Search

Excavations between 2007-2009 in the ancient city of Tripolis were held with the scientific consultancy of Aytekin Erdoğan, academic member in the Department of Archeology in the Faculty of Letters of Ege University, at the helm of Denizli Museum Directorate. These excavations were executed in the area of city settlement and in the eastern part of the necropolis. This article addresses the terracotta and glass unguentariums unearthed during the excavations in the settlement and the necropolis between 2007-2009. Terracotta unguentariums compose the majority of the unguentariums. Glass unguentariums, on the other hand, are few in number. The terracotta unguentariums have spindle forms (flat bottomed, point bottomed) while the glass unguentariums have diverse body profiles. Some of the point bottomed unguentariums have monograms on their body. The aim of this work is mainly to introduce the unguentariums of Tripolis unearthed between 2007-2009, to make comparisons with their counterparts, and also to analyze and date them taking account of the other findings unearthed together with the unguentariums. As a result of this work, it is concluded that the unguentariums continued to be used in different ways from 1st to 7th century AD. Furthermore, the unguentariums unearthed in Tripolis puts forward the notion that these ungueantariums and the other unguentariums unearthed in the other centers in the area have a common production center.amphorae types (LRA 1, LRA 2, LRA 3, and Zeest 80) common in the Mediterranean Region which are deemed to be produced/used for purposes of annona organization in the Late Roman - Early Byzantine periods (4th - 7th c. AD) with a specific focus on the inscriptions and stamps and inspects their position, if any, in the annona system, Tripolis antik kentinde 2007-2009 yılları arasındaki kazı çalışmaları Denizli Müze Müdürlüğü başkanlığında, Ege Üniver¬sitesi, Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Aytekin Erdoğan’ın bilimsel danışmanlığında yapılmıştır. Söz konusu yıllardaki kazı çalışmaları kent yerleşim alanı içerisinde ve nekropolisin doğu bölümünde gerçekleştirilmiştir. Bu makalenin konusunu, 2007-2009 yıllarında, yerleşim alanı içerisinde ve nekropoliste yapılan çalışmalarda ele geçen pişmiş toprak ve cam unguentariumlar oluşturmaktadır. Bu unguentariumların büyük bir bölümü pişmiş topraktan yapılmıştır. Az sayıda ise cam örnek mevcuttur. Pişmiş toprak unguentariumlar iğ formda (düz dip, sivri dip), cam unguentariumlar ise farklı gövde profillerine sahiptir. Sivri dipli unguentariumlardan bazıları üzerinde monogram bulunmaktadır. Çalışmanın öncelikli amacı; 2007-2009 yıllarında ele geçen Tripolis unguentarumlarının tanıtılması hem benzerleriyle karşılaştırılması hem de birlikte bulunduğu diğer buluntularla dikkate alınarak incelenmesi ve tarihlendirilmesidir. Bu çalışma sonucunda unguentariumların M.S. 1. yüzyıldan M.S. 7. yüzyıla kadar farklı formlarda kullanılmaya devam ettiği anlaşılmıştır. Ayrıca Tripolis’te ele geçen unguentariumlar bölgedeki diğer merkezlerle birlikte ortak üretim merkezine sahip olduğu düşüncesini öne çıkarmaktadır.

Bu çalışma, kazı ve yüzey araştırmalarında ele geçen veriler göz önüne alınarak, Tripolis’in nekropolis alanlarında karşımıza çıkan mezar tipleri üzerine yapılan genel bir değerlendirmeyi ve tarihlendirmeyi kapsamaktadır. Tripolis, Lydia, Karia ve Phrygia arasındaki bölgede, verimli toprakları ve önemli ticaret yolu üzerinde olan bir kenttir. En görkemli yıllarını Roma imparatorluk çağında yaşamıştır. Tripolis nekropolis alanlarında 2007-2009 yıllarında yapılan kazı (Doğu Nekropolisi’nde yedi kaya mezarı ve iki traverten lahit) ve yüzey araştırmaları sonucunda Değirmentepe veya Kaletepe olarak adlandırılan tepe- nin hemen altındaki yamaçlarda yayılan nekropolis alanları, Kuzey, Doğu ve Batı Nekropolisi alanları olmak üzere üçe ayrılmaktadır. En çok yapılan mezar türü kaya mezarları ve traverten lahitlerdir. Üçüncü mezar türü örgü tekne mezarlar tarzında inşa edilen mezarlardır. Doğu Nekropolisinde karşımıza çıkan ve düzensiz taşlardan örülü iki adet tonozlu mezar son mezar türüdür. Kaya mezarları MÖ 2.-1. yüzyıldan başlayarak, MS 7. yüzyıl ortalarına kadar kullanılmıştır. Lahitler kullanımı ise MS 1. yüzyıl ile 7. yüzyıl ortalarına kadar olan sürede karşımıza çıkmaktadır. Örgü tekne mezarlar ve tonozlu mezarların ise Geç Antik Çağda yapıldığı düşünülmektedir., This study includes a general evaluation and dating of the tomb types encountered in the necropolis areas of Tripolis, taking into account the data found in excavations and surface surveys. Tripolis is settled on fertile land and is located on important trade routes in the region between Lydia, Caria and Phrygia. the city of Tripolis lived through its most glorious years during the Roman Empire Age. As a result of exca- vations and survey examination trips made in the Tripolis necropolis areas in 2007-2009 revealed that Necropolis areas spread on the slopes just below the hill called Değirmentepe or Kaletepe (seven rock- cut-tombs and two travertine sarcophagi in the Eastern Necropolis) are divided into three areas, which are called North, East and West necropolis areas. the most builded tomb type are the rock-cut tombs and the travertine sarcophagi. Then other grave type are stone chest graves and barrel-vaulted tombs. the two barrel-vaulted tombs that have been builded up of irregular stones in the East Necropolis are the last tomb type. the rock-cut tombs was constantly reused from the 2-1st century BC to the mid 7th century AD. Sarcophagi was used from 1. century AD middle to middle of 7. century AD. Stone chest graves and barrel-vaulted tombs are thought to have been built in the Late Antiquity.

