Search

İslam’ın beş şartından biri olan Hac, Müslüman coğrafyasında kültürel anlamda da ağırlığı olan bir ibadettir. Bu ibadeti yerine getiren bireylerin de toplumda bir konumu ve ağırlığı bulunmaktadır. Ülkemizde de “hacı olmak” bir itibar ve statü sebebidir. Bu itibar ve statünün tarihi arka planına; kültürel anlamlarına; tecrübelerine; günümüzde temsil ettiği konuma odaklanan eser İzmir, Ankara ve Şanlıurfa illerinde yapılan nitel bir saha çalışmasına dayanarak kaleme alınmıştır. Türkiye’de hacı tipolojisine dair algıların da ele alındığı bu eserde hacılığın -hacca giden veya gitmeyen- bireylerce anlamı; seküler ve ya dinsel alanlarda hacılığın temsili; gündelik hayatta hacı olmak ve hacı imajı gibi konulara dair derin analizler içeren bilgiler bulunmaktadır. Tarihin akışı içerisinde kültürel anlamda birçok değişikliğe maruz kalan bir toplumda; dini bir itibar ve temsilin de geçirdiği değişimleri merak eden okuyucular için hem teorik hem de saha çalışması anlamında oldukça zengin olan eser ele aldığı alan içerisinde bir referans kitabı niteliğindedir.

Toplumda deizm inancına yönelen bireylerin öncelikle kendilerinde, dünyaya dair görüşlerinde ve sosyal çevrelerinde doğal olarak bazı değişim ve dönüşümler yaşanmaktadır. Deizm gibi akımlar çok öncelerden beridir dünyanın büyük bir çoğunluğunun yüzleştiği bir durum olsa da daha görünür olmalarının yanında hacimleri, şiddetleri ve kendine özgü tepkisel boyutları artarak devam etmektedir. Bu tebliğde problemimiz, bireylerin deizm inancına yönelmesinde toplumsal ve zihinsel dönüşümün etkisini anlamaya yönelik olacaktır. Teknolojik ve bilimsel gelişmelerden önceki toplumlar, karşılık bulamadığı soruları din yoluyla çözüme kavuşturma yoluna gitmişlerdir. Bilimi tek referans kabul eden bireylerin, akla ve mantığa uygun cevaplar bulamadığında din gibi hassas konularda tereddüt yaşamaları ve şüpheye düşmeleri kaçınılmazdır. Çalışmamızda modern yaşamın topluma sunduğu bu hızlı gelişim çağında, deist bireylerin toplumsal ve kültürel entegrasyonunun ne yönde olduğu ve toplumsal normlara uyumlarını anlayabilme amaçlanmaktadır. Dinleri, insanlığın uygarlık seviyesine erişimin önündeki en büyük engel olarak gören deist bireylerin teolojik argümanlarını toplumsal ve zihinsel ilerlemeler ışığında irdelemek konunun sosyolojik boyutlarıyla ele alınmasına katkı sunması açısından araştırmamızın önemini artırmaktadır. Çalışmamızda literatür taramasına dayalı dökümantasyon yöntemi kullanılarak elde ettiğimiz veriler metne yansıtılmıştır. Din dilinin gecikmiş söylem ve içeriğiyle bağdaşmayan yönleri, doğasını ve derinliğini tam olarak algılayamadığımız söylem ve olguların gölgesine hapsedilmesine sebebiyet vermektedir. Dolayısıyla bu söylem ve olguları günümüzün şartlarına uygun bir çözümlemeyle gerekçelendirmeliyiz. Her coğrafyanın farklı algı ve kabulleri olduğu gibi, her çağın da kendine özgü tepkiselliği ve ön kabulleri vardır. Bu yüzden her dönemi kendi kabul ve şartlarına göre değerlendirerek, deneyimlenen toplumsal refleksleri izleme ve gelişim çizgisinin izini sürme gayreti içerisinde olmalıyız., Individuals who believe in deism in society naturally experience some changes and transformations in themselves, in their views of the world and their social environment. Although movements such as deism have been a situation faced by the majority of the world for a long time, they continue to increase in volume, intensity and specific reactive dimensions as well as being more visible. In this paper, our problem is to understand the effect of social and mental transformation on the tendency of individuals to believe of deism. Before technological and scientific developments, societies sought to solve the questions that they could not find an answer through religion. It is inevitable for individuals who accept science as the only reference to have hesitations and doubts on sensitive issues such as religion when they cannot find reasonable and logical answers. Our study aims to understand the social and cultural integration of deist individuals and their adaptation to social norms in this era of rapid development that modern life offers to society. Examining the theological arguments of deist individuals, who see religions as the biggest obstacle in front of humanity’s access to the level of civilization, in the light of social and mental progress, increases the importance of our research in terms of contributing to the sociological dimensions of the subject. In our study, the data we obtained using the documentation method based on the literature review were reflected in the text. The aspects of the language of religion that are incompatible with its delayed discourse and content cause it to be imprisoned in the shadow of discourses and phenomena, the nature and depth of which we cannot fully perceive. Therefore, we must justify these discourses and facts with an analysis appropriate to today’s conditions. Just as every geography has different perceptions and assumptions, every age has its reactivity and presuppositions. For this reason, we should try to follow the social experienced social reflexes and follow the development line by evaluating each period according to its acceptance and conditions.

One of the main arguments of the author is that nowadays one can no longer talk about a single sociology of religion. Şentürk claims that there are sociologies of religion that operate from very different assumptions today. In addition, the author gives a new dimension to the secularization debate. He believes that instead of the approach that religiosity is constantly increasing or decreasing, it would be more accurate to say that religiosity increases or decreases in certain social segments depending on social events. According to him, religiosity never shows a regular and continuous increase or decrease in all social segments., Yazarın temel savunularından biri, günümüzde artık tek bir din sosyolojisinden bahsedilemeyeceğidir. Şentürk, günümüzde çok farklı varsayımlardan hareket eden din sosyolojileri bulunduğunu iddia etmektedir. Bunun yanında yazar sekülerleşme tartışmasına yeni bir boyut kazandırmaktadır. O, dindarlık devamlı artıyor veya eksiliyor yaklaşımı yerine; dindarlığın sosyal olaylara bağlı olarak, belli sosyal kesimlerde arttığını veya eksildiğini söylemenin daha doğru olacağı kanaatindedir. Ona göre dindarlık hiçbir zaman bütün toplumsal kesimlerde düzenli ve sürekli bir artış veya azalma göstermez.

In this study, it has been analyzed why the religious dimension of media literacy is necessary, whether or how the religious dimension of media literacy is included in the academic articles in the Turkish literature. In addition, the study tried to explain why the religious dimension of media literacy, in other words, religious media literacy is necessary. The aim of the study is to evaluate the adequacy of the studies through the analysis of the articles in the Turkish literature that deal with the issue and try to offer solutions. Five articles selected as samples were subjected to descriptive analysis method. These articles are: “Religious Media Literacy in Terms of the Necessity of Religious Education”; “On the Relationship between Mass Media, Media and Religion”; “Media – Religion – Education”; “Media and Religion Studies in Turkey on the Axis of Religious Education” and "Digital Media and Religion”. As a result of the examination, it has been observed that there are solutions for the problems caused by the phenomenon of religion in the media. Among these solution suggestions, the necessity of education on the religious dimension of media literacy was also found. At the end of the study, the necessity of an education for the religious dimension of media literacy was suggested., Bu çalışmada medya okuryazarlığının dini boyutunun neden gerekli olduğu, Türk alanyazınında bulunan akademik çalışmalarda medya okuryazarlığının dini boyutunun yer alıp almadığı veya ne şekilde yer aldığı analiz edilmiştir. Bunun yanında, çalışmada medya okuryazarlığının dini boyutunun, diğer bir deyişle dini medya okuryazarlığının neden gerekli olduğu açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın amacı Türkçe alanyazında konuyu ele alıp çözüm sunmaya çalışan çalışmaların analizi yoluyla çalışmaların yeterliliğini değerlendirmektir. Örneklem olarak seçilen beş çalışma betimsel analiz yöntemine tabii tutulmuştur. Bu çalışmalar “Din Eğitiminin Gerekliliği Açısından Dini Medya Okuryazarlığı”; “Kitle İletişim Araçları, Medya ve Din İlişkisi Üzerine”; “Medya – Din – Eğitim”; “Din Eğitimi Ekseninde Türkiye’de Medya ve Din Araştırmaları”; “Dijital Medya ve Din” başlıklı çalışmalardır. Ele alınan çalışmalar incelendiğinde, bu çalışmaların medyada din olgusunun yer alması sonucu oluşmuş olan sorunlara çözümler önerdiği gözlemlenmiştir. Bu çözüm önerileri arasında ise medya okuryazarlığının dini boyutu konusunda bir eğitimin gerekliliği üzerinde yoğunlaşıldığı tespit edilmiştir. Çalışmanın sonunda ise medya okuryazarlığının dini boyutuna yönelik bir eğitimin gerekliliği önerilmiştir.

