which take place at school are also defined in the article.

Copyright of Tekst i Dyskurs is the property of University of Warsaw and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Artykuł ma na celu ukazanie roli Kościoła w społeczeństwie staropolskim na przykładzie określonego obszaru (archidiakonatu gnieźnieńskiego) w określonym czasie (XVII wieku). Przestawia wybrane aspekty zagadnienia. Omawia duchowieństwo świeckie oraz funkcjonowanie parafii. Podstawowym wyznacznikiem stały się funkcje społeczne i ich zinstytucjonalizowany efekt – szpitale, szkoły i bractwa oraz rola kulturotwórcza. Były one wyrazem dwóch wielkich zadań Kościoła w epoce reformy, zapoczątkowanej uchwałami soboru trydenckiego: szeroko pojętej edukacji dotyczącej całego społeczeństwa oraz charytatywności będącej praktycznym skutkiem miłosierdzia. Oba miały na celu wychowanie społeczeństwa.

W artykule podjęta została próba charakterystyki teoretycznoliterackich i kulturologicznych poglądów Stanisława Lema. Do podstawowych składników światopoglądu autora Filozofii przypadku należy kategoria „gry”, określająca z jednej strony to, co przypadkowe (losowe), z drugiej jednak strony „gra” wyznacza szeroki kontekst filozoficzny odnoszący się do pytań o celowość (teleologiczność) Natury i reguły, którym podlega kulturogeneza. Pewne analogie do probabilistycznej koncepcji gry dostrzec można na kartach Prawdy i metody Hansa-Georga Gadamera, który odnajduje podobieństwo „gry” do „ruchu przyrody”. Według Gadamera Natura jest swoistym wzorcem „sztuki-gry”. Z kolei zdaniem Stanisława Lema kultura jest „urządzeniem przeciwlosowym”, odpowiedzią człowieka na nieznane w pełni prawa/reguły Natury.

CEL NAUKOWY: Celem rozważań uczyniono próbę dokonania pogłębionej analizy doświadczeń kobiety, przebiegających na tle trajektorii jej życia, jak również opisania jej mikroświata, zaakcen‑ towania procesów autoidentyfikacji i autowaloryzacji w walce z presją codzienności poprzez ich poznanie i rekonstrukcję, potrzebę (z)rozumienia wysiłku biograficznego konstruowania tożsamo‑ ści badanej oraz wskazania potencjału codziennego, jak też uwrażliwienie na różnorodność do‑ świadczeń kobiecości. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Poszukiwano odpowiedzi na pytania: Jak konstytuuje się podmiot? Jak konstruuje codzienność i jakie nadaje znaczenia jej przejawom? Na ile jednostka może decydować o sobie, a na ile inni określają, kim była, kim jest, kim będzie? Jakie trajektorie egzystencjalne przedstawia narratorka? Jakie znaczenie ma trajektoria cierpienia dla przebiegu biografii? Zastosowano metodę biograficzną i wywiad narracyjny. PROCES WYWODU: Przedstawiona została analiza trajektoryjnych doświadczeń kobiety w sytuacji małżeństwa, w kontekście wyodrębnionych przez nią w czasie konstruowania narracji trzech przestrzeni jej życia. Następnie zaprezentowany został scenariusz przebiegu trajektorii, wskazujący przebieg życia i znaczenie kompetencyjności osób w nie zaangażowanych z perspektywy badanej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza narracji wskazuje złożone źródła cierpienia kogoś, kto czuje się nieakceptowany, podporządkowany idei nibylandii małżeńskiej, kto nie ma zasobów do zaakceptowania siebie w roli, kto nie ma już czasu na przemianę oraz potrzebę refleksyjnej inklu‑ zji, umożliwiającej pomoc tym, którzy są na pograniczu, pomiędzy i poza. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zaprezentowana w tekście walka z presją codzien‑ ności w narracji jest próbą tworzenia przestrzeni do dyskursu umożliwiającego rozumienie i poro‑ zumienie międzyludzkie, kulturową zmianę. Proces autoidentyfikacji i autowaloryzacji zanurzony w kulturze życia rodzinnego uwrażliwia na problemy i emocje, jakich może doświadczać współczes‑ ny człowiek, i umożliwia przyjrzenie się życiu z własnej bądź obcej perspektywy, co z kolei może stanowić warunek zrozumienia zastanego mikroświata.

