Search

Bu tezde; Osmanlı ve Türkiye ekonomisinin dışa açılma ve serbestleşme evrelerinde finansal araçlar çerçevesinde başvurduğu mali uygulamaların iktisadi sonuçlarına odaklanılmaktadır. Azgelişmiş bir ülkede dünya/küresel kapitalizmle eklemlenme/bütünleşme süresinde ekonomik yapıdaki değişimde/dönüşümde önemli rol oynayan dış ticaret rejimi, finans sistemi ve kamu maliyesini tüm yönleriyle ele almak amaçlanmaktadır. Aynı zamanda 1838-1881 ile 1980-2002 dönemleri arasında sermaye birikiminin izlerini sürerek karşılaştırmalı tarihsel analiz bağlamında kamu borcu analitik çerçevesi içinde kapitalist gelişmenin kökleri aranmaktadır. Bu çalışmanın amacı, 1875-76 mali krizi ile Düyun-u Umumiye'nin ve 2000-2001 finansal krizi ile yapısal uyumun, finansal sistem ve kamu maliyesi bağlantısıyla daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunabilecek bir değerlendirmedir. Çalışmadaki genel yaklaşım, kapitalist gelişme sürecinde finansal performans ve mali denge ile kamu borcu arasındaki etkileşimleri, makroekonomik evreler ile yapısal temellerine göre ayrıştırarak ve dış ekonomik koşullardaki değişimi de gözeterek incelemektir. Bu tez çalışmasında ekonomik yapıdaki değişim/dönüşüm ile birlikte finansal sistem ve kamu maliyesi ilişkisinin temel belirleyici olduğu kabul edilmektedir. Böyle bir bağlamda, finans sistemi aracılığıyla iç ve dış şoklara maruz kalan mali yapıda, kamu borcu üzerinden borçla yönetