Search

Ortaklıklarda yetenek aktarımı sadece teknolojik ve elle tutulabilir türden makine ve benzerleri ile değil, daha yoğun olarak sorun çözme, sistem geliştirme stratejileri gibi düşünsel yöntemlerle olmaktadır. Bu bağlamda çalışma; yeteneklerin, bir başka deyişle ana unsuru olan açık bilgi ve örtük bilginin, hangi yol ve yöntemlerle aktarıldığına dair keşfedici bir araştırmadır. Bu çalışma ile yabancı sermayeli ortakların kendi ülkelerinden getirdikleri teknoloji veya stratejilerini yerinde üretim, ithalat, doğrudan yatırım vb. hangi yöntemlerle uyguladıkları; yetenek transferinin hangi metotlarla aktarıldığı; yabancı işletmeler ile yapılan ortak girişimler sonucunda patent, faydalı model, ihracat, bilgi, teknoloji transferi vb. açıdan sağlanan faydalar incelenmiştir. Çalışma, Türkiye'de 12 ilde faaliyet gösteren 58 yabancı sermayeli ortak girişimli işletmelerde çalışan personellere, e-posta veya iş ağı (Linkedin) yoluyla anket çalışması gönderilerek gerçekleştirilmiştir. Anket çalışması, açık uçlu ve çoktan seçmeli sorulardan oluşmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre, yabancı sermayeli ortak girişimli işletmelerde teknolojik uzmanlığın yöntemsel uzmanlıktan daha çok aktarıldığı, yapılan bu ortaklıklar sonucunda ihracatta artış kaydedildiği ve özellikle patent, faydalı model gibi belge başvurularının arttığı gözlemlenmiştir. Ortaklığın esas amaçları incelendiğinde, yerli ortağın yabancı ortağın bilgi, tecrübe vb. avantajlarından faydalanmak ve teknolojik kaynak, yenilikçi ürün ve güçlü yönler kazanmak hedefinde olduğu görülmüştür. Ortaklıklarda, kaynak maliyetlerinin düşürülmesi amacının ise minimum düzeyde benimsendiği görülmüştür. Yabancı ortaklığın aktardığı yetkinlikler ile ilgili analize göre; pazar boyutu yerelden uluslararası/globale genişledikçe yetkinlik aktarımının devam ettiği fakat örgütün büyümesi ile beraber göreceli olarak azaldığı; pazar boyutunun ise uluslararası/global seviyeye ulaştığında işletmelerin kendilerine bilgi kattığı; bilgiyi transfer etmek yerine sadece bilgiyi kullandığı anlaşılmaktadır. Ortak girişimlerde yabancı yöneticilerin ürün ve/veya hizmet ile ilgili teknik bilgi ve gelecek hedefler ile ilgili stratejik hedefleri paylaşmadığı, aktarmadığı ya da gizlediği katılımcılar tarafından belirtilmiştir. Yetenek transferi metotları açısından incelendiğinde, işletmelerin Rastlantısal oda sohbetleri, kahve molaları gibi informel transfer metotlarını daha çok tercih ettikleri görülmüştür. İlerleyen süreçte ortak girişimlerde işletmelerin açık erişim kaynaklarını da kullanmaları yetenek transferi sürecinde örtük bilginin açığa çıkmasını kolaylaştıracağı öngörülmüştür. Üniversite-Sanayi İşbirliği doğrultusunda yapılacak detaylı çalışmalar sonucunda ortak girişimli işbirliklerin başarısını geliştirecek metot haritasının oluşturulması, hem mevcut ortak girişimli işletmelere hem de yabancı işletmeler ile işbirlikleri kurmayı hedefleyen işletmelere bir rehber olacağı değerlendirilmektedir. Talent transfer in partnerships is not only possible through technological or concrete machinery and similar tools but mostly by means of intellectual methods such as problem-solving and system developing strategies. In this context, this is an exploratory research in terms of explaining in what ways and methods talents, in other words, explicit knowledge and tacit knowledge are transferred. In this study, the methods of applying the technology or strategies (on-site production, import, direct investment, etc.) brought by the foreign capital partners from their own countries were examined. In addition, the methods of talent transfer were examined and are measured in terms of the benefits like patents, utility models, exportation, knowledge, technology transfer, etc., that emerged as a result of joint ventures with foreign businesses. The study is conducted by sending surveys via mails or network (LinkedIn) to employees working in 58 joint venture businesses carrying out activities in 12 provinces of Turkey. The survey consists of open-ended and multiple-choice questions. The results of the survey have shown that technological expertise is transferred more than the methodical one in the joint venture businesses with foreign capital, the exportation has increased as a result of these partnerships and especially applications for patent and utility models have augmented. When the main objectives of the partnership are examined, it is seen that the local partner aims to benefit from the knowledge, experience, etc. advantages of the foreign partner and aims to acquire the technological resources, innovative products and strengths of the foreign partner. In the partnerships, it is seen that the aim of reducing resource costs was adopted to a minimum. According to the analysis of the competencies transferred by the foreign partnership; as the market size expands from local to international/global level, it is observed that competence transfer continues but decreases with the growth of the organization. On the other hand, when the market size reaches the international/global level, the companies absorb information; they use the information only, instead of transferring it. It was stated by participants that in joint ventures foreign managers hide, do not share or transmit the technical knowledge and strategic objectives related to the future targets of the product and/or service. In terms of talent transfer methods, it is seen that the enterprises prefer informal transfer methods such as random conversations and coffee breaks. It is envisaged that the use of open access resources by enterprises in joint ventures will facilitate the disclosure of tacit knowledge during the talent transfer process. As a result of detailed studies that will be conducted in line with the University-Industry Collaboration, the creation of a method map, that will improve the success of joint ventures, is considered to be a guide for both existing joint ventures and enterprises aiming to establish collaborations with foreign enterprises. 178

21.yüzyılda dünya önemli ekonomik değişimlerden geçmektedir. Ekonomik düzenin en önemli parçası olan ve mal/ hizmet üretmek için kurulan şirketler bu değişimlerden etkilenerek büyümekte, el değiştirmekte veya yok olmaktadır. Şirketler büyüme isteklerini kendi imkânlarıyla gerçekleştirebilecekleri gibi dış kaynak kullanarak veya ortaklığa giderek yapabilmektedirler. Ömrü yüzyılı geçen şirketlere bakıldığında birçoğunun birkaç kuşak sonra el değiştirdiği, şirkete yeni ortakların katıldığı ya da borsaya açıldığı gözlenmektedir. Ekonomiler için şirketlerin ömrünün uzun olması ve büyümeleri önemlidir. Şirket sahipleri başka şirketlerle yaptıkları ortaklıklarda şirketin kontrolündekihaklarından bir kısmını kaybetmeyi göz önüne alırken finansal ve yönetimsel olarak güçlüve pazarda daha etkili bir şirket oluşturmayı amaçlarlar. Birleşme ve satın almaların her iki tarafın ortaklarının beklentilerine ve ülke ekonomisine getireceği yararlar ekonomist ve akademisyenlerin ilgisini çekmektedir. Yapılan çalışmalarda, birleşme ve satın almalar her yönüyle ele alınmakta, ülkenin politik ve ekonomik koşulları, düzenleyici hükümetkararlarının etkileri, dış politika ve ekonomik ortam, uluslararası sermayenin ülkeye olanilgisi üzerinde durulmaktadır.Bu çalışmada, önce birleşmelerin dünyadaki ve Türkiye'deki tarihi gelişimi incelenerek birleşmeleri tetikleyen faktörler ve çeşitli birleşmeler üzerinde durulmuştur. Farklı nedenlerle yapılan birleşmelerin farklı birleşme seçenekleriyle çok fazla kombinasyon yaratması banka birleşme ve satın almalarının yaratacağı karlılığı (veya zararını değerlendirmenin zorlu bir iş olduğunu göstermiştir. Dünyada ve Türkiye'de yapılan önemli birleşmelerden, birleşme öncesi ve sonrası performans verileri araştırılarak verileri bulunan bankalar üzerinde çalışılmıştır. Türkiye'nin ve diğer ülkelerin ekonomik yapıları, coğrafyaları, ekonomik krizleri, hükümet kararları birleşmeler üzerinde etkili olduğundan bankaların birleşme öncesi ve sonrası performanslarına bakılırken bu faktörler de göz önüne alınmıştır. Değerlendirmelerde işin içine çok parametrenin ve değişkenin girmesi, veri çokluğu gibi nedenler anlamlı ve güvenilir sonuçlar çıkarmayı zorlaştırmıştır.Özellikle, 2010 yılı sonrası birleşmelerine ışık tutması bakımından son 30 yılda yerli ve yabancı bankaların yaptıkları önemli banka birleşme ve satın almaları incelenerek bankaların karlığına katkıları araştırılmıştır. Yabancı bankaların bir ülkenin bankacılık sistemine girmesinin o ülke bankacılığına etkisi üzerinde durulmuştur. Çalışmanın kapsamıbirleşmelerin bankanın karlılığına etkisini araştırmak olduğundan karlılık göstergelerinebakılmıştır. Genel kabul görmüş performans rasyoları kullanılmıştır. Birleşme öncesi ve sonrası ülkenin siyasal ve ekonomik koşulları, birleşme gerekçeleri çok çeşitlilik gösterdiğinden, hatta ülkeden ülkeye, zamana göre farklılık gösterdiğinden her bir durumukendi özel koşullarıyla değerlendirmek zorluğu ile karşılaşılmıştır. Bunun için, dünyadaki ve Türkiye'deki önemli bankaların bir kısmının internet siteleri ve medya duyuruları gözdengeçirilmiştir. TBB ve ilgili bankaların finansal tablolarına ve sınırlı denetim raporlarındaki verilerine bakılmıştır. Büyük denetim firmalarının düzenli raporlarının yanı sıra, ECB ve FED raporları incelenerek notlar alınmıştır. Konu ile ilgili erişilebilen yerli ve yabancı tezler de incelenmiştir.Çalışmanın araştırma safhası tamamlandıktan sonra ise önce yurt dışındaki birleşmelerin, sonra da Türkiye'deki altı banka birleşmesinin yıllık bilançoları üzerinden bankacılık parametreleri değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, karlılık bakımından yabancı banka birleşmelerinin dünyada farklı sonuçlar verebildiği; ancak Türk bankacılık sektöründe birleşmelerin banka karlılıklarını her şeye rağmen olumlu yönde etkilediği sonucuna varılmıştır. In the 21st century, our world passes through important economic changes. The companies, which are the most important building blocks of the economic order and which are established to produce commodity/ service, are affected by these developments, and grow, change ownership, or disappear. Companies can realise their growing aims either by their own means, using loans, or by making partnership with other companies. When the companies that have lifespan of more than a century are observed, it is seen that most of them have passed into other hands after some generations, and new partners joined to the company or opened to the stock market. For economies it is important that companies have onger ifespan and grow. Company owners aim to create a financially and managerially trong and more effective company in the market by sharing of the managerial power with he new artners. The benefit expectations of the bank owners and the country from mergers and acquisitions (M&As) attract the interest of economists and academicians. In the studiesconducted, M&As are dealt with in every aspect including the political and economic conditions of the country, the effects of regulatory government decisions, foreign policy and economic environment, and the interest of international capital on the country.In this study, as a first step, the M&As are investigated throughout the history tounderstand the triggering factors and types of the M&As in the World and Turkey. The factthat mergers with different reasons create a lot of combinations with different merger options has shown that evaluating the profitability (or loss) of bank M&As is a challenging task. The performance inputs of of the foreign banks abroad and domestic Turkish banks which made M&As were investigated to decide the positive or negative effects of M&As on the profitability of the banks. A detailed study was made on the banks of which financial data were found. The pre and post M&A performances of the banks were evaluated by also considering Turkey's and the related countries' economical and political situations, geographies, and economical crises, govermental decrees that have influence on the M&As. There are many parameters and variables, and big data which makes the problem difficult in order to get meaningful and reliable results from studies.In particular, some of the major M&As of the domestic and foreign banks in the last 30 years have been examined in order to light on the mergers after 2010s and their contribution to the profitability of banks has been investigated. The impact of the entering of foreign banks into the banking system of a country was focused on. As the scope of the study was to investigate the effects of M&As on the profitability of the banks, the profitability ratios were examined. Generally accepted performance ratios were used. However, it was a challenging task to find the exact data for the relevant years of the banks used to calculate such ratios. In addition, since the pre and post M&A country conditions vary widely, and the merger reasons differ even from country to country and from time to time, it is faced with the difficulty of assessing each merger under its specific circumstances. For this purpose, internet sites of some major banks in the World and Turkey, and the related media announcements were searched and examined. TBB internet site, the unconsolidated financial tables and limited audit reports of the related banks were studied. The regular reports of the big audit companies (BigFour), ECB and FED were read and some notes were taken. In addition, some related domestic and foreign theses were examined.After completion of the research phase of the study, firstly foreign bank M&As, thensix bank mergers in Turkey were evaluated to decide on the profitability of the banks afterM&As. As a result, the profitability of the banks after M&As could yield different results in the world; however, it is concluded that mergers in Turkey have positively affected in spite of everything. 126

İş ortaklıkları, yapı itibariyle ortak girişimin –bilinen yaygın adı ile `Joint Venture`ların- sözleşmeye dayalı özel bir türüdür. Ticari hayatımızda gitgide yaygınlaşan ve özellikle günümüzde büyük çaplı devlet projelerinde ve yapı sektöründe karşılaşmakta olduğumuz iş ortaklıkları, hem hukuki niteliği hem de vergilendirme esasları açısından özel bir konumda yer almaktadır.İş ortaklıkları, Kurumlar Vergisi Kanunu'nda kurumlar arasında sayılmış ve ekonomik ve hukuksal yönden bağımsız birden fazla gerçek veya tüzel kişinin belirli bir işin ifasını iş sahibine karşı her biri işin tamamından sorumlu olmak üzere üstlenerek gerçekleştirmek amacıyla bir sözleşme ilişkisi çerçevesinde bir araya gelmeleriyle oluşan bir ortaklık yapısıdır. İş ortaklığının karakteristik vasfı, ortakların iş sahibine karşı işin tamamından sorumlu olmayı üstlenmeleri ve geçici nitelikte olmalarıdır. Ayrıca tüzel kişilikleri bulunmadığından dolayı hukuken adi ortaklık statüsündelerdir. İş ortaklıkları, kolayca kurulabilmesi ve geçici nitelikte ortaklıklar olması nedeniyle tercih edilmektedir. Kurumlar vergisi mükellefiyetlerinin ihtiyari oluşu nedeniyle dilendiği takdirde adi ortaklık olarak da vergilendirilebiliyor olmalarından dolayı, bir işin ifası için bir araya gelen teşebbüslerin ayrı bir tüzel kişilik meydana getirmeden de ortaklık kurmasına olanak sağlamaktadır. Kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis eden iş ortaklıklarının kazançları, iş ortaklığı nezdinde kurumlar vergisi esaslarına göre vergilendirilip, hesapların ayrı tutulması nedeniyle kontrol ve denetim imkânı da sunması nedeniyle avantajlar sunsa da iş ortaklığının zarar etmesi halinde ortakların bu zararı mahsup edemiyor oluşu dezavantaj yaratmaktadır. Nitekim adi ortaklıkların vergilendirilmelerinde, ortaklığın zarar etmesi halinde ortakların bu zararı mahsup etmesi mümkündür.İşbu tez çalışması ile vergi hukuku anlamında özel bir konumda bulunan iş ortaklıklarının özellikleri, hukuki yapısı, neden tercih edildiği, iş ortaklıklarının vergi mükellefiyeti, kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edilmesinin avantajları ve dezavantajları ile iş ortaklıklarına ilişkin uygulamada karşılaşılan sorunlar ele alınmaktadır. Business partnerships can be categorized under contractual joint ventures, pursuant to their legal characteristics. Becoming widespread in our commercial life and encountered particularly in major public construction projects, business partnerships have a particular position in terms of taxation.Business partnerships are defined as a partnership established by more than one real person or legal entity economically and legally independent from each other in scope of a contract in order to perform a certain construction work, each partner being liable for the whole work to the employer. Business partnerships are classified as ordinary partnerships since they have no legal personality. Characteristic difference of the business partnership is that each partner undertakes the whole work to the employer.Business partnerships are preferable since they can be established practically and they are temporary partnerships. The enterprises that come together to conduct a business may prefer business partnerships despite establishing a company with a legal entity, since corporate tax liability of business partnerships is optional, and they can be taxed as an ordinary partnership. Although being taxed in accordance with the corporate tax principles, providing control and audit opportunities since the accounts of the partnership are being kept separately are advantages of establishing corporate tax liability, there is a disadvantage that the partners cannot write off the loss in case the business partnership makes a loss. As a matter of fact, in the taxation of ordinary partnerships, it is possible for the partners to write off the loss if the partnership makes a loss.This study first discusses the legal structure and tax liabilities of business partnerships, analyses the advantages and disadvantages of business partnerships as being a corporate tax payer, subsequently examines the problems that occurs in practice. 121

