Search

Gündelik kullanımda travma, tıbbi ya da psikolojik olana gönderme yapmaktadır.Bu kullanımın tarihsel izini on dokuzuncu yüzyıla kadar sürmek mümkündür. On dokuzuncu yüzyılda endüstriyel gelişimin ivme kazanmasıyla demiryolu kazaları patlak vermiş ve daha önceki dönemlerde rastlanmayan trajik sonuçlar doğurmuştur. Bu kazaların patlak verişiyle travma kavramı, on dokuzuncu yüzyılın önde gelen hastalıklarından olan histeri ile birarada tartışılmayabaşlanmıştır. Demiryolu kazazedelerin gelişen semptomlar çeşitli tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Kazanın fiziksel etkisinden bağımsız gelişen bu semptomlar, bu etkilerin psikolojik olma ihtimalini tartışmaya açmıştır. Kazazedelerin açtıkları tazminat davaları ve bu davaların sonuçsuz kalması,travma tartışmalarının Birinci Dünya Savaşı’na kadar sönümlenmesine yol açmıştır. Birinci Dünya Savaşı’nda askerlerde gözlenen savaş nevrozlarıyla,travma tartışmaları yeniden alevlenmiş ve savaş nevrozunun daha spesifik bir formu olan mermi şoku ön plana çıkmıştır. Milyonlarca askeri etkileyen mermi şoku, travmanın artık salt bireysel psikolojinin konusu olmaktan çıkmasına ve kitleleri etkileyen kolektif travma biçimi olarak kültürel boyuta evrilmesine nedenolmuştur. Yirminci yüzyılın savaş deneyimleri kültürel travma olarak adlandırılan yeni bir araştırma alanını doğurmuştur. Bu çalışmada travmanın, meydana gelen olayın doğrudan sonucu olmadığını, deneyim sonrası geliştirilen söylem ve anlatıyla inşa edilen bir olgu olduğunu iddia eden kültürel travma teorisi ile travmayı psişeye yerleştiren psikolojik travma anlayışı arasında arasında ortakilkeler anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda, travmanın sosyokültürel bağlamda okunabileceğinin emareleri sunulmaktadır., In everyday use, trauma used as medical or psychological. It is possible to trace the historical trace of this usage back to the nineteenth century. Railway accidents emerged and had catastrophic results that were not seen in previous periods with the acceleration of industrial development in the nineteenth century. When the outbreak of these accidents, the concept of trauma began to be discussed together with hysteria, one of the leading diseases of the nineteenth century. The symptoms peresented by the railway survivors brought along various discussions. These symptoms, which developed independently of the physical effect of the accident, have opened up discussion of the possibility of these effects being psychological.The lawsuits filed by the survivors and the inconclusive results of these lawsuits caused the trauma discussions to disappear until the First World War. The trauma discussions reopened again and bullet shock, a more specific form of war neurosis, came to the fore with the war neurosis observed in the soldiers in the First World War. The bullet shock, which affected millions of soldiers, caused trauma to no longer be the subject of only individual psychology and to evolve into a cultural dimension as a form of collective trauma that affects the masses. The war experiences of the twentieth century have led to a new field of research called cultural trauma. In this study, it has been tried to understand the common principles between the cultural trauma theory, which claims that trauma is not a direct result of the event, but a phenomenon constructed by discourse and narrative developed after experience, and the psychological trauma understanding that center on trauma to the psyche. Within this framework indications that trauma can be read in a sociocultural context are presented.

Literatürde göç deneyimi ve bunun etkileri bağımlılık açısından risk olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmada madde kullanımı olan Suriyeli göçmenlerin madde kullanım süreçleri ve bununla ilgili risk faktörlerinin anlaşılması suretiyle göç ve bağımlılık ilişkisine dikkat çekilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda öncelikle göç ve bağımlılık ilişkisine dair literatür incelenmiş, ardından saha çalışması gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji kullanılmış, amaçlı örneklem metodu ile belirlenen, Bursa’da yaşayan 4 madde kullanıcısı bireyle görüşme gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunun tamamı erkektir ve yaşanan iç savaşla ilgili travmatik anıları (aile üyelerinin ölümü, cezaevine girme, kuşatma altında kalma, patlamaya tanıklık etme vb.) bulunmaktadır. Bulgulara göre, madde kullanımında ön plana çıkan risk faktörleri merak, arkadaş etkisi, yakınlarında kullanıcıların olması, gelecek kaygısı ve ailevi problemlerdir. Madde kullanımının sonucu olarak sağlık problemleri, adlî problemler, ailevi problemler, öfke kontrol problemleri ve ekonomik problemler yaşandığı; özellikle sosyal destek kaynaklarının yeterli olmadığı görülmüştür. Tedavi olma motivasyonları olmakla birlikte dil problemi, sınır dışı edilme korkusu, tedavi hakkında bilgisizlik gibi nedenlerle tedavi süreçlerinin ilerleyemediği görülmüştür. Bulgulara dayalı olarak göçmenlere yönelik sosyal destek programlarının oluşturulması, tedavi süreçleri hakkında bilgilendirilmeleri ve tedaviye erişimlerinin önündeki engelleri kaldırmaya yönelik çalışmalar yapılması önerilmektedir., In the literature, the experience of migration and its effects are considered as a risk in terms of addiction. This study aims to determine the substance use processes of Syrian immigrants and related risk factors, and to draw attention to the relationship between migration and addiction. In this context, first of all, the literature on the relationship between migration and addiction was examined, and then a field study was carried out. In the research, phenomenology, one of the qualitative research designs, was used and interviews were conducted with 4 substance users living in Bursa, who were selected by purposive sampling method. The study group is male and they have traumatic memories (such as the death of family members, imprisonment, being under siege, witnessing explosions, etc.) related to the civil war. According to the findings, the factors that encourage substance use are curiosity, influence of friends, the presence of substance users among relatives, anxiety about future and family problems. It has been observed that health problems, legal problems, family problems, anger control problems and financial problems are experienced as a result of substance use and social support resources are not sufficient, especially in this regard. Although they had the motivation to be treated, it was observed that they could not continue the treatment processes due to the language barrier, fear of deportation, and lack of information about treatment. Based on the findings, it is recommended to establish social assistance programs for immigrants, inform them about the treatment processes, and carry out studies to remove the barriers to their access to treatment.

Text in Turkish ; Abstract: Turkish and English Includes bibliographical references (leaves 70-85) x, 99 leaves Amaç: Bu araştırmanın amacı klinik olmayan bir örneklemde çocukluk çağı travmaları ile dissosiyatif yaşantılar arasındaki ilişkide zaman perspektifi ve duygu düzenlemenin sıralı aracı rolünü araştırmaktır. Örneklem: Araştırmaya yaşları 18 ve 57 arasında değişen, yaş ortalaması 32.82±7.84 olan 223 kadın ve 171 erkek olmak üzere toplam 389 kişi katılmıştır. Örneklemin büyük çoğunluğunu lise ve üniversite mezunu (%69.7), çalışan (%74.3) ve evli olmayan (%56.3) katılımcılar oluşturmaktadır. Araştırmanın amacı doğrultusunda Sosyodemografik Bilgi Formu, Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği (DES-II), Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (ÇÇTÖ), Zimbardo Zaman Perspektifi Envanteri (ZZPE) ve Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği (DDGÖ) kullanılmıştır. Verilerin analizinde Bağımsız Örneklem T-Testi, Tek Yönlü ANOVA, Pearson Korelasyon Analizi ve Hayes’in Yöntemi ile SPSS Process eklentisindeki Seri Çoklu Aracı Değişken Analizi uygulanmıştır. Bulgular: Çalışma sonucunda örneklemin demografik özelliklerine göre dissosiyatif yaşantıların evli olmayanlarda, çalışmayanlarda ve gençlerde anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu görülmüştür. Kadınlarda cinsel istismar, erkeklerde fiziksel ihmal öyküsünün daha fazla olduğu ve evli olmayanlarda travma düzeyinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Kadınların erkeklere göre daha gelecek odaklı oldukları, evli olanlarda zaman perspektifinin daha dengeli olduğu ve çalışmayanlarda geçmiş olumsuz perspektifin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Yaş arttıkça şimdi hazcı ve geçmiş olumsuz perspektif azalmaktadır. Evli olmayanlarda, çalışmayanlarda ve gençlerde duygu düzenleme güçlüğünün daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bu çalışmada çoklu travmaya maruz kalanlarda dissosiyatif yaşantıların daha fazla olduğu görülmüştür. Son olarak, çocukluk çağı travmaları ile dissosiyatif yaşantılar arasındaki ilişkide geçmiş olumsuz ve şimdi kaderci zaman perspektifi ile duygu düzenleme güçlüğünün sıralı aracı rolü olduğu ortaya konmuştur. Sonuç: Çocukluk çağı travmaları yetişkinlikte yaşanan dissosiyatif yaşantılar ile ilişkilidir ve bu ilişkide kişinin geçmiş zamanda sıkışıp şimdide kaderci yaklaşımı benimsemesi ile duygu düzenlemede güçlük yaşanmasının etkisi bulunmaktadır. Objective: The aim of this study was to investigate the serial mediator role of time perspective and emotion regulation in the relationship between childhood traumas and dissociative experiences in a non-clinical sample. Method: The data were gathered from 389 adult participants, including 223 females and 171 males, between 18-57 years of age and with a mean age of 32.82±7.84. The majority of the sample consisted of high school and college graduates (69.7%), employed (74.3%) and single (56.3%) individuals. All participants were applied Sociodemographic Information Form, Dissociative Experiences Scale (DES-II), Childhood Trauma Questionnaire (CTQ-33), Zimbardo Time Perspective Inventory (ZTPI) and Difficulties in Emotion Regulation Scale (DERS). The research data were analyzed with Independent Sample T-Test, One-way ANOVA, Pearson Correlation and Serial Mediation Analysis. Mediation analysis was performed in SPSS Process Macro by Hayes' method. Results: The results of the study showed that dissociative experiences are higher in single, unemployed, and young people. It was observed that the history of sexual abuse was higher in females and physical neglect was higher in males, and single participants had more traumas in childhood than married ones. Females were more future-oriented than males, the time perspective was more balanced in married, and the past negative perspective is higher in unemployed participants. As age increased, the present hedonistic and past negative perspectives decreased. Emotion regulation difficulties were found to be higher in single, unemployed, and young individuals. Moreover, the results indicated that participants with multiple traumas had higher levels of dissociative experiences. Finally, serial mediation analysis revealed a serial mediator role of past negative and present fatalistic time perspective and difficulties in emotion regulation in the relationship between childhood traumas and dissociative experiences. Conclusion: Childhood traumas were associated with dissociative experiences in adulthood, and experiencing difficulties in emotion regulation, being stuck in the past and adopting a fatalistic approach in the present seemed to have an effect in this relationship. GİRİŞ Araştırmanın Amacı ve Önemi Araştırma Soruları Araştırmanın Hipotezleri GENEL BİLGİLER Dissosiyasyon Absorbsiyon Depersonalizasyon/Derealizasyon Dissosiyatif Amnezi Çocukluk Çağı Travmaları Cinsel İstismar Fiziksel İstismar Duygusal İstismar Fiziksel ve Duygusal İhmal Aşırı Koruma ve Kontrol Çocukluk Çağı Travmaları ve Dissosiyatif Yaşantılar Zaman Perspektifi Zaman Perspektifinin Çocukluk Çağı Travmaları ve Dissosiyasyon ile İlişkisi Duygu Düzenleme Güçlüğü Duygu Düzenleme Güçlüğünün Zaman Perspektifi, Çocukluk Çağı Travmaları ve Dissosiyasyon ile İlişkisi YÖNTEM Örneklem Veri Toplama Araçları Sosyodemografik Bilgi Formu Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği (DES-II) Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (ÇÇTÖ) Zimbardo Zaman Perspektifi Envanteri (ZZPE) Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği (DDGÖ) Verilerin Analizi BULGULAR Örneklemin Sosyodemografik Özellikleri Ölçeklerin Güvenirlik Analizi ve Betimleyici İstatistikler Çalışma Değişkenlerinin Sosyodemografik Özelliklere Göre İncelenmesi Ölçekler Arası İlişkiler Çocukluk Çağı Travmaları ve Dissosiyatif Yaşantılar Arasındaki İlişki Çocukluk Çağı Travmaları ile Dissosiyatif Yaşantılar Arasındaki İlişkide Zaman Perspektifi ve Duygu Düzenlemenin Aracı Rolü TARTIŞMA SONUÇ VE ÖNERİLER

Manevi danışmanlık ve rehberlikte kriz durumlarının aşılmasında manevî desteği konu edinen araştırmanın amacı, Allah tasavvurlarının ve varlık mertebelerinin doğru konumlandırılması ile kişinin mevcut durum ile başa çıkmasına yardımcı olmaktır. Temel sorusu “Allah tasavvuru ve varlık mertebeleri çerçevesinde, bireyin yaşadığı krizlerle başa çıkması arasında bir ilişki var mıdır” olan araştırma, Allah tasavvurlarını İslam doktrini çerçevesinde oluşturmayı konu edinmiştir. Literatürde sınıflandırılan Tanrı’nın olumlu veya olumsuz sınırlı tasavvurlarının kişinin olaylarla başa çıkmasında yetersizlik oluşturduğu görülmektedir, doğru bir Tanrı tasavvuru için İbnü’l Arabî’nin isim ve sıfatlar teorisi önerilmiştir. Yapılan çalışmalar Tanrı’yı sadece ʻsevgiʼ unsuru olarak görmenin basit maneviyata neden olduğu, Tanrı’nın tüm yönlerinin birlikte kabul edilmesi gerektiğini göstererek ʻisim ve sıfatlar teorisiniʼ desteklerken, Tanrı’nın bilinemez yönünün Jung’da Tanrı’nın arketipal formunun İbnü’l Arabî’de ahâdiyyet makamının kişinin sahip olması gereken bir zihinsel işlem olduğu bulunmuştur. Diğer taraftan bilincin katmanlarından bahseden Charles Tart’ın müşahede olarak isimlendirdiği Ken Wilber’da (universal mind) küllî akla dönüşen tevhid bilinci ile ilişkiye giren ʻgerçek benlikʼ ahâdiyyet makamı ile kurduğu ilişkinin sonucu olarak İbnü’l Arabî’nin bahsettiği varlık mertebelerinde yerini alır. Bu ise kişinin latif duygulara yakınlık ve uzaklığını belirler ve yaşamda başına gelen olayları bu hisler ile değerlendirmesini sağlar. Belgesel tarama yöntemiyle gerçekleşen araştırma bireylerin ʻDoğru Tanrı tasavvuru ve varlık mertebeleriʼ algılarının, krizleri aşmada etkili olduğunu göstermiştir. Allah’ı Aşkın ve İçkin olarak tasavvur edenlerin kriz zamanlarında kendilerine zor zamanlarda bir dayanak noktası olan Tanrı tasavvurunu doğru şekilde oluşturduğu ve bu olaylar ile başa çıkmada yeterlilik gösterdiği bulunmuştur. Ayrıca varlık mertebelerinde perdeleri kaldırıp yükseldikçe kişi Allah’a yaklaşacak ve zor zamanları bir fırsat olarak değerlendirecektir. The purpose of the study dealing with spiritual support in overcoming crisis situations in spiritual counseling and guidance is to support the person to overcome his/her current situation via the correct positioning of God's conceptions and levels of existence. Having the fundamental question, ‘’Is there a correlation between the individual's coping with the crises that he/she goes through and the scope of God's conceptions and levels of existence’’, the research focuses on forming the conceptions of God within the framework of Islamic doctrine. It is understood that the positive or negative limited conceptions of God classified in the literature fail in dealing with the events, so ‘’names and attributes theory’’ of Muhyiddin Ibn ‘Arabi has been proposed for a correct conception of God. In studies it is found that seeing God solely as an element of "love" brings about simple spirituality, while supporting the 'theory of names and attributes' by showing that all aspects of God must be accepted together, the unknowable aspect of God in the archetypal form of God in Jung and in the rank of ahâdiyyah in Ibn Arabi is a mental process that one must have. On the other hand in Ken Wilber, talking about the layers of consciousness, the 'real self', coming into contact with the consciousness of tawhid that turns into universal mind in Ken Wilber, whom Charles Tart calls observation, takes its place in the levels of existence mentioned by Muhyiddin Ibn ‘Arabi as a result of its relationship with the authority of ahadiyyah. This determines the proximity and distance of the person to the subtle feelings and enables her to evaluate the events that happen to her in life with these feelings. The research, carried out with the documentary scanning method, showed that individuals' perceptions of the "correct conception of God and levels of existence" are effective in overcoming crises. It has been found that those who conceive of God as Transcendent and Intrinsic form the God image, which is a mainstay in difficult times, in times of crisis, and show competence in dealing with these events. In addition, as the person rise in the levels of existence by removing curtains, the person will get closer to Allah and will evaluate difficult times as an opportunity.

Türk Yeraltı şiirinin travmatik, Beatnik-Marjinal şairi küçük İskender’in (1964-2019) alt kültürün egemenliğini anlatan “Berlin” adlı şiiri, Bu Defa Çok Fena (2011) adlı şiir kitabında yer alır. “Küçük” sıfatının küçük /k/ ile başlamasını isteyen şair, herkesin kendisini büyük gördüğü yazın dünyasında kendini küçük harflerle ifade etmeyi seçer. Küçük İskender’in psikolojik travmalarından doğan imgeleri ve iğrençlik eksenindeki gotik ve grotesk estetiği “Berlin” adlı postmodern şiirinde yinelenen ikonografik birer motiftir. Şair, Amerika’daki Beat kuşağından etkilenerek menşei Beyoğlu olan Beatnik-Marjinal “Berlin” şiirinde bir tabu olarak görülen duvarının yıkıldığı Berlin şehriyle Freud’un “özdeşleşme” kavramı çerçevesinde imgeler kurgular. Bu çalışmada “Berlin” şiiri Romantik edebiyatın “yüce”, Freud’un “tekinsiz”, Kristeva’nın “iğrenç” ve Bataille’ın “biçimsiz” kavramları başta olmak üzere çeşitli görüşler etrafında gelişen iğrençlik, gotik ve grotesk estetik bağlamında incelenecektir. The poem “Berlin”, which tells about the dominance of subculture, by the traumatic, Beatnik-Marginal poet of Turkish Underground poetry, küçük İskender (1964-2019), is included in his poetry book Bu Defa Çok Fena (2011). The poet, who wants the adjective “small” to start with small /k/ in Turkish, chooses to express himself with lowercase letters in the literary world where everyone considers himself capitalized. Images of küçük İskender born from his psychological traumas and his gothic and grotesque aesthetics on the axis of disgusting are iconographic motifs repeated in the postmodern poem “Berlin”. In the Beatnik-Marginal poem “Berlin”, whose origin is Beyoğlu, influenced by the Beat generation in America, the poet fictionalizes images within the framework of Freud’s concept of “identification” with the city of Berlin, whose wall is seen as a taboo. In this study, “Berlin” poetry will be examined in the context of disgusting, gothic and grotesque aesthetics that developed around various views, especially the concepts of Romantic literature, Freud’s “uncanny”, Kristeva’s “disgusting” and Bataille’s “formless”.

Bu araştırmanın amacı yeni tip korona pandemisi sürecinde bilişsel duygu düzenleme stratejileri ve kişilik özelliklerinin travma sonrası büyümeye etkilerini ülkemizde yaşayan yetişkin popülasyonda incelemektir. Araştırmadaki katılımcıların yaş aralığı 18-65 yaş olarak belirlenmiştir ve araştırma 301kadın (%53,9), 257 erkek (%46,1) olarak toplam 558 (%100) kişinin oluşturduğu toplum örnekleminde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın amacına yönelik Demografik Bilgi Formu, Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği, Beş Faktör Kişilik Envanteri ve Travma Sonrası Büyüme Envanteri kullanılmıştır. Araştırmaya katılan katılımcıların demografik bilgilerini elde etmek için betimsel analiz yöntemleri kullanılmıştır. Daha sonrasında örneklermin normal dağılıp dağılmadığı kontrol edilmiştir. Ardından gruplar arası farkları analiz etmek için t-test ve ANOVA analizleri yapılmıştır. Travma sonrası büyüme, bilişsel duygu düzenleme ve kişilik özellikleri arasındaki arasındaki ilişkilerin tespiti için Pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı analizi yapılmıştır. Bilişsel duygu düzenleme ve kişilik özelliklerinin birlikte travma sonrası büyümeyi yordama gücünün düzeylerinin tespiti için Adımsal (Stepwise) Çoklu Regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak araştırmadan elde edilen bulgular ışığında, bilişsel duygu düzenleme stratejileri, kişilik özellikleri ve travma sonrası büyümenin istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler gösterdikleri ve bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin istatiksel olarak anlamlı bir düzeyde travma sonrası büyümeyi yordayıcı güce sahip olduğu gösterilmiştir. The aim of this study is to examine the effects of cognitive emotion regulation strategies and personality traits on post-traumatic growth in the adult population living in Turkey during the new type of corona pandemic. The age range of the participants in the study was determined as 18-65, and the research was carried out in a population sample of 301 females (53.9%) and 257 males (46.1%) in a total of 558 (100%). Demographic Information Form, Cognitive Emotion Regulation Scale, Five Factor Personality Inventory and Post Traumatic Growth Inventory were used for the purpose of the study. Descriptive analysis methods were used to obtain the demographic information of the participants participating in the research. Afterwards, it was checked whether my samples were normally distributed. Then, t-test and ANOVA analyzes were performed to analyze the differences between groups. Pearson product moment correlation coefficient analysis was performed to determine the relationships between posttraumatic growth, cognitive emotion regulation strategies and personality traits. Stepwise Multiple Regression analyzes were performed to determine the predictive power of cognitive emotion regulation strategies and personality traits with post-traumatic growth. In conclusion, in the light of the findings obtained from the study, it was shown that cognitive emotion regulation, temperament/personality characteristics and post-traumatic growth showed statistically significant relationships and that cognitive emotion regulation had a statistically significant predictive power for post-traumatic growth.

Bu çalışmanın amacı, başarılı yaşlanma ve travmatik yaşantılar arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu araştırmada nicel araştırma modellerinden korelasyon yöntemi kullanılmıştır. Çalışmaya katılan 97 yaşlı (65 yaş ve üstü) bireye, kartopu örnekleme yöntemi ile Google Forms aracılığıyla ulaşılmıştır. Verilerin toplanmasında Demir-Çelebi (2020) tarafından geliştirilen Başarılı Yaşlanma Ölçeği, Ertan (1996) tarafından geçerlik güvenirliği yapılan Geriatrik Depresyon Ölçeği Kısa Formu, Boysan ve diğerleri (2017) tarafından Türkçe'ye çevrilen Yaşam Olayları Kontrol Listesi Listesi-5 ve araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS-22 istatistik programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde tek yönlü varyans analizi, t-testi, Mann Whitney U, Kruskal Wallis Analizi, demografik değişkenler için betimsel istatistik kullanılmıştır. 65-91 yaş aralığındaki örneklemin ortalama yaşı 71.4±5.9 olup bireylerin %55.7'i kadın, %44.3'si erkektir. Yapılan analiz sonuçlarına göre başarılı yaşlanma düzeyi ile geriatrik depresyon düzeyi arasında istatiksel açıdan negatif yönlü anlamlı bir ilişki görülmektedir (r = -.636 , p < 0.01). Yaş, medeni durum, gelir seviyesi, algılanan sağlık durumu, bireylerin kiminle yaşadıkları, fiziksel/kronik ve ruhsal rahatsızlığın varlığı başarılı yaşlanma ile ilişkili bulunmuştur (p 0.05). While the two most personally experienced traumatic experiences among the participants are expressed as natural disaster and any other very stressful event or experience, natural disaster experience, fire experience, life-threatening illness or injury experience have been positively associated with successful aging (p

Bu araştırmanın amacı, travmatik deneyimi olan çocuklara yönelik koruyucu aile hizmetinin profesyonellerin (meslek elemanları, yöneticiler ve sivil kuruluşu temsilcileri) gözünden değerlendirilmesi ve koruyucu aile hizmetine ilişkin olarak bir uygulama model önerisi geliştirilmesidir. Ayrıca ekosistem yaklaşımı temelinde koruyucu aile hizmetine etki eden sistemlerin (çocuk, biyoloijik aile, koruyucu aile, meslek elemanı, örgütsel yapı ve yasal sistem) ilişkilerinin ve etkileşimlerinin görünür kılınması hedeflenmiştir. Bu bağlamda travmatik deneyimi olan çocukların koruyucu aile deneyimleri ve koruyucu aileye uyumları meslek elemanlarının bakış açısıyla değerlendirilmektedir. Örgütsel yapı ile yasal sistemin bu çocukların koruyucu aile süreçlerine yansımaları ise koruyucu aile alanında çalışan yöneticilerin ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin bakış açısıyla ortaya konulmaktadır. Araştırma yöntemi olarak nitel yöntem benimsenmiş olup ortak deneyime sahip bireylerle yapılan derinlemesine görüşmeler aracılığı ile deneyimin özünün kavranması ve betimlenmesi hedeflenmiştir. Bu bağlamda profesyonellerin travmatik deneyimi olan çocuklar özelinde koruyucu aile hizmetine, bu çocukların koruyucu aile hizmetinden yararlanma sürecindeki deneyimlerine ve uyumlarına yönelik bakış açıları ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu çalışmaya Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri'ne bağlı koruyucu aile birimlerinde çalışan 16 meslek elemanı ve 5 yönetici ile koruyucu aile derneklerinde çalışan 3 sivil toplum kuruluşu temsilcisi katılmıştır. Araştırma toplamda 24 profesyonelin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak meslek elemanları için ayrı, yöneticiler ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri için ayrı yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılmıştır. Araştırma bulgularında, travmatik deneyimi olan çocuklara yönelik koruyucu aile hizmetine ve bu çocukların koruyucu aile süreçlerine ve uyumlarına etki eden 12 temaya ve bu temalarla ilişkili 56 alt temaya ulaşılmıştır. Ayrıca ekosistem yaklaşımı temelinde travmatik deneyimi olan çocukların koruyucu aile süreçlerine etki eden mikro, mezzo ve makro düzey faktörler bulunmuştur. Mikro düzey unsurlar; (1) çocuğun travmatik deneyimi, (2) stres kaynakları, (3) sosyal destekleri, (4) baş etme yöntemleri, (5) travmayı hatırlatan tetikleyici faktörler, (6) travmatik deneyimlerin çocuk üzerindeki etkileri ve (7) çocuğun gelişimsel özellikleri biçiminde sıralanmıştır. Mezzo düzey unsurlar; (1) çocuğun biyolojik aile, koruyucu aile ve meslek elemanıyla ilişkileri ve etkileşimleri, (2) biyolojik aile özellikleri ve biyolojik ailenin çocuk, koruyucu aile ve meslek elemanıyla ilişkileri ve etkileşimleri, (3) koruyucu aile özellikleri ve koruyucu ailenin çocuk, biyolojik aile ve meslek elemanıyla ilişkileri ve etkileşimleri, (4) meslek elemanının müdahalesi ve çocuk, biyolojik aile ve koruyucu aileyle ilişkileri ve etkileşimleri ve (5) yakın sosyal çevre olarak ortaya çıkmıştır. Makro düzey unsurlar ise (1) çocuk, biyolojik aile, koruyucu aile ve meslek elemanı sistemlerinin makro düzey unsurlarla etkileşimleri ve (2) koruyucu aile hizmetine ilişkin örgütsel yapı ve yasal sistemin güçlü ve zayıf yönleri temelinde şekillenmiştir. Bir diğer araştırma bulgusu ise travmatik deneyim odağında koruyucu aile hizmetinin geliştirilmesi için yöneticilerin ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin önerileri olmuştur. Bu araştırma sonuçları, Türkiye'de travmatik deneyimi olan çocuklara yönelik koruyucu aile uygulamalarının, diğer çocuklara yönelik olarak gerçekleştirilen uygulamalardan farklı olmadığını göstermektedir. Oysa bu çocukların daha kırılgan oldukları, daha farklı ve kapsamlı desteklere gereksinim duydukları görülmektedir. Ayrıca Türkiye'deki koruyucu aile uygulamalarının travmatik deneyimleri olan çocuklar için özelleşmesi gerekliliğine rağmen bu model içerisinde yer alan çocuklar için değişim, gelişim ve iyileşme olanağı sunduğu düşünülmektedir. Bu durum koruyucu aile hizmetinin travmanın sağaltımı için uygun bir model olduğunu göstermektedir. Bunun yanı sıra modelinin geliştirilmesi, güçlendirilmesi, ortaya çıkan eksiklerin giderilmesi ve daha nitelikli hale getirilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda travmatik deneyimlerin sağaltımına uygun sistematik yapının oluşturulmasını sağlayacak bir uygulama modeli önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Ekosistem yaklaşımı, koruyucu aile, koruyucu aile hizmeti, travmatik deneyim The objective of this study is to evaluate the foster care service for children with traumatic experience through the eyes of service providers (professions, managers and representatives of the non-governmental organisations) and to develop an application model proposal pertaining to foster care service. It is also aimed to make the relations and interactions of the systems (child, biological family, foster family, profession, organizational structure and legal system) visible which affect the foster care service on the basis of ecosystem approach. In this context, the experiences of the children with traumatic experience and their adaptation to the foster family are examined from the perspective of the professions. The effect of the organizational structure and the legal system on the foster care processes of these children is revealed from the perspective of the managers working in the field of the foster care and the representatives of non-governmental organizations. Qualitative method was adopted as the research method, and it was aimed to grasp and describe the essence of the experience through in-depth interviews with individuals with shared experience. In this context, it is tried to reveal multiple perspectives of the service providers regarding the foster care service, the experiences and adaptations of the children with trauma specific to the children with trauma. 16 professions and 5 managers working in foster care services affiliated with Family, Labor and Social Services Provincial Directorates, and 3 non-governmental organization representatives working in foster care associations participated in this study. The study was carried out within the participation of 24 service providers in total. As data collection tool, separate semi-structured interview forms were used for professions and for managers and representatives of non-governmental organizations. In the findings of the study, 12 themes and 56 sub-themes related to these themes, which affect the foster care service for children with traumatic experience and their foster care processes and adaptations, were reached. In addition, micro, mezzo and macro level factors affecting the foster care processes of children with traumatic experience according to the ecosystem approach were determined. Micro level factors were listed as (1) the child's traumatic experience, (2) stress sources, (3) social supports, (4) coping methods, (5) triggering factors that remind trauma, (6) effects of traumatic experiences on the child, and (7) developmental characteristics of the child. Mezzo-level factors arose as (1) the relations and interactions of the child with biological family, foster family and professions, (2) characteristics of the biological family and its relations and interactions with the child, foster family and professions, (3) characteristics of the foster family and its relations and interactions with the child, biological family and professions, 4) the intervention of professions and their relations and interactions with the child, biological family and foster family, and 5) close social environment. On the other side, macro level factors were shaped on the basis of (1) the interactions of the child, biological family, foster family and professions systems with macro-level factors, and (2) strenghts and weaknesses of organizational structure and legal system pertaining to foster care service. Another study finding was the suggestions of managers and representatives of non-governmental organizations for the development of foster care service in the focus of traumatic experience. The findings of this study indicate that the practices of foster care for children with traumatic experience in Turkey are not different from the practices performed for other children. However, it is seen that these children are more vulnerable and need different and comprehensive support. Besides, in spite of the fact that foster care service practices in Turkey are required to be privatized for the children with traumatic experience, it is considered to provide opportunity for change, development and improvement for the children who are in this model. This situation shows that foster care service is a appropriate model for the treatment of trauma. On the other side, it is required to develop and strengthen the foster care model, to eliminate the deficiencies that occur, and to make the service more qualified. In this context, an application model is proposed to build a systematic structure that is appropriate for the treatment of the traumatic experience.Key Words: Ecosystem approach, foster family, foster care service, traumatic experience 280

Major depresif bozukluk etiyolojisinde birçok faktörün rol oynadığı, yineleme ve kronikleşme riski olan bir duygudurum bozukluğudur. Uygun tedaviye rağmen hastaların üçte biri tedaviden fayda görmemektedir. Bu çalışmada, çocukluk çağı travmaları ve ilişkili aleksitimik özelliklerin araştırılması, tedavi direnciyle ilişkili olduğu düşünülen yapısal mizaç özelliklerinin belirlenmesi, tedavi direncinde histon asetilasyon düzeylerinin rolünün araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmaya 18-60 yaş aralığında, ilk atak MDB tanılı 20, tedaviye dirençli MDB olan 21 ve sağlıklı kontrol grubu olarak 25 katılımcı alınmıştır. Katılımcıların tümüne sosyodemografik veri formu, Hamilton Depresyon Ölçeği (HAM-D), Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (ÇÇTÖ), Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ-20), Memphis, Pisa, Paris ve San Diego Mizaç Değerlendirme Anketi (TEMPS-A) uygulanmıştır. Ayrıca alınan periferik lenfosit örneklerinden izole edilen H3 histon proteini örneklerinde asetilasyon düzeyleri belirlenmiştir. İlk atak ve tedaviye dirençli MDB gruplarında, çocukluk çağı travmalarına maruziyet, aleksitimik özellikler, depresif ve anksiyöz mizaç özellikleri kontrollere göre daha fazla bulunmuştur. Depresif bireylerde çocukluk çağı travmaları, aleksitimik özellikler ve mizaç özellikleri birbirleriyle bağlantılı bulunmuştur. H3K9 asetilasyon düzeyleri tedavi direnci ile bağlantılı değilken, H3K9 asetilasyonunda azalma depresif mizaç, anksiyöz mizaç ve intihar düşünceleri ile ilişkili bulunmuştur. H3K9 asetilasyonunun major depresif bozuklukta kontrollere göre farklılık gösterdiği bulunmuştur. Sonuçlarımıza göre, çocukluk çağı travmaları, aleksitimi, H3K9 asetilasyonu ve afektif mizaç özellikleri MDB hastalarında sağlıklılara göre farklılık göstermekle birlikte, ilk atak ve tedaviye dirençli grup arasında anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. MDB hastalarında H3K9 asetilasyonu depresyonun ağırlığı ve depresyona yatkınlıkla ilişkili olabilir. Anahtar Sözcükler: depresyon, aleksitimi, mizaç, travma, histon asetilasyonu Major depressive disorder is a mood disorder with a risk of recurrence and chronicity in which many factors play a role in its etiology. Despite the appropriate treatment, one third of the patients do not benefit from the treatment. In this study, it is aimed to investigate childhood traumas and related alexithymic features to determine the structural temperament characteristics and the role of histone acetylation levels in treatment resistance. Between the age of 18-60; 20 patients with first-episode MDD, 21 with treatment-resistant MDD and 25 healthy controls were enrolled in the study. Sociodemographic data form, Hamilton Depression Scale (HAM-D), Childhood Trauma Questionnaire (CTQ), Toronto Alexithymia Scale (TAS-20), Memphis, Pisa, Paris and San Diego Temperament Assessment Questionnaire (TEMPS-A) were applied to all participants. Acetylation levels have been analysed in H3 histone protein samples isolated from peripheral lymphocyte samples. Exposure to childhood traumas, alexithymic characteristics, depressive and anxious temperament characteristics were higher in first-episode and treatment-resistant MDD groups compared to controls. Childhood trauma, alexithymic traits and temperament traits are found to be interrelated in depressive individuals. While H3K9 acetylation levels couldn't be associated with treatment resistance, the decrease in H3K9 acetylation is found to be associated with depressive temperament, anxious temperament and suicidal thoughts. H3K9 acetylation is found to be different in major depressive disorder compared to controls. According to our results, childhood traumas, alexithymia, H3K9 acetylation and affective temperament characteristics differed in MDD patients compared to healthy subjects, but no significant difference was found between first episode and treatment resistant group. H3K9 acetylation in MDD patients may be associated with the severity of depression and susceptibility to depression.Keywords: depression, alexithymia, temperament, trauma, histone acetylation 153

Amaç: Bu tez çalışmasının amacı Suriyeli mültecilerin ruhsal bozuklukla ilişkili faktörlerinin belirlenmesi ve mültecilere yönelik bir psikolojik triyaj skalasının geliştirilmesidir.Yöntem: Tez çalışması 3 aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada kapsamlı literatür taraması yapılmış ve uygulama aşaması karma yöntem ile dizayn edilmiştir. İkinci aşamada nitel veriler derinlemesine mülakat yöntemi kullanılarak, üçüncü aşamada nicel veriler vaka-kontrol yöntemiyle toplanmıştır. Çalışmanın evreni Türkiye'de yaşayan ve herhangi bir ruhsal bozukluk tanısı almış Suriyeli Mülteciler ile herhangi bir ruhsal bozukluk tanısı almamış Suriyeli mültecilerdir. Çalışmanın üç aşaması Mayıs 2018-Ekim 2019 tarihleri arasında tamamlanmıştır. Çalışmada araştırmacı tarafından oluşturulan ruhsal bozuklukla ilişkili maddelerin yer aldığı soru formu ve Goldberg & Hillier (1979) tarafından geliştirilen Genel Sağlık Anketi'nin 28 soruluk formunun Arapça versiyonu (Farhood & Dimassi, 2015) kullanılmıştır. Verilerin analizinde sıklık dağılımları, ortalama, ortanca, standart sapma, minimum ve maksimum değerleri ile Mann Whitney-U, odds ratio ve lojistik regresyon analizi sonuçları verilmiştir. Bulgular: Çalışmaya toplam 214 Suriyeli mülteci katılmıştır. Katılımcıların 75'i (%35,0) vaka grubunda, 139'u (%65,0) kontrol grubunda yer almaktadır. Tüm maddeler içinde 26 madde ruhsal bozukluk tanısı alma ile ilişkili bulunmuş ve mülteci psikolojik triyaj skalasında yer almıştır. Bu değişkenlerin yedisi sosyo-demografik, dördü göç öncesi-sırası olaylarla ilgili, 10 tanesi göç sonrası yaşam zorluklarıyla ilgili, beşi ise sağlıkla ilgili değişkenlerdir. OR değerlerine göre risk katsayısı en yüksek değişkenler intihar girişiminin olması, engelli çocuğa sahip olma, kendine zarar verme davranışının olması, eş tarafından ikinci biriyle evlenme tehdit edilmek ve Türkiye'ye geldiğinde nereye gideceğini bilmiyor olma değişkenleridir. Lojistik regresyon analizi sonucunda altı değişken modelde yer almıştır: bunlar, medeni durum, eğitim durumu, göç süresi, Türkiye'ye geldiğinde nereye gideceğini bilmeme, intihar girişimi ve yaş değişkenleridir.Sonuç: Mültecilere özgü geliştirilen psikolojik triyaj skalasında Suriyelilerin göç deneyimlerine bağlı olarak ruhsal bozukluklarla ilişkili kültüre özgü bazı faktörlerin de yer aldığı belirlenmiştir. Bu faktörlerin önemli kısmının göç sonrası yaşam zorlukları ile ilgili olduğu gözlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Mülteci, ruh sağlığı, ruhsal bozukluk, psikolojik triyaj. To Identify Factors Associated With Mental Disorders in Syrian Refugees in Turkey and to Develop Psychological Triage ScaleObjective: It's aimed to identify the associated factors with mental disorders in Syrian Refugees living in Turkey and to develop refugee psychological triage scale. Method: This study consist of three stages as the first was literature review. It utilized a mixed method approach combining in-depth interviews with case-control assessment to determine culture related risk factors. Target population of the study was Syrian adult refugees living in Turkey diagnosed with any psychiatric disorder except psychotic disorders, and those who haven't been diagnosed with a psychiatric disorder. Three stages of the study were completed inbetween May 2018-October 2019. Arabic version of questionnaire which is developed by researcher was used to assess risk factors related to psychiatric disorders and General Health Questionnaire-28 (Goldberg & Hillier, 1979) which was adapted to Arabic culture by Farhood ve Dimassi (2015) was used to compare mean scores of case and control groups. Mean scores, frequences, median, standard deviation, minimum-maximum scores, Mann Whitney-U, odds ratio scores and results of logistic regression analyze reported.Results: 214 Syrian refugees were participated to the study. 75 of them (35,0%) were in case group while 139 of them (65,0%) were in control group. 26 items were found as factors associated with mental disorders and and involved in psychological triage scale. Seven of them were related to socio-demographics, four of them were related top pre-migration and during migration factors, 10 of them were related to post-migration factors, five of them were related to health conditions. Odds ratio results show the high risk factors were having suicidal attemps, having children with special needs, having self destruction behaivour, being threatened with marriage with a secondary wife, not knowing where to move forward while entered into Turkey. Logistic regression show six factors were in at the final model and those were marital status, education, duration of migration journey, not knowing where to move forward while entered into Turkey, having suicidal attemps and age.Conclusions: Its shown that there are some culture related factors to be involved to refugee based psychological triage scale depending on migration experiences of Syrian community. It's pointed out most of the factors were related to post-migration difficulties.Key Words: Refugee, mental health, mental disorders, psychological triage. 144

Bu araştırmanın temel amacı 2015-2017 yılları arasında yaşanan terör saldırıları sürecini Süreğen Travmatik Stres Tepkileri kavramı ile değerlendirmektir. Bu amaç ile 10 Ekim 2015 Tren Garı, 17 Şubat 2016 Merasim Sokak ve 13 Mart 2016 Kızılay saldırıları olmak üzere 3 bombalı terör saldırısı ve yaşanılan 15 Temmuz darbe girişimi sonrası en çok kaybın ve yaralanmanın yaşandığı şehir olan Ankara'da yaşayan insanların,travma sonrası stres belirti düzeyi ve süreğen travmatik stres tepkileri düzeylerini, terör saldırılarına maruz kalınma düzeyi ve merkezi sayılabilecek bölgelere uğrama sıklıkları açısından incelenmesi hedeflenmiştir. Çalışmanın örneklemi 356 kişiden oluşmaktadır. Katılımcılara Terör Saldırılarına Maruz Kalma Formu, Travma Sonrası Stres Tanı Ölçeği Stres Belirtileri Alt Ölçeği, Süreğen Travmatik Stres Tepkileri Formları (A ve B) ve Kısa Semptom Envanteri uygulanmıştır. Çalışmadan elde edilen verilerin analizinde ilk aşamada, merkezi bölgelere uğrama sıklığı ve saldırılara maruz kalma değişkenlerinin travma sonrası stres belirti düzeyi üzerindeki etkilerini sınamak amacıyla 2 (az uğrayan/çok uğrayan) x 3 (doğrudan maruz kalan/dolaylı olarak maruz kalan/maruz kalmayan) Varyans Analizi (ANOVA) yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre bu iki değişkenin hem ortak hem de ayrı ayrı olarak temel etkide oldukları bulunmuş; merkezi bölgelere uğrama sıklığı ve/veya saldırılara maruz kalma düzeyi arttıkça travma sonrası stres belirti düzeyinin arttığı bulunmuştur. Sonrasında ise aynı değişkenlerin süreğen travmatik stres tepkileri düzeyi üzerindeki etkilerini sınamak amacıyla 2 (az uğrayan/çok uğrayan) x 3 (doğrudan maruz kalan/dolaylı olarak maruz kalan/maruz kalmayan) x 2 (Süreğen Travmatik Stres Tepkileri A Formu/ Süreğen Travmatik Stres Tepkileri B Formu) Son Faktör Tekrarlı Karışık Desen Varyans Analizi (ANOVA) yapılmıştır. Her iki değişkenin hem ortak hem de ayrı ayrı temel etkilerine rastlanmamıştır. Burada etkisi gözlemlenen tek bulgu zaman olmuştur; kişilerin gösterdikleri süreğen travmatik stres tepkileri düzeyi, saldırı dönemi bittiğinde ve yaşam `normal` düzenine döndüğünde istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde azalmaktadır. En son olarak ise süreğen travmatik stres tepkileri düzeyi ile Kısa Semptom Envanteri puanları arasındaki ilişkiye Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı analizi ile bakılmıştır. Travmaya bağlı süreğen stres tepkileri arttıkça, Kısa Semptom Envanteri'nden alınan puanların da arttığı bulunmuştur. Main aim of the current study is to examine the effects of terrorist attacks in Turkey between 2015-2017 on 'Ongoing Traumatic Stress Response'. During the 10 October 2015 train station bombing attack, the 17 February 2016 Merasim Street bombing attack and the 13 March 2016 Kizilay bombing attacks many people were injured or killed in Ankara. Also, Ankara was the most affected city during the 15 July coup attempt. Therefore, Ankara was chosen to examine the effects of these terrorist attacks and their impact on the levels of post-traumatic stress symptoms and ongoing traumatic stress response by measuring the level of exposure to the terrorist attacks and the frequency of visiting central parts of the city. Data were collected from 356 participants who currently live in Ankara and were also living there during the attacks. The participants were asked to fill the Exposure to Terrorist Attacks Form, Brief Symptom inventory, Stress Symptoms Sub-scale of the Posttraumatic Stress Diagnostic Scale, Ongoing Traumatic Stress Responses Form (A and B). The first step of analyses was to examine the effects of the frequency of visiting the central parts of the city and the exposure to the terrorist attacks on post-traumatic stress response levels. This was done by using a 2 (frequently visited/rarely visited) x 3 (direct exposure/indirect exposure/no exposure) Analysis of Variance (ANOVA). Results show a significant interaction between main effect of the exposure of the terrorist attacks and the frequency of visiting the central parts of the city on post-traumatic stress levels. There was also a significant main effect of the exposure of the terrorist attacks or the frequency of visiting the central parts of the city on post-traumatic stress levels independently. The ongoing traumatic stress levels were increased with the frequency of visiting the central parts of the city increased. Then, the effects of the same variables on ongoing traumatic stress response levels were examined by 2 (frequently visited/rarely visited) x 3 (direct exposure/indirect exposure/no exposure) x 2 (Ongoing Traumatic Stress Responses Form A/Ongoing Traumatic Stress Responses Form B) repeated measures mixed ANOVA. Results show no significant interaction between main effect of the frequency of visiting the central parts and/or the level of exposure the terrorist attacks on ongoing traumatic stress response. However, ongoing traumatic stress response level significantly decreased following the terrorist attacks and upon return of the individuals to normalcy. This observation points out the importance of time. Lastly, Pearson Correlated Coefficient test was carried out to examine the relationship between Ongoing Traumatic Stress Response Level and Brief Symptom Inventory. This showed a significant increase in Brief Symptom Inventory score with increase in ongoing traumatic stress response level. 103

PKK terör örgütünün çatışma ortamını kırsaldan kentlere taşıması hem toplum hem de kamu güvenliği açısından tehlike arz etmiştir. Bu dönemde can ve mal güvenliği kalmayan, yaşam imkânları kısıtlanan insanlar göç etmek mecburiyetinde kalmışlardır. Hendek/barikat eylemleri nedeniyle yaşanan göç her ne kadar can güvenliği tehlikesini ortadan kaldırmış olsa da, aslında farklı birçok probleminde ortaya çıkmasına neden olmuştur. Çalışma, hendek/barikat eylemleri nedeniyle göç etmek zorunda kalan insanların yaşadıklarını ve hissettiklerini sosyolojik açıdan anlamayı ve açıklamayı amaçlamaktadır.Hendek/barikat eylemleri nedeniyle göç etmek zorunda kalan insanların yaşadıklarına ışık tutmayı amaçlayan bu çalışma, olaylar nedeniyle Nusaybin'den Mardin'e göç edenler arasından 380 kişi ile gerçekleştirilmiştir. Bu 380 kişiye 67 sorudan oluşan bir anket formu uygulanmıştır. Çalışma neticesinde elde edilen görüşme verileri de ayrıca değerlendirmeye alınmıştır.Çalışma sonucunda, göç etmek zorunda kalan insanların maddi-manevi yönden, konut bulma açısından ve psikolojik bakımdan ciddi anlamda çok büyük sorunlar yaşadıkları bulgularına ulaşılmıştır. Göç edenlerin, genel anlamda yaşananların sorumlusu olarak PKK terör örgütünü gördükleri saptanmıştır. Yaşanan olayların kişilerin gerek siyasi görüşlerinde, gerek hayata bakış açılarında, gerek yaşam standartlarında kısacası hayatlarının birçok alanında büyük değişikliklerin yaşanmasına neden olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca göç edenlerin büyük çoğunluğunun, çatışmalar sona erdiğinde ve yaşam koşulları normale döndüğünde eski yerleşim yerlerine geri dönmek istediği anlaşılmıştır. The PKK terrorist organization's moving the conflict environment from rural to urban areas posed a danger both to society and public security. People who had no life and property security, and whose living opportunities were restricted, had to migrate. Although the migration due to ditch / barricade actions eliminated the danger of life safety, it actually caused to appear many different problems.The study aims to understand and explain the lives and feelings of people who had to migrate due to ditch / barricade actions.This study, which sheds light on the lives of people who had to migrate due to ditch / barricade actions, was carried out with 380 people among those who migrated from Nusaybin to Mardin due to the events. A questionnaire consisting of 67 questions was applied to these 380 people. The interview data obtained as a result of the study were also evaluated.As a result of the study, it was found that people who had to migrate had serious problems in terms of material and moral aspects, finding housing and psychologically. It was determined that the immigrants saw the PKK terrorist organization as the responsible for the general events. It has been observed that the incidents caused great changes in people's political views, perspectives, and living standards, in short, in many areas of their lives. It was also understood that the vast majority of the immigrants wanted you to return to their old settlements when the conflict ended and the living conditions returned to normal. 273

Göç, bireyin yaşamına, kimliğine, yaşadığı çevreye etki eden karmaşık ve stresli bir yaşam olayıdır. Çocuklar bu önemli yaşam olayında ise özellikle dikkat edilmesi gereken riskli gruplar içinde bulunmaktadır. Türkiye, göç alan ülkeler sıralamasında üst sıralarda yer almakta, terör, deprem, şiddet gibi zorlu yaşam olaylarını sıklıkla deneyimlemektedir. Tüm bunların sonucunda da toplum ve bilhassa çocuklar çok olumsuz etkilenebilmektedir. Bu araştırmada Suriye İç Savaşı sonrası Türkiye'ye gelen ve geçici koruma statüsü alan 110 Suriyeli öğrenci ile 116 Türkiyeli öğrencinin Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Depresyon düzeyi ve duyguları incelenmiştir. Travma Sonrası Stres Bozukluğu belirtilerini anlamak için `Çocuklarda Zor Olayların Etkisi Ölçeği`, Depresyon belirtilerini anlamak için `Çocuklar İçin Depresyon Envanteri` ve çocuklardaki duyguların incelenmesinde yeni geliştirilen ve yansıtıcı bir test olan `Çocukların Yaşam Değişimleri Ölçeği` kullanılmıştır. Depresyon ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu düzeylerinin çocukların olumlu ve olumsuz duygu seçimlerine ne şekilde etki ettiği araştırılmıştır. Araştırma verileri `Bağımsız Örneklem T Testi` kullanılmış ve Korelasyon Analizi uygulanarak incelenmiştir.Analizler sonucunda, göçe maruz kalan Suriyeli çocukların Depresyon ve TSSB puanları ile Türkiyeli çocukların depresyon ve TSSB ölçeğinden aldıkları puanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Her iki grupta da, Suriyeli ve Türkiyeli, TSSB ve depresyon ölçeğinden aldıkları puanlar, sınırın üzerinde olarak tespit edilmiştir. Çocuklar için Depresyon Envanteri alt testlerine daha detaylı bakıldığında ise Suriyeli ve Türkiyeli çocukların, negatif duygudurum ve negatif özsaygı alt testlerinden aldıkları puanlar arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. İki grubun yetersizlik ve kişilerarası problemler alt testlerinden aldıkları puanlarda ise anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Her iki alt testte de göçe maruz kalan Suriyeli çocukların puan ortalaması, Türkiyeli çocukların aldığı puan ortalamasından fazladır. Her iki grubun TSSB'yi ölçen alt testlerine bakıldığında Suriyeli ve Türkiyeli çocukların kaçınma alt testinden aldıkları ortalama puanlar arasında anlamlı farklılık bulunamazken, yeniden yaşantılama ve uyarılmışlık alt testlerinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur ve her iki alt testte de Suriyeli çocukların puanları, Türkiyeli çocukların puanlarından fazladır.Çocukların Yaşam Değişimleri Ölçeği kullanılarak Suriyeli ve Türkiyeli çocukların duyguları incelenmiş ve 11 kartın her biri için seçtikleri duygular, olumlu ve olumsuz duygular olarak kodlanmıştır. Duygular incelendiğinde, her iki grubunda TSSB ve Depresyon düzeyleri arttıkça olumlu duygu seçiminin azaldığı, olumsuz duygu seçiminin ise arttığı belirlenmiştir. Bulgular, ülkemizde göçe maruz kalan çocukların ruh sağlığına dikkat edilmesinin önemine dikkat çekmektedir. Mevcut yazın alan ışığında sonuçlar tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Sözcükler: göç, çocuk depresyonu, travma, zorlu yaşam olayları, duygular Migration is a complex and stressful life event that affect life, identity and environment of an individual. Turkey is one of the major countries which host to vast migrant population in the world. At the same time, Turkey has been exposed to stressful life events such as terror, violence and earthquake. The society and especially children are negatively affected from these stressful life events. This study aims to investigate the rate of post-traumatic stress symptoms, depressive symptoms and emotional expressions of 116 native Turkish students and 110 Syrian students, who migrated to Turkey after Syrian Civil War and live in Turkey under the temporary protection status. The Children's Revised Impact of Events Scale is used to assess PTSD symptoms; The Children's Depression Inventory is used to assess depressive symptoms, The Children's Life Changes Scale, which is a recently developed and projective test, is used to assess emotional expression. The links between depression and post-traumatic stress with the choice of negative and positive emotions were assessed. Independent Sample T Test and correlation analyses were used as statistical method. Findings of this research proves that there is significant difference between depression and trauma levels of Syrian and Turkish children. It is found that the mean scores of depression and trauma levels of the Syrian and Turkish children are above the upper limits. Moreover, it is found that the mean scores of the Syrian children for both trauma and depression scores are higher than Turkish children's mean scores. While comparing the depression sub-scale scores of the Syrian and Turkish children, it is observed that there is no significant difference between negative mood and negative self-esteem levels of both groups. However, there is a significant difference between feelings of ineffectiveness and interpersonal problems. Moreover, in both subtests, it is found that mean values of Syrian children exposed to migration are relatively higher than Turkish children. When trauma sub scales are compared, no significant difference were found among Turkish and Syrian children in terms of avoidance, whereas in terms of intrusion and arousal sub-tests, Syrian children had significantly higher scores than Turkish children. Emotions of Syrian and Turkish Children were assessed by using the Children's Life Changes Scale. Emotions chosen by the participants for each 11 eleven cards were categorized under two labels such as negative emotions and positive emotions. It was found that as trauma and depression level has increased, the choice of positive emotions decreased and the choice of negative emotions were increased in both Syrian and Turkish children. The findings and future directions were discussed with references from the current literature.Key words: Child Depression, Emotions, Migration, Stressful life events, Trauma 117

Bu çalışmada onkoloji hastalarında beş faktör kişilik özelliklerinin psikolojik sağlamlığa ve travma sonrası büyümeye etkisi incelenmiştir. Bu kavramların incelendiği katılımcılar Bursa Medical Park Hastanesinin onkoloji bölümündeki hastalardan oluşmaktadır. Tedavi görmekte olan 384 onkoloji hastası çalışmaya gönüllü olarak katılmıştır. Çalışmada, beş faktör kişilik özelliklerinin alt boyutlarından, açıklık, yumuşakbaşlılık, dışadönüklük, nötotisizm, özdenetim'in travma sonrası büyüme ve psikolojik sağlamlık üzerindeki etkisinin gözlemlenmesi amaçlanmıştır. Aynı zamanda demografik verilerden yaş, cinsiyet, medeni durum ve kanser türünün de bu iki kavram üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. This study focus on effect of five factor personalit model on resilience and post-traumatic growth in oncology patients. Participants choosen from Bursa Medicalpark hospital in oncology department. Patients who under treatment participated voluntarily to the study. In the study, aimed to observe effect of sub-dimension of the five-factor personality traits that are openness, consciousness, neuroticism, extraversion, agreeableness on post-traumatic growth and resilience. Also, demographic datas evaluated in the study. 132

Bu çalışmanın temel amacı, travma sonrası stres bozukluğunun (TSSB) üstbilişsel modelini test etmek ve bilişsel dikkat odaklanması sendromu bileşenlerinin (ruminasyon, endişe, düşünce kontrol stratejileri) üstbilişsel faktörlerle TSSB belirtileri arasındaki ilişkiye aracılık edip etmediğini incelemektir. Araştırmanın bir diğer amacı ise üstbilişsel faktörlerin ve travmaya ilişkin düşünce içeriklerinin TSSB'nin farklı belirti kümelerinin yordanmasına yaptıkları görece katkıyı incelemektir. Bu amaçlar doğrultusunda Sosyo-Demografik Bilgi Formu, DSM-5 İçin Travma Sonrası Stres Belirti Ölçeği, Tekrarlayıcı Düşünme Ölçeği, Üstbilişler Ölçeği-30, Düşünce Kontrol Stratejileri Ölçeği, Endişe Şiddeti Ölçeği ve Travma Sonrası Bilişler Envanteri'nden oluşan anket seti 425 üniversite öğrencisine uygulanmıştır. SPSS 23 programı kullanılarak araştırmanın örneklem özellikleri ve travmatik yaşam olaylarına ilişkin bilgi edinmek için betimleyici analizler, değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek için korelasyon analizleri, bilişler ve üstbilişsel faktörlerin TSSB belirtilerinin açıklanmasına yaptıkları katkıyı belirlemek için hiyerarşik regresyon analizleri yapılmıştır. Aracılık hipotezleri ise PROCESS Macro 3.3 versiyonunda Paralel Çoklu Aracılık Analizleri modeli kullanılarak test edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular endişe, ruminasyon ve düşünce kontrol stratejilerinden kendini cezalandırmanın üstbilişsel faktörler ile TSSB belirtileri arasındaki ilişkiye doğrudan aracılık ettiğini göstermiştir. Ayrıca psikiyatrik tanı alma değişkeni kontrol edildiğinde, olumsuz üstbilişsel inançlar kaçınma ve aşırı uyarılmışlık kümesi TSSB belirtilerindeki değişimi travma ile ilgili bilişsel faktörlerin üzerinde ve ötesinde yordamıştır. Bu sonuçlar TSSB'nin Üstbilişsel Modeli'ni ülkemizdeki bir üniversite örneklemi üzerinde destekler niteliktedir. The main purpose of the present study is to test the metacognitive model for Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD) and to examine the mediational role of the components (rumination, worry, and thought control strategies) of the cognitive attention syndrome on the relationship between metacognitive factors and PTSD symptoms. The other purpose of the study is to examine the relative contributions of the metacognitive factors and post-traumatic cognitions to the prediction of different PTSD symptom categories. For these purposes, 425 undergraduate and graduate students filled out the sociodemographic form, DSM-5 Post-Traumatic Stress Symptom Scale, Repetitive Thinking Questionnaire, Metacognitions Questionnaire-30, Thought Control Questionnaire, Brief Measure of Worry Severity Scale and Post-Traumatic Cognitions Inventory. Using SPSS 23.0, descriptive statistics for the sample characteristics and information about the traumatic life events, correlational analyses for the relationship among variables, and hierarchical regression analyses for determining the contribution of cognitions and metacognitive factors to the variance in PTSD symptomatology were conducted. Mediation analyses were run via PROCESS MACRO 3.3 using Parallel Multiple Mediation Analysis model. According to the results of the study, worry, rumination and self-punishment as a thought control strategy fully mediated the relationship between metacognitive beliefs and post-traumatic stress symptoms. Moreover, negative metacognitive beliefs predicted the variance in avoidance and hyperarousal symptom classes of PTSD above and beyond that of explained by post-traumatic cognitions while controlling for psychiatric diagnosis. 152

Bu tez, gönüllü ruh sağlığı profesyonellerinin destek verdikleri kişilerle aynı travmatik gerçekliği paylaştıkları durumların yürüttükleri psikososyal destek çalışmalarına etkilerini araştırmaktadır. Bu kapsamda, araştırma 2015-2016 yıllarında pek çok kişinin ölümü ve yaralanmasıyla sonuçlanan intihar eylemlerine ve bu patlamaların ardından kurulan `Psikososyal Dayanışma Ağı'na odaklanmaktadır. Araştırmanın örneklemi, bu ağın gönüllü ruh sağlığı profesyonellerinden oluşmaktadır. Bu araştırmada, katılımcıların travma alanında önceki çalışmaları, politik kimlikleri, araştırma konusu olan travmatik olayları nasıl deneyimledikleri, gönüllüsü oldukları ağa katılımlarındaki motivasyonları ve tüm bunların yaptıkları çalışmayı nasıl etkilediği sorgulanmıştır. Gönüllülerin deneyimlerinin öznelliği göz önünde bulundurularak 10 katılımcıyla derinlemesine görüşmeler yapılmış ve görüşmeler yorumlayıcı fenomenolojik analiz metoduyla analiz edilmiştir. This thesis aims to research the impacts of the situations, when mental health professionals and the people they support share the same traumatic reality, to the psycho-social support activities. This research focusses on the suicidal bomb attacks happened in 2015 -2016 and caused the deaths of many people and the `Psycho-Social Solidarity Network` established after the attacks. The sampling of the research has been chosen among the mental health professionals volunteered in the network. The previous works of participants on trauma, political identities of them, their motivation to volunteer in network and their effects to psycho-social support activities they implemented has been questioned in this research. Considering the subjectivity of experiences of volunteers, in-depth interviews with 10 participants has been conducted and the interviews have been analyzed with interpretive phenomenological analysis method. 90

Bu çalışmanın amacı, çocukluk çağı travmaları ile somatizasyon problemleriarasındaki ilişkiyi ve duygu düzenleme becerilerinin bu ilişkideki aracılık rolünüincelemektir. Bu amaçla çalışmaya 18-30 yaş arası 467 üniversite öğrencisi katılmıştır.Katılımcılara Sosyo-Demografik Bilgi Formu, Çocukluk Çağı Ruhsal Travmaları Ölçeği(CTQ-33), Duygu Düzenleme Becerileri Ölçeği (DDBÖ) ve Bradford Bedensel BelirtiÖlçeği (BSI-44) araştırma bataryası uygulanmıştır. Çalışma verilerinin analizi için öncelikleçocukluk çağı travmaları ile duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bubağlamda yapılan korelasyon analizinin sonuçlarında çocukluk çağı travmaları ile duygudüzenleme becerileri arasında negatif yönde ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. İkincikorelasyon analizi ise somatizasyon ile duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkiyi tespitetmek için uygulanmıştır. Bu analiz sonucunda somatizasyon ile duygu düzenleme becerileriarasında negatif yönde ve yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Çocukluk çağıtravmaları ile somatizasyon problemleri arasındaki ilişkiye bakılması için yapılankorelasyon analizi sonuçlarına göre ise çocukluk çağı travmaları ile somatizasyonproblemleri arasında pozitif yönde ve yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.Çocukluk çağı travmalarının somatizasyon problemlerine etkisinde duygu düzenlemebecerilerinin aracılık etkisi hiyerarşik regresyon analizi aracılığıyla incelenmiştir. Yapılananalizin sonuçlarına göre çocukluk çağı travmalarının somatizasyon problemleri ve duygudüzenleme becerileri üzerinde ayrı ayrı yordayıcı etkisi olduğu aynı zamanda duygudüzenleme becerilerinin somatizasyon problemlerini yordadığı görülmüştür. Çocukluk çağıtravmalarının somatizasyon problemleri üzerindeki etkisinde duygu düzenleme becerilerininaracılık rolü incelendiğinde ise duygu düzenleme becerilerinin kısmi aracı değişken olduğutespit edilmiştir. Çalışma bulguları alanyazın kapsamında tartışılmıştır. Çalışmanın kısıtlılıkları ele alınmış, literatüre katkı sağlayacak araştırma ve uygulama planları içinöneriler ifade edilmiştir.Anahtar kelimeler: Çocukluk çağı travmaları, somatizasyon, duygu düzenleme becerileri,travma The aim of this research is to examine the relationship between somatization disorders, childhood traumas and the role of emotion regulation skills in this relationship. In line with the purpose, participants are 467 university students (18-30 years old) in the study. Participants completed Socio-demographic Information Questionnaire, Childhood Trauma Questionnaire (CTQ-33), Emotion Regulation Skills Questionnaire (ERSQ), BradfordSomatic Inventory (BSI-44). Initially, the relationship between childhood traumas and emotion regulation skills was investigated to analyse research data. Therefore, correlation analysis results support the idea that childhood traumas were significantly and negatively assosicated with emotion regulation skills. Second correlation analysis was administered to establish the relationship between the somatization and emotion regulation skills. As a result of this analysis, somatization was negatively and strongly associated with childhood traumas. According to correlation analysis, relative to the aim of research, results show significant and negative association between somatization disorder and childhood trauma. Emotion regulation skills mediating the effect of childhood traumas on somatization was examined by using hierarchical regression analysis. Analysis results indicate that childhood traumas have respectively predictor effect on somatization disorders and emotion regulation skills, also, emotion regulation skills predict somatization disorders. As for emotion regulation skill mediating the effect of childhood trauma on somatization disorder, emotion regulation skill was partly mediator. Research findings were argued within the current body of literature, the restrictions of research were rewieved.Key words: Childhood Traumas, somtization, emotion regulation skills, trauma 119

Giriş: Bağımlılık uzun süreli, remisyon ve relapslarla seyreden bir hastalıktır. Travmatik yaşam olayları ise neredeyse herkesin yaşayabileceği, sık karşılaşılan ruhsal ve bedensel bütünlüğü bozan ya da inciten olumsuz olaylardır. Bağımlılık grubunda travmatik yaşam olayları çeşitli faktörlerden dolayı çok önemli bir yere sahiptir. Bağımlılıkta relaps oranları birçok faktörden etkilenmekle birlikte travmatik yaşam olayları da bu faktörlerden biridir. Bağımlılıkta travmatik yaşam olayları ve bunlara etki eden ek diğer faktörler ile bu faktörlerin tedavi seyri ile ilişkisini araştırmak amacıyla bu çalışmayı yapmaktayız.Yöntem: Sakarya Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi AMATEM Kliniğinde tedavi amacıyla yatan DSM-V kriterlerine göre alkol veya madde kullanım bozukluğu tanısı alan, çalışmanın belirlenmiş kriterlerine uygun olan hastalar çalışmaya dahil edildi. Çalışmaya dahil edilen hastalara hastaneye yatışlarının 7. gününde Sosyodemografik Veri Formu, Olayların Etkisi Ölçeği-R (OEÖ-R), Hamilton Depresyon Değerlendirme Ölçeği (HAM-D), Hamilton Anksiyete Değerlendirme Ölçeği (HAM-A), Kısa Psikiyatrik Değerlendirme Ölçeği (KPDÖ), Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği(DES), Durumluluk-Süreklilik Kaygı Ölçeği (DSKÖ), Bağımlılık Profil İndeksi (BAPİ), Değişime Hazır Olma Aşamaları ve Tedaviyi İsteme Ölçeği (SOCRATES-M), Travmatik Yaşantılar Ölçeği (TYÖ) uygulandı. Hastalar, taburculuklarından 6 ay sonra hastalık prognozunu değerlendirmek için telefon, hastane kayıtları ve kontroller sırasında, idrarda madde analizi ya da hasta ve yakınlarının beyanına göre kayma, sürçme ve veya hastalık tekrarı açısından tekrar değerlendirildi. İstatiksel analizler SPSS versiyon 23 programı kullanılarak değerlendirildi. P>0.05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.Bulgular: Çalışmamızda alkol/madde kullanım bozukluğu olan hastalar taburculuk sonrası relaps ve remisyon olarak iki gruba ayrılarak incelendi. Çalışmaya toplam 51 hasta dahil edildi ve ulaşılabilen 49 hastanın %60,8' inde relaps saptandı. İki grup arasında sosyodemografik faktörler, bağımlılık profili, motivasyon, intihar girişimi oranları, depresyon, bağımlılık tedavisi için tekrarlayan yatışlar, tedavi terki, travmatik olay yaşama durumu, ortalama travma yaşı ve TSSB belirti şiddeti arasında anlamlı fark bulunamadı. Anksiyete (p:0.015), disosiyasyon semptomları (p:0.026), önceki psikiyatrik tedavi başvurusu (p:0.019), travmatik olay sayısı ve şiddeti (p:0.04 ve p:0.01), travmatik olay sonrası madde kullanım davranış paterninde değişiklikler (p:0.014), travmatik olay sonrası madde kullanım davranış paterninde değişikliklerin zamanlaması (ilk 2 haftada olan değişiklikler için p:0.049), travma türlerinden ihmal (p:0.009), duygusal istismar (p:0.019) ve fiziksel istismar (p:0.005) varlığı relaps olan ve olmayan gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı derecede farklıydı. Anlamlı bulunan değişkenlerden 5 tanesinin Binary Lojistik Regresyon modelinde (travma sayısı, DES puanı, HAM-A puanı, daha önce psikiyatrik tedavi için başvurmamış olmak, travmatik yaşam olayı sonrasında madde kullanım davranışında değişiklik olmasının birlikte) relapsı güçlü bir şekilde öngördüğü, değişkenler tek başlarına değerlendirildiğinde, daha önce psikiyatrik tedavi için başvurmamış olmanın relapsı anlamlı (CI;%95, p:0.002) şekilde öngördüğü bulundu.Tartışma ve sonuç: Alkol ve madde kullanım bozukluğu olan hastalarda relapsı etkileyen bir çok faktör prospektif ve retrospektif olarak araştırılmıştır. Bu faktörlerden sosyodemografik özellikler, depresyon ve anksiyete semptomları, eşlik eden diğer psikiyatrik durumlar, madde kullanım şiddeti, motivasyon bu çalışmaların öne çıkan hedefleri olmuştur. Bu faktörlerin travma öyküsü ile birlikte incelendiği tedavi sonrası relaps oranlarını araştıran prospektif çalışmalar literatürde nadirdir. Ayrıca travmanın varlığının relapslar üzerine etkisi araştıran mevcut çalışmalar çoğunlukla TSSB (Travma sonrası stres bozukluğu) tanısına odaklanmış ya da sadece kadınları dahil etmiş ve çocukluk çağı travmalarına odaklanmış, diğer faktörleri çalışmalara dahil etmemiş veya spesifik bağımlılık grupları özelinde çalışmışlardır. Bu açıdan çalışmamızın sonuçları literatür ile benzer sonuçlar sunmakla birlikte yeni ve önemli bilgiler de sunmaktadır. Çalışmamızın sonuçlarına göre daha önce yapılan çalışmalara benzer bir şekilde anksiyete semptomları relapslarla ilişkili bulunmuştur. Daha önceki çalışmalarda relaps ile ilişkisi konusunda yeterli veri olmayan travmatik olay sonrası madde kullanım davranış paterninde değişiklikler, travmatik olay sonrası madde kullanım davranış paterninde değişikliklerin zamanlaması, önceki psikiyatrik tedavi başvurusu sayısının az olması ve disosiyasyon semptomlarının relaps oranları ile yakından ilişkili olması da önemli bir bulgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Literatürde hakkında az sayıda çalışma olan travmatik olay sayısı ve şiddeti, ihmal, duygusal istismar, fiziksel istismar gibi çeşitli travma türlerinin relaps oranlarını etkilemesi de önemli sonuçlardan biridir. Bütün bu bulgular psikiyatrik tedaviye başvurmuş olmanın, TSSB tanısından bağımsız olarak travmatik yaşantı deneyimlerinin azlığının ve deneyim sonrası madde kullanımıyla ilgili bir davranış değişikliği gelişmemiş olmasının, değerlendirme sırasındaki anksiyete ve disosiyatif semptomların az olmasının düşük relaps oranları ilişkili olduğunu göstermektedir. Ancak bu sonuçların daha büyük örneklemle yapılançalışmalarla doğrulanması gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Madde Bağımlılığı, Travmatik Olay, TSSB, Relaps, Prognoz, Tedavi başvurusu Introduction: Addiction is a long-term disease with remission and relapses. Traumatic life events are negative events that almost everyone can experience, which disrupt or hurt the common mental and physical integrity. Traumatic life events are more important in people with substance addiction due to various factors. Although relapse rates are affected by many factors in addiction, traumatic life events are also one of these factors. The goal of our study was to investigate the traumatic life events in addiction, other factors affecting it and the relationship between these factors andthe course of treatment. Methods: Patients diagnosed with alcohol or substance use disorder according to DSM-V at the Sakarya Training and Research Hospital Alcohol and Substance Abuse Treatment and Training Center inpatient clinic and who met the inclusion criteria were included in the study. Sociodemographic Data Form, Hamilton Depression (HAM-D), Hamilton Anxiety (HAM-A), Dissociative Experiences (DES), Impact of Event Scale-Revised (IES-R), Traumatic Experiences Checklist (TEC), Brief Psychiatric Rating Scale (BPRS), State-Trait Anxiety Scale (STAI-TX), Dependency Profile Index (BAPI), Stages of Change Readiness and Treatment Eagerness Scale (SOCRATES) were applied on the 7th day of their hospitalization. Six months after discharge from the hospital, patients were re-evaluated in terms of relapse by calling by phone, examining the hospital records, analyzing the substance in the urine, getting information from the patients and their relatives to evaluate the prognosis of the disease. Statistical analyzes were evaluated using SPSS version 23 program. p>0.05 value was considered statistically significant.Results: In our study, patients with alcohol / substance use disorders were classified into two groups as relapse and remission after discharge. A total of 51 patients were included in the study, 49 patients were reached. Relapses were detected in 60,8% of the patients reached. There wasn't any significant difference between the two groups for socio-demographic factors, addiction profile, depression, motivation, suicide attempt rates, recurrent hospitalizations for addiction treatment, drop out from treatment, traumatic event experience, mean trauma age and PTSD symptom severity. Anxiety (p:0.015), dissociation symptoms (p:0.026), previous psychiatric treatment application (p:0.019), number and severity of traumatic events (p:0.04 and p:0.01), the changes in the post-traumatic substance use behavior pattern (p:0.014), the time of changes in the post-traumatic substance use behavior pattern (p:0.049 for changes in the first 2 weeks) were statistically significantly different between the relapsed and non-relapsed groups. In addition, neglect (p:0.009), emotional abuse (p:0.019) and physical abuse (p:0.005) were statistically significantly different in trauma types between the relapsed and non-relapsed groups. It was found that five of the significant variables strongly predicted relapse (CI;%95, p:0.002) in the Binary Logistic Regression model (the number of trauma, DES score, HAM-A score, not applying for psychiatric treatment before, and changes in substance use behavior after traumatic life event). When the variables were evaluated individually, it was found that not applying for psychiatric treatment before predicted the relapse strongly.Discussion and conclusion: Many factors affecting relapse have been prospectively and retrospectively investigated in patients with alcohol and substance use disorders. Among these factors, sociodemographic features, depression and anxiety symptoms, comorbid psychiatric conditions, substance use severity, and motivation were the targets of these studies. Prospective studies investigating the relapse rates after treatment, in which these factors are examined with a history of trauma, are rare in the literature. In addition, current studies investigating the effect of traumatic state on relapses mostly focused on PTSD (post-traumatic stress disorder) or included only women and focused on childhood traumas, did not include other factors in studies or worked with specific addiction groups. In this regard, in our study, similar results are found in the literature, but new and important information is also presented. According to the results of our study, anxiety have been associated with relapses, similar to previous studies. In our study, it is an important finding that changes in the substance use behavior pattern after traumatic event, the time of changes in the substance use behavior pattern after traumatic event, the lack or absence of previous psychiatric treatment application and dissociation symptoms are closely related to relapse rates, but there is not enough research in the literature on this subject. One of the important results is that the number and severity of traumatic events with few studies in the literature affect the relapse rates of various types of trauma such as neglect, emotional abuse, and physical abuse. All these findings show that being applied to psychiatric treatment, the lack of traumatic life experiences independent from the diagnosis of PTSD, and no behavioral change related to post-experience substance use, low anxiety and dissociative symptoms during evaluation were associated with low relapse rates. However, these results need to be confirmed by studies with a larger sample.Keywords: Substance Abuse, Traumatic Events, PTSD, Relapse, Prognosis, Treatment Application 145

Bu çalışmada bombalı bir saldırıya maruz kalan bireylerin deneyimleri ve başa çıkma yolları anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda 10 Ekim 2015'te Ankara Gar'ında bombalı saldırıya doğrudan maruz kalan 5'i kadın, 4'ü erkek olmak üzere 9 kişi ile yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler tematik analiz (Braun ve Clarke, 2006) yöntemiyle analiz edilmiştir. Analiz sonucunda olay sırası, olay sonrası ve geçmiş travmatik yaşantılar olmak üzere üç tema ünitesi oluşturulmuştur.Katılımcıların olay sırasındaki deneyimleri; travmatik maruziyet seviyesi, duygular, düşünceler, bedensel tepkiler temalarında ele alınırken olay sırasındaki başa çıkma yolları ise, planlama, dissosiyatif tepkiler, tanıdığı kişileri bulmaya çalışma, yaralılara yardım etme, yakınlar ile iletişim kurma, patlama alanından hızla uzaklaşma temalarında incelenmiştir.Katılımcıların olay sonrasındaki deneyimleri; olayın anlamlandırılması, travma sonrası stres tepkileri, duygular, depresif belirtiler, bedensel tepkiler, değişen varsayımlar, kişiler arası ilişkiler ve travma sonrası büyüme temalarında yer almıştır. Olay sonrası başa çıkma yolları ise; kaçınma, sosyal destek, politik değer ve tutumlar, aşağı doğru karşılaştırma, bilişsel yeniden değerlendirme, pozitif duygu düzenleme, alkol kullanımı, psikolojik destek arama ve psikiyatrik ilaç kullanımı temalarında ele alınmıştır.Katılımcılar olay sırasında ve sonrasında birbirinden farklı başa çıkma stratejilerini ve kaynaklarını bir arada kullanmışlardır. Bombalı saldırı sonrasında katılımcıların başa çıkmalarını kolaylaştıran ya da zorlaştıran faktörler ise ayrı temalarda incelenmiştir. Sosyal destek, politik değer ve tutumlar, bir yakının yaralanmamış/ölmemiş olması, psikolojik destek veren derneklerin varlığı başa çıkmayı kolaylaştıran faktörler olarak ifade edilirken; desteğin yetersizliği, diğer bombalı saldırılar ve şiddet olayları, duygusal iklim, hazırlıksız olmak, adaletin sağlanmamış olması, başa çıkmayı zorlaştıran inanç ve tutumlar ise bu süreci zorlaştıran faktörler olarak belirtilmiştir. Katılımcıların bombalı saldırı öncesindeki travmatik yaşantılarının sayısı, türü ve bu yaşantıların etkileri ise, geçmiş travmatik yaşantılar tema ünitesinde yer almıştır.Katılımcıların anlatımlarına göre, bombalı bir saldırıya doğrudan maruz kalmak bilişsel, duygusal ve davranışsal olmak üzere bir dizi olumsuz değişikliklere yol açmıştır. Bazı katılımcılarda olayın olumsuz psikolojik etkileri olaydan kısa bir süre azalmışsa da bazılarında bu etkiler halen devam etmektedir. Katılımcıların deneyimlerinin şekillenmesine etki eden bütün faktörler, ilgili literatür çerçevesinde tartışılmıştır. Araştırmada belirlenen temalarda ele alınan olayın yarattığı psikolojik etkiler, literatürde bombalı saldırılarla ilgili yapılan mevcut çalışmalarla paralellik göstermektedir. Ancak, olay sonrası başa çıkma sürecine ilişkin belirlenen temalarda, mağdurlara yönelik sosyal ve toplumsal desteğin niteliği literatürdeki diğer çalışmalardan farklılaşmaktadır. Bu farklılaşma, Türkiye'deki sosyo-politik bağlamın olaya maruz kalan kişilerin başa çıkma süreçlerine nasıl etki ettiğine dikkat çekmektedir. Çalışmanın bu yönüyle bombalı terör saldırılarının bireysel ve toplumsal etkilerini sosyo-politik bağlam çerçevesinde daha ayrıntılı kavramaya ve beraberinde ihtiyaca yönelik psikososyal destek planlarının geliştirilmesine katkısı olacağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Bombalı Saldırılar, Travma, Deneyimler, Başa Çıkma In this study, the experiences and ways of coping of individuals exposed to a bombing attack were tried to be understood. In this context, semi-structured, in-depth Interviews were conducted with 9 people, including 5 women and 4 men, who were directly exposed to a bombing attack occured in Ankara Train Station on October 10, 2015. The data were analyzed by using thematic analysis (Braun and Clarke, 2006). As a result of the analysis, three theme units were formed: events during the bombing incident, events after the incident, and traumatic experiences prior to the incident.During the event, participants' experiences were discussed in the themes of traumatic exposure level, emotions, thoughts, and physical reactions. The ways of coping during the event were studied in the themes of planning, dissociative reactions, trying to find the people who they know, helping the injured, communicating with relatives, and moving away from the explosion area quickly during the event.After the event the participants experiences were examined in the themes of meaning of event, post-traumatic stress reactions, feelings, depressive symptoms, physical reactions, changing assumptions, interpersonal relations, and post-traumatic growth. Ways to cope after the event were discussed in these themes: the avoidance, social support, political values and attitudes, downward comparison, cognitive re-appraisal, positive emotion regulation, alcohol use, seeking psychological support and psychiatric medication themes.Participants used together various coping strategies and resources to cope with the events during and after the incident. Factors that made it easier or harder for the participants to cope after the bombing attack were examined in separate themes. While social support, political values and attitudes, a close relative was injured / death, and the existence of associations that provide psychological support were expressed as factors that facilitate coping; lack of support, other bomb attacks and violent incidents, emotional climate, unpreparedness, lack of justice, beliefs and attitudes that made it difficult to cope were stated as factors that made this process difficult. The numbers, types and effects of the traumatic experiences of the participants before the bombing attack were included as themes of the past traumatic experiences. According to the participants, direct exposure to a bombing attack resulted in a number of adverse changes in individuals, including cognitive, emotional and behavioral. In some participants, the negative psychological effect of the event decreased for a short period of time, but in others, these effects still persist. All the factors shaping the participants' lived experiences were discussed within the framework of the relevant literature. The psychological effects of the event, which are addressed in the themes identified in the research, are in parallel with the current studies on bombing attacks in the literature. However, the themes identified in the post-incident coping process differ from other studies in the literature in terms of the quality of social support for victims. This difference draws attention to how the socio-political context in Turkey affects the coping processes of people exposed to the bombing incident. In this aspect, it is thought that the study will contribute to a more detailed understanding of the individual and social effects of terrorist bombing attacks within the socio-political context and the development of psychosocial support plans.Keywords: Bombing Attacks, Trauma, Experiences, Coping 139

