Search

Topografik yükseklikler birçok mühendislik uygulamasında ve yerbilimlerine ilişkin araştırmalarda kullanılmaktadır. Yüksek çözünürlüklü Sayısal Yükseklik Modelleri (SYM), günümüzde yükseklik verilerini elde etmenin en pratik ve ekonomik yoludur. SYM’lerinin üretiminde farklı yöntemler uygulanır. Bu modeller çeşitli hata kaynaklarından etkilenirler. Bu nedenle, SYM verilerini kullanmadan önce çalışma alanlarındaki performanslarını test etmek çalışmada gereksinim duyulan yükseklik doğruluğunun sağlanması için önemlidir. Genel bir yaklaşım olarak, Sayısal Yükseklik Modellerinin doğruluk analizinde topografyaya uygun dağılmış kontrol noktalarında Global Navigation Satellite System (GNSS) ve/veya nivelman yükseklikleri ile modelden elde edilen yükseklik farklarının karesel ortalama hata (k.o.h.) değerleri dikkate alınır. Bu çalışmada, yüksek çözünürlüklü global SYM’leri: ASTER GDEM (Advanced Spaceborne Thermal Emission and Reflection Radiometer-Gelişmiş Uzay Kaynaklı Termal Emisyon ve Yansıma Radyometresi), SRTM (Shuttle Radar Topography Mission-Mekik Radar Topografya Misyonu) ile bölgesel HGM DTED2 modellerinin doğrulukları GNSS/nivelman verileri kullanılarak analiz edilmiştir. Bu amaçla farklı topografik özellikteki alanları temsil eden üç ayrı GNSS/nivelman veri seti kullanılarak kontrol noktalarının dağılımının yanı sıra test alanı topografyasının SYM doğruluğuna etkisi incelenmiştir. Sonuçlar Türkiye'nin kuzeybatısındaki test edilen global ve bölgesel SYM’lerinin doğruluğunu topografyanın değişen özelliklerine bağlı olarak karşılaştırmakta ve değerlendirmektedir. Testler sonucu global SYM’lerinin doğruluğu 8.0 m iken bölgesel DTED2 SYM doğruluğu 6.0 m olarak bulunmuştur., The topographical heights are required in practice for a number of engineering applications as well as their specific use in many Earth science disciplines. Using a high-resolution Digital Elevation Model (DEM) is the most practical and economical way for obtaining the height data nowadays. These models include errors. So, it is important to clarify the quality as well as the accuracy of the DEM in the study areas before using its data. In general, validating DEMs using independent point-wise data such as GNSS and leveling heights provide an overall accuracy measure in terms of root means square error (r.m.s.e.) of the DEM derived heights. In this study three high-resolution digital elevation models ASTER, SRTM and Turkey Digital Topographic Data (DTED2) in 1 and 3 resolutions are assessed using GNSS/leveling data. Using three different sets of GNSS/leveling data invalidations it is aimed to clarify the role of the distribution of the ground-control points as well as the region’s characteristics, such as roughness of topography, land-cover, etc., in the validation results. The conclusions report the accuracy of the validated DEMs in northwest Turkey and hence include a categorization of DEM performances, generated from remotely sensed data and terrestrial techniques, depending on the topographical characteristics. In the test results the accuracies for global DTMs is 8.0 m, and for regional DTED2 DEM is 6.0 m.

