Search

Bu çalışmanın konusunu, Kazak Tiliniñ Aymaktık Sözdigi’nde [Kazak Dilinin Bölge Ağızları Sözlüğü] geçen bazı eski kelimelerin tespiti teşkil etmektedir. Tespit edilen eski kelimeler, eski Türkçe eserleri ve yaşayan Türk lehçeleri dil malzemeleriyle karşılaştırıldı. Burada “en eski” sıfatı ile Türk dilinin Orta Asya’da henüz siyasî ve kültürel bölünmelere maruz kalmadığı, nisbeten tek kol hâlinde gelişimini sürdürdüğü, VII ve XI. yüzyıllar arasındaki birbirini izleyen Köktürk, Uygur ve Karahanlı dönemleri kastedilmiştir. Çünkü Türk dilinin yukarıda sözünü ettiğimiz dönemleri, ünlü Türkologlar tarafından “eski Türkçe” terimi ile de karşılanmıştır. Bu çalışmada bugün Kazakça yazı dilinde kullanılmayıp halk ağzında yaşayan kelimelerin eski Türkçe ile ilgisini bulmaya çalıştık. Amaç Kazakistan’da halk ağzından yapılan derlemelerle oluşturulan Kazakça diyalektoloji sözlüğünde geçen VII ve XI. yüzyıla ait kelimeleri ortaya koyarak bugünkü Kazakça ile dil bağını kurmaktır. Amaç bu kelimelerin XI. yüzyıla kadar yazılmış metinlerde geçip geçmediğini göstermektir. Ele alınan her kelime için VII ve XI. yüzyıla ait metinlerden birkaç örnek vererek bu kelimelerin Eski Türkçe Dönemi eserlerinde geçtiği yeri göstermekle yetindik. Çağdaş Türk lehçelerinden verilen örneklerde ise sözlüklerde geçen sayfaları gösterdik. Özellikle eski kelimenin Kazakistan’ın hangi bölgesinde korunduğu ve onun oradaki kullanım özelliği, kelimenin tarihî veya hangi komşu Türk lehçelerinden alındığı ya da eski Türkçe mirası olabileceği ile ilgili görüşler ortaya konuldu.

ÖZETBir dilin tarihȋ geçmişini, farklı gramer yapısını ve söz varlığını takip edebileceğimiz tek yol ağızlardan geçer. Bu sayede dillerin tarihi gelişim dönemlerini tespit etmek mümkün hale gelir. Ağızlarla ilgili yapılan çalışma ve belgelenen malzemeler ağız atlaslarının oluşturulmasında önemli bir yere sahiptir. Dillerin belgelenerek atlaslarının çıkarılması, birbirine uzak coğrafyalarda hayatını sürdüren lehçelerin birbiriyle karşılaştırılmasına olanak sağlar. Bu bağlamda Türk dilinin çeşitli coğrafyalarında yapılan ağız araştırmaları daha da önemlidir. Türk dilinin henüz aydınlatılamayan bazı meselelerine çözüm olabileceği düşüncesiyle tezimizde Kazakistan'ın Güney bölgesindeki Kızılorda ve Türkistan vilayetleri arasında yaşayan Kazak Türklerinin ağzını temel aldık. Söz konusu ağız `ses bilgisi`, `şekil bilgisi` ve `söz varlığı` bakımından incelenecek ve standart Kazak Türkçesi'nden farklılıkları ortaya konacaktır. Anahtar Kelimeler: Ağız, Kızılorda ve Türkistan, Fonetik, Morfolojik, Dizin-Sözlük ABSTRACTThe only way we can follow the history of a language, its different grammatical structure and vocabulary is through the dialects. In this way, it becomes possible to identify the historical development periods of languages. The study and documented materials related to the dialects have an important place in the creation of dialect atlases. Documenting the languages and removing their atlases enables comparison of the dialects that continue their lives in distant geographies.In this context, dialect research in various geographies of the Turkish language is even more important. In our thesis, we based on the dialects of Kazakh Turks living between the provinces of Kizilorda and Turkistan in the Southern region of Kazakhstan, with the idea that by means of this thesis, Turkish language might find a solution to some of the problems that have not yet been clarified. The dialect will be examined in terms of `phonetics`, `morphology` and `vocabulary` and its differences from the standard Kazakh Turkish will be revealed.Keywords: Dialect, Kızılorda and Turkistan, Phonetics, Morphology, Index-Dictionary 805

The scattering rates in the lowest subband in a quantum well are calculated for interface roughness scattering when an electric field is applied perpendicular to the layer plane. It is found that the interface roughness scattering rate increases with increase in the electric field. The electric field changes the interface roughness scattering rates drastically in thick QWs compared with those for the zero-field case. This behaviour in the scattering rate gives a new degree of freedom in regions of interest in device applications.

