Search

The article deals with the problem of permissibility of abortion from the libertarian point of view. It employs Block’s theory of victionism and Hohfeld’s analysis of normative relations to demonstrate that, according to libertarianism, there is a natural right to kill the late foetus, provided that the foetus violates the mother’s property rights and killing it complies with the proportionality-gentleness principle. It is also shown that the proportionality principle in self-defence, contrary to the proportionality principle in retribution and restitution, must be interpreted as the gentleness principle (Block) in pain of violating the principle of ubi jus ibi remedium (no right without a remedy) and the law of non-contradiction. Notwithstanding the above, killing the foetus is not the ‘gentlest manner possible’ (Block) of stopping the violation of a mother’s property rights at the current stage of developm ent of medical science. Therefore, a mother is only permitted to evict the foetus in a non-lethal way. W artykule tym został poddany analizie problem aborcji w filozofii i politycznej libertarianizmu. Wszystkie postawione hipotezy zostały zweryfikowane pozytywnie. Jak zostało wykazane, libertariańska teoria praw naturalnych uznaje prawo do zabicia płodu będącego podmiotem praw, jeżeli narusza on prawa innych osób i zabicie go jest najmniejszym możliwym środkiem skutecznej obrony tych praw. Na obecnym etapie rozwoju wiedzy medycznej sytuacja taka nie ma jednak miejsca. W obecnie istniejących okolicznościach libertariańska teoria praw naturalnych nie dopuszcza możliwości prawnej zabicia późnego płodu. Uznaje ona natomiast naturalne prawo matki do dokonania jego eksmisji.

Artykuł prezentuje krytyczną analizę trzeciej koncepcji wolności Quentina Skinnera oraz leżącą u jej podstaw teorię wolności negatywnej Isaiaha Berlina z perspektywy filozofii politycznej libertarianizmu. Autor wskazuje, że każda sensowna teoria wolności presuponuje teorię uprawnień moralnych i identyfikuje takie presupozycje w koncepcji Skinnera; zauważa jednak, że idea, jakoby sama świadomość zależności od arbitralnej władzy politycznej konstytuowała naruszenie (trzeciej koncepcji) wolności, stoi w sprzeczności z teorią uprawnień moralnych, która jest konieczną presupozycją pojęcia wolności. Artykuł krytykuje także pogląd Skinnera, jakoby linia demarkacyjna między poszanowaniem (trzeciej koncepcji) wolności a jej naruszeniem przebiegała zgodnie z podziałem między ustrojem monarchicznym a parlamentarnym. Autor argumentuje – za Hansem-Hermannem Hoppe – że skala naruszeń wolności i uprawnień w ustrojach parlamentarnych z właściwą im dużą rolą legislatywy jest ceteris paribus większa niż w opierających się na prawie jako przeciwieństwie legislacji ustrojach monarchicznych z uwagi na fakt preferencji czasowej przywódców politycznych. Arguing from a libertarian position, the present paper critically analyses the Quentin Skinner’s third concept of liberty and one of its main points of departure, i.e. Isaiah Berlin’s theory of negative freedom. The author points out that every plausible theory of liberty presupposes a theory of moral rights and he identifies such presuppositions within Skinner’s theory. However, the author contends that the idea according to which one’s awareness of being subjected to the arbitrary political power is alone enough for the infringement of (the third concept of ) liberty to take place, contradicts the theory of moral rights which is a necessary presupposition of every sound theory of liberty. The paper also criticises Skinner’s view according to which a demarcation line between respecting and infringing on (the third concept of ) liberty reflects a division between parliamentary and monarchical regimes. Following Hans-Hermann Hoppe, the author argues that because of the institutional factors influencing political leaders’ time preference schedules, the amount of liberty and rights invasions in the parliamentary systems based on a significant role of legislature is, ceteris paribus, bigger than in the monarchical orders that are based on the concept of law as opposite to legislation.

Leitmotivem niniejszej publikacji jest specyficzne podejście do badania kwestii związanych ze współczesną filozofią polityki. Wychodząc naprzeciw złożoności procesów politycznych i społecznych oraz konieczności przyjrzenia się problemom z pogranicza różnych obszarów życia i refleksji (np. biopolityka, teoria tożsamości) przyjęliśmy metodę dedukcyjną i analityczną, specyficznie zaś metodę szerokiej równowagi refleksyjnej jako pryzmat oglądu poruszanych w niniejszej pracy zagadnień. W badaniach naszych skupiamy się na twierdzeniach, kategoriach i argumentach filozoficzno-politycznych oraz ich warunkach możliwości i presupozycjach. Argumenty z kolei identyfikujemy z poszczególnymi typami racjonalności oraz dokonujemy ich komparatystyki.