The phenomenon of well-being, which has been an important part of sustainable development plans in recent years, has been on the agenda of both individuals and societies, especially with the outbreak of the coronavirus pandemic. The relationship between globalization and well-being has started to gain more importance in this process. On the other hand, despite the positive effects that globalization brings, it has encountered a very reactive attitude in Muslim societies due to the effect of cultural change in its essence. In this context, the effect of globalization on the level of human well-being in Turkey, as an example of a Muslim country, will be emphasized. The study covered the years 1990-to 2018 and the time series technique, one of the econometric methods, is applied. Although globalization contains the possibility of cultural and value homogenization, as a result of the empirical analysis, it is found that there is a long-term relationship between globalization and human well-being. In addition, in the long-term analysis, it is concluded that globalization has a positive and statistically significant effect on human well-being. The study is important in the context of researching the relationship between globalization and well-being in the Turkish sample for the first time in the literature, Son yıllarda sürdürülebilir kalkınma planlarının önemli bir parçası olan iyi olma olgusu özellikle koronavirüs salgınıyla birlikte hem bireylerin hem de toplumların daha fazla gündemine yer etmiştir. Küreselleşme ve iyi olma arasındaki ilişki ise söz konusu süreçte daha fazla önem kazanmaya başlamıştır. Küreselleşme ise beraberinde getirdiği pozitif etkilere rağmen özündeki kültürel değişim etkisinden dolayı Müslüman toplumlarda yer yer reaktif bir tutumla karşılanmaktadır. Bu kapsamda bir Müslüman ülke örneği olarak Türkiye örnekleminde küreselleşmenin insani iyi olma düzeyine etkisi üzerinde durulacaktır. Çalışma 1990-2018 yıllarını kapsamakta olup bu çalışmada ekonometrik yöntemlerden zaman serisi tekniği uygulanmıştır. Her ne kadar küreselleşme kültürel ve değersel anlamda homojenleştirme ihtimalini barındırsa da yapılan ampirik inceleme neticesinde küreselleşme ve insani iyi olma hali arasında uzun dönemli bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca uzun dönem analizinde küreselleşmenin insani iyi olma hali üzerinde pozitif ve istatistiki olarak anlamlı bir etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma, literatürde özellikle Türkiye örnekleminde ilk kez küreselleşme ve iyi olma arasındaki ilişkiyi araştırması bağlamında önem taşımaktadır.

Günümüz dünyasında gençlik sosyolojisi dinamik bir yapıya sahiptir. Gençler kuşaklar üzerinden X kuşağı, Y Kuşağı, Z Kuşağı şeklinde tanımlandıkları gibi, tipolojiler aracılığıyla “cool” gençlik, kristal gençlik, internet gençliği, devrimci gençlik, İslamcı gençlik gibi tanımlanmalarla da anılmaya çalışılmaktadır. Hedonizm ise Antik Çağ’da ortaya atılan ve hazzın hayatın temel amacı haline getirilmesi gerektiğini savunan felsefi bir öğretidir. Aristippos ile başlayan bu öğreti, Epiküros ile sürmüş Yakın Çağ’da Mill ve Bentham aracılığıyla faydacılık adı altında devam ettirilmiştir. Hedonizm İslam ahlak felsefesinde de ele alınmıştır. Hedonizm söyleminin aksine, dünyevi hazlar yerine uhrevi hazların tercih edilmesi gerektiğini, hazzın bir amaç değil araç olduğu söylenmiştir. Günümüzde ise, modernleşme, modernleşmenin getirdiği bireycilik ve rasyonalizm, kapitalizm ve kapitalizmin getirdiği tüketim kültürü hedonist gençliğin doğmasında etkili faktörler olarak görülmektedir. Zevk ve haz anlayışının günümüz gençlerinde de artan eğilim olduğu düşüncesinden hareketle, bu çalışmanın konusunu gençlik ve hedonizm oluşturmaktır. Çalışmanın amacı yeni bir gençlik tipolojisi denemesi olan hedonist gençlik tipolojisi çalışması yapmak ve bu gençlik tipolojisine uygun özgün bir ölçek geliştirmektedir. Çalışmamızda nicel araştırma metoduna ait ölçek formu ve nitel araştırma metoduna ait dokümantasyon tekniği birlikte kullanılmıştır. Bu doğrultuda 18-25 yaş aralığında bulunan ve üniversite öğrencisi 172 genç birey üzerine hazırlanmış olan 34 maddelik hedonizm ölçeği uygulanmıştır. Youth sociology has a dynamic structure in today's world. Just as young people are defined by their generations such as Generation X, Generation Y and Generation Z, they are also tried to be understood through typologies and definitions such as try to understand them with definitions such as cool youth, crystal youth, internet youth, and Islamist youth. Hedonism, on the other hand, is a philosophical doctrine put forward in Antiquity and argues that pleasure should be made the main purpose of life. This teaching, which started with Aristippus, continued with Epicurus, and was continued in the Modern Age under the name of utilitarianism through Mill and Bentham. Hedonism is also discussed in Islamic moral philosophy. Contrary to the discourse of hedonism, it has been said that ethereal pleasures should be preferred over worldly pleasures, and pleasure is a means, not an end. Today, modernization, individualism and rationalism brought by modernization, capitalism and consumption culture brought by capitalism are seen as effective factors in the birth of the hedonist youth. Considering that the tendency of pleasure exists in today's youth, the subject of this study is youth and hedonism. The aim of the study is to conduct a hedonist youth typology study, which is a new youth typology experiment, and develop a scale suitable for this youth typology. In our study, the scale form of the quantitative research method and the documentation technique of the qualitative research method were used together. In this direction, the hedonism scale with 34 items we prepared was applied to 172 young individuals between the ages of 18-25 and who were university students. At the end of the study, a valid and reliable hedonism scale consisting of 23 items was developed. В современном мире молодежная социология имеет динамичную структуру. Молодое поколение определяется как поколение - X, поколение - Y, поколение – Z; а так же, по типологии, они называются “крутой”, кристальной, интернет, революционной и исламистской молодежью. A, что касается гедонизма - это философская доктрина, выдвинутая в древнюю эпоху, которая утверждает, что удовольствие должно быть главной целью жизни. Это учение, начатое Аристиппом, продолжилось Эпикуром, а в новое время посредством учении Милля и Бентама, получило название как утилитаризм. Гедонизм также обсуждался в исламской философии по отношению морали. Вопреки рассуждениям о гедонизме, было сказано, что неземные удовольствия должны быть предпочтительнее цивильных удовольствий и что удовольствие - это средство, а не цель. В настоящее время модернизация, индивидуализм и рационализм, капитализм и культура потребления, рассматриваются как эффективные факторы в зарождении гедонистической молодежи. Учитывая, что понимание удовольствия становится всё более популярной тенденцией среди современной молодежи, предметом этого исследования стал молодежь и гедонизм. Нашей целью является провести исследование гедонистической типологии новой молодежи и разработать уникальную шкалу, подходящую для такой типологии молодежи. В исследовании одновременно были использованы формы количественного и качественного метода исследования. В этом направлении была применена шкала гедонизма из 34 пунктов, которая была подготовлена для 172 молодых студентов вузов в возрасте от 18 до 25 лет.

Bu tez İstanbul-Şişli Müftülüğü din görevlilerinin hadis-sünnet kültürü üzerine bir alan çalışmasıdır. Araştırmamıza Şişli Müftülüğü'nde görev yapan toplam 113 din görevlisinden 60 din görevlisi katılmıştır. Araştırmamız "üç bölüm"den oluşmaktadır. Birinci bölüm araştırmanın problemi (sorusu-sorunsalı), konusu, amacı, metodu, varsayımları, sınırlılıkları ve literatüründen oluşmaktadır. İkinci bölümde Şişli ilçesinin tarihi, demografik, etnik, sekter, eğitim ve ekonomik yapısı ile ilgili araştırmalar bulunmaktadır. Bunun yanında Diyanet İşleri Başkanlığı'nın kurumsal kimliği, hadis-sünnet alanında yapılan çalışmaları, Başkanlık ve Şişli Müftülüğü'nün hadis-sünnet kültürünün yaygınlaştırılmasında niteliksel ve niceliksel imkânları değerlendirilmiştir. Ayrıca araştırmamızın örneklemini oluşturan din görevlilerinin kişisel ve meslekî bilgilerini kapsamaktadır. Üçüncü bölümde din görevlilerinin hadis usûlü bilgi düzeyleri, hadis kaynaklarından faydalanma sıklıkları, hadis-sünnet kültürünün yaygınlaştırılmasında yöntemleri, sosyal ve kültürel faaliyetleri ve karşılaştıkları sorunlar incelenmiştir. Sonuç bölümünde ise araştırmada ulaştığımız bulgular ve yorumlara yer verilmiştir. Araştırma sonucunda din görevlilerinin toplumda meşhur olan dinî rivayetlerin kaynağını bilme oranı ve hadis usûlü ile ilgili kavram bilgi düzeyinin istenen seviyede olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca din görevlilerinin hadis-sünnet kültürünün yaygınlaştırılmasında farklı kurumlarda görev alma, spor aktiviteleri ve sosyal faaliyetlere az oranda katılım sağladıkları görülmüştür. Bunun yanında düğün, cenaze, ev, hasta, işyeri ziyareti gibi geleneksel sosyal faaliyetlerde daha aktif oldukları tespit edilmiştir This thesis is a field study on the hadith-sunnah culture of Istanbul-Sisli Mufti religious officials. 60 religious officials out of 113 religious officials in Sisli Mufti Office participated in our research. Our research consists of "three parts". The first part consists of the research problem, subject, purpose, method, assumptions, limitations and literature. In the second part, there are researches about the historical, demographic, sectarian, educational and economic structure of Sisli district. In addition, the institutional identity of the Presidency of Religious Affairs, the studies carried out in the field of hadith-sunnah, the qualitative and quantitative possibilities of the Presidency and the Mufti of Sisli in the dissemination of hadith-sunnah culture were evaluated. It also includes the personal and professional information of the religious officials who constitute the sample of our research. In the third chapter, the knowledge levels of religious officials on hadith methodology, the frequency of using hadith sources, the methods of disseminating hadith-sunnah culture, their social and cultural activities and the problems they faced were examined. In the conclusion part, the findings and comments that we have reached in the research are given. As a result of the research, it was determined that the rate of religious officials knowing the source of the religious narrations that are famous in the society and the level of conceptual knowledge about the hadith method was not at the desired level. In addition, it has been observed that religious officials participate in different institutions, sports activities and social activities in spreading the hadith-sunnah culture. In addition, it has been determined that they are more active in traditional social activities such as weddings, funerals, home, patient and workplace visits. .