The paper focuses on universals that can be found in most cultures. The perspective which is presented in the paper is based upon a belief that universals are not an antinomy or antithesis to cultural diversity. Such a view is in line with this of numerous anthropologists who claim that the need for questioning the universals comes from their great number and multi-facetedness as well as life worlds that are constructed by individuals living in diverse communities. The paper is related to global education of adults in the society, the one that serves global understanding and global order. Bearing in mind the growing nationalist tendencies even in historically tolerant countries such as Sweden, the UK or the USA, it is advisable that we talk about these challenges and values and include in educational offers the content that inspires reflection of things that are common for all humans. The text presents chosen plots of the current debate on cultural universals, displaying especially the arguments for including this issue to the educational programme for cducators and to the educational offer for adults.

In autumn 1984 Jerzy Giedroyc published a German issue of Kultura. It contained articles by Polish authors such as Konstanty Jeleński, Adam Michnik, Zdzisław Najder, Jan Józef Lipski, Jerzy Stempowski, Czesław Miłosz, Gustaw Herling-Grudziński and Stanisław Swianiewicz. This list of renowned names emphasized the wish to familiarize the German reader with the greatest writers closely or loosely connected with the Literary Institute. The issue contained texts not only on the Polish-German relations, but was also a genuine attempt at promoting Kultura in German circles. An article by Swaniewicz was dedicated to the life of Władysław Studnicki – the most important representative of the pro-German faction during War World I and the Second Polish Republic. The article has never been published in the Polish language. Courtesy of the Literary Institute in Masoins-Laffitte, Folia Historica Cracoviensa presents the original Polish work which was later translated into German. It is a very special text. Not only does Swaniewicz perfectly outline the key tenets of Studnicki’s doctrine and detail the social backdrop of Studnicki’s opinions, but he also revisits a number of personal memories of this figure. Thanks to Swaniewicz, in addition to studying the concept of the leading Polish ‘Germanophile’, we may also sense it through the author’s insightful and, at times, surprising interpretation.

In autumn 1984 Jerzy Giedroyc published a German issue of Kultura. It contained articles by Polish authors such as Konstanty Jeleński, Adam Michnik, Zdzisław Najder, Jan Józef Lipski, Jerzy Stempowski, Czesław Miłosz, Gustaw Herling-Grudziński and Stanisław Swianiewicz. This list of renowned names emphasized the wish to familiarize the German reader with the greatest writers closely or loosely connected with the Literary Institute. The issue contained texts not only on the Polish-German relations, but was also a genuine attempt at promoting Kultura in German circles. An article by Swaniewicz was dedicated to the life of Władysław Studnicki – the most important representative of the pro-German faction during War World I and the Second Polish Republic. The article has never been published in the Polish language. Courtesy of the Literary Institute in Masoins-Laffitte, Folia Historica Cracoviensa presents the original Polish work which was later translated into German. It is a very special text. Not only does Swaniewicz perfectly outline the key tenets of Studnicki’s doctrine and detail the social backdrop of Studnicki’s opinions, but he also revisits a number of personal memories of this figure. Thanks to Swaniewicz, in addition to studying the concept of the leading Polish ‘Germanophile’, we may also sense it through the author’s insightful and, at times, surprising interpretation.

