Search

ÖZET Basının, insan ve toplum hayatındaki etkisi küçümsenemeyecek derecede büyüktür. İnsanlar dünyadaki gelişmeleri tamamen basın aracılığı ile takip etmekte, olaylara medyanın penceresinden bakmaktadır. Medyanın; tarihi seyrinin neticesinde toplumu bilgilendirmede ve yönlendirmede birinci derecede etkili bir güç haline gelmesinin ardından, bu gücün nasıl kullanılacağı tartışmaları başlamıştır. Basının devlet ve toplum yapısı içinde önemli bir konuma gelmesi, devletin diğer organları (ikdidar, muhalefet, sermaye, gönüllü kuruluşlar) ile arasında zaman zaman çatışmaya varan bir ilişkiyi getirmiş, bundan da en çok etkilenen toplum olmuştur. Basın, devlet ve toplum yapısı içinde çoğu zaman olması gereken yerde olmamış, başka kurumların görevlerine talip olmaya kalkışmıştır. Görevi; olanı yansıtmak ve toplumu bilgilendirmek olan basın, topladığı bilgi ve yansıttığı kamuoyu sayesinde zamanla etkili bir güç haline gelmiş, hem devleti ve kurumlan, hem de toplumu ve bireyleri etkileyen, yönlendiren bir kimliğe bürünmüştür. Bu yapı içerisinde basın, bazen iktidar olmuş, bazen, savcı olmuş, bazen de ihbarcı pozisyonuna düşmekten kurtulamamıştır. Basının bu duruma gelmesinde bazı etkenler vardır. Bunlardan birincisi basını temsil edenlerin, görevlerinin boyutlarını iyi tesbit edememeleri ve onu halkın yararından çok kendi yararlarına kullanma yoluna sapmalarıdır. İkincisi ise daha vahim bir durumdur. Devlet yapısı içerisinde iktidarı elde etmek isteyenler, özellikle basın desteğine büyük önem vermektedirler. (Nitekim, Napolyon Fransız ihtilalinde basından büyük bir destek görmüştür). Bu yüzden de basın bu desteğini verirken, iktidarı elde etmek isteyenlerden de zaman zaman taleplerde bulunabilmekte ve bu desteği toplum yararına değil de bu iktidar taliplilerinin yararına sunmak durumunda kalmaktadır. Üçüncü bir faktör ise okuyucunun bu iki duruma tepkisini göstermekte yetersiz kalması veya bu mücadelede kendisinin de bir tarafta yer almasıdır. Bir gazetenin faaliyetini sürdürebilmesi için onun bir tüketici tarafından alınması gerekir. Alınmayan ve okunmayan bir gazetenin faaliyetine, uzun süre dışarıdan bir destekle devam etmesi mümkün değildir. Bu yüzden bir gazetenin yayınını beğenmeyen okuyucu, onu almaktan vazgeçer ve bu gazete ya yayın politikasını yeniden gözden geçirir, ya da VIIfaaliyetine son vermek zorunda kalır. Bu yüzden okuyucu tepkisinin (olumlu olumsuz) önemi çok büyüktür. Bu unsurlar, yerli yerinde bulunmadığı, görev çizgileri değiştiği için kurumlar arasındaki ilişki de bozulmuştur. Bu problemlerin Türk basın hayatında da yoğun bir şekilde yaşanmasının neticesinde basında bir ayrışma başlamış ve Cumhuriyet tarihi ile birlikte sağ basın, liberal basın, sol basın gibi bir kutuplaşma ortaya çıkmıştır. Bugün Türk basınında bazı aşın uçlara rağmen bu yapı büyük ölçüde varlığını devam ettirmektedir. Çalışmamız kapsamına giren ve bu yapı içinde yer alan sağ basın, Cumhuriyetin ilk yıllarına göre önemli bir konuma gelmiş ve yaklaşık 750 bin tirajlık bir güce ulaşmıştır. Sağ basın, Tanzimat dönemi ve İttihat Terakki'nin batılılaşma hareketlerine tepki olarak doğmuş, Tek Parti iktidarı dönemindeki batılılaşma hareketleri ve komünizm faaliyetlerinin sıkça yaşandığı 1940-1950'li yıllarda ise belirli bir düzeye gelmiş ve taban bulmuştur. Zaman zaman bazı engellemelere rağmen bu sahadaki faaliyetler Türk Siyaseti'nden de destek görmüş ve sağ basın sağ siyasi hareket arasında bir işbirliğine kadar gitmiştir. Demokrat Parti döneminde ilk defa iktidar ile sağ basın arasında bir işbirliği yaşanmış ve sağ basın, Tek Parti iktidarı döneminin aksine devleti koruma ve kollama gibi bir misyonu da üstlenmiştir. Bu değişimin en önemli sebebi, sağ basının savunduğu fikirleri telafuz eden ve savunan bir siyasi partinin (DP) iktidara gelmesi ve devleti yönelmesidir. SUMMARY The press` influence on people and society` s life is big enough not to be neglected. People follow and watch what`s happenning in the world by means