Karşılaştırmalı Hukuk'ta ve Türk Hukuku'nda Joint Venture başlıklı bu yüksek lisans tezi üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm joint venture kavramına dair bir tanımlama ve kavramsal çerçevenin çizilmesine ayrılmıştır. Yine aynı bölümde joint venture ilişkisinin hukuki niteliği, türleri ve ortakların hak ve yükümlülükleri, joint venture'ın diğer benzer kurumlarla olan benzerlik ve farkları da ele alınan hususlar arasında yer almaktadır. Çalışmanın ikinci bölümü karşılaştırmalı hukuk çerçevesinde joint venture kavramının temel prensiplerinin incelenmesine ayrılmıştır. Bu bölümde ABD ve Rusya Federasyonu hukukları başta olmak üzere, Birleşik Krallık, Çin, Fransa, Japonya, Almanya, Fransa ve Kanada hukuklarında da joint venture kurumunun hukuki niteliğinin ana hatlarına değinilmiştir.Son olarak çalışmanın üçüncü bölümünde ise Türk uygulaması ve hukukunda joint venture ortaklıkları ele alınmaktadır. Türkiye'de joint venture uygulamaları son 30 yıldır artan bir sıklıkla gözlenmektedir. Özellikle köprü, baraj ve otoyol gibi dev kapsamlı projeler joint venture ilişkileriyle yürütülmektedir. Üçüncü bölümde Türk hukukunda joint venture ilişkileri, Türk Ticaret Kanunu (TTK), Türk Borçlar Kanunu (TBK), Kurumlar Vergisi Kanunu ve Rekabet Hukuku çerçevesinde ele alınmıştır. Bu yasal çerçeve kapsamında, joint venture'ın kuruluşu, ortakların hak ve yükümlülükleri, ortaklığın idaresi ve temsili, joint venture'ın tasfiyesi ve olası uyuşmazlıkların çözümü hususları incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Joint venture, adi ortaklık, iş ortaklığı, konsorsiyum, This LLM thesis entitled the Legal Status of Joint Ventures in Turkey and Comparative Law. Law consists of three parts. The first part is devoted to a definition and conceptual framework for the concept of joint venture. The same section also includes the legal nature of the joint venture relationship, the types and rights and obligations of the partners, and the similarities and differences of the joint venture with other similar institutions. The second part of the study is devoted to examining the concept of joint venture in the context of comparative law. In this section, the legal aspects of the joint venture institution are mentioned in the United Kingdom, China, France, Japan, Germany, France and Canadian laws; but mainly and particularly, in the US and Russian Federation.Finally, in the third part of the study, joint venture partnerships are discussed in Turkish practice and law. Joint venture in Turkey has been observed with an increasing frequency in the last 30 years. The giant projects like bridges, dams and motorways are carried out by means of joint ventures. In the third chapter, joint venture relations in Turkish law are dealt with under the Turkish Commercial Code (TTK), Turkish Obligations Law (TBK), Institutional Tax Law and Competition Law. Under this legal framework, the establishment of the joint venture, the rights and obligations of the partners, the administration and representation of the partnership, the liquidation of the joint venture and the resolution of possible disputes have been examined. Key words: Joint venture, ordinary patnership, consortium, businness partnership 152

Uygulamada en sık karşılaşılan sermaye şirketi olan limited şirkette, şirket yapısının ve ortak ile şirket arasındaki ilişkinin incelenmesi ve ortaya konulabilmesi ortağın şirkete karşı yüklendiği kanuni ve sözleşmesel yükümlülüklerin aydınlatılması suretiyle mümkün olabilecektir. 6102 sayılı kanun incelendiğinde limited şirket ortağının kanuni ve asli edim borcu olarak karşımıza `sermaye koyma borcu` çıkmaktadır. Bu asli borcun dışında konusu sadece bir miktar para olarak kararlaştırılabilen `ek ödeme yükümlülükleri` ya da yapma, yapmama, getirme gibi çeşitli edim yükümleri ile kararlaştırılabilecek `yan edim yükümlülükleri` de şirket sözleşmesi ile kararlaştırılarak ortağın yükümlülüğü genişletilebilecektir (TTK m. 603-607). 6102 sayılı kanunun limited şirket ortağı için öngördüğü bir diğer borç da `bağlılık yükümlülüğü ve rekabet yasağıdır` (TTK m. 613). Kanun koyucu uygulama ve öğretide genel olarak kabul gören bu yükümlülüğü düzenleyerek beklenti ve gerekliliğe cevap vermiştir. Çalışmada ortağın sözü edilen borçları sırasıyla yarı birer bölüm olarak incelenmeye çalışılacaktır.Anahtar Kelimeler: ticaret şirketi, sermaye şirketi, limited şirket, sermaye koyma borcu, ek ödemeler, yan edimler, bağlılık yükümlülüğü, rekabet etmeme, sır saklama. Limited companies are the most preferred type of company in practice. The debt and obligations of the partners must be examined in order to understand the structure of this company. Significant changes were made in the debts and obligations of the partners Law No. 6102. In this study; the debt and liabilities of the partner will be examined in the separate sections. In the first part, the creation of a limited company's capital and the partner's obligation to bring in capital according to the company agreement will be examined. Bring in capital is the most significant debt of the partners. After this main debt in the second part of the study, additional payment and supplemental performance obligations will be trying to be expressed. In the last part of the study will be examined the duty of loyalty and the prohibition of competition.Keywords: limited company, main capital of the company, debt and obligations, additional payments, supplemental performance, the duty of loyalty, prohibition of competition. 191

Küreselleşme ve teknolojik gelişmelerin etkisiyle insanoğlunun ihtiyaçları da artmaya başlamıştır. Bu bağlamda, temel amacı topluma hizmet sunmak olan devletler, kamu kaynaklarının da yetersiz olması nedeniyle yeni finansman yolları aramaya yönelmişlerdir. Böylece çoğu ülkede, kamu kesimi özellikle büyük altyapı yatırımlarını gerçekleştirmek için özel sektörle iş birliği yapmaya başlamıştır. Kamu özel ortaklıkları ismi verilen bu model son yıllarda dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaygın bir şekilde uygulanmaya başlamıştır. Bu çalışma ile kamu özel ortaklığı modeli teorik ve uygulama kısmıyla anlatılmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede seçilmiş bazı Avrupa Birliği ülkelerinde ve Türkiye'de modele ilişkin örnek projelere yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler : Kamu Özel Ortaklıkları, Ulaştırma Sektörü The needs of human beings have begun to increase with the impact of globalization and technological developments. In this context, the states whose main purpose is to provide public services have been searching aimed at finding new ways due to inadequate public resources. Thus, in most countries, public sector has begun to cooperate with private sector especially to build large infrastructure investments. This model is called Public Private Partnerships, which has been begun to implement widely in our country as in the World recent years. This study has been attempted to discuss with theoretical and application parts. In this framework, samples of models in some selected European Union countries and Turkey are included.ywords : Public Private Partneships,Transportation Sector 262

İşletmeler ellerindeki likidite fazlasını diğer işletmelerde değerlendirerek gelir elde edebilirler. İşletme diğer işletmeye borç vererek veya öz kaynağına katkıda bulunarak diğer işletmeye yatırım yapar. Verdiği borç karşılığında faiz geliri, diğer işletmenin öz kaynağına yaptığı katkı karşılığında ise temettü, yönetime katılma ve değer artışlarından gelir elde etmeyi bekler. Diğer işletmelere yapılan yatırımların sınıflandırılması, kayıtlarda izlenmesi ve değerlemesinde yatırımı yapan işletmenin bu yatırımı elinde tutmayı düşündüğü zaman, yatırım yapılan işletme üzerindeki kontrol gücü veya önemli etkisinin bulunması gibi konular önemlidir. Yatırım yapan işletme kısa vadeli, spekülatif, amaçlarla bu yatırımı yapmışsa, bu bir finansal varlıktır, TMS 32, TMS 39 veya TFRS 9 ve TFRS 7 standartları çerçevesinde sınıflanır, kayıtlanır, değerlenir, sunumu ve açıklamaları yapılır. İşletmenin diğer işletmenin öz kaynağına uzun vadeli yatırım yapıp bundan temettü, yönetime katılma ve değer artışı kazançları bekliyorsa bu durumda işletme üzerinden kontrol gücü veya önemli etkisinin varlığı önemlidir. İşletmenin yatırım yaptığı işletme üzerinde kontrol gücü varsa, bu bir bağlı ortaklılıktır ve TFRS 3, TFRS 10 TFRS 12 (düzenleyici tarafından gerekli görülüyorsa TMS 27) standartları doğrultusunda sınıflanır, kayıtlanır, değerlenir, sunumu ve açıklamaları yapılır. Diğer taraftan diğer işletme üzerinde önemli etki varsa bu iştirak veya iş ortaklığıdır. TMS 28, TFRS 11 ve TFRS 12 standartları doğrultusunda sınıflanır, kayıtlanır, değerlenir, sunumu ve açıklamaları yapılır. İşletmelere yapılan yatırımlar çok kapsamlı olduğundan çalışmamızda sadece iştirak ve iş ortaklıkların yapılan yatırımların Türkiye Muhasebe /Finansal Raporlama Standartları doğrultusunda sınıflandırılması, kayıtlanması, değerlenmesi ve sunumu konuları ele alınmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde; konuyu açıklayıcı temel kavramlara değinilmiş, ikinci bölümünde; iştirak ve iş ortaklığı yatırımlarının muhasebeleştirilmesi, finansal tablolarda sunumu ve dipnot açıklamalarına yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise; iştirak ve iş ortaklığı yatırımının MSUGT ve TMS/TFRS uygulamalarını açıklayıcı örneklere yer verilmiştir., Businesses can earn revenue by assessing excess liquidity in other businesses. Business invests in the other businesses by lending to the other business or contributing to the equity . They expect to get the interest income in the case of debt they gave and to get income from dividens , participation in management and value increases in the case of other business's additive to its equity . When the investor thinks he or she will hold the investment within the scope of classification of investments in other businesses , monitoring and valuation in records ; Matters such as the control power or the presence of significant influence on the invested enterprise are important. If the investor has made this investment for short-term speculative purposes , this is a financial assert and it is classified , recorded , evalued and presented in accordance with TMS 32, TMS 39 or TFRS 9 standarts . If the entity invests in the equity of other entity in a long-term and expects to gain dividens , participation in management and value increase , in this case the control power or the presence of significant influence over the business is important . If the entity has the control over the business in which it invests , this is a partnership and it is classified , recorded , evaluated and presented in accordance with TFRS 3 , TFRS 10 and TFRS 12 standarts ( if it is deemed necessary by the regulator , TMS 27 . On the other hand , if there is significant influence on the other entity , this is an affiliate or partnership . It is classified, recorded , evaluated and presented in accordance with TMS 28 , TFRS 11 or TFRS 12 . Although investments in other businesses are very comprehensive, in this study, only the classification, registration, evaluation and presentation of associates, joint ventures and investments in accordance with TFRS is discussed. In the first part of work, basic explanatory concepts are mentioned. In the second part, accounting for investment in associate and business partnership, presentation in financial statement and footnote explanations are included. In the third part, sample application explaining the transition phase of VUK, TMS/TFRS for subsidiary and business partnership are included.

ÖZETRekabet hukuku düzenlemeleri vak’a hukuku (case law) sisteminde rekabet otoriteleri ve yargı içtihatlarıyla uygulanagelmiştir. Türk Rekabet Hukuku mevzuatı ABD ve mehaz Avrupa Birliği’ne göre oldukça yenidir. Rekabetin Korunması Hakkında 4054 sayılı Kanun 1994’te yürürlüğe girmesine rağmen Rekabet Kurulu 1997’de göreve başlayabilmiştir. Sermaye Piyasası düzenlemelerinde olduğu gibi, rekabet hukukunda da Kurul’a uygulamada ortaya çıkan rekabet ihlallerinin çözümü konusunda geniş yetki tanınmıştır. Kurul bu yetkisini bir taraftan Tebliğ, Klavuz gibi ikincil mevzuat düzenlemeleri yaparak, diğer taraftan re’sen, şikayet ya da başvuru üzerine önaraştırma, soruşturma ve muafiyet tanıma gibi önüne gelen olayda mehaz AB hukuku ile uyumlu kararlar almak suretiyle kullanmaktadır.Rekabet Kurulu’nun rekabet hukukunun süjesi “teşebbüs” ile ilgili uygulamaları işleyen bir rekabet düzeninin tesisi açısından özel önem arzetmektedir. Meslek odaları, birlikler, kamu teşebbüsleri ve münhasır yetkiyi haiz kuruluşlarla ilgili zaman zaman Kurul’un çekingen davrandığı, kamu hizmeti nitelendirmesiyle rekabet ihlaline yol açan bazı uygulamaları Kanun’un kapsamı dışında mütalaa ettiği görülmektedir. Diğer taraftan, olası kanun çatışmasını önlemek amacıyla Ticaret Kanunu’nun şirketler topluluğuna ve acenteliğe ilişkin maddelerine “rekabet düzenlemelerine ilişkin hükümlerin saklı olduğu” ibaresi eklenmelidir.Hakim durumun tespiti açısından, Türkiye’deki bir alıcının aynı veya benzer şartlarla yurtdışındaki teşebbüslere yönelme imkanına sahip olduğu durumda coğrafi Pazar, ülke sınırlarını aşmakta ve ikame edilebilirlik ölçüsünde genişlemektedir.Kanun’da sadece satıcıların hakim durumu düzenlenmiş olup, alıcıların da hakim durumda olabileceği göz ardı edilmiştir. Birlikte hakimlik kavramı Kanun’da açıkça tanımlanmalı ve kaynak metinde yer almayan “başkalarıyla yapacağı anlaşmalar” veya “birlikte davranış” ifadeleri Kanun metninden çıkartılmalıdır.Anahtar Kelimeler: “Rekabet”, “Teşebbüs”, “Teşebbüs Birlikleri”, “Acente”, “Ortak Girişim”, “Şirketler Topluluğu/Konzern”, “Kamu Teşebbüsleri”, “Hakim Durum”.ZUSAMMENFASSUNG Die Vorschriften des Wettbewerbsrechts haben sich durch Fallrecht (case law) seitens der Institutionen des Wettbewerbs und der Rechtsprechung der Gerichte herausgebildet. Die Gesetzgebung des Türkischen Wettbewerbsrechts ist im Vergleich zur US-Amerikanischen und europäischen Rechtsordnung noch sehr neu. So nahm der Wettbewerbsrat seine Tätigkeit erst im Jahre 1997 auf, obwohl das entsprechende Gesetz Nr. 4054 zum Schutz des Wettbewerbs bereits im Jahre 1994 Inkraft trat.Vergleichbar den Vorschriften des Kapitalmarkts wurden auch im Wettbewerbsrecht dem Rat umfangreiche Befugnisse eingeräumt, um die in der Praxis auftauchenden Wettbewerbsverstöße zu regeln. Der Rat hat diese Befugnisse genutzt, um einerseits Vorschriften unterhalb des Gesetzes wie Satzungen und Anordnungen zu erlassen, andererseits in konkreten Fällen EU-Rechtskonform von Amts wegen, auf eine Beschwerde oder auf Antrag hin Ermittlungen und Nachforschungen anzustellen und Freistellung auszustellen.Für die Etablierung einer funktionierenden Wettbewerbsordnung ist die Praxis des Wettbewerbsrats im Hinblick auf Unternehmen, die den Regelungsgegenstand des Wettbewerbsrechts darstellen, von besonderer Bedeutung. Man kann feststellen, dass die zurückhaltende Anwendung des Wettbewerbsrechts seitens des Rats gegenüber Berufskammern, Vereinigungen, juristische Personen des öffentlichen Rechts und ausschließliche Befugnisse innehabende Institutionen mit der Begründung, dass der öffentliche Dienst tangiert ist, zu Verletzung des Wettbewerbs führt, weil das Gesetz nicht zur Anwendung kommt. Auf der anderen Seite muss, um Konflikte der Gesetze zu vermeiden, im türkischen Handelsgesetzbuch bei den Regelungen über Vereinigungen von Unternehmen/Joint Venture und Agenturen ergänzt werden, dass die Bestimmungen des Wettbewerbsrecht vorbehalten bleiben.Für die Feststellung der marktbeherrschenden Stellung kommt es darauf an, ob sich ein Käufer aus der Türkei zu gleichen oder ähnlichen Bedingungen an Unternehmen im Ausland wenden können, da dann der geografische Markt die nationalen Grenzen überwindet und das Maß der Substituierbarkeit vergrößert wird. Im Gesetz ist nur die marktbeherrschende Stellung der Verkäufer geregelt, ohne zu beachten, dass auch die Käufer eine solche Stellung innehaben können. Der Begriff der “gemeinsamen beherrschenden Stellung” muss im Gesetz definiert werden und die in der Vorlage nicht vorkommenden Begriffe “mit anderen zu schließende Vereinbarungen” oder “gemeinsame Vorgehensweise” müssen aus dem Wortlaut des Gesetzes gestrichen werden. Schlüsselwörter: “Wettbewerb”, “Unternehmen”, “Vereinigungen von Unternehmen”, “Agenturen”,“Joint-Venture”, “Konzern”, “Öffentlich-Rechtliche Gesellschaften”, “Marktbeherrschung”.

