Search

Yarıiletken devre elemanları, merkezi kontrol birimi (MKB) ve algoritmanın içinde bulunduğu yazılım güç elektroniği uygulamalarının temel taşlarını oluşturmaktadırlar. Merkezi işlem biriminde oluşabilecek hatalar güç katında yarıiletken elemanlara zarar verebilmektedir. Dolaysıyla deneysel çalışma öncesi bir güç elektroniği uygulaması için hazırlanan yazılımın işlemci donanımının kendisini kullanarak donanım destekli benzetimi faydalı olacaktır. Bu çalışmada Paralel Aktif Güç Filtresi (PAGF) sisteminin ortak benzetim modeli Simulink’te hazırlanarak, dijital işaret işlemci (DSP) yazılımı ve donanımı kullanılarak test edilmekte ve donanımsız benzetim sonuçlarıyla karşılaştırılmaktadır. DSP’ye Simulink benzetimindeki güç katından gelen gerilim, akım verileri burada işlenerek kontrol sinyalleri donanım içerisinde oluşturulmakta, DSP’de oluşturulan bu sinyaller Simulink ortamına alınarak hazırlanan modelin evirici kısmına uygulanmaktadır. Deneysel çalışma öncesi DSP’nin yazılım testinin yapıldığı bu donanım destekli ortak benzetim modeli diğer güç elektroniği uygulamalarına ortak benzetim ortamı hazırlamaktadır. Döngüde donanım destekli 3 fazlı PAGF ortak simülasyon modeli Matlab / Simulink ortamında hazırlanmış, test edilmiş ve benzetim sonuçları sunulmuştur., Semiconductor circuit elements constitute the cornerstones of software power electronics applications, including the central control unit (MKB) and the algorithm. Faults that may occur in the central processing unit can damage the semiconductor elements on the plant. Therefore, the hardware-assisted simulation of the software prepared for a power electronics application before the experimental study by using the processor hardware itself will be useful. In this study, the common simulation model of the Shunt Active Power Filter (SAPF) system is prepared in Simulink, tested by using digital signal processor (DSP) software and hardware, and compared with the simulation results without hardware. The voltage and current data coming from the power stage in Simulink simulation to the DSP are processed here and the control signals are created in the hardware, these signals created in the DSP are taken into the Simulink environment and applied to the inverter part of the prepared model. This hardware supported common simulation model, in which software testing of the DSP is performed before the experimental study, prepares a common simulation environment for other power electronics applications. Hardware supported 3-phase SAPF co-simulation model in the loop was prepared, tested in Matlab / Simulink environment and simulation results were presented.

Bu çalışmada, vektör kontrollü yüzeysel Sürekli Mıknatıslı Senkron Motorun (SMSM) stator sarımlar arası kısa devre arızasının motor performansına etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla motorun sağlıklı ve arızalı benzetim modelleri Matlab/Simulink’te oluşturulmuştur. Benzetim modelinde SMSM’nin statorunun tek fazında, sarımlar arasında %2, %12.5, %25 oranında kısa devre olması durumu için zaman domeninde üç farklı arıza analizi yapılmıştır. Aynı motorun sağlıklı durumu için oluşturulan benzetim modelinden elde edilen sonuçlar ile üç farklı arızalı durumda elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Benzetim modelinde, sarımlar arası kısa devre arızasının artmasına paralel olarak motorun moment değişimindeki salınımların arttığı görülmüştür. Aynı şekilde kısa devre arızalı motorun arızalı faz akımı kısa devre arıza şiddetinin artmasına bağlı olarak artmıştır. Bu da SMSM’nin aynı yük altında şebekeden daha çok akım çekmesine neden olmaktadır. Benzetim modelindeki aynı koşullar deneysel çalışmada da gerçekleştirilmiştir. Deneysel çalışmadan elde edilen sonuçlar ile benzetim modelinden elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Deneysel çalışmadan ve benzetim modelinden elde edilen sonuçlardan stator sargısı sarımlar arası kısa devre arızasının motor performansını düşürdüğü gözlenmiştir. Deneysel çalışmadan ve benzetim modelinden elde edilen sonuçlar makalede sunulmuştur.

Bu çalışmada, kademeli bir güç transformatörünün sonlu elemanlar yöntemiyle 2 boyutlu (2B) simülasyon modeli tasarlanmıştır. Üç farklı tip sargının transformatörün birincil ve ikincil sargı gerilimleri, kademe gerilimleri, demir kaybı ve bakır kaybı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışmada, birincil ana sargısı 1392 sarım, birincil kademe sargısı iki adet 37 sarımdan oluşan ve ikincil sargısında 32 sarım bulunan 250 kVA’ lık 11/0.416 kV kademeli bir güç transformatörü sonlu elemanlar yöntemi kullanılarak ANSYS MAXWELL paket programında 2 boyutlu (2B) simülasyon modeli tasarlanmıştır. Bu model kullanılarak, Üç farklı tip sargının analiz sonuçlarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. ANSYS MAXWELL kütüphanesinde bulunan bakır, alüminyum ve gümüş olmak üzere üç farklı tipte sargı malzemesi kullanılmıştır. Güç transformatöründe kullanılan bu üç farklı tip sargının transformatör kayıpları, transformatörün birincil ve ikincil sargılarında indüklenen gerilim ve faz akımlarına olan etkisi incelenmiştir. Alüminyum, bakır ve gümüş sargıları için 120 ms süresince yapılan analizlere göre her üç sargı tipinde de ikincil sargıda İndüklenen gerilim 215.02 Volt(rms), birincil ana sargıda indüklenen gerilim 9495.50 Volt(rms), birincil sargının birinci kademe sargısında indüklenen gerilim 253.25 Volt(rms), birincil sargının ikinci kademe sargısında indüklenen gerilim 250.77 Volt(rms), ikincil faz akımı 258.97 Amper(rms), birincil faz akımı 15.33 Amper(rms) ve demir kaybı 397.47 Watt olmak üzere aynı değerler elde edilmiştir. Analiz sonucunda alüminyum iletkeninin ortalama sargı kaybı 2.26 kW, bakır iletkeninin ortalama sargı kaybı 1,48 kW ve gümüş iletkeninin ortalama sargı kaybı 1.40 kW olarak hesaplanmıştır. Alüminyum sargı kaybı görünür gücün % 0.90’ ı, bakır sargı kaybı görünür gücün % 0.59’ u ve gümüş sargı kaybı görünür gücün % 0.56’ sı kadardır. En az sargı kaybı gümüş iletkeninde saptanmıştır. Sargı tipinin sadece sargı kaybını etkilediğini transformatörün diğer parametrelerini etkilemediği tespit edilmiştir.

Objectives: We retrospectively evaluated our rigid uret­eroscopy (URS) treatment results in ureteric stones and assessed its effectiveness concerning ureteric stone lo­calisation. Materials and methods: Overall, 101 patients were ret­rospectively evaluated including lower (n=69), mid (n=23) and upper ureteric (n=9) stones which were treated with rigid URS (Wolf 8.0-9.8Fr, Germany) in our hospital be­tween January 2007- June 2009. Stones were removed by stone forceps/basket catheter either as single piece or fragmented by pneumatic lithotripsy (EMS-Swisslitho­clast-Master). Results: Mean patient age was 45.1 (19-78) years. Stones were located in the right (n=52) and left (n=49) ure­ters, respectively. Mean stone size was 7,4 mm (5-15). Of the 9 patients with upper ureteric stones, 7 were (77.8%) stone-free. However, stone migrated into renal pelvis in two patients but passed into ureter again in the follow-up and removed by URS. Of the 23 patients with mid-ureteric stones, 22 were (95.7%) stone-free. Ureter perforation occurred in one patient and ureteroneocystostomy was performed. Of the 69 patients with lower ureteric stones, 68 were (98.6%) stone-free. Ureter perforation occurred in one patient and healed spontaneously by ureter cathe­ter replacement. Stone was removed afterwards by URS. Overall (n=101), ureter perforation occurred in 1.9% (n=2) in our series. Resistant urinary tract infection developed in one patient (0.9%) (P.aeroginosa). Conclusion: Due to results of this preliminary study, rigid URS and pneumatic lithotripsy can be performed suc­cessfully particularly in lower ureteric stones. However, as stone location shifts to upper ureter, success rate de­creases. Although URS can be performed safely with low complication rates in the treatment of ureteric stones, se­vere complications like ureter perforation might occur., Amaç: Bu çalışmada rijid üreteroskop (URS) kullanarak yaptığımız üreter taşlarında endoürolojik tedavilerimiz retrospektif olarak incelendi ve taşın yerine göre URS\'nin etkinliği değerlendirildi. Gereç ve yöntem: Ocak 2007- Haziran 2009 tarihleri arasında rijid URS (Wolf 8.0-9.8 Fr, Germany) ile tedavi edilen alt üreter (n=69), orta üreter (n=23) ve üst üreter (n=9) taşları olan toplam 101 hasta değerlendirildi. Taşlar forseps veya basket kateteri yardımı ile tek parça olarak ya da pnömotik litotriptör (EMS Swiss-lithoclast Master) ile parçalanarak çıkartıldı. Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 45.1 (19-78) yıl idi. Taşlar 52 hastada sağ, 49 hastada sol taraftaydı. Taş bü­yüklüğü ortalama 7.4 (5-15) mm idi. Üst üreter taşı olan 9 hastanın 7\'sinde (%77.8) taşsızlık sağlandı. İki hastada taş renal pelvise migrate oldu ve izlemde tekrar üretere düşen bu taşlar URS yapılarak alındı. Orta üreter taşı olan 23 hastanın 22\'sinde (%95.7) taşsızlık sağlanırken, bir hastada distal üreter perforasyonu gelişti, üreterolito­tomi ve üreteroneosistostomi yapıldı. Alt üreter taşı olan 69 hastanın 68\'inde taşsızlık sağlanırken (%98.6), bir hastada üreter perforasyonu gelişti ve üreter kateteriyle iyileşme sağlandıktan sonra tekrar URS yapılarak taş alındı. Çalışmaya katılan 101 hastanın sadece 2\'sinde (%1.9) üreter perforasyonu oluştu. Bir hastada (%0.9) P.aeroginosa\'ya bağlı dirençli üriner sistem enfeksiyonu gelişti. Sonuç: Rijid URS ve pnömotik litotripsi ile özellikle alt üre­ter taşlarının endoskopik tedavisinde yüksek başarı sağ­lanmakla birlikte, taşın yerleşimi proksimale doğru gittikçe bu oran azalmaktadır. URS üreter taşlarının tedavisinde düşük komplikasyon oranıyla güvenle yapılabilmesine karşın, üreterdeki travmaya bağlı üreter perforasyonu gibi ciddi komplikasyonlar oluşabilmektedir.

Objective: Ureteroscopic lithotripsy (URSL) is a com­mon treatment alternative in ureteral stones. We aimed to evaluate pneumatic and laser lithotripsy techniques, which are used for fragmentation of stones. Materials and methods: The data of 100 patients who underwent URSL by using pneumatic and laser lithotrip­tors were analyzed. The sample divided in 2 groups, each including 50 patients. URSL was performed in lithotomy position under general anesthesia. The absence of re­sidual stone at second week urinary system graphy was accepted as the criteria of success. We evaluated the presence of differences in terms of efficiency and cost-effectivity of pneumatic and laser lithotripsy techniques. Results: The mean ages were 42 and 45 years, respec­tively. The mean operation time was 43.1 min in pneumat­ic group and 40 min in laser group. Stone-free rates were found 93.9% and 78%, respectively. The stone migration rate was determined 16% in pneumatic group and 4.1% in laser group. Complication rates were 4.1% in pneumatic group and 8% in laser group. The cost analysis showed that pneumatic lithotriptor device cost 10000 TL and laser lithotriptor system cost 76000 TL. Nevertheless, the So­cial Security Administration paid the same cost for both lithotripsy techniques. Conclusion: Higher stone-free and lower stone migra­tion rates were determined in laser lithotripsy application. Therefore, low incidence of the requirement of subse­quent secondary treatments for residual stones in laser treatment decreased the treatment costs. Nevertheless, the cost is significantly higher in laser technique. It re­quires more detailed studies., Amaç: Üreteroskopik litotripsi (URSL) , üreter taşlarının tedavisinde sık tercih edilen bir tedavi alternatifidir. Bu ça­lışmada URSL uygulamasında taşları fragmente etmede kullanılan pnömotik ve lazer litotripsi tekniklerini değerlen­dirmeyi amaçladık. Gereç ve yöntem: Kliniğimizde 2010-2012 yıllarında üre­ter taşı tanısı alıp pnömotik ve lazer litotripsi kullanılarak URSL yapılan 100 hastanın verileri incelendi. Hastalar pnömotik ve lazer litotripsi olarak 50 hastalık 2 gruba ayrıl­dı. Tüm URSL işlemleri genel anestezi altında ve litotomi pozisyonunda uygulandı. URS sonrası 2. haftada yapılan direk üriner sistem grafisi kontrolünde taş görülmemesi taşsızlık olarak değerlendirilip, başarı kriteri olarak kabul edildi. Bu iki yönteme ait sonuçlar karşılaştırılarak iki yön­tem arasında etkinlik ve maliyet farkı varlığı araştırıldı. Bulgular: İki gruptaki hastaların ortalama yaşı sırasıyla 42 ve 45 olarak belirlendi. Ortalama operasyon süreleri pnömotik grubunda 43.1 dakika, lazer grubunda ise 40 dakikaydı. Taşsızlık oranı lazer grubunda %93.9, pnö­motik grubunda ise %78 olarak bulundu. Taşın proksimal üreter veya böbreğe migrate olma oranı lazer grubunda %4.1, pnömotik grubunda %16 olarak görüldü. Kompli­kasyon oranları lazer grubunda %4.1, pnömotik grubunda ise %8 olarak belirlendi. Maliyet değerlendirmesinde lazer sisteminin 76000 TL ve pnömotik sisteminin 10000 TL\'ye mal olduğu görüldü. Sosyal Güvenlik Kurumu\'nun her iki işlem için kuruma ödemesi ise eşitti. Sonuç: Lazer yönteminde daha yüksek taşsızlık ve taş lokalizasyonuna göre daha az taş migrasyon oranları saptanmıştır. Bu sayede daha sonra hastaya gerekebile­cek ikincil girişimlerin azlığı lazer yönteminde genel tedavi masraflarını azaltmasına rağmen, maliyet lazer yöntemin­de belirgin yüksektir. Buna rağmen aralarında belirgin bir maliyet farkı bulunan bu iki yöntemin etkinliğiyle ilgili daha çok çalışmalara ihtiyaç vardır.