Bu çalışmanın amacı, İslam toplumunun üç aylar özelinde kutsal zaman algısını anlamak ve bunun dini hayata yansımalarını değerlendirmektir. Hedefi ise, bunun olumlu yönlerini, topluma kazandırdıklarını ve varsa aşırılıklarını tespit etmektir.Kutsal zaman kavramını anlayabilmek için önce kutsal kavramını irdelemek gerekir. Tüm dinlerin ortaya koyduğu inanç esasları, dünya görüşleri ve yaşayış biçimlerinde kutsala dikkat çektikleri bir gerçektir. Kutsal, insan yaşamında kendisini asla olduğu gibi tamamen açıklamamakta başka bir şey aracılığıyla tezahür etmektedir. Kutsalın tezahürlerinden biri olan kutsal zaman ifadesi kullanılırken, bu zaman diliminin dışındaki zamanların tamamen dinden, maneviyattan ve inançlardan uzak olarak nitelendirilmesi zamana bir değersizlik addedecektir. Kutsal zamanlar, diğer zamanlara nispetle daha yoğun maneviyatın hissedildiği ve geçmişteki bir kutlu olayın yeniden icra edildiği zaman dilimi olarak dini hayatın canlılığını ve inanılan yüce varlıkla irtibatın güçlü tutulmasını sağlar.Her din ve toplumda bazı zamanlar, diğerlerinden daha farklı görülmüş ve daha etkin kutlamalara muhatap olmuştur. İnsanlar tarafından saygı duyulması ve hürmet edilerek dokunulmaz kılınması kutsal zaman kavramının evrensel boyutunu gösterir. Kur’an’da Kadir gecesinin bin aydan daha hayırlı olduğunu belirten Kadir suresi 3. ayeti kerimesi, zamanın önemine vurgu yapan İnsan suresi 1.ayeti kerimesi ve Asr suresi 1.ayeti kerimesi, Zilhicce ayının 10 gecesine işaret edildiği rivayeti kuvvetli olan Fecr suresi 2. ayeti kerimesi İslam’da kutsal zaman kavramının varlığını gösteren delillerdendir. Zaman bizatihi kıymetli bir olgu olmakla birlikte, bazı zamanlar vardır ki onların kıymeti diğerlerinden daha fazladır. Bu bağlamda üç aylarda, İslam toplumunda bir yenilenme süreci oluşmuş ve Recep ayı tohumun ekildiği, Şaban ayı tarlaya bakıldığı ve Ramazan ayı da oluşan mahsulün toplandığı ay olarak nitelenmiştir. Yani on bir ayın sultanı Ramazan’ın şahane manevi havasına ve eşsiz ruhani hayatına ulaşabilmek için hazırlıklara iki ay kadar önceden girmek tavsiye edilmiştir.Bu çalışmada bilimsel yöntem ve tekniklerden özellikle günümüzde üç ayların İslam toplumundaki etkilerini görebilmek amacıyla yapılan derinlemesine mülakat tekniği kullanılacaktır. Böylelikle ayeti kerimeler ve hadisi şeriflerle diğer günlere göre daha canlı bir dini hayatın tavsiye edildiği bu günlerin toplumun yapısındaki tesirlerini görmek mümkün olacaktır. Katılımcı gözlem ve örnek olay incelemesi de diğer yöntem ve tekniklerdir. The purpose of this study is to understand holy time perception of our society in terms of three sacred months (Rajab, Sha’ban and Ramadan) and evaluate about its reflections on religious life. And the main goals are to identify the positive sides, earnings to society and the excesses of this perception and to contribute sociology of religion field.It is necessary to examine the concept of sacred to understand the concept of sacred time. It is a fact that all religions draw attention to the sacred in their belief, opinion and ways of life. Sacred times provide vivid to religious life and establish a strong connection with god as than other times as the time period that felt more intense spirituality.Some specific times are accepted different than others and celebrate with more active events in all religions and societies. It shows the universal dimension of holy times to be respected and rendered as untouchable by people. Large number of verses of the Holy Qur'an proves the existence of holy time in Islam. While time itself is a precious phenomenon, there are specific time periods that are more important than others. In this context a renewal process has occured in Islamic society in the three sacred months. Rajab is defined as the month when the seeds are sown, Sha'ban is the month when the field is taken care of and Ramadan is the month of harvest. It is recommended to start preparations before two months in advance in order to attain the spiritual spirit and atmosphere of Ramadan, known as the Sultan of eleven months.During the research, an answer to the question below will be sought; “How perceives the sacred three months which are attributed more importance and value in basic Islamic sources by our society and how is this perception reflects in religious and cultural practices?\" In this study, \"in-depth interview technique\" will be used to see the effects of three sacred months on the society of today. So that it will be tried to determine how these times, where a more lively religious life is recommended in the sources, reflects in the religious life of the society.

Annelik rolü insanlık tarihinin her döneminde kadın kimliğinin tanımlanmasındaki en önemli göstergelerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu rolün kadınlar için ifade ettiği öznel ve biyolojik anlamlarının yanı sıra sosyolojik boyutları da olan bir olgu olduğu gözden kaçırılmaması gereken bir husustur. Zira annelik rolünü yalnızca bireysel bir tecrübe olarak kabul edip bu doğrultuda değerlendirmek; onun aynı zamanda sosyo-kültürel değerler çerçevesinde deneyimlenen ve şekillenen toplumsal bir rol olduğunu reddetmek anlamına gelecektir. Bu bağlamda annelik gibi kadın için belki de hayatının dönüm noktası kabul edilebilecek bir rolün çok boyutlu bakış açısı ile irdelenmesi gereklidir. Bu çalışmada, kendisini dindar olarak kabul eden, en az lisans mezunu ve Y kuşağına mensup kadınların annelik algı, deneyim ve kimliklerinin analizi yapılmaya çalışılmıştır. Sahip olunan inanç ve eğitim düzeyi ile mensubu olunan kuşak grubunun annelik rolüne etkilerinin incelenmesi hedeflenmiştir. Bu doğrultuda saha araştırması ilgili kriterlere sahip 15 anne ile derinlemesine mülakat yapılarak gerçekleştirilmiştir. Yapılan görüşmeler neticesinde elde edilen veriler uygulama bölümünde irdelenmiştir. Bununla birlikte konunun daha iyi anlaşılabilmesi için birinci bölümde annelik rolünün sosyo-kültürel boyutları ve farklı aile yapılarında deneyimlenme şekilleri ele alınarak kuşak olgusunun kavramsal çerçevesi çizilmiştir. The role of motherhood emerges as one of the most important subjects when define of female identity in every period of history. Beside its subjective and biological sides, this role also has sociological dimensions for women, and that should not be overlooked. Accepting of motherhood only as an individual experience, would be rejecting of its a social role which experienced and shaped within the framework of socio-cultural values. Experience of motherhood can be considered as a turning point in every woman's life and that phenomenon should be examined from multidimensional perspective. In this study, it was tried to analyze the motherhood perception, experience and identities of women, have at least a bachelor's degree and are members of Generation Y, who consider themselves religious. It is aimed to examine the effects of belief, education level and belonging generation group on the role of motherhood. The related field research was carried out by conducting in-depth interviews with 15 mothers who met the relevant criteria. The information obtained as a result of the interviews was evaluated in the application part. In order to better understand the subject, in the first chapter, the socio-cultural dimensions of the role of motherhood and the way it is experienced in different family structures are discussed, and the conceptual framework of the generation phenomenon is drawn.

Aile tarih boyunca değişerek varlığını sürdüren bir kurumdur. Ailenin toplumsal hayattaki değeri ve önemi günümüzde giderek daha belirgin hale gelmektedir. Zira aile ve ailenin ilişkili olduğu her türlü yapı, toplumsal değişimlerin etkisinde kalmıştır. İçinden geçtiği değişim süreçleri; ailenin iç yapısında, roller ve ilişkiler sisteminde çok boyutlu farklılaşmalara yol açmıştır. Ailenin uğradığı en köklü ve sarsıcı değişimler, modernleşme ve kentleşme süreçlerinde meydana gelmiştir. Modernleşme ve kentleşme süreçleri; aile üzerindeki etkilerini en çok sosyalleşme, güvenlik, ekonomi ve sevgi gibi özel boyutlarda göstermiştir. Kentleşme sürecinin etkilediği aile yapısında sevgi faktörü; yuvanın kurulmasından, devamına ve aile içi ilişkilere kadar hemen her boyutta çok önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmıştır. Bu bağlamda nitel yöntem ve tekniklerini benimsediğimiz çalışmamız, değişim sürecindeki ailede eşler arasındaki sevgi ve bileşenlerinin konumlanışı ile işleyişini özel bir önemle ele almaktadır. Ayrıca bu çalışma; Gaziantep kent ailesi örneğinde sevginin değişimle birlikte ortaya çıkan yeni anlamlarını ve işlevlerini, sevginin eşler arasında düzenleyici ilişkisel önemini ortaya koymayı hedeflemektedir., Family is an institution that continues its existence by changing throughout history. The value and importance of family in social life is becoming increasingly apparent today. Because all kinds of structures that family and family are associated with have been affected by social changes. The change processes it went through have led to multidimensional differentiation in the family’s internal structure, roles, and relationships system. The most radical and shocking changes experienced by the family have occurred in the processes of modernization and urbanization. Modernization and urbanization processes have shown their effects on the family most in special dimensions such as socialization, security, economy, and love. In the family structure affected by the urbanization process, the love factor has emerged as a very important factor in almost every dimension, from starting a family to maintaining the family, and domestic relations. In this context, our study, in which we have taken qualitative methods and techniques, deals with special importance the positioning and functioning of the components of love and love among spouses in the family in the process of change. In addition, this study aims to reveal the new meanings and functions of love that emerge with change, and the regulatory relational importance of love among spouses in the case of Gaziantep city family.