İnşaat endüstrisi hem dünyada hem de Türkiye'de proje bazlı yönetilmektedir. Endüstri, çok sayıda aktörün varlığıyla bölünmüş, hasmane ilişkilerin yaygın olduğu, tasarım ve üretimin entegrasyonun kısıtlı olduğu, ürün ve hizmet alımlarında düşük maliyetin öncelikli tercih edildiği yapısıyla bilinmektedir. Endüstrinin geneline yayılmış olan düşük maliyet baskısı, ana yüklenici ile ilişkide olduğu alt yüklenici ve tedarikçilerinin aynı amaçlar için işbirliği içinde çalışmasının önünde engel teşkil etmektedir. Üretim endüstrisinde kullanılan tedarik zinciri yönetimi gibi birçok başarılı uygulamanın inşaat endüstrisinin geneline adapte edilmediği birçok araştırmacı tarafından aktarılmaktadır. Yine endüstri lojistik operasyonlara yeterli önemi vermemesi ve bu operasyonları verimsiz yönetmesiyle bilinmektedir.Bu çalışmanın amaçları; inşaat sektöründe lojistik yeteneklerin tespit edilebilmesi için bir ölçek geliştirmek; lojistik yeteneklerin ve iş ortaklıkların inşaat tedarik zinciri performansına etkilerini tespit etmeye çalışmaktır. Bunun için Türkiye genelinde ulusal ve uluslararası ölçekte proje geliştiren 181 adet ana yüklenici konumunda inşaat firması ile anket çalışması yapılmıştır. Bahsekonu firmaların orta ve üst düzey yöneticileri aracılığı ile yapılan anketlere faktör analizi ve yapısal eşitlik modellemesi ile yapılan analizler sonucunda çeşitli bulgulara ulaşılmıştır. Lojistik yeteneklerin iş ortaklıkları ve tedarik zinciri performansı arasındaki tam aracılık etkisinin ortaya konması çalışmanın önemli bulgularından biri olarak görülmektedir.Anahtar Kelimeler : Ortaklklar, naat Tedarik Zinciri Performans, Lojistik Yetenekler,Yapsal Eitlik Modeli Construction industry is managed project based both in the world and in Turkey. The industry is known with its fragmented nature with several actors. Adversarial relationships are common, integration between design and construction phases is limited and low cost is main procurement strategy for product and services. Industry-common low cost pressure is an obstacle for main contractors to collaborate with subcontractors and suppliers to achive common objectives. Constuction industry is well known by its inefficient administraton of logistics operations as several researchers have been cited that good practices applied in manufacturing industry such as supply chain management has not commonly adapted by construction industry. The objectives of this study are; developing a scale to determine and measure logistics capabilities in the industry, trying to determine the effects of the logistics capabilities and the partnerships between main contractors and subcontractors to the construction supply chain performance. In order to complete this study the survey is done with 181 different main contractor companies and it is completed with the mid level and senior managers of those companies and a group of indications have been found. One of the main finding of the study is obtaining full mediation effect of logistics capabilities between partnership and construction supply chain performance relationship, which is analysed by factor analysis and structural equation modeling.Keywords : Partnerships, Construction Supply Chain Performance, Logistic Capabilities,Structural Equation Modelling. 172

Türk hukuk sisteminde tüzel kişiliği olmayan ortaklıklara genel olarak adi ortaklık hükümleri uygulandığı için bu çalışmada öncelikli olarak adi ortaklık tanımına ve unsurlarına yer verilmiştir. Daha sonra Anglo Sakson ülkelerindeki (ABD ve İngiltere'deki) ve Kıta Avrupası ülkelerindeki (Almanya ve İsviçre'deki) tüzel kişiliği olmayan ortaklıklar ve bu ortaklıklarda geçerli olan yönetim üzerinde durulmuştur. Nitekim ABD'de son yıllarda yapılan mevzuat değişiklikleri ve bu mevzuat değişikliklerini takiben uygulamada ortaya çıkan gelişmeler, tüzel kişiliği olmayan ortaklıkların mevzuatı açısından oldukça durağan olan Türk Hukuku açısından da yol gösterici olabilecek niteliktedir. Türk hukukunda tüzel kişiliği olmayan ortaklıkların yönetimi, çeşitli uyuşmazlıklara konu olabilmektedir. Ancak Türk hukukunda bu konularla ilgili kanunda (6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu) getirilen düzenlemeler, uyuşmazlıkları çözme açısından yeterli ayrıntıya yer vermemektedir. Bu nedenle ilmi ve kazai içtihatlar ile yabancı hukuk uygulamaları uyuşmazlıkların çözümü açısından oldukça önemlidir. Bu çalışmada `Tüzel Kişiliği Olmayan Ortaklıklarda Yönetim` konusu üç bölüm altında incelenmiştir. Birinci bölümde tüzel kişiliği olmayan ortaklıklar için uygulama alanı bulan adi ortaklık, adi ortaklığın unsurları ve tüzel kişilik gibi temel kavramlar üzerinde durulmuştur. Daha sonra Anglo Sakson ülkelerinden İngiltere ve ABD, Kıta Avrupası ülkelerinden Almanya ve İsviçre'deki tüzel kişiliği olmayan ortaklıklar, özellikleri ve yönetimleri açısından incelenmiştir. Tüzel kişiliği olmayan ortaklıklar için getirilen özel hukuki bir mevzuat olmadığından, bu ortaklıklarda adi ortaklıklarla ilgili hükümler uygulama alanı bulmaktadır. Bu nedenle ikinci bölümde, adi ortaklıklarda yönetim ve ortaklararası ilişkiler konusu değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde ise tüzel kişiliği olmayan diğer ortaklıklar, yani joint venture, konzern, konsorsiyum, kartel, gizli ortaklık ve donatma iştiraki kavram olarak ve yönetim açısından incelenmiştir. Yeri geldiğinde de birbirleriyle olan benzerlikleri ve farklılıkları Yargıtay kararlarıyla birlikte değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Tüzel Kişilik, Adi Ortaklık, Yönetim, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu, Joint Venture, Konsorsiyum, Kartel, Gizli Ortaklık. In this study initially the definition and elements of ordinary partnership were reviewed generally, as in Turkish law system the ordinary partnership rules are applied for partnerships with no legal entity. Furthermore, partnerships and their management in Anglo Saxon countries (USA and the UK) and Europe (Germany and Switzerland) have been assessed. Indeed the recent legislation amendments of the USA and the consequence progress appeared in practice can be guidance for Turkish law which is relatively static in relation to legislations of partnerships. The management of partnerships in Turkish law can be subject to various conflicts. Nevertheless, regulations brought in the related Code (Turkish Code of Obligations No. 6098) do not include sufficient details to solve such conflicts. It is therefore important to understand and study jurisprudence, judicial precedents and foreign law practices in relation to partnerships to be able to settle those conflicts.The subject of `Management of Partnerships` has been analysed in three separate chapters. In the first chapter, the term and elements of ordinary partnership as well as the term of legal entity have been explained and analysed. Then, the nature and management of partnerships have been elucidated according to the UK and the USA as part of the Anglo Saxon countries and also Germany and Switzerland as European countries. The articles of ordinary partnerships in Turkish Code of Obligations No. 6098 are usually applied to partnerships with no legal entity as there is no special legislation for them. Therefore, in the second chapter, the management of ordinary partnerships and relations of partners to each other have been evaluated. In the third chapter, the partnerships with no legal entity namely joint venture, concern, consortium, cartel, secret partnership and association of ship owners have been examined with respect to their definition, and management. Similarities and differences have been highlighted with Supreme Court decisions when needed. Keywords: Legal Entity, Partnership, Management, Turkish Code of Obligations No. 6098, Joint Venture, Consortium, Cartel, Secret Partnership. 141

Türk hukukunda iş ortaklığına ilişkin tek düzenleme, Kurumlar vergisi kanunu ve Kurumlar vergisi kanunu genel tebliğlerinde yer almakta olup, mevcut düzenleme, iş ortaklığının özel bir biçimini içermektedir. Yasal düzenleme gereği iş ortaklıklarının şartları mevcut olsa dahi, ancak ortakların istemi halinde Kurumlar Vergisi mükellefiyetleri tesis ettirilmekte olup, bu konuda ortaklığın mükellefiyet tesisi açısından seçimlik hakları vardır. Türkiyede iş ortaklıkları hukuki mevzuat açısından Borçlar Kanunu'nun adi ortaklıklarla ilgili hükümlerine tabidir. İşin bitimiyle eşzamanlı olarak iş ortaklığının sona ermesi hukuken mümkün değildir, her şeyden önce iş ortaklığının sona erebilmesi için vergisel açıdan tüm yükümlülüklerin eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir.Anahtar Kelimeler: Kurumlar Vergisi, İş Ortaklığı, Şirket. The only editing in Turkish law relating to the partnership business, corporate tax law and corporate tax law contains a special form of general partnership and are located in the available editing tebligleri. According to the legal regulation of partnerships, even if the conditions exist, however, in case of the request of the partners, the corporate tax liability for the facility are being maintained, and in this regard the liability of the part-nership in terms of the facility are entitled elective. Business partnerships legal in our country in terms of legislation relating to partners-hips subject to the provisions of the Law of obligations.Concurrent with the termination of the end of the work is not legally possible partners-hips, first and foremost to the end of a business partnership for tax purposes in full all obligations must be met.Anahtar kelimeler: Corporate Tax, Joint Venture, Company 71

YÖK Tez No: 395625 Yüksek Lisans Son yıllarda inşaat sektöründe meydana gelen gelişmeler sonucu ülkemizde ve dünyada, inşaat firmaları yatırımlarını birbirleri ile işbirliği yaparak gerçekleştirmeye başlamışlardır. Dolayısıyla, joint venture ve konsorsiyum başta olmak üzere, bir çok ortaklık modeli, özellikle büyük yatırımları gerektiren ve yüksek risk barındıran inşaat sektöründe sıklıkla tercih edilmektedir. Bu sayede inşaat firmaları aynı zamanda kendi ülkelerinin dışında faaliyette bulunabilme ve farklı pazarları tanıyıp, buralarda iş yapabilme imkanına da sahip olmaktadır. Yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinde, projelerin finansmanı, uluslararası ihale prosedürleri, yabancı inşaat pazarlarına giriş engellerinin kaldırılması gibi hususlar bu modeller ile aşılabilmektedir. Türkiye'de ve dünyada, gerek inşaat alanında gerekse diğer ticari işlerde, joint venture ve konsorsiyumun bu kadar çok tercih edilmelerinin nedeni kolay kurulabilmeleri ve esnek bir hukuki yapıya sahip olmalarıdır. Değişik hukuk sistemlerine kolayca uyarlanabilen bu modeller, Türk hukuku bakımından Türk Borçlar Kanunu kapsamında adi şirket olarak değerlendirilmektedir. In recent years, as a result of the growth in the construction business, companies started to implement their investments by forming partnerships all over the world. Primarily, joint ventures and consortiums are prefered for the construction projects that require considerable amount of money and the projects carrying high risks. By forming such types of partnerships, construction companies can have a chance to reach new technology and information about different construction markets. Some difficulties in international construction sector like finance of projects, international bidding procedures etc. can be handled by joint ventures and consortiums. Both in the construction and the other commercial sectors, private parties or entities tend to prefer these partnership models because of the convenience of their formation. Joint ventures and consortiums can be adopted to all legal systems. According to the Turkish Code of Obligations, these partnerships are considered as unincorporated companies.

Çalışmamızda öncelikle ticari hükümlerin uygulanma sırası ayrıntılı bir şekilde tespit edilmiştir. Daha sonra, limited ortaklığın temel yapısı başlığı altında, öncelikle limited ortaklığın tarihi gelişiminden ve hukuki yapısından bahsedilmiştir. Tezimizin üçüncü bölümünde, limited ortaklıklarla anonim ortaklıkların ayrıştığı noktalar ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Çalışmamızın son bölümünde ise, limited ortaklıklara uygulanacak anonim ortaklık hükümleri tespit edildikten sonra, bu hükümlerin limited ortaklığın hukuki niteliğiyle bağdaşıp bağdaşmadığı öngörülmeye çalışılmıştır. In our study, firstly the order of the application of commercial provisions has been established in detail. After that, the historical development and the legal structure of the private company is examined under the title of `fundaments of private company`. In the third part of our thesis, the differences between private companies and joint stock companies are examined in detail. In the last part of our thesis, after the provisions of joint stock companies to be applied to private companies are established, it will be examined whether these provisions are harmonious with the legal character of private companies. 215

İnşaat sektörü kendisine bağlı onlarca alt sektörde yapılan üretim ve sağladığı istihdamla tüm dünyada ekonominin lokomotifi haline gelmiştir. İnşaat sektörü hem yurtiçi hem de yurtdışı faaliyetleri sayesinde ülkemizin kalkınmasında son yıllarda önemli bir yere sahiptir. Yıllara sirayet eden inşaat ve onarım işlerinin yapımını üstlenecek müteahhit grupların, farklı ortaklık anlaşmaları içerisinde kurulmaları ve bu anlaşmalardan doğan sorumluluklarının paylaşılması ile vergi ödevlerinin yerine getirilmesine ilişkin konular çalışmalarımızda esas alınarak işlenmiştir. İlk bölümünde, inşaatın temel kavramlarına ve farklı yönlerine yer verilerek inşaatı tanımaya çalışılmış ve genel bilgilendirme yapılmıştır. Devamında, joint venture (iş ortaklıkları) ve bunların farklı türleri, oluşumları ve benzer yönleri değerlendirilmiştir. Son bölümde, ikinci ve üçüncü bölümün doğal sonucu olan vergilendirme rejiminin dönemsellik ilkesi gereğince, nasıl ve ne şekilde yapılması gerektiği konularını özellikli durumları da içinde barından, müşterek genel gider ve amortisman giderlerinin dağıtılmasına yönelik hesaplamalara, ilgili Maliye Bakanlığı'nın özelgeleri ve Danıştay kararları ile desteklenen yorumlara yer verilerek saptamalar yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşleri, Joint Venture, İş Ortaklıkları, Konsorsiyum ve Vergilendirme Yöntemleri. Construction sector has become a locomotive of economy in the whole world with production in several dependent sub-sectors and with procurement of employment. Construction sector holds a place of importance in development of our country thanks to both domestic and international activities. In our study, subjects were handled relevant to the fact that the contractor groups to undertake the execution of construction and repair works spread over years are constituted within different association agreements and that taxation liabilities are carried out with share of responsibilities that arise from such agreements. In the very first section, attention was paid for definition of the construction through basic concepts and different aspects; and general information was provided. More in, joint venture and its various types, formations and similar aspects were handled. In the last chapter, determinations were made including calculations relevant to distribution of joint general expenses and depreciation expenses with conditions specific to the requirements of the way of execution as per the matching principle of taxation regime as a result of second and third sections and including comments supported by advance rulings of relevant Ministry of Finance and resolutions by Council of State. Key Words: Construction and Repair Works Spread Over Years, Joint Venture, Consortium and Taxation Methods. 211

İşletmeler arasındaki ittifaklar, ekonomik ve hukuki bağımsızlığını koruyan işletmeler arasında yapılan işbirliğine dayalı anlaşmalardır. Literatürde; stratejik ittifaklar, işletme ittifakları, iş ortaklıkları, işbirliği anlaşmaları gibi çeşitli kavramlarla adlandırılmaktadır. İşletmeler arasındaki ittifakların muhasebe ve finansal raporlama uygulamaları bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları'nda ortak iş yapmaya yönelik işletmeler arasındaki ittifaklar 11 no'lu Müşterek Anlaşmalar Standardı'nda düzenlenmiştir. Standart kapsamında müşterek anlaşmalar; müşterek faaliyetler ve iş ortaklıkları olmak üzere ikiye ayrılmıştır. İttifaklara yönelik olarak; Amerikan Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri'nde, Avrupa Birliği Yönergeleri'nde ve ülkemiz mevzuatında çeşitli düzenlemeler mevcuttur. Bu çeşitlilik kavram kargaşasına sebep olmakta, ittifakların sınıflandırılmasını ve raporlanmasını zorlaştırmaktadır. Çalışmanın amacı, işletmeler arasındaki ittifakların sınıflandırılarak muhasebe standartlarıyla ilişkilendirilmesi, müşterek anlaşmalar kapsamındaki müşterek faaliyetlerin ve iş ortaklıklarının birbirlerinden ayırt edilme kriterlerinin belirlenmesi, bu iş modellerinin raporlanması, bu konudaki sorunların tespit edilmesi ve çözüm önerilerinin sunulmasıdır. Bu kapsamda, işletmeler arasındaki ittifaklar ve muhasebe standartlarındaki ilgili düzenlemeler incelenmiş, inşaat sektöründe faaliyet gösteren üç farklı şirketin Ankara'da bir kamu binası inşaatı için Türk Hukuku'na uygun olarak `iş ortaklığı` adı altında kurdukları ortaklık uygulama örneği olarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda, işletmeler arasındaki ittifaklar muhasebe standartlarıyla ilişkilendirilmiş, müşterek faaliyet ve iş ortaklıklarının birbirlerinden ayırt edilme kriterleri belirlenmiş, Türk Hukuku'na göre `iş ortaklığı` olarak kabul edilen ve raporlanan anlaşmaların Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartlarına göre müşterek faaliyet olduğu tespit edilmiş, muhasebe ve raporlama uygulamalarına yer verilmiştir. Ayrıca muhasebe ve raporlamaya ilişkin sorunlar belirtilerek, öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: İşletmeler Arasındaki İttifaklar, Müşterek Anlaşmalar, Müşterek Faaliyetler, İş Ortaklıkları, Müşterek Anlaşmaların Raporlanması, İnşaat Muhasebesi. Alliances between enterprises are the agreements which are based on the collaboration of the enterprises that protect their economic and legal independences. In the literature, they are named with different concepts such as strategic alliances, joint ventures, business alliances, and cooperation agreements. The accounting and financial reporting practices of the alliances between enterprises are the subjects of this study. The alliances between enterprises which are oriented to do joint business at the International Standards of Accounting / Financial Reporting are arranged in the Standard of Joint Agreements no: 11. Joint Agreements within the context of the standard are divided into two; joint ventures and joint operations. For Alliances, various arrangements are available in the Generally Accepted Accounting Principles of US, European Union Directives and legislations of our country. This variety leads to contradiction in terms and makes difficult to classify and report alliances. The purpose of this study is associating alliances between enterprises with accounting standards by classifying them, determining the criteria to distinguish joint ventures and joint operations within the scope of joint agreements, reporting these business models, detecting problems about this issue and presenting solution suggestions. In this context, the alliances between enterprises and the regulations about accounting standards were examined. Also, the partnership which was established under the name of `joint venture` in compliance with Turkish Law by three different companies operating in construction sector for the construction of a public building in Ankara was evaluated as an application example. In the conclusion of study, the alliances between enterprises were associated with accounting standards, the criteria to distinguish joint operation and joint venture from each other were determined, it was detected that the agreements which are accepted and reported as `joint venture` by Turkish Law are joint operations in compliance with Accounting/ Financial Reporting Standards of Turkey, accounting and reporting applications were given a place. Moreover, some problems about accounting and reporting were stated and some suggestions were offered.Keywords: Alliances Between Enterprises, Joint Agreements, Joint Operations, Joint Ventures, Reporting of Joint Agreements, Construction Accounting 253

Adi ortaklık temeline dayalı hukuki ilişkilere günlük hayatta sıkça rastlanmaktadır. Bunun en önemli sebebi adi ortaklık sözleşmesinin kuruluşundaki kolaylık ve ortaklara sağladığı geniş hareket kabiliyetidir. Gerçekten de Türk Borçlar Kanununun adi ortaklık sözleşmesine ilişkin hükümlerine bakıldığında, şekil serbestisini esas alan, genellikle emredici olmayan ve kişisel öğelerin ön planda tutulduğu düzenlemeler göze çarpmaktadır. Diğer taraftan, adi ortaklık sözleşmesinin uygulama alanının son derece geniş olmasına bağlı olarak, bu sözleşme ilişkisinin işleyişi ile ilgili uyuşmazlıklar her geçen gün artmaktadır. İşte bu çalışmada öncelikle adi ortaklık sözleşmesinin temel özelliklerine yer verilecek, daha sonra, uygulama açısından en fazla uyuşmazlığın söz konusu olduğu, ortaklar arasındaki ilişkiler ele alınacak ve uyuşmazlıkların çözümü hususunda çözümler önerilecektir. Nihayet son bölümde ise ortakların üçüncü kişilerle olan ilişkileri bilhassa ortakların temsili ile ilgili sorunlar mercek altına alınarak çeşitli değerlendirilmelerde bulunulacaktır. The legal relationships based on ordinary partnership are commonly encountered in our daily lives. The most significant reason is the easiness in establishing an ordinary partnership agreement and the great flexibility provided to the partners. Indeed, when the provisions of Turkish Law of Obligations related to the ordinary partnership agreement are considered, it is seen that the regulations which ground on the freedom of form principal, generally not imperative and prioritize the personal elements stand out. On the other hand, according to the fact that the scope of application of the ordinary partnership agreement is quite wide, the disputes arising from the execution of the said contractual relationship increase in numbers day by day. Hence, during these studies, the fundamental characteristics of the ordinary partnership agreement will be prioritized in first place, then the relations between the partners, which constitute the great number of disputes in terms of the application, will be dealt and the solutions related to the dispute resolutions will be suggested. Finally, in the last section, various evaluations will be made by focusing on the relations of the partners with the third parties, especially on the problems related to the representation. 275

AB ve ABD halen dünyanın en büyük iki ekonomisini meydana getirmektedir. Bu iki ekonomi arasında temeli İkinci Dünya Savaşı yıllarına uzanan ve `transatlantik ilişkiler` olarak anılan işbirliği süreci 1990'lı yıllardan itibaren yeni bir ivme kazanmıştır. Görüşmeleri 2013 yıl itibariyle resmi olarak başlayan Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığının (TTYO) temeli de bu yıllara dayanır. Yürürlüğe girmesi halinde dünyanın en büyük serbest ticaret bölgesini meydana getirecek olan bu anlaşma Transatlantik ilişkilerin en ileri aşaması olup aynı zamanda küresel ticaretin değişen dengelerine karşı Batı ittifakının kritik bir hamlesidir. Zira her ne kadar ABD ve AB gerek ayrı ayrı gerek birlikte değerlendirildiğinde dünya ekonomisinin başat aktörleri olmaya devam etseler de, küresel ticaretin yoğunluğu hızla Güneydoğu Asya'ya doğru kaymakta, bu süreçte Çin'in rolü ön plana çıkmaktadır. Bu girişim aynı zamanda, Dünya ticaret sisteminde İkinci Dünya Savaşı sonrasında ivme kazanan çoktaraflı müzakerelerden bölgesel ticari bloklara geçiş sürecinde de kritik bir dönemece işaret etmektedir. Bu çalışmanın amacı söz konusu süreci ilgili temel aktörler açısından değerlendirerek TTYO sürecinin temel dinamiklerini ortaya koymak, söz konusu sürecin taraflar ve üçüncü ülkeler üzerindeki muhtemel etkilerini tartışmaktır.Anahtar Kelimeler: Dünya Ticaret Sistemi, Küreselleşme, GATT, DTÖ, Bölgeselleşme, Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı. EU and the USA are still ranked as the first two economies at global scale. The so-called `transatlantic relations`, which corresponds to the cooperation between them and roots of which date back to the years of the Second World War have gained a new momentum from nineties onwards. The background, in which the idea of Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) was developed, is also traced back to these years. Talks on TTIP, which represent the most advanced stage of transatlantic relations, have officially started as of 2013. In case of its realisation, this project will form the largest free trade zone ever across the globe and as such it reflects a decisive measure taken by the Western alliance in the face of changing patterns and balances of trade and investment at global level. For although EU and the USA still count as the leading actors of the world economy, global trade's centre of gravity constantly shifts towards Southeast Asia, a trend highlighted by the leading role of China. The attempt of TTIP also reflects a critical turning point in the transformation of world trade system from multilateral negotiations, which had gained momentum following the Second World War to regionally-based trade blocks. The main purposes of this study are to assess the process in terms of the main actors involved, so as to detect the underlying dynamics of the TTIP and to discuss the possible effects of this process upon the partners as well as on third countries.Keywords: World Trade System, Globalization, Regionalization, GATT,WTO, Transatlantic Trade and Investment Partnership. 122

İnşaat sektörü için risk tanımı çok taraflı ve yönlü bir kavramdır. Projeler gün geçtikçe daha büyük, karmaşık ve teknik uzmanlık gerektiren bir hale gelmektedir. Projelerin temel risklerinin yanında, artan büyüklükleri, karmaşık yapılarının getirdiği riskler, yüksek sermaye ihtiyacı ve gelişmiş teknoloji gereklilikleri yüklenici firmaların tek başlarına bu risklerin altından kalkmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenlerden ötürü firmalar uluslararası yapı ortaklıkları yöntemiyle güç birliği yapma yöntemini seçmektedir. Her inşaat projesi kendine has özellikler taşımaktadır ve bu özellikler doğrultusunda şekillenmiş proje bilimi ile yönetilmektedir. Ortaklık yoluyla güçlerini birleştiren inşaat firmalarında öncelikli amaç kar elde etmek ve bunun için üstlenilen projeyi tamamlamaktır. Ancak her firma kendi organizasyon yapısı ile yönetimi takip etmek istemekte ve karar verme süreçlerinde sorunlara farklı açılardan yaklaşmaktadır. Bu farklılıklar proje yönetimi sürecinde taraflar arasında sorunlar yaşanmasına neden olmakta ve çatışma ortamı yaratmaktadır. İleri teknoloji gerektiren, geniş etki alanına sahip stratejik önemi yüksek projeler olmaları nedeniyle ortaklık yöntemiyle üstlenilen proje türlerinin başında ulaşım yapıları gelmektedir. Bu çalışma, ulaşım yapıları projeleri yüklenicilerinin hangi nedenlerle yapı ortak girişimi yolunu tercih ettiklerini; firmaların proje yönetim sürecinde hangi sorunlar yaşadıklarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Detaylı bir literatür çalışması ile uluslararası yapı ortak girişimi kavramı tanımlanmış, firmaların ortaklık yolunu seçme nedenleri ortaya konmuş ve ortaklık türleri açıklanmıştır. Belirlenen sekiz ulaşım projesinde görev almış profesyonellerle bir anket çalışması düzenlenmiştir. Anket sonuçları `SPSS 20.0` istatistik veri analiz programı ile değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, uluslararası ortaklık oluşturmak için on beş neden ve proje yönetimi sürecinde karşılaşılan yirmi sorun tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ışığında bu sorunlara çözüm önerileri geliştirilmiştir. Anahtar kelimeler: Uluslararası yapı ortaklıkları, joint venture, konsorsiyum, proje yönetimi, ulaşım projeleri The definition of risk in the construction industry is a multi-sided concept. Day by day the projects in the construction industry are getting bigger, more complex and thereby, require technical expertise. Along with the fundamental risks, the increasing sizes of the projects and the risks that occur due to their complexity make it harder for the contractors to undertake the aforesaid risks by using their own resources. Therefore the companies prefer to form partnerships in order to merge their industrial powers. Every construction project has its own aspects, therefore is managed by their own project management which were developed to satisfy the individual nature of the construction projects. The first priority of the partnership of the construction firms is to achieve profit by setting their means to complete the project successfully. However, every company in the partnership wants to run the whole management according to its own procedure and company culture which results in making different decisions for the problems. These different decisions cause some problems between the parties. Due to the fact that the transportation constructions require advanced technology and have wide range scope and strategic importance they come at the beginning of the construction projects undertaken by partnership. This study aims to find out the reasons why contractors prefer to form partnership and the problems encountered in the project management process. Based on a detailed literature research, international partnerships for contractors are defined, the reasons why contractors choose to form partnerships are examined and also the kinds of partnership are briefly explained. A questionnaire was carried out with professionals who have worked in eight transportation projects determined. The results of the questionnaire are evaluated by using `SPSS 20.0` statistics data analysis program. Finally, fifteen reasons that caused the contractors to form partnerships and twenty problems occurring in the project management process were found. In the light of the findings from the evaluation, some recommendations are developed for solving these problems.Keywords: International construction partnership, joint venture, consortium, project management, transportation project 175

İşletme ortaklıklarının sürdürülmesinde maddi unsurlar kadar manevi unsurlara da ihtiyaç bulunmaktadır. Manevi unsurların başında işletmenin tüm paydaşları ile iş etiğine uygun davranışlar geliştirmesi gelmektedir. Etik değerler, işletme ortaklıklarında bireylerin birbirleri ile uyumlu, kardeşçe bir ilişki ve etkileşim süreci yaşamalarını sağlamaktadır. İş etiğine uygun ortaklıkların, bu anlayışlarıyla pazardaki yerini sağlamlaştırdıkları ve varlığını uzun yıllar devam ettirdikleri görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, ortaklıkların sürdürülebilirliğinde iş etiğinin etkisini ortaya koymaktır. Ayrıca, çalışmadan elde edilecek sonuçların iş etiği bilincini geliştirerek sürdürülebilir ortaklıkların inşa edilmesinde yol gösterici olması hedeflenmektedir.Çalışmada iş etiği ve sürdürülebilir ortaklık düzeyi arasındaki ilişkiyi ölçmek için anket kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini 290 şirket ortağı ve 191 çalışan oluşturmaktadır. Anketlerden elde edilen veriler faktör analizine tabi tutulmuş, ortaya çıkan faktörlerin birbiri ile ilişkisi regresyon analizi aracılığı ile incelenmiştir. Çalışmada ayrıca, 5 şirket ortağı ile derinlemesine görüşme yöntemi kullanılarak nitel araştırma gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma ile ortakların ortaklık fikrine bakışları, iş etiğinin kendilerine ne anlam ifade ettiği, şirketlerinin sürdürülebilirliklerini nasıl sağladıkları ve ne tür sorunlar yaşadıklarına dair bilgiler alınmıştır. Sonuçta, ilişkisel sürdürülebilirliği en fazla etkileyen iş etiği boyutunun, ortaklara karşı olan etik tutumlar olduğu ortaya çıkmıştır. Ekonomik sürdürülebilirliği en fazla etkileyen iş etiği boyutunun ise, çevreye karşı olan etik tutumlar olduğu sonucuna varılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, iş etiğine yönelik tutumların, işletme ortaklıklarının sürdürülebilirliği üzerinde önemli rol oynadığı tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Ortaklık, etik, iş etiği, aile şirketleri, sürdürülebilir ortaklık. Moral as well as material elements are needed for the continuation of business partnerships. The principal moral element for a business in this respect is that it should develop behaviors which are compatible with business ethics towards all its stakeholders. In business partnerships, ethical values enable individuals to experience a harmonious and brotherly relationship and interaction. It is observed that those partnerships which comply with business ethics secure their position by this understanding and continue their existences for a long time. This study aims to reveal the influence of business ethics on the sustainability of partnerships. The findings to be obtained from the study are also expected to be guiding in the construction of sustainable partnerships by developing the awareness of business ethics. A questionnaire form was utilized in the study to measure the relationship between business ethics and the level of sustainable partnership. The study sample consisted of 290 company partners and 191 employees. Data obtained from questionnaires were subjected to factor analysis, and the interrelationship among the emerging factors was examined through regression analysis. A qualitative research was also carried out in the study by performing in-depth interviews with 5 company partners. The qualitative research provided information regarding partners' viewpoints of partnership, what business ethics meant to them, how their companies ensured their sustainability and what kinds of problems they experienced. It was concluded that, among various aspects of business ethics, it was the ethical attitude towards partners which made the greatest influence on the relational sustainability. The aspect of business ethics which influenced economic sustainability the most was found to be the ethical attitude towards environment.These findings show that the attitude towards business ethics play a significant part in the sustainability of business partnerships.Keywords: Partnership, ethics, business ethics, family companies, sustainable partnership 366

Birden fazla şahıs ve kuruluşlar, risk unsuru taşıyıp büyük çapta sermaye ve teknoloji gerektiren projeler için bir araya gelip ortak girişim sözleşmesi kurarak işbirliklerini şekillendirmektedir. Yapılacak işin tanımı, nasıl gerçekleştirileceği ve ortakların hak ve yükümlülüklerini nasıl düzenleneceği ve taraflar arasında bir nevi anayasal nitelikte sayılabilecek temel bir sözleşme ile gerçekleştirilmektedir. Temel sözleşme bir merkez olarak kabul edilirse bu temel sözleşmenin hedefi ve asıl konusu olan işi gerçekleştirmek için, gerekli bazı uydu sözleşmeler de bulunmaktadır. Bunlardan başka sermayeye dayalı ortak girişimlerde şirket sözleşmesi de yapılmaktadır.Yabancılık unsuru taşıyan ortak girişim sözleşmeleri için genellikle uygulanacak hukuk seçimi yapılmaktadır. Taraflarca, sözleşme ilişkilerine uygulanacak hukukun belirlenmemesi halinde, objektif bağlama kuralları aracılığıyla MÖHUK m. 24'den faydalanılarak sözleşmenin esasına, tarafların ehliyetine ve sözleşmenin şekline uygulanacak hukukun tespiti gerekmektedir. Uygulanacak hukuk belirlenirken söz konusu olan temel sözleşmeler, uydu ve şirket sözleşmeleri her birisi kendi statüsüne bağlı olarak, ayrı ayrı ele alınacaktır.Anahtar Kelimeler: Ortak Girişim, sözleşme, Uygulanacak Hukuk In order to work on projects that require big budget and technology as well as having high risk potential, multiple parties and organizations come together via joint venture agreements which form the cooperation within. The definition of the project and the rights and obligations of the parties, are all stated in the master agreement. We try to find the answer to the question of: which is the main governing agreement of the cooperation between the parties. On the purpose of achieving the goals that have been set in the master agreement, there are also some agreements which are like satellites around the master agreement with specific matters. This is why they are called as satellite agreements. Apart from all of these agreements, when a joint venture is a capital stock based, then there is also made a partnership agreement between the parties.Joint venture agreements which contain an international character also contains a choice of law clause. In case the parties have not made a choice of applicable law, then it is determined by the provisions of MOHUK (Turkish PIL) art. 24. Last but not least, when determining the applicable law, master, satellite and partnership agreements should be considered seperate from each other and only bound to itself.Key Words: Joint venture, agreement, Applicable Law 150

Ticari ve stratejik bir işbirliğini ifade eden iş ortaklığı, en geniş anlamıyla, iki veya daha fazla ortağın, kendi faaliyetlerini sürdürürken, sürekli veya geçici olarak ayrı bir işletme oluşturarak ya da bir işletme oluşturmadan, belirli bir işi gerçekleştirmek için kendi şirketlerinden mali ve teknik destek sağlayarak güç birliğinde anlaşmaları olarak tanımlanabilir. Muhasebe açısından ise, daha çok müşterek kontrol ve ayrı bir işletme unsurları ile kâr elde etme ve bölüşme amacının iş ortaklığının belirleyici özellikleri olduğu görülmektedir.İş ortaklıkları çeşitli açılardan sınıflandırılabilmekle birlikte, konumuz açısından en önemli ayrım, iş ortaklığının yapısına göre, salt sözleşmeye dayalı ve sermayeye katılımlı iş ortaklıkları olarak birbirinden tamamıyla farklı iki ana grupta sınıflandırılmasıdır. Bu ayrım, tarafların konsolide finansal tablolarına yansıtılacak iş ortaklığındaki payları için muhasebe yönteminin belirlenmesinde önem arz eder. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (IFRS)?na göre, birinci gruba giren iş ortaklıkları ile ikinci gruba giren iş ortaklıklarından, taraflarına, anlaşmayla ilgili borçlara ilişkin yükümlülük getiren ve bu nedenle, tamamıyla ayrı bir araç üzerinden yapılandırılmamış kabul edilenler, müşterek faaliyetler olarak sınıflandırılır, iş ortaklığı olarak nitelendirilmez.İş ortaklıklarının yapılandırılması için, sözleşmeli birliktelikler, partnershipler ve tüzel kişiliği olan şirketler, temel hukuki yapılar olarak seçilebilir. Ancak önemli olan, iş ortaklığının ticari faaliyetindeki ihtiyaçlarına uygun bir yapının belirlenmesidir.En geniş anlamıyla bir iş ortaklığı, bir bağlı ortaklık, iş ortaklığı ya da iştirak yatırımı olabileceği gibi, müşterek faaliyet de olabilir. İş ortaklığı, bir bağlı ortaklık ise, ana şirket, konsolidasyondan muaf olmadıkça, kontrol gücüne dayanarak, yatırımını konsolidasyona tabi tutar. İş ortaklığı, müştereken kontrol edilen bir iş ortaklığı ya da önemli etkiye sahip bir iştirak yatırımı ise, yatırımcı, yatırımını grubun konsolide finansal tablolarına özkaynak yöntemini uygulayarak dahil eder. İş ortaklığının bir müşterek faaliyet olması durumunda ise, yatırımcı, kontrol ettiği varlık ve borçları ile gelir ve giderlerini, ayrıca ortak varlıklarda, borçlarda, gelir ve giderlerdeki payını, sadece kendi hesaplarına kaydeder. Joint venture representing commercial and strategic co-operation, definable in broadest meaning as; continuing their activities with two or more parties, by creating permanent or temporary a separate business or without creating a business, making agreement for alliance by providing financial and technical support from their own companies in order to perform a particular business. In terms of accounting, purpose of making profit and dividing, with elements of jointly controlled and separate entity are observed as joint venture?s determinative characters.As joint venture can be classified in various aspects, more importantly, in terms of our subject, according to structure of joint venture, classified in two group based solely on contract and based on equity as completely different from each other. This classification is important to determine method of accounting for parties? shares reflected in their consolidated financial statements in joint venture. According to International Financial Reporting Standards (IFRS), if parties of first group joint venture and second group joint venture are subjected to obligation for liabilities relating to an arrangement, therefore those are not entirely structured through a separate vehicle; are classified as joint operation, not defined as joint venture.Contractual alliances, partnerships, incorporated companies can be selected as basic legal structures to form joint venture. But it is important to determine appropriate structure for the need of commercial operation of joint venture. Considering a joint venture in the broadest meaning, it can be a subsidiary, an investment in joint venture or in associate as well as a joint operation. If a joint venture is subsidiary; is not exempt from the consolidation of the parent company, based on its control power and consolidates its investment. If a joint venture is a jointly controlled joint venture or in which investor has significant influence over investment in associate, investor adds its investment into group consolidated financial statements by applying equity method. In the event of joint venture as joint operation, investor records its own assets and liabilities, revenues and expenses which it controls, including its share in co-assets, co-debt, co-revenues and co-expenses, only into its own accounts. 228

Avrupa?da Coğrafi Keşifler sonrasında başlayan okyanus ötesi ticaretin ve sömürgecilik faaliyetlerinin en önemli aktörlerinden biri Hollanda Birleşik Doğu Hindistan Şirketi?dir. Felemenkçe adı ?Verenigde Oost-Indisch Compagnie? olan şirket kısaca ?VOC? olarak bilinmektedir.Yüksek Lisans tezi olan bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde, Birleşik Doğu Hindistan Şirketi öncesinde Hollanda ticareti, ikinci bölümde Hollanda?da kurulan ilk Doğu Hindistan şirketleri ve Asya?ya düzenledikleri ilk ticari seferler, Hollanda Birleşik Doğu Hindistan Şirketi?nin kuruluşu ve Hollanda?daki idare merkezleri ele alınmıştır. Son bölümde ise şirketin Hollanda Hindistan?ı olarak bilinen Endonezya Adaları?ndaki ilk faaliyetleri üzerinde durulmuştur.Anahtar Kelimeler: Hollanda, Doğu Hindistan, Şirket, Endonezya, VOC One of the most important actors of overseas trade and colonial activities that began in Europe after the age of discovery is Dutch United East India Company. The company, which called `Verenigde Oost-Indisch Compagnie` in dutch language, is known as ` VOC` in short.This thesis have three chapters: In the first chapter, Dutch trade prior to Dutch East India Company, in the second chapter, initial East India companies that were established in Dutch and their early commercial expeditions to Asia and foundation of Dutch East India Company and its headquarters in Dutch have been discussed. In the final chapter, early activities of company in the islands of Indonesia, which are known as Dutch-India, have been emphasized.Key Words: Dutch, East India, Company, Indonesia and VOC 154

Ortak girişimler Türk Hukukunda doğrudan düzenlenmeyip dolaylı olarak çeşitli kanun hükümlerinde yer almaktadır. Ortak girişim kavramı, Kurumlar Vergisi Kanunu, Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu ve 4054 sayılı RKHK'ya dayanılarak çıkarılan 2010/4 sayılı Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ'de yer almaktadır. Ortak girişimler, rekabeti sınırlayıcı anlaşma kabul edilerek RKHK. 4. maddesi kapsamında değerlendirilecektir. 7. maddeye dayanılarak çıkarılan 2010/4 sayılı Tebliğ çerçevesi de göz önünde bulundurulacaktır. RKHK.'un 7. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, Rekabet Kurulu hangi tür birleşme veya devralmaların hukuki geçerlilik kazanabilmesi için Kurul?a bildirilerek izin alınması gerektiğini ve bunların Kurul?a bildirilmesi usul ve esaslarını düzenleyen Rekabet Kurulu?ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliği'i kabul ederek yayımlamış ve 1997/1 sayılı Tebliğ, 04.Kasım 1997 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu Tebliğ yürürlük tarihi 01.Ocak 2011 olan 2010/4 sayılı Tebliğ ile yeniden düzenlenmiştir. 30 Eylül 2011 tarihinde ise 2010/4 sayılı Tebliğde değişiklik yapılmasına dair Tebliğ olan 2012/3 Tebliğ'i yayımlanmış ve 01.02.2013 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 2012/3 Tebliğ?i ile 2010/4 sayılı Tebliğ?in 7. Maddesinde değişiklik yapılmıştır. Buna göre de RKHK. 7. maddeye tabi tutulacaktır. Ortak girişim sözleşmelerinin rekabeti sınırlayanları her zaman olumsuz etkiler doğurmamaktadır. Bu durum RKHK. 5. maddesine yansımış ve 4. madde kapsamından muaf tutulma halleri ele alınmıştır. Ortak girişim, yoğunlaşma doğurucu olarak kabul edildiğinde, RKHK. 7, 10, 11. maddeleri çerçevesinde değerlendirilir. Bunun için ise en az iki işletme tarafından kontrol edilmesi, yeterli kaynağa sahip olması, bağımsız olarak devam etmesi ve aralarında rekabeti kısıtlayıcı etkilerin olmaması gerekmektedir. Eğer aralarında rekabeti sınırlayıcı bir sonuç doğuyorsa bu durumda 4. ve 5. madde kapsamında değerlendirilecektir.Rekabeti sınırlayıcı ortak girişimlere bazı hukuki ve cezai yaptırımlar uygulanacaktır. Hukuki yaptırımlar RKHK'nın Beşinci Kısmında düzenlenmiştir. Beşinci Kısım Rekabetin Sınırlanmasının Özel Hukuk Alanındaki Sonuçları başlığını taşımaktadır. Dört maddeden oluşan bu Kısımda düzenlenen hukuki yaptırımlar, geçersizlik ve tazminat olarak ikiye ayrılabilir. 56. maddede geçersizlik, 57. maddede tazminat yaptırımları düzenlenmiştir. Cezai yaptırımlara ise RKHK'nın Üçüncü Bölümünde 16. ve 17. maddelerde para cezası olarak yer verilmiştir. Joint Ventures have been included in various provisions of the Law indirectly, which have not been arranged directly within the Turkish Legislation. The concept of joint venture has been included in the Corporate Income Law, the Encouragement of Foreign Capital Law and the Communiqué No.2010/4 on the Mergers and Acquisitions Calling for the Authorization of the Competition Board issued on the strength of RKHK Law No. 4054.Joint Ventures, considering that they are agreements which restrict competition, will be assessed within the scope of Article-4 of RKHK. 7. issued under Article 2010/4 will be considered in the framework of the Communiqué. RKHK. 'S 7 in accordance with the second paragraph, the Competition Board which such merger or acquisitions should be allowed to be reported to the Board in order to acquire legal validity, and their notification of the Board to regulate the procedures and principles on the Mergers andAcquisitions Calling for the Authorization of the Competition Board Communiqué issued by accepting and 1997/1 dated Decree entered into force on 04.Kasım 1997. The effective date of this Communiqué is 01.Ocak 2011 2010/4 with the Communiqué No re-arranged. On September 30, 2011 in the 2010/4 Amending the Communiqué No. 2012/3 Communiqué published and entered into force on 02.01.2013. 2012/3 with the Communiqué 2010/4 of the Communiqué No. 7 Amendments were made. RKHK accordingly. 7. substance shall be subjected to. Restrictions of Competition of Joint Venture Contracts have not always inure negative impacts. This situation has been reflected to Article 5 of RKHK and the circumstances that entail to be exempted from the scope of Article-4 have been discussed and dealt with. When the joint venture is accepted as the factor which inures and generates concentration, it is assessed within the framework of Articles 7, 10, 11 of RKHK. Therefore, it is hereby required however that it should be controlled at least by two Enterprises, should have adequate resources, should continue independently and competition restrictive events are to be absent between them. Should there exists any consequences that restrict competition between them, in this case the situation will be assessed within the scope of Articles 4 and 5. Restricting competition in some civil and criminal sanctions apply to joint ventures. The fifth Section of the organized legal sanctions RKHK'nın. The fifth section `Limiting Competition Consequences of Private Law` is the title of. The four items in this Chapter of the legal sanctions and compensation can be divided into invalidity. 56. Article invalidity, 57 Powered compensation referred to sanctions. 16 In the third chapter of penal sanctions RKHK'nın and 17 In fine materials are included. 171

Günümüzde çok uluslu şirketler, başka bir ülkede gösterecekleri ticari faaliyetleri tek başlarına yürütmek yerine, başka bir teşebbüsle ortak olarak yapmak yolunu seçmektedirler. Bu amaçla seçilen işbirliği modellerinin başında da joint venture gelmektedir.Uluslararası ticarette şirketlerin ürettikleri mal ve hizmetleri diğer ülkelerdeki tüketicilerin kullanımına sunmaları genellikle joint venture sözleşmeleri vasıtasıyla mümkün olmaktadır. Zira joint venture ile risk paylaşılmakta, pazara giriş engelleri aşılmakta, teknolojik ve teknik bilgiye ulaşmak kolaylaşmakta ve teşebbüslerin pazar gücü artmaktadır.Joint venture ile kamu tüzel kişileri, çok uluslu şirketler, gerçek veya tüzel kişiler bir sözleşmesel ilişkiye girmekte, diğer bir deyişle bir sözleşme çatısı altında toplanmaktadırlar. Bu nedenle, çoğu hukuk sistemi joint venture ile ilgili yasal düzenlemeler yapmıştır.Türk Hukuku bakımından, joint venture ile ilgili yasal bir düzenleme mevcut değildir. Bununla beraber joint venture amacı, unsurları, tarafların hak ve borçları ve sözleşmesel niteliği itibariyle bazı kanunların uygulama alanına girmektedir.Anahtar Kelimeler: joint venture, küreselleşme, işbirliği, ortak girişim In todays world, multinational companies prefer working with another company while conducting commercial business abroad. The most common method to achieve this cooperation is 'joint venture'.In international business, distribution of products and services abroad is possible through joint venture contracts. With joint venture, risk can be spread, foreign market obstacles may be overcome, easier access to technologic and technical knowledge can be acquired and entrepreneurship?s overall standing in the market may be strengthened. Corporate legal bodies, multinational companies, natural person and legal entities enter a contractual relationship under the roof of Joint Venture. Because of this, most countries regulate 'joint venture' in their legal system.Considering Turkish Laws, there is no regulation about joint venture. That said, due to joint venture's purpose, elements, parties of the agreement and the contract's nature falls within the jurisdiction of certain legislative acts.Keywords: Joint venture, globalization, alliance, joint enterprise 117