Üsküdar-Çekmeköy metro line of 20 km having twin tubes is commissioned to Doğuş Construction Company by Istanbul Metropolitan Municipality authorities. During the excavation, Tunnel Boring Machines (TBMs) encountered with complex geology consisting of sandstone, siltstone, shale, limestone, conglomerate, and diabase dykes. Two TBMs having diameters of 6.57 m are used in excavation of Üsküdar-Çekmeköy metro line. In this study, performance analysis is carried out along the tunnel route between Üsküdar-Çarsi stations by analyzing TBM data (thrust, torque, speed of cutter head revolution, advance rate, alarms etc.). Machine utilization time is also determined and, the breakdowns and stoppage times are deeply analyzed to identify their effects on TBM performance. This study illustrates how to simplify and practically usage of the TBM performance and breakdown data., İstanbul Büyük Şehir Belediyesi tarafından Doğuş İnşaat firmasına ihale edilen Üsküdar-Çekmeköy Metro hattı 20 km uzunluğa sahip çift tüp şeklinde tünellerden oluşmaktadır. Karmaşık bir jeolojiye sahip olan çalışılan güzergah boyunca kumtaşı, kil taşı, şeyl, kireçtaşı, çamurtaşı, konglomera ve yer yer diyabaz dayklarına rastlanmaktadır. Tünellerin kazısı 6,57 m tam cepheli tünel açma (TBM) makineleri tarafından yapılmaktadır. Bu çalışmada, TBM’in veri depolama sistemi tarafından kayıt edilen kazı parametreleri (itme kuvveti, tork, kesici kafa dönme hızı, ilerleme hızı, alarmlar vb.) analiz edilmiştir. Her ring kazısı için iş-zaman etüdü verileri incelenerek makineden faydalanma oranı belirlenmiştir. Makine performansını önemli ölçüde etkileyen arıza ve duraklamaların neler olduğu ve her birinin yüzdesel dağılımları belirlenmiştir. Bu çalışma, karmaşık olarak gözüken TBM verilerinin nasıl sadeleştirileceğini, performans ve arıza verilerinin pratik olarak nasıl değerlendirilebileceğini göstermektedir.

URL:http://sujest.selcuk.edu.tr/sumbtd/article/view/261 DOI: 10.15317/Scitech.2015310836, İstanbul Büyük Şehir Belediyesi tarafından Doğuş İnşaat firmasına ihale edilen ÜsküdarÇekmeköy Metro hattı 20 km uzunluğa sahip çift tüp şeklinde tünellerden oluşmaktadır. Karmaşık bir jeolojiye sahip olan çalışılan güzergah boyunca kumtaşı, kil taşı, şeyl, kireçtaşı, çamurtaşı, konglomera ve yer yer diyabaz dayklarına rastlanmaktadır. Tünellerin kazısı 6,57 m tam cepheli tünel açma (TBM) makineleri tarafından yapılmaktadır. Bu çalışmada, TBM’in veri depolama sistemi tarafından kayıt edilen kazı parametreleri (itme kuvveti, tork, kesici kafa dönme hızı, ilerleme hızı, alarmlar vb.) analiz edilmiştir. Her ring kazısı için iş-zaman etüdü verileri incelenerek makineden faydalanma oranı belirlenmiştir. Makine performansını önemli ölçüde etkileyen arıza ve duraklamaların neler olduğu ve her birinin yüzdesel dağılımları belirlenmiştir. Bu çalışma, karmaşık olarak gözüken TBM verilerinin nasıl sadeleştirileceğini, performans ve arıza verilerinin pratik olarak nasıl değerlendirilebileceğini göstermektedir., Üsküdar-Çekmeköy metro line of 20 km having twin tubes is commissioned to Doğuş Construction Company by Istanbul Metropolitan Municipality authorities. During the excavation, Tunnel Boring Machines (TBMs) encountered with complex geology consisting of sandstone, siltstone, shale, limestone, conglomerate, and diabase dykes. Two TBMs having diameters of 6.57 m are used in excavation of Üsküdar-Çekmeköy metro line. In this study, performance analysis is carried out along the tunnel route between Üsküdar-Çarsi stations by analyzing TBM data (thrust, torque, speed of cutter head revolution, advance rate, alarms etc.). Machine utilization time is also determined and, the breakdowns and stoppage times are deeply analyzed to identify their effects on TBM performance. This study illustrates how to simplify and practically usage of the TBM performance and breakdown data.

Kliniğimizde radikal retropubik prostatektomi (RRP) sonrası uzamış drenajı olan hastada tanı ve tedavi yaklaşımımızı aktarmayı amaçladık. Lokalize prostat adeno kanseri tanılı 67 yaşındaki hastaya RRP yapıldı. Anastomoz sonrası kaçak olmadığı kontrol edildi. Bir adet dren koyularak operasyon sonlandırıldı. Postoperatif 2. gün dreninden geleni artan ve 15 gün boyunca yaklaşık 1500ml/ gün geleni olan hastaya sistografi ve sonrasında sistoskopi yapıldığında problemin batın dreninin anastomoz hattını perfore etmesi olduğu belirlendi. Dren 2-3 cm geriye geri çekildiğinde durumun hızlı şekilde düzeldiği görüldü. RRP sonrası görülebilen uzamış drenajın, batına drenin anastomoz hattını perfore ederek içeriye girmesi sonucu oluşabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. We presented a case of prolonged drainage following RRP related to the perforation of vesicourethral anastamosis (VUA) by drain and the management. Sixty seven years old man underwent RRP. After the anastomosis, a surgical drain was placed. At postoperatively 2nd day, the drainage increased and 1500 ml/ day drained during 15 days. Subsequent cystography and cystoscopy revealed that the problem was the perforation of anastomosis by surgical drain. The drainage decreased after pulling out the drain 2-3 cm. It should be considered that prolonged drainage following RRP can occur related to the perforation of VUA by surgical drain.

In this study, a Fuzzy Inference System (F.I.S.) controller using error and derivative of error inputs is proposed for the speed control of a Permanent Magnet Synchronous Motors (P.M.S.M.). However, the performances of the P.M.S.M. are very sensitive to parameter and load variations. To overcome with these problems several control strategies such as Fuzzy Logic Control (F.L.C.), Neural Network (N.N.) and Genetic Control (G.C.) have been proposed for speed control. In this study, Fuzzy and PI controls are compared with simulation and experimentally. It is showed that which control method can be chosen at which status by using their advantages and disadvantages., Bu çalışmada Sürekli Mıknatıslı Senkron Motorun (S.M.S.M.) hız kontrolü için Bulanık Ara Sistem (F.I.S.) denetleyicisi kullanılarak hata ve hatadaki değişimin kullanılması anlatılmaktadır. S.M.S.M. lerin performansında makinanın parametre yükündeki değişimler çok etkili olmaktadır. Bu sorunun üstesinden gelmek için Bulanık Mantık Kontrol (B.M.K.), Nöro Ağlar (N.A.) ve Genetik Kontrol (G.K.) gibi birçok modern kontrol stratejileri hız denetiminde kullanılmaktadır. Bu çalışmada Bulanık kontrol ile PI kontrol, karşılaştırılmaktadır. Bu şekilde her iki yöntemin de üstün ve üstün olmayan yönleri irdelenerek hangisinin ne şekilde seçilebileceği gösterilmektedir.

Amaç: Bu çalışmada böbrek tümörü tanısıyla yaptığımız radyofrekans tümör ablasyonu (RFTA) uygulamasındaki ilk deneyimlerimizi sunmayı amaçladık. Gereç ve Yöntem: 2011-2012 yıllarında böbrek tümörü tanısıyla RFTA yapılan 5 hastanın verileri değerlendirildi. RFTA işlemi, 4 hastada ultrason klavuzluğunda (USG-RFTA) ve 1 hastada retroperitoneal teknikle laparoskopi eşliğinde (L-RFTA) genel anestezi altında gerçekleştirildi. RFTA öncesi rutin renal kitle biyopsisi yapıldı. Hastalar işlem sonrası 1, 3, 6 ve 12. aylarda ve sonrasında yılda bir kontrastlı radyolojik görüntüleme teknikleri ile kontrol edildi. 1. ay kontrolde canlı tümör dokusu varlığı rezidü ve ilk ay kontrolü normal olup sonraki aylarda saptanan canlı (kontrastlanan) tümör dokusu nüks olarak değerlendirildi. 1. ay kontrolde rezidü varlığı da başarısızlık olarak kabul edildi. Bulgular: Ortalama yaş 65,2 ±10,2 yıl ve ortalama tümör boyutu 27,6±4,34 mm bulundu. İşlemlerin 3’ü sol ve 2’si sağ tarafa uygulanmıştır. Sağ taraf işlemlerinden biri sağ parsiyel nefrektomili soliter böbreğe yapılmıştır. Tüm biyopsi patolojileri renal hücreli kanser olarak bulundu. İki (%40) USG-RFTA olgusunda 1. ay kontrolde rezidü varlığı (başarı- sızlık) gözlendi. İşlem başarısı %60 olarak belirlendi. Başarı- sızlık gözlenen 2 olguya USG-RFTA tekrarı yapıldı. Takiben kontrolü yapılan 1 olgunun ilk ay kontrolünde rezidü saptanmazken, diğer olgunun kontrolü henüz yapılmamıştır. Ortalama takip süresi 11,4±6,65 ay olup, bu süre içinde hiçbir olguda nüks gözlenmemiştir. Hiçbir hastada uygulamaya bağlı komplikasyon gözlenmemiştir. Sonuç: RTFA işlemi seçilmiş böbrek tümörlerinin tedavisinde güvenli, daha az invaziv ve etkili bir tedavi yöntemi olarak görünmektedir. Objective: In this study, we aimed to present our initial results in radiofrequency ablation of kidney tumors (RFTA). Material and Methods: In 2011-2012, the data of 5 patients who underwent RFTA were evaluated. The RFTA applications were performed by ultrasound guided percutaneous technique (USG-RFTA) in 4 patients and by retroperitoneally laparoscopic technique in 1 under general anesthesia. Previously, a routine renal mass biopsy was applied. Patients were radiologically controlled at 1., 3., 6., 12. months and then annually. The presence of viable tumor at 1st month was accepted as the residue and at subsequent controls after 1st was accepted as recurrence. The presence of residual tumor at 1st control was evaluated as the failure. Results: The mean age was 65.2 ±10.2 years and the mean tumor size was 27.6±4.34 mm. 3 apllicaitons were left-sided and 2 were right-sided. One of right-sided aplication was performed in a partially nephrectomized solitary kidney. All biopsies demonstrated renal cell carcinoma. The presence of residue at 1st month control (the failure) was determined in 2(40%) USG-RFTA cases. The success rate was estimated as 60%. USG-RFTA repeated in the failed cases. Subsequently, one was controlled at 1st month and no residual tumor was determined . The other was not evaluated yet. The mean follow-up duration without any recurrence was 11.4±6.65 months. No complication related to the application was occurred.

We presented a case of prolonged drainage following RRP related to the perforation of vesicourethral anastamosis (VUA) by drain and the management. Sixty seven years old man underwent RRP. After the anastomosis, a surgical drain was placed. At postoperatively 2nd day, the drainage increased and 1500 ml/ day drained during 15 days. Subsequent cystography and cystoscopy revealed that the problem was the perforation of anastomosis by surgical drain. The drainage decreased after pulling out the drain 2-3 cm. It should be considered that prolonged drainage following RRP can occur related to the perforation of VUA by surgical drain, Kliniğimizde radikal retropubik prostatektomi (RRP) sonrası uzamış drenajı olan hastada tanı ve tedavi yaklaşımımızı aktarmayı amaçladık. Lokalize prostat adeno kanseri tanılı 67 yaşındaki hastaya RRP yapıldı. Anastomoz sonrası kaçak olmadığı kontrol edildi. Bir adet dren koyularak operasyon sonlandırıldı. Postoperatif 2. gün dreninden geleni artan ve 15 gün boyunca yaklaşık 1500ml/ gün geleni olan hastaya sistografi ve sonrasında sistoskopi yapıldığında problemin batın dreninin anastomoz hattını perfore etmesi olduğu belirlendi. Dren 2-3 cm geriye geri çekildiğinde durumun hızlı şekilde düzeldiği görüldü. RRP sonrası görülebilen uzamış drenajın, batına drenin anastomoz hattını perfore ederek içeriye girmesi sonucu oluşabileceği göz önünde bulundurulmalıdır