Analytic expressions are derived to describe the electron mobility and relaxation rate in the rectangular quantum wire experiencing scattering due to alloy disorder. The dependence of electron mobility on the temperature and transverse dimension is numerically evaluated and it is found that the mobility increases continuously with temperature, because there is no new intersubband scattering with increase in temperature. It is shown that the alternating increase/decrease in the mobility---depending on the transverse dimension of the quantum wire---occurs due to intersubband scattering. It is found that the mobility in a quantum wire is significantly greater than mobility in a quantum well.

A free-carrier absorption theory is given for quantum wells structures in III-V semiconducting materials, for the case when the carriers a scattered by alloy-disorder. It is found that absorption coefficients due to alloy-disorder and to phonons are of the same order. Results are shown that the absorption coefficient decreases with increasing photon frequency and increases with increasing temperature. It is also shown that the absorption coefficient increases with decreasing layer thickness. We also found that absorption in quantum wells structures is enhanced by going to quantum wells of smaller thickness over its value in the bulk III-V semiconducting materials.

ÖZET Günümüzde turizm sürekli gelişme göstermektedir. Turizmin gelişmesi turistik tüketicilerin yapılarında da değişikliklere neden olmaktadır. Bu değişen turistik talebi tatmin etmek ürün çeşitlendirmesini zorunlu kılmaktadır. Turistik ürün çeşitlenmesi, değişen turistik tüketicilerin istek ve ihtiyaçlannı tatmin etmede en iyi ürünü tercih etmelerine imkan vermektedir. Ürün çeşitlendirmesi, ülkelerin veya işletmelerin pazar paylannı koruması, geliştirmesi ve rekabet edebilmesi açısından önemlidir. Kış turizmi, turistlerin değişen istek ve ihtiyaçlarına cevap vermek için gelişen turizm çeşitlerinden birisidir. Kış turizmi turistik ürünleri, turistlere temiz dağ havasından yararlanma, doğa ile yakınlaşma, sportif faaliyetlere katılarak fiziki ve manevi açıdan daha sağlıklı olma gibi imkanları sunmaktadır. Dağlık bölgelerin insan sağlığı üzerindeki yararlan ve kış sporlarının da insanlara verdiği heyecan günümüzde kış turizmini kitle turizm haline getirmiştir. Kış turizminin ülke veya bölge ekonomilerine sağladığı yararlar, kış turizm merkezlerinin önemini attırmaktadır. Kış turizm merkezlerinin geliştirildiği orta yükseklikteki dağlık bölgeler bütün yıl çekiciliklerini sürdürmekte ve kış turizminin geliştirildiği dağlık bölgeler turizm faaliyetlerini bütün yıla yayma politikalannı elde etmektedirler. Kazakistan'daki Çimbulak - Medeu kış turizm merkezi turistlerin istek ve ihtiyaçlarına cevap vermeye çalışan kış turizm merkezlerinden birisidir. Çimbulak kayak merkezi hızlı iniş ve slalom açısından Avrupa'nın en iyi on pisti arasına girmektedir. Medeu buz pateni ise, dünyada, dağdaki açık hava buz pateni arasındaki en iyilerindendir. Çimbulak - Medeu kış turizm merkezinin geliştirilmesi ülke turizmindeki turistik ürünlerin çeşitlendirilmesi açısından ve turizmin sağladığı yararlardan faydalanma açısından önemi büyüktür. Arz verilerinin analizi sonucunda, ülkedeki kış turizm potansiyelinin geliştirilmeye açık olduğu ve bu potansiyelin bölgesel ve uluslar arası tanıtılmasının gerekliliği ortaya çıkmıştır. ABSTRACT Tourism has been developing steadly through the years. The development of tourism causes changes in the structures of the tourists as well. Satisfying this changing touristic demand requires product differentiation. Touristic product differentiation enables changing touristic consumers to satisfy their desires and needs by prefering the best product Product differentiation is important from the points of view such as ; competition, maintaining and developing market share of countries or enterprises. Winter tourism is one of the tourism types, developed to respond to the changing desires and needs of tourists. Winter tourism related products provide some benefits to the tourists such as fresh mountain air, getting closer to the nature, keeping fit and healthy physically and psychologically by participating in sporting activities. Utilities of mountain regions on human health and excitement created by winter sports caused winter tourism to became a mass tourism type. Benefits provided by winter tourism to the national and regional economies help increasing the importance of winter tourism centers. Mountain regions of midheight where winter tourism centers are developed remains attractive all around the year. Mountain regions where winter tourism is developed concentrates on policies of spreading touristic activities to the whole year. Chimbulak - Medeu winter tourism center in Kazakhstan is one of the winter tourism centers trying to respond expectations and needs of tourists. Chimbulak ski center is among the ten best ski tracks of Europe concerning the fast descent and slalom criteria. Medeu ice skating is one of the best open air mountain ice skating in the world. After analysing supply side it is understood that winter tourism potential may be developed futher in the country and that the promotion of this potential in regional and international levels is a must. VI 151