Search

Uvod: Kofein je prirodni alkaloid, izolovan iz više od 60 biljnih vrsta. Preko 80 % svetske populacije svakodnevno unosi kofein u organizam kroz konzumaciju kafe, čajeva, čokolade i, u poslednje vreme, energetskih pića. Ne treba zanemariti činjenicu da kofein, kao farmakološki aktivna supstanca, ulazi u sastav mnogih lekova koji se na tržištu Republike Srbije izdaju bez lekarskog recepta. Sem toga, kofein je psihoaktivni stimulans, blag je diuretik i pokazuje interakciju sa nekim lekovima usled indukcije CYP1 i CYP2 izoenzima, zbog čega je potrebno voditi računa o količini koja se unese u organizam. U skladu s tim, važno je i da sadržaj kofeina u energetskim pićima odgovara podacima koje proizvođači navode na deklaraciji. Cilj: Cilj ovog rada bio je spektrofotometrijsko određivanje sadržaja kofeina u uzorcima energetskih pića i čajeva proizvođača dostupnih na tržištu R. Srbije. Materijal i metode: Kofein je određivan metodom ultraljubičaste i vidljive (UV/VIS) spektrofotometrije u devet vrsta energetskih pića i po četiri uzorka crnog i zelenog čaja. Rezultati: U uzorcima energetskih pića određeni sadržaj kofeina je u opsegu od 26,81 do 35,44 mg/100 mL i u skladu je s deklarisanim sadržajem. Sadržaj kofeina u uzorcima čajeva varira u odnosu na vrstu (11,27-22,61 mg/100 mL zeleni i 13,85-22,73 mg/100 mL crni), ali je vezan i za poreklo, uslove gajenja i proces prerade čajeva. Zaključak: Ultraljubičasta i vidljiva spektrofotometrija se pokazala kao brza, precizna i jednostavna metoda za određivanje kofeina u energetskim pićima i čajevima. Imajući u vidu dobijene rezultate, važno je istaći da unos kofeina kroz uobičajenu dnevnu konzumaciju čajeva i energetskih pića ne bi trebalo da utiče negativno na zdravlje ljudi. Svakako treba imati u vidu da se ovaj alkaloid dodatno može uneti i putem drugih izvora, što je posebno važno za određene grupe pacijenata. Introduction: Caffeine is a natural alkaloid, isolated from more than 60 plant species. Over 80% of the world’s population consumes caffeine on daily basis through the consumption of coffee, tea, chocolates and, more recently, energy drinks. As a pharmacologically potent substance caffeine is an ingredient of many medicaments available on the pharmaceutical market of Republic of Serbia without a doctor’s prescription. Besides that, caffeine acts as a psychoactive stimulant, mild diuretic, and displays an interaction with some medicaments due to the induction of CYP1 and CYP2 isoenzymes. Keeping in mind all of the above, it is necessary to take into account the daily caffeine intake, as well as to control its content in energy drinks.Aim: The aim of this study was spectrophotometric determination of caffeine content in energy drinks and tea, available in markets of the Republic of Serbia. Material and Methods: Caffeine was determinated by UV/VIS spectrophotometry in nine types of energy drinks and eight samples of black and green tea. Results: The results showed that caffeine content in energy drink samples ranged from 26.81 to 35.44 mg/100mL and corresponds to declaration. The caffeine content in tea samples varies with the species (11.27-22.61 mg/100mL for green and 13.85-22.73 mg/100mL for black tea), but also with origin, growth conditions and tea processing.Conclusion: The obtained data suggest that UV/VIS spectrophotometry can be used for ro-utine determination and control of caffeine content in energy drinks and tea. It is important to note that caffeine intake through the usual daily consumption of tea and energy drinks should not have a negative impact on human health, but this alkaloid could be additionally consumed through other sources, which is especially important for certain groups of patients.