Sayısal Yükseklik Modeli (SYM) kavramı 1950'lerde Miller tarafından ortaya atılmıştır. Sayısal Yükseklik Modeli, arazi özelliklerinin (eğim, en boy, eğrilik, topografik indeks, drenaj alanı ve ağ) çıkarıldığı sürekli bir yüzeydir. SYM, bir dizi üç boyutlu koordinat ile topografik yüzeyi temsil eder ve ayrıca temel olarak bilgisayar işlemleri için zemin yüzeyinin sayısal yüksekliğini temsil eder. SRTM sayısal yükseklik modeli NASA, ABD Ulusal Coğrafi İstihbarat Ajansı (NGA), ABD Savunma Bakanlığı, DLR ve Agenzia Spaziale Italiana işbirliği ile yürütülen bir projedir. Gelişmiş Uzay kaynaklı Termal Emisyon ve Yansıtma Radyometresi Global Dijital Yükseklik Modeli (ASTER GDEM), NASA'nın Terra uydusunda bulunan ASTER cihazı tarafından toplanan optik verilerden üretilen bir üründür. Japonya Havacılık ve Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) tarafından, yaklaşık 30 metrelik (1 × 1 ark) yatay çözünürlüğe sahip küresel dijital yüzey modeli (DSM) veri kümesi olan "ALOS World 3D - 30m (AW3D30)" bu çalışmada kullanılan diğer bir veridir. Çalışma alanı olan Gaziantep ili 36o 28 've 38o 01' doğu boylamları ile 36o 38 've 37o 32' kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. ALOS, SRTM'den ALOS sayısal yükseklik verilerine göre seçilen her bir noktanın dikey doğruluğu, SRTM ve ALOS'un dikey bileşeni (Z bileşeni) üzerinden seri olarak açıklanan yöntemler kullanılarak tahmin edilmiştir. Seçilen zemin kontrol noktalarının RMSE, R-RMSE, MAE, NRMSE ve RMSE% 'sinden gözlemlenen sonuçlar çalışmada belirtilmiştir. Dikey doğruluk Z bileşeni (ALOS DEM'den) ve dikey doğruluğu bulmak için farklı SRTM DEM ve ASTER DEM'den hesaplanan noktalar Z bileşeni arasındaki farkın bulunmasıyla elde edilmiştir. Sonuçlar dikey doğrulukların tüm çizilen noktalar için geliştirilebileceğini göstermektedir. Bu çalışmanın amacı, AW3D30, SRTM ve ASTER verilerinin Gaziantep'teki dağılımının Türkiye'ye düşey doğruluğun etkisini analiz etmektir Ayrıca bu çalışmada ALOS AW3D30'un düz doğruluğu, açık ormanları, şehir alanı, engebeli parça alanları gibi farklı arazi örtüsü tiplerindeki ASTER ve SRTM veri setlerine göre dikey doğruluğu karşılaştırıldı. Analiz sonucunda, ALOS AW3D30'un yer kontrol noktalarının dikey doğruluğunun ardından SRTM ve ASTER GDEM2 DEM'lerin en iyi analiz doğruluğunu sağladığı görülmüştür.

Ege bölgesi temel kayaçlarını oluşturan Menderes Masifi Metamorfikleri, Denizli ve Aydın illerinde geniş yüzlekler vermektedir. Bu birim mineralleri esas olarak manyetit ve hematitten oluşan nadir demir cevherleşmelerine ev sahipliği yapmaktadır. Birincil demir oksitlerin alterasyonu, bölgede yoğun bir demir oksit boyamasına neden olmuştur. Bu çalışmada, ikincil demir oksit oluşumları Landsat 7 ETM+ ve ASTER görüntüleri ile belirlenmiştir. Görüntüler üzerinde yaygın iki demir oksit haritalama yöntemi kullanılmıştır: Bant oranlama ve seçmeli bantlar üzerinde ana bileşenler analizi (Crosta yöntemi). Hem Landsat 7 ETM+ nin 3/1 bant oranı ve ASTER'in 2/1 oranı hem de Landsat 7 ETM+ üzerinde Crosta yöntemi, demir oksit oluşumlarını başarılı bir şekilde haritalamıştır.Bant oranlamaları ve Crosta yöntemi ile belirlenen anomali alanlarından bazı pikseller seçilerek, görüntülere Spektral Açı Haritalayıcısı (SAM), Uyarlanabilen Tutarlılık/Kosinüs Tahmin Edici (ACE), Eşleştirilmiş Filtreleme (MF) ve Kısıtlandırılmış Enerji Minimizasyonu (CEM) hedef tespit algoritmaları uygulanmıştır.XRF analizi için hem anomali alanlarından hem de anomali olmayan alanlardan 21 adet toprak örneği toplanmıştır. Ferrik ve ferrus demir oksit ayrımı için ayrıca analiz yapılmamıştır. Örneklerin Fe2O3 içerikleri, %4.3 ile %9 arasında değişmektedir. Örneklerin Fe2O3 içerikleri ile Landsat ETM+ görüntüsünden elde edilen 3/1 bant oranı, Crosta Fe görüntüsü, SAM görüntülerinin sayısal değerleri arasında iyi bir korelasyon olmasa da sistematik bir değişim vardır. Ama toprak örneklerinin Fe2O3 içerikleri ile en iyi ilişki ACE ve MF görüntülerinin piksel sayısal değerleri arasında gözlenmiştir.Ayrıca anomali bölgelerinde el örneği ve kum boyutunda demir oksit oluşumları gözlenmiştir. Bölgede muhtemel demir ve ilişkili cevherleşmeleri belirlemek için daha ayrıntılı çalışmalar gerekmektedir.ANAHTAR KELİMELER: Uzaktan Algılama, Demir Oksit, Bant Oranlama, Landsat, ASTER, Ana Bileşenler Analizi, Hedef Tespiti Menderes metamorphic forming basement rocks of Aegean region is widely outcropped in the Denizli and Aydin Provinces. This unit hosts spare iron mineralization mainly consisting of either magnetite or hematite minerals. Weathering of primary iron minerals caused intensive iron oxide staining in the region. Distribution of this secondary iron oxide formation has been determined in this study using Landsat 7 ETM+ and ASTER images. Two common iron