Bu çalışmada, Tripolis’de 2007 yılında yapılan kazılarda ele geçmiş olan çocuk Dionysos heykeli incelenecektir. Dionysos burada bir panter heykeline dayanmış durumda gösterilmektedir. Çalışmanın amacı heykelin tanıtılması, çocuk heykelinin Dionysos’a ait olup olmadığının incelenmesi, benzerleriyle karşılaştırılması, tarihlendirilmesi ve yapılış amacının ortaya konmasıdır. Tripolis antik kenti Lydia, Phrygia ve Karia bölgelerinin birleştiği nokta üzerinde, Maiandros/Büyük Menderes nehrinin kıyısında konumlanmıştır. Kent en görkemli dönemini Roma Dönemi’nde yaşamıştır. Çocuk Dionysos heykeli bu dönemde yapılmış olmalıdır. Heykel, 2007 yılı kazı çalışmaları sırasında daha geç döneme ait bir yapının duvarında tekrar kullanılmış durumda ele geçmiştir. Mermerden yapılmış olan heykel grubu, dişi bir panter ile ona yaslanmış durumda çocuk Dionysos’tan oluşmaktadır. Dionysos burada pantere doğru bakar durumda gösterilmiştir. Heykelin belinden yukarısı korunmamıştır. Duruşu, kollarının hareketi ve panter üzerindeki izlerden bir elinde thyrsos tuttuğu, diğer eliyle de panterin başına dokunduğu anlaşılmaktadır. Çalışmada, öncelikle çocuk heykelinin Dionysos olduğuna ilişkin kanıtlar sunulmaya çalışılmıştır. Hellen dünyasında Dionysos ile ilgili en erken betimlemeler MÖ 7. Yüzyıla kadar inmektedir. Özellikle MÖ 6. ve 4. yüzyıllar arasında Attika vazolarında en sık işlene konuların arasında gelmektedir. Yırtıcı hayvanların Dionysos’un yanında görülmeleri MÖ 560 yılından itibaren Attika seramiklerinde Gigantomahky tasvirlerinde karşımıza çıkmaktadır. MÖ 520 yılından itibaren de imaj değişikliğine uğrayan Dionysos, artık araba üzerinde (genellikle Ariadne ile birlikte) görülmeye başlanmıştır. En yoğun gösterimi ise Hellenistik Dönem içerisinde ve Roma İmparatorluk Dönemi’nde görmekteyiz. Burada Dionysos özellikle mozaikler üzerinde daha çok çocuk, ergen veya yetişkin biri olarak panter, aslan, kaplan ya da leopara binmiş/yaslanmış şekilde gösterilmektedir. MÖ 1. yüzyıldan, 5. yüzyıla kadar, özellikle MÖ 2-3. Yüzyıllar arasında Akdeniz dünyasında gerek yırtıcı hayvanlarda (panter, aslan, kaplan veya leopar), gerekse tek başına çocuk Dionysos tasvirleri yapılmıştır. Çocuk Dionysos’un ikonografik ve stilistik açıdan en yakın ben zer örneklerinden biri, yine Tripolis’de bulunmuştur. 19. yüzyılın sonlarında bölgede araştırmalar yapmış olan G. Weber, Tripolis’te bulunan bir Eros kabartmasından söz etmektedir. Bu eser alçak kabartma olarak mermer bir blok üzerine yapılmış olup, oldukça kaliteli bir işçiliğe sahiptir. Weber kabartmada panter üzerine binmiş bir Eros’dan söz etmektedir. Bunun dışında yine benzer tasvirler arasında Tunus/Bardo müzesinde ve New York Metropolitan Müzesi’nde bulunmaktadır. Ancak söz konusu örneklerde Dionysos yetişkin olarak görülmektedir. Heykel dışında, benzer diğer örneklere sıkça lahitler ve mozaikler üzerinde rastlıyoruz. Bu örnekler daha çok Hellenistik ve Roma Dönemi’nde karşımıza çıkmaktadır. Tripolis antik kentinin çevresinde Tralleis, Aphrodisias, Hierapolis, Philadelphia ve Dokimeion gibi önemli gibi önemli heykel üretim merkezleri bulunmaktadır. Muhtemelen Tripolis bu kentlerden etkilenmiş yerel bir merkezdir. Tripolis Çocuk Dionysos heykeli ünik bir eserdir. Bu nedenle bire bir olarak ikonografik ve stilistik açıdan benzer örneklerle karşılaştırılması ve tarihlendirilmesi mümkün değildir. Ancak bulunduğu alandan ele geçen arkeolojik malzemeler ve yakın benzerlikdeki örneklerden yararlanılarak eserin tarihlendirilmesine çalışılmıştır., In dieser Studie wird die Statue des Kind Dionysos, die in den TripolisAusgrabungen des Jahres 2007 gefunden wurde, untersucht. Dionysos ist hier an einen Panther angelehnt zu sehen. Die Gruppe ist in Marmor hergestellt. Das Ziel dieses Artikels liegt darin, diese Statue vorzustellen; zu diskutieren, ob diese Kind-Statue als Dionysos zu identifizieren ist; die Statue mit ähnlichen Beispielen zu vergleichen; sie zu datieren und den Zweck der Herstellung vorzulegen. Tripolis liegt an der Kreuzung der antiken Städte Lydien, Phrygien und Karien, am Rande des Flusses Maiandros/ Großer Mäander. Die Stadt erlebte ihre glorreichste Zeit in der Römerzeit. Die Statue des Kind Dionysos muss während dieser Zeit angefertigt worden sein. Die Statue wurde während der Ausgrabungen in 2007, an der Mauer eines späteren Gebäudes entdeckt. Dionysos ist hier, in einer dem Panther hinblickenden Position dargestellt. Die Statue ist oberhalb der Taille nicht erhalten geblieben. Aufgrund der Haltung, der Bewegung der Arme und der Spuren auf dem Panther ist zu entnehmen, dass er in einer Hand einen thyrsos hält und mit der anderen Hand den Panther berührt. Die Studie versuchte zuerst Beweise dafür zu liefern, dass die Kinderstatue Dionysos verkörpert. Die frühesten Darstellungen von Dionysos reichen bis ins 7. Jahrhundert v.Chr. zurück. Insbesondere auf den attischen Vasen gehört dieses Thema zwischen dem 6. und 4. Jahrhundert v. Chr. zu den am häufigsten behandelten Themen. Der Anblick von Raubtieren in der Nähe von Dionysos ist vor allem in den Darstellungen von Gigantomahky auf den attischen Keramiken ab 560 v.Chr. zu finden. Dionysos, dessen Bild sich seit 520 v. Chr. verändert hat, ist nunmehr auf einem Wagen (meistens zusammen mit Ariadne) zu sehen. Die intensivsten Darstellungen sind innerhalb der hellenistischen und römischen Zeit anzutreffen. In dieser Zeit wird Dionysos besonders auf den Mosaiken als Kind, Jugendlicher oder im Erwachsenenalter dargestellt, der auf einen Panther, einen Löwen, einen Tiger oder einen Leoparden reitet oder sich an ihn anlehnt. Vom 1. Jahrhundert v. Chr. bis zum 5. Jahrhundert n.Chr., besonders zwischen dem 2.-3. Jahrhundert n. Chr. wurde im mediterranen Raum, das Kind Dionysos sowohl mit Raubtieren (Panther, Löwe, Tiger oder Leopard) als auch alleine dargestellt. Aus dem ikonografischen und stilistischen Aspekt betrachtet, wurde eines der vergleichbar nahesten Beispiele des Kind Dionysos` wieder in Tripolis gefunden. G. Weber, der im späten 19. Jahrhundert in der Region Forschungen machte, spricht von einem Eros-Relief in Tripolis. Unter anderen sind ähnliche Darstellungen auch im Bardo-Museum in Tunesien und im Metropolitan Museum in New York zu sehen. Jedoch wird Dionysos in den genannten Beispielen als eine erwachsene Person gezeigt. Außer den Statuen begegnen uns andere ähnliche Beispiele meist auf Sarkophagen und Mosaiken. Diese Beispiele gehören hauptsächlich in die hellenistische und römische Zeit. Um die antike Stadt Tripolis herum befinden sich bedeutende Zentren der Bildhauerei wie Tralleis, Aphrodisias, Hierapolis, Philadelphia und Dokimeion. Wahrscheinlich ist Tripolis ein von diesen Städten inspiriertes lokales Zentrum. Diese, hier behandelte Gruppe ist ein einzigartiges Werk. Aus diesem Grund ist es nicht möglich, ikonographisch und stilistisch identische Vergleichsbeispiele zu finden und dieses Stück genau zu datieren. Es wurden jedoch hier ähnliche Beispiele und archäologische Materialien aus dem Fundbereich herangezogen um die Herstellungszeit des Werkes einigermassen bestimmen zu können