of media. Following the historical progress, media, after becoming the most effective informative and orientation force, has given rise to discussions about the way of its use. it is admitted society has become the most affected from the often conflict between media,which recently has acquired an important position in the goverment and society structure.and other organs of the state. Most of the time Press, aspiring other institutions` posts, was not found in the place it should be in the state and society` s structure. Other than its duty to reflect on events and inform the masses, it has converted to a majör directing force influencing the individuals, public, institutions and even the goverment. Within this structure, media has come to power, become public prosecutor ör fallen to the denouncer position as well. There are some factors that cause press to come up to such situations. People having not clear the dimensions of their duties and being slaves to their egoism is the first öne. The second öne is a more serious condition. Press is given great support from persons in the goverment having power ambitions. (i.e; Napoleon indeed was much supported by press during the French Revolution) So, this support instead the benefit of the society will be offerred to those power aspiring forces. The dissability of the reader in reacting against these two situations ör its joining to öne of the fronts is the third factor. There have to be buyers in order to ensure the contiunity of the paper`s activity. The keeping on of an non read ör bought papervs activityjust by an outer proper is impossible.In this situation this paper has to examine and change its publishing policy ör put an end to its activity. For this reason the reader` s thrust(positive ör negative) has a crucial importance. These elements when not being at their place, these changes in the duty `s bounds can break even relations between institutions. The presence of such problems in the Turkish Press has given way to differentiations and together with the Republic`s History the right, national, liberal, left press alike polarizations have appeared. Despite some extremist trends in the Turkish press this structure is ensuring the continuity of its existence in a wide range. IXThe right press,included in our work`s scope and being in this structure, during the first years of Republic acquired an important position and attained a circulation of 750 thousand. The right press has arisen as a reaction against the westernization movements of the Tanzimat and Progress Union (ittihat Terakki). At the time of the frequent westernization and communist activities during Unique Partyv s period the right press achieved a definite standart. Activities in this ground, though difficulties, were supported from the Turkish Policy and sometimes the right press did even collaborate with the right political movements. On the contrary to the Unique Party, during Democratic Partyvs period for the first time goverment cooperated with the right press, which now undertook the support and protection of the goverment. The main reason of this big change was the coming to power of a party (DP) defending and spreading the ideas advocated by the right press itself. 96

282 BÖLÜM IV ÖZET, SONUÇ VE ÖNERİLER l.ÖZET Bu araştırma, insana insan olma özelliğinden dolayı tanınmış olan temel haklardan yararlanma konusunda yüksek öğrenimin etkisini belirlemek ve yüksek öğrenimin insan haklarından yararlanma açısından bireylere kazandırdıklarını ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Başlangıçta, konu ile ilgili yurt içindeki kaynaklar taranarak araştırma projelendirilmiştir. Araştırma kapsamına Ankara'da bulunan bir Eğitim Bilimleri Fakültesi, iki Eğitim Fakültesi'nin Eğitim Yönetimi ve Teftişi ile Eğitimde Psikolojik Hizmetler bölümleri, Yurt-Kur ve Şekerbank'da çalışan lise mezunları ile çalışmayan bir grup lise mezunu alınmıştır. Veri toplamak amacıyla`bir ölçme aracı geliştirilmiş, bu