Search

Uniwersalny charakter ochrony dóbr kulturalnych podczas działań wojennych, odzwierciedlony w postanowieniach Konwencji haskiej z 1954 roku dotyczącej ochrony tych dóbr w razie konfliktu zbrojnego oraz w innych umowach międzynarodowych z zakresu prawa humanitarnego, oznacza nie tylko zobowiązania o powszechnym zasięgu, lecz także wymagania ciążące na każdej ze stron konfliktu – zarówno na państwach, jak i na niepaństwowych grupach zbrojnych. Jest to o tyle istotne, iż obecnie wiele ważnych dóbr i obiektów kulturalnych znajduje się na obszarach kontrolowanych przez takie grupy. Niestety, dziedzictwo kultury często staje się przedmiotem celowych ataków przeprowadzanych przez zbrojne podmioty niepaństwowe. Niszczenie dziedzictwa kultury może być związane z próbą przejęcia pełnej kontroli nad określoną grupą etniczną lub religijną, wymazania różnorodności kulturowej na danym obszarze bądź usunięcia wszelkich związków danej społeczności z jej przeszłością. Realizując zatem przyjętą politykę lub metodę prowadzenia działań wojennych, wspomniane podmioty angażują się w działania nastawione na destrukcję i grabież dóbr kultury. Niepaństwowe grupy zbrojne nie stanowią jednak monolitu, jeśli chodzi o ich postawę wobec dziedzictwa kultury. Obok grup, które charakteryzuje „podejście destrukcyjne”, istnieją również ugrupowania, które starają się wypełniać ciążące na nich obowiązki w zakresie poszanowania dóbr kulturalnych (np. walczą z nielegalnym handlem dziełami sztuki czy chronią stanowiska archeologiczne), choć bywa, że w przypadku działań zbrojnych ich taktyka wojskowa i nieznajomość standardów prawnych może narazić te dobra na niezamierzone, przypadkowe straty i szkody. The universal nature of the protection of cultural property during warfare, as reflected in the 1954 Hague Convention on the Protection of Cultural Property in the Event of Armed Conflict, and in other international treaties in the field of humanitarian law, implies not only universal obligations, but also requirements imposed on each of parties to the conflict – both States and non-State armed groups. This fact is crucial because nowadays many valuable cultural property and artifacts are located in areas controlled by such groups. Unfortunately, cultural heritage is often the target of deliberate attacks by armed non-State actors. Destruction of cultural heritage may be an attempt to take full control over a specific ethnic or religious group, to erase cultural diversity in a given area, or to remove all links between certain community and its past. Thus, by implementing adopted policy or method of warfare, the aforementioned actors engage in activities aimed at the destruction and plunder of cultural property. Non-State armed groups, however, are not a monolith when it comes to their attitude towards cultural heritage. Apart from groups characterized by a “destructive approach”, there are also groups that try to fulfil their obligations in terms of respect for cultural property (e.g. by combating illicit trafficking in works of art or protecting archaeological sites), although sometimes it may happen that in the case of military operations their military tactics and ignorance of legal standards can expose these objects to unintended, accidental losses and damages.

Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych stanowi obecnie ugruntowane ramy prawne dla ochrony ludności cywilnej i osób cywilnych w czasie konfliktów zbrojnych. Ochrona ludności cywilnej jest współcześnie jednym z najważniejszych i jednocześnie najtrudniejszych celów stawianych prawu humanitarnemu. Spośród wszystkich regulacji szczególne znaczenie posiadają Konwencje genewskie z 1949 r. i oba Protokoły dodatkowe z 1977 r. stanowiące swoisty rdzeń tej ochrony. Jasno określają one zasady postępowania sił zbrojnych stron konfliktu w stosunku do autochtonicznej ludności cywilnej, cudzoziemców, osób poddanych specjalnej lub szczególnej ochronie, zarówno w sytuacji bezpośrednich działań zbrojnych, jak i w trakcie okupacji wojennej. Wreszcie akty te dostarczają również możliwości wykorzystania alternatywnych sposobów ochrony osób i obiektów cywilnych, choćby w postaci ustanowienia stref zdemilitaryzowanych czy zasad pokojowej ewakuacji obszarów wysokiego ryzyka. International humanitarian law of armed conflicts is nowadays a well-established legal structure prepared to protect civilian population and civilians during armed conflicts. Protection of civilian population is currently one of the most important and, at the same time, most difficult purposes of humanitarian law. The Geneva Conventions of 1949 and the Additional Protocols of 1977 are the core of this protection and they are particularly significant instruments among other regulations. These instruments clearly describe the rules of the behaviour of armed forces of the sides of the conflict during armed operations and belligerent occupation towards local civilian population, foreigners and persons under special protection. Ultimately these laws also show alternative methods of protection which are helpful for saving civilians and civilian structures, for instance, the establishment of demilitarized zones, or rules of peaceful evacuation of high risk zones.