Bu çalışmada şizofreni hastalarının kardeşlerinde zihin kuramı bozuklukları ve zihin kuramı bozukluklarıyla çocukluk çağı travmatik deneyimleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı şizofreni spektrum hastalarının kardeşleri ve hasta yakını olmayan katılımcıların zihin kuramı performansları açısından karşılaştırmaktır. Çalışmanın bir diğer amacı da her iki grupta çocukluk çağı travmatik yaşantılarının zihin kuramı performansı üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Bu amaçlar doğrultusunda hasta yakınları ve hasta yakını olmayanların zihin kuramı performansları ve çocukluk çağı travmatik deneyimleri arasındaki ilişkiler istatsistiksel anlamlılık düzeyinde araştırılmıştır.Çalışma hasta yakını grubu için şizofreni spektrum hastalarının kardeşlerinden ve kontrol grubu için genel normal popülasyondan ölçme araçlarıyla elde edilen verilerle yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemi 51 şizofreni spektrum hastalarının kardeşleri ve yaş, cinsiyet ve eğitim seviyesi bakımından kardeşlerle eşleşen 55 hasta yakını olmayan toplam 106 katılımcıdan oluşmaktadır. Şizofreni spektrum hastalarının kardeşlerini oluşturan 51 katılımcının 35'i erkek 16'sı ise kadındır. Hasta yakını olmayan katılımcıların ise 40'ı erkek 15'i kadındır. Araştırma verileri Gözlerden Zihin Okuma Testi, Dokuz Eylül Zihin Teorisi Testi ve Çocukluk Çağı Travmatik Yaşantılar Ölçeklerinden elde edilmiştir. Araştırmanın amacı doğrultusunda, Pearson Korelasyon katsayıları hesaplanarak ölçme araçlarından elde edilen puanlar arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Gruplararası farkın anlamlılık düzeyini analiz etmek için bağımsız örneklem t testi uygulanmıştır. Medeni durum ve eğitim durumu değişkenlerine göre ölçme araçlarından elde edilen puanları karşılaştırmak için ise tek yönlü varyans analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Varyansların homojen olup olmadığı Levene F testi ile belirlenmiştir. Welch Testi homojenlik varsayımınn karşılanamadığı durumlarda kullanılmıştır. Varyans analizlerinde LSD testi uygulanarak farkın kaynağı belirlenmiştir. Veriler SPSS 25.0 istatistik paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre şizofreni hastalarının kardeşleri ile hasta yakını olmayan katılımcıların zihin kuramı performansları arasında anlamlı bir fark vardır (p 0.05). The groups differ in terms of Reading the Mind in the Eyes and empathetic understanding skills. The sibling of schizophrenia patients Reading the Mind in the Eyes test total scores (P =0, 01) and The Dokuz Eylül Zihin Teorisi Scale-Empathy subscale scores (P =0, 01) were significantly lower than the scores of the participants who were not relatives of the patients. When the relationship between childhood traumatic experiences and mind theory scores was examined, statistically meaningful and negative relations were found in both groups. It was observed that there was a moderate negative and significant relationship between the second degree mind theory test scores and physical neglect scores in the siblings of schizophrenia patients (r = -0.344; p

Travma yaşantısı insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanoğlu yeryüzünde var olduğu günden beri mutlaka yaşamında en az bir kez stres uyandıran, tehdit oluşturan, acı veren, travmatik sayılabilecek bir olayla karşılaşmıştır. Bu olaylardan herkes bir şekilde etkilenirken, son zamanlardaki çalışmalar göstermiştir ki; bu etkilenme beklenenin tersi de etki yapabilmekte, yaşanan acılar insanoğlu için bir dönüşme, büyüme, olgunlaşma sürecinin başlangıcı olabilmektedir. Bu olumlu değişim, değiştirilmesi mümkün olmayan durumların değiştirilmezliğini kavrayıp kabullenmekle başlamaktadır. Değiştirilemez olanı kabullenmek eylemi, tasavvuf düşüncesinde rızâ kavramı olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak sûfîlerin rızâ kavramına yükledikleri anlam sadece bu dünya ile sınırlı değildir, aynı zamanda sonsuz bir âlemle irtibatlıdır ve insanın yaratıcısı ile güçlü bir bağ kurabilmesi açısından çok önemlidir. Bu çalışmada; Kur'ân-ı Kerîm ve hadîs-i şerîflerde çerçevesi ana hatlarıyla çizilmiş olan, tasavvufta derin manalar içeren rızâ kavramının, travmatik yaşantılarla başa çıkmadaki rolü ele alınmıştır. Bu bağlamda; tasavvuf ve psikoloji bilimlerinin travmatik yaşantılara bakışı, bu yaşantılar karşısında nasıl davranılması gerektiğine dâir önerileri, değiştirilemez olanı kabullenmenin insanın ruh sağlığı üzerindeki olumlu etkisi konuları, alan yazın taraması yöntemi ile her iki bilim açısından değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Psikoloji, Travma, Tasavvuf, Rızâ, Musîbet, Sıkıntı, Belâ. Trauma life is as old as history of humanity. Since his existence on the planet, mankind have faced definitely a travmatic event that builts up stres, being a threat, hurtful at least once. While everyone is affected in some way by what is called traumatic experiences, recent studies have shown that; this effect may have the opposite effect of what is expected, and the suffering may be the beginning of a transformation, growth and maturation process for mankind. This positive change begins with understanding and accepting the immutability of situations that cannot be changed. The act of accepting of unexchangeable one; It appears as the concept of consent in Sufi's thought. However, the meaning that Sufis attribute to the concept of consent is not only limited to this world as in modern psychology, it is also connected with an infinite realm and is very important in terms of establishing a strong bond with the creator of man. In this study; it is discussed the role of the concept of consent in dealing with traumatic experiences which is outlined in the Quran and hadiths, contains deep meaning in Sufism. In this context, the view of Sufism and psychology sciences to traumatic experiences, suggestions on how to behave in the face of these experiences, the positive effect of accepting of unexchangeable one on human mental health issues were evaluated in terms of both sciences by literature review method.Key Words: Psychology, Trauma, Sufism, Contentment, Calamity, Anxiety, Trouble. 135

Birey ve toplumun her türlü yaşanmışlık ve deneyimlerini kodlayarak kayıt altına alan hafıza, insanın duygu, durum ve yaşam tutumlarına dair ipuçları taşıyan önemli bir yapıdır. Hafıza, açıkça hatırlanabilecekleri kayıt altında tutarken aynı zamanda karanlık ve nitelik olarak 'travmatik' şeklinde tanımlanabilecek bir geçmişi de bünyesinde barındırmaktadır. Bu bağlamda birey ve toplumun 'normal' sayılamayacak yaşam içerisindeki tüm tutum ve davranışlarının temelini anlamanın ve bunları iyileştirebilmenin yolu, bireysel, toplumsal ve travmatik hafızasını irdelemekten geçmektedir. Çeşitli hafızaların bugüne inşası, birey ve toplumların karanlıkta kalmışlığını, suskunluğunu ve travmatik geçmişinin tahakkümünü kırarak, kodlanmış ancak geri çağırılarak hatırlanması güç bir geçmişi gündeme getirmektedir. Hafızanın yeniden inşasının sözsel değil, görsel biçimde kendini var ettiği düşünüldüğünde yedinci sanat dalı olarak sinema, hafızaya görsel bir inşa alanı sunmaktadır. Sinema ürünleri yarattığı görsel dünya içerisindeki kendine has inşasıyla bireysel, toplumsal ve travmatik hafızaları gündeme getirebilecek gücü bünyesinde barındırmaktadır. Yugoslavya'nın dağılmasından sonra Bosna'da kısıtlı bütçeler ve ortak yapımlarla travma, kimlik, aidiyet gibi kavramlar etrafında toplumsal yapıyı ortaya koyan filmler üretilmiştir. Ahmet Imamovic, yönetmen, yapımcı ve senarist olarak Bosna sinemasında ön plana çıkmaktadır. 10 Dakika (10 Minutes) isimli kısa filmiyle ismini duyuran yönetmenin filmografisinde uzun metraj filmler olan 2005 yapımı Batıya Git (Go West) ve 2010 yapımı Belvedere (Güzel Bakış), Bosna Savaşı'nı merkeze alarak travmatik olayların temsilini sunmaktadır; ancak filmler, toplumsal hafızanın kurulumuna yönelik olan unutma, geri çağırma, hatırlama, suskunluk, madun ve travma etrafında ele alındığında Belvedere'nin görsel ve söylemsel bağlamda her birini ortaya koyduğu görüldüğünden söz konusu film, amaçlı örneklem olarak seçilmiştir. Çalışmada eleştirel söylem analizi yönteminden yararlanılmış ve bu yolla Boşnakların yaşamış olduğu tarihi ve politik geçmişin toplumda bireysel, toplumsal ve travmatik hafızayı yeniden nasıl inşa ettiği ve hatırlama deneyimlerini ne şekilde temsil ettiği ortaya konmaya çalışılmıştır. Memory, which encodes and records all kinds of experiences and experiences of a person and society, is an important structure that carries clues to a person's feelings, situations, and attitudes to life. Memory keeps a record of what can be clearly remembered, while also containing a past that can be described as dark and qualitatively 'traumatic'. In this context, the way to understand and improve the basis of all the attitudes and behaviors of individuals and society in life that cannot be considered 'normal' is to examine their individual, social and traumatic memory. The construction of various memories to the present raises a history that is coded but difficult to recall, breaking the darkness, reticence, and domination of the traumatic past of individuals and societies. Considering that the reconstruction of memory exists in visual form, not verbal, cinema as the seventh branch of Art offers memory a visual space of construction. Cinema products contain the power to bring up individual, social and traumatic memories with its unique construction within the visual world it creates. After the breakup of Yugoslavia, films were produced in Bosnia with limited budgets and co-productions that reveal the social structure around concepts such as trauma, identity, belonging. Ahmet Imamovic stands out in Bosnian cinema as a director, producer, and screenwriter. 10 minutes (10 minutes) brief the director's filmography feature films in 2005 announcing the name of the movie Go West (Go West) and 2010 Belvedere (Beautiful View), the representation of traumatic events of the Bosnian war by the center offers; but when the films are taken around forgetting, recalling, remembering, reticence, subordinate, and trauma, which are aimed at establishing social memory, the film in question was chosen as a purposeful sample since Belvedere seems to reveal each of them in a visual and discursive context. In this way, the historical and political past experienced by Bosniaks were used to reconstruct individual, social, and traumatic memory in society and to show how they represent the experiences of remembrance. 160

Bu araştırma, afet alanında çalışan profesyonellerin psikolojik dayanıklılık ve ikincil travmatik stres düzeylerini bazı değişkenler açısından incelemek amacıyla yapılmıştır. Bu doğrultuda; afet alanında çeşitli kurum ve kuruluşlarda çalışan 190 profesyonelden alınan bilgiler değerlendirilmiştir, sahada çalışan profesyoneller araştırmaya dahil edilmiştir. Profesyonellerin psikolojik dayanıklılık düzeylerini ölçmek için Şerife IŞIK tarafından geliştirilen `Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği`, ikincil travmatik stres düzeylerini ölçmek için ise Ayla KAHİL tarafından Türkçe'ye çevrilen ve geçerlilik güvenirlik analizleri yapılan `İkincil Travmatik Stres Ölçeği Türkçe Formu` kullanılmıştır. Profesyonellerin bireysel ve mesleki bilgileri araştırmacı tarafından hazırlanan `Kişisel Bilgi Formu` ile toplanmıştır. Araştırma, nicel yöntemde ve ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Veriler SPSS 20 programında analiz edilmiştir.Elde edilen bulgulara göre profesyonellerin psikolojik dayanıklılık düzeyi yüksek, ikincil travmatik stres düzeyi düşük çıkmıştır. Profesyonellerin yaşı ile psikolojik dayanıklılık düzeyi arasında pozitif yönlü, ikincil travma düzeyi arasında negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur. Kadınların ikincil travmatik stres düzeyi daha yüksek çıkmıştır. Profesyonellerin meslekleri ile psikolojik dayanıklılık ve ikincil travmatik stres düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Yönetici / Sorumlu olarak çalışanların en yüksek psikolojik dayanıklılığa, arama-kurtarma çalışanlarının ise en düşük psikolojik dayanıklılığa sahip olduğu bulunmuştur. Sağlık çalışanları ise en yüksek ikincil travmatik stres düzeyine sahiptir. Hizmet içi eğitim alma durumu ve süpervizyon desteği alma durumu ile iki ölçek puanları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Hizmet içi eğitim ve süpervizyon desteği alanların psikolojik dayanıklılık düzeyi daha yüksek, ikincil travmatik stres düzeyi daha düşük çıkmıştır. Profesyonellerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri ile ikincil travmatik stres düzeyleri arasında ise negatif yönlü ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Buna göre psikolojik dayanıklılık arttıkça ikincil travmatik stres düşmektedir ya da tam tersi ikincil travmatik stres arttığında psikolojik dayanıklılık düşmektedir.Araştırma sonuçları ikincil travmatik stresin ortaya çıkmasında psikolojik dayanıklılık kişilik özelliğinin önemini ortaya koymaktadır. Ayrıca ikincil travmatik stres belirtilerinin önlenmesinde ya da azaltılmasında hizmet içi eğitimlerin ve süpervizyon desteği almanın önemi de ortaya çıkmıştır. Bu çalışma, bulgular doğrultusunda afetlerde çalışan profesyonellerin ruh sağlığının korunmasına ve psikolojik dayanıklılıklarının arttırılmasına yönelik önerilerle sonlandırılmıştır.Anahtar SözcüklerAfet alanında çalışan profesyoneller, psikolojik dayanıklılık, ikincil travmatik stres, afetlerde sosyal hizmet This study was conducted to investigate the psychological resilience and secondary traumatic stress levels of disaster professionals in terms of some variables. Fort his purpose, the information obtained from 190 professionals working in various institutions and organizations in the field of disaster were evaluated. Professionals working in the field are included in this research.`Psychological Resilience Scale` developed by Şerife ISIK and `Secondary Traumatic Stress Scale` developed by Ayla KAHIL was used to measure the level of psychological resilience and secondary traumatic stress of professionals. The personal and professional knowledge of professionals was gathered by the `Personal Information Form` prepared by the researcher. The research was designed in quantitative method and in relational screening model. The data were analyzed in SPSS 20 program.According to the findings, psychological resilience level of the professionals was high and secondary traumatic stress level was low. A positive correlation was found between the age of professionals and psychological endurance level, and a negative correlation was found between secondary trauma level. Secondary traumatic stress level was higher in women. A significant relationship was found between profession and psychological resilience. A significant relationship was also found between profession and secondary traumatic stress levels. It has been found that Manager / Responsible employees have the highest psychological resilience and search and rescue workers have the lowest psychological resilience. Health workers have the highest secondary traumatic stress level. A significant relationship was found between the two scale scores and the status of receiving in-service training and receiving supervision support. Professionals who received in-service training and supervision support had higher psychological resilience and lower secondary traumatic stress. A negative and significant relationship was found between the psychological resilience levels and secondary traumatic stress levels of the professionals. According to this, secondary traumatic stress decreases when psychological resilience increases, or psychological resilience decreases when secondary traumatic stress increases.The results of the study reveal the importance of psychological resilience personality trait in the development of secondary traumatic stress. In addition, the importance of receiving in-service trainings and supervision support in preventing or reducing secondary traumatic stress symptoms has emerged. According to the findings, this study was concluded with suggestions for the protection of mental health of the professionals working in disasters and increasing their psychological resilience.KeywordsProfessionals Working in Disasters, Psychological Resilience, Secondary Traumatic Stress, Social Work in Disasters. 130

