Search

Bu çalışmada, yabancı otlarla mücadele amacı ile sıkça kullanılan, etken maddesi linuron olan herbisitin gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss)'nın karaciğer ve solungaç dokuları üzerindeki histopatolojik ve biyokimyasal etkileri araştırıldı. Bu amaçla bir kontrol grubu ve üç muamele grubu (30, 120 ve 240 µg/L) olmak üzere gökkuşağı alabalıklarına linuron ile 21 gün süreyle muamele edildi.Belirlenen süre sonunda histopatoloji ve antioksidan enzim aktivite analizleri için doku örnekleri alındı. Lipit peroksidasyon (LPO), total glutatyon (GSH), süperoksit dismutaz (SOD) ve katalaz (CAT) düzeylerinin dokulardaki analizleri spektrofotometrik yöntemle belirlendi. Karaciğer dokusunda 30 µg/L konsantrasyonda SOD aktivitesi ve GSH seviyesi artarken, CAT aktivitesi bir miktar düşmüştür. 120 ve 240 µg/L konsantrasyonda ise CAT ve SOD aktiviteleri ile GSH düzeylerinde azalma görülmüştür. Solungaç dokusunda ise 30 µg/L konsantrasyonda GSH seviyesi ve SOD aktivitesi düşmüş, 120 ve 240 µg/L konsantrasyonda ise GSH seviyeleri ile SOD aktiviteleri değişmemiştir. Histopatolojik olarak karaciğer dokularında dejeneratif ve nekrotik değişiklikler görülürken, solungaç dokularında ise hücresel infiltrasyonlar ve dejeneratif değişiklikler gözlemlenmiştir. Sonuç olarak, linuron'nun yüksek konsantrasyonda gökkuşağı alabalığı solungaç ve karaciğer dokularında toksik etkilere sebep olabileceği tespit edilmiştir. In this study, for the purpose of weed control, histopathological and biochemical effects of gill and liver tissues of the linuron rainbow trout whose active ingredient is herbicide linuron. For this purpose, a control group and three treatment groups (30, 120 and 240 µg/L) was treated for 21 days with linuron including the rainbow trout. Tissue samples were taken for histopathology at the end of the specified period and antioxidant enzyme activity assays.Lipid peroxidation (LPO), total glutathione (GSH), superoxide dismutase (SOD) and catalase (CAT) analyzes were determined by spectrophotometric method in tissue levels. While activity of SOD and GSH level increased in Liver tissue at 30 µg/L concentration level, CAT activity has fallen slightly.A decrease in CAT and SOD activities in the GSH levels were observed in 120 and 240µg/L concentration. While GSH levels and SOD activity in the gill tissues within 30µg/L concentration were decreased, SOD activities and GSH levels in 120 and 240µg/L concentration were unchanged.Whilst degenerative and necrotic changes were seen in liver tissue within the histopathologic diagnosis, the cellular infiltrates and degenerative changes in the gill tissues were observed.Consequently, rainbow trout in the highest concentration of linuron can cause toxic effects in gills and lung tissues. 74

TOPRAKTA LİNURON (HERBİSİT) ANALİZİ VE BOZUNMASININ İZLENMESİ Ekonomik gerekçeler ve insanların yüksek gelir elde etme isteği sonucu amaç dışı toprak kullanımı (kentleşme, sanayileşme vb.), sanayi kuruluşlarının yarattığı çevre kirliliği, nüfusu oldukça hızlı artan ülkemizde orman, toprak ve su kaynaklarımızın hızla azalmasına neden olmaktadır. Bu bakımdan tarım alanlarından en yüksek verimin alınması hedeflenmektedir. Gerek tarla tarımı, gerekse son yıllarda artan örtüaltı yetiştiriciliğinde ürün miktarı ve kalitesini artırmak için kullanılan gübre, pestisit, hormon vb. bu bakımdan önem kazanmaktadır. Bu maddelerin bilinçsiz ve gereksiz kullanımı, topraktan su ve havaya geçmeleri ile çevre kirliliğine neden olmakta, besin zinciri yoluyla insan sağlığını tehlikeye sokmaktadır. Son yıllarda herbisit kalıntılarının pek çok tarım alanında saptanmasından dolayı kullanımlarında sınırlamaya gidilmesi gerekliliği duyulmaya başlanmıştır. Bu çalışma fotosentez inhibitörü olan linuronun topraktaki bozunmasını izlemek amacıyla yürütüldü. Herbisitlerin toprakta parçalanması toprak, herbisit ve iklim faktörlerine bağlıdır. Bu amaçla farklı özelliklere