oxide mapping methods were used on the images: Band rationing and principal components analysis (PCA) on the selective bands (Crosta method). Both band ratios of 3 to 1 on Landsat 7 ETM+ and 2 to 1 ASTER images and principal component 4 (PC4) image of Crosta method on Landsat 7 ETM+ images successfully have mapped iron oxide formations.Spectral Angle Mapper (SAM), Adaptive Coherence/Cosine Estimator (ACE), Matched Filtering (MF) and Constrained Energy Minimization (CEM) target detection algorithms were applied to images using some pixel digital numbers of anomaly fields obtained by band ratios and Crosta tecniques.Twenty one soil samples were collected in both anomaly fields and non-anomaly fields for XRF analysis. No further chemical analysis was carried out for ferric and ferrous iron discrimination. Iron oxide concentration of samples expressed as Fe2O3 range from 4.3% to 9%. Although there isn't a good correlation, there is a systematic variation between Fe2O3 contents of samples with digital numbers of 3/1, Crosta Fe and SAM images of Landsat ETM+. But best relationship was observed between Fe2O3 contents of soil samples with digital numbers ACE and MF images.In addition, hand-size and sand-size iron minerals have been observed in the anomaly fields. The region needs further work to determine a possible iron and associated mineralizations.KEYWORDS: Remote Sensing, Iron Oxide, Band Rationing, Landsat, ASTER, Principal Component Analysis, Target Detection 74

Yüksek Lisans Tezi Bu çalışmada Asteraceae familyasının bir üyesi olan Aster squamatus (Spreng.) Hieron. bitkisinin çiçekleri, yaprakları ve ince dallarından hazırlanan metanol, kloroform, petrol eteri ekstrelerinin toplam fenolik madde miktarı gallik asit cinsinden, toplam flavonoid madde miktarı kersetin cinsinden bulundu. Ekstrelerin antioksidan aktiviteleri DPPH radikali giderim, ß-karoten ağartma, süperoksit anyon radikali giderim metodları kullanılarak belirlenirken; antibakteriyel aktiviteleri disk difüzyon metoduna göre belirlendi. Toplam fenolik ve toplam flavonoid madde tayini metodunda en zengin ekstrenin metanol ekstresi olduğu saptandı. Kloroform ve petrol eteri ekstreleri % 50'nin altında DPPH• giderim aktivitesi gösterirken, metanol ekstresinin 500 µg/mL ve üzerindeki konsantrasyonlarda BHA ile kıyaslanabilecek düzeyde, % 80 ve üzerinde DPPH• giderim aktivitesi gösterdiği bulundu. Süperoksit anyon radikali giderim yönteminde ekstrelerin aktiviteleri birbirine yakın olmakla birlikte önemli bir aktivite göstermedikleri bulundu. ß-Karoten ağartma metodunda ise en fazla ß-karoten ağartma aktivitesine kloroform ve petrol eteri ekstrelerinin sahip olduğu gözlendi. Ekstrelerin 500 µg/mL konsantrasyonda BHA, BHT, ?-tokoferol standartlarıyla kıyaslanabilecek düzeyde ß-karoten ağartma aktivitesine sahip olduğu bulundu. DPPH• giderim ve ß-karoten ağartma metodunda ekstrelere ait EC50 değerleri hesaplandı. Ekstrelerin standart test bakterileri Staphylococcus aureus ATCC29213, Klebsiella pneumoniae ATCC33495 ve Enterococcus faecalis ATCC29212, Pseudomonas aeruginosa ATCC27853 üzerinde antibakteriyel etkisinin bulunmadığı, inhibisyon zon çaplarının oluşmadığı tespit edildi. Abstract In this study, total phenolic contents and total flavonoid contents of methanol, chloroform and petroleum ether extracts of flowers, leaves and ramuses of Aster squamatus (Spreng.) Hieron.(Asteraceae) were determined as gallic acid equivalent and quercetin equivalent, respectively. Antioxidant activities of the extracts were determined by using three different methods, namely, DPPH free radical scavenging, ß-carotene bleaching method, and superoxide anion radical scavenging activity assays, while their antibacterial activities were determined by disc diffusion method. In total phenolic and total flavonoid methods, the richest extract was found to be methanol extract. Chloroform and petroleum ether extracts showed inhibition below 50 % in DPPH free radical scavenging method but, methanol extract at 500 µg/mL and more showed 80 % actvity. Superoxide anion radical scavenging activities of all extracts were almost similar and showed no significancy. The chloroform and petroleum ether extracts showed the highest activity in ß-carotene bleaching method. In this method, all extracts possessed compareable activity with BHA, BHT, ?-tokoferol standarts at 500 µg/mL concentration. EC50 valuations were calculated in DPPH free radical scavenging method and ß-carotene bleaching method. The disc diffision method, in which no inhibition zones occured, showed that the extracts had no antibacterial effects on standart test bacteries Staphylococcus aureus ATCC29213, Klebsiella pneumoniae ATCC33495 ve Enterococcus faecalis ATCC29212, Pseudomonas aeruginosa ATCC27853.