Bu tezin amacı 15 Temmuz Darbe girişiminde hayatını kaybeden şehitlerin sosyo-ekonomik ve dindarlık durumlarını ortaya koymaktır. Çalışmada şehitlik kavramı, diğer ilahi dinlerde ve İslam'da şehitlik açıklanmıştır. Akabinde Türkiye'de darbeler tarihi ve 15 Temmuz darbe girişimi hakkında teorik bilgiler verilmiştir. Araştırmada konu ile alakalı literatür incelenmiş ve derinlemesine mülakat yöntemi benimsenmiştir.Bu Çalışmada 15 Temmuz darbe girişiminde hayatını kaybeden şehitlerin sokağa çıkma motivasyonlarında etkili olan sosyal faktörler sosyolojik bir bakış açısıyla ele alınmış, 15 Temmuz şehit ve ailelerinin demografik yapıları ve dindarlık durumları incelenmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda şehit ve aileleri hakkında yorum ve bulgular ortaya konulmuştur.Araştırmanın sonucunda verilerden elde edilen bilgilere göre şehit ve ailelerinin birbirlerinden farklı demografik özellikler gösterse de milli ve manevi değerler konusunda hemfikir oldukları anlaşılmaktadır. Bu ortak değerlerin, 15 Temmuz akşamı halk tarafından darbeye karşı gelmenin en motive edici unsur olduğu anlaşılmıştır.Anahtar Sözcükler: Şehitlik, Darbeler, Sosyo-Ekonomik Yapı, Cihat, Din, Toplum, Dindarlık This aim to reveal the statues of socioeconomic and piety of the martyries who lost their lives at the coup attempt on the July 15. In the stud conception of martyrdom has been explainedin Islam and also other divine religions. Afterword , it enlightenes about the history of military coups in Turkey and theoritical knowledges about July 15 coup attempt. In the research the relevant literatüre has been viewed and in-depth interviews ……. has been applied.In this study the effective social factors at the motivation of taking streets of the martyries who lost their lives on July 15 coup attempt have been reviemed by sociological perspective and it has been analysed demographic structures and statues of prety of the martyries and their families of July 15 coup attempt. In line of the acquried data, it has been revealed some findings and remorks about martyries and their families.At the result of the research, according to the acquired knowledges from data, martyries and their families have same opinions about national and santimental values althhough they have different demographical features. It makes sense that these common values are the most motivation constituent to appose to the military coup by puplic in the evening of July 15.Keywords: Martyrdom, Coup Attempts, Socio-Economical Situation, Jihad, Religion, Society, Religiousness 115

Bu çalışmanın amacı Cihan Aktaş'ın eserlerinde ele aldığı `İslamcı kadın` olgusunun sosyolojik bir analizini yapmaktır.Birinci bölümde Osmanlı modernleşmesi ve bu bağlamda tartışılmaya başlanılan `kadın` konusu hakkında bilgi verilmiştir. Osmanlı modernleşmesiyle ortaya çıkan `İslamcı tipoloji` içinde yer alan ve modernleşme-batılılaşma ideolojisi arasında kalan `kadının durumu` mercek altına alınmıştır. Akabinde Cumhuriyet Dönemi'nde yeni bir imaj ve rol biçilen `çağdaş` kadın ve bu kadına sağlanan yasal haklar ele alınmıştır. Daha sonra `İslamcılık` ve `İslamcı kadın` kavramlarının Türkiye tarihindeki tanımlanma süreci irdelenmiştir.İkinci bölümde Cihan Aktaş'ın eserleri hakkında bilgi verilmiş ve müellife göre `İslamcı kadın` olgusu incelenmeye çalışılmıştır. `Müslüman kadın`ın konumu ve rolü, Aktaş'ın eserlerindeki değişim ve gerilim noktaları tespit edilerek `İslamcı kadının` politik bağlamı sosyolojik bir analize tâbi tutulmuştur. Ayrıca modernizasyon sürecindeki `İslamcı kadın`ın kamusal alandaki iz düşümleri, geçirdiği anlamsal değişim ve dönüşüm analiz edilmiştir. Bunun yanında Aktaş'ın kadın tipolojileri ele alınmış ve ideal kadın tipolojisi incelenmiştir.Anahtar Sözcükler: Müslüman Kadın, İslamcı Kadın, Cihan Aktaş, Kamusal Alan, İslamcılık, Modernleşme This thesis purports to make a sociological analysis of what is called `the Islamist woman` in Cihan Aktaş's works. The first chapter deals with `a debate on woman` in the context and as a part of Ottoman modernization. The woman who is a part of the Islamist typology can also be located in a mixture of modernized-westernized ideological context in the 19th. century and her position as such deserves to be closely studied. In the following Republican years the woman appears in the image and role of the `contemporary woman` together with the recently endowed rights to her is a part of this research. The research after that focuses on the definitions of the Islamist ideology and `the Islamist woman` in the sociological and political terminology.In the second chapter of this thesis the reader will find information and location of Cihan Aktaş with his presentation of the Islamist woman. In this context, the Islamist woman's place and role, thereby the political implications of her presentation in view of the changes and tensions in Cihan Aktaş's works are sociologically analyzed. Also, this chapter sets out to analyze Cihan Aktaş's concept of `the Islamist woman` as the writer describes her images in public, her transformation and changes she is subjected to. As a conclusion, this thesis tries to direct the reader's attention to the description of the ideal woman by the writer Cihan Aktaş, after writing out the typologies of many women types.Keywords: Cihan Aktaş, Islamist Woman, Muslim Woman, İslamism, Public Sphere, Modernization 121

Bu makale, günümüzde oldukça popüler hale gelen ve bilimin imkânlarını kullanmak suretiyle insanın hem fizyolojik hem de psikolojik dönüşümünü hedefleyen transhümanizm akımını ve onun temel öngörülerini ele almayı; aynı zamanda konu hakkında oluşturulmaya çalışılan farkındalığa katkı sunmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın ilk aşamasında transhümanizmin fikrî kökenini oluşturan hümanizm teriminin ana unsurlularına ve hümanizmden transhümanizme geçişte yaşanan önemli dönüm noktalarına işaret edilmiş ve transhümanizmin imkânı tartışılmaya çalışılmıştır. Ardından, gelişim ve özgürleşme ideallerinden hareketle transhümanizmin temel hedefleri ele alınmış ve bunun sağlayacağı muhtemel faydalara değinilmiştir. İkinci aşamada transhümanist ideallerin gerçekleşmesi halinde ortaya çıkması muhtemel temel sorunlar üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda transhümanizmin, insanın ontolojik statüsünün değişimi dolayısıyla neden olacağı sorunlar, eleştirel bir şekilde irdelenmiştir. Ayrıca transhümanizmin hedeflerinin neden olabileceği sosyolojik sorunlar ve onun geleneksel dinî ve ahlaki düzenler bağlamındaki etkileri üzerine odaklanılmıştır. Çalışmanın bu aşamasında hem muhafazakâr hem de dindar çevrelerin transhümanistlere yönelik eleştirileri esas alınmak suretiyle genel bir değerlendirme yapılmıştır., This article aims to investigate transhumanism, which has become very popular nowadays, and intends both physiological and psychological transformation of human beings by using the possibilities of science and its basic predictions. At the same time, it aims to contribute to the awareness which is tried to be raised about subject. In the first stage of the study, the main elements of the term humanism, which constitute the intellectual origin of transhumanism, and the important turning points in the transition from humanism to transhumanism were pointed out and the possibility of transhumanism was discussed. Then, based on the ideals of development and emancipation, the main objectives of transhumanism are addressed and its possible benefits are mentioned. In the second stage, the main problems likely to arise in case of realization of transhumanist ideals are emphasized. In this context, the problems that transhumanism will cause due to the change of the ontological status of man are critically examined. Additionally, the sociological problems that transhumanism can cause and its effects in the context of traditional religious and moral orders have also been focused on. In this stage of the study, a general evaluation was made based on the criticisms of both conservative and religious circles towards transhumanists.

Bu çalışmanın amacı, Bursa merkezinde yaşayan dindar kadınların sembolik tüketim davranışlarının sosyolojik bir analizini yapmaktır. Kadınların tüketimlerine etki eden faktörler araştırılmış, dinin sembolik tüketime olan etkisi incelenmiştir.Birinci bölümde tüketimin kavramsal boyutu, tüketim davranışları ele alınırken; özelde sembolik tüketim kavramı incelenmiştir. Sembolik tüketimin kavramsal ve sosyal teşekkülü açıklanmıştır. Modern ve postmodern tüketim dönemleri ele alınmış; tüketimin dönemsel olarak geçirdiği aşamalardan bahsedilmiştir.İkinci bölümde, Bursa'daki dindar kadınların sembolik tüketim davranışları incelenmiştir. Beş kategoride kadınların tüketimlerine etki eden unsurlar araştırılmıştır. Dinin tüketim üzerindeki etkisi ayrı bir başlık altında ele alınmıştır. Çalışmamızda nitel veri analiz türlerinden betimsel analiz tekniği kullanılarak, Bursa merkezinde ikamet eden kadınlarla derinlemesine yapılan mülakatların analizine yer verilmiştir.Anahtar Sözcükler: Din, Dindarlık, Tüketim, Sembolik Tüketim, Tüketim Davranışı, Modernizm, Postmodernizm The aim of this study is to conduct a sociological analysis of the symbolic consumption behaviors of religious women living in the center of Bursa. Factors affecting the women's consumption were investigated and the effect of religion on symbolic consumption was examined.In the first chapter, while the conceptual dimension of consumption and consumption behaviors are discussed; in particular the concept of symbolic consumption is examined. Conseptual and social formation of symbolic consumtion is explained. Modern and postmodern consumption periods are discussed; periodic stages of consumption are mentioned periodically.In the second chapter, symbolic consumption behaviors of religious women in Bursa are examined. The factors affecting the wpmen's consumption in five categories were investigated. The influence of religion on consumption is discussed under a seperate heading. In our study, the analysis of in-depth interviews with women residing in Bursa center isgiven by using descriptive analysis technique, which is one of the qualitative data analysis types.Keywords: Religion, Religious, Consumption, Symbolic Consumption, Consumption Behavior, Modernism, Postmodernism 123