The article presents a measurement tool validation process diagnosing an adult person’s cultural participation styles. Its objective is to describe the obtained results at individual stages of the validation and determine the connection between cultural participation styles and cultural systems presented by sociologists of culture. Consequently, cultural participation style of an adult person is the subject of the research. The pilot studies as well as the actual research have been conducted in Opolskie province. The research sample amounted to 100 respondents, then 400 respondents, respectively.The theoretical construct of Kazimierz Obuchowski describing the objective and subjective standard of functioning of an individual and a cultural system according to Antonina Kłoskowska served as the theoretical and methodological basis for the research.An analysis of the research results has been conducted as part of the Statistical Package for the Social Sciences program (SPSS). It included a factor analysis and determined the reliability as well as external and internal accuracy of the cultural participation styles scale. The reliability coefiicient – the Cronbach’s Alpha – approached high values. It came out at 0,95 for the subjective style of participation, and at 0,88 for the objective style. The internal validity of the scale has been confirmed by the Pearson correlation coefficient. It came out at r= - 0,79. The values reflecting the correlation between the analyzed styles and the subjective dimension of the quality of live, have proved satisfactory as well, and confirmed the internal validity of the instrument. They came out at r= 0,45 for the subjective style of participation, and at r= -0,38 for the objective style.The scale suggestion includes 54 statements grouped in two main dimensions: the subjective and objective cultural participation styles.

Copyright of Filozofija i Drustvo is the property of University of Belgrade, Institute for Philosophy & Social Theory and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Filozofija i Drustvo is the property of University of Belgrade, Institute for Philosophy & Social Theory and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Filozofija i Drustvo is the property of University of Belgrade, Institute for Philosophy & Social Theory and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Filozofija i Drustvo is the property of University of Belgrade, Institute for Philosophy & Social Theory and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

U radu su, kao predmet istraživanja, sagledani: dva ključna modusa oblikovanja semiosferne unutrašnje dezorganizovane supstrukture u neelastičnom semiosfernom jezgru kulture; odnosi totalitarne kulture prema izvesnim vidovima sopstvene unutrašnje Drugosti, odnosno prema unutrašnjem alteritetu. Predmet izučavanja razmotren je u kontekstu Andrićeve Proklete avlije, koja je, u metodološkom smislu, analizirana kao tipična studiju slučaja zbog toga što je reprezentativni primer oštrog otklona autokratskog režima od sopstvene unutrašnje Drugosti. Akcenat analize je na sudbini Ćamil efendije kao svojevrsnog političkog zatvorenika i, s tim u vezi, na negativnom odnosu Otomanske imperije prema demokratskim idealima vezanim za pravo na slobodu mišljenja i govora (isegoria, parrhesia). Osim negiranja izegorije kao indikatora demokratičnosti, zapaženo je da je odstupanje od Dekaloga sledeći ključni standard putem kojega totalitarna otomanska kultura identifikuje otklon od svoga samoopisivanja i to odstupanje artikuliše kao sopstveni unutrašnji alteritet podložan kazni. Predmet istraživanja je dominantno razmotren s pozicija teorije o semiosferi Jurija Mihajloviča Lotmana, uz vokaciju izvesnih imagoloških aspekata koji su kompatibilni sa pomenutom teorijom.

W artykule pojęcie narodu jest odniesione do ideałów liberalizmu i komunitaryzmu. Zwięźle są też zaprezentowane liberalizm i komunitaryzm. Ukazany jest również ontyczny oraz funkcjonalny status narodu, który jest naturalną społecznością gwarantującą człowiekowi wolność oraz możliwość zrealizowania się jako istota społeczna. Na podstawie przeprowadzonych analiz autor dochodzi do przekonania, że wskazane byłoby dowartościowanie fenomenu narodu zarówno przez zwolenników liberalizmu, jak i komunitaryzmu. Oznacza to, że zwolennicy liberalizmu, w imię realizacji własnego podstawowego ideału, jakim jest ochrona ludzkiej wolności, powinni właściwą sobie niechęć wobec różnych form społeczeństwa, które zazwyczaj postrzegają jako zagrożenie dla ludzkiej wolności, zastąpić wsparciem poszczególnych narodów w rozwoju. Natomiast komunitarianie, akcentując rolę różnych form społeczeństwa w ludzkim życiu, na pierwsze miejsce wśród nich powinni wysunąć naród, gdyż w ludzkim sposobie istnienia odrywa on rolę, której nie może spełnić żadna inna forma społeczeństwa.