amaçla insan hakları dersi alan yüksek öğrenim grubu, insan hakları dersi almayan yüksek öğrenim grubu ve lise mezunları grubuna283 uygulanmıştır. Böylece gruplar arasında insan hakları ve demokrasiye ilişkin bilgi düzeyleri ve davranış farklılıklarının olup olmadığı ortaya çıkartılmıştır. Bu bilgiler elde edilirken fakültelere bizzat gidilerek, lise mezunlarına da elden ölçme aracı verilerek veri toplanmıştır. Gruplara eşit sayılarda verilen ölçme araçlarının hepsi geri alınmıştır. Bilgiler, bilgi düzeylerine, davranışlara göre ölçme aracındaki sorular doğrultusunda her soru için ayrı ayrı istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Elde eldilen bilgiler tablolaştırılmış, açık uçlu sorulara verilen cevaplarda istatistiksel olarak değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Açık uçlu sorulara verilen cevaplardan ilginç bulunanlara araştırmanın bulgular ve yorum bölümünün en sonunda yer verilmiştir. h Verile.rde**- - elde edilen sonuçlara göre araştırma sonunda Öneriler kategorik olarak verilmiştir. 2. SONUÇ Demokratik gelişmelere bağlı olarak günümüzde önem kazanan insan hakları uygulamaları, toplumsal gelişmişlik düzeyi ile çok, ya.fcwvaan ilgili bulunmaktadır. Eğitimin bu konudaki fonksiyonuaa yadsınamayacak kadar büyüktür. İnsana insan olmasından dolayı tanınmış olan temel haklardan yararlanmadayüksek öğrenimin etkisini284 belirlemek, yüksek öğrenimin bu konuda bireylere kazandırdıklarını ortaya koymak amacıyla yapılan bu araştırma sonucunda aşağıdaki sonuçlara varılmıştır. 1) ölçme aracının birinci bölümünde yer alan ve insan hakları ile demokrasiye ilişkin bilgi düzeylerini belirleyen sorulara göre, insan hakları dersi alan yüksek öğrenim grubu en yüksek ortalama puana sahiptir. Bu grubu sırasıyla insan hakları dersi almayan yüksek öğrenim grubu ve daha sonra lise mezunları grubu izlemektedir. 2) İnsan hakları dersi alan ve almayan yüksek öğrenimli grupların lise mezunları grubunun ortalama puanları arasında anlamlı bir fark vardır. İnsan hakları dersi alan ve almayan yüksek öğrenim grupları arasında ise böyle bir fark bulunmamaktadır. 3) ölçme aracının ikinci bölümünde yer alan ve insan hakları ile demokrasiye ilişkin davranışsal nitelikleri belirleyen sorulara ilişkin olarak grupların ortalama puanları arasında anlamlı bir fark bulunmamaktadır. 4) Açık uçlu sorulara cevap verme açısından her iki yüksek öğrenim grubu daha üst değere sahipken, lise mezunları grubu bu sorulara cevap vermekten kaçınmaktadırlar.286 2)Bireylerin daha iyi öğrenim görmelerini ve onların girişimci kişilik özelliği geliştirebilmelerini sağlamak için, öğretim süreçlerinde kullanılan yöntemler derslerin amaçlarına uygun olarak belirlenmelidir. Bu eğitim yöntemleri içerisinden öğrencinin sınıfta aktif katılımını sağlayan yöntemler tercih edilmelidir. 3)Her iki öğretim düzeyinde öğrencilerin yönetime katılmaları sağlanarak, kuralların belirlenmesi ve kararların alınmasında onların görüşlerine de yer verilmelidir. 4)Yükseköğretimde, her konuda bilimsel nitelikli araştırma yapabilmeleri için öğrenciler yönlendirilmelidir. 5)Yükseköğretim öğrencilerin dünyadaki insan hakları uygulamaları ve bunun eğitimsel boyutuna ilişkin konularda aydınlanmalarını sağlamak amacıyla, bu konudaki kaynaklar araştırılarak fakülte kütüphanelerine gönderilmelidir. 6)Yapılan bu araştırma sadece eğitim fakülteleri ve lise mezunları arasında idi. Yüksek öğretimdeki diğer bilim dallarında eğitim veren fakültelere yönelik olarak hem karşılaştırmalı hem de program değerlendirme çalışmalarını içeren araştırmalar yapılmalıdır. Bu araştırmalarda öğretim üyeleri ile fakülte yöneticilerinin görüşlerine de yer verilmelidir.287 7) Ortaöğretim düzeyinde demokrasi ve insan haklarına ilişkin konularda verilen bilgilerin niteliğini belirleyen yeni araştırmalar yapılmalı ve bu araştırmalarda öğretmenlerin, okul yöneticilerinin de görüşleri alınmalıdır. 