Eski Smyrna (Bayraklı) antik kenti son dönem kazı çalışmalarına 2014 yılında başlanmıştır. Bu yeni dönem çalışmaları kapsamında başlayan projelerden bir tanesi, kentin M.Ö. 5. ve 4. yüzyıl dönemlerinin incelenmesidir. Kentin en geç yerleşim dönemini içeren M.Ö. 5. ve 4. yüzyıl mimarisinin incelenmesi ve bu döneme ait yeni çalışmaların gerçekleştirilmesini içeren proje kapsamında 2015 yılında çalışmalara başlanmıştır. Öncelikle 1948-1951 ve 1968-1980 yılları arasında kazılmış olan alanlarda bulunan bu dönem mimarisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Mevcut yapıların durumu gözden geçirilmiş, yayınlardaki planlar ve arazideki yapılar yeniden karşılaştırılmıştır. Çalışmalar sonucunda yapıların inşa dönemleri ve varsa yerleşim evreleri ile ilgili birtakım sonuçlara ulaşılmıştır. Bu çalışmalardan elde edilen bilgiler doğrultusunda kentin aynı dönemine ait yeni kazı alanlarında çalışmalar gerçekleştirilecektir., The last period's excavations started in 2014 in Old Smyrna ancient city. One of the projects going on with in the scope of new period's work is the examination of thecity in the 5th and 4th Centuries B.C. This work with in the project which includes the examination of the architecture in 5th and 4th Centuries B.C. as the latest settlement phase in the city and new studies about this period started in 2015. in the first place the architecture belonging to this period which is unearthed during the excavations held between 1948-1951 and 1968-1980 is aimed to examine. Current buildings are reviewed and plans in the publications and the building in the field are compared. As the result of the work, the construction date of structures and -if there is- phases of the settlements are acknowledged. in the light of the data gathered from these researches, work will be conducted in new excavation areas of the period.

Bu çalışma içerisinde Phokaia kentinin farklı bölgelerinde yer alan kaya kutsal alanlarının tanımlanması, tarihlendirilmesi ve içerisinde tapım gören tanrı ve tanrıçaların belirlenmesine çalışılır. Phokaia antik kenti içerisinde çok sayıda kaya kutsal alanı bulunur. Bu kaya kutsal alanları kent içerisinde farklı bölgelerde Değirmenli Tepe ve Altımağarası Tepesi -, adalarda İncir Adası ve Orak Adası- ve kent dışında Taş Kule ve Yeniköy- yer alır. Kent içerisindeki kaya kutsal alanları yerleşim alanından uzakta-, kent duvarlarına yakın alanlarda ve deniz kenarındadır. Kutsal alanların tamamı kayalık alanlar üzerindedir ve bir ya da daha fazla sayıda tapınım alanından oluşur. Tapınım alanları içerisinde kayanın düzeltilmesiyle oluşturulan nişler, sunu alanları, kaya çanakları, sıvı sunu kanalları ve düzeltilmiş alanlar bulunur. Phokaia dinsel yaşamı içerisinde yer alan tanrı ve tanrıçaların bir bölümü sahip oldukları kült özellikleri nedeniyle kaya kutsal alanları ile ilişkilendirilir. Ana Tanrıça- Kybele, Zeus, Poseidon Apollon, Aphrodit, Dionysos bu tanrılar arasındadır. Kültü kesin olarak belirlenmiş tek tanrıça Kybeleʼdir. Kaya kutsal alanlarının kent içerisindeki konumu, nişler içerisindeki kabartmalar, kazı buluntuları, yazıtlar ve Phokaia kolonilerinde görülen Ana Tanrıça-Kybele tapımının ana kentten gitmiş olduğunun anlaşılması gibi sonuçlar da kentte yoğun bir Ana Tanrıça tapınımı olduğunu gösterir. Tanrıça kentte bilinen kült yapısına uygun olarak yalnızca yüksek tepeler üzerinde değil, aynı zamanda deniz kenarındaki kaya kutsal alanları içerisinde de tapım görür. Kaya kutsal alanları Arkaik Dönemʼden başlayan ve Roma Dönemiʼne kadar devam eden uzun bir süreç içerisinde kullanılmıştır. Anadoluʼda, Adalarʼda, Yunanistanʼda, Güney İtalya ve Sicilyaʼda bu kaya kutsal alanlarının benzer örnekleri vardır. Buna karşın yalnızca Phokaia kaya kutsal alanlarına özgü olan ve benzer örneğine rastlanmayan bazı uygulamalar da söz konusudur. Bu farklı uygulamalar nedeniyle Phokaia Kaya Kutsal Alanları benzer örnekleri içerisinde ayrı bir yere sahiptir.