Ustalenie granic czasowych konfliktu zbrojnego – momentu jego rozpoczęcia i zakończenia – ma z perspektywy międzynarodowego prawa humanitarnego znaczenie kluczowe, bowiem prawo to znajduje zastosowanie w przypadku konfliktów zbrojnych, zasady i normy tego prawa obowiązują zatem strony walczące z chwilą wybuchu konfliktu i znajdują zastosowanie aż do momentu jego zakończenia. O ile jednak w przypadku międzynarodowych konfliktów zbrojnych wskazania dotyczące granic czasowych takich konfliktów można znaleźć w prawie traktatowym, w odniesieniu do konfliktów niemiędzynarodowych granice te nie zostały ściśle określone. Kwestia ta stała się jednak przedmiotem analizy w doktrynie i orzecznictwie międzynarodowym. W opiniach tych i orzeczeniach podkreśla się znaczenie faktów dla oceny, czy konflikt niemiędzynarodowy się rozpoczął, na co wskazuje odpowiedni poziom zorganizowania stron walczących i stopień natężenia przemocy zbrojnej wykraczający poza wewnętrzne napięcia i niepokoje, oraz kiedy konflikt niemiędzynarodowy się zakończył, wskutek zawarcia porozumienia pokojowego lub faktycznego i trwałego zaprzestania działań zbrojnych, jak również w drodze tzw. umiędzynarodowienia niemiędzynarodowego konfliktu zbrojnego. Determining the temporal boundaries of an armed conflict – the moment of its beginning and its end – is of key importance from the perspective of international humanitarian law, because this law applies in the case of armed conflicts, therefore the principles and norms of this law apply to the warring parties at the outbreak of the conflict and apply until its ending. However, while in the case of international armed conflicts the indications regarding the temporal boundaries of such conflicts can be found in treaty law, in the case of non-international conflicts these boundaries have not been strictly defined. However, this issue has been the subject of analysis in international doctrine and jurisprudence. These opinions and rulings emphasize the importance of the facts for assessing whether a non-international conflict has started, as evidenced by the appropriate level of organization of the warring parties and the degree of intensity of armed violence beyond internal disturbances and tensions, and when the non-international conflict has ended as a result of a peace agreement or actual and permanent cessation of hostilities, as well as by the so-called the internationalization of a non-international armed conflict.

Międzynarodowe prawo humanitarne przyznaje szczególną ochronę pewnym kategoriom osób. Jedną z nich jest personel duchowny, wśród którego wyróżnić można m.in. kapelanów. Przydzieleni do sił zbrojnych celem pełnienia posługi duszpasterskiej i oddający się całkowicie pełnieniu tej funkcji, nie mogą być w żadnym miejscu i czasie przedmiotem ataku. Przedmiotową ochronę tracą wówczas, gdy zaangażują się w działania wrogie lub szkodliwe dla nieprzyjaciela. Niniejszy artykuł zawiera omówienie poszczególnych funkcji, jakie pełnią kapelani wojskowi podczas współczesnych działań zbrojnych, równocześnie analizując je w pryzmacie norm prawa humanitarnego. Badaniu, w kontekście zgodności z przyznanym tej grupie statusem niekombatanta, poddano również wybrane problemy natury prawnej oraz faktycznej, z którymi kapelani mogą się zetknąć na polu walki - w tym celu poruszona zostaje między innymi budząca spory, kwestia możliwości posiadania i używania przez nich broni. International humanitarian law (IHL) grants a special regime of protection to certain categories of specific personnel. One such group entitled to special treatment is military chaplains. If they are attached to the armed forces and exclusively engaged in religious duties, they must be respected and protected in all circumstances. They lose their protection if they commit acts harmful or hostile to the enemy. The main goal of this article is to provide a complex examination of the specific functions and selected legal issues of chaplains’ status during combat operations. The paper discusses challenges that chaplains face on the modern battlefield, with particular reference to the right of bearing arms and evaluates if the problematic issues can be efficiently reconciled with their non-combatant status.