8) Ailelerin ve toplumun insan haklarından yararlanmaları ile demokrasiye ilişkin konularda aydınlatılmalarını sağlamak amacıyla, üniversitelerde panel ve toplantılar (halka açık) düzenlenmeli, kitle iletişim araçlarından da bu konuda destek alınmalıdır. 9) Demokrasi ve insan haklarının aile içindeki eğitimsel boyutuna yönelik araştırmalar yapılmalıdır. 10) Bireylere, insan haklarından yararlanmada önemli bir eğitici nitelik taşıyan dernek ve örgüt kurmalarında destek verilmelidir. 1. SUMMARY This research has been conducted in order to find out what effects the higher education has on the human beings in terms of getting benefit f rom their fundamental rights, which were recognized to them because of the fact that they are human beings, and what advantages the higher education provides tö the individuals in terms of getting benefit from human rights. in the beginning, the research was projected. by surveying the country resources related to this subject. A Faculty of Educational Sciences, the Department of Educational Management and Inspection, and the Department of Psychological Sercives in Education of two Faculties of Educaiton which are located in Ankara, and a groüp of High-school graduates employed at Yurt-Kur (Hostel Fbundation)/ and Şekerbank, plus a group of unemyployed High-school graduates were included to this research. After a measureî&ent technicrue (a questionâire) was developed in order to collect data, this particular questionaire was first applied to a group with higher education that had taken courses about human rights, then to a group with297 higher education but that had taken no such courses before* and t o a group öf High-school graduates. By this, it was found out whether there were any differences betveen these groups in terms of their knovledge level about human rihgts and Democracy, and their behaviour. in order to obtain these data the faculties were visited personally, and the measurement technigue (the questionaire) was applied straightly to the High-school graduates. The questionaires, which were distributed to each group equally, were ali taken back afterwards. The information öbtained was evaluated statistically according to the knowledge levels, behavioürs, and ' f ör each guestion in the guestionaire separately. The öbtained data has been tabulated and interpreted. From those answers which were given to the open-ended guestions the ones which were found interesting were included to the, last section of the Findings and Interpretation part of this research paper. The suggestions which are according to the resu.lts öbtained from the data were giv-en in a categorical way ât the end of this research paper. 297

Yüksek Lisans Tezi, “Açık oy-gizli sayım” yöntemiyle gerçekleştirilen 1946 seçimleri başta Demokrat Partililer olmak üzere birçok kesim tarafından eleştirilmiştir. Bu nedenle 16 Şubat 1950’de kabul edilen “Yeni Seçim Kanunu” ile “gizli oy-açık sayım” yöntemi benimsenmiştir. “Yeni Seçim Kanunu’nun” kabul edilmesiyle partiler arası seçim yarışı başlamış ve 14 Mayıs 1950’de gerçekleştirilen genel seçimi Demokrat Parti kazanmıştır. Demokrat Parti’nin seçim vaatleri arasında basın özgürlüğünün yer alması birçok basın kuruluşunun 1950 milletvekili seçiminde Demokrat Parti’yi desteklemesinde etkili olmuştur. Ayrıca Demokrat Parti 1950’de çıkardığı Basın Kanunu ile basın üzerindeki hükümet denetimini büyük ölçüde kaldırmıştır. Bu nedenle basının verdiği destek Demokrat Parti iktidarının ilk yıllarında da devam etmiştir. Ülke genelindeki basın siyaset ilişkisi yerel basında da benzer şekilde etkisini göstermiştir. Bu çalışmada 14 Mayıs 1950 Genel Seçimine Konya’daki yerel gazetelerde ne şekilde yer verildiği üzerinde durulmuştur. Araştırma kapsamında, TBMM zabıt Cerideleri, T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Resmî Gazete, çeşitli kitap, makale, tez, bildiri ve gazetelerden faydalanılmıştır., The 1946 elections, which were held with the "open vote-secret count" method, were criticized by many segments, especially the Democrat Party members. For