Türkiye’nin tarımsal arazilerin çok yüksek bir oranının mevcut olduğu GAP uygulama bölgesinin sulama ağı çok yetersizdir. Bu nedenle sulama işlemi, çiftçilerin kendi olanaklarıyla kurdukları, derin kuyulardan yer altı suyunun yüksek güçlü asenkron motorlar ile yeryüzüne çıkarıldığı tesislerle yapılmaktadır. Bu çalışmada sulama dönemlerinde şebekede meydana gelen gerilim dalgalanmalarının asenkron motorların performansı üzerindeki etkileri analiz edilmiştir. Bu etkilerin analizi için Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Kızıltepe Ovasında tarımsal sulamanın yapıldığı bir tesis pilot olarak seçilmiştir. Ele alınan tesisi besleyen dağıtım hattındaki gerilim değişimleri kaydedilmiştir. Bu tesiste kullanılan pompa-asenkron motor grubu MATLAB/Simulink’te modellenmiş ve benzetim çalışması yapılmıştır. Benzetim çalışmalarında, dağıtım sisteminden kaydedilmiş gerilim bozulmalarının asenkron motorun performansı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Motor-pompa grubu bozuk şebeke gerilimine doğrudan ve gerilim kaynaklı altı adımlı AC sürücü üzerinden bağlanarak motor çıkış parametreleri incelenmiştir. Sonuçlara bağlı olarak şebeke geriliminde dalgalanmayı azaltma yönünde asenkron motor sistemlerinde alınabilecek önlemler tartışılmıştır., In the application field of Southeastern Anatolia Project (GAP) which consist approximately %20 of the economic irrigation area throughout Turkey, a large part of the irrigation projects was not completed. Roughly %15 of irrigation projects of GAP is in process. Inadequency of the irrigation structure which relies on the project, leaves farmers no choice but watering with their own ways. For that purpose, the asynchronous engines which have average 100 kw power are commonly used. Insufficiency of electricity distribution substructure, defective construction of pump-motor facilities according to engineering services and with the reason of lack of capacity in transmission system, important quality problems occur. The quality problems affect very high-tension lines and interconnected network, also. The most common quality problems of electiricity energy are power cuts and voltage disorders. The energy quality problems in network affect closely asynchronous engines. While this impact is reflected to the performances of the engines, it affects the network negatively because of the load characteristic of the asynchronous engine. Thus, the vicious cycle comes out of. One way to reduce the impacts of disorderedness of tension is feeding the asynchronous engine via a driver. The drivers of asynchronous engine are the systems which are used commonly in industry especially in the variable-speed applications. Variable-speed drivers are also used in pump-motor mechanism. These drivers have features like highdynamic performance, flexible usage and energy saving. The driver of asynchronous engines affect positively the system’s efficient functioning in critical tension disorderedness. In most of the tension disorderedness, voltage doesn’t go down under its nominal rate %70 and disorderedness lasts less then 300 ms. In these conditions of tension disorderedness, VSDs have ability to work without any loss of moment and without any power cut in speed control time. In this work, the situations of the 100kw asynchronous engines which work under disordered tension are analysed. To determine the performances of the asynchronous engines under changing tensions in the network, a pilot region is discussed. Depending on 34.5 kw distribution line, an irrigation facility which is feeding from Dikmen transformator center in Kızıltepe plain is chosen as a research area. The simulation model of asynchronous motor-pump mechanism which is used in watering, is created by the help of MATLAB simulink software. In the simulation model, real tension rates which is measured on the feeding distrubution line during watering time, are used. In the discussed irrigation facility asynchronous engines are given ways by connecting directly to the network, although it is not appropriate. That’s why this research analyses the asynchronous engines which are given way directly. Beside, it is discussed the same asynchronous engine’ feeding with six stepted driver which has a tension source. The analyze determines asynchronous engines’ the stator flows, electromagnetic moment, the speed of rotor and the changings of active and reactive powers which it absorbs from the network. In this way, under the measured disordered tension, the conduct of the asynchronous engine which is fed by direct and variable-speed driver, is analyzed. The performances of the used drivers on tension changes and the impact on the outputs of the system are studied and compared.

ÖZET Doktora Tezi SÜREKLİ MIKNATISLI SENKRON MAKİNALARIN BULANIK MANTIK GÖZLEMLEYİCİSİ KULLANARAK VEKTÖR KONTROLÜ Bilal GÜMÜŞ Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Elektrik-Elektronik Mühendisliği Ana bilim Dalı 2004, Sayfa: 98 Sürekli mıknatıslı sekron motorlar (SMSM'lar), yüksek verim ve güç faktörü, yüksek güç-ağırlık oranı ve yüksek moment-eylemsizlik oranı gibi üstünlüklerinden dolayı, endüstride, özellikle servo sistemlerde, sıklıkla kullanılmaktadır. Bu nedenle üzerlerinde en çok araştırma yapılan alanlardan biridir. Bir çok endüstriyel uygulamada hız ve momet kontrolüne ihtiyaç duyulmaktadır. Bu tür uygulamalarda AC motorların kullanılabilmesi için vektör kontrol yöntemi büyük önem taşımaktadır. Vektör kontrol yöntemi yapısı itibariyle makinanın konum bilgisine ihtiyaç duymaktadır. Ancak konum bilgisinin algılayıcılarla tespiti, boyut, sağlamlık ve maliyet açısından bir takım olumsuzluklar getirmektedir. Bu olumsuzlukların giderilebilmesi için algılayıcısız kontrol sistemleri önemli çalışma alanlarından biridir. Bu çalışmada SMSM'un algılayıcısız vektör kontrolü için bulanık mantık gözlemleyicili bir yöntem önerilmiştir. Bu yöntemde SMSM'un endüklenen zıt emk bileşenleri, bulanık mantık gözlemleyicisi ile tahmin edilmektedir. Tahmin edilen bileşenler yardımıyla motorun konum bilgisi ve dolayısıyla hızı tespit edilmektedir. SMSM'un konum tespitinde bugüne kadarla uygulamalardan farklı olarak bu çalışmada bulanık mantık gözlemleyicisi kullanılmıştır. Geliştirilen yöntem düşük hızlardan (40 rad/s) yüksek hızlara kadar (500 rad/s ve üzeri) geniş bir hız aralığında kabul edilebilir hata sınırında tahmin yapmaktadır. Yapılan çalışmada, yöntem geliştirilebilmesi için, öncelikle, MATLAB/Simulink yazılımı yardımıyla, SMSM'un ve algılayıcılı vektör kontrolün benzetim modelleri kurulmuştur. Ayrıca DSP tabanlı deney setiyle, algılayıcılı vektör kontrol sonuçları elde edilmiştir. Ardından MATLAB/Simulink yazılımı yardımıyla, bulanık mantık gözlemleyicili algılayıcısız vektör kontrol benzetimi ile elde edilen sonuçlar verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Sürekli Mıknatıslı Senkron Motor, Algılayıcısız Kontrol, Bulanık Mantık Gözlemleyicisi, Konum Tahmini xıı ABSTRACT PhD Thesis VECTOR CONTROL OF A PERMANENT MAGNET SYNCHRONOUS MOTOR BY USING FUZZY LOGIC OBSERVER Firat University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Electrical and Electronics Engineering 2004, Page : 98 Recently, permanent magnet synchronous motors (PMSMs) have been frequently used in industry, especially in servo systems, because of their superiorities as high efficiency and power factor, high power-weight ratio and torque-inertia ratio, etc. For these reasons, PMSM becomes one of the most important research area. Industrial applications demand to controlled variable speed and torque of the machine. Vector control method has a great importance for using AC motors in such applications. The vector control method requires the position information of the machine. But, obtaining the position information with sensors has some disadvantages as dimension, robustness and cost. For eliminating these advantages, sensorless control systems have gain an importance. In this thesis, a new method with fuzzy logic observer is proposed for sensorless vector control of PMSM. Where, back emf components of PMSM are predicted by fuzzy logic observer. Rotor position and speed of the motor are determined with the help of these predicted components. In the study, fuzzy logic observer has been used in determining the position of PMSM in a different way from applications done till today. The developed method makes prediction in acceptable error limits for a wide speed bandwidth (40-500 rad/s). In the study, for developing the method, digital simulation models of PMSM and vector control with sensors have been primarily implemented in MATLAB/Simulink program. Therefore, vector control results of PMSM have been obtained from a DSP based experimental set. Finally, sensorless vector control model with fuzzy logic observer have been developed and the simulation results have been presented. Key words: Permanent Magnet Synchronous Motor, Sensorless Control, Fuzzy Logic Observer, Position Observer. xm 115

in ÖZET Yüksek Lisans Tezi MATRİS KONVERTERDEN BESLENEN TEK FAZLI ASENKON MOTORUN SAYISAL BENZETİMİ Bilal GÜMÜŞ Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Elektrik Elektronik Mühendisliği Anabilim Dalı 1997, Sayfa: 64 Bir fazlı asenkron motorlar evlerde ve endüstride yaygın olarak kullanılırlar. Bu motorlar genellikle sabit devir sayılarında işletilirler. Değişken devir sayılarının gerekli olduğu uygulamalarda değişken gerilim ve frekans kaynaklan gereklidir. Değişken, gerilim ve frekans elde etmenin bir yolu da eviricileri kullanmaktır. Ancak eviriciler sistemin üçte birini kaplayan büyük DC kapasitelere ihtiyaç duymaktadırlar. Bununla birlikte eviriciler giriş tarafı kontrol edilmeksizin çift yönlü güç akışı yapamamaktadırlar. Değişken gerilim ve frekans kaynağı olarak kullanılabilmen direk AC-AC çeviriciler motor kontrol uygulamalarında birtakım üstünlüklere sahiptirler. Bu tezde matris konverter teorisi kullanılarak, üç faz girişli, bir fazlı matris konverter elde edilmiştir. Bu konverter minümum pasif elemanlara ihtiyaç duymaktadır. Bu konverter bir fazlı asenkron motorun beslenmesi için gerekli bir fazlı gerilimi, üç fazlı kaynak geriliminin iki yönlü anahtarlar ile yüksek frekansta anahtarlanması ile elde eder.Bu çalışmada çift kondansatörlü bir fazlı asenkron motorun yolalma ve çalışma performansı Simulink yazılım paketinde yapılan model yardımı ile izlenmiştir. Bu model bir araç kutusu haline getirilmiştir. Bir fazlı asenkron motorun beslenmesinde kullanılan üç faz girişli bir fazlı matris konverter de Simulink'te modellenmiştir. Bu modeller yardımıyla matris konverter tarafindan beslenen bir fazlı asenkron motorun benzetim modeli elde edilmiştir. Sabit v/f oranı altında motorun geçici ve sürekli hal performansı incelenmiştir. Değişik kapasite değerlerinin, özellikle düşük frekanslarda, endüklenen moment üzerindeki etkileri analiz edilerek değişik fekanslardaki optimum kapasite değerleri elde edilmeye çalışılmıştır. Tezde yapılan benzetim değişken frekanslı bir kaynağın bir fazlı asenkron motorun hız kontrolünde kullanılabileceğini göstermiştir. Motorun moment performansı gerilim frekans yasası da kullanılarak, özellikle düşük ferkanslarda, arttırılmıştır.in ÖZET V ABSTRACT Master Thesis THE DIGITAL SIMULATION OF SINGLE PHASE INDUCTION MOTOR FED BY MATRIX CONVERTER Bilal GÜMÜŞ Fırat University Graduate School of Sciences and Technology Department of Electrical & Electronic Engineering 1997, Page: 64 The single phase induction motor widely used in many applications such as in home appliances and the workshop. These motors are inherently single-speed machines. Therefore, there is a need to have variable voltage and frequency source if thy are to be used in the variable speed applications. One approach is to use voltage source inverters for variable speed single phase induction motors. Howewer, inverters require large DC link capacitors which occupy one third of the whole inverter system bulk. Additionaly, they are not able to perform bidirectional power flow without making the input side of the inverter controllable. In contrast to the inverters direct AC-AC converters have a number of advantages in motor control applications. In this thesis a three phase to single phase converter applying the matrix converter theory has been considered. This converter requires minumum pasive components. The converter switches three phase supply voltages at high frequency by using three bidirectional switches to construct the single phase output waweform required by a single phase induction motor. In this thesis, a single phase induction motor with two capasitors which are used for improving the starting and running performance has been modelled using Simulink software package. This model is served as a toolbox. A three phase to single phase matrix converter has also been modelled to drive the single phase induction motor.TheVI converter in the model provides variable voltage and -frequency source and feeds the Simulink toolbox created for the single phase induction motor. The performance of the mootr under constant v/f control has been examined for tranzient and steady state conditions. Analysis of the developed torque specially at low frequencies has been done for different value of the capacitors both under acceleration and steady state operations. Optimum capacitor values for different operation conditions have been obtained. The simulation in this thesis shows that a variable frequency bidirectional power supply can be used for speed control of single phase induction motors. The torque performance of the motor can be enhanced by modifying the voltage- frequency law specially at low speeds. Keywords: Single Phase Induction Motor, Matrix Converter, Simulink. 64

İdiopatik aşırı aktif mesanesi olan ve tedavide submukozal botulinum toksin BTX uygulanan hastalardaki tedavi sonuçlarımızı değerlendirmeyi amaçladık. Ocak 2011Temmuz 2013 tarihleri arasında idiopatik aşırı aktif mesane tanısı konan ve medikal tedaviye dirençli hastalar çalışmaya dahil edildi. Hastaların mesanesine 30 ayrı noktadan submukozal olarak 200 İU BTX uygulandı. Hastalar Operasyon öncesi ve sonrası 6.ayda işeme günlüğü, sistometri, OAB-V8 sorgu formu ve ICIQ-SF sorgu formu kullanılarak değerlendirildi. Çalışmaya 12 hasta dahil edildi. Hasta yaş ortalaması 41.1±19.5 idi. Hastaların 7'si %58.3 kadın, 5'i %41.7 erkekti. Hastaların operasyon sonrası 6. ayda mesane kapasitesi ve işeme sıklığında anlamlı düzelme saptanırken, işeme sonrası rezidü idrarda da anlamlı artış meydana geldi. OAB-V8 ve ICIQ-SF skorlarında da operasyon sonrası anlamlı azalma görüldü ve bu veriler semptomların anlamlı düzeyde iyileştiğini göstermekteydi. İdiopatik aşırı aktif mesane tedavisinde submukozal olarak uygulanan BTX etkin bir tedavidir. Ancak hastalar işlem öncesi komplikasyonlar yönünden mutlaka ayrıntılı şekilde bilgilendirilmelidir, To investigate the outcomes of submucosal botilinium toxin BTX in patients with idiopathic over active bladder.Patients with idiopathic over active bladder and treatmentresistant were enrolled in this study between January 2011 and July 2013. 200 IU BTX was performed into bladder as submucosal. The patients were assessed by using voiding diary, cystometry, OAB-V8, ICIQ-SF before and after operation 6th month .12 patients were enrolled in this study. The mean of the age was 41.1±19.5. Seven of the patients were women 58.3% , five of the patients were men 41.7% . We found that there were significantly improvements of bladder capacity and pollaküria, increment of post voiding residue urine, and decrement of OAB-V8 and ICIQ-SF scores six months after the operation. Overall, findings suggested that there was significantly improvement of symptoms after the operation.Submucosal BTX might be performed in the treatment of idiopathic over active bladder effectively. However patients should be informed about the complications of BTX