Bu çalışma içerisinde Phokaia kentinin farklı bölgelerinde yer alan kaya kutsal alanlarının tanımlanması, tarihlendirilmesi ve içerisinde tapım gören tanrı ve tanrıçaların belirlenmesine çalışılır. Phokaia antik kenti içerisinde çok sayıda kaya kutsal alanı bulunur. Bu kaya kutsal alanları kent içerisinde farklı bölgelerde Değirmenli Tepe ve Altımağarası Tepesi -, adalarda -İncir Adası ve Orak Adası- ve kent dışında -Taş Kule ve Yeniköy- yer alır. Kent içerisindeki kaya kutsal alanları yerleşim alanından uzakta-, kent duvarlarına yakın alanlarda ve deniz kenarındadır. Kutsal alanların tamamı kayalık alanlar üzerindedir ve bir ya da daha fazla sayıda tapınım alanından oluşur. Tapınım alanları içerisinde kayanın düzeltilmesiyle oluşturulan nişler, sunu alanları, kaya çanakları, sıvı sunu kanalları ve düzeltilmiş alanlar bulunur. Phokaia dinsel yaşamı içerisinde yer alan tanrı ve tanrıçaların bir bölümü sahip oldukları kült özellikleri nedeniyle kaya kutsal alanları ile ilişkilendirilir. Ana Tanrıça- Kybele, Zeus, Poseidon Apollon, Aphrodit, Dionysos bu tanrılar arasındadır. Kültü kesin olarak belirlenmiş tek tanrıça Kybele'dir. Kaya kutsal alanlarının kent içerisindeki konumu, nişler içerisindeki kabartmalar, kazı buluntuları, yazıtlar ve Phokaia kolonilerinde görülen Ana Tanrıça-Kybele tapımının ana kentten gitmiş olduğunun anlaşılması gibi sonuçlar da kentte yoğun bir Ana Tanrıça tapınımı olduğunu gösterir. Tanrıça kentte bilinen kült yapısına uygun olarak yalnızca yüksek tepeler üzerinde değil, aynı zamanda deniz kenarındaki kaya kutsal alanları içerisinde de tapım görür. Kaya kutsal alanları Arkaik Dönem'den başlayan ve Roma Dönemi'ne kadar devam eden uzun bir süreç içerisinde kullanılmıştır. Anadolu'da, Adalar'da, Yunanistan'da, Güney İtalya ve Sicilya'da bu kaya kutsal alanlarının benzer örnekleri vardır. Buna karşın yalnızca Phokaia kaya kutsal alanlarına özgü olan ve benzer örneğine rastlanmayan bazı uygulamalar da söz konusudur. Bu farklı uygulamalar nedeniyle Phokaia Kaya Kutsal Alanları benzer örnekleri içerisinde ayrı bir yere sahiptir. This dissertation includes the descriptions and dating of the rock-cut sanctuaries found in different parts of the ancient city of Phokaia as well as the determination of gods and goddesses that were worshipped in. There are numerous rock-cut sanctuaries found in Phokaia. These are located at different sections of the city such as Değirmenli Tepe, Altınmağarası Tepesi and Harbour Area, on the islands of İncir and Orak and out of the city where Taş Kule and Yeniköy are present. These rock-cut sanctuaries were built away from the center of the settlements near to the city walls or by the seaside. All of the sanctuaries are situated in rocky areas and consist of one or more parts. Rock-cut niches, adoration sections, rock hollows and libation channels are the basic parts of a rock-cut sanctuary. Due to the cultic properties of the gods and goddesses found in the religious world of Phokaia, some deities were seen in relation with the sanctuaries. The Mother Goddess- Kybele, Leukothea, Zeus, Poseidon, Apollon, Aphrodite, Dionysos and Artemis are accepted as the primary ones among those deities. Kybele is the only goddess whose cult has been determined for certain. On the basis of the location of the rock-cut sanctuaries, the reliefs found in niches, the excavation artifacts, the inscriptions and the worship of Kybele carried out in the colonies of Phokaia which was derived from the main city, it might be claimed that the worship for Mother Goddess was extensively seen in the city of Phokaia. However, Kybele maintained her religious importance in Phokaia not only in high hills but also in rock- cut sanctuaries at seaside. The rock-cut sanctuaries in Phokaia were in use a long time range between Archaic and Roman periods. Similar specimens of these are attested in Anatolia, Kyklades, Greece, South Italy and Sicily. However, some applications peculiar to only Phokaian sanctuaries make them original among their parallels. 919

İnsanlar yerleşik hayata geçmeye başladıkları ilk zamandan bu yana kendini ve sahip olduklarını koruma duygusu hissetmişlerdir. Toplum olgusu geliştikçe bu duygu kendisini bir gereksinim olarak göstermeye başladı. Henüz hiçbir kısıtlayıcı kuralın olmadığı bu zamanlarda topluluklar düşmanlarından korunabilmek için yerleşimlerini ya yüksek yerlere kurma yoluna gitmiş ya da etrafını çeşitli şekillerde çevirmişlerdir. Bunun örneklerini tüm antik dünyada olduğu gibi Anadoluʼda da görülmektedir. Anadoluʼda yapılan bilimsel kazılarla ortaya çıkarılmış olan en eski yerleşimlerin etrafının savunma ve korunma amacıyla çevrilmiş olduğu görülmektedir. Bu çevirme işlemi bir sur inşası olabileceği gibi, oturmakta oldukları mekanların birleştirilmesi sonucu oluşturulmuş doğal bir savunma duvarı da olmuştur. Birleşik büyük toplulukların oluşturulmadığı bu zamanlarda yerleşimler kendi başlarına varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bununla beraber, birbirleriyle rekabet etme ve üstünlük kurma kavramının ortaya çıkmasına neden olmuştur. İnsanlar yeni şeyler ortaya çıkarıp gelişimlerini devam ettirdikleri sürece, buna doğru orantılı olarak savunmalarını da geliştirmeye devam etmişlerdir. Anadoluʼda ortaya çıkartılmış olan ilk yerleşim alanları ile daha sonra kurulmuş olan daha gelişmiş yerleşimlerin savunma sistemleri arasında büyük farklar görülmektedir. Çatalhöyük yerleşiminin oluşturduğu savunma sistemi ile Troia yerleşiminin savunma sistemi göz önüne alındığında bu farklılık kendisini çok net olarak ortaya koymaktadır. İlk yerleşimlerin savunma sistemleriyle gelişen teknolojinin getirdiği günümüz savunma sistemleri arasındaki ayrılık bunun en net örneğidir. Savunma sistemleri en ilkelden, en gelişmişe doğru doğal bir gelişim süreci geçirmiştir. Bu süreç içinde yapılmış ve uygulanmış bu sistemler, insanların kendilerini ve sahip olduklarını korumak için ne denli çaba harcadıklarını açıkça ortaya koymaktadır. Anadoluʼnun diğer kesimlerinde olduğu gibi, batısında da başlangıçtan günümüze kadar birçok yerleşimler kurulmuş, bunlardan bazıları varlıklarını uzun dönemler boyunca sürdürmüşler, bazıları ise zamanla varlıklarını yitirerek diğer uygarlıklar içinde kaybolup gitmişlerdir. Bu yerleşimler de diğerleri gibi korunmak amacıyla değişik savunma sistemleri ortaya çıkarmışlardır. Günümüzde gerek bilimsel kazılar ve araştırmalar, gerekse antik yazarların vermiş oldukları bilgilerden bunlar hakkında birçok bilgiye sahip olmaktayız. Ancak bu bilgilerden daha çok surların etrafını çevirmiş olduğu şehirlere bağlı kalmakta, bunlar hakkında ayrıntılı bilgi vermemektedir. Oysa bugün antik şehir yerleşimleri üzerinde, günümüze en iyi olarak kalabilen elemanlardan biri de bu savunma sistemleri ve onları oluşturan surlardır.Batı Anadoluʼda bugüne kadar yapılmış olan ve araştırmamızda ele aldığımız en erken tarihli sura sahip olan şehir yerleşimi Troiaʼdır. İncelemiş olduğumuz Troas, Mysia, Aiolia, İonia, Karia ve Lydia bölgeleri içerisinde, üzerinde bilimsel araştırmalar ve kazılar yapılarak kronolojik tarihi saptanmış olan en erken yerleşim burasıdır. Diğer bölgeler içerisinde yer alan yerleşimlerde tarihçesi bu zamana kadar gidenlerinin de olmasına rağmen bunların etrafını çeviren surlardan günümüze örnekler gelmiş olanlara rastlanmamaktadır. Troia ilk yerleşimi M.Ö. 4. bine kadar gitmektedir. Bu zamandan sonra, M.Ö. 2. bine kadarki yerleşimlerde etrafını çeviren surların örneklerine rastlanmaktadır.