this reason, with the "New Election Law" adopted on February 16, 1950, the method of "secret ballot-open counting" was adopted. With the adoption of the "New Election Law", the election race between the parties started and the Democratic Party won the general election held on 14 May 1950. The freedom of the press among the Democratic Party's election promises was influential in the support of many press organizations in the 1950 parliamentary elections. In addition, the Democratic Party removed the government control over the press to a large extent with the Press Law enacted in 1950. For this reason, the support given by the press continued in the first years of the Democratic Party government. The relationship between the press and politics throughout the country had a similar effect on the local press. In this study, it is focused on how the 14 May 1950 General Election was covered in the local newspapers in Konya. Within the scope of the research, the minutes of the Grand National Assembly of Turkey, T.C. Presidency State Archives Presidency Republic Archive, Official Newspaper, various books, articles, theses, papers and newspapers were used.

İLKOKUL 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN İNSAN HAKLARI VE DEMOKRASİ KONUSUNDAKİ FARKINDALIK DÜZEYLERİ (ERZURUM ÖRNEĞİ) Bu çalışmada, 4. sınıf öğrencilerinin insan hakları ve demokrasi konusundaki farkındalıklarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın uygulaması 2016-2017 eğitim- öğretim yılında gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklem grubunu Erzurum ilinin Horasan ilçesinde okuyan 315'i kız 334'ü erkek olmak üzere 649 4. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada, araştırmacı tarafından geliştirilen "Demokrasi ve İnsan Hakları Farkındalık Ölçeği" kullanılmıştır. Güvenirlik analizi sonucundaCronbach Alpha katsayısı 0,75 olarak tespit edilmiştir. Ayrıca veri toplama aracının, 21 soru ve 7 faktörden oluşan bir yapıya sahip olduğu belirlenmiştir. Verilerin analizi, PASW 18 paket programı yardımıyla yapılmıştır. Bu süreç içerisinde, çalışmanın alt problemlerine uygun olacak şekilde; t-Testi, ANOVA, Kruskal-Wallis ve Man Whitney U testleri yapılmıştır. Buna göre, 4. sınıf öğrencilerinin farkındalıklarının - sosyo-ekonomik düzey, cinsiyet, anne eğitim durumu, baba eğitim durumu ve yerleşim yeri– değişkenlere göre nasıl farklılaştığı ortaya çıkarılmıştır. 4. sınıf öğrencilerinin insan hakları ve demokrasi konusundaki farkındalıklarının incelendiği bu tez çalışmasında, katılımcıların demografik özeliklerine bakıldığında uzlaşı, insan olmak, adalet, kural, birlikte yaşam ve eşitlik boyutlarındaki farkındalıkları çoğunlukla yüksek düzeyde; hak, özgürlük ve sorumluluk boyutunda ise çoğunlukla orta düzeydedir. Anahtar Kelimeler: İnsan Hakları, Demokrasi, Vatandaşlık, İlkokul, Farkındalık Düzeyi ABSTRACT 4TH GRADE STUDENTS' LEVELS OF AWARENESS OF THE HUMAN RIGHTS AND DEMOCRACY (ERZURUM EXAMPLE) In this paper, assessment of the 4th grade students' awareness about human rights and democracy has been aimed. This work was done in 2016 – 2017 education season. The work includes 649 students (315 girlsand 224 boys). human rights and democracy awareness scale" that was created by researcher was used in this study. Before collecting the data, pilot scheme was done with 128 students. Cronbach Alfa coefficient was determined as 0.75 after math of reliability analysis. İt was determined that Data collecting means consisted of 21 questions and 7 factors. The analysis of the data was done with PASW 18 program. In this process, t-Test, ANOVA, Kruskal-Wallis ve Man Whitney U tests were done fors ub-problems of the work. To this study, it was spotted that the students' awareness varied according to the socio-economic level, gender, the education status of the parents and residence. When you examine demographical features of the participaters, you see awareness of agreement, to be human, justice, rule, living together and equality is in a high level while awareness of right, freedom, responsibility is in a medium level. Keywords: Human Rights, Democracy, Citizenship, Nationality, Primary School, Level of Awareness