Od czasów utworzenia pierwszej jednostki sił powietrznych w 1794 lotnictwo wojskowe stopniowo uzyskiwało status znaczącego narzędzia prowadzenia działań wojennych. Pierwsze bombardowanie z powietrza mające miejsce w 1911 roku, a także doświadczenia I wojny światowej uświadomiły kołom wojskowo-politycznym strategiczne znaczenie uderzeń lotniczych. Równolegle, postępy techniki lotniczej, zasięgu oraz udźwigu maszyn bojowych niosły obok korzyści wojskowych także wielkie zagrożenie dla ludności cywilnej. II wojna światowa i zjawisko masowych bombardowań ośrodków miejskich wykreowało obraz kolizji płaszczyzn wojskowych i humanitarnych. "Rozwiązywanie" tych punktów tarcia jest szczególnym zadaniem norm międzynarodowego prawa humanitarnego. Celem niniejszej rozprawy jest przedstawienie prawnego aspektu zjawiska wojny powietrznej od czasów Pierwszej Konferencji Pokojowej w Hadze do teraźniejszości.

Publikacja recenzowana / Peer-reviewed publication Broń zapalająca to jeden z najbardziej efektywnych środków prowadzenia działań zbrojnych, o historii sięgającej czasów starożytnych. Skuteczność tej broni i konsekwencje zdrowotne jej stosowania rodzą obawy z punktu widzenia humanitarnego. Dewastujące efekty tzw. burz ogniowych w czasie II wojny światowej, doświadczenia wojny powietrznej nad Wietnamem w latach 60. i 70. XX w. tworzą pytania o rolę międzynarodowego prawa humanitarnego w tej mierze. Normy prawa konfliktów zbrojnych muszą uwzględniać dwie przeciwstawne perspektywy: humanitarną oraz wojskową. Od dekad brak woli państw uniemożliwia kompleksowe uregulowanie materii związanej z użyciem broni zapalającej i znalezienie wyraźnych odpowiedzi na najbardziej kontrowersyjne zagadnienia – chociażby dotyczące ostatnich wydarzeń w Aleppo. Współczesna technika wojskowa, tworząca nowe systemy uzbrojenia, utrudnia objęcie tego typu broni jednoznaczną definicją. Celem artykułu jest przedstawienie i przeanalizowanie relewantnych regulacji międzynarodowego prawa humanitarnego odnoszącego się do broni zapalającej. The incendiary weapons are one of the most effective tools of the modern combat. Their extensive use is dated at least two thousand years ago when the ‚Greek fire’ was concerning a decisive weapon of antiquity. From the humanitarian viewpoint, the deployment of the flammable armament created a grave medical and legal concern. The devastating power of the incendiary aerial bombs during the World War Two appealed for the urged response. However, during the decades, the states were highly reluctant to welcome new restriction, limiting their choice of combat. In this difficult political and technical landscape, the international humanitarian law (IHL) is required to constantly adopt both the military and humanitarian perspective. Contemporary challenges arise both from unsettled state practice on the battlefield and the constant progress in weapons development that simply outruns the existing framework of the international humanitarian law. The aim of this article is to examine relevant laws and customs of war addressing the issue of incendiary weapons.