Bu çalışmada, Türkiye'deki LGBT literatüründe genel bağlamda ve daha özelde Din ve LGBT ilişkisi bağlamında din ve dindar algıları konu edilmiştir. Araştırmada, ülkedeki ilk ve en uzun soluklu LGBT dergisi olan Kaos GL Dergisi'nin 1994-2018 yılları arasında yayınlanan 163 sayısı örneklem olarak belirlenmiştir. Gömülü Teori türlerinden Yapılandırmacı Desen'in uygulandığı bu araştırma, üzerinde kodlama ve temalandırma adımlarını gerçekleştirdiğimiz nitel veri analizi programının dijital zemini ve zengin görselleştirmelerinden faydalanılarak hazırlanmıştır. Çalışmanın sonucunda Türkiye'deki LGBT literatüründe genel bağlamda ve daha özelde Din ve LGBT ilişkisi bağlamında din ve dindar algısının büyük ölçüde negatif algı yüklü olduğu tespit edilmiştir. Bu çerçevede, toplamda 598 adet negatif algı, 58 adet ise pozitif algı yüklü kodlama gerçekleştirilmiştir. Diğer bir ifadeyle ilgili metinlerde yer alan din ve dindar algısına yönelik pozitif algı yüklü kodlamaların on katından daha fazla oranda gerçekleşen kodlama sayısı negatif algı yüklü olarak kayda geçmiştir. Ayrıca ilgili literatürde -dönemlere göre farklılaşmakla birlikte- metin üretimi açısından; okur mektupları/yazıları, çeviri metinler ve bu metinler üzerine bina edilen yerel metinler ve de söyleşi yazılarının ön plana çıktığı; metin içeriği açısından ise, ilk iki dönemde din ile eşcinselliğin bağdaşamaz olduğu fikri ve dine/dindara karşı olumsuz bir yaklaşım söz konusu iken, son dönemde `İslam içinden yeni bir okuma ile` din ve eşcinsellik arasında bir yakınlaşma ihdas etmeye dönük olumlayıcı bir söylem geliştirildiği görülmüştür.Anahtar Kelimeler: LGBT, LGBT literatürü, Gömülü Teori, din algısı, dindar algısı In this study, the perceptions of religion and religious people -both in general and more specifically in the context of the relationship between religion and LGBT- in the LGBT literature in Turkey was discussed. In the research, 163 issues of Kaos GL Magazine, the first and longest LGBT magazine in the country, published between 1994 and 2018, were determined as sample. This research, which applied the constructing grounded theory, was prepared by using the digital background and rich visualizations of the qualitative data analysis program that carried out coding and theme steps on it. As a result of the study, it was found that the perceptions of religion and religious people are largely negative in the LGBT literature in Turkey, both in general and in the context of the relationship between religion and LGBT. In this regard, 598 negative perceptions and 58 positive perceptions were coded. In other words, the negative perceptions were recorded more than ten times of the number of positive perceptions about the religion and religious people in the relevant texts. In addition, -although differentiate by periods- it was seen that the subscriber letters/writings, translated texts and local texts based on those translated texts, and the interviews come to the fore in terms of text production in the relevant literature. In terms of the content of the text; while the idea that religion and homosexuality are incompatible was widespread in the first two periods, it has recently been observed that a new perspective of Islam has been developed to establish a rapprochement between religion and homosexuality.Keywords: LGBT, LGBT literature, Grounded Theory, perceptions of religion and religious people 223

Araştırmanın temel amacı, modernleşme sürecinde yaşlı bakımındaki ve huzurevinde kalan bireylerin manevi yönelimlerindeki dönüşümü anlamaya çalışmaktır. Bu değişim, kavramsal ve kuramsal çerçeve ile temellendirilerek katılımcıların ifadelerinden elde edilen verilerle açıklanmaya çalışılmıştır. Katılımcıların huzurevi ve maneviyatı nasıl anlamlandırdıkları, huzurevi hakkındaki düşünceleri ve maneviyata dair deneyimleri modernleşmenin bir göstergesi olan bireyselleşme yaklaşımının yaşlı bakımı ve maneviyata ilişkin görüşleri bağlamında değerlendirilmiştir. Aynı zamanda sekülerleşme teorisi ile ele alınan kuram kritik edilmiş ve çalışmanın kavramsal-kuramsal çerçevesi bu şekilde temellendirilmiştir.Alan araştırması kapsamında, İstanbul ili Maltepe ilçesinde Ünal Özel Huzurevi'nde bulunan 169 yaşlı birey arasından sağlık durumu iyi olan 16'sı kadın ve 19'u erkek olmak üzere toplam 35 yaşlı katılımcı ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda, toplanan veriler incelenerek kategoriler belirlenmiştir. Verilerin yorumlanmasında, içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır.Sonuç olarak araştırma, huzurevinin anlamı, huzurevinde kalmaya karar verme süreci, huzurevinde iletişim, huzurevinde maneviyata ilişkin düşünceler, katılımcıların aile üyelerindeki manevi durum ve geçmişten günümüze maneviyata ilişkin görüşler şeklinde altı ana kategori ve alt başlıklar ile birlikte yorumlanmaya çalışılmıştır. The main objective of the research is to understand the transformation of the spiritual orientation of the individuals in the elderly care and nursing home during the modernization process. This change is based on a conceptual and theoretical framework explained with the data obtained from the participants' statements. Participants' understanding of the nursing home and spirituality, their thoughts about the nursing home and their experiences of spirituality were evaluated in the context of the individualization approach, which is an indicator of modernization on the views of elderly care and spirituality. At the same time, the theory discussed with secularization theory was criticized and the conceptual-theoretical framework of the study was based on this way.Within the scope of the field research, among the 169 elderly individuals living in Unal Private Nursing Home in Maltepe district of Istanbul city, in-depth interviews were conducted with a total of 35 elderly participants, 16 of whom were women and 19 being men were in good health. For the purpose of the research, categories were determined by examining the data collected. In the interpretation of the data, content analysis technique was used.As a conclusion, the research has been construed with six main categories and sub-headings: meaning of nursing home, decision-making process in nursing home, communication in nursing home, thoughts about spirituality in nursing home, spiritual status of the family members of the participants and opinions about spirituality from past to present. 273

Bu tezin temel amacı, Amerikalı teolog Harvey Cox’un sekülerleşme düşüncesini analiz etmektir. Bu tezde, Cox’un sekülerleşme analizi, literatürdeki ‘klasik paradigma’, ‘yeni paradigma’ ve ‘eklektik paradigma’ yaklaşımlarıyla mukayese edilerek ortaya konulacaktır. Bu anlamda, tezde kullanılacak yöntem karşılaştırmalı ve yorumlayıcı yöntemdir. Zira Cox’un özgünlüğü ancak böylesi bir karşılaştırma ile izhar edilebilir. Bu yöntemle, sadece Cox’un sekülerleşme kavrayışındaki özgünlükler değil aynı zamanda bu kavrayışın bağrında duran teolojik ve epistemolojik gerilimler de belirlenebilir. Bu tezin literatüre katkısı, Cox’un sekülerleşme teorisinin ana hatlarını çizmenin yanında bu teorideki gerilim hatlarını da belirgin kılması olacaktır. Ayrıca, Türkçe literatürde Cox’un sekülerleşme kavrayışı çalışılmadığı için bu tez literatürel bir boşluğu doldurma girişiminde ilk adım olacaktır.--------------------The main purpose of this thesis is to analyze the secularization idea of the American theologian Harvey Cox. In this thesis, Cox's secularization analysis will be presented by comparing it with the "classical paradigm", "new paradigm" and "eclectic paradigm" approaches in the literature. Within this context, the method to be used in the thesis is a comparative and interpretative method. Because Cox's authenticity can only be demonstrated by such a comparison. With this method, not only the specificities of Cox's understanding of secularization, but also the theological and epistemological tensions that stand at the center of this understanding can be determined. The contribution of this thesis to the literature will be not only to lay out the outline of Cox's secularization theory but also to make the tension lines in this theory clear. Moreover, since Cox's understanding of secularization has not been studied in the Turkish literature, this thesis will be the first step in an attempt to fill a literary gap.

Bu çalışma kendini dindar ve oyuncu olarak tanımlayan bireylerin dini bağlılık ve inançları açısından video oyunu oynama faaliyetlerini anlamayı hedeflemiştir. Bunun için öncelikle İslam düşünce geleneği özelinde video oyunları ve dindarlık incelenmiş ve bu iki konuya video oyunu oynamanın meşruiyetine vurgu yapan doğru edim kavramı etrafında yaklaşılabileceği ortaya konmuştur. Oyuncu habitusunu anlayabilmek için video oyunlarına dair teoriler serimlenmiş, video oyunlarının mahiyeti yanında video oyunu türleri ve video oyunlarının psikolojik yönleri ele alınmıştır. Çalışmanın hedefi doğrultusunda on beş kişiyle yarı-yapılandırılmış mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Mülakatlar aracılığıyla toplanan veriler MAXQDA programıyla analiz edilip temalandırılmış ve görüşülen bireyler açısından video oyunlarının dinî meşruiyeti konusunun dinî olanın ötesinde, boş iş-faydalı iş olarak kurgulanan bir düşünce/değerlendirme ikilisine dayandığı sonucuna ulaşılmıştır. Bir eylemin yapılmaya değer oluşunu, eylemin bir sermaye olarak geleceğe etki edebilmesi ya da kabul edilmiş bir rolün içinde yer almasına bağlı olduğunu ifade eden bu ikilinin, sembolik etkileşimci bakış açısından günlük hayattaki yansımaları irdelenmiştir. Sonuç olarak video oyunları alanının, din alanının amaçsallığı olan Tanrı’ya bağlılık ile uyuşmazlık ilişkisinde olduğu açıklanmıştır.--------------------This study aims to understand the video game-playing activities of individuals who define themselves as religious and gamer regarding their religious devotion and beliefs. For this, entertainment in Islamic thought has been examined. It is suggested that video games and religiosity can be approached within the orthopraxis frame, which emphasizes the legitimacy of video game playing. Secondly, to understand the gamer's habitus, the theories about video games have been described, the essential qualities of video games, video game genres, and the psychological aspects of video games have been discussed. Semi-structured interviews have been conducted with fifteen participants for the purpose of the study. The data collected through interviews were analyzed and thematized with the MAXQDA. One of the conclusions is that the religious legitimacy of video games for the participants is based on a binary opposition or evaluation taxonomy beyond a religious framework, that is a "useless thing-useful thing." This means that an action is worth doing if it has the potential to affect the future as capital or if it is performed within a widely-accepted role. The reflections of this binary opposition in daily life are also investigated from a symbolic interactionist perspective. Finally, the thesis concludes that the field of video games conflicts with the purposefulness of the field of religion, i.e., commitment to God.