Bu tez çalışmasının başlıca amacı, toplam faydayı ilke edinmiş pragmatizm adlı felsefe ekolü ile çoğulculuğa dayalı siyasal bir yönetim biçimi olan demokrasi arasında antropolojik bağlamda var olan organik ilişkinin ortaya konulmasıdır. Tezin ilk bölümünde, 18. yüzyılda Aydınlanma Çağı ile eş zamanlı temeli atılan Kartezyen felsefenin içeriğine değinilmiştir. Bu felsefenin iki önemli düşünürü René Descartes ve Immanuel Kant ekseninde; modern öznenin doğuşu ve aklın benlik, gerçeklik, kesin ve doğru bilgi üzerindeki egemenliği irdelenmiştir.Tezin ikinci bölümünde, `Pragmatizm ile Modern Öznenin Dönüşümü` başlığı altında, pragmatizmin ortaya çıkışıyla modern öznenin yerini işlevsel öznenin aldığı ve bilginin yalnızca yaşayan özneye hizmet eden pratik bir edinim olduğu savunulmuştur. Diğer başlıklar altında, Jeremy Bentham, John Stuart Mill ve John Dewey gibi pragmatizmin savunucusu birtakım düşünürlerin, pragmatist kuram hakkındaki düşünceleri ve pragmatizmi, toplum mutluluğu, eşitlik, özgürlük gibi temel değerler üzerinden, demokratik siyasal düzenin felsefi dayanağı olarak ele aldıkları fikirleri sunulmuştur.Tezin son bölümünde, `Bir Neopragmatist olarak Rorty` başlığı altında, Richard Rorty'nin geleneksel felsefeyi eleştirdiği noktalara ve çağdaş pragmatizmin içeriğine değinilmiştir. Rorty'nin anti-epistemolojik yaklaşımının ele alındığı bir sonraki kısım, O'nun dil felsefesi ve temsiliyet konuları hakkında sunduğu argümanları içermektedir. `Postmodern Liberalizm ve Demokrasi` başlığı altında, Rorty'nin pragmatist unsurlarla demokrasinin nasıl olanaklı olabileceğini dair düşünceleri ve bu iki kavramdan doğan postmodern liberal demokrasinin mahiyeti incelenmiştir. Son başlık altında, benliğin demokratikleştirilmesi yolu ile eşitlikçi, özgürlükçü ve plüralist bir demokratik gelecek vaadinin, yani Rortyci demokrasinin, olanaklılığına değinilmiştir.Anahtar Kelimeler: Pragmatizm, Demokrasi, Faydacılık, Özne, Yarar, İşlevsellik, Kartezyen Felsefe, Liberalizm The primary purpose of this research paper is to put forward the organic and anthropological relation between pragmatism that adopts `the greatest good for the greatest number` as its fundamental principle and democracy based on pluralism as a means of governance. The nature and the scope of the Cartesian Philosophy which emerged concurrently with the Era of Enlightenment is explained in the first chapter. The birth of the modern subject and the hegemony of rationality over the self, the reality and the absolute truth are specifically scrutinized via the arguments of René Descartes and Immanuel Kant.In the second chapter, it is argued that the functional subject has replaced the modern subject with the emergence of pragmatism and that knowledge has solely become a practical acquisition which serves the living agent. It is presented a general picture of the reflections of the advocates of pragmatism such as Jeremy Bentham, John Stuart Mill and John Dewey. In this respect, their arguments which base pragmatism as the philosophical foundation of the democratic political order through basic values and principles of the greatest good for the community, equality and liberty are analysed.The third and the final chapter of the study has its central aim to deal with the critiques raised by Richard Rorty on traditional philosophy and to touch upon the scope of contemporary pragmatism. Furtermore, Rorty's anti-epistemologic approach relative to his arguments on linguistic philosophy and representation is analyzed. The same chapter also elaborates `Postmodern Liberalism and Democracy` within Rorty's thoughts on how pragmatism enables democracy and the nature of postmodern liberal democracy arised from these two concepts. The study ends with the contention that an egalitarian, libertarian and pluralist democracy - namely `Rortyrian Democracy` – can be facilitated by the democratization of the self.Keywords: Pragmatism, Democracy, Utilitarianism, Subject, Interest, Functionality, Cartesian Philosophy, Liberalism 69