Tripolis is settled on fertile land and is located on important trade routes in the region between Lydia, Caria and Phrygia. The city of Tripolis lived through its most glorious years during the Roman Empire Age. The geography it is in is a very convenient location for city building. As a result of excavations and survey examination trips made in the Tripolis necropolis areas in 2007- 2009 revealed that Necropolis areas spread on the slopes just below the hill called Değirmentepe or Kaletepe seven rock-cut-tombs and two travertine sarcophagi in the Eastern Necropolis are divided into three areas, which are called North, East and West necropolis areas. This area separation is entirely due to the topographic situation. The 6th rock tomb in the eastern necropolis is the subject of this article. Since the archaeological excavation was carried out, numerous finds were discovered. There is a dromos at the entrance of th grave. The room is entered from a door with a rectangular entrance. There is a dead bed for six people in the rock-cut tomb. There are two dead beds on the right and on the left the entrance in the room and arcosolium opposite entrance There is also a thin long corridor between the entrance and arcosolium There is an arcosolium opposite of entrance, on the left and on the right of the entrance This grave is a rock tomb that is common in Anatolia. The earliest find in Tripolis necropoleis was unearthed here. This detail is important for the history of Tripolis. It is estimated that all grave types belong to people with moderate economic status, because they were made extremely unadorned. Finally, the 6th rock-tomb has been used continuously from the 1st century BC to the second half of the 6th century AD., Denizli’nin Buldan ilçesi, Yenicekent beldesinde bulunan Tripolis, Lydia, Karia ve Phrygia arasındaki bölgede, verimli toprakları ve önemli ticaret yolu üzerinde olan bir kenttir. Kent, en görkemli yıllarını Roma imparatorluk çağında yaşamıştır. Bulunduğu coğrafya, bir kentin kurulması için çok uygun bir konumdadır. Tripolis nekropolis alanlarında 2007-2009 yıllarında yapılan kazı Doğu Nekropolisinde yedi kaya mezarı ve iki traverten lahit ve yüzey araştırmaları sonucunda Değirmentepe veya Kale tepe olarak adlandırılan tepenin hemen altındaki yamaçlarda yayılan nekropolis alanları, Kuzey, Doğu ve Batı nekropolis alanları olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Bu ayrılma, tamamen topoğrafik durumdan ileri gelmektedir. Tüm mezar türlerinin son derece özensiz yapılmış olması sebebiyle ekonomik durumu orta olan insanlara ait olduğu tahmin edilmektedir. Doğu nekropolisindeki 6 no.lu kaya mezarı, bu makalenin konusudur. Arkeolojik kazısı yapıldığından, çok sayıda buluntular ele geçmiştir. Mezarın girişinde dromos bulunmaktadır. Oda içine dikdörtgen girişli bir kapıdan girilmektedir. Kaya mezarında, altı kişilik ölü yatağı vardır. Odanın sağında solunda ve karşısında birer ölü yatağı ve girişin karşısında arcosolium vardır. Giriş ile arcosolium arasında da ince uzun-koridor vardır. Bu mezar, Anadolu’nun genelinde sıkça rastlanan bir kaya mezarıdır. Tripolis nekropolislerinde ele geçen en erken tarihli buluntu burada ele geçmiştir. Bu ayrıntı Tripolis tarihi için önemlidir. 6 no.lu kaya mezarı MÖ 1. yüzyıldan MS 6. yüzyılın ikinci yarısına kadar sürekli kullanılmıştır.

Günümüzde İzmir'in Eski Foça ilçesinde bulunan Phokaia Antik Kenti denizcilikteki becerisi sayesinde döneminde ün kazanmış ve antik kaynaklarda da bu yönü ile sıkça bahsedilen, denizci bir halk olarak karşımıza çıkmaktadır. Herodotos'a göre Yunanlılar arasında ilk defa 50 kürekli gemileriyle uzun deniz yolculuklarına çıkan halk da Phokaialılardır. Dönemin hem coğrafi hem de siyasi olaylarından dolayı denize yönelen bu kent, İspanya'dan Fransa'ya oradan İtalya'ya olmak üzere Anadolu'da Troas başta olmak üzere Karadeniz'e kadar uzanan bir ticaret ağı kurmayı başarmıştır. Bunun yanı sıra Mısır'da bulunan Naukratis kentinin de kurucuları arasında Herodotos'un Historiai adlı eserinde adı geçmektedir. Bu kadar önemli işler yapmış bir kentin bu alanına olan ilginin azlığı günümüzde bu bilgilerin çok az bilinmesine ve dahası eldeki bilgiler haricinde yeni bir veriye ulaşılmamasına yol açmıştır. Son yıllarda Phokaia'dan olmasa da kolonisi olduğu düşünülen Massalia, Hyele, Tartassos gibi kentlerde başlatılan düzenli kazılar sonucu hiç olmadığımız kadar Phokaia kolonizasyonu hakkında bilgiye sahip olduk. Ancak düğümü asıl çözecek kent daima kurucu kent olan Phokaia'dır. Burada yapılan kazıların kapsamı arttırılıp bu konu hakkında çalışmaların başlatılmasıyla inanıyorum ki bugüne kadar çok az bilgiye sahip olduğumuz bu konu, tamamen aydınlatılacaktır. Bu tezde özellikle koloni kentlerde yapılan son kazı çalışmalarında elde edilen bilgiler ışığında Phokaia kolonizasyonu hakkında bir fikir elde edilmesi amaçlanmış ve bu amaca da ulaşılmıştır., The ancient city of Phokaia, which is located in Eski Foça district of İzmir today, gained fame in its period thanks to its skills in maritime and this aspect is frequently mentioned in ancient sources. According to Herodotos, the people who set out on long sea voyages with 50 oars for the first time among the Greeks were Phokaians. This city, which turned to the sea due to both geographical and political events of the period, has succeeded in establishing a trade network extending from Spain to France, and from there to Italy, to the Black Sea, especially Troas in Anatolia. Besides, his name is mentioned in Herodotos among the founders of the city of Naukratis in Egypt. The lack of interest in this area of a city that has done such important works has led to the fact that today this information is scarcely known and moreover, no new data other than the available information is available. As a result of regular excavations initiated in cities such as Massalia, Hyele, and Tartassos, which are thought to have colonies, although not from Phokaia, we have learned more about the colonization of Phokaia than ever before. However, the city that will actually solve the knot is Phokaia, the founder city. I believe that with the increase of the scope of the excavations carried out here and the initiation of studies on this subject, this subject, of which we have little information so far, will be fully illuminated. In this thesis, it is aimed to obtain an idea about Phocaean colonization in the light of the information obtained from the recent excavations especially in colonial cities and this aim has been achieved.