sahip iki toprak örneğine aynı miktarlarda uygulanan linuronun bozunması HPLC yöntemiyle izlendi. Kullanılan topraklardan biri Beykoz'dan sağlanan siltli tın toprak olup organik madde içeriği % 4.41, diğer toprak ise Silivri'den sağlanan killi toprak olup organik madde içeriği % 1.38'dir. Linuronun bozunmasını izlemek için aynı miktarda Afalon Dispersion uygulanan iki farklı topraktan 4 ay boyunca belli aralıklarla alınan toprak örneklerindeki linuron kalıntıları ile zaman arasında bozunma grafikleri çizildi. Birinci mertebe kinetiği varsayımıyla bu grafiklerin kalıntı derişimlerinin logaritmaları alınarak doğrusallaştırılmaları ile killi toprak için logy = -0.0071x + 0.2521 denklemi, siltli tın toprak için logy = -0.0105x + 0.2314 denklemi elde edildi. Denklemlerde x gün cinsinden zaman, y ise ppm cinsinden topraktaki linuron derişimini göstermektedir. Bu doğrular için korelasyon katsayılarının yüksek oluşu varsayılan 1. mertebe bozunma kinetiği modelinin isabetli olduğunu gösterdi. Buna göre killi toprakta yanlanma ömrü 42 gün, siltli tın toprakta ise 29 gün olarak hesaplandı. Linuronun bitkideki kalıntı miktarının saptanması için, deneme kaplarında yetiştirilmesi uygun ve daha önce incelenmemiş olan taze soğan seçildi. Linuron soğanda çıkış sonrası uygulamasına göre, her iki toprak türüne 150 g/da olarak uygulandı. İki farklı toprakta yetişen soğan örneklerinde linuron kalıntısı miktarı, analiz yönteminin dedeksiyon limitinin altında (< 0.01 ppm) kaldı. Bu da Türk Gıda Mevzuatına göre kabul edilebilir linuron kalıntı limitinin altında kalmaktadır. Organik madde içeriği yüksek olan toprakta (Beykoz örneği) daha önceki çeşitli toprak örneklerindeki çalışmalarda da görüldüğü gibi linuronun daha hızlı bozunduğu saptandı. Soğanda çıkış sonrası uygulamayla bulunan linuron kalıntısı miktarınıntolerans sınırlarının altında kaldığı belirlenerek insan sağlığı açısından tehlike oluşturmayacağı sonucuna varıldı. Bu durumda organik madde içeriği yüksek olan veya organik gübre kullanımı mümkün topraklarda soğan yetiştirilmesi sırasında herbisit olarak linuron kullanımı tavsiye edilebilir. SUMMARY DETERMINATION OF LINURON (HERBICIDE) IN SOIL AND MONITORING OF ITS DEGRADATION The misuse of land and industrial pollution that result from economical reasons (such as the unbalanced desire of people to earn more money at the expense of the environment) cause rapid consumption of forestry, land and water resources in our country subject to rapid population growth. Therefore it is aimed to get the highest productivity from the remaining agricultural areas. In agriculture and greenhouse farming which is popular in recent years, the usage of fertilizers, pesticides, hormones and similar compounds to increase the amount and the quality of products have gained more importance. The unconscious and unnecessary use of these materials causes environmental pollution via their leaching to water and volatilization to air, thereby posing a threat for human health by the nutritional cycle. In recent years it became necessary to limit the usage of herbicides considering the herbicide residues detected in many agricultural areas. This study was carried out to observe the degradation of linuron, a photosynthesis inhibitor, in soil. The degradation of herbicides in soil is related to soil, herbicide and climate factors. For this purpose, the degradation of linuron applied to two different soil samples in identical amounts was followed by the HPLC method. One of the soils was silt loam soil supplied from Beykoz, containing 4.41% organic matter and the other was clay soil supplied from Silivri, containing 1.38% organic matter. To follow the degradation of linuron in soil, samples were periodically drawn for 4 months from the two soils onto which identical amounts of Afalon dispersion were applied, and the degradation data were recorded as the concentrations of residual linuron against time. Assuming first-order degradation kinetics, these graphs were redrawn in semi-logarithmic scale with the logarithm of residual pesticide concentration vs. time, and linear equations of the form logy = -0.0071x + 0.2521 for clay soil, logy = -0.0105x + 0.2314 for silt loam soil were obtained, where y was the residual soil linuron concentration in ppm and x was time in days. The high correlation coefficients (approaching 1) of these linear equations pointed out to the applicability of the assumed first-order kinetic model to degradation data. As a result of this observation it was calculated that clay soil showed a half-life of 42 days and silt loam soil of 29 days for linuron. To determine the amount of linuron residues in plants, green onion, which is very easy to plant in observation pots and which has not been observed before, was selected. Linuron was applied to both soil types as 150 g/da related to post emergence application. The amount of linuron residues in the onions that were grown in these two different soil types were less than the detection limit (

ÖZET Bu çalışmada Malathion ve Linuron pestisitlerinin Helianthus annuus L.'nin kök ucu hücrelerine sitogenetik etkileri araştırıldı. Tohumlar 3, 7, 55 ve 60 ppm Malathion; 30, 120, 240 ve 500 ppm Linuron konsantrasyonlanyla 3, 6 ve 12 saat muamele edildi. Daha sonra kontrol ve uygulama gruplarında mitotik ve faz indeksleri ile kromozom anormallikleri belirlendi. Pestisitlerin mitoz bölünmeyi önemli derecede baskıladığı, doz ve zaman artışına bağlı olarak kromozomal anormalliklere sebep olduğu ve mitotik indeksi azalttığı gözlenmiştir. Pestisitlerin neden olduğu anormallikler ise; kromozomlarda yapışıklık ve kontraksiyon, dağılmış kromozom, geri kalmış kromozomlar ve kromozom köprüsüdür. Bu nedenle pestisitlerin insanlara genotoksik etkileri olabileceği düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Malathion, Linuron, Helianthus annuus L., Mitotik indeks, Kromozomal anormallikler. IV SUMMARY Investigation of Cytogenetic Effects of the Pesticides Malathion and Linuron on Root Tip Cells oiHelianthus annuus L. In this study the cytogenetic effects of pesticides (Malathion and Linuron) were investigated on root tip cells oiHelianthus annuus L. The seeds were treated with 3, 7, 55 and 60 ppm concentration of the insecticide Malathion; 30, 120, 240 and 500 ppm concentration of the herbicide Linuron for 3, 6 and 12 hours. The mitotic and phase indices were determined and chromosomal abnormalities were investigated in both control and test groups. It was found that pesticides had a marked mitodepressive action on mitosis mitotic abnormalities were increased and the mitotic index was decreased depending on the concentration and duration time of the pesticides applied. The types of abnormalities observation were included: Chromosome stickness and contraction, scattered chromosome, lagging chromosome, and chromatin bridge. It is considered that the pesticides may have genotoxic effects in humanbeing. Key Words: Malathion, Linuron, Helianthus annuus L., Mitotic index, Chromosomal abnormalities. V 29

ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ ORGANİK MADDE FRAKSİYONLARI TARAFINDAN LİNURON ADSORPSİYONU Funda ÇİMEN Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Ana Bilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Sonay SÖZÜDOĞRU OK Bu çalışmada, Polatlı Tarım İşletmesi 'nden alınan İnseptisol (Beyazbayır) ve Entisol (Kepir) ordularına ait organik madde kapsamları farklı olan killi bünyedeki toprak örneklerinde linuron adsorpsiyonu ve aynı toprakların organik madde fraksiyonları ve kireci giderildikten sonra linuron adsorpsiyonları karşılaştırılarak incelenmiştir. Linuronun doğal toprak örnekleri, humin+mineral fraksiyon, mineral fraksiyon ve kireci giderilmiş toprak örnekleri tarafından adsorpsiyonu analitik saf linuron kullanılarak batch denge metoduyla belirlenmiştir. Adsorpsiyon izotermlerini karakterize etmek için Freundlich eşitliği kullanılmıştır. K ve l/n değerleri Freundlich eşitliğinden belirlenmiştir. Beyazbayır toprak örnekleri için belirlenen adsorpsiyon izotermleri, linuronun doğal toprak tarafından adsorpsiyonunun, humin+mineral ve mineral fraksiyonlara göre daha yüksek olduğunu göstermiştir. Kepir toprak örneklerinde de Beyazbayır toprağına benzer sonuçlar bulunmuştur. Her iki toprağın kireci giderilmiş örnekleri linuronu daha fazla adsorbe etmiştir. Bütün örneklerde belirlenen hesaplanan l/n değerlerine göre adsorpsiyon izotermleri L-tipi adsorpsiyon izotermine uyum göstermiştir. 2001, Sayfa: 57 Anahtar kelimeler: Linuron, adsorpsiyon izotermleri, toprak organik maddesi, humik asit, fulvik asit, humin. ABSTRACT MASTER THESIS ADSORPTION OF LINURON BY ORGANIC MATTER FRACTIONS Funda ÇİMEN Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Soil Science Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Sonay SÖZÜDO?RU OK In this research, the adsorption of Iinuron was studied on clay textured soils which varied in their organic matter content, belonging to Inseptisol (Beyazbayir) and the Entisol (Kepir) ordos, collected in Polatlı, Ankara. The adsorption of Iinuron on the soils after removal of organic matter fractions and calcium carbonate (calcerous) was compared. The adsorption of Iinuron by untreated soil samples, humin+mineral fraction, mineral fraction and soil samples freed from calcium carbonate was determined through the batch- equlibrium technique using analytical grade Iinuron. The Freundlich equation was used to characterize the adsorption isotherms and obtained K and 1/n values. Adsorption isoterms for soil-Beyazbayir indicated that adsorption of Iinuron by untreated soil samples was higher as compared with the humin+ mineral fraction and mineral fraction. Also, simiiiar results were obtained for soil-Kepir. Adsorption for botla soil-Beyazbayir and soil-Kepir freed from calcium carbonate were the highest. According to 1/n values, for all soil samples belonging to soil-Beyazbayir and soil- Kepir, showed L-type adsorption isotherms. 2001, Pages: 57 Key words: Linuron, adsorption isotherms, soil organic matter, humic acid, fulvic acid, humin. 57

ÖZET Yüksek Lisans Tezi TERBUTRYN, LİNURON VE CHLORSULFURON HERBİSİTLERİNİN TOPRAKTA NİTRİFİKASYON VE AZOT MİNERALİZASYONU ÜZERİNE ETKİSİ Selma BAŞ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Sadık USTA Terbutryn, Linuron ve Chlorsulfuron herbisitlerinin toprakta doğal azot mineralizasyonu ve nitrifikasyona etkisi ile üre gübresinin topraktaki hidrolizi ve nitrifikasyonuna etkisi araştırılmıştır. A. Ü. Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliği, Kule serisinden alınan toprakta tesadüf parsellleri deneme desenine göre inkübasyort denemesi kurulmuştur. Herbisit uygulamalarında üreteci firmalarca önerilen doz (Linuron 200ml/da, terbutryn 250ml/da ve chlorsulfuron I gr/da) ve iki kat dozu seçilmiştir. Herbisitlerin azotlu gübreye etkisini belirlemek için ise toprakların bir kısmına 100 ppm üre- N ile beraber herbisit dozları uygulanmıştır. Denemenin 7.ve 14. günlerde, l.,2.,3. ve ö.aylarda NH4-N, NO.ı-N ve Min-N belirlemeleri yapılmıştır. Herbisit çeşitlerinin etkinlikleri 6 aylık süreç içerisinde karşılaştırmalı olarak izlenmiştir. Terbutryn 'in normal ve iki kat dozu inkübasyonun ikinci ayından itibaren nitrifikasyon ve azot mineralizasyonu, Linuron'un normal ve iki kat dozu nitrifikasyonu yine 2.aydan itibaren arttırmıştır. Linuron'un iki kat dozu azot mineralizasyonunu inkübasyon süresince arttırmışken, normal doz ikinci aydan itibaren arrtırmıştır.ChlorsuIfuron'un uygulamalarınitrifikasyonu genel olarak engellemiştir. İki kat doz uygulaması inkübasyon denemesinin başlarında ve ö.ayda azaltmıştır. Herbisitler'in; üre gübresinin topraktaki hidrolizi ve nitrifîkasyonuna etki genel olarak engelleyici yönde bulunmuştur. Terbutryn hariç diğerlerinde engelleme doz artışına paralel bulunmuştur. 200l,Sa