The objectives of our study are: 1) the identification of religious arguments which occur in the contemporary biopolitical debate over human enhancement; 2) a critical assessment of bioconservative religious arguments. Our study hypothesises that: 1) both camps in the biopolitical debate in question refer to religious arguments; 2) but predominantly these are bioconservatists who do premise their position on religious arguments; 3) however, despite the fact that bioconservatists try to argue more in a religious vein than transhumanists actually do, and even though they are convinced that this kind of dialectical strategy is of a considerable advantage for them, their reasons do not justify their conclusions. In sum, taking into consideration the actual status of the biopolitical debate over human enhancement on the one hand, and intrinsic ends driving bioconservative dialectic on the other, we are prone to derive a conclusion that argumentative means deployed by bioLuddites to date have proved being of no avail. Celem artykułu jest 1) identyfikacja argumentów religijnych pojawiających się we współczesnej debacie biopolitycznej dotyczącej tzw. human enhancement, czyli doskonalenia człowieka; 2) krytyka głównych argumentów w zakresie, w jakim wysuwane są one przez bioluddystów. Autorzy weryfikowali będą tezę mówiącą, że 1) argumenty religijne przywoływane są w rzeczonym sporze biopolitycznym przez obie jego strony, 2) jednak w zasadniczych punktach sporu jedynie bioluddyści opierają się na argumentach religijnych oraz że 3) mimo tego faktu, argumenty te nie uzasadniają bioluddystycznych konkluzji, które w zamiarze miały wspierać.

Celem artykułu jest przedstawienie mapy współczesnych sporów biopolitycznych w kontekście kontrowersji pomiędzy transhumanistami a biokonserwatystami (etykietkowanymi także pejoratywnie jako bioluddyści). W artykule jako zasadniczy obszar walki biopolitycznej wskazaliśmy spór i podział zachodzący pomiędzy biokonserwatystami a transhumanistami, który w swym rdzeniu skupia się na problematyce doskonalenia człowieka. Przybliżenie argumentacji, pojawiającej się w ramach tej debaty, ma na celu wskazanie problemów, które mają charakter nowatorski i nie występowały wcześniej w ramach dziedziny nauk politycznych lub występowały w odmiennej formie. Zarysowane tu zagadnienia stanowią punkt wyjścia do dalszych badań i bardziej szczegółowych analiz – studium niniejsze dostarczyło dla nich punktu wyjścia, zwłaszcza w obszarze polskojęzycznej literatury przedmiotu. The aim of the article is to characterise biopolitics in the context of the controversy surrounding human enhancement. A diagram created by James Hughes is brought into play in order to depict the particular nature of contemporary political divides following the emergence of the biopolitical sphere. The dispute between the transhumanists and the bioconservatives relating, in essence, to the issue of the modifi cation of human nature is best grasped as exemplifi ed by the debate surrounding the problem of human enhancement. The analysis is based on three points which, to a large extent, determine the form of the dispute, namely, the assumption of extreme connectedness, the precantionary principle and the category of distributive justice in the biopolitical perspective. An explicit emphasis is placed on the fact that the problems which emerge in the debate differ from classical political issues and demand a redefi nition of the concepts fundamental to the human condition. The consequences of this change are of crucial signifi cance to the resolution of questions emerging in both the public sphere and legislation.

CELE NINIEJSZEGO ARTYKUŁU to zaprezentowanie i analiza jednej z najbardziej popularnych obecnie metod w filozofii polityki – tzw. metody równowagi refleksyjnej (dalej RR). Abstrahując od historii powstania i aplikacji tej metody do filozofii polityki, podjęte zostaną jedynie zagadnienia związane z jej działaniem, praktycznym zastosowaniem, statusem i mocą poznawczą. Artykuł ten ma charakter metodologiczny oraz analityczny, a jego celem jest instruktaż w użyciu metody; z tego względu czyni on metodę RR przedmiotem badania w oderwaniu od jej historycznego kontekstu. THE AIM OF the essay is to present and analyse one of the most well-recognized and ubiquitously deployed method in political philosophy, namely the method of reflective equilibrium. The focus and scope of the article is a practical employment of the method to solve such real life moral quandaries as an abortion problem or more thought-experimental conundrums as the trolley paradox. The author contends that what is recognized as so-called wide reflective equilibrium is of a particular merit for moral reasoning, especially by virtue of the background theories’ contribution to the upshot of the procedure in question.