Tarımsal alanlardaki bitki dağılımının özellikle son yıllarda ekonomik getiriler gözönünde bulundurularak değiştiği bilinmektedir. Tarımdaki bu plansız üretimin toprak ve su kaynaklarımızın verimli kullanılamamasına neden olmaktadır. Bu çalışmada 1987 yılında hizmete sunulan Karaidemir Barajından sağlanan su ile sulanan Hayrabolu sulama alanının da 2008 yılındaki ürün dağılımı ve 1987- 2008 yılları arasında ürün deseninde meydana gelen değişikler Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistem teknikleri kullanarak araştırılmıştır. Çalışmada Unsupervised (Kontrolsüz) ve Supervised (Kontrollü) sınıflama yapılarak ürün sınıfları belirlenmiştir. Sulama alanında 1987-2008 yılları arasında Çeltik tarımının % 1258 gibi çok büyük oranda arttığı 2008 yılında sulanabilen alan içindeki oranın % 68.4, toplam sulama alanı içindeki oranının ise %35.3 olduğu tespit edilmiştir. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistem teknikleri kullanarak, daha az insan ve iş gücü harcayarak doğru, hassas ve kısa zamanda sonuçları ortaya koyabilmektir. Ayrıca gelecek yıllarda da bu bilgileri kullanarak sulama alanındaki periyodik zamanlarda yapılacak çalışmalarla olumlu ve özellikle olumsuz gelişmeleri ortaya koymak ve önlemlerini alabilmek mümkün olabilecektir. Bu çalışma ile çalışma alanında yapılacak farklı tarımsal çalışmalara ve daha büyük ve geniş alanlarda yapılacak çalışmalara da alt yapı oluşturabilecektir. To know that agricultural area has changed in recent years the cause of the take into consideration economic return. This unplanned production do not use the source of water and farming land more productively. In this study, it was researched on the crops distribution products between 1987 and 2008 from the supplied water to irrigation area of Hayrabolu by taking into service Karaidemir Dam in 1987 with using A Geographic Information System (GIS) and Remote Sensing (RS). Also, it was set up to determine Unsupervised and Supervised Classification for product class. In the irrigation area, it is showed between 1987-2008 what rice products increase larger amount like this 1258 % in 2008, this rate 68.4% in the irrigation system and 35.3% in the total irrigation system. The purpose of this study, in the agricultural area, to use A Geographic Information System (GIS) and Remote Sensing(RS) methods rather than traditional methods long cycles on the fieldwork. In this way, to displayed results sensitively and correctly at a moment’s notice with less than people and labour force. In the future, that is available to show over the irrigation area positive or negative effects with the analysis of the data at periods and prevent especilaly for the negative effects. The researching in the wide and larger area about irrigation is assisted the substructure by this working.