Amaç: Bu çalışmada penil protez implantasyonu konusunda 9 yıllık klinik deneyimimizin aktarılması amaçlandı.Gereç ve Yöntemler: 2003- 2011 yılları arasında kliniğimizde erektil disfonksiyon ED tanısı ile penil protez implantasyonu yapılmış 94 hastanın verileri retrospektif olarak incelendi. Protez cerrahisi yapılacak tüm hastalarla cerrahi öncesi bilgilendirme amaçlı bire bir görüşme yapıldı. Protez cerrahisi öncesi tüm hastalar istisnasız olarak bölgesel mekanik temizlik sonrası cerrahiye alındı. Protez implantasyonu için penoskrotal kesi kullanıldı. Bulgular: 94 hastaya penil protez implantasyonu yapıldı. Yaş ortalaması 58.76’ydı. 43 hasta radikal pelvik cerrahi sonrası gelişen ve 51 hasta ise radikal cerrahi dışı organik nedenlerle oluşmuş ED’ a sahipti. Uygulanan ptotezlerin 48’ i bükülebilir ve 46’ sı şişirilebilir protez olup bunların da 42’si 2 parçalı ve 4’ü ise 3 parçalı protezdi. Ortalama cerrahi süresi 70,01 dakikaydı. 94 uygulamanın 87’si %92.5 başarılı sonuçlandı. 6 hastada cerrahi sonrası penil ağrı, 1 hastada penoskrotal hassasiyet ve kaşıntılı lezyon, 6 hastada cerrahi sonrası enfeksiyon ve 2 hastada mekanik protez arızası gözlendi. Enfeksiyon gelişen 2 hasta medikal yolla tedavi edilirken, 4 hastada protez çıkarılıp enfeksiyon tedavisi sonrası tekrar malleable protez takılarak tedavi sağlandı. Mekanik protez arızası oluşan 2 hastada fonksiyonu bozulmuş protez çıkarılıp yerine 2 parçalı şişirilebilir protez takıldı. Ayrıca 3 parçalı protez takılan bir hastada hastanın penil ağrı ve protezi kullanamama şikayetleri nedeniyle protez çıkarıldı; ancak hasta istemediği için tekrar yeni protez takılmadı.Sonuç: Kliniğimizde penil protez implantasyonu kabul edilir başarı oranı ve makul komplikasyon oranları ile uygulanan bir tedavi yöntemidir, Objectives: We aimed to present our 9 years of clinical experience in penile prosthesis implantation PPI .Material and Methods: Between 2003-2011, the data of 94 patients who underwent PPI surgery in our clinic were retrospectively analysed. Prior to the surgery, all patients had an clinical interview and also underwent psychiatric evaluation for informational purposes. A regional mechanical cleaning was performed in all patients prior to surgery. The penoscrotal incision was used in all.Results: PPI was performed in 94 patients. The mean age was 58,76. 43 patients developing after radical pelvic surgery and 51 patients due to organic reasons except for radical surgery had occurred erectile dysfunction. 48 malleable and 46 inflatable prosthesis were applied. 46 inflatable penile prosthesis contained 42 two pieces and 4 three pieces prosthesis. Average surgical time was 70.01 minutes. In 94 application, 87 92.5% was successful. Penile pain after surgery in 6 patients,1 penoscrotal sensitivity and itchy lesions, infection in 6 patients and mechanical prosthetic failure in 2 patients were observed. While infections were terated by medical treatment, 4 infected patients were treated by removing old prosthesis and re-inserting new one after medical teratment. The non-functional prosthesis related to mechanical failure was removed, new 2-pieces inflatable prostheses were inserted in. In 1 patient, the prosthesis was removed and not inserted again.Conclusion: In our clinic, penile prosthesis implantations are performed with reasonable success and complication rates

Arıza tespiti, yapısı giderek karmaşıklaşan elektrik iletim ve dağıtım şebekelerinde önemli bir konudur. Bu tez çalışmasında iletim ve dağıtım hatlarının önemli bir sorunu olan kısa devre arızalarının ve arıza yerlerinin tespitinde rastgele vektör işlevsel bağlantı ağları (RVFLN) tabanlı iki yöntem olan Cauchy ağırlıklandırma M-tahmini RVFLN (Cauchy-M-RVFLN) ve online gürbüz düzenlenmiş RVFLN (ORR-RVFLN) yöntemleri önerilmiştir. Önerilen yöntemlerin arıza tespit performansı analiz edilmiş, klasik makine öğrenme yöntemleri ile ve birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Yöntemlerin performanslarının analizi gerçek zamanlı sayısal simülatörde (RTDS) yapılan simülasyonlar sonucu elde edilen veriler yardımıyla yapılmıştır. Simülasyon modeli olarak IEEE 33 ve IEEE 39-baralı sistemlerin gerçek zamanlı simülasyon yazılım paketi olan RSCAD kullanılarak geliştirilen modelleri kullanılmıştır. Literatürde yapılan çalışmalardan farklı olarak tez çalışmasında, arıza ve arıza yeri tespitinde kullanılacak altı yeni öznitelik vektörü geliştirilmiştir. Geliştirilen altı yeni öznitelik vektörünün yüksek empedanslı kısa devre hatalarının tespit doğruluğunu yaklaşık %10 oranında artmasına katkı sunmakta olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında gerçek sistemlere yakınlığın sağlanması için elde edilen verilere gürültü eklenerek yöntemlerin performansı test edilmiştir. Önerilen yöntemler, dağıtım veya iletim sisteminin sadece sekiz barasından alınan akım ve gerilim verileri ile tespit yapabilmektedir. Farklı kısa devre arızaları için 0, 30, 50 ve 100 ohm'luk dört farklı hata empedans değeri ile baradan uzaklığı 0-50, 50-100, 100-150, 150-200, 250-300, 350-400 ve >400 m olan yedi farklı mesafe kategorisinde oluşturulan çok sayıda durum için elde edilen verilerle yöntemlerin performansları analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlar, önerilen ORR-RVFLN ve Cauchy-M-RVFLN yöntemlerinin arıza türü tespitini, arıza türleri, hata empedansları ve gürültü değerlerine bağlı olarak %100 ile %80 doğrulukla tespit edebildiğini göstermektedir. Önerilen yöntemler RVFLN, evrişimsel sinir ağları (CNN), uzun kısa süreli bellek (LSTM), destek vektör makinesi (SVM) ve aşırı öğrenme makinesi (ELM) yöntemlerinden daha yüksek doğrulukla arıza tespiti yapabilmiştir. Arıza yeri tespitinde elde edilen sonuçlar incelendiğinde arıza yer tespitinin hata sayısının, hata empedansı arttıkça yükseldiği ve baraya olan mesafe arttıkça da azaldığı tespit edilmiştir. En çok hatalı yer tespitinin baraya en yakın mesafe olan 0-50 m aralığında olduğu görülmüştür. Sonuçlar yöntemin 400 m'den uzak mesafelerdeki arıza yerini %90'nın üzerinde doğrulukla doğru olarak tespit ettiğini göstermektedir. Önerilen iki yöntem birbirleriyle karşılaştırıldıklarında, ORR-RVFLN yönteminin Cauchy-M-RVFLN yönteminden %3 ile %8 oranında daha iyi arıza tespit başarımına sahip olduğu görülmektedir. Tüm sonuçlar göz önüne alındığında önerilen ORR-RVFLN yönteminin arıza türü ve arıza yeri tespitinde en başarılı yöntem olduğu ortaya çıkmaktadır Fault detection is an important subject in increasingly complex electrical transmission and distribution systems. In the present dissertation study, two methods based on random vector functional link networks (RVFLN), Cauchy weighting M-estimation RVFLN (Cauchy-M-RVFLN) and online robust regularized RVFLN (ORR-RVFLN) methods, are proposed for the detection of short circuit faults and fault locations, which are a major problem of transmission and distribution systems. The fault detection performances of the proposed methods were analyzed and compared with those of conventional machine learning methods and with each other. The performances of methods were analyzed with data obtained from simulations on a real-time digital simulator (RTDS). As a simulation model, IEEE 33 and IEEE 39-bus systems developed on RSCAD, a real-time simulation software package, were used. Different from studies in the literature, this dissertation study introduces six new feature vectors to be used in the detection of faults and fault locations. It was detected that these newly constructed feature vectors contributed to increasing the detection accuracy of high-impedance short circuit faults by about 10%. In addition, the performances of methods were tested by adding noise to data in order to achieve similarity to real systems. The proposed methods can detect faults with current and voltage data retrieved from only eight buses of the transmission and distribution system. The performances of methods were analyzed with data obtained for a large number of conditions including four different fault impedance values for different short-circuit faults which were 0, 30, 50 and 100 ohm and seven different distances from the bus which were 0-50, 50-100, 100-150, 150-200, 250-300, 350-400 and >400 m. Results showed that the proposed ORR-RVFLN and Cauchy-M-RVFLN methods detected the faults with 100% and 80% accuracies depending on the fault type, fault impedances and noise values. The proposed methods were able to perform fault detection with higher accuracy than RVFLN, convolutional neural networks (CNN), long short-term memory (LSTM), support vector machine (SVM) and extreme learning machine (ELM) methods. Results regarding the detection of fault locations showed that the number of erroneous fault location detections increased with higher fault impedance and decreased with longer distance from the bus. It was observed that the most erroneous detections of fault locations occurred in 0-50 m range which was the shortest distance from the bus. Study results demonstrated that the method detected the fault locations farther than 400 m with an accuracy of over 90%. When the proposed methods were compared with each other, the ORR-RVFLN method had a better fault detection performance than the Cauchy-M-RVFLN method by 3% and 8%. In the light of all these results, we can conclude that the proposed ORR-RVFLN method is the most successful method for the detection of faults and fault locations. Dicle Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü (DÜBAP) tarafından DÜBAP- 20.002 proje numarası ile desteklenmiştir.

Elektrik şebekelerindeki sistem çökmeleri tüm dünyada her yıl yaklaşık 80 milyar $’lık ekonomik kayba sebep olmaktadır. Şebekede kullanılan şönt kompanzatörler kararlılık sınırını artırmak için en iyi seçenektir. Bu amaçla günümüzde kullanılan Esnek Alternatif Akım İletim Sistem (FACTS) cihazları geleneksel donanımlara göre oldukça maliyetli olduğundan en verimli konumun ve optimal boyutun bulunması çok önemli bir husustur. FACTS cihazlarının ciddi yatırım ve enerji maliyetine olan etkileri göz önüne alındığında bu doğrultuda yapılacak simülasyon çalışmalarının değeri açıkça görülmektedir. FACTS cihazları için uygun lokasyon seçimi ve ne oranda kompanzasyon yapılması gerektiği konularında birçok çalışma mevcuttur. Ancak yayınların bir kısmında hesaplanan değerler kayıpları azaltma, yüklenebilirliği arttırma, maliyetleri düşürme vb. sadece tek bir amaca yöneliktir. FACTS cihazlarının optimum konumu için son yıllarda çok kriterli yaklaşımlar geliştirilmiştir. Bununla birlikte, bu yöntemler her zaman hedefler arasında asgari memnuniyet düzeyine ulaşamayabilir. Farklı hedeflerin göreceli önemini göstermek için uygun ağırlıkların seçilmesi başka bir zorluk oluşturmaktadır. Literatürde kriterlerin ağırlık katsayıları eşit veya yakın olarak seçilmiş ve deneme-yanılma yöntemi ile bazı değerler elde edilmiştir. Tüm bu çalışmalarda karar vericiler kriter ağırlıklarını kendi önem derecelerine göre belirlemiş ancak tutarlılığını kontrol etmemişlerdir. Bu nedenle sonuçların güvenilirliği konusunda önemli bir eksiklik olduğu açıktır. Bu çalışmada öncelikle akıllı şebekeler, dağıtılmış üretim, FACTS, gerilim kararlılığı, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) ve Power System Analysis Toolbox (PSAT) programıyla ilgili bilgi verilmiştir. Daha sonra Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE) 14, 30 ve 118 baralı örnek şebeke modelleri oluşturulmuş, FACTS cihazı olarak sisteme Statik VAR Kompanzatör (SVC) eklenmiş, güç akış ve kararlılık analizleri yapılmıştır. Bunların ardından amaç fonksiyonu hesaplama altyapısının oluşturulması, analizlerden elde edilen yüklenme faktörü, gerilim sapması ve güç kayıplarının bulunan ağırlıklarla işleme sokulması, ÇKKV yöntemleriyle en uygun konumun tespiti için yapılan uygulamaların detayları anlatılmıştır. FACTS cihazının en uygun konumu için belirlenen hedefleri gerçekleştirmek adına bu alanda daha önce hiç kullanılmayan ÇKKV teknikleri uygulanmıştır. Temel olarak Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) tekniğiyle gerilim kararlılığı iyileştirilip FACTS kontrolör konumu optimize edilmeye çalışılmıştır. Kullanılan bu yöntemle, kriter ağırlıklarının tutarlılıkları test edilebildiğinden değerlerin güvenilirliği problemi de çözülmüştür. Daha sonra dokuz farklı ÇKKV yöntemi daha kullanılarak bir veri füzyon tekniği önerilmiştir. Bu yöntemler basit oldukları ve hesaplamalarda herhangi bir özel yazılım gerektirmedikleri için seçilmiştir. Tez çalışmasında son olarak şebeke kayıplarını en aza indirecek konumlara dağıtılmış üretim tesisleri entegre edilmiş ve çalışma tekrarlanmıştır. Kullanılan şönt kompanzatörle yüklenebilirlik sınırı arttırılıp, sistemin çökmeye gittiği kritik noktalarda iyileşme gözlenmiştir. Gerek FACTS donanımlarının optimum kapasitede kullanılması, gerekse hesaplamalarda hata oranı en aza indirilerek kaynakların ideal şekilde kullanılması sağlanmıştır. ÇKKV yöntemlerinin FACTS cihazlarının en uygun yerini seçmek için güçlü bir araç olarak kullanılabileceği kanıtlanmıştır. Tüm çıktılar IEEE’nin 14, 30 ve 118 baralı örnek modellerindeki simülasyon sonuçlarıyla elde edildiğinden karşılaştırılabilir, ölçülebilir ve daha sonra gerçek sistemlerde uygulanabilir niteliktedir. Sonuç olarak elektrik güç sistemlerinin etkin yönetimine olumlu katkı sağlanmıştır. Blackouts in power systems cause approximately $80 billion in economic loss each year all over the world. Shunt compensators used in the network are the best option to increase the stability limit. For this purpose, Flexible Alternating Current Transmission System (FACTS) devices used today are quite costly compared to conventional equipment, so finding the most efficient location and optimal size is very important. Considering the effects of the FACTS devices on the serious investment and energy costs, the value of the simulation studies to be carried out in this direction is clearly seen. There are many studies on choosing the appropriate location for FACTS devices and how much compensation should be done. However, the values calculated in some of the publications are to reduce losses, increase loadability, reduce costs, etc. In recent years, multi-criteria approaches have been developed for the optimum location of FACTS devices. Nevertheless, these methods may not always reach the minimum level of satisfaction between targets. Choosing appropriate weights to show the relative importance of different goals is another challenge. In the literature, the weight coefficients of the criteria were chosen as equal or close, and some values were obtained by trial and error method. In all these studies, decision makers determined the criterion weights according to their own importance but did not check its consistency. Therefore, it is clear that there is an important deficiency in the reliability of the results. In this study, firstly, information about smart grids, distributed generation, FACTS, voltage stability, Multi-Criteria Decision-Making (MCDM) and Power System Analysis Toolbox (PSAT) program is given. Later, 14, 30 and 118 buses sample network models were designed, Static VAR Compensator (SVC) was added to the system as a FACTS device, and power flow and stability analyzes were made. After these, the details of the applications for the establishment of the objective function calculation infrastructure, the processing of the loading factor, voltage deviation and power losses obtained from the analysis, and determination of the most suitable position with the MCDM methods were explained. In order to achieve the targets determined for the most suitable location of the FACTS device, MCDM techniques, which have never been used before, have been applied in this area. Basically, with the Analytic Hierarchy Process (AHP) technique, the voltage stability has been improved and the FACTS controller position has been optimized. With this method used, since the consistency of criterion weights can be tested, the problem of reliability of values is also solved. Then, a data fusion technique was proposed using nine more MCDM methods. These methods are chosen because they are simple and do not require any special software for calculations. Finally, in the thesis study, distributed generation facilities have been integrated into locations that will minimize network losses and the work has been repeated. The loading capability limit was increased with the shunt compensator used, and an improvement was observed in critical points where the system collapsed. It was ensured that resources are used ideally by using FACTS equipment at optimum capacity and minimizing error rate in calculations. It has been proven that MCDM methods can be used as a powerful tool to choose the most suitable location for FACTS devices. All outputs are comparable, measurable and can then be applied in real systems, as they are obtained with the simulation results of IEEE 14, 30 and 118 buses test systems. As a result, a positive contribution has been made to the effective management of electrical power systems.

Küresel iklim değişikliğinin önlenmesi amacıyla yapılan çalışmalar ve geliştirilen politikalar enerji üretiminde, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını hızla artırmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik enerjisinin şebekeye bağlantısı, güvenlik, güç kalitesi ve yönetim açısından önem arz etmektedir. Azalan kurulum maliyetleri güneş enerjisinden elektrik üreten sistemlerin kullanımını yaygınlaştırmıştır. Şebeke bağlantılı güneş enerji santrallerinin şebekeye bağlantılarında en önemli sorunlardan birisi de sistemden kaynaklanan harmoniklerdir. Şebeke bağlantısında kullanılan eviriciler harmonik üretimine neden olmaktadır. Oluşan harmonikler şebekenin güç kalitesi üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. Bu çalışmada şebekeye bağlı güneş enerjisi santrallerinin oluşturduğu harmonik etkiler araştırılmıştır. Bu amaçla öncelikle fotovoltaik güneş enerji santrali MATLAB/Simulink'de modellenmiş ve benzetimi yapılarak harmonik etkiler elde edilmiştir. Yapılan benzetim gerçek bir güneş santralinden alınan harmonik verileriyle karşılaştırılmıştır. Kabul edilebilir bir hata oranı ile doğruluğu ispatlanan model yardımıyla harmoniklere etki eden parametreler araştırılmıştır. Güneş santrallerinde oluşan harmonikler üzerinde ışımanın ve sıcaklığın etkisi incelenmiştir. Birinci incelemede sıcaklık sabit iken ışımanın değişimin harmonik üzerine etkisi araştırılmıştır. İkinci inceleme de ise ışıma sabit iken sıcaklık değişimin harmonikler üzerindeki etkisine bakılmıştır. Ayrıca Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Güneş Enerjisi Santralinin harmonikleri de yapılan benzetim modeli ile elde edilmiştir. Bunun yanında, harmoniklerin azaltılması için öneriler de bulunulmuştur Studies and policies developed in energy production have accelerated the use of renewable energy sources, in order to reduce climate change, the issue of safety, energy quality and the connected way in which electricity power generated from renewable energy sources takes great importance. The use of solar energy centers has spread, because of its cost has been reduced, when connecting solar centers with the grid, the most important problems that we can face are the harmonics caused by the system. Inverter is the main reason for generating harmonics, which has negatively affected on energy quality. In this thesis we have studied the effects of harmonics when connecting a solar power center with the grid. To achieve this study, a solar power center has been simulated by MATLAB / Simulink environment. Harmonic effect was obtained. The results that obtained has been compared with real data taken from the solar power center its capacity 1 MW. Simulation results has been proved its validity through an acceptable error rate, Accordingly the factors affecting the harmonics were studied. The effect of both radiation and temperature on harmonics have been studied. First, study has done when the temperature was constant, we have studied the effect of radiation change on harmonics. Second, study has done when the radiation was constant, we have studied the effect of temperature change on harmonics. After that the harmonics that produced by the solar energy center which located at the University of Dicle were determined. Finally, suggestions were made to reduce the impact of harmonics.

Sürekli mıknatıslı senkron motorlar (SMSM) son yıllarda özellikle elektrikli araç uygulamalarında, endüstride ve diğer alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Kritik öneme sahip uygulamalarda kullanılan motorların çalışma ömürleri sağlıklı olarak çalışmasına bağlıdır. Motorlarda görülen arızaların önceden tespiti ve neden olduğu etkilerin bilinmesi oldukça önemlidir. Stator sargı yalıtım arızasından kaynaklanan kısa devre arızaları elektrik makinalarında sıkça görülen arıza türlerinden biridir. Özellikle hassas hız ve konum kontrolü gerektiren uygulamalarda sıkça kullanılan bir motor türü olan sürekli mıknatıslı senkron motorda, statorda meydana gelebilecek kısa devre arızaları, arızanın küçük oranlarda olması halinde fark edilemeyebilmektedir. Meydana gelen arızalar büyüyerek beklenmeyen sonuçlar da doğurabilecektir. Bu nedenle, SMSM'da kısa devre arızasının, motor performansı üzerindeki etkisinin analiz edilmesi oldukça kritik ve önemlidir.Bu tez çalışmasında, vektör kontrollü yüzeysel Sürekli Mıknatıslı Senkron Motorun stator sarımlar arası kısa devre arızasının motorun performansı üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla motorun arızalı ve sağlıklı durum denklemleri kullanılarak Matlab/Simulink ortamında arızalı ve sağlıklı benzetim modelleri oluşturulmuştur. Benzetim modelinde SMSM'nin statorunun tek fazında, sarımlar arasında %2, %12.5, %25 oranında kısa devre olması durumu için üç farklı arıza analizi yapılmıştır. Aynı motorun sağlıklı durumu için oluşturulan benzetim modelinden elde edilen sonuçlar ile üç farklı arızalı durumda elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Benzetim modelinde, sarımlar arası kısa devre arızasının artmasına paralel olarak motorun moment verisindeki salınımların arttığı görülmüştür. Aynı şekilde kısa devre arızalı motorun arızalı faz akımı kısa devre arıza şiddetinin artmasına bağlı olarak artmıştır. Bu da SMSM'nin aynı yük altında şebekeden daha çok akım çekmesine neden olmaktadır. Benzetim modelindeki aynı koşullar deneysel çalışmada da gerçekleştirilmiştir. Deneysel çalışmadan elde edilen sonuçlar ile benzetim modelinden elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Deneysel çalışmadan ve benzetim modelinden elde edilen sonuçlardan stator sarımlar arası kısa devre arızasının motor performansını düşürdüğü gözlenmiştir.Hem benzetim modelinde hem de gerçek zamanlı uygulamada geniş bir hız ve yük aralığında moment verisine hızlı Fourier dönüşümü (fft) uygulanarak moment verisi frekans düzleminde analiz edilerek sarımlar arası kısa devre arızasına bağımlı harmonikler tespit edilmeye çalışılmıştır. In recent years, permanent magnet synchronous motors (PMSM) have been widely used especially in electric vehicle applications, industrial and other fields. The operating life of motors used in such critical applications depend on running as healthy. It is very important that knowledge of the impact of faults in motors and early detection of faults. Short circuit faults that originated from stator winding insulation failure are one of the most frequent fault types in electrical machines. A type of motor that is commonly used especially in applications requiring precise speed and position control, permanent magnet synchronous motor, short circuit failures that may occur in the stator, may not be noticed if the fault is in small proportions. Failures that occur will grow and produce unexpected results. Therefore, analysis the effect of stator short circuit fault on motor performance is very critical and important.In this thesis study, it has been investigated that the effects of stator winding inter-turn short circuit fault on vector controlled surface-mounted permanent magnet synchronous motor's performance. For this purpose, healty and faulty simulation models of motor were created in Matlab/Simulink software using the faulty and healthy state equations of the motor. The short-circuit failure severity of 2%, 12.5% and 25% in the single phase of the stator of the PMSM were generated via a simulation model that could be adjusted with respect to fault severity. The results obtained from the simulated model for the healthy condition of the same motor were compared with the results obtained in the case of the faulty. In the simulation model, it was observed that the oscillations in the torque of the motor increased in parallel with the increase of the short circuit fault severity. In the same way, the amplitude of the faulty phase current of the motor with a short circuit is increased due to the increase in the short circuit fault intensity. This causes PMSM to draw more current from the network under the same load.The same conditions as in the simulated model were also carried out in the experimental work. The results obtained from the experimental work and the results obtained from the simulation model are compared. The results obtained from the experimental study and simulation model showed that inter-turn short-circuit failure reduced motor performance.In both simulation model and real-time application, a fast Fourier transform (FFT) was applied to moment data in a wide range of speeds and loads, analyzing moment data in frequency plane, trying to detect harmonics dependent on inter-turn short-circuit failure. 89

Dünyada artan nüfus ve sanayileşmeden dolayı ihtiyaç duyulan elektrik enerjisinin iletimi konusu önemini giderek arttırmaktadır. İhtiyaç duyulan bu enerjinin en büyük avantajı üretildiği yerden çok uzak bölgelere kolayca taşınabilmesidir. Bu taşımanın verimli bir şekilde yapılabilmesi için gerilimin yeteri kadar yüksek olması gerekir. Gerilim yükseltilmesi ise transformatör yardımı ile gerçekleştirilir. Güç transformatörlerinde yapılacak küçük bir iyileştirme büyük öneme sahiptir. Güç transformatörlerinden daha yüksek verim elde etmek için süregelen çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar transformatörün nüve ve sargılarının tipi, nüvenin geometrik yapısı, sargıların sarım yöntemleri olarak sıralanabilir.Sonlu elemanlar yöntemi geometrisi karmaşık şekillerin incelenmesine olanak sağlayan sayısal bir yöntemdir. Çözüm bölgesi alt bölgelere ayrılabilir ve gerektiğinde bazı alt bölgelere daha hassas çözümler yapılabilir. Bu çalışmada sonlu elemanlar metoduyla analiz yapan Ansys Maxwell paket programı kullanarak etiket bilgileri verilen kademeli güç transformatörünün 2 boyutlu (2B) ve 3 boyutlu (3B) tasarımı ve benzetimi yapılmıştır. Analiz sonucunda birincil ve ikincil sargılarında indüklenen gerilim, kademe sargılarında indüklenen gerilim, birincil ve ikincil sargıların faz akımları, boşta demir kaybı, tam yükte bakır kaybı, sargıları etkiyen kuvvetler ve nüvede akı dağılımı elde edilmiştir. Analiz edilen transformatörün 2B ve 3B demir ve bakır ortalama kayıp değeri, etiket bilgileri verilen güç transformatörünün demir ve bakır kaybı değerleriyle karşılaştırılmıştır. 3B'li analiz sonucunda elde edilen kayıplar gerçek transformatörün kayıp değerlerine daha yakın olduğu tespit edilmiştir. Güç transformatörünün nüvesi üzerinde akı dağılımı incelenerek hangi bölgelerde anlık kayıpların yoğun olduğu görsel olarak belirlenmiştir. 2B ve 3B benzetiminde elde edilen analiz sonuçları karşılaştırılmış ve 3B analizinde elde edilen sonuçların daha doğru olduğu tespit edilmiştir. 3B benzetiminin analiz değerleri ile gerçek transformatörün etiket bilgileri arasındaki farkın sebepleri incelenmiştir. Bu farklılığın sebepleri arasında imal edilen transformatörlerde malzemelerin ideal özelliklerinden farklı olması, simülasyon süresi ve imalat hataları sayılabilir. Transformatörün tam yükte boşta çalışmaya göre, birincil ve ikincil sargıları etkiyen kuvvetin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Increasing population and industrialization in the world are increasing the importance of electric energy transmission. The greatest advantage of this energy source is that it can be easily transported to areas far from where it is produced. In order for this to be carried out efficiently, the voltage must be as high as possible. The voltage increase can be done with the aid of a transformer. A small improvement to the power transformers has a big precaution. Various studies are continuously carried out to obtain higher efficiency than power transformers. These studies can be classified as type of core and coil of transformer, geometrical structure of resonance, winding methods of windings.The finite element method geometry is a numerical method that allows the study of complex shapes. The solution region can be divided into sub-regions and more precise solutions can be made to some sub-regions as needed. In this study, design and simulation of 2-dimensional (2D) and 3-dimensional (3D) step-by-step power transformer with label information is performed using Ansys Maxwell package program which analyzes by finite element method. In the analysis, the induced voltage in the primary and secondary windings, the induced voltage in the step windings, the phase currents in the primary and secondary windings, the loss of idle iron, the loss of copper at full load, the forces acting on the windings and the nodule flux distribution were obtained. The average loss value of the analyzed transformer 2B and 3B iron and copper was compared with the iron and copper loss values of the real transformer given the test results. It has been found that the losses obtained as a result of 3D analysis are closer to the lost values of the real transformer. By examining the distribution of fluxes on the power transformer's core, it is visually determined in which regions the momentary losses are intense. The analysis results obtained in 2D and 3D simulations were compared and it was determined that the results obtained in the 3D analysis were more accurate. The reasons for the difference between the analysis values of the 3D simulation and the label information of the real transformer were examined. This difference may be due to differences in the ideal properties of the materials in the transformers manufactured, the duration of the simulation and manufacturing faults. It has been determined that the transformer has a higher force acting on the primary and secondary windings than on idle operation at full load. 112

Fosil yakıtların çevresel zararlı etkileri nedeniyle yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı, özellikle elektrik üretiminde hızla artmaktadır. 2015 yılının Aralık ayında Paris’te yapılan Birleşmiş Milletler İklim Zirvesinde küresel ısınmanın 2°C’nin altında tutulması için eylem palanının uygulanması kabul edilmiştir. Bu eylem planı içerisinde yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı önemli bir yer tutmaktadır. Lisansız elektrik üretim yönetmeliğinin yürürlüğe girmesinden sonra Türkiye’de de özellikle güneş enerjisinden fotovoltaik yolla elektrik üreten sistemlerin kurulumu hızla artmaktadır. Güneş enerjisinden elektrik üretim analizlerinin sağlıklı yapılabilmesi için, kurulu ve işletmede olan güneş enerjisi santrallerinden alınan veriler büyük bir öneme sahiptir. Kurulumu yapılmış, gerçek atmosferik koşullar altında çalışan santrallerden alınan bu verilerinin analizi ile elde edilecek enerji ve santral performansı hakkında bilgi sahibi olunabilecektir. Bu veriler ışığında güneş enerjisi santralleri için kurulacak bölgeye özgü tasarım kriterlerinin elde edilmesi mümkün olabilecektir. Fotovoltaik güneş enerji santrallerinin tasarımında ve analizinde simülasyon programlarının kullanımı oldukça önemlidir. PVsyst simülasyon programı, fotovoltaik sistem simülasyonu için sunduğu araçlar ile detaylı analiz için bu programlar içerisinde öne çıkmaktadır. Bu çalışmada Dicle Üniversitesi bünyesinde tanıtım, eğitim, üretim ve analiz yapabilmek amacıyla kurulmuş olan 250 kWp’lik güneş enerji santralinin simülasyonu PVsyst V6.39 simülasyon programı ile yapılmış ve IEC 61724 standardında belirtilen performans kriterlerine uygun olarak performansı analiz edilmiştir. Yapılan bu analizle, Güneşten elektrik enerjisi üretiminde etkili olan gölgelenme, kurulum açısı, panel verimliliği gibi parametrelerin üretilen enerji miktarına etkisi de belirlenmiştir. Aynı zamanda santralin bir yıllık üretim değerleri simülasyon sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Global güneş ışınımı, Fotovoltaik güneş enerji santralleri, IEC 61274 Due to the environmental harmful effects of fossil fuels, the use of renewable energy sources is increasing rapidly, especially in electricity generation. At the United Nations Climate Summit in Paris in December 2015, it was agreed that the action plan should be implemented to keep global warming below 2 ° C. The use of renewable energy resources is an important part of this action plan. After the licensed power generation regulations come into effect, the installation of systems that generate electricity from solar energy, especially solar energy, is increasing rapidly in Turkey. In order to make the analysis of electricity generation from solar energy correctly, the data from the solar power plants installed and operated has a great precaution. It will be possible to have information about the energy and plant performance to be obtained by analyzing these data obtained from plants that have been installed and operated under real atmospheric conditions. It may be possible to obtain site-specific design criteria for solar energy power plants in this data light. The use of simulation programs is very important in the design and analysis of photovoltaic solar power plants. The PVsyst simulation program stands out among these programs for detailed analysis with tools for photovoltaic system simulation. In this study, simulation of a 250 kWp solar power plant established for the purpose of presentation, training, production and analysis within the Dicle University was carried out by simulation program of PVsyst V6.39 and its performance was analyzed in accordance with the performance criteria specified in IEC 61724 standard. With this analysis, parameters such as shadows, angle of installation and panel efficiency, which are effective in the production of electricity from the sun, have been determined to have an effect on the amount of energy produced. At the same time, the annual production values of the plant are compared with the simulation results. Keywords: Global solar radiation, sunshine duration, PV power plant, IEC 61724

Bu çalışmada Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki 5 il için MGM (Meteoroloji Genel Müdürlüğü)'den alınan belirli verilerle (Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Batman ve Mardin için sırasıyla 12, 12,10, 8 ve 4 yıllık güneş ışınım ve güneşlenme süresi veriler) istatistiksel tahmin yöntemleri geliştirilmeye çalışılmıştır. Tahmin yöntemi olarak finans, bankacılık ve bazı mühendislik alanlarında kullanılan Üstel Ağırlıklı Hareketli Ortalama(ÜAHO) ve Gaussian Dağılım (GD) ile birlikte kullanılmıştır. Bu yöntemler ilk defa güneş parametrelerinin tahmininde bu çalışmada kullanılmıştır. Beş ile ait verilerden, her il için Global Güneş Işınımı (GGI) ve Güneşlenme Süresi (GS) olmak üzere iki yıllık bir test sınıfı ve geri kalan yıllar için ise GGI ve GS için tahmin sınıfı verisi oluşturulmuştur. Birinci tahmin yöntemi olarak ÜAHO yöntemi kullanılmış iki yıllık test sınıfı verileri bu yönteme uygulanmış ve tahmin sınıfı yıl verileri elde edilmiştir. İkinci yöntem olarak ÜAHO-GD yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemde test sınıfı yıl verileri kullanılarak her il için iki yıllık Caurana yaklaşımı ile Gaussian Dağılım (GD) fonksiyonun parametreleri hesaplanmıştır. Hesaplanan fonksiyonun parametrelerine ÜAHO uygulanarak ilerleyen yılların Gaussian Dağılım (GD) fonksiyonun parametreleri tahmin edilmiştir. Tahmin edilen GD fonksiyonun parametreleri kullanılarak ilerleyen her yıl için GD fonksiyonu oluşturulmuştur. Hem ÜAHO hem de ÜAHO-GD yönteminde Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Batman illeri için uzun dönem tahminler yapılırken, Mardin ili için kısa dönem tahmini yapılmıştır. ÜAHO ve ÜAHO-GD yöntemlerinin tahmindeki başarı oranları ise belirleme katsayı (R2) ve Ortalama Mutlak Yüzdelik Hata (OMYH) istatistiksel araçlar ile yapılmıştır. Her iki yöntem için belirleme katsayısı (R2) 1'e yakın hesaplanmıştır. R2 değerinin 1'e yakın olması hesaplanan tahmin verilerinin ölçülen verilere çok yakın olduğunu göstermektedir. Ayrıca Her iki yöntemi için hesaplanan OMYH değeri tahmin doğruluk oranını gösteren 0-10 (kWh/m2) değer aralığında olduğu için mükemmel tahmin sınıfında kabul edilmektedir. Anahtar Kelimeler:Global güneş ışınımı, Güneşlenme süresi, ÜAHO, Gaussian dağılımı The aim of this thesis is try to improve statistical methods for prediction of five cites in southeastern region of Turkey which are Gaziantep with 12 years data, Şanlıurfa with 12 years data, Diyarbakır with 10 years data, Batman with 8 years and Mardin with 4 year data that are provided by Meteorological service of Turkey state. The methods exponentially weighted moving average (EWMA) and exponentially weighted moving average based Gaussian distribution (EWMA-GD) are used in literature of financial, engineering application. However the combination of EWMA and GD are novel method and used first time in literature. The data belong to five cities are divided into classes which are test class data consist of two years data and prediction class data to prediction for global solar radiation (GSR) and sunshine duration(SD). Exponentially weighted moving average (EWMA) is employed for prediction of GSR and SD as first method. This method is used test class years data to predict next years' for each five cities. The second method is called exponentially weighted moving average based Gaussian distribution (EWMA-GD). In EWMA-GD method test class years' data are used to construct Gaussian distribution and then calculate its parameters by using Caurane approaches. EWMA method is applied to the compute parameters of Gaussian distribution (GD) function to predict next years' Guassian distribution (GD) function parameters to construct GD function for predicted years. Both method EWMA and EWMA-GD are used long-term prediction for Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Batman cities and short-term prediction for Mardin city. The method EWMA and EWMA-GD are test by statistical tools which are determination coefficient R2 and mean absolute percentage error (MAPE). For both method EWMA and EWMA-GD R2 is computed close to 1 means prediction data are fitted by measurement data. Furthermore MAPE is computed between 0-10(kWh/m2) that is indicate perfect accuracy in prediction. Keywords:Global solar radiation, sunshine duration, EWMA, Gaussian distribution

Bu çalışmada Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki 5 il için MGM (Meteoroloji Genel Müdürlüğü)'den alınan belirli verilerle (Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Batman ve Mardin için sırasıyla 12, 12,10, 8 ve 4 yıllık güneş ışınım ve güneşlenme süresi veriler) istatistiksel tahmin yöntemleri geliştirilmeye çalışılmıştır. Tahmin yöntemi olarak finans, bankacılık ve bazı mühendislik alanlarında kullanılan Üstel Ağırlıklı Hareketli Ortalama(ÜAHO) ve Gaussian Dağılım (GD) ile birlikte kullanılmıştır. Bu yöntemler ilk defa güneş parametrelerinin tahmininde bu çalışmada kullanılmıştır. Beş ile ait verilerden, her il için Global Güneş Işınımı (GGI) ve Güneşlenme Süresi (GS) olmak üzere iki yıllık bir test sınıfı ve geri kalan yıllar için ise GGI ve GS için tahmin sınıfı verisi oluşturulmuştur. Birinci tahmin yöntemi olarak ÜAHO yöntemi kullanılmış iki yıllık test sınıfı verileri bu yönteme uygulanmış ve tahmin sınıfı yıl verileri elde edilmiştir. İkinci yöntem olarak ÜAHO-GD yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemde test sınıfı yıl verileri kullanılarak her il için iki yıllık Caurana yaklaşımı ile Gaussian Dağılım (GD) fonksiyonun parametreleri hesaplanmıştır. Hesaplanan fonksiyonun parametrelerine ÜAHO uygulanarak ilerleyen yılların Gaussian Dağılım (GD) fonksiyonun parametreleri tahmin edilmiştir. Tahmin edilen GD fonksiyonun parametreleri kullanılarak ilerleyen her yıl için GD fonksiyonu oluşturulmuştur. Hem ÜAHO hem de ÜAHO-GD yönteminde Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Batman illeri için uzun dönem tahminler yapılırken, Mardin ili için kısa dönem tahmini yapılmıştır. ÜAHO ve ÜAHO-GD yöntemlerinin tahmindeki başarı oranları ise belirleme katsayı (R2) ve Ortalama Mutlak Yüzdelik Hata (OMYH) istatistiksel araçlar ile yapılmıştır. Her iki yöntem için belirleme katsayısı (R2) 1'e yakın hesaplanmıştır. R2 değerinin 1'e yakın olması hesaplanan tahmin verilerinin ölçülen verilere çok yakın olduğunu göstermektedir. Ayrıca Her iki yöntemi için hesaplanan OMYH değeri tahmin doğruluk oranını gösteren 0-10 (kWh/m2) değer aralığında olduğu için mükemmel tahmin sınıfında kabul edilmektedir. The aim of this thesis is try to improve statistical methods for prediction of five cites in southeastern region of Turkey which are Gaziantep with 12 years data, Şanlıurfa with 12 years data, Diyarbakır with 10 years data, Batman with 8 years and Mardin with 4 year data that are provided by Meteorological service of Turkey state. The methods exponentially weighted moving average (EWMA) and exponentially weighted moving average based Gaussian distribution (EWMA-GD) are used in literature of financial, engineering application. However the combination of EWMA and GD are novel method and used first time in literature. The data belong to five cities are divided into classes which are test class data consist of two years data and prediction class data to prediction for global solar radiation (GSR) and sunshine duration(SD). Exponentially weighted moving average (EWMA) is employed for prediction of GSR and SD as first method. This method is used test class years data to predict next years' for each five cities. The second method is called exponentially weighted moving average based Gaussian distribution (EWMA-GD). In EWMA-GD method test class years' data are used to construct Gaussian distribution and then calculate its parameters by using Caurane approaches. EWMA method is applied to the compute parameters of Gaussian distribution (GD) function to predict next years' Guassian distribution (GD) function parameters to construct GD function for predicted years. Both method EWMA and EWMA-GD are used long-term prediction for Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Batman cities and short-term prediction for Mardin city. The method EWMA and EWMA-GD are test by statistical tools which are determination coefficient R2 and mean absolute percentage error (MAPE). For both method EWMA and EWMA-GD R2 is computed close to 1 means prediction data are fitted by measurement data. Furthermore MAPE is computed between 0-10(kWh/m2) that is indicate perfect accuracy in prediction. 89