Bu araştırmamanın amacı Türkiye'de yaşayan HIV+ tanısı almış tedavisine devam etmekte olguların çocukluk çağı travmalarının sıklığı ile riskli cinsel davranışları arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Günümüzde bir halk sağlığı sorunu olan HIV'nin, küresel olarak bir azalma yaşanırken Türkiye'de son on yılda % 465 arttığı görülmektedir. Çocukluk çağında deneyimlenen olumsuz yaşam olaylarının evrensel bir sorun olduğu ve kişilerin yaşamlarını etkileyecek ciddi sağlık sorunlarına sebep olabileceği gözlemlenmiştir. Araştırmanın örneklemi, araştırma hakkında bilgilendirilmiş onayı alınmış ve çalışmaya katılmayı kabul etmiş, okuma yazma bilen, değerlendirme sırasında madde etkisinde olmayan, yanıt vermeyi güçleştirecek her hangi bir bilişsel bozukluk göstermeyen 18 yaşını doldurmuş, İstanbul ilinde Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Biriminde HIV(+) tanısı almış tedavisine devam etmekte olan 116 klinik olgudan oluşmaktadır. Araştırmada sosyo- demografik veri formuna ek olarak Çocukluk Çağı Ruhsal Travmalar Ölçeği ve Cinsel Risk Alma ölçeği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen istatiksel bulgulara göre Çocukluk Çağı Travmalarının sıklığı genel popülasyona göre HIV tanısı almış olgularda daha yüksek bulunmuştur. Araştırmanın sonuçları literatür çerçevesinde tartışılmıştır. The aim of the this research is to study the relationship between the risky sexual behaviors and the frequency of childhood traumas of people living in Turkey , that have been diagnosed with HIV+ and in the process of the treatment. HIV+, which is a public health problem today, despite the fact that is decreasing globally it, is clearly seen that HIV+ has been increased by percentage 465 in the last decade in Turkey. It has been observed that negative life incidents experienced in the childhood is an universal problem and can causes serious health problem that affecting people's lives. The sample of the research consists of 116 clinic cases which have been diagnosed with HIV+ and in the process of treatment in province of Istanbul, Bakırköy Dr. Sadi Konuk Training and Research Hospital, over 18 who no shows no cognitive disorder harden to replay literature have accepted to join this study have approved and have formerly been informed about this research. In the research, in addition to socio-demographic data form, childhood traumas questionnaire and sexual risk taking scale were used. According to the statistical findings obtained from the study, the study, the frequency of childhood traumas was found to be higher in patients diagnosed with HIV+ than the general population. The result of the research were discussed within the framework of literature. 107

Çalışmanın ilk amacı emekli Özel Harekât Polislerinin psikolojik sağlamlık düzeylerini, onların çeşitli demografik özellikleri, benlik saygısı, kişilik özellikleri, travma yaşantısı ve öfke değişkenleri açısından incelemektir. Ayrıca, Emekli Özel Hareket polisleri meslek değişkeni baz alındığında emekli polisler ve kamu memuriyetinden emekli olan bireyler ile araştırma değişkenleri açısından karşılaştırılarak gruplar arasındaki farklar ele alınmıştır. Çalışmanın örneklemini Ankara, İstanbul, İzmir, Kayseri, Konya, Bursa, Antalya ve Kırşehir illerinde yaşayan, araştırmaya gönüllü katılan emekli bireyler oluşturmaktadır. Araştırmada çalışma grubunu oluşturan 98 emekli Özel Harekât Polisinin yanı sıra karşılaştırma gruplarında 99 polis emeklisi ve 96 kamu memuriyetinden emekli, toplamda 293 erkek birey bulunmaktadır. Veriler gönüllülük esasına uygun olarak bireylerden toplanmıştır. Çalışmada Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (Çuhadaroğlu, 1986), Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (Çeliköz ve Sır, 2016), Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (Karaırmak, 2007), Olay Etkisi Ölçeği (Işıklı, 2006) ve Sürekli Öfke ve Öfke İfade Etme Ölçeği (Özer, 1994) kullanılmıştır. Verileri analizinde, SPSS (Statistical Package for Social Science) 23.0 paket istatistik programı kullanılarak korelasyon analizi, tek yönlü varyans analizi ve hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. Tek yönlü varyans analizinin sonuçlarına göre gruplar arasında travma etkisi, öfke dışavurum ve dışadönüklük puanları açısından anlamlı farklılıklar olduğu gözlenmiştir. Ayrıca emekli Özel Harekat Polislerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin en güçlü yordayıcıları; emeklilik yılı, öfke kontrolü ve gelişime açıklık olarak bulunmuştur. The aim of this study is to investigate the resilience levels of the retired Police Special Operations in terms of their various demographic characteristics, self-esteem, personality traits, trauma experience and anger variables. In addition, retired Police Special Operations are compared to civil servants and retired police officers in terms of research variables and the differences among the groups are discussed. The sample of the study consists of retired individuals living in Ankara, İstanbul, İzmir, Kayseri, Konya, Bursa, Antalya and Kırşehir. In the study, there are 98 retired Special Forces (who are the experimental group), 99 retired police and 96 public servants in the comparison groups. The data was collected from individuals voluntarily. Correlation analysis, one-way analysis of variance and multiple regression analysis were performed by using SPSS (Statistical Package for Social Science) 23.0 package statistical program. According to the results of one-way analysis of variance, there were significant differences in, trauma effect, anger expression and an extraversion personality traits scores between the groups. In addition, it was found that the most powerful predictors of the resilience of the retired Special Operations Police were the retirement year, anger control and openness to experience. 134

Çocukluk çağında karşılaşılan travma durumlarının yetişkinlik dönemindeki etkileri psikoloji araştırmaları için önemli bir konudur. Çocukluk dönemindeki olumsuz deneyimler, bireylerin fiziksel, zihinsel ve ruhsal yapısını etkileyebilmektedir. Bu yaşantıların etkileyebileceği önemli unsurlardan olan düşünce yapıları, birçok kişi tarafından deneyimlenen istemsiz düşünceler ve bunlarla beş etme yöntemleri çocukluk çağı travma durumlarında farklılıklar gösterebilir. Bu çalışma yetişkinlerin, çocukluk döneminde karşılaştıkları travmatik yaşantılar ile istemsiz düşüncelerini kontrol ederken kullandıkları baş etme yöntemlerinin ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya Samsun ilinde ikamet eden 20-49 yaşları arasında 268 kadın, 169 erkek olmak üzere n=437 yetişkin birey katılmıştır. Örnekleme metodu olarak uygun kazara örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada kapsamında katılımcılara Sosyodemografik Bilgi Formu, Düşünce Kontrol Ölçeği (Yorulmaz ve Gençöz, 2008) ve Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (Şar ve ark., 2012) uygulanarak veriler elde edilmiştir. Verilerin analizinde; Frekans, Yüzde, Basit Doğrusal Regresyon analizi, Pearson Momentler Çarpımı korelasyon analizi, Durbin Watson testi, t Testi, Dunnet T3 Post Hoc testi, LSD Post Hoc testi, Tek Yönlü Varyans analizi, Kruskal Wallis H testi ve Cronbach Alfa analizi kullanılmış ve bu analizler SPSS 22.00 istatistik paket programı ile yapılmıştır. Çalışmada çocukluk çağı travma toplam puanı, fiziksel istismar, duygusal istismar, cinsel istismar, duygusal ihmal ve fiziksel ihmal alt ölçek puanları ile dikkat dağıtma, sosyal kontrol ve yeniden değerlendirme düşünce kontrol stratejileri arasında negatif yönde, endişelenme ve kendini cezalandırma düşünce kontrol stratejileri arasında anlamlı pozitif yönlü ilişkiler tespit edilmiştir. Sosyodemografik değişkenler ile çocukluk çağı travmaları arasında ve düşünce kontrol stratejileri arasında da anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Ayrıca çocukluk çağı travma puanı yüksek kişilerin sosyodemografik değişkenlere göre düşünce kontrol stratejilerinin birbirlerinden farklılaştığı tespit edilmiştir. Çalışmanın sonucunda çocukluk çağı travmaları ile düşünce kontrol stratejilerinin arasında ilişki olduğu, çocukluk çağı travma puanları yüksek olan kişilerin işlevsel olmayan düşünce kontrol stratejilerini daha fazla kullandıkları görülmüştür. Effects of childhood trauma in adulthood is an important topic for psychology searches. Negative experiences in childhood may affect people physically, mentally and psychologically. As an important factor frame of mind which may be affected by these experiences, unintentional thoughts which is experienced by a lot of people and ways to deal with these experiences may differ from person to person in childhood traumas. This study is done on the purpose of searching the relationship between traumatic experiences of adults in childhood and their ways to deal with controlling these unintentional thoughts. Living in Samsun, 20-49 ages, 268 females 169 males totally 437 adult people attented to this serach. Within this search , datum are obtained by applying Socio-demographic Information , Thought Control Scale ( Yorulmaz & Gençöz,2008) and Childhood Trauma Scale ( Şar et al.,2012). In analysis of datas; Frequency, Percentage, Pearson Momentum Product Correlation Analysis, Simple Linear Regression Analysis, Durbin Watson test, t test, ANOVA, Dunnet T3 Post Hoc test, LSD Post Hoc test, Kruskal Wallis H test and Cronbach Alpha Analysis are used and these analysises are done with SPSS 22.00 statistics package. In this search; negative relationships are detected between childhood trauma total scores,emotional abuse, physical abuse, sexual abuse, emotional neglect, physical neglect subscales and distraction, soacial kontrol, reassessment thought control strategies; positive relationships are detected also between worry and self-punishment as a thought control strategy. Significant relationships are detected between also socio-demographic variables,childhood traumas and thought control strategies. Also, it is detected that thought control strategies of people who have high childhood trauma scores differ from person to person according to socio-demographic variables. In conclusion, relationship between childhood trauma and thought control strategies is detected and it is seen that people who have high childhood trauma scores use more dysfunctional thought control strategies. 115

Giriş ve amaç: Major depresif bozukluk (MDB) çocukluk çağı travmalarına eşlik edebilen bir psikiyatrik bozukluktur. Erken dönem uyumsuz şemaların ise erken çocukluk döneminden itibaren geliştiği bilinmektedir. Bu araştırmada; çocuk ve ergenlerde, çocukluk çağı travmaları ile major depresif bozukluğun ilişkisinin erken dönem uyumsuz şemalar bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır.Gereç ve yöntem: Çalışmaya yapılandırılmış klinik görüşmeyle MDB tanısı koyulan 10-16 yaş arası 45 çocuk ve ergen dahil edilmiştir. Katılımcılara; sosyodemografik bilgi formunun yanısıra, depresif belirtilerin şiddetini ölçmek için Çocuklar için Depresyon Ölçeği, çocukluk dönemi travmalarını sorgulamak için Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği ve erken dönem uyumsuz şemalarını belirlemek için Çocuk ve Ergenler için Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı uygulanmıştır.Bulgular: Çocukluk çağı travması olan grubun kopukluk ve reddedilmişlik şema alanı ve kusurluluk/utanma, duygusal yoksunluk, başarısızlık, yapışıklık/gelişmemiş benlik, kendini onaylamama, onay arayıcılık şemaları olmayanlara göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Katılımcıların çocukluk çağı travmalarının kopukluk ve reddedilmişlik şema alanı ve kusurluluk/utanma, duygusal yoksunluk, başarısızlık, kendini onaylamama şemalarıyla istatistiksel olarak anlamlı düzeyde pozitif korelasyon gösterdiği saptanmıştır. Ayrıca depresyonun şiddeti ile kopukluk ve reddedilmişlik, zedelenmiş özerklik ve performans, zedelenmiş sınırlar, başkalarına yönelimlilik, aşırı tetikte olma ve baskılama/ketleme şema alanları ve kusurluluk/ utanma, kuşkuculuk ve kötüye kullanılma, duygusal yoksunluk, terk edilme ve tutarsızlık, başarısızlık, bağımlılık/yetersizlik, yetersiz özdenetim, kendini onaylamama, cezalandırıcılık şemaları arasında pozitif korelasyon bulunmuştur.Sonuç: MDB tanılı çocuk ve ergenlerde kopukluk ve reddedilmişlik, zedelenmiş özerklik ve performans şema alanları çocukluk çağı travmaları ile ilişkili bulunmuştur. Bulguların genellenebilmesi için prospektif desende ve daha geniş örneklemde yapılan çalışmalara ihtiyaç vardır. Introduction and aim: Major depressive disorder (MDD) is a psychiatric disorder that may accompany childhood traumas. It is known that early maladaptive schemas developed from early childhood. The aim of this study is to investigate the relationship between childhood trauma and major depressive disorder in the context of early maladaptive schemas in children and adolescents.Material and method: 45 children and adolescents aged between 10-16 years diagnosed with MDD by structured clinical interview were included in the study. In addition to the sociodemographic information form, the participants were administered the Children's Depression Inventory to measure the severity of depressive symptoms, the Childhood Trauma Questionnaire to assess childhood traumas, and the Early Maladaptive Schema Questionnaires Set for Children and Adolescents.Results: In the group with childhood trauma, disconnection and rejection schema domain and defectiveness/shame, emotional deprivation, failure, enmeshment/ undeveloped self, self disapproval, approval seeking schemas were found to be significantly higher than those without. It was found that the trauma of childhood trauma of the participants showed a statistically significant positive correlation with the disconnection and rejection schema domain and defectiveness/shame, emotional deprivation, failure, and self disapproval schemas. In addition, a positive correlation was found between the severity of depression and disconnection and rejection, impaired autonomy and performance, other-directedness, overvigilance and inhibition, impaired limits schema domains and defectiveness/shame, mistrust/abuse, emotional deprivation, abandonment/instability, failure, dependence/incompetence, insufficient self-control, self disapproval, punitiveness sechemas.Conclusion: In children and adolescents with MDD, disconnection and rejection, impaired autonomy and performance schema domains were associated with childhood traumas. In order to generalize the findings, studies with prospective designs and larger samples are needed. 132

Amaç: Bu çalışmanın amacı, tip 2 diyabetli/obez bireylerde yeme örüntüleri ile ruhsal travma öykülerinin kontrol grubu ile karşılaştırılması yapılarak, tip 2 diyabetli/obez bireylerde bu hastalıkların meydana gelmesinde yaşanan ruhsal travmanın ve yeme örüntüsünün etkisini değerlendirmektir. Metot: Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı Obezite Polikliniği'ne başvuran tip 2 diyabetli/obez olan, 18 yaş ve üstü 74 kişiye ve tip 2 diyabetli/obez olmayan, 18 yaş üstü 55 kişiye Ağustos-Eylül 2018 tarihinde anket uygulanmıştır. Veriler 19 soruluk Genel Bilgiler, Fiziksel Aktivite, Travma ve Ruhsal Geçmiş Öyküsü, Beslenme Alışkanlıkları anket formu ve 28 soruluk Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği'nin yüz yüze uygulanması ile elde edilmiştir.Bulgular: Erkek katılımcıların B.K.İ değeri ile cinsel istismar, toplam çocukluk çağı travma puanı, duygusal istismar, fiziksel ihmal arasında ve fiziksel ihmal ile bel çevresi değeri arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Kadın katılımcıların B.K.İ değeri ile travma sayısı, cinsel istismar arasında ve bel çevresi ile travma sayısı, cinsel istismar, toplam çocukluk çağı travma puanı arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Kadın ve erkeklerin birlikte değerlendirilmesi sonucu B.K.İ değeri ile travma sayısı, cinsel istismar, toplam çocukluk çağı travma puanı arasında ve bel çevresi ile travma sayısı, toplam çocukluk çağı travma puanı, cinsel istismar, fiziksel ihmal arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Kadın ve erkekler birlikte değerlendirildiğinde bel çevresi değerleri ile travma sayısı, cinsel istismar, toplam çocukluk çağı travma puanı ve HbA1c arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Ayrıca, vaka ve kontrol grubundaki bireylerin ortalama fiziksel aktivite süreleri haftalık önerilerin üzerinde görünmektedir.Sonuç: Ruhsal travma ile diyabet/obezite arasında bir ilişkinin var olması ile tip 2 diyabetli/obez bireylerde kan şekeri, total kolesterol, HDL-C ve trigliserit düzeylerinin normal aralık içinde kalmasını sağlamak önemlidir. Bu nedenle, beslenme konusunda desteğin yanında psikolojik olarak da destek sağlanması gerektiği söylenebilir.Anahtar Kelimeler: Obezite, tip 2 diyabet, travma, ihmal, istismar Aim: The aim of this study was to evaluate the effect of psychological trauma and eating pattern on the occurrence of these diseases in patients with type 2 diabetes / obese subjects by comparing eating patterns and psychological trauma histories with the control group.Method: In August-September 2018, over 18 years of age 74 people with type 2 diabetes/obese and 55 people with type 2 diabetes/non-obese were interviewed who applied to the Obesity Polyclinic of Cerrahpaşa Medical Faculty Hospital Internal Medicine Department. Data on 19-item General Information, Physical Activity, Trauma and Mental Past History, Eating Habits and 28-item questionnaire Childhood Trauma Questionnaire were obtained by applying to the face.Findings: There was a significant correlation between BMI and sexual abuse, total childhood trauma score, emotional abuse and physical neglect in male participants. There was a significant relationship between physical neglect and waist circumference in male participants. There was a significant relationship between BMI value and number of trauma and sexual abuse in female participants. A significant relationship was found between waist circumference, number of trauma, sexual abuse, total trauma trauma score in female participants. There was a significant relationship between BMI value, number of trauma, sexual abuse and total trauma score in male and female patients. As a result of the evaluation of males and females, a significant relationship was found between waist circumference and number of trauma, total childhood trauma score, sexual abuse, physical neglect. In the male and female patients, a significant relationship was found between waist circumference values and number of trauma, sexual abuse, total childhood trauma score and HbA1c. In addition, the mean duration of physical activity in individuals in the case and control group was above the weekly recommendations.Results: It is important to ensure that blood glucose, total cholesterol, HDL-C and triglyceride levels remain within the normal range in patients with type 2 diabetes / obese with the presence of a relationship between mental trauma and diabetes / obesity. Therefore, in addition to support for nutrition, it can be said that psychological support should be provided.Key words: Obesity, type 2 diabetes, trauma, neglect, exploitation 86