Günümüzde İzmir’in Bayraklı ilçesinde yer alan Eski Smyrna antik kenti Tunç Çağı’ndan Klasik dönem sonuna kadar yerleşim gören bir kenttir. Eski Smyrna’nın Konut Mimarisi ve Gelişimi adlı çalışma da, Eski Smyrna’nın Tunç Çağından Klasik dönem sonuna kadar geçen süreç içerisinde konut mimarisinin gelişimi ve Ege Dünyasındaki antik kentler ile plan, yapı tekniği ve fonksiyon açısından karşılaştırmalar yapılarak konutlar incelenmiştir. Çalışmanın amacı, Eski Smyrna’nın Tunç Çağı’ndan Klasik dönem sonuna kadar konut mimarisine ışık tutabilmek ve Ege Dünyası içerisindeki yeri ve diğer antik kentler ile karşılaştırmasını yapabilmektir. Bu amaçlar doğrultusunda yapılan çalışma Eski Smyrna Konut Mimarisi ile ilgili yapılan kazı çalışmaları ile bilimsel yayınlar ve güncel veriler neticesinde yeni ortaya çıkarılan öneri ve görüşleri tarafsız bir bakış açısıyla ele almaktadır. Kentin konut mimarisi incelendiğinde Oval Ev ve Çifte Megaron gibi döneme öncelik yapmış örneklerin mevcut olmasının dışında genel hatlarıyla tüm dönemler incelendiğinde dönemlerin genel özellikleri ve diğer antik kentlerin mimarisi ile uyum göstermektedir. Deniz Kavimleri göçü ile birlikte Ege Havzasının iki yakası arasında kültürel etkileşim kaçınılmaz olmuştur. Bu durumun sivil mimariye de yansıdığını net bir şekilde görmekteyiz. Eski Smyrna kent planına bakıldığında Hippodamik bir kent planı görülmemektedir fakat Kuzey-güney doğrultulu bir Ana Cadde ve o caddeye dik gelen sokaklar sistemi olduğunu net bir şekilde görmekteyiz bununla birlikte konutlarında belli bir sistemde parsellere ayrılarak inşa edildiği düşünülmektedir., The ancient city of Smyrna, located in Bayraklı district of Izmir, is a city that has been inhabited from the Bronze Age until the end of the Classical Period. The current thesis named ‘‘Development of the Residential Architecture of Smyrna’’ focuses on the residential architecture of the city and its development, between the Bronze Age and the end of the Classical period. This study is also concentrates on comparing the residential architecture of the ancient city of Smyrna with the other ancient cities in the Aegean world. This work is created with the help of the ancient city of Smyrna’s excavations, scientific publications and current data on residential architecture with an objective perspective. When the residential architecture of the ancient city of Smyrna is examined, the general characteristics of the periods and the architecture of the other ancient Aegean cities are generally in line except for the examples of the Oval house and the double megaron which were the pioneers of their age. With the migration of the Aegean Sea Tribes (12th-13th century B.C.) cultural interaction between the two sides of the Aegean basin was inevitable. This situation is also reflected in the civilian architecture. The ancient city of Smyrna’s city plan was not Hippodomic, but it is clearly seen that there is a main street in North-South direction and a street plan that was located perpendicular to it. However, it is thought that the houses were built within a certain system of parcels.

“Antik Kaynaklar ve Arkeolojik Buluntular IĢığında Mylasa” adlı bu tez çalıĢmasında, günümüzde Muğla Milas ilçesi sınırları içerisinde kalan Mylasa kenti arkeolojik verileri tek bir baĢlık altında toplanmıĢtır. Öncelikle okuyucunun genel bir fikir sahibi olabilmesi için antik çağda Karia bölgesi, tarihi ve coğrafyası Mylasa‟dan önce ele alınmıĢ sonrasında antik çağda Mylasa tarihine ve coğrafyasına değinilmiĢtir. Antik yazarların Mylasa‟dan bahsettiği bölümler üzerinde durulmuĢtur. Sonrasında Mylasa kenti, günümüzde hala görülebilen veya tahrip olmuĢ olsa da yayınlarda yer alan arkeolojik verileri ile anlatılmıĢtır. Bu veriler tapınaklar, surlar, nekropolisler, anıt mezarlar, su yapıları, tiyatro, gymnasium, hamam, Mylasa sikkeleri ve Mylasa çevresindeki diğer yapılar olarak kategorilere ayrılmıĢ ve kategoriler içerisinde zamansal sıralama ile okuyucuya aktarılmıĢtır ve Mylasa kenti üzerinde bilinen arkeolojik veriler kent planı üzerinde verilmiĢtir. Tezdeki temel amaç Mylasa kentinin kültür varlıklarını tek bir kaynak altında toplayıp, bu kültürel zenginliği genel olarak yorumlamak ve kentin önemini vurgulamaktır., In this thesis, “The City of Mylasa in the Light of Ancient Sources and Archaeological Data”, the archaeological data of the city of Mylasa, which is located within the boundaries of Milas city district of Muğla today, is collected under a single title. First of all, in order to provide a general idea for the reader, Caria region, history and geography were discussed before Mylasa in ancient times and then the history and geography of Mylasa in ancient times were mentioned. The chapters of ancient writers about Mylasa have been emphasized. Later, although it is still visible or destroyed in the city of Mylasa, it is explained with archaeological data in the publications. These data were categorized as Mylasa architecture, Mylasa tombs, Mylasa temples, gymnasion, theatre, Mylasa coins and other ruins around of Mylasa and transferred to the reader in historical order within the categories. The main purpose of the thesis is to gather the cultural assets of Mylasa under a single source, to interpret this cultural wealth in general and to emphasize the importance of the city.