İşletmeler, globalleşen dünya ekonomisindeki yerlerini koruma ve büyüme amacıyla çeşitli yatırımlar gerçekleştirmektedirler. İşletmelerin yaptığı bu yatırımlar genellikle başka işletmelerin hisse senetlerinin alımı şeklinde olmaktadır. Yatırımcının, yavru işletmenin hisse senetlerini alarak gerçekleştirdiği yatırımlar; yatırımcı için bağlı ortaklık, iştirak, müşterek yönetime tabi ortaklık veya işletme birleşmesi olarak adlandırılmaktadır. Söz konusu ayrım yapılırken yatırımcının, yatırım yaptığı işletme üzerindeki faaliyet ve finansman politikalarını yönetebilme gücü (kontrol gücü), faaliyet ve finansman politikalarına katılabilme gücü (önemli etki) veya müştereken kontrol hakkının bulunup bulunmadığı dikkate alınmaktadır. Yatırımcının bağlı ortaklık, iştirak veya müştereken kontrol edilen işletmedeki payı yatırımcı finansal tablolarına yansıtılarak faaliyet sonuçları tek işletmeye ait gibi gösterilmektedir. Yavru ortaklıktaki yatırımın niteliği konsolide edilme yöntemlerinin belirlenmesinde önem taşımaktadır. Yatırım üzerinde, kontrol gücünün varlığı durumda tam konsolidasyon yöntemi uygulanarak ana ortaklık tarafından konsolide edilir. Yatırım üzerinde önemli etkinin varlığı durumunda, özkaynak yöntemine göre yatırımcı mali tablolarında muhasebeleştirilir. Müşterek yönetimin varlığı durumunda ise özkaynak yöntemi veya oransal konsolidasyon yöntemi uygulanarak, gerçekleşen yatırım yatırımcı finansal tablolarına yansıtılmaktadır. Institutions are making investments in order to protect their spot and expand their business in the globalizing world. These investmenst consist mostly of buying other institutions? shares. Depending on the amount of shares, investors buy from a minor company, the investment can be called a subsidiary, shareholding, a joint managing company or a merger. While making this distinction, some aspects should be taken into consideration, such as investor?s power of managing the operational and financial policies on the invested institution (the control power), the power of participating in the policies of operation and financing (significant influence) or checking if the investor has a joint control right over the institution. The share of the investor is shown in the financial statements of the investor so that the operating results are shown as they belong only to one institution. The nature of investment on the minor institution is important when specifying the method of consolidation. In case of presence of control power , a full consolidation method is applied on the share and it is consolidated by the main partner. In the presence of significant influence, a recognition is made via equity method on the investor?s financial statements. In the presence of joint management, by applying the equity method or proportionate consolidation, the investment is reflected in the financial statements of the investor. 122

Uluslararası finansal raporlama standartlarının ülkemizde uygulanmaya başlamasıyla, ülkemizde halen uygulanmakta olan muhasebe sistemi birçok değişikliklere uğrayacaktır. Bir bütün olan finansal raporlama standartlarında, ülkemizdeki uygulamacıları en çok zorlayacak konulardan birisi de önemli etkinin olduğu ortaklık yatırımlarının muhasebeleştirilmesi ve raporlanmasıdır. Tez çalışmamızda, öncelikle tam set Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarında ve Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler için Finansal Raporlama Standartlarında ortaklık yatırımları ile ilgili düzenlemeler özetlenmiştir.Önemli etki taşıyan iştirakler ile bağlı ortaklıklar ve iş ortaklıklarına ilişkin düzenlemeler standartlarda ayrıntılı olarak incelenmiştir. Standartların zamanla revize edilmesi ve yeni standartların eklenmesiyle ortaklık yatırımları daha detaylı işlenmiştir. Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler için Finansal Raporlama Standartlarının ve tam set Finansal Raporlama Standartlarının, ortaklık yatırımlarıyla ilgili düzenlemeleri arasındaki farklılıklar ve Vergi Usul Kanunu düzenlemeleriyle uyumlu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği düzenlemeleri arasındaki farklar, örneklerle açıklanmıştır.Yapılan çalışmada, yatırım yapan ana ortaklığın, yatırım yapılan ortaklık üzerindeki kontrol etkisi ve yatırım yapılan ortaklığın niteliğine göre muhasebeleştirilmesi ve raporlanmasındaki değişmeler gösterilmiştir. Uygulanan örneklerde konu ile ilgili diğer finansal raporlama standartları da göz önünde tutulmuştur. Tez çalışması ile ülkemizde halen uygulanmakta olan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği, uluslararası finansal raporlama standartlarına geçişte özellikle iş ortaklıklarında daha fazla sıkıntı yaşanabileceği tespit edilmiştir. It is clear that after implementing International Financial Reporting Standards in Turkey, current accounting system will be changed dramatically. Some of the most difficult subjects for accountants about financial reporting standards as a whole are that accounting and reporting of investments in partnerships. In this study, the arrangements are provided the descriptions of International Financial Reporting Standards and Financial Reporting Standards for Small and Medium-Sized Businesses for partnership investments.Regulations and standards relating associates with significant influence, subsidiaries, and joint-Ventures are explored in detail. Because of standards have been revised in recent years and the addition of the new standards, partnership investments is explained in detail. The difference between International Financial Reporting Standards, Financial Reporting Standards for Small and Medium-Sized Businesses and The General Notification of Accounting System Application consistent with Tax Procedure Law is described with the examples.In this report, it is presented that control effect of main investor partnership on investee partnership and change in accounting and reporting based on the feature of investee. In the applied samples, financial reporting standards which are beyond the main subject of the thesis also takes in account. As a result of the thesis study, it is expected that the transition from General Communique for Application of Accounting System which has still been effective in our country to international financial reporting standards would be troublesome, especially for partnerships. 109

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Kayıt no: 237730, Ortak girişim; iki veya daha çok ortağın (tüzel kişinin), kendi faaliyetlerini sürdürürken, belli bir işi görmek üzere sürekli veya geçici olarak bir işletme kurmasına dayanan bir iş modelidir. Çokuluslu işletmeler yerel pazarlarda faaliyette bulunmanın getireceği riskleri azaltmak amacıyla; yerel işletmelerle ortak girişimde bulunurlar. Bu iş modelinin tercih edilmesiyle iki işletmenin kaynaklarının kullanılması sonucu daha büyük çapta üretim yapılarak birim maliyetlerin azaltılması da sağlanabilmektedir. Ortak girişim iş modelinin başarısı farklı kültürlerden gelen bireylerin bir arada uyumlu çalışabilmesi ile ilgilidir. Uyum sürecini pekiştiren unsurların başında doğru bir sistemi (kurumsal yapıyı) kurmak gelir. Bu iş sistemi ortakların etkin iletişim kurmasına olanak tanıması, farklı kültürlerin değerlerini koruması ve performansı farklı göstergelerle ölçebilmesi bakımından gereklidir. Çalışma; ortak girişim iş modelinde yönetim anlayışı ve başarı faktölerinin irdelenerek; işletme başarısının farklı kültürlerin uyumuna ek olarak; geleneksel finansal ölçüm teknikleri dışında; işletme başarı ve performansını tüm boyutlarıyla bütünsel şekilde ele alabilen dengeli başarı göstergesi ile analizini önermesi bakımından önem taşımaktadır.

Yabancı ülkelere doğrudan sermaye yatırımı temelli giriş stratejilerinden şirket birleşmeleri, satın almalar ve ortak girişimler tüm endüstrilerde son yirmi yıl içerisinde gittikçe daha sık rastlanan olgular olarak karşımıza çıkmaktadırlar.Yurt içindeki ana sanayilerin komponent ve sistem tedarikçisi konumundaki Türk Döküm Sanayi'nin önde gelen kuruluşları, 1970'ler ve 1980'lerde gerçekleştirdikleri ihracatla, 1990'lar itibariyle de dünya çapında faaliyet gösteren çok uluslu yabancı döküm firmalarıyla kurdukları yatırım temelli ilişki formlarıyla ağır sanayi üretiminde ön plana çıkarak Türk ekonomisine önemli katkılar sağlamışlardır.Döküm sanayinde yabancı firmalarla yerli firmalar arasında ortak girişim yoluyla oluşturulan yeni yapılar içerisinde faaliyetine devam eden üç firma nezdinde gerçekleştirilen durum çalışması aracılığıyla söz konusu ortak girişim olgularına yol açtığı düşünülen ana nedenlerin ve temel motivasyonların Kaynak Bağımlılığı Teorisi, Firma Teorisi, Yapısal ? Stratejik ? Kültürel Etkenler ve Çevresel ? Kurumsal Etkenler yaklaşımlarından türetilen önermelerin ışığında hem Türk hem de yabancı firma açısından belirlenmesi amaçlanmış ve Kaynak Bağımlılığı Teorisi'nin Türk Döküm Sanayi'nde yabancı ortaklarla yerli firmalar arasında gerçekleşen ortak girişim olgularını tek başına açıklayıcı gücü sorgulanmıştır.Yürütülen araştırma neticesinde, Kaynak Bağımlılığı Teorisi'nin söz konusu ortak girişim olgularını tek başına ve güçlü bir biçimde açıklamakta yetersiz kaldığı, oluşturulan dört teorik çatı arasında açıklayıcı gücü en yüksek yaklaşımın Firma Teorisi olduğu ve Firma Teorisi'nin de Türk Döküm Sanayi'nde örneklemimiz dahilinde ele aldığımız ortak girişim olgularını diğer üç teorik çatının yardımıyla açıkladığı tespit edilmiştir. Mergers, acquisitions and joint ventures (equity based entry strategies to foreign countries) between companies have been encountered worldwide as more frequently occuring phenomena especially for the last two decades.The leading corporations (enterprises) of Turkish Casting Industry which are operating as the component and system providers of main domestic industries have made an important contribution to the Turkish economy by coming to the fore in the field of heavy industry production with the export they realized during 1970?s and 1980?s and with the equity based relationship forms they have established with multinational casting firms operating worldwide since 1990?s.Through the medium of case studies covering three casting firms which pursue their operations after being involved in newly established structures by joint ventures between foreign and national companies, it is aimed to reveal the underlying main reasons and motivations considered as responsible for the joint venture phenomena in the light of the hypotheses derived from Resource Dependence Theory, Firm Theory, Structural ? Strategic ? Cultural Factors Approach and Environmental ? Institutional Factors Approach. Accordingly, the explanatory power of the Resource Dependence Theory in explaining joint venture phenomena with foreign partners as a single theory in Turkish Casting Industry has been tested.As a result of the undertaken research, we have concluded that the explanatory power of the Resource Dependence Theory wasn?t strong enough to explain by itself the joint venture phenomena in question and that the propositions of the Firm Theory have found the strongest support among these four theoretical frames. However, it was stated that the Firm Theory explains the joint venture phenomena within our sample firms in Turkish Casting Industry only when supported by other theories. 261

Tez (doktora) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Kayıt no: 238679, Günümüz işletmeleri, küreselleşmenin de etkisiyle hızla çokuluslulaşma eğilimindedirler. Bunun sonuçlarından bir tanesi de değişen ekip yapıları ve iş ortamlarının çok kültürlü hale gelmesidir. Literatürde yer alan araştırmalara göre, ekiplerin verimli bir sekilde çalışabilmesi için, çok kültürlü ortam dikkate alınarak uygun yönetim teknikleri uygulanmalıdır. Bu çalışmada, çokuluslu proje ekiplerinde, kültürlerarası farklılıkların etkisi ve bu farklılıkların yönetimi süreci incelenmektedir. Araştırmada öncelikle çokuluslu proje ekipleri ve kültürlerarası farklılıklar ele alındıktan sonra, bu farklılıkların ekiplerdeki yönetim sürecine ilişkin uygulamaları ve bu uygulamaların sonuçları ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmanın uygulama bölümü için, çokuluslu ekiplerle çalısan bir işletmede, çokuluslu ekip üyeleriyle görüşülmüş, bu görüşmeler doğrultusunda ortaya çıkan durum, literatür doğrultusunda değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarında, literatürde yer alan bazı yönetsel uygulamaların sonuçlarını destekler nitelikte verilere ulaşılmış, söz konusu veriler değerlendirilerek kapsamlı bir analiz ortaya konmuştur.

Çalışma dört ana başlıkta toplanmaktadır. Birinci bölümde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına ilişkin kavramsal çerçeve ve dünyadaki gelişimi, İkinci bölümde Türkiye'deki doğrudan yabancı sermaye yatırımın gelişimi ve mevcut durumu, Üçüncü bölümde ortak girişim tanımı, türleri, oluşturma nedenleri, avantaj ve dezavantajları, dördüncü bölümde ise inşaat malzemeleri sektörünün dünyadaki ve Türkiye'deki durumu ayrıca bir uygulama örneği incelenmiştir. This work includes four main topics. The first one is defining foreign direct investments and its developments. The second chapter is about the developments of FDI in Turkey, the next chapter is analyzing joint venture advantage and disadvantages. The last chapter is looking closely at the construction building material sector and analyses an example. 97

Bu tezin amacı tüketici memnuniyetinin nasıl ölçüleceğini araştırmaktır. Bu doğrultuda tüketici, tüketici memnuniyeti ve hizmet kalitesi olguları incelenmiştir. Araştırmanın uygulama kısmında, İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı'nda yolcu memnuniyetinin ölçülmesi hedeflenmiştir. Bu amaç doğrultusunda hazırlanan anket sorularında hizmet kalitesi ölçüm modellerinden Servqual Methodu baz alınmıştır. Yolcuların havalimanı hizmetlerinden beklentileri ile gerçekleşen hizmet arasındaki ilişki ortaya konmaya çalışılmıştır. The purpose of this thesis is to investigate how to measure consumer satisfaction. Therefore consumer, consumer satisfaction and service quality have been studied. In the application section, I aimed to measure passenger satisfaction at İstanbul Sabiha Gökçen International Airport. As one of the measurement models for service quality, the Servqual Method was taken as basis for the survey questions prepared in order to indicate the relationship between the expectations of passengers from the airport services and the actual services. 148

Çok farklı faaliyet alanlarında ortaya çıkmaları sebebiyle ortak girişimlere özgü ortak bir tanım yapmak kolay değildir. Türk rekabet hukuku açısından ise ortak girişimler, tam işlevli ortak girişimler - kısmi işlevli ortak girişimler ayrımına tabi tutulmaktadırlar. Türk rekabet hukukunun esas almış olduğu bu ayrım, Avrupa Birliği'nin rekabet hukukuna ilişkin mevzuatı ile de uyumludur.Hukukumuza 2010/4 sayılı Tebliğ ile giren bu ayrıma göre, ?bağımsız bir iktisadi varlığın tüm işlevlerini kalıcı olarak yerine getirecek bir ortak girişim? tam işlevli ortak girişim olarak nitelendirilerek 2010/4 sayılı Tebliğ hükümlerine göre izne tabi olacaktır. Bu çerçevede rekabeti sınırlayıcı amaç ve etkisi olan tüm tam işlevli ortak girişimler de Tebliğ usulleri çerçevesinde ve Tebliğ'de belirlenen sürelerle sınırlı olarak ancak RKHK 4. maddesi ?rekabeti sınırlayıcı anlaşma, uygulama ve kararlar? başlığı altında değerlendirilecektir. Kısmi işlevli ortak girişimler ise 2010/4 sayılı Tebliğ kapsamının dışında kalmaktadır. For the reason that joint ventures have many different fields of activity, it is not easy to make a characteristic definition of joint ventures. In accordance with Turkish competition law, joint ventures are appraised as full function joint ventures and non - full function joint ventures. This analysis is also compatible with the European Community regulations concerning competition law.In this respect, all full functional joint ventures which are performing on a lasting basis all the functions of an autonomous economic entity shall constitute a concentration and appraised under ?Communiqué Concerning Mergers and Acquisitions Calling for the Authorization of the Competition Board (Communiqué No: 2010/4)?. However the creation of a joint venture constituting a concentration pursuant to Communiqué No: 2010/4 and has as its object or effect the coordination of the competitive behavior of undertakings that remain independent, such coordination shall be appraised in accordance with the criteria of article 4 of ?The Act on the Protection of Competition?. Per contra, all non-functional joint ventures are outside the scope of the Communiqué No: 2010/4. 119