Türkiye'nin tarımsal arazilerin çok yüksek bir oranının mevcut olduğu GAP uygulama bölgesinin sulama ağı çok yetersizdir. Bu nedenle sulama işlemi, çiftçilerin kendi olanaklarıyla kurdukları, derin kuyulardan yer altı suyunun büyük güçlü asenkron motorlar ile yeryüzüne çıkarıldığı tesislerle yapılmaktadır. Bu sulama sistemlerinde büyük güçlü asenkron motorlar kullanılmaktadır. Asenkron motorlar elektrik güç sistemlerinde iletim ve dağıtım şebekeleri için güç kalitesine, özellikle şebeke gerilimine, yüksek derecede etki eden kaynaklardan biridir Asenkron motorların elektrik kalitesi üzerindeki bu etkilerini azaltmak amacıyla sürücü sistemleri yaygınlaşmaktadır. Son yıllarda bu ihtiyacı en iyi şekilde karşılamak amacıyla sürücü sistemlerinde birçok kontrol yöntemi geliştirilmiştir. Havalandırma ve pompa gibi değişken momentli yüklerde değişken hızlı sürücüler kullanılarak sistemlerin daha verimli ve elektrik sisteminin de daha kaliteli olması amaçlanmaktadır. Bu çalışmada Kızıltepe Bölgesi çalışma bölgesi olarak seçilmiştir. Bölgenin elektrik şebeke yapısı ve enerji kalite sorunları incelenmiştir.Bölgedeki bir sulama sistemi ele alınarak tesisindeki kullanılan pompa-asenkron motor grubu MATLAB/Simulink'te modellenmiş ve benzetim çalışması yapılmıştır. Benzetim çalışmalarında bozulan şebeke geriliminin asenkron motorun performansı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Kızıltepe Bölgesindeki transformatör merkezlerinden alınan gerilim ölçüm sonuçları benzetimlerde kullanılmıştır. Motor-pompa grubu bozuk şebeke gerilimine doğrudan ve farklı tip değişken hızlı sürücüler (VSD) üzerinden bağlanarak motor çıkış parametreleri incelenmiş olup sonuçlar sunulmuştur. Sonuçlara bağlı olarak şebeke geriliminde dalgalanmayı azaltma yönünde asenkron motor sistemlerinde alınabilecek önlemler tartışılmıştır. . Anahtar Kelimeler : Asenkron motor, pompa, güç kalitesi, gerilim bozulmaları ac sürücü sistemleri, altı adımlı gerilim kaynaklı ac sürücü, uzay vektör pwm ac sürücü Irrigation network of GAP's range of application in which high rate of Turkey's agricultural land exists is insufficient. Therefore irrigation process is made in facilities that farmers have established with their own possibilities and , groundwater from deep wells is removed to earth with a big powerful asynchronous motors. Large powerful induction motors are used in these irrigation systems. Induction motors in electric power systems is one of the sources which affects power quality for the transmission and distribution networks, especially mains voltage in a high degree. Drive systems become widespread in order to reduce the effects of induction motors on the electrical quality. In recent years, many control methods have been developed in the drive system in order to serve this purpose in the best way. It is intended to have more efficient system and better quality of the electrical system by using variable speed drives in variable torque loads such as ventilation and pumps. In this study Kızıltepe region was selected as the working zone . The region's electricity grid and power quality problems were examined. By handling a irrigation system in region, induction motor -pump group which was used in facilities was modelled in MATLAB / Simulink and simulation studies were backed. In simulation studies, the effects of deterioration network voltage were investigated on the performance of induction motors. Voltage measurement results which were taken from the centres of the transformer in Kızıltepe region were used in simulations. Motor output parameters were examined by connecting with motor - pump group and different types of corrupt directly to the mains voltage variable speed drives (VSD) and the results are presented. . Depending on the results, precautions which can be taken in the asynchronous motor systems to reduce the wave in mains voltage were discussed. Key Words: Induction motors, power quality, submersible pump, voltage distortion, ac driver systerms, six step voltage source ac driver, space vector voltage source ac driver

Küresel iklim değişikliği, fosil yakıtların tükenme ve çevresel etki tehditleri yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını zorunlu kılmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının uygun uygulamalarda kullanımı bu açıdan oldukça önemlidir. Bu çalışmada, Türkiye ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi için oldukça önemli bir yenilenebilir kaynak olan güneş enerjisiden elektrik enerjisi üretimi ve örnek uygulamalar incelenmiştir. Çalışmada, öncelikle güneş enerjisi ve güneş gözesi sistemlerini oluşturan elemanlar incelenmiştir. Ardından bu sistemlerin kullanıldığı uygulama örnekleri ele alınmıştır. Evsel uygulamalara örnek olmak üzere Diyarbakır Güneş Evi, telekomünikasyon uygulamalarına örnek olarak da bir baz istasyonu incelenmiştir. Ele alınan uygulama örneklerinde öncelikle sistem detayları verilmiş ardından ölçülen değerler ile sistem sistemlerin enerji üretim kapasiteleri belirlenmeye çalışılmıştır. Enerji üretim sistemleri için kullanılabilen Homer simülasyon programı ile ele alınan uygulama örneklerinin simülasyonları yapılmıştır. Yapılan simülasyonlar ve eldeki veriler ışığında sistemlerin maliyet analizleri ortaya konmuştur. Güneş gözeleri ile beslenen sistemlerde kurulum maliyetleri yüksek olduğundan enerjinin verimli kullanılması son derece önemlidir. Tezde ayrıca güneş gözelerinden beslenen sistemler için enerji verimliliğini arttırma yöntemleri incelenmiş ve öneriler sunulmuştur. Anahtar kelimeler: Güneş Enerjisi, Güneş Gözesi, Fotovoltaik Sistem, Homer Simulasyonu, Matlab Simulasyonu, Enerji Verimliliği, The change of global climate, the risk of running out of fosil fuel and the impact on environment require the use of renewable enegry resources. From this point of view, the use of renewable enegry resources in required areaes is import. In this project, applications of solar energy which is one of the most important renewable energy resource for Turkey and South East Region of Turkey, is investigated. İn this project, firstly components of solar cell systems and solar energy are examined. And then application models used with this system are explained. For house applications Diyarbakir Solar House and for telecommunication applications a radio base station are selected as models. Firstly system details are given and then measured values and energy production capacity are tried to find in these examined application system. Application model simulations are done by Homer Simulation programme which can be used for energy production systems. According to these simulations and data the cost price is revealed. Systems which are fed by solar cell set uo cost price is so high that productive usage of energy is very important. Also in this Project, some methods are examined increasing the productive usage of energy and some suggestions are presented. Key words : Solar Energy, Solar cell, Fotovoltaic Systems, Homer Simulation, Matlab Simulation, Energy Productivity

Sürekli mıknatıslı sekron motorlar (SMSM'lar), yüksek verim ve güç faktörü, yüksek güç-ağırlık oranı ve yüksek moment-eylemsizlik oranı gibi üstünlüklerinin yanı sıra sürekli mıknatıs fiyatlarındaki düşüş ve enerji fiyatlarının hızla yükselmesi nedenleriyle endüstride, özellikle servo sistemlerde, son yıllarda sıkça kullanılmaktadır. Bu nedenle Elektrik Makinaları arasında en çok araştırma yapılan makina türünden biridir. Birçok endüstriyel uygulamada hız ve moment kontrolüne ihtiyaç duyulmaktadır. Bu tür uygulamalarda A.A motorların kullanılabilmesi için vektör kontrol yöntemi büyük önem taşımaktadır. Yüksek performanslı A.A. sürücülerin temelini oluşturan, vektör kontrol yöntemi ile moment kontrolü gerçekleştirir. Vektör kontrol, A.A. elektrikli sürücü sistemleri uygulamalarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu tez çalışmasında bir SMSM nin histerezis akım kontrolü metodu kullanılarak vektör kontrolünün benzetimi Matlab/Simulink ortamında yapılmıştır. Yapılan çalışmada, yöntem geliştirilebilmesi için, öncelikle, MATLAB/Simulink yazılımı yardımıyla, SMSM' un ve algılayıcılı vektör kontrolün benzetim modelleri kurulmuştur. Ayrıca kurulumu yapılan SMSM' un histerezis akım denetimli vektör kontrolünün uygulanabilmesi için bir sürücü devresi tasarlanmış ve kurulmuştur. DSP tabanlı sürücü devresi ile SMSM' un vektör kontrolü için çeşitli metotların sonraki çalışmalarda denenebilmesi mümkün olacaktır. Benzetim sonuçları ve sürücü devresi ile ilgili sonuçlar tezde verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Sürekli Mıknatıslı Senkron Motor, Vektör Kontrol, Histerezis Akım Denetimi Recently, permanent magnet synchronous motors (PMSMs) have been frequently used in industry, especially in servo systems, because of their superiorities as high efficiency and power factor, high power-weight ratio and torque-inertia ratio, etc. For these reasons, PMSM becomes one of the most important research area. Industrial applications demand to controlled variable speed and torque of the machine. Vector control method has a great importance for using AC motors in such applications. Vector and direct torque control methods are the basis of high-performance AC drive systems. They make principally torque control and they are commonly used in electrical drive systems. In the study, for developing the method, digital simulation models of PMSM and vector control with sensors have been primarily implemented in MATLAB/Simulink program. Also for application this implemented models, designed a driver system. With DSP based driver system, it will be able to try to different applications of vector control methods of PMSM in future. Results of simulation and application drivers system was given in this study. Keywords: Permanent magnet syncronous motor, Vector control, Hysteresis current control

Teknolojideki ilerlemeler paralelinde sürekli olarak gelişen sürekli mıknatıslı senkron makinalar (SMSM), sahip olduğu verim, güç faktörü, güç-ağırlık oranı gibi parametrelerinin üstün olması ve işletmede bakım gereksiniminin neredeyse hiç olmaması gibi nedenlerle yenilenebilir enerji kaynakları uygulamalarında ve sanayide sıklıkla kullanılmaktadır. Sürekli mıknatıslı senkron motorların gelişmiş sürücüler ile birlikte kullanılmasıyla, işletme sürecinde motorun sadece istenen çalışma durumunda çalışması sağlanabilmektedir. Bu sayede gereğinden fazla enerji harcanması durumu ortadan kaldırılarak enerji verimliliği bakımından oldukça iyi sonuçlar elde edilebilmektedir. Sürücüler genellikle hız ve moment kontrolü ihtiyacını karşılamak için kullanılmaktadır. Son yıllarda bu ihtiyacı en iyi şekilde karşılamak amacıyla birçok kontrol yöntemi geliştirilmiştir. Bu çalışmada sürekli mıknatıslı senkron motora doğrudan moment kontrolü yönteminin uygulanması önerilmiştir. Bu bağlamda kontrol yöntemi geniş bir şekilde anlatılmış, MATLAB/Simulink ortamında benzetim modeli oluşturulmuş ve elde edilen benzetim sonuçları irdelenmiştir. Bu çalışmada ayrıca, ileriki çalışmalarda kullanılmak üzere sayısal işaret işleyici (DSP) tabanlı, sürücü düzeneğinin tasarımı yapılmıştır. Sayısal işaret işlemci uygulamada ihtiyaç duyulan kontrol için kullanılması gereken inverter anahtar kombinasyonlarını hızlı bir şekilde belirleyecektir. Böylece motordan istenilen cevap işletme sürecinde kabul edilebilir bir gecikme ile elde edilmiş olacaktır. Anahtar Kelimeler: Sürekli Mıknatıslı Senkron Motor, Sayısal İşaret İşleyici, Doğrudan Moment Kontrolü By advancements of permanent magnet synchronous motors (PMSM) along with technology, they have been frequently used in industry and renewable energy sources applications because of their superiorities on parameters such as efficiency, power factor, and power-weight ratio with their too little necessity of maintenance. As using SMSM?s with advanced drivers, only requested operation can be achieved from the motor. In this way, by eliminating the extra energy expenditure good result in term of energy efficiency can be achieved. Need of control on speed and torque comes forward on general applications. Within past years there have been lots of developments in control techniques on purpose of meet this requirement. In this study direct torque control technique of permanent magnet synchronous motor is suggested. For that reason simulation model of direct torque control technique of permanent magnet synchronous motor has been implemented on MATLAB/Simulink platform and examined its results. Also in this study, in purpose of use of further studies a digital signal processor (DSP) based drive mechanism has been designed and implemented. Digital signal processors are used in the purpose of quick determining combination of the inverter switches for desired control technique. So that the desired response from the system will have been obtained with an acceptable delay. Keywords: Permanent Magnet Synchronous Motor, Digital Signal Processor, Direct Torque Control