Bu çalışmada Tekirdağ ilinin son 10 yıl içindeki bağ alanlarının değişiminin saptanması ve Şarköy ilçesinde asmanın topoğrafya ve iklim istekleri doğrultusunda uygun bağ alanlarının tespiti amaçlanmıştır. Bu amaçla bağ alanlarının belirlenmesinde 2000 yılına ait Landsat 7 TM ve 2008 yılına ait ASTER ve Quickbird uydu görüntülerinden faydalanılmıştır. Bağ alanı olarak 2000 yılında 22 676,5 da ve 2008 yılında 24 863,35 da olarak belirlenmiştir. Arazi çalışmalarında mevcut bağların koordinatlarının belirlenmesinde metre hassasiyetli Crescent A100 DGPS aleti kullanılmıştır. Şarköy ilçesinin topoğrafik yapısının tanımlanmasında ise 2008 yılına ait 2 adet ASTER uydu görüntüsünden faydalanılmış ve bölgeye ait 1/25000 ölçekli sayısal haritalar kullanılmıştır. Bu görüntülerin bilgisayar ortamına aktarılmasında ERDAS Imagine Professional 9.1 ve sayısal analizlerinin elde edilmesinde ArcGIS yazılımı kullanılmıştır. Yapılan değerlendirmede eğim oranları kapladığı alanlar sırasıyla %0 - %5 arası 136,51 km2 ve %30'dan büyük 309,29 km2 olarak belirlenmiş, bakı analizinde ise güney, güneybatı ve güneydoğuya bakan yönler toplam alanın % 34'ünü oluşturmaktadır. The evaluation of the alteration in vineyards of Tekirdağ in recent decade and determination of the eligible vineyards according to topographic and climatic requirements of Şarköy district was aimed at this Project. Satellite images of Landsat 7 TM taken in 2000 and ASTER ve Quickbird in 2008 were used and the coordinates of existing vineyards was assessed using Crescent A100 DGPS. Vineyard area was arranged in 2000 as 22 676,5 da and in 2008 as 24 863,35 da. Topographic character of Şarköy was defined through analyse of 2 ASTER satellite images taken in 2008 and numeric maps of the region scaling 1/25000 was also used. These images were transferred to computer with ERDAS Imagine Professional 9.1 program and numeric analyses were obtained using ArcGIS software. Thus economically valuable new varieties could be added. The slope rates were evaluated due to size, and these values were respectively between %0-%5 136,51 km2 and larger than %30 309,29 km2. According to aspect analysis it was seen that directions sided throuhg south, southeast, southwest covered %34 of the total area. 42

The aim of the study is to compare the Ikonos, Aster and Landsat 7 ETM+ data on magnesite research by applying all kind of classifications and filtering techniques. All processes were performed in Arc GIS 8.2 and TNT Mips 6.4 GIS-RS environment. As a results of the all processes performed in these satellite images, “ Isodata,K means, Adaptive and Fuzzy C means” unsupervised classifications and “Edge detection” filtering technique were found most helpful for determination of the magnesite rich areas. All results were checked by ground truth and final supervised classifications were made according to GPS data of the samples. In addition to that the Ikonos satellite image is found more capable for detecting magnesite rich areas because of its high resolution., Bu çalışmanın amacı, çeşitli sınıflama ve filtreleme teknikleri kullanarak, Ikonos, Aster ve Landsat 7 ETM+ uydu verilerinin manyezit aramacılığında karşılaştırılmalarını sağlamaktır. Bu uydu verileri üzerinde yapılan bütün sınıflama ve filtreleme çalışmaları sonrasında, “Isodata, K means, Adaptive and Fuzzy C means” tipi yönlendirilmemiş sınıflamaların ve “Edge detection” tipi filtrelemenin manyezitce zengin bölgelerin tanımlanmasında en uygun metodlar olduğu görülmüştür. Bütün çalışmalar Arc GIS 9.0 ve TNT Mips 6.4 ortamında yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar saha çalışmaları ile denetlenmiş ve numunelerin GPS ile elde edilen koordinatları kullanılarak yapılan yönlendirilmiş sınıflama da, yapılan çalışmaların doğruluğunu bir kez daha göstermiştir. Çözünürlüğünün yüksek olması sebebiyle, Ikonos uydu verilerinden elde edilen sonuçların manyezit alanlarının bulunmasında çok etken olduğu görülmüştür.

Yüksek Lisans Tezi Bu çalışmada, Hayrabolu Sulama alanı için su dengesi hesaplanmıştır. Bu amaçla, ASTER uydu görüntüleri, Cropwat bitki su tüketimi yazılımı ve ILWIS uydu görüntüsü işleme yazılımı kullanılmıştır. Uydu görüntüleri 2000 yılı için bitki türlerinin ve etkili oldukları alanları belirlemede kullanılmıştır. CROPWAT modeli ile bölgenin iklim verilerinden yararlanılarak, bitki su tüketimi değerleri, net sulama suyu miktarı bulunmuş ve uydu görüntülerine işlenmiştir. Bu hesaplamalar yapılırken gerçek yer dataları yardımcı data olarak kullanılmıştır. In this research, water balance was calculated for Hayrabolu Irrigated Area. ASTER satellite image, CROPWAT (evapotranspration software) and satellite images processing software ILWIS were used. Satellite image was used to determine type and area of cultivated crops for 2000. CROPWAT Model was applied to calculate actual evapotranspration and net irrigation water requirement based on local climatic data and derived crop data on satellite image processing. Grount truth data was used as ancillary data.