Search

Uvod. Usled kompromitovanja strukturnog integriteta, rekonstruktivne procedure na endodontski lečenim zubima moraju se veoma pažljivo isplanirati, pogotovo u specifičnoj grupi zuba kao što su premolari. U stomatološkoj naučnoj i stručnoj javnosti ne postoji usaglašen stav o tome koja endodontska instrumentacija i rekonstruktivna procedura primenjena u slučajevima ekstenzivnog gubitka zubne supstance predstavlja metodu izbora sa biomehaničkog aspekta. U okviru prezentovane doktorske disertacije ispitivan je uticaj varijacija u endodontskoj instrumentaciji i restaurativnim procedurama na promene naponskih stanja u zubnim tkivima i rekonstruktivnim materijalima kod premolara sa ekstenzivnim gubitkom zubne strukture. Metode. Osnovni 3D model je kreiran pomoću CT snimaka zdravog drugog gornjeg premolara u SolidWorks programu za modelovanje. Kreirano je 135 različitih modela, u kojima su metodom konačnih elemenata proračunati fon Mizesovi naponi u položaju maksimalne interkuspidacije pod dejstvom sile od 150 N. Statistička analiza je izvršena koristeći Opšti linearni model. Rezultati. Indirektne zubne rekonstrukcije imaju povoljniji uticaj na naponska stanja u zubnim tkivima. Ukoliko se koristi direktna restauracija, povoljniji su naponi u dentinu i gleđi ukoliko se redukuje palatinalna kvržca. Upotreba kočića uz ispun snižava napone u zubnim tkivima samo u slučaju MOD kaviteta. Naponi u dentinu su niži pri apikalnom terminusu 0,5 mm i instrumentaciji instrumentima manje veličine (kod modela sa kočićem i indirektnim nadoknadama). Uglavnom procedure koje su povoljne za napone u dentinu, nepovoljne su za napone u zubnoj nadoknadi i obratno. Zaključci. Kod opsežnih MOD kaviteta a samo ukoliko se ne redukuje visina palatinalne kvržice, preporučuje se upotreba kompozitnog kočića. Smanjenje površine zubnih tkiva u kojima su naponi visoki (iako su najviše vrednosti napona slične), moglo bi da utiče na dugotrajnost endodontski lečenih i rekonstruisanih zuba. Krući rekonstruktivni materijali povoljnije utiču na napone u zubnim tkivima biomehanički kompromitovanih endodontski lečenih zuba. Čini se da je optimalnije, u rekonstruktivnim rešenjima koja podrazumevaju upotrebu kočića, postaviti apikalni terminus bliže vrhu korena i koristiti instrumente srednje širine., Background. Restoration of an endodontically treated premolar with a wide and deep mesial-occlusal-distal (MOD) cavity is often complex due to biomechanical weakening of the tooth. There are no definitive recommendations on the optimal restoration in these cases. The aim of this study was to determine the effects of different endodontic and restorative procedures on von Mises stress values and distribution in dental tissues and restorative materials using finite element analysis (FEA). Methods. Based on CT scans of an second upper premolar, extracted for orthodontic reasons, 135 3D endodontically treated tooth models were created. Each model was subjected to a summary force of 150 N on the occlusal surface simulating the normal biting pattern and maximal von Mises stresses were calculated. Results. MODP cavity design seems to reduce von Mises stress values in dental tissues and P seems to transfer some of the stresses from dental tissues to the composite filling in the MOD cavity when direct restorations are used. Indirect restorations caused lower stresses within dentin. Apical terminus of 0.5 mm induces lower, while the terminus of 1.5 mm induces the highest stresses in dentin in models restored with direct composite and post. It seems that from the aspect of the tooth tissue, it is more recommended to use smaller endodontic instruments sizes. Conclusions. Stiffer restorative materials cause lower stresses in dentin of an endodontically treated structurally weakened tooth, and if a direct restoration is to be used, palatal cuspal reduction could be beneficial for the longevity of the tooth and the restoration. Further, in a wide and deep MOD cavity, without cuspal reduction, the use of a FRC post is recommended in order to reduce the stresses in the enamel and dentin. Moreover, it seems that it is beneficial for the stresses in the tooth tissue to place the apical terminus closer to the root apex as well as to use smaller size endodontic instruments.