Günümüz küreselleşen dünyasında, hemen her sektörde maliyetlerin artması ve rekabet koşullarının ağırlaşması, kar oranlarını etkilemiştir. Hammadde ve malzemeler, projelerin toplam maliyeti içinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle projenin yaşam döngüsü boyunca, kaynakların denetlenmesi ve izlenmesi konusu önemini artırmıştır.Lojistik yönetimi tek bir işletme fonksiyonunu izlemekten çok farklıdır. Çünkü lojistik birçok işletme ile ilintilidir. Birçok işletme fonksiyonu birbirleriyle etkileşim içerisinde değerlendirilmelidir.Lojistik bütün işletme arayüzleriyle ve aynı zamanda birçok organizasyonla olan ilişkisi nedeniyle yönetim bilimleri literatüründe eşsiz bir araştırma konusudur.Bu çalışmada lojistik yönetimi, lojistik yönetiminin bileşenleri, ortak girişim kavramı ve modelleri, inşaat sektöründeki ortak girişimler, yapım projelerinde lojistik yönetimi ve bilgi akışları anlatılmış, lojistik sürecindeki bilgi akışı örnek olaylar üzerinden irdelenmiştir. Tez kapsamında gerçekleştirilen alan çalışmasında amaç, herhangi bir şekilde firmaların hatalarını ya da eksiklerini ifşa etmek değil, ileriye dönük olarak lojistik yönetimi ile ilgili, bu firmalara fayda sağlayacak bilgileri firmalarla paylaşmaktır.Son bölümde ise, etkili ve verimli lojistik yönetiminin önemi ve faydaları vurgulanarak elde edilen sonuçlar paylaşılmıştır. Profit rates are affecting by escalation of costs and competetive pressure in today?s global business world. Raw material and material costs contain the large portion of projets total costs. Therefore, the controlling, and monitoring of this materials and raw materials during the life cycle of the project becomes an important issue.Studying about logistics is very different from studying about only one business. Because logistics is in connection with a lot of business. So logistics has to be evaluate with all interfacesLogistics is a unique research topic in management science literature because of its interrelation in all interfaces of doing business as well as so many different organizations.In this thesis, logistics management is determined in terms of its components. The concept of joint venture in construction companies is described and the logistics management in joint venture projects are discussed in this thesis. Case study method was used to determine the applicability of logistics management in construction projects.The findings of case studies and the use of efficent logistics management tools in construction projects are discussed in the final chapter. 164

Dünyada büyük projelerinin gerçekleştirme maksadıyla kurulan ve faaliyet gösteren Joint Venture ortaklıkları, hızla yayılmaya başlamıştır. Özellikle küreselleşme neticesinde diş ticarette sınırlarının silinmesinden kaynaklanan bu durum, müteşebbislerin bir araya gelmesini ve ticari faaliyetlerde bulunmasına kolaylık sağlamıştır. İncelemiş olduğumuz konu Türkiye ve Ukrayna hukuklarında Joint Venture ortaklarının hak ve borçlarıdır. Bu çalışma ile iki devlet arasındaki konuya müteallik düzenlemelerin ortaya koyarak uygulamalardaki benzer ve farklı yönlerinin tespiti ile hukuk literatürüne bir nebze katkı sağlayacak bilgi verilmeye amaçlanmıştır.Her iki ülkenin Joint Venture yasal düzenlenmesi bulunmaktadır. Türkiye'de bu ortaklık Borçlar Kanununda düzenlemiştir. Ukrayna hukukunda ise Ukrayna Vatandaşlar Kanununun arasında yasal mesnedine kavuşmuştur. Ancak yaklaşık on beş sene önce Sovyetler Bloğu'ndan ayrılan Ukrayna cumhuriyetinin tamamlanmış hukuk altyapısına kavuştuğunu henüz söylememiz güçtür. Bununla birlikte, yabancı yatırımcıları çekmek maksadı ile Ukrayna Vatandaşlar Kanununda Türkiye Borçlar Kanunundaki düzenlemelerin aksine Joint Venture ortaklığa yer verilmiş olmakla birlikte tam açıklayıcı mesnedine kavuşturulmamıştır. Yasal düzenlemelerde boşlukları Türk hukukun doktrin görüşlere yer verilerek boşluklar doldurulmaya çalışılmıştır.Çalışmamızın başında Joint Venture müessesi ile ilgili genel bilgiye verildikten sonra mukayeseli olarak idare, temsil ve ortaklığın sonında tarafların hak ve borçları konusu incelenmiştir.Anahtar Sözcükler:1.Joint Venture2.Müşterek Girişim3.Ortak Girişim4.Ukrayna'da Joint Venture Ibragymov, Seyt ? Abla. Rights and Duties Of The Joint Venture Companies in The Jurisdiction Systems Of Turkey And Ukraine, Master?s Thesis, Ankara, 2009Joint Venture companies, which were based with an aim of carrying out great projects and are active in the world, have begun to spread rapidly. Especially with the globalization, when the international bounds are driven out, businessmen have gained a possibility of organize these projects together. The issues we have investigated are rights and duties of the Joint Venture companies in the jurisdiction systems of Turkey and Ukraine. While carrying out the piece, finding out of the similar changes and practises of the systems of the mentioned countries and the information that might be useful in the jurisdiction literature had been determined as the goals.The legal insertions concerning the Joint Venture are present in the both countries. In Turkey, these insertions have been made among the paragraphs of the Law of Duties. Whereas in Ukraine, they have been inserted among the paragraphs of the Civil Law of Ukraine. However, having been founded nearly fifteen years ago with the collapse of the Soviet Union, it cannot be said that Ukraine has reached the legal base completely. Despite, in contrast to the Law of Duties of Turkey, the Civil Law of Ukraine has not stated the insertions profoundly in order to draw foriegn investors. Yet, in case of revelation of gaps in the system, the experience of Turkey can be the light in the ways to fill them.In the part one, after the definition and the historical process of the Joint Ventury, based with the canons of the simple company, an evaluation of the similar foundations has been carried out.In the work, it has been witnessed that in Turkey and Ukraine the sides' rights and duties were quite similar; whereas companions' representation and usage of the companies were different.By clarifying these, the work finishes with the explanation of the differences in the establishment of similar aspects of the sides together with the ending of the Joint Venture companies.Key words1.Joint Venture2.Partnership3.Consortium4.Joint Venture in Ukraine 198

Anahtar Kelimeler:Çağrı, Pay Alım Teklifi, Hedef Şirket, Etkisizleştirme Kuralı, Tarafsızlık Kuralı, Mütekabiliyet Kuralı, Satın Alma Hakkı, Satma Hakkı, Zorunlu Çağrı. ÖZETAB VE TÜRK HUKUKUNDA ÇAĞRI YOLUYLAORTAKLIK PAYLARININ TOPLANMASITürk Hukukunda, 02 Eylül 2009 tarihinde, “Çağrı Yoluyla Ortaklık Paylarının Toplanmasına İlişkin Esaslar Tebliği” yürürlüğe girmiştir. Tebliğ, 2004/25 AT sayılı Direktif’e benzer düzenlemeler içermektedir. Tebliğ ile benimsenmiş olan ilkeler şunlardır: (i) hedef şirket pay sahipleri arasında eşit işlem ilkesi (ii) pay sahiplerine bilgi sağlama yükümlülüğü (iii) şirket menfaatlerinin gözetilmesi (iv) çağrının dürüst ve düzenli işleyen bir piyasada yapılmasının sağlanması (v) teklif bedelinin karşılanması (vi) hedef şirketin korunması. Tebliğ, bu ilkelerin gerçekleştirilmesini sağlayacak düzenlemeler içermektedir. Bu düzenlemelerden en önemlisinin “zorunlu çağrı kuralı” olduğunu söylemek mümkündür. Ancak Tebliğ’de “hakim ortağın azınlık paylarını satın alma hakkı” ve “azınlık pay sahiplerinin paylarını satma hakkı” düzenlenmemiştir. Genel olarak, Tebliğ’in 2004/25 AT sayılı Direktif ile uyum içerisinde olduğunu söyleyebiliriz. Keywords:Takeover bid, Takeover, Target Company, Break-through Rule, Neutrality Rule, Reciptrocity Rule, Squeeze-out Right, Sell-out Right, Mandatory Bid.ABSTRACTTAKEOVER IN EU AND TURKISH LAWThe new “Takeover Directive” came into force in Turkish Law on 02 September 2009. This Directive has similar regulations with 2004/25 EEC Directive. General principles set forth by the Turkish Takeover Directive are: (i) equal treatment of all shareholders of the target company, (ii) duty to provide information to share holders, (iii) commitment to the interests of the company (iv) avoidance of the distortion of markets (v) fulfilment of consideration (vi) protection of the target company. The Turkish Directive includes many regulations to insure general principles. It is possible to say that the most important regulation is “mandatory bid rule”. However the Turkish Directive has no regulation about the “squeeze-out right” and “sell out right”. In the abstract, we can say that the new Turkish Directive is compatible with 2004/25 EEC Directive.

Hızla büyüyen ve dünya ticaretini yönlendiren uluslararası işletmelerin, yabancı ülkelerde yapmış oldukları yatırımların büyük boyutlara ulaşması, bu işletmeleri daha ileri bir noktaya taşımış, toplumsal yaşantıyı şekillendiren ve istediği yöne sevk eden bir güç konumuna getirmiştir.Gelişmiş kapitalist ülkeler, gelişmekte olan ülkelerdeki kâr potansiyelini ve yeni pazarları keşfedip, bu pazarlara girmeye çalışırlar. Bu yöndeki gelişimde, her iki ülkenin de menfaati olduğu söylenebilir. Gelişmiş ülkeler, az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerin doğal kaynaklarını kullanarak daha fazla kâr elde etme amacıyla bu ülkelere girmek isterken, az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkeler ise, çağdaş teknolojinin ülkelerine girişi, yeni iş yerlerinin açılması ve istihdam sorununun giderilmesi gibi avantajlar sağlamaktadır.Tüm bu avantajlardan yararlanmak için her iki ülkenin özel ve kamu sektöründeki gerçek ve tüzel kişileri bir araya gelip, çeşitli ortaklıklar kurarlar. Bu ortaklıkların sıkça rastlanılan türlerinden biri de Joint Venture'dir. Çalışma konusu olarak Joint Venture konusunun seçimindeki temel etken budur.Türkiye açısından bakıldığı zaman Joint Ventureler 80'li yıllardan sonra kanunî düzenlemelerde meydana gelen bazı değişiklikler sonucunda kurulmaya başlanmıştır. Türkiye'de daha çok inşaat ve yatırım alanlarında görülen bu ortaklıklar 'müşterek iş ortaklığı' veya 'ortak girişim' adı altında, hukuken genellikle adî ortaklık statüsünde nitelendirilir.Uluslararası yatırım şekillerinden birisi olan Joint Ventureleri ele alan bu tezde, öncelikle uluslararası ticaretin ve Joint Venture'nin tarihçesi, işletmelerin uluslararası hale gelirken geçirdiği aşamalar gözden geçirilmiştir. Bu temel üzerinde, uluslararası işletmecilik türleri ve bu türlerden birisi olan Joint Venture'ler detaylı olarak incelenmeye çalışılmıştır. International corporations which are rapidly growing and shaping the world economy, extended their growth to the point through their big investments in foreign countries which enabled them shaping social life and leading society to a desired direction.Developed capitalist countries, explore profitable potential of the developing countries and new markets, try to penetrate them. It is publicized that this relation is beneficiary for both countries.While developed countries are aiming to maximize their profit as exploiting natural sources of developing countries, under-developed and developing countries are taking advantage of employing modern technology, creating new jobs and businessesIn order to accomplish this goal, individuals and legal persons from private and public sectors come together and establish various partnerships. Most common type of international partnership is called ?Joint Venture? It is the main reason for me to choose Joint Venture as the subject of my study.In Turkey, after some statutory amendment, Joint Ventures have been started to be established since1980. This type of partnerships has been appeared mainly in construction and investment fields, called as 'Müşterek Iş Ortaklığı' or 'Ortak Girişim' in Turkish and generally formed as ordinary partnership.In this thesis whose subject is Joint Venture as an international investment formation, the history of international trade and Joint Venture, evolution of the companies towards to international entities have been analyzed. On this basis, international business types and particularly Joint Venture have been studied in detail. 132

Son yıllarda işletmelerin iç ve dış çevrelerinde karmaşıklık ve belirsizliğinartması, pazar koşullarının değişmesi, teknolojik gelişmeler, yoğun bir şekilde artanrekabet ve kısa süren ürün yaşam evreleri, yöneticileri iş yapmak için kullandıklarıgeleneksel yöntem ve stratejileri yeniden gözden geçirmeye yönlendirmiştir. Budoğrultuda şebeke organizasyon yapısı kapsamındaki uluslararası stratejikişbirlikleri, küresel rekabet avantajını oluşturma ve sürdürme baskıları ile karşıkarşıya kalan işletmelerin faaliyetlerini başarılı bir şekilde yürütmeleri konusundaoldukça çekici bir yapı olarak gelişmeye başlamışlardır.İşletmelerin stratejik planlarında önemli bir yere sahip olan uluslararası ortakgirişimler birlikte iş yapmanın avantajlarından yararlanmak isteyen ve farklıuluslardan gelen en az iki ortağın oluşturduğu yapılardır. Ortaya çıkardığı avantajlardoğrultusunda işletmeler tarafından yeni teknoloji veya pazarlara ulaşmak,faaliyetlerdeki riski paylaşmak, işleri çeşitlendirmek ve belirsizlikleri azaltmak gibifarklı amaçlarla oluşturulan uluslararası ortak girişimlerinin sayısı giderekartmaktadır.Bu bağlamda tez çalışması; stratejik işbirliği ve ortak girişimler kavramınıderinlemesine incelemek, uluslararası ortak girişimlerinin başarısını etkileyenfaktörleri ortaya koyabilmek ve bunları Kazakistan'da farklı sektörlerindekiuluslararası ortak girişim faaliyetleriyle ilişkilendirebilmek amacıylagerçekleştirilmiştir. Tezin en son araştırma bölümünde, Kazakistan'ın çeşitlisektörlerinde iş yapan Türk işletmelerinin oluşturdukları uluslararası ortakgirişimlerin başarısını oluşturan unsurlar ile ilgili gereken bilgiler veri toplama aracıolarak anket araştırması ile elde edildikten sonra, istatistiksel analiz teknikleri ileinceleme sonuçları verilmiştir. The increase in complexity and uncertainty of internal and externalenvironments of enterprises in recent years, change in market conditions,technological developments, intense increase in competition and short lasting productlife cycles directed the managers to review the traditional methods and strategiesthey use. In this direction, international strategic alliances -within the networkorganization structure- have started to develop as quite attractive structures forenterprises that face with the pressure of forming and sustaining global competitiveadvantage on implementing their operations successfully.International joint ventures have an important place in enterprises? strategicplans. These structures that are formed by minimum two partners from differentcountries, who are willing to benefit from the advantages of co-operation. Regardingthe advantages they reveal, the number of international joint ventures are in increasethat are formed for different objectives like attaining new technologies or markets,distributing the risk, diversifying the business and reducing the uncertainties.Although they have numerous advantages for partner enterprises, due to variousreasons, the formed joint ventures show poor performance.Thesis study in this context is made in order to analyze the concept of strategicalliances and joint ventures in depth, to reveal the factors that affect the success ofjoint ventures and to be able to associate these with the operations of the jointventures in the different business sectors in Kazakhstan. In the last Research sectionwe give the results of our investigations concerned the success factors influencingthe success performances of International Joint Ventures formed between Turkishfirms and other foreign partner firms working in the different business sectors ofKazakhstan. The necessary informations were obtained by data collecting means ofquestionnaire and examined by the statistical analyze technics. 187

Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının firmaların finansal performansı üzerindeki etkilerinin araştırıldığı bu çalışmada, Türkiye'de bulunan ortak girişim (Joint venture) biçimindeki firmalar ele alınarak, bu firmalara anket uygulanmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde, doğrudan yabancı yatırımların tanımı, tarihçesi, doğrudan yatırımın şekilleri, avantaj ve dezavantajları, yatırım sebepleri, ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını etkileyen faktörler üzerinde durulmuştur.İkinci bölümde, dünyada doğrudan yabancı sermaye yatırımlarıyla ilgili yapılmış olan bazı ampirik çalışmalar incelenmiştir. Son bölümde ise, çalışmanın amacı ve çalışmada kullanılan yöntem ve metodoloji hakkın bilgi verilmiştir. Bununla beraber, Türkiye'de bulunan yabancı sermayeli firmalara uygulanan anket çalışmasından elde edilen veriler ortaya koyulmuş ve bu veriler incelenerek değerlendirmeler yapılmıştır. Purpose of this study, foreign direct investment are effects on financial performance of firms. For this purpose, some of joint ventures investigates in Turkey and survey apply this joint ventures. The first chapter of study, definition of direct foreign investment, FDI forms, advantage and disadvantages of FDI and factors that effecting foreign direct investment dwell upons.The second chapter, about same subject studies that making in the world give informations. The last chapter, survey datas that applying joint venture firms in Turkey shows and this datas investigates. 148

Ortak girişimin, doktrinde üzerinde mutabakata varılan bir tanımı yapılamamıştır. Bununla birlikte, ortak girişim genel olarak iki veya daha fazla ortağın kendi faaliyetlerini sürdürürken, belli bir işi görmek üzere sürekli veya geçici bir ortaklık kurup, bu ortaklığa kendi işletmelerinden teknik, mali ve ticari destek sağlamak üzere anlaşmaları olarak açıklanmaya çalışılmıştırOrtak girişimin varlığından söz edilebilmesi için, belli bir şekle tâbi olmamakla birlikte ortaklık sözleşmesine; ortakların ortak girişimin kâr ve zararına katılmasına ve müşterek yönetimde tek bir hukukî rejime bağlılığa ihtiyaç vardır. Ayrıca, ortak girişimin amacının ve süresinin sınırlı olması da gerekmektedir.Türk hukukunda ortak girişimin özel bir türü olan iş ortaklığı için 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nda; ?Kurumlar Vergisi Kanununun 1'nci maddesinin A, B, C ve D bentlerinde yazılı kurumların kendi aralarında, şahıs ortaklıkları veya gerçek kişilerle belli bir işin birlikte yapılmasını müştereken taahhüt etmek ve kazancını paylaşmak amacıyla kurdukları ortaklıklardan vergi dairesinden bu şekilde mükellefiyet tesis edilmesini talep edenler iş ortaklığıdır. Bunların tüzel kişiliklerinin olmaması mükellefiyetlerini etkilemez? tanımlaması yapılmıştır. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nda da benzer mahiyette bir tanımlama yapılmıştır. Dikkat çeken değişiklik ise, 5422 sayılı Kanunun açıklanmasına ilişkin 31 serî no'lu Tebliğ'de aranan, işin birden fazla takvim yılına yaygın inşaat, onarma montaj ve teknik hizmetler olması koşuluna 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun açıklanmasına ilişkin olarak çıkarılan 1 serî no'lu Genel Tebliğ'de yer verilmemiş olmasıdır.İş ortaklıklarının tüzel kişiliğinin olmaması ve devamlı surette faaliyette bulunmamaları nedeni ile iş ortaklıklarına Kurumlar Vergisi Kanunu'nda yer alan düzenlemelerin uygulanması, bazı sorunları beraberinde getirmektedir. Kanun koyucunun iş ortaklıklarının kurumlar vergisi mükellefi olmalarını ihtiyarî hâle getirmiş olması uygulamada kolaylık sağlamıştır.Tezimizde; iş ortaklıları Kurumlar Vergisi Kanunu açısından değerlendirilmiş ve 5422 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun'un iş ortaklıklarına olan bakış açıları incelenmiştir. There is no agreed definition for joint ventures in jurisprudence. Therewithal joint ventures can be defined as an agreement between two or more people to found a permanent or temporary company for a special purpose while they are running their own businesses and to provide technical, financial, commercial assistance from their own operating companies to this new company.Although there is no provision of joint ventures? form, to mention about joint ventures presence, there should be strong commitment to contribution to costs, profits and losses of the company by partners and joint management needs loyalty to a single law. Also, joint ventures should be found for a special purpose and a limited time.In Turkish Corporation Tax Law (Law No: 5422) joint ventures are defined as fallows; ?Corporations written in the paragraphs A,B,C and D of the Article 1 of the Turkish Corporation Tax Law ( Law No: 5422) and which of these are pledged to execute a special purpose together by partners and founded for the purpose of sharing the profit and asking tax liability from the tax office can be defined as joint ventures. Tax liability shall not be affected whether they are partnerships or not.? Similar definition is replied in Corporation Tax Law numbered 5520. The difference between corporation tax laws number 5520 and 5422 can be seen in the explanation of these laws. The obligation for the business of being spread to a more than one calendar year construction, reparation, fitting and technical services did not mentioned in Corporation Tax Law numbered 5520.Problems are arising in the application of rules in taxation law to joint ventures due to the fact that, they do not have corporate identities and do not perform their activities continuously. The law maker set it as a voluntary action for joint ventures to become a taxpayer under the taxation law and this resulted with a slackness of taxation law in practice.In this work joint ventures has been analyzed in terms of taxation law. The approach formed in Laws with numbers 5422 and 5520 has been the major guidelines for analyzing the joint ventures. 99

Sermayeye katılmalı ortak girişimler, en az iki teşebbüsünvarlıklarının, bu iki teşebbüs tarafından ortaklaşa kontrol edilen bir başkateşebbüste biraraya getirilmesini öngören bir işbirliği modelidir. Türk Avrupahukuk uygulamasında sermayeye katılmalı ortak girişimler çoğunluklaanonim ortaklık çatısı altında kurulmaktadır. Bu itibarla, sermayeye katılmalıortak girişimlerin Ortaklıklar Hukuku bağlamında ortaya koyduğu hukukisorun, ortak girişim şirketinin hukuki yapısı, hakim ortaklar arasındaki hukukiilişkiler ve ortak kontrolden kaynaklanan sorunlar ışığında incelenmelidir.Sermayeye katılmalı ortak girişimlerin değerlendirilmesinde kontrolkavramının çeşitli cepheleriyle ele alınması zorunludur.Anahtar kelimeler : Sermayeye katılmalı ortak girişim, kontrol,kilitlenme, şirketler topluluğu. La filliale commune est un model de cooperation qui prévoitl?integration partial des resources economiques de plusieurs entitéeconomiques. A la practice de droit turque et européen, les fillialescommunes sont instituées sous la forme des societes capitaux,particulièrement des societes anonymes. Dans ce context, uneapproachement juridique doit être etablié sur une base considerant lastructure de la filliale commune, les relations entre les actionnairesconjointes et des problemes specifique que derive du concept du controlcommun. A ce regard, le concept du control et differents dimensions de ceconcept doivent etre analysee en detail.Mots-Clés : Filliale commune, control, contrat de base. 630

ÖZET Son yıllarda işletmecilik alanındaki önemli gelişmelerden biri, işletmelerin ülke içi faaliyetlerle yetinmeyip ülke dışı fırsatları da değerlendirmek amacıyla faaliyette bulunmasıdır. Son otuz yıldaki önemli değişim sonucunda Batı'nm gelişmiş ülkeleri ve Japonya, bütün dünyada faaliyet gösteren dev çokuluslu işletmelere sahip olmuşlardır. Günümüzde, dünya ekonomisi içinde önemli paya sahip olan çokuluslu işletmelerin incelenmesi ve bu işletmeler hakkında bilgi sahibi olunması kaçınılmaz hale gelmiştir. Ekonomide ve ticarette küreselleşme eğiliminin artması ve yoğun rekabet baskısı nedeniyle şirketler pazarlama stratejilerine yeniden yön vermeye çalışmaktadırlar. Bunun sonucunda işletme literatürüne giren yeni kavramlardan ikisi de, dünyada yıllardır uygulanmasına rağmen, Türkiye'de yeni yaygınlaşmaya başlayan franchising ve joint venturedir. Franchising sistemi günümüzde giderek artan oranda tercih edilmektedir.Yatırımcılar açısından franchising sisteminin seçilme nedenlerinin başında, kendi işini kuruyor olmaktan dolayı kaynaklanacak riskin yok edilmesi, başarısı kanıtlanmış, tanınmış bir markaya çok fazla uğraş vermeden sahip olunmasıdır. Büyümeyi, daha geniş bölgelerde çalışmayı isteyen hatta uluslararası pazarlara açılmak isteyen firmalar için franchising sistemi, hiç bir maliyete katlanmadan büyümenin sağlanması, geniş bir alanda dağıtım ve pazarlama ağının kurulması sonucunda karını ve cirosunu arttırmak için ideal bir yöntem olmaktadır.Ancak Türkiye'de bu sistemin yeni yeni kullanılmaya başlaması, sistem hakkında bilginin az olması, Franchising sisteminin geliştirilip kurulması ve pazarlamasında bir takım sıkıntılar yaşanmaktadır.Çalışmanın birinci bölümünde, çokuluslu işletmeler hakkında temel bilgilere yer verilmiştir.Ve daha sonra franchising konusu ele alınıp incelenmiştir.İkinci bölümde ise ortak girişimler genel açıklanması ile birlikte, bizim gibi gelişmekte olan ülkelerin ortak girişimlerin faaliyetlerinden ne gibi yararlar sağlaya bilecekleri incelenmeye çalışılmıştır. vı ABSTRACT One of the major developments in the field of business administration of the recent years is that the firms have not been satisfied with activities inside of their home country and looked for ways to increase the value of the opportunities abroud. This movement has showed important developments for the last tree decades and as a result the developed countries of the developed countries of the West and Japan have gotten giant multinational corporations un der their control which are in operation in all over the world. Nowadays, to study the multinational corporations which have an important share in the world economy and to be informed about those firms is unavoidable. Companies have been trying to redirect their marketing strategies due to intensive competitive pressure and rising global tendency in economy and in trade. Therefore a new concept has entered management literature which has recently became prevalent in Turkey but has been applied for years as a spreading model all around the world is called franchising and joint venture. Nowadays, franchising system is being preferred at a progressive rate. At the head of the reasons to choose franchising system as for the investors are to minimize the risk that may occur because of setting one's own business, to have a world reknown brand with a proven accomplishment withhout tackling too much struggle. Franchising system is an ideal method for procuring growth without facing any cost, as a result of constructing a widespread distribution and marketing network to increase profit and turnover for the firms which desire to grow up, to run business in larger areas or even to expend to international markets. However, in our country, there are some trouble in marketing, developing and setting and setting up the franchising system, because it is a system which is less familiar to our VIIcountry and is being started to be used recently and there are not much information about the system. Basic information about multinational corporaions and about franchising are given in the first part of the study, and finally about joint venture. VIII 109

ÖZET Globalleşme süreci, ülkeler arasında eskiye oranla daha sıkı bağlar kurulması ihtiyacını doğurmuş, farklı ülkelerdeki müteşebbislerin, tüm bürokratik engellemelere karşın, ortak amaç doğrultusunda bir araya gelmelerine yol açmıştır. Bu durumun Ticaret hukuku alanındaki görünümü ise, ortak girişimcilik ve özellikle de iş ortaklıları şeklinde olmuştur. Ülke içinde de sık görülen iş ortaklıklarının ülke sınırlarını aşarak, uluslararası alana sıçrayışı, globalleşmenin doğal bir sonucudur. Çalışmamızda iş ortaklıları, `joint venture` başlığı altında ele alınarak, bu kavramın tanımı, kuruluş şekilleri, ortaklarının hukukî durumu, kanunî düzenlemeler ve sair konular, Türk, Rus ve Ukrayna hukuk sistemleri dikkate alınarak karşılıklı olarak incelenmektedir. Joint venture, hukuken ve iktisaden birbirinden bağımsız iki veya daha fazla gerçek kişi veya tüzel kişiliği haiz ortaklıkların müştereken belli bir amacı gerçekleştirmek ve kâr elde etmek için kurdukları ve müştereken yönettikleri, tüzel kişiliği bulunan veya bulunmayan ortaklıktır. Joint venture kurumu, Türkiye'de anonim veya limited ortaklık şeklinde kurulmaktadır. Rusya ve Ukrayna'da ise, mevzuat, joint venture şeklindeki birleşmelerin, Türk hukukunda uygulanan ortaklık türlerinin yanı sıra, diğer ortaklık türlerinde de kurulmasına cevaz vermektedir. Çalışmamızın, Rus ve Ukrayna'lı tacirlerle ortaklık kurmayı hedefleyen Türk tacirlerine yol göstermesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, çalışmamızda, joint venture kurumuna ilişkin olarak Türk hukukunun yanı sıra, Rusya ve Ukrayna hukuk sistemlerinde yer alan düzenlemeler açıklanarak, ayrıca doktrindeki görüşler ile günümüzdeki uygulamalara da değinilmektedir. 87 PE3KDME rno6anbHbiM npoqecc HHTepHaL/noHann3aLinn xo3$wcTBeHHofi >kh3hm o6yc;ioBnn B03HHKHOBeHne m pa3Bi/rrne coBMecTHoro npeAnpuH^MaTenbCTBa u npe>KAe Bcero Han6onee scpcpeianBHOii era cpopMbi-coBMecTHbix npeAnpwmw. B3mflfl co cropoHbi ToproBoro npaBa, 3aMeTHO yTBep>KflaeT Haiue MHeHne. TaK KaK npe,qnpnHHMaTenn pa3Hbix crpaH, He cmotph Ha SiopoKpaTMio n flpyrne ycuni/m, BceTaKM crpeMîrrca k Me^yHapOflHOMy coTpyAHnnecrBy. B Hacroflmefi HayMHotf pa6are flaH KOMnjieKCHbifi wpuflUHecKMii aHann3 cyu^HOcrn coBMecTHbix npeflnpunTHM. TaioKe pacMOTpeBaroTca Bonpocbi crpyicrypbi opraHH3aqnfi, craryc crapoH coBMecTHoro coTpyflHMMecTBa, aHann3 o6ınero npaBOBoro pe>KHMa co3AaHi/ifi h AeaTejibHOcrefi coBMecrHbix npeflnpuyrruıî KaK b Typmw, TaK n b Pocchh h Ha YKpanHe. CoBMecTHbie npeflnpuflTHfl - npeAnpufrrufi, KOTOpbie 6a3npywTca Ha coBMecTHOM Kani/nane cyöbeıcroB xo3«mctb6hhom AeHTenbHocT OflHoro rocyflapcTBa m cyöbeıcroB xo3JWCTBeHHotö flewTenbHOCTW flpyrux rocyflapcTB, Ha coBMecTHOM ynpaBneHnn n Ha coBMecTHOM pacnpeflnneHnn pe3yjibTaT0B n pmckob. B Typqun coBMecTHbie npeflnpunTun crpoflTca TonbKO b bha© aKL/MOHepHoro o6ı±ecTBa /a b bwrb opraHMsaqiw c orpaHvmeHHOft OTBeTCBeHHOCTbK). B POCC/H M Ha YKpaMHe BMAbl OpraHH3ai4MM COBMeCTHblX npeAnpuflTMM He orpaHnqeHbi. PacMOTpeB coBMecTHbie npeAnpuffTun c HayMHofi tomkm 3peHnq, Mbi TaioKe 3aTpoHyjiM n npaıanHecKne cpopıvıanbHOCTM, MTo6bi npuBnenb BHUMaHne MepHOMopcKnx npeAnpuHUMaieneM TypeLiKoft PecnySnuKM, pacbacHfln coTpyAHMMecTBO Me>KAy stmmm crpaHaMH. 88 100