Artykuł podejmuje problem atrakcyjności koncepcji zrównoważonego rozwoju dla szeroko rozumianej sfery edukacji. Ta nowa idea, kojarząca się raczej ze światem biznesu i ekonomią, mieści wiele ciekawych treści, które mogą być z powodzeniem wykorzystywane w procesach nauczania. Koncepcja zrównoważonego rozwoju dotyka bowiem tak aktualnych problemów społecznych, jak m.in. świat wartości, tolerancja wobec odmienności, zjawisko wykluczenia czy harmonijny rozwój indywidualny i społeczny. Wiele postulatów oraz rozwiązań wypracowanych w ramach koncepcji równowagi w rozwoju spotyka się z dużym zainteresowaniem edukacji. Koncepcja zrównoważonego rozwoju może okazać się inspiracją dla tworzenia nowych treści w szerokim nurcie edukacji, wpływając na poszerzenie jej pola badawczego, oraz zapoczątkować zmiany wykorzystywanych przez pedagogikę metod, tym bardziej że idea ta ma dziś zasięg wyraźnie globalny.

Artykuł przedstawia najważniejsze cechy dyskursu Artura Hutnikiewicza w jego pracach o twórczości Stefana Żeromskiego. Mój wywód oparłam na pierwszym zdaniu z monografii uczonego Żeromski: „Książka, którą się tu przedstawia czytelnikowi, jest próbą syntetycznego opisu zjawiska literackiego o nazwisku »Żeromski«”. Analiza poszczególnych sekwencji tego zdania, wzmocniona bogatą egzemplifikacją z różnych prac Hutnikiewicza, pozwoliła określić zarówno najważniejsze cechy pisarstwa Żeromskiego w jego ujęciu, jak i wskazać najbardziej charakterystyczne elementy stylu wybitnego badacza, a także wyakcentować rangę wybranej przez niego metodologii (ujęcie syntetyczne).

Bezsporny jest fakt oddziaływania hellenizmu na antropologię chrześcijańską. Dyskusja dotyczy tego, czy antropologia chrześcijańska odstąpiła od tradycji hebrajskiej i przyjęła wizję człowieka, proponowaną przez myśl grecką, czy tylko przyjęła słownictwo i w jakimś zakresie metodologię. Autor broni oryginalności antropologii Nowego Testamentu, zarówno w odniesieniu do myśli hebrajskiej, jak też myśli greckiej. Chrześcijanie korzystali z hellenistycznych źródeł, ale nieustanne starali się zachowywać ortodoksyjność, szczególnie w sytuacji korzystania z dorobku nurtu hellenistycznego. Konsekwencje soteriologiczne antropologii chrześcijańskiej idą dalej niż konsekwencje soteriologiczne antropologii hebrajskiej, ale też różnią się od tego, co oferuje soteriologia hellenistyczna.

Relacja liturgii i czasu jest głęboko zakorzeniona w naturze celebracji. Liturgia wydarza się w czasie, ale z drugiej strony ma ona zdolność interpretowania czasu i jego percepcji. W świecie, który bywa nazywany epoką prędkości, nie tylko liturgia potrzebuje czasu, ale także czas potrzebuje liturgii. Ta wzajemna relacja między czasem a liturgią jest treścią niniejszego artykułu, prezentując zarówno wymiar antropologiczno-fenomenologiczny jak i teologiczny clebracji liturgicznej oraz jej wkład w kształtowanie doświadczenia czasu.

The following article has two goals. The first is the presentation of theoretical approaches to the translation of culture-specific content and explanation of some relevant terms, which include culture, interculturality, intercultural competence and translational cultural competence. The second is to discuss practical teaching problems and possible solutions that translational didactics must keep in mind in its research perspective. The practical considerations relate to the transfer of written texts and to the education of students who gain their first experiences in translational activity. With questions about the text, which trigger its analysis on the macro- and microstructural level, the students should be motivated to approach cultural content reflexively and to reflect it in the target language. [ABSTRACT FROM AUTHOR]