Küresel iklim değişikliği, fosil yakıtların tükenme ve çevresel etki tehditleri yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını zorunlu kılmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının uygun uygulamalarda kullanımı bu açıdan oldukça önemlidir. Bu çalışmada, Türkiye ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi için oldukça önemli bir yenilenebilir kaynak olan güneş enerjisinin kullanımına örnek bir uygulama yapılmıştır. Çalışmada, tarımsal sulama sistemi için gerekli olan elektrik enerjisi güneş gözelerinden elde edilmiştir. Elde edilen elektrik enerjisi A.A.'a çevrilerek bir asenkron motorun beslemesinde kullanılmıştır. Asenkron motor aynı zamanda bir hız kontrol sürücüsü ile kontrol edilmiştir. Bataryalardan oluşan depolama sistemi ile, güneşin olmadığı saatlerde de sulama yapılmasına olanak sağlanmıştır. Sulama sistemi olarak damlama sulama sistemi öngörülmüş, böylelikle suyun ve enerjinin verimlilikle kullanılması sağlanmıştır. Tezde, önerilen uygulama sistemine ait detaylar açıklanmıştır. Kurulan sistemden alınan veriler ile sulamada kullanılan asenkron motora ilişkin veriler sunulmuştur. Özellikle şebekeye uzak yerlerde önerilen sistemin maliyet açısından da uygulanabilir olduğu görülmektedir. Böylelikle, yenilenebilir enerji kaynaklarından güneşin tarımsal sulamada etkin kullanımı ile ilgili bir uygulama gerçekleştirilmiştir. Global climate change, exhaustion and environmental impact threats of fossil fuels necessitate the use of renewable energy resources. Use of renewable energy resources in appropriate implementations is quite important in this respect. In this study, a sample implementation of using solar energy which is a very important renewable resource for Turkey and Southern Eastern Region has been carried out. In the study, the electrical energy which is required for agricultural irrigation system is obtained from photovoltaic. The energy obtained had been converted to AA and then used in an induction motor. Induction motor had also been controlled by a speed control driver. Via the storage system made up of batteries, irrigation had been utilized at even sunless hours. As the irrigation system, drip irrigation system is projected. In this way, efficient use of water and energy had been provided. In the thesis, details about the proposed implementation system had been explained. Data about the constructed system and asynchronous motor used in irrigation had been represented. It is seen that the proposed system is feasible especially in places distant from the network in terms of costs. In this way, an implementation in agricultural irrigation has been realized through an effective use of solar energy among renewable energy resources. Bu çalışma, Dicle Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu (DÜBAP) tarafından 07-03-30 nolu projesi olarak desteklenmiştir.

Lisansüstü tezlerin elektronik ortamda toplanması, düzenlenmesi ve erişime açılması konusuna ilişkin yök'ün 18.06.2018 tarihli yönergesine istinaden artık bu tarihten sonra gizlilik şartı aranmayan bütün tezler erişime açılacaktır. Geçtigimiz yüzyılda, enerji tüketimindeki hızlı artıs ve enerji kaynaklarının sınırlılıgı, günümüzde birçok sorun ve endiseye neden olmustur. Bunun yanında küresel ısınma gibi çevresel etkilerin ciddi bir sekilde artması önemli tedbir ve planlamalar gerektirmektedir. Yenilenebilir enerji kaynakları bu tedbir, endise ve sorunlara çözüm olarak ortaya çıkmıstır. Hidrojen enerjisi yenilenebilir enerji kaynaklarının en önemlilerinden biridir. Hidrojenin yakıt olarak kullanıldıgı yakıt pilleri de bu enerjinin en önemli kullanım alanlarındandır. Yakıt pili sistemlerinin gelistirilebilmesi için yakıt pillerinin çalısma prensibinin bilinmesi gerekmektedir. Son yıllarda yakıt pili teknolojilerine olan ilgi gittikçe artmaktadır. Özellikle polimer elektrolit membranlı (proton degisim membran, PEM) yakıt pillerinde büyük gelismeler kaydedilmistir. PEM yakıt pilleri; düsük çalısma sıcaklıkları, yüksek güç yogunlukları ve yüksek enerji dönüsüm verimlerinden dolayı otomobiller ve sabit uygulamalar için potansiyel bir güç kaynagı olarak oldukça dikkat çekmektedir. Matematiksel modeller ve benzetimler yakıt pilleri, yıgınları, yakıt pili güç sistemlerinin tasarım ve optimizasyonu için gerekli olan araçlar olarak görülmektedir. Son zamanlarda sayısal modellemeler ve bilgisayar benzetimleri, daha iyi PEM yakıt pili sistemlerinin gelistirilmesi ve analiz edilmesi için kullanılmaktadır. Bu çalısmada yakıt pilinin çalısma prensibi ve yakıt pili türleri arasındaki farklılıklar incelenmistir. Ayrıca, bir polimer elektrolit membran yakıt pili sistemi modellenmis, benzetimi yapılmıs ve sonuçlar sunulmustur. PEM yakıt pili sisteminin benzetimi ve modellenmesi için Matlab- Simulink yazılımı kullanılmıstır. Yakıt pili sistem modeli; reaktant akıs dinamikleri, yakıt pili modeli ve güç düzenleme biriminden meydana gelmistir. Aynı zamanda bir PEM yakıt pilinin karakteristigi ve verimi deneyler yardımıyla elde edilmistir. Benzetim sonuçları ve deneysel sonuçlar bu çalısmada sunulmustur. Bu çalısmada sunulan dinamik benzetim modeli ile sebekeye baglı ya da sebekeden bagımsız çalısan PEM yakıt pili generatör sistemleri uygulamaları gerçeklestirilebilir. During the last century, rapid growth in energy consumption and limited resources of energy has caused many concerns and issues today. Furthermore, environmental concerns, such as global warming, are becoming increasingly serious, and require significant attention and planning. Renewable energy sources are the answer to this needs, issues and concerns. Hydrogen energy is one of the important renewable energy sources. Fuel cells which are used hydrogen as a fuel are the most important area of this energy. Basic principles of the fuel cell are need to know for developed the fuel cell system. In the recent years there was an increasing interest in fuel cell technology. Especially, polymer electrolyte membrane (interchangeably called proton exchange membrane, PEM) has reached a high development status. The PEM fuel cell has attracted a great deal of attention as a potential power source for automobile and stationary applications due to its low temperature of operation, high power density and high energy conversion efficiency. Mathematical models and simulations are needed as tools for design and optimization of fuel cells, stacks, and fuel cell power systems. Recently, numerical modeling and computer simulation have been used for improving and analyzing better PEM fuel cell systems. In this study, basic principle of the fuel cell and difference among fuel cell types are investigated. Also, the dynamics of a polymer electrolyte membrane fuel cell system is modeled, simulated and its results are presented. Matlab-Simulink is used for the modeling and simulation of the PEM fuel cell system. The fuel cell system model consists of the dynamics of reactant flow, fuel cell model and power conditioning unit. Also characteristics and efficiencies of a PEM fuel cell system are obtained by experiments. Simulation and experimental results are presented in this paper. The analyses of grid connected or stand alone applications of PEM fuel cell generator system can be achieved with this dynamic simulation model.

7. ÖZETAmaç ve Kapsam: Erektil disfonksiyon dünya çapında erkekleri etkileyen ciddi birproblemdir. Yapılan çalışmalar ED prevalansının ülkeden ülkeye değiştiğini göstermektedir.Türkiye ve diğer dünya ülkelerinde yapılan çalışmalarda ED genellikle 40 yaş ve üzeri erkeklerdearaştırılmıştır. Biz bu çalışmada ; Manisa kent merkezinde yaşayan 20-40 yaş arası genç erkekpopülasyonda ED prevalansını ve ED'nin sosyodemografik özellikler, medikal durumlar ve yaşamtarzı ile ilişkisini araştırdık.Materyal-Metod: IIEF (Uluslararası Erektil Fonksiyon İndeksi ) formu ve sosyodemografiközellikler, medikal durumlar ve yaşam tarzının sorgulandığı bir form ile Manisa şehir merkezindeyaşayan, seksüel bir partneri olan, 20-40 yaş arası 558 erkek değerlendirmeye alındı. Tüm verilerkişilerin kendi bildirimlerinden elde edildi. ED ; yok, hafif, hafif-orta, orta ve ağır olmak üzeresınıflandırıldı. İstatistiksel analiz için Chi-square ve Student-T testi kullanıldı.Bulgular : ED genel prevalansı %35.5 idi. ED prevalansı ciddi 1.6% (n=9), orta 3.6% (n=20),orta-hafif 10.2% (n=57), hafif 20.1% (n=112) idi. Alkol tüketimi ve eğitim durumu, ED ile belirginters ilişkili saptandı. Medeni durum ve sigara kullanımı ile ED arasında ilişki saptanamadı.Kararlar : Bu çalışmada, ED'nin 20-40 yaş arası erkeklerin üçte birini etkilediğigörülmektedir. Bu prevalans diğer ülkelerdeki verilerden daha yüksek görünmektedir. Buna karşın,çalışmamızdaki ED oranının büyük çoğunluğunu hafif ve orta-hafif düzeyde ED oluşturmaktadır.Bu farklılık, tanı konulmamış hastalık ve toplumların sosyokültürel düzeyleri ile ilişkili olabilir.Cinselliğin tabu sayıldığı kapalı toplumlarda, genç erişkinlerdeki erektil disfonksiyonusaptayabilmek için, başka nedenler ile kliniklere başvurmuş bu erkeklerin ED açısındandasorgulanmasını önermekteyiz. 8. ABSTRACTObjectives: Erectile dysfunction (ED) is a significant problem among men worldwide.Recent studies have reported prevalence rates for ED displaying variation from country to country.Studies from Turkey and all over the world generally reported ED in men aged 40 years and over.In this study we determine the prevalence of ED and its association with the demographiccharacteristics, medical conditions and life style in community based populations in the city ofManisa, Turkey, in young men aged between 20 to 40.Material&Method: A questionnaire from the International Index of Erectile Function (IIEF)and a questionnaire of sociodemographic, medical conditions and life style was given to 558 menaged between 20 to 40 who have a sexual partner and living in the center of Manisa, Turkey. Allthe data were self-reported. ED was classified as none, mild, mild-moderate, moderate and severe.For statistical analysis Chi-Square and Student -T test was used.Results: Overall prevalence of ED was 35.5%. Prevalence of ED was severe 1.6% (n=9),moderate 3.6% (n=20), mild-moderate 10.2% (n=57), mild 20.1% (n=112).Alcohol consumptionand educational status showed significantly inverse association with ED. Data showed noassociation between marital status, smoking and ED.Conclusion: In this study, ED has effect one third of young men between 20 to 40 ages. Thisprevalence seems higher than reported data from other countries. However, most of the ED is mildand mild-moderate. This difference may be because of undiagnosed diseases and socio-culturalstatus of nations. In closed populations, which sexual behavior is still a taboo, in order to detect theED in young men, routine questioning must be performed to all men who appealed to clinics withother causes. 70

7. ÖZETAmaç ve Kapsam:Bu çalışmanın amacı, yaşlanmayla birlikte biyokimyasal (hormonal)hipogonadizm gelişiyormu ve gelişiyorsa bunun değerlendirilmesinde AMS-SF ve IIEF formlarının yeterli olup olmadığını araştırmaktır.Materyal-Metod:Çalışmaya, Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Ürolojipolikliniğine başvuran yaşları 45 ile 90 arasında değişen 182 erkek alındı.DM, HT, KAH, Hiperlipidemi, psikiyatrik bozukluğu ve malignensisi olanlarçalışma dışı bırakıldı. Kişiler 3 gruba ayrıldı(45-54, 55-64 ve 65 yaş üzeri).Çalışmaya katılan tüm kişilere IIEF ve AMS-SF formları doldurtuldu veserumlarından T.test, S.test, LH, DHEA-S, SHBG ve prolaktin çalışıldı.Sonuçlar:Yaşlanmayla birlikte total testosteron ve prolaktin değerlerindedeğişiklik olmamaktadır. Serbest testosteron, bioavailable testosteron veDHEA-S değerleri yaşlanmayla azalırken, LH ve SHBG değerleriartmaktadır. Yine yaşlanmayla IIEF skorları azalırken, AMS-SF skorlarıdeğişmemektedir. AMS-SF'in altgruplarında; yaşlanmayla seksüel skorlarartarken, somatik ve psikolojik skorlar azalmaktadır. IIEF-EF ile AMS-Seksüel formları arasında güçlü bir ilişki bulunmaktadır.Tartışma:Tüm veriler yaşlanmayla birlikte sekonder hipogonadizm olduğunu vebunun sonucunda oluşan semptomların (özellikle cinsel) IIEF ve AMS-Seksüel formlarıyla değerlendirilebileceğini göstermektedir.62 8. ABSTRACTIntroduction:In this study we investigated if biochemical (hormonal) hypogonadismoccurs in aging males, and to assess the effect of AMS-Q, IIEFquestionaires in hormonal hypogonadism.Material and Method:182 male patients; with the age of 45-90 from CBU, Medical faculty,department of Urology enrolled in the study. Our exclusion criteria includedsubjects with DM, HT, CVD, Hyperlipidemia, psysciatric disease andmalignancy. Patients divided in to 3 groups as ages of 45-54, 55-64, andover 65 years. The forms of IIEF and AMS-Q were fulfilled by all patients.Meanwhile hormonal analysis, including T.Test, F.Test, LH, DHEA-S, SHBGand prolactin measurement, were performed.Results:In our study there has no change in the level of total testosterone andprolactin observed in aging male patients. Althought free test., bioavailabletest., DHEA-S levels decreased; LH, SHBG levels determined a significiantincrement. In aging men IIEF scores got lover but AMS-Q scores did notchange. With aging in the subgroups of AMS-Q sexual scores increase,somatic and psychiatric scores decrease. There is a significant correlancewith IIEF-EF and AMS-Sex. questionares.Discussion:All these data showed that hypogonadism occurs in aging males.This hypogonadism may be evaluated with the questionare IIEF (particularlysexual) and AMS-Sexual.63 75