Çok partili sistemin ilk dönemlerinde CHP ve DP'nin uyguladığı basın politikalarının incelendiği ve dönemin önemli gazetelerinin iki parti tarafından uygulanan basın politikalarına nasıl yaklaştığı konu edilen bu tezde; çok partili sisteme geçişte önemli bir adım olan 1946- 1954 yılları arasında iktidarların basına uyguladığı rejim/politika ortaya konulmaya çalışılmıştır.1946-1954 döneminde iktidarda olan iki farklı siyasal çizgideki parti olan Cumhuriyet Halk Partisi'nin ve Demokrat Parti'nin uyguladığı basın politikalarının benzerlik ve farklılıklarını da belirlemeyi hedefleyen bu çalışmada dönemle ilgili önemli kaynaklar sistematik olarak incelenmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde medya demokrasi ilişkisi ve basın özgürlüğü kavramı, içerdiği haklar ve sınırları ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Basın siyaset ilişkisinin çeşitli boyutlarının ortaya konulduğu ikinci bölümde ise CHP ve DP'nin basın rejimleri hakkında geniş bilgiler sunulmuş ve iki dönemin karşılaştırılması yapılmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise dönemin basın açısından önemli olaylarının Cumhuriyet, Ulus ve Zafer gazetelerine yansımaları araştırılmış ve örneklerle sunulmuştur.Çalışmanın sonucunda her iktidar döneminde basına farklı politikaların uygulandığı ortaya konulmuştur. Ayrıca demokrasinin sağlıklı işleyişi ile basın özgürlüğü arasında doğrusal bir ilişki olduğu, siyasi partilerin iktidar ve muhalefetteyken basına farklı yaklaştıkları, çok partili siyasi rejime geçişle birlikte basının önceki dönemlerle karşılaştığında özgür bir ortama kavuştukları ve Demokrat Parti'nin iktidara gelmesiyle uygulanan basın politikaları dönemin basınını CHP dönemine göre daha fazla özgürleştirdiği görülmüştür.Anahtar Sözcükler: Basın Demokrasi İlişkisi, Basın Özgürlüğü, Basın Siyaset İlişkisi, CHP Dönemi Basın Rejimi, DP Dönemi Basın Rejimi. This thesis, whose subject is the examination of the press policies put forward by CHP (Republican People's Party -RPP) and DP (Democratic Party) during the first stages of the multiparty system and how the period?s important newspapers approached the implemented press policies by the two parties; attempts to put forward the policies / regime applied to the press by the government during the important step of the transition to the multiparty system between 1946 ? 1954.Significant resources were investigated systematically during this study which aims at identifying the similarities and differences in the press policies implemented by the two different political parties in power during the 1946-1954 periods, mainly being the Republican People's Party and the Democratic Party. In the first part of the study, the concept of media democracy and press freedom association, its rights and limits are discussed in details. In the second section where the various aspects of the relationships between media and politics were set out, a wide range of information on the press regimes of the CHP and the DP was presented and a comparison between the two periods was made. In the third section, the crucial events in the view of the press and their reflections in the ?Cumhuriyet? (Republic), ?Ulus? (Nation) and ?Zafer? (Victory) news papers were investigated and presented with examples.As a result of the study, it was determined that different policies were applied to the press during the ruling periods of the different governmental powers. In addition, it was observed that there is a linear relationship between the healthy functioning of democracy and the freedom of the press; the political parties while in power, applied different approaches to that while in opposition position; when compared to the previous periods the press achieved more free environment during the transition to mutiparty political regime, the press policies implemented during the period of the DP (Democratic Party) coming to power provided more freedom to the press then those during the RPP (Republican People's Party)?s period.Keywords: Relationship between the Media Democracy, Freedom of the Press, Politics Media Relations, Press Regime during RPP period, Press Regime during DP period 140