Bu araştırmanın amacı, siyasal katılımda kimlik ve din etkisini analiz etmektir. Siyasal katılım, genel olarak sosyolojik ve psikolojik etkilere bağlı olarak gerçekleşmektedir. Fakat bu çalışma sadece kimlik ve din değişkenleriyle sınırlı tutulmamıştır. Siyasal katılımı etkileyen birçok değişken bulunmaktadır. Aile, kitle iletişim araçları, akran grupları, eğitim, meslek bilgisi, yaş, toplumsal statü vb. değişkenlerin etkisi de araştırma sürecinde incelenmiştir. Çalışmada gençlerin; din, dini yaşantı, siyasi tercih ve kimlik aidiyeti hakkındaki görüşleri ele alınmıştır. Araştırma kapsamında, gençlerin siyasi yatkınlıkları, siyaseti algılama biçimleri ve siyasal katılım pratiklerine yönelik bir tespit yapılmaya çalışılmıştır.Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemi benimsenmiştir. Nitel veri toplama tekniklerinden görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, çalışmanın amacına uygun 18-30 yaş aralığında 35 genç katılımcıdan oluşmaktadır. Araştırma, Bingöl ili sınırları içerisinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada örnekleme tekniği olarak amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme türü tercih edilmiştir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın kavramsal ve kuramsal çerçevesi olan birinci bölümde; kimlik, din, gençlik, siyaset ve siyasal katılım kavramlarına ilişkin teorik bilgilere yer verilmiştir. İkinci bölümde, çalışmanın konusu, amacı ve önemi belirtilmiş, alan araştırması ile ilgili gerekli bilgiler açıklanmıştır. Üçüncü bölümde, saha çalışmasından elde edilen verilerin analizleri ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Sonuç ve değerlendirme bölümüyle çalışma tamamlanmıştır. The aim of this study is to analyze the effect of identity and religion in political participation. By and large political participation takes place depending on sociological and psychological effects. However, this study is not restricted only identity and religion variables. There are lots of variables that affect political participation. The effects of variables that are family, mass communication, peer groups, education, professional knowledge, age, social status, etc has been also examined during the research process. In the study, young people's views on religion, religious life, political choice, identity belonging have been discussed. In the scope of the research, a determination aimed at the political tendencies of young people, their perception of politics and their political participation practices have been made.In this study, the method of qualitative research has been adopted. Interview technique, which is one of the qualitative data collection techniques, has been used. The sample of the research consists of 35 young participants between the ages of 18 and 30 that are suitable for the purpose of the study. The research has been carried out within the borders of Bingöl province. In the research, criterion sampling type, which is one of the purposeful sampling methods, has been chosen as the sampling technique.The study consists of three parts. In the first part, which is the conceptual and theoretical framework of the study, theoretical information on the concepts of identity, religion, youth, politics, and political participation has been discussed. In the second part, the subject, purpose and importance of the study has been stated, and essential information on the field research has been explained. In the third part, the analysis and evaluation of the date obtained from the field study has been discussed. The study has been completed with the conclusion and evaluation sections. 332

Kuşak, belirli tarihler arasında doğmuş, bu tarihlerde yaşanan kültürel, toplumsal, ekonomik ve politik olgulardan etkilenmiş birey gruplarını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Yalnızca dünyaya gelinen tarihler çerçevesinde biyolojik olarak kuşağı tanımlamak mümkün değildir, bu süreçte edinilen ortak toplumsal bilinç de kuşakların ayrılmasında önemli rol oynamıştır. Bu tezde, kuşak sınıflaması içinde “Z Kuşağı” olarak adlandırılan, ailelerini muhafazakâr olarak tanımlayan ve Kur’an kurslarında, orta öğretim ve yüksek öğretim kurumlarında eğitim gören gençlerin dini tutum ve davranışları analiz edilmeye çalışılmıştır. Lise ve üniversite eğitimi ve bu süreç içinde geçen zaman, gençler için toplumsal bilincin edinilmesinde oldukça önemlidir. Genç bu dönemde kimliğini kazanma ve kişiliğine kalıcı biçim verme süreci yaşar. Aynı şekilde bu dönem gencin doğal, ekonomik, sosyal ve kültürel çevreyi algılamasında, dini duygu ve değerlerinin oluşmasında ve değişmesinde etkili bir süreçtir. Bu çalışma, Z Kuşağı özelinde, dini duygu ve değerlerin oluşma sürecinde, aile, okul, arkadaş çevresi, dijital alan ve liberal düşüncelerin etkilerini araştırmayı hedeflemektedir.--------------------Generation, as a term, is used to describe groups of individuals born around certain dates and are affected by the cultural, social, economic, and political phenomena experienced during those dates. It is not possible to define generation solely biologically within the framework of the dates they were born; the collective social consciousness acquired in this process also plays an important role in the classification of generations. This thesis aims to analyze the religious attitudes and behaviors of the young individuals, who are also named as "Generation Z" in the classification of generations, who define their families as religious and receive education in Koran courses, secondary and higher education institutions. High school and university education, and the time spent in this process are very important for young people in acquiring social awareness. In this period, the young individual goes through the process of acquiring identity, permanently shaping his or her personality. Likewise, this period is an important process, forming and effecting the perception of the natural, economic, social, and cultural environment. This study aims to investigate the effects of family, school, friends, digital space, and liberal thoughts in the process of forming religious feelings and values among Generation Z members.

Bu çalışmada, sosyal medya mahremiyetin dönüşümü ele alınmış ve `mahremiyetin nasıl dönüştüğü`, `sosyal medyada özel hayatın nasıl sunulduğu` ve `büyük verinin mahremiyeti nasıl etkilediği` sorularına cevap aranmıştır. Bu kapsamda, nitel araştırma yöntemi olarak sistematik inceleme (systematic review) tekniği kullanılmıştır. Çalışmada mahremiyetin tanımı yapılmış, 16. yüzyıldan günümüze mahremiyet tecrübesi Batı ve Osmanlı toplumu karşılaştırılarak incelenmiştir. Mahremiyetin her iki toplumda da maddi imkân nispetinde tecrübe edildiği, 19. yüzyıla kadar hak olarak gündeme gelmediği, 19. yüzyılda ise Batı'da güvenlik, Türkiye'de ise Batılılaşma amacıyla devlet eliyle dönüştüğü görülmüştür. Özel hayatın sosyal medyada nasıl sunulduğu konusu, şöhret kültürü, teşhir, dikizleme, ifşa ve şeffaflık kavramları temelinde incelenmiştir. Söz konusu etkenlere ilaveten büyük verinin mahremiyeti nasıl etkilediği ele alınmış, devletlerin ve şirketlerin kişisel verileri korumak için geliştirdikleri politikalar tartışılmıştır. Çalışmada mahremiyetin her çağın olgusu olduğu, her çağda farklı tecrübe edildiği, bu tecrübede dinin ve kültürün önemli bir etken olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca günümüzde sosyal medya marifetiyle özel ve kamusal olan konusunda belirsizlik yaşanmakta, özel hayat bir sunum nesnesi haline gelmektedir. Bununla birlikte büyük veri, mahremiyeti imkânsız hale getirmektedir.Anahtar kelimeler: mahremiyet, sosyal medya, büyük veri In this study, the transformation of social media privacy is discussed and answers to the questions of `how privacy is transformed` , `how private life is presented in social media` and `how big data affects privacy` are sought. Within this scope, systematic review technique was used as a qualitative research method. In this study, the term privacy was defined and the experience of privacy from the 16th century to the present was examined by comparing Western and Ottoman societies. It is seen that privacy was experienced in accordance with financial power in both societies, it was not an issue as the rights until the 19th century, and in Turkey, it was transformed by the state's itself on the purpose of Westernization. The issue of how private life is presented on social media has been examined on the basis of celebrity culture, exposition, peeking, disclosure and transparency. In addition to the aforementioned factors, how big data affects privacy is discussed and policies developed by governments and companies to protect personal data are reviewed. In this study, it is concluded that privacy is a phenomenon of every period, and in each of these periods it has been experienced differently, and religion and culture are important factors in this experience. According to the results of the study, nowadays there is uncertainty about what private space and public space refers to because of social media and as a result of this, private life becomes an object of presentation. After all, big data makes privacy impossible.Keywords: privacy, social media, big data 141

Bu çalışma, şeyhlik kurumunun sosyal ve dini pratikler üzerindeki etkilerini Siirt örneğinde ele alan bir alan araştırmasıdır. Birinci bölümde tarihsel süreçte şeyhlik kurumunun serüveni irdelenmiştir. Bu kapsamda özellikle merkezileşme politikaları sonucunda şeyhlerin üstlenmiş oldukları yeni roller irdelenmiştir. İkinci bölümde araştırma evreni hakkında genel bilgilere yer verilirken üçüncü bölümde ise şeyhlik kurumunun günümüzdeki etkileri belirlenen temalar çerçevesinde ele alınmıştır. Çalışmanın ana omurgasını oluşturan üçüncü bölümdeki verilere farklı yaş ve statüdeki 50 katılımcı ile yapılan derinlemesine mülakatlar aracılığıyla ulaşılmıştır. Elde edilen veriler çerçevesinde şeyhlik kurumunun sosyal ve dini pratikler üzerindeki etkileri incelenmiştir. Araştırma sonucunda, geçmiş ile kıyasladığında etkileri azalmış olmakla birlikte şeyhlik kurumunun sosyal ve dini pratiklerin şekillenmesinde etkileri olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Toplum, Din, Şeyh, Mürid, Siirt This study is a field study that examines the effects of the sheikh's institution on social and religious practices, in the sample of Siirt. In the first chapter, the adventure of the institution of the sheik has been examined in the historical process. In this context, the new roles that the sheikhs undertook, in particular as a result of centralization policies, were examined. In the second part, general information about the research area is given. In the third chapter, the effects of the sheikh's institution at today are discussed within the framework of themes. The datas in the third section, which constitutes the main backbone of the study, was reached through in-depth interviews with 50 participants of different age and status. In the framework of the data obtained, the effects of the sheikh's institution on social and religious practices were examined. As a result of the research, it has been concluded that the effects of the sheikh's institution on shaping social and religious practices have been decreased when compared with the past.Keywords: Society, Religion, Sheikh, Murid, Siirt 315