Antik Çağ’da Anadolu’nun güneybatı kıyısında yer alan Karia Bölgesi olarak anılan coğrafi bölge, İ.Ö. 1. binde, Batı Anadolu uygarlıkları içinde, kendine özgü stillerle ürettiği somut örneklerle birlikte, bölgenin kültürel ve sanatsal yönden ne kadar zengin ve önemli olduğunu gösteren niteliktedir. Bu kültürel zenginlik içerisinde yer alan nekropolislerin incelenmesi, göz ardı edilemeyecek ölçüde dikkat çekicidir. Erken Demirçağ Karia Bölgesi Nekropolisleri, Protogeometrik Dönem ile Geometrik Dönem olarak incelendiğinde, dönemsel farklılıkların meydana getirdiği değişimler gözlemlenmektedir. Çalışmamızı oluşturan dönem içerisindeki mezarların benzerlerinin sistematik arkeolojik kazılarının yetersizliği ile birlikte, eserlerin müzelere çeşitli yollara dağılmış olması sebebiyle, Karia Bölgesi ve geçmişte bu bölgede yaşamış topluluğun siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel yapısının da aydınlatılması açısından, bu çalışma yapılmıştır., The geographical region, which is known as the Karia Region located on the southwestern coast of Anatolia is a demonstrated of how rich and important the region is in the cultural and artistic direction with the concrete evidence that it produces in its Western Anatolian civilizations in antiquity at the first millennium BC. The examination of the necropolis areas within this cultural richness is remarkable, to the extent that it can not be overlooked. When it is examined as Protogeometric Period and Geometric Period in Karian Region, the changes that periodical differences bring about have been observed at the Early Iron Age necropolis areas. Because of the inadequacy of systematic archaeological excavations of similar tombs during the period that constituted our work and the distribution of the works in various ways, it also shows the significance of the work involved in illuminating the political, social, economic and cultural structure of the community that has lived in this region in the past and the Karia Region.

Tripolis Lydia, Karia ve Phrygia arasındaki bölgede, verimli toprakları ve önemli ticaret yolu üzerinde olan bir kenttir. En görkemli yıllarını Roma imparatorluk çağında yaşamıştır. Bulunduğu coğrafya, bir kentin kurulması için çok uygun bir konumdadır. Tripolis nekropolis alanlarında 2007-2009 yıllarında yapılan kazı (Doğu Nekropolisinde 7 kaya mezarı ve iki traverten lahit) ve yüzey araştırmaları sonucunda Değirmentepe veya Kale tepe olarak adlandırılan tepenin hemen altındaki yamaçlarda yayılan nekropolis alanları, Kuzey, Doğu ve Batı nekropolis alanları olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Bu ayrılma, tamamen topoğrafik durumdan ileri gelmektedir. Düzenli bir kent planlamasına sahip olan Tripolis'te, aynı zamanda Nekropolis alanlarının da böyle bir planlanmaya gidildiği ve bazı özel durumlara dikkat edildiği anlaşılmaktadır. Doğu ve Kuzey nekropolisinde en çok yapılan mezar türü kaya oda mezarlardır. Ardından, tüm nekropolis alanlarında karşımıza çıkan, traverten lahitler ikinci sırayı almıştır. Üçüncü mezar türü örgü tekne mezarlar, sadece Batı Nekropolisinde karşımıza çıkmaktadır. Doğu Nekropolisinde karşımıza çıkan ve düzensiz taşlardan örülü iki adet tonozlu mezar son mezar türüdür. Tüm mezar türlerinin son derece özensiz yapılmış olması sebebiyle ekonomik durumu orta olan insanlara ait olduğu tahmin edilmektedir. Kaya mezarları ve lahitlerin MS 1. yüzyıldan MS 7. yüzyıl ortalarına kadar sürekli kullanılmıştır. Örgü tekne mezarlar ve tonozlu mezarların ise Geç Antik Çağda yapıldığı düşünülmektedir., Tripolis is settled on fertile land and is located on important trade routes in the region between Lydia, Caria and Phrygia. The city of Tripolis lived through its most glorious years during the Roman Empire Age. The geography it is in is a very convenient location for city building. As a result of excavations and survey examination trips made in the Tripolis necropolis areas in 2007-2009 revealed that Necropolis areas spread on the slopes just below the hill called Değirmentepe or Kaletepe (seven rock-cut-tombs and two travertine sarcophagi in the Eastern Necropolis) are divided into three areas, which are called North, East and West necropolis areas. This area separation is entirely due to the topographic situation. At Tripolis, which has a well-arranged urban planning, it is understood that the Necropolis areas are also being planned in such a way that some special circumstances are being looked out. The most builded tomb type is the rock-cut tombs in the east and north necropolis, Then, the traverten sarcophagi, which appeared in all the necropolis areas, received the second order. The third grave type are encountered only in the Western Necropolis. The two barrel-vaulted tombs that have been builded up of irregular stones in the East Necropolis are the last tomb type. It is estimated that all grave types belong to people with moderate economic status, because they were made extremely unadorned. The rock-cut tombs and sarcophagi were constantly reused from the 2-1st century BC to the mid 7th century AD. Stone chest graves and barrel-vaulted tombs are thought to have been built in the Late Antiquity.

Söz konusu tezin çalışma konusu olan plastik eserler, Tripolis antik kentinde 2007- 2009 yılları arasında,Denizli Müze Müdürlüğü başkanlığı’nda ve Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Yard.Doç.Dr. Aytekin Erdoğan’ın bilimsel danışmanlığında yapılan kazı çalışmaları esnasında ele geçmiştir. Bu çalışmalar neticesinde ele geçmiş olan eserler günümüzde Denizli Arkeoloji Müzesi'nde bulunmaktadır. Heykel ve kabartmaların hepsi Roma'nın Asya eyaletinde gücünün doruğuna eriştiği ve pax romana'nın hüküm sürdüğü dönemde yapılmış oldukları düşünülmektedir. İmparator Hadrianus'un İmparatorluk içerisinde başlattığı imar faaliyetlerinden Lydia, Karia ve Phrygia'nın kesiştiği, önemli bir noktada bulunmakta olan Maiandros Tripolis'i de olumlu bir şekilde etkilenmiştir. M.S. 4-7. yüzyıllarda gerçekleştiği düşünülen depremin ardından ise kentte bir imar faaliyeti olmuştur ve ağırlıklı olarak daha erken yapıların malzemeleri kullanılarak yeni yapılarla birlikte onarım çalışmaları da yapılmıştır. Söz konusu bu tezde kentten ele geçmiş olan çocuk Dionysos heykeli, Orpheus çeşmesi, ona ait olduğu düşünülen figürler, Orpheus heykeli, kadın figürüne ait bir kabartma parçası, bir erkek figürüne ait torso parçası, Yunus kabartması olduğu düşünülen parça ve 2007-2009 yılları arasında gerçekleştirilmiş olan kazı çalışmaları esnasında ele geçmiş diğer küçük plastik parçaların stilistik kritikleri ve dokümantasyonu irdelenmiştir., The plastic works that were the subject of the thesis were discovered during the scientific excavations carried out by the Archeology Department of the Ege University Faculty of Literature between 2007-2009 in the ancient city of Tripolis. Works that were discovered in the light of these studies are now in the Museum of Archaeology at Denizli. All of the sculptures and reliefs are thought to have been made in the 2nd century A.D around, where pax romana dominated the Roman Empire in Province of Asia Minor. The Maiandros Tripolis, an important point of intersection of regions called Lydia, Karia and Phrygia, was also positively influenced by the Emperor Hadrians's flourishing activities. A.D. 4-7. centruies After the earthquake that was thought to have taken place in centuries, it was a zoning activity in the city, and repair works were carried out with the new constructions mainly by using the materials of the earlier buildings. In this thesis, the child who was found in this thesis, the Dionysus sculpture, the Orpheus fountain, the figures thought to belong to him, Orpheus Sculpture, a relief piece thought to depict the Goddess Roma, a torso piece of a male figure, a piece thought to be a dolphin relief, The stylistic critics and documentation of the other small plastic parts recovered during the excavations carried out between the years 2007-2009 were thoroughly scrutinized.