Bu araştırma, travma yaşayan hastalarda stres belirtilerinin ve posttravmatik büyümenin yordayıcısı olarak travmaya yönelik bilişlerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı nitelikte olan araştırma, bir üniversitesi hastanesine başvuran 151 hastayla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri, 'Kişisel Bilgi Formu', 'Travma Sonrası Stres Tanı Ölçeği (TSSTÖ)', 'Travma Sonrası Gelişim Ölçeği (TSGÖ)' ve 'Travma Sonrası Bilişler Ölçeği (TSBÖ)' kullanılarak toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde, tanımlayıcı istatistikler, korelasyon, basit doğrusal regresyon analizi, one-way anova ve Kruskal Wallis testi kullanılmıştır. Araştırmada, yaşanılan travmatik olaylar arasından hastaları en çok rahatsız eden olay %66.2 oranında hayatı tehdit eden bir hastalık tanısı almak olduğu bunu ise ciddi bir kaza (%16.6), savaşın (%7.3) izlediği görülmüştür. Hastaların ölçek puan ortalamaları TSBÖ için 138±42.15, Travmatik Stres Belirti Düzeyi için 26.07±9.64, TSGÖ için 2.87±0.97'dir. TSSTÖ toplam puan ve tüm alt boyutları ile TSBÖ'nün 'Dünya İle İlgili Olumsuz Bilişler' alt boyutu arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p0.05). Hastaların travmatik stres düzeylerinin orta-ciddi düzeyde olduğu, en fazla kişinin kendisinde değişim alanında postravmatik büyüme yaşadığı ve travmaya yönelik ortalamanın üzerinde olumsuz bilişlere sahip oldukları görülmüştür. Hastaların travmaya yönelik bilişlerinin travma sonrası stres düzeyini anlamlı düzeyde yordadığı saptanmıştır. Travma yaşayan hastaların stres belirtilerini azaltmada, travma sonrası olumlu gelişmelerin sağlanmasında olumsuz bilişlere yönelik bilişsel davranışçı tedavilerin uygulanması önerilir. The aim of this research was to investigate the trauma-related cognitions as predictors of stress symptoms and posttraumatic growth in patients with trauma. The descriptive study was carried out with 151 patients who applied to a university hospital. The data of the study were collected by using 'Personal Information Form', 'Posttraumatic Stress Diagnostic Scale (PDS)', 'Posttraumatic Growth Inventory (PGI)' and 'Posttraumatic Cognitions Inventory (PTCI)'. Descriptive tests, correlation analysis, simple linear regression analysis, One–Way Anova and Kruskal Wallis were used to analyze the data. In the study, it was seen that the most disturbing event among the traumatic events experienced was to be diagnosed with a life-threatening disease (66.2%) followed by a serious accident (16.6%) and war (7.3%). The mean scores of the patients were 138 ± 42.15 for PTCI, 26.07 ± 9.64 for traumatic stress symptom level and 2.87 ± 0.97 for PGI. A positive correlation was found between the total score and all the sub-scales of PDS and PTCI's 'Negative Cognitions about the World' sub-scale (p0.05).Conclusion: It was observed that the traumatic stress levels of the patients were moderate-severe, the highest level of posttraumatic growth was experienced regarding changes in self perceptions and that the trauma-related negative cognitions were above the average. It was determined that patients' trauma-related cognitions significantly predicted their posttraumatic stress levels. It is recommended that cognitive behavioral therapies regarding negative cognitions be offered in order to reduce the stress symptoms of patients with trauma and provide positive progress after trauma. 85

Amaç: Bu çalışmanın amacı obsesif kompulsif belirtilerin, çocukluk çağı travmaları ve dissosiyasyonla olan ilişkisini klinik olmayan bir örneklemde travma alt boyutları bakımından değerlendirmektir.Yöntem: İnternet üzerinden 18-66 yaş aralığında 313'ü kadın, 75'i erkek olmak üzere toplam 388 katılımcıya ulaşılmıştır. Örneklemin yaş ortalaması 29,09±7,63'dir. Araştırmada çoğunluğunu kadın (%80,1), üniversite eğitim seviyesine sahip (%84,2)ve halen evli (%54,1) bireyler oluşturmaktadır. Çalışmada Sosyodemografik Bilgi Formu, Padua Envanteri, Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği ve Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde, frekans dağılımları oluşturulmuş normallik dağılımlarında Kolmogorov–Smirnov testi, frekans analizi ve Pearson Korelasyon analizlerikullanılmıştır. Bulgular: Bulgulara göre obsesif kompulsif belirtilerin çocukluk çağı travma altboyutlarıyla ilişkili olduğu, ayrıca kirlenme obsesif kompulsif belirtisiyle çocukluk çağında deneyimlenen cinsel istismar yaşantısı arasında anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Diğer yandan düşüncelere dalma obsesif belirtisi ile derealizasyon/depersonalizasyon; dissosiyatif amnezi ile kontrol obsesif kompulsif belirti ve arasındaki anlamlı düzeyde ilişkiler bulunmuştur. Obsesif kompulsif belirtilerinin artmasıyla kişilerin belleklerine duydukları güvenin azalmasına bağlı olarak tekrarlayan kontrol davranışları edinmesi şeklinde açıklanmıştır.Sonuç: Bu bulgular doğrultusundan obsesif kompulsif belirtilerin, çocukluk çağı travmaları ve dissosiyasyon alt boyutları ile aralarında anlamlı bir ilişki olduğu her bir alt maddeye dair verilen puan arttıkça ilgili travma, dissosiyasyon ve obsesif kompulsif belirtinin de arttığı gözlemlenmiştir. Objective: The aim of this study was to investigate the relationship between obsessive compulsive symptoms, childhood traumas and dissociation in a non-clinical sample.Method: A total of 388 participants (313 females and 75 males) between the ages of 18-66 were included to the study. The majority of the population was found as female (%80,1), having had university education (%84,2) and currently married (%54,1). A Sociodemographic Information Form, The Padua Inventory, The Dissociative Experiences Scale and the Childhood Trauma Questionnaire were applied to all participants. In the analysis of the data, Kolmogorov–Smirnov test, frequency analysis and Pearson Correlation were used.Results: According to the findings, a significant relationship was observed between obsessive compulsive symptoms and childhood trauma both total and sub-dimensional scores. In addition, positive relationships were observed between contamination obsessive compulsive symptoms and sexual abuse history in childhood. Our results show results also showed that a significant relationship existed between obsessional thoughts compulsive symptom and derealization / depersonalization and a positive correlation was observed between dissociative amnesia and control obsessive compulsive symptoms. The results showed that increasing of amnesia experiences were correlated with higher control obsessive compulsive behaviors which is explained by the development of obsessive compulsive symptoms and repeated control behaviors due to decreased trust in memory in this study. Conclusion: These findings indicated significant relationship with different types of obsessive compulsive symptoms, childhood traumas and dissociation. 79

Travmatik olaylar neticesinde bireylerin negatif tepkilerinin yanında bir takım olumlu değişimlerin olduğu da gözlenmiştir. Travma sonrasında ortaya çıkan bu olumlu değişmeler travma alanında son yıllarda üzerinde çalışılan konular arasında yer almakta ve genel olarak travma sonrası gelişme kavramı ile açıklanmaktadır. Travmatik olaylar bir yakının kaybı neticesinde yaşanan yas, savaş deneyimi, doğal afetler, kazalar, ölümcül ya da kronik hastalıklar, silahla yaralamalar ve cinsel saldırılar olarak tanımlanmaktadır. Kişiler bu olayların negatif sonuçları ile başa çıkmaya çalışırken bir yandan da pozitif yönde gelişme gösterebilirler. Bu araştırmada Soma Maden Kazasında birinci derece yakınlarını kaybeden yetişkinlerin travma sonrası gelişim düzeylerinin cinsiyet, yaş, ruminasyon, psikolojik sağlamlık ve dünyaya ilişkin varsayımlar gibi bireysel; inanç, yas sürecindeki ritüellere katılım ve psikolojik yardım gibi sosyo kültürel değişkenler bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda nicel ve nitel verilerin eş zamanlı toplanarak birlikte yorumlandığı `yakınsayan paralel desen` karma araştırma yöntemi seçilmiş ve iki farklı problem durumu tasarlanmıştır. Birinci problem durumunda `cinsiyet, yaş, psikolojik sağlamlık, psikolojik yardım alma, ruminasyon türleri ve dünyaya ilişkin varsayımların dünyanın iyiliği ve olayların rastlantısallığı boyutlarının travma sonrası gelişmeyi yordama düzeyi` Travma Sonrası Gelişme Ölçeği, Ruminasyon Ölçeği Kısa Formu, Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği ve Dünyaya İlişkin Varsayımlar Ölçeği' nin `Dünyanın İyiliği` ve `Olayların Rastlantısallığı Alt Ölçekleri` aracılığıyla ölçülmüş, elde edilen veriler Çoklu Regresyon Analizinin Adımsal Ekleme Metodu ile analiz edilmiştir. Araştırmanın nicel verileri 108 katılımcı ile birebir görüşülerek toplanmıştır. Katılımcıların 74'ü kadın, 34'ü erkektir. Katılımcıların yaş aralığı 18 ile 78 arasında değişmektedir. Ortalama yaş ise 44'tür. 48 kişi Soma Merkez'de, 12 kişi Kınık Merkez'de, 21 kişi Kırkağaç Merkez'de, 27 kişi ise Kınık'ın köylerinde yaşamaktadır. Kayıp sonrası 64 kişiye psikolojik müdahalede bulunulurken, 44 kişiye herhangi bir psikolojik müdahale yaklaşımı uygulanmamıştır.Araştırmanın nicel bulguları incelendiğinde katılımcıların travma sonrası gelişme düzeylerinin 52.31 (n = 108, Ss = 25.04) olduğu bulunmuştur. Bununla beraber cinsiyet ve derinlemesine düşünme /amaçlı ruminasyon değişkenlerinin regresyon modeline anlamı bir katkısının olmadığı; yaş değişkenin ise travma sonrası gelişmeyi negatif olarak yordadığı bulunmuştur. Önem sırasına göre en güçlü yordayıcı değişkenler yaş (β = -.38, t= -.4.74, p

Amaç: İnfertilite, yaşamı tehdit eden bir hastalık olarak sınıflandırılmamasına rağmenbireyi, aileyi ve toplumu etkileyen psiko-sosyal bir sorun olarak tanımlanmaktadır (Kırcave Pasinlioğlu 2013). Bu tezin temel amacı, infertil kadınlarda yılmazlığı yordayanunsurları belirlemektir. Çalışmamızda infertil kadınlarda çocukluk çağı travmalarıöyküsü, depresyon düzeyi, infertiliteyle ilişkili stres düzeyi, stresle başa çıkmatarzlarının yılmazlıkla ilişkileri araştırıldı. Elde edilen bulgular fertil kadınlarınsonuçlarıyla karşılaştırılarak sonuçların infertilite durumuna göre farklılık gösteripgöstermediği değerlendirildi.Yöntem: Araştırma Ocak 2018-Haziran 2018 tarihleri arasında, Kocaeli Üniversitesi TıpFakültesi Yardımla Üreme Teknikleri Merkezi (Tüp Bebek)'nde infertilite tedavisi alankadınlar ve Kocaeli Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Polikliniği'ne başvurançalışmaya dahil olma şartlarını karşılayan ve gönüllü olan kadınlarla yürütülmüştür.Çalışmaya katılmayı kabul eden kişilere infertil ve fertil gruplar için ayrı hazırlanan Sosyo-demografik Bilgi Formları, ÇÇTÖ, BDE, SBÇTÖ, FSE ve YÖ uygulanmıştır. FSE sadeceinfertil grupta kullanılmıştır. Uygulamalar bireysel olarak yapılmış ve 30-40 dakikasürmüştür. Çalışma kesitsel ve tanımlayıcı niteliktedir.Bulgular: Çalışmamızda hem infertil YÖ toplam puan ortalamasının (149.42±14.67) hemde fertil grubun ortalamasının (147.52±15.04) yüksek olduğu, iki grup arasında anlamlı birfarklılaşma olmadığı görülmüştür (t(191)=0.887, p>0.05). İnfertil kadınlarda yılmazlıklakendine güvenli yaklaşım (r=0.233), sosyal destek arama (r=0.215), çaresiz yaklaşım(r=0.263) ve çocuk olmadan geçen süre (r=0.265) ile arasında pozitif yönlü anlamlı birilişki bulunmuştur (p0.05). İn infertile women was foundpositive significant relationship between resilience with secure approach (r=0.233), socialsupport search (r=0.215), helpless approach (r=0.263) and time without child (r=0.265)(p

Amaç: Psikiyatrik hasta grubu ile psikiyatrik hastalığı olmayan sağlıklı kontrol grubunun yaşadıkları travma şiddetini karşılaştırarak, travmanın benlik saygısı üzerine olan etkisini ve benlik saygısının psikiyatrik semptomlarla ilişkisini araştırmaktır.Gereç ve Yöntem: Çalışmaya Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Polikliniği'ne başvuran psikotik hastalığı olmayan, depresyon, anksiyete bozuklukları, somatoform bozuklukları, obsesif kompulsif bozuklukları, posttravmatik stres sendromu olan 100 hasta ile 100 sağlıklı kontrol grubu alındı. Çalışmaya alınanların sosyodemografik özellikleri kaydedildi. Travma algısının şiddeti 1-10 arasında numaralandırılan Görsel Anolog Skala (VAS) ile değerlendirildi. Yaşanılan travmayı tespit etmek için Travmatik Yaşantılar Ölçeği (TYÖ), bilişsel durumu belirlemek için Travma Sonrası Bilişsel Ölçek (TSBE), benlik saygısı için Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBSÖ), ve psikolojik semptomları belirlemek için ruhsal belirti tarama listesi (SCL-90R) ölçeği kullanıldı. Bulgular: Hasta grubunun eğitim seviyesi, ailelerinin eğitim seviyesi kontrol grubundan düşük, VAS yüksek bulundu. RBSÖ'de; benlik saygısı, kendilik kavramının sürekliliği, tartışmalara katılabilme, anne-baba ilgisi, babayla ilişki düşük, eleştiriye duyarlılık, depresif duygulanım, hayalperestlik, psikosomatik belirtiler, kişilerarası ilişkilerde tehdit, psikolojik izolasyon yüksek saptandı. Hasta grubunda TYÖ, TSBE değerleri yüksek görüldü. SCL-90R'deki tüm semptomlar hasta grubunda daha fazla bulundu.Sonuç: Hasta grubunda kontrol grubuna göre travma puanları yüksek benlik saygısı ise düşük bulunmuştur. Hem Travmanın kendisi hem de benlik saygısının düşüklüğü psikiyatrik belirtilerin hasta grubunda daha fazla olmasına sebep olmuştur.Anahtar Kelimeler: Travma, benlik saygısı, psikiyatrik semptomlar Aim: The aim of this study was to investigate the relationship between trauma and self-esteem and the effect of self-esteem to the psychiatric symptom.Patients and methods: The study included 100 patients with depression, OKB, PTSD, anksiyete disorders, somatoform disorders, (patients with psiychotic disorders didn't include) and 100 volunteers (comparison group) without a psychiatric disorders and these patient and control group were compared. Socio-demographic characters of the patients and controls were recorded. İn the two groups persons' trauma severity was measured with the visual analogue scale which is scored on a 10 point ranging from 1 to 10.Traumatic experiences checklist (TEC), rosenberg self-esteem scale (RSE), symptom Checklist-90 Revised (SCL-90R), post-traumatic cognitif scale (PTCI) were applied to all participants. Results: We have found that the patients' visual analog scale (VAS) scores was hight than the controls. ln the patient group compared to the control group self esteem, continuity of self-concept, relation with family, participate in discussion, low relation with the father were found low and sensitivity to criticism, depressive mood, dreaming, to fear with interpersonal relationship, somatic semptoms, psychic isolation were found high on the Rosenberg Self Esteem (RSE) scale.In the patient group traumatic experiences checklist (TEC) and post-traumatic cognitions inventory (PTCI) scores were higer than the control group. In the symptom Checklist-90 Revised(SCL-90R) the number of the symptoms was higher in the patient group than control group.Discussion: As a result, we have found the higher trauma scores in the patient group than the control group. These higher trauma scores which has been found showed correlation with the low self-esteem scores and the higher psychiatric symptom.Keywords: Trauma, self-esteem, psychiatric symptoms 67