Hicrî I. yüzyılın ikinci yarısında dört halife dönemi sonrası Emevîler’in iktidara gelmesiyle birlikte bir grup Müslüman halifeliğin Ehl-i Beyt’e ait olduğunu savunarak otoriteye karşı muhalif cephe almıştır. Bunun sonucunda iç savaşlar görülmüş ve toplumdaki bozulan düzenin yeniden sağlanabilmesi için dinî, siyasî ve iktisadî alanda reformist bir kurtarıcı fikri oluşmuştur. Bu fikirler Hadis ilminin gelişmesiyle Hz. Peygamber’e dayandırılan rivayetlerle pekiştirilmiştir. Bunun sonucunda İslam dünyasında kıyametin habercisi Mehdi adında bir kurtarıcı lider inancı farklı yorumlamalarla birlikte ortaya çıkmıştır.Mehdilik inancı asırlar boyunca tartışılagelen toplumsal bir meseledir. Günümüzde de gündemdeki canlılığını koruyan mehdilik meselesi pek çok İslam âlimi tarafından incelenmiş, yorumlanmış ve eleştiriye tâbi tutulmuştur. Bu konuyu ele alan bilim insanlarından biri de Kuzey Afrika’da XIV. yüzyıla damga vurmuş ancak sonraki asırlarda keşfedilebilmiş bir toplum bilimcisi olan İbn Haldun’dur. İbn Haldun, mehdilik anlayışını hadis rivayetleri ekseninde kendi sosyolojik gözlem ve teorisi üzerine temellendirerek konuya farklı bir bakış açısı getirmektedir. Bu durumda onun mehdilik nazariyesi konunun tartışılmaya değer bir hal almasına neden olmuştur. Dolayısıyla bu çalışmada konuyla alakalı literatüre katkıda bulunması amacıyla İbn Haldun’un mehdilik anlayışı ve eleştirisini incelemiş bulunmaktayız.--------------------When the Umayyads came to power in the second half of the 1st century (AH), subsequent to the period of four caliphs, a group of Muslims defended that the caliphate belonged to the Ahl al-Bayt and took an opposing side against the authority. As a result of this, civil wars broke out and a reformist idea of savior was formed in the religious, political and economic fields in order to restore the deteriorated order in the society. These ideas were reinforced with the rumors attributed to the Elevated Prophet owing to the development of hadith science. As a result, the belief of a savior leader named Mahdī, who is the harbinger of the Apocalypse in the Islamic world, emerged with different interpretations. The belief of Mahdī is a social issue that has been discussed for centuries. The issue of Mahdī, which is still on the agenda today, has been examined, interpreted and criticized by many Islamic scholars. One of the scientists who dealt with this issue is Ibn Khaldūn, a social scientist who left his mark in the 14th century in North Africa, but whose value was later recognized in the following centuries. Ibn Khaldūn brings a different perspective to the issue by basing his understanding of Mahdī on his own sociological observation and theory in the axis of hadith narrations. In this case, his Mahdī theory made the issue worthy of discussion. Therefore, in this study, we have examined Ibn Khaldūn’s understanding and criticism of Mahdī in order to contribute to the relevant literature.

Osmanlı Devleti, kuruluş dönemlerinden itibaren başlamak üzere 19. yüzyıla kadar belirli bir özgürlük anlayışı çerçevesinde, tarikatların gelişme ve büyümesine, sahip oldukları fonksiyonları dolayısıyla, müsaade etmiştir. Hatta bu yönüyle tekkelerin devletin kurucu unsurları arasında yer aldığı söylenebilir. Bununla birlikte devlet; merkezileşmesinin hız kazandığı ve Şii Safevi tehdidinin arttığı dönemlerde tarikatlar üzerindeki denetimini de artırmıştır.Nitekim 19. yüzyılla beraber dönemin getirmiş olduğu yeni şartlar ve Osmanlı Devleti'nin bu şartlara uyum sağlamak için yürüttüğü politikalar; tarikat ve tekkelerin devlet tarafından sağlanan otonom durumdaki statülerini kaybetmelerine sebep olmuştur. Tedrici bir şekilde başlayan tekkeleri denetleme süreci, bir kurumsal yapının açılmasını zorunlu kılmış ve sonuç itibariyle Meclis-i Meşayih faaliyete geçmiştir. Tekke ve zaviyelere ait tüm işler ve özellikle şeyh atamalarından sorumlu olan Meclis-i Meşayih, tekkelerin denetlenmesi açısından da önemli bir konum elde etmiştir.Batı Dünyası'nda devlet-dini gruplar ilişkisine bakıldığında üç temel yaklaşımın ortaya çıktığı görülmektedir. Bunlar özgürlükleri geniş tutan Amerikan-İngiliz modeli, daha katı bir anlayışı benimseyen Fransız modeli ve Alman modeli olarak ele alınabilir. Günümüz şartları içerisinde Türkiye'de dini grupların, ana hedeflerinin dışına çıkmadan sosyal ve sivil çalışmalarını sürdürebilmeleri için, özgürlükçü anlayış çerçevesinde hareket edilmesi ancak olası suiistimallerin devlet tarafından önlenmesi düşünülebilir. Dini grupların sisteme dâhil edilebilmeleri için yapılması gereken hukuki ve toplumsal şartların oluşturulması bugün önümüzde ciddi bir sorun olarak durmaktadır. Osmanlı Devleti dini gruplara karşı dayatmacı değildi. Zamanın şartları içerisinde bir sistem olarak işlevsel olan Meclis-i Meşayih modeli; günümüz şartlarıyla değerlendirildiğinde dini grupların devletle ilişkisinde ikircikli tavır yerine şeffaf, denetlenebilir, örgütlenme imkânı bulunan ve kaynaklardan eşit istifade edebilen bir model biçiminde ülkemizin önünde bir çözüm olarak durmaktadır.Anahtar Kelimeler: Din Sosyolojisi, Dini Gruplar, Tarikat, Meclis-i Meşayih, Laiklik From the establishment of the Ottoman State until the 19th century, the religious orders were controlled by recognizing a certain degree of freedom and allowed for their development and growth as well as for their functions. In this regard, the dervish lodges were among the founding elements of the state. However, the state also increased its control over the religious orders during the periods of centralization and the rise of the Shi'ite Safavid threat.But the new conditions that the 19th century brought with it and the policies that the Ottoman State implements to comply with these conditions, led to the loss of autonomous positions that provided by the state. The process of controlling the dervish lodges has made it inevitable to establish a parliament, and finally the Meclis-i Meşayih was established. The Meclis-i Meşayih, who is responsible for all works belonging to the dervish lodges and small dervish lodges and especially the shaykh assignments, has also taken an important position in the supervision of the dervish lodges.When we look at the relationship between state and religious groups in the Western World, it is seen that three basic approaches have emerged. These can be considered as the American-British model that holds freedoms wide, the French model that adopts a stricter understanding, and the German model. Today in terms of religious groups in Turkey, to sustain social and civil work without going out of the main objectives, understanding the framework of freedom of movement but may be considered by the state to prevent possible abuses. Today, it is a serious problem for us for the legal arrangements necessary for religious groups to be according to the system. The Ottoman State was not imposed against religious groups. Meclis-i Meşayih model, which functions as a system in the conditions of the time; Considering today's conditions, it stands as a solution in front of our country in the form of a model that can be transparent, auditable, have the opportunity to organize and benefit from resources equally instead of the ambivalent attitude of religious groups with the state.Keywords: Sociology of Religion, Religious Groups, Order, Meclis-i Meşayih, Secularism 340

Din, insanlık tarihi kadar eski bir olgudur. İlk insandan günümüze kadar her toplumda farklı şekillerde din olgusuna rastlanır. Din, toplumu etkilerken toplum da din üzerinde etkiye sahiptir. Kastamonu’da Dini Hayat adlı bu çalışmada, şehrin dini hayatı ele alınmıştır.Bu araştırma, Kastamonu şehir merkezinde yaşayan 18 yaş üzeri bireylerin dini hayatını sosyolojik olarak incelemektedir. Araştırmanın teorik kısmının modeli dokümantasyon tekniğiyle; uygulamalı kısmının modeli ise anket tekniğiyle kurulmuş olup veriler SPSS programıyla değerlendirilmiştir.Araştırma giriş, üç bölüm ve sonuçtan meydana gelmektedir. Giriş kısmında araştırmanın konusu, amacı, hipotezleri, yöntemi, evren ve örneklemi, bilgi toplama formunun hazırlanması-dağıtılması ve toplanması ele alınmıştır Birinci bölümde; Kastamonu’nun adı, tarihi, jeopolitik konumu, nüfusu, ekonomisi, kültür ve turizmi, iç göç hareketleri, dini hayatını meydana getiren unsurlar incelenmiştir. İkinci bölümde; dini tanımlamanın zorluğu/klasik sosyologlardan günümüze sosyolojide din, modern teorilerde din, dinin sosyal fonksiyonları, dindarlık, dindarlığın boyutları, dindarlık tipolojileri, Tanzimat Fermanı’ndan günümüze Türkiye’nin dini hafızasına giriş yer almıştır. Üçüncü bölümde; alan araştırmasından elde edilen veriler analiz edilerek Kastamonu’daki dini hayat tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonuç kısmında ise araştırmanın bulgularının değerlendirilip hipotezlerin doğrulanıp-doğrulanmadığı üzerinde durulmuştur.--------------------Religion is a phenomenon as old as human history. The phenomenon of religion is seen in different ways in every society from the first man to the present day. While religion affects society, society also affects religion. In this study titled Religious Life in Kastamonu, the religious life of the city is discussed.This research sociologically examines the religious life of individuals over the age of 18 living in the city center of Kastamonu. The model of the theoretical part of the research was formed with the documentation technique, while the model of the applied part was formed with the survey technique, and the data were evaluated with the SPSS program.The research consists of an introduction, three sections, and a conclusion. In the part of introduction part, the subject, purpose, hypotheses, method, target population and sample of the research, preparation-distribution and collection of the information collection form are discussed. In the first section, the name, history, geopolitical position, population, economy, culture and tourism, internal migration movements and the elements that make up the religious life of Kastamonu are examined. In the second section; the difficulty of describing religion/religion in sociology from the classical sociologists to the present day, religion in modern theories, social functions of religion, religiosity, the dimensions of religiosity and religiosity typologies, introduction to religious memory of Turkey from the Imperial Edict of Reorganisation are included. In the third section; the data obtained from the field research, and the religious life in Kastamonu is tried to be determined. In the part of conclusion, the findings of the research are evaluated and whether the hypotheses are verified or not is emphasized.