Hellenistik Dönem heykel sanatının propaganda amaçlı kullanımını ele aldığım çalışmamda amaç; dönem içerisinde bir iletişim ve benimsetme yolu olarak kullanılan propagandanın, sanat kanalı ile iletimini örneklendirmeler ile sunmaktadır. Kavram olarak propagandanın tarih boyunca nasıl kullanılmış olduğunu inceleyip, dönem içerisinde heykel sanatının nasıl şekillenip; bunun siyasi araç olarak hangi yöntemle kullanıldığını, daha önceden yapılmış çalışmalar çerçevesinde kendi görüşlerimi ekleyerek sunmak; çalışmanın temelini ele almaktır., The reason in the research I made about usage of Hellenistic Period Sculpture Art as propaganda is presenting that propaganda used in that period as communication and adoption way could be transmitted with art channel with giving examples.

Karia'nın Lykia sınırında, Dalyan Çayı'nın (Calbis) sağ yakasında bulunan Kaunos antik dönemin önemli liman kentlerinden biridir. Kentin güneybatısında bugün Sülüklü Göl olarak anılan ticaret limanı bulunmaktadır. Bu ticaret limanın kuzeyindeki düzlük de Liman Agorasıdır. Liman Agorası'nın çevresinde çeşitli dönmelerde inşa edilmiş birçok anıt bulunmaktadır. Kaunos Liman Agorası'nda bağış anıtı, dikme anıt, eksedra, thesauros, heykel kaidesi, stel, blok ve arşitrav bloğu gibi çeşitli tipte inşa edilmiş toplam seksen anıt tespit edilmiştir. Sadece Liman Agorası'ndaki anıtlar değil, daha sonra bir bölümü Agora'nın içerisinde kalan Apollon Kutsal Alanı'nda tespit edilen anıtlar da tez kapsamında değerlendirilmiştir. Bu anıtlar kentin siyasi, sosyal, ticari ve dinsel yönden yaşamının belgeleridir. Liman Agorası'nda Bağış anıtı, Protogenes Eksedrası ve Thesauros gibi antik dünyada birebir benzeri şimdiye kadar tespit edilmemiş, sadece Kaunos'a özgü anıtların yanında, antik dünyada birçok benzer örneklerinin olduğu eksedralar, heykel kaideleri, steller ve çeşitli bloklar gibi anıtlar da bulunmaktadır. Eksedralar ve heykel kaideleri inşa özellikleri ve formlarına göre çeşitli tiplere ayrılmaktadır. Kaunos Liman Agorası'nda tespit edilen eksedralar ve heykel kaideleri genel olarak antik dünyadaki benzer örnekleriyle paralel bir yapıya sahiptir. Fakat bu anıtlara yakın duran örneklerinin inşa edildikleri tarihler dikkate alındığında Liman Agorası örneklerinin her zaman benzer tarihlerde inşa edilmediği görülür. Bazı anıtların antik dünyadaki benzer örneklerinden çok daha geç tarihlerde kullanılmaya devam ettiği anlaşılmıştır. Liman Agorası anıtlarında çeşitli mimari profillerin kullanıldığı görülmektedir. Bu profiller ovolo, cavetto, kyma-rekta, kyma-reversa, konkav-konveks profil, thumb, şerit, çubuk ve tespih silmeler, torus ve trokhilos/ skotiadır. Anıtlar üzerindeki profillerin farklı tiplerinin bazı dönemlerde birlikte bazı dönemlerde de tek başına kullanıldığı tespit edilmiştir. Liman Agorası anıtlarının kentin kronolojik yapısı içinde, çeşitli siyasi olaylar sonucunda dikilmiş olduğu ortaya konulmuştur. Dolayısıyla bu anıtlar yardımıyla bu siyasi gelişmeler kronolojik olarak iyi bir şekilde izlenmektedir. Liman Agorası anıtları kentin sosyo-kültürel yapısının öğrenilmesinde de önemli katkılar sağlamaktadır. Özellikle kentteki kültsel dokuyu anıtlar yardımıyla iyi bir şekilde öğrenmekteyiz. Ayrıca Agora'da tespit edilen anıtlardan, Liman Agorası'nın ve çevresinin kronolojik kullanım evreleri de iyi bir şekilde izlenmektedir. Bu yüzden anıtların inşa tarihleri, Agora'nın dönemsel kullanılırlığının öğrenilmesinde önemli katkılarda bulunmuştur. Kaunos which is located on the right side of Dalyan Channel (Calbis) at the border of Lykia, Karia is one of the most important coastal cities in ancient times. In the southwest of the city, there is a mercantile harbour which is known as Sülüklü Lake today. The esplanade which is located on the north of this harbour is Harbour Agora. In the surroundings of Harbour Agora, there are a lot of monuments which have been built at different times. It has been confirmed that there are exactly eighty monuments in Harbour Agora which have been built at distinctive construction types including donation monument, pillar monuments, exedras, thesauros, statue bases, stela, blocks and block of architrave. In this thesis, both the monuments in Harbour Agora and the monuments partly located in Apollon Sanctuary have been analysed. These monuments are also the documents of a living in political, social, commercial and religious ways. In Harbour Agora, not only the ancient monuments of Kaunos which are rare across the globe such as Donation Monument, Exedra of Protogenes and Thesauros, but also the monuments which are common in the world since the ancient times such as exedras, statues, stelas and various blocks, are situated. The exedras and the statue bases are categorized into different groups according to their construction features and forms. The exadras and the statues which have been discovered in Harbour Agora at Kaunos, are generally parallel to the similar examples from the ancient times in terms of the structure. However, when considered the dates of the construction of these monuments, it is clear that the monuments in Harbour Agora have not been built at the same period of time. It is confirmed that some monuments have been used much after than the other monuments in the ancient times. Moreover, it is observed that the monuments of Harbour Agora have different kinds of architectural profiles. These profiles are ovolo, cavetto, cyma-recta, cyma-reversa, concave-convex profile, thumb, bandelet, fillet, and bead molding, torus and trochilus/scotia. It is also confirmed that different types of profiles on the monuments have been used together or separately in sometime. Additionally, it is revealed that the monuments of Harbour Agora have been erected as a result of various political events. Thanks to these monuments, these political affairs are being chronologically followed. The monuments of Harbour Agora are also vitally helpful for determining the socio-cultural structure of the city. Especially, we have been truly learning about the cultic characteristic of the city thanks to these monuments. In addition to these data?s, the chronological usage steps of Harbour Agora and its surroundings are being observed thanks to these monuments in Agora in a good way. For this reason, the construction dates of the monuments hold an important role in revealing the cyclic usage of Agora. 676