Celem niniejszego artykułu jest analiza praktyk targeted killing oraz signature strikes, dokonywanych za pomocą bezzałogowych statków powietrznych (BSP). Przedmiotowe praktyki są jednym z najbardziej kontrowersyjnych środków używanych w walce z globalnym terroryzmem i stawiają szereg pytań natury celowościowej, moralnej jak i prawnej. Autor prezentuje politykę targeted killing oraz signature strikes na przykładzie krajów stosujących ją w sposób najbardziej zorganizowany - Stanów Zjednoczonych oraz Izraela, a następnie przybliża stojącą za nimi taktykę wojskową. Metodą case-study zaprezentowany został model przedmiotowych praktyk. Analizie poddano również uregulowania prawa humanitarnego i orzecznictwo międzynarodowe, celem weryfikacji dopuszczalności opisywanych praktyk oraz odpowiedzi na pytanie o alternatywne możliwości efektywnego wykorzystania dronów bojowych. The article presents theses on targeted killing as an example of the use of UCAVs - Unmanned Combat Aerial Vehicles. Targeted killing is one of the most controversial tactics employed in the war on terrorism and it is a political, moral and legal problem. International humanitarian law permits the use of lethal force in only two cases, law enforcement and just war. This article presents the policy of targeted killings and signature strikes on the example of liberal regimes, such as United States and Israel. The author uses the case-study method to show how targeted killing and signature strikes are conducted. The paper analyzes case-law of international courts and regulations of the humanitarian law, and evaluates if the UCAVs of can be efficiently applied in modern asymmetric warfare.

Zarysowuje się ogromna różnica i dysproporcja między działaniami militarnymi w XXI wieku i w okresie go poprzedzającym. Nowoczesne operacje zbrojne, przeprowadzane we wrogich środowiskach, wymagają harmonizacji wielu czynników. Artykuł prezentuje trudności wiążące się z zastosowaniem rules of engagement - w polskiej nomenklaturze wojskowej zwanych także zasadami użycia siły - przez jednostki biorące udział w bezpośrednich kontaktach na wrogim terytorium. Podkreślenia wymaga znaczenie przedmiotowych zasad w kontekście podniesienia bezpieczeństwa kombatantów, jak i niekombatantów, którzy objęci są szczególną ochroną prawnomiędzynarodową. Pierwszorzędnym celem ustalenia zasad użycia siły było określenie wskazówek jego dopuszczalności, zwłaszcza w samoobronie, oraz dostarczenie narzędzia oceny jego proporcjonalności i konieczności. W pracy oceniono, na ile efekt ten udało się osiągnąć dzięki obecnie obowiązującym zasadom użycia siły. Autor podkreśla negatywny wpływ błędnie skonstruowanych zasad na stan psychiczny walczących oraz ogólną liczbę ofiar. Modern military operations, which usually take place deep inside enemy territories, require harmonisation of numerous factors. This article presents how difficult it is to apply Rules of Engagement for troops taking part in close combat confrontations. It has to be highlighted how essential those rules are to provide safety for all combatants and non-combatants. In the first place ROE should provide clear guidance on using of force - especially in self-defence and the requirements of necessity and proportionality. The paper evaluates if the idea of ROE can be efficiently applied in modern asymmetric warfare. The author emphasizes how badly adapted rules can result in mental disorders in combatants and the number of casualties.

Ataki z 11 września 2011 r. zmieniły świat. Dziś jest oczywiste, że nowoczesne operacje militarne wymagają uwzględnienia wielu czynników. Praca koncentruje się na działalności oddziałów snajperskich operujących na terytorium wroga w pryzmacie norm prawa humanitarnego oraz wypracowanych na jego podstawie zasad użycia siły (ROE). Pierwszorzędnym celem zasad użycia siły było zapewnienie wskazówek dopuszczalności jej użycia, zwłaszcza w samoobronie oraz w kontekście dostarczenia narzędzia oceny proporcjonalności i konieczności. Zadaniem niniejszej pracy jest ocena skuteczności zastosowania powyższych zasad (ROE) na współczesnym polu walki pod kątem szczególnych kombatantów - snajperów operujących w terenie zurbanizowanym. Wskazane zostają praktyczne problemy wynikające z faktu nieadekwatności norm prawnych względem celów i metod działania przedmiotowej grupy żołnierzy na współczesnym polu walki. Poszukiwana jest odpowiedź na pytanie o przyszłość snajperów w armiach świata w wypadku dalszego wzrostu formalizmu zasad użycia siły. The world have changed significantly since 9/11. Nowadays it is obvious that modern military operations require the harmonization of an array of factors. This paper focuses on sniper teams operating deep within enemy controlled territory, especially in urban terrain, through the prism of International Humanitarian Law and the rules of engagement. In the first place ROE should provide guidance on the use of force - especially in self-defence and the requirements of necessity and proportionality. The purpose of this paper is to evaluate whether the idea of ROE can be efficiently applied to modern sniper warfare tactics. The author poses the question as to the future of sniper teams in the case of a further tightening of the rules of engagement.