Bu çalışmada Kur'an-ı Kerim'de; `en güzel kıssa` olarak tanıtılan Yusuf Kıssası'nın ve yer aldığı Yusuf suresinin sosyolojik analizi yapılmaya çalışıldı. Sure/kıssa içinde barındırdığı bireysel ve toplumsal veriler itibarıyla sosyolojik açıdan ele alınmaya uygun bulunmaktadır. Bu bağlamda, `kıssa`nın kavramsal ve tarihsel boyutu, Kur'an'da yer alan kıssalar ve sosyal fonksiyonları ortaya konulmaya çalışılarak Yusuf suresi/kıssası'nın önemi anlatılmıştır. Dönemin dinî, ahlaki, ailevi ilişkileri, çokeşlilik ve evlatlık kurumu araştırılmış aynı zamanda Hz. Yusuf'un bulunduğu bölgedeki ekonomik durum, uygulanan model, devlet yapısı ve siyasi otorite ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sonuçta, yapılan analizlerden elde edilen tarihi ve evrensel sonuçlar, günümüz anlam ve kavram dünyasının verileriyle güncel bir okumaya tabi tutuldu.Anahtar kelimeler: Kur'an, kıssa, Yusuf suresi, Hz. Yusuf, aile, evlatlık, çok eşlilik, sosyoloji In this study a sociological analysis of Sura Yusuf, in which `the story of Yusuf` narrated and also accepted as the most beautiful story in the Qur'an, was done. In terms of the individual and social data it contains, Sura is suitable to be handled sociologically. In this regard, the concept and historical dimensions of the parable is revealed along with the social functions of other parables and Suras in the Qur'an to explain the importance of Surah Yusuf. Religious, moral, family relations, polygamy and adoption institutions of the period were investigated. At the same time, the economic situation in the region where Yusuf was located, the model applied, the state structure and the political authority were tried to be revealed. As a result, the historical and universal conclusions obtained from the analyses were tried to be read with today's notions and meanings.Keywords: Quran, Story, Surah Yusuf, Prophet Yusuf, family, adopted, polygamy, sociology 86

Dindarlık, geleneksel-kültürel değerler ve bilim-iş değerleri bu çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Amaçlı ve kota örnekleme prosedürleri uygulanarak Ankara'da 15 İmam-Hatip Lisesindeki 1150 öğrenciden oluşan bir çalışma örneği belirlenmiştir. Araştırmada kesitsel ve ilişkisel tarama modeli ve anket tekniğinden yararlanılmıştır. Dindarlık ölçeği, geleneksel-kültürel değerler ölçeği ve bilim-iş değerleri ölçeği kullanılmıştır. Veriler Statistical Package for Social Science (SPSS) programı yardımıyla analiz edilmiştir. Bulguların değerlendirilmesinde, faktör ve iç tutarlılık, t-test, ANOVA, Pearson Korelasyon ve Çoklu Regresyon analiz teknikleri kullanılmıştır.Giriş bölümünde, araştırmanın konusu, amacı, problemleri, hipotezleri ve değer kavramıyla ilgili çalışmalara yer verilmiştir. Birinci bölümde, toplumsal değer kavramının kuramsal temelleri, toplumdaki fonksiyonları ve din ile değerin diğer sosyal kurumlarla olan işlevsel yönü incelenmiştir. İkinci bölümde, araştırmanın metodolojisi belirlenmiş, İmam Hatip Okullarının tarihi gelişimi ve örneklem grubunun sosyal profiline yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, öncelikle ölçeklerin geçerlilik ve güvenilirliğine ait bulgulara ve ölçekteki maddelerin aritmetik ortalamalarının dağılımına yer verilmiştir. Daha sonra araştırma grubunun dindarlık eğilimleri ve toplumsal değerlere yönelik algı düzeylerinde çeşitli faktörler açısından anlamlı farklılaşmalar olup olmadığı incelenmiş, ayrıca, dindarlığın geleneksel-kültürel ve bilim-iş değerleri üzerindeki etkisi ve geleneksel-kültürel değerlerin bilim-iş değerleri üzerindeki rolü irdelenmiştir. Araştırma sonuçları, öğrencilerin dindarlık ve toplumsal değerler algısı üzerinde çeşitli toplumsal parametrelerin etkisini ortaya koymuştur.Anahtar Kavramlar: Din, Toplum, Değer, Toplumsal Değerler, Gelenek, Kültür, İmam Hatip Lisesi Religiousness, traditional-cultural values and science-occupation values constitute the focus of this study. By implementing a purposive and quota sampling procedures, a study sample of 1150 students from 15 Imam-Hatip high schools in Ankara was determined. The study employed a cross-sectional, correlational, and survey research designs. A religiousness scale, traditional-cultural values scale, and science-occupation values scale were used to collect data. The data were analyzed via the Statistical Package for Social Science software. Factor analysis, internal consistency, t-test, ANOVA, Pearson's correlation, and multiple regression analysis were employed to evaluate the findings.The introduction presented the subject, purpose, questions, hypotheses of the study and reviewed studies on the concept of value. In Chapter I, the theoretical foundations of the concept of social value, its functions in society, and the functional aspect of religion and value associated with other social institutions were examined. Chapter II determined the study's methodology and introduced the historical development of Imam-Hatip high schools and the social characteristics of the sample. Chapter III presented the reliability and validity of the scales and the distribution of arithmetic scores of the survey items. Following this, it was investigated whether the participants' tendency of religiousness and their perception levels towards social values differ by various factors. Furthermore, the influence of religiousness on traditional-cultural and science-occupation values and the influence of traditional-cultural values on science-occupation values were investigated.Key Concepts: Religion, Society, Value, Social Values, Tradition, Culture, Imam-Hatip High School 335

Türk modernleşmesi sürecinde Cumhuriyet ile yaşanan toplumsal değişim vedeğişimin dine olan etkisi üzerinde durulması gereken önemli bir konudur. ÖzellikleCumhuriyetin ilk yılları Türkiye'de yaşanan modernleşmenin dine olan etkilerini anlamakaçısından önemli bir tarihsel zaman olup çalışmada sosyo-politik değişimin toplumun dinselyaşantısına nasıl etkileri olduğu ramazan ayı özelinde ele alınmıştır.Çalışmamız; girişten sonra üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümü; araştırmanın konusu ve amacı, metodu, literatür ve araştırmanın önemi ile ilgili bilgileri içermektedir. Araştırmamızın ramazan ve sosyal hayat arasındaki ilişkinin ele alındığı, Osmanlı'da yaşanan ramazanların konu edinildiği ve ramazan sosyolojisinin yapıldığı bölüm ilk kısmı oluşturmaktadır. İkinci bölüm ise toplumsal değişim ve modernleşme kavramları temelinde araştırmanın kavramsal çerçevesinin oluşturulduğu bölümüdür. Üçüncü bölümde ise Cumhuriyet gazetesinin 1930-1980 yılları arasında yayınladığı ramazan haberleri ve köşe yazıları üzerinden içerik analizi yapılmış, elde edilen bulgular yorumlanmıştır. Araştırmanın sonuç kısmı elde edilen bulguların değerlendirildiği, araştırma sorularının cevaplandığı ve yapılacak yeni araştırmalar için önerilerin bulunduğu bölümdür.Anahtar Kelimeler: Toplumsal Değişim, Türk Modernleşmesi, Din, Cumhuriyet, Cumhuriyet Gazetesi, Ramazan Ayı Social change with the establishment of the Turkish Republic in the process ofTurkish modernization and the influence of the social change on religion is an important issuethat should be emphasized. The first years of the Turkish Republic, especially, are consideredas an important historical time in terms of understanding the effects of modernization ofTurkey on religion and how socio-political changes affected the religious life of thecommunity was discussed in terms of Ramadan.My study; consists of three parts besides the introduction and the conclusion. The introduction part includes information about the subject, the aim and the importance of the research, as well as the method, literature review and the research questions. The first part of the study I discuss the relationship between Ramadan and social life, thus offer a sociological perspective to ramadan. In addition, in this part I illustrate Ramadan customs in Turkish culture from time of Ottoman Empire to modern Turkey. In the second part, I introduce the conceptual frame of my research which was constructed on the basis of the concepts of social change and modernization. In the third part the research, I conduct content analysis over Ramadan news published in Cumhuriyet Newspaper between the years of 1930-1980, and the findings were analyzed. Lastly, I evaluate the findings of the research and offer my suggestions for further research.Keywords: Social Change, Modernization, Turkish Modernization, Religion,Turkish Republic, Cumhuriyet Newspaper, Ramadan 282