Bu çalışma Ürdün'de 1989-2005 arasında yaşanan demokratik dönemi incelemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda çalışmada, modern Ürdün tarihi boyunca demokrasinin gelişimi, 1989'daki demokratik dönüşümü etkileyen faktörler, karşılaşılan zorluklar ve Ürdün demokrasisinin geleceğine dair beklentiler analiz edilmektedir. Dahası Çalışma, 1989'dan 2005'e kadar Ürdün'de demokrasinin görünümlerini ve demokratik pratiklerin yapısını, Arap bağlamıyla karşılaştırmalı olarak, modern demokrasi teorisi içinde ele alarak incelemektedir. Bu doğrultuda, çalışma her bir bölümü kaplayan 5 soru etrafında düzenlenmiştir.Çalışmanın amaçlarını gerçekleştirmek için bilgiler, anayasalar, kanlar, konuşmalar, gazeteler gibi resmi belgeler ve önceki çalışmalar, tezle, dergiler ve makaleler gibi gayriresmi belgelerin bir araya getirilmesiyle elde edilmiştir. Toplanan bilgiler, farklı metodolojik yaklaşımlarla analiz edilmiştir. Tarihsel, analitik, örnek olay, karşılaştırmalı analizler, Ürdün'ün demokratik dönüşümünü derinlemesine anlayabilmek için birlikte kullanılmıştır.Çalışmanın bulguları, 1989 öncesi Ürdün siyasi sisteminde demokrasinin geçerli olmadığını ortaya koymuştur. Sonuçlar aynı zamanda Ürdün'de demokrasinin belirmesinde ve korunmasında birbiriyle ilişkili faktörlerin etkili olduğunu göstermiştir. Bu faktörler, ekonomik, liderlik, güvenlik, eğitim, nüfus yapısı, coğrafya gibi yerel faktörleri, Arap-İsrail çatışması gibi bölgesel faktörleri ve Sovyetler Birliği'nin yıkılması, dış yardımlar ve diğer ekonomik modeller gibi uluslar arası faktörleri içermektedir. Çalışma, sonuçları, çıkarımları ve önerileri içermektedir. This study aimed at investigating the democratic transformation in Jordan from 1989 to 2005. More specifically, the study attempted to explore the development of democracy along the Jordanian modern history, to find out the factors that influenced the democratic transformation in 1989, the constraints it faced, and the expectations about the Jordanian democracy in future. Further the study attempted to find out the nature of the democratic practice and manifestations in Jordan since 1989 up to 2005, the reality of the Jordanian democracy in comparison to the Arab context, and the situation of the Jordanian democracy in the modern theory of democracy. To cover these objectives, the study addressed five questions each cover one chapter.In order to achieve the purpose of the study, data were gathered using formal documents such as copies of successive constitutions, laws, speeches, gazettes etc., and informal documents such as previous studies, dissertations, thesis, specialized papers, magazines, refereed journal articles etc., . Data gathered were analyzed by employing a mixed methodological approach. Historical, analytical, case study, comparative were all used to provide deep understanding of the Jordanian democratic transformation of Jordan.Findings of the study revealed that democracy was not evident in the Jordanian political system before 1989. Results also showed that there were interrelated factors that contributed to the emergence and preservation of the democratic transition in Jordan. Those factors were identified as local ones including economic, leadership, security, educational, population structure, geographical. Regional factors were limited to the Arab-Israeli conflict. International factors included the collapse of the previous Soviet Union, external aids, and other democratic models. The study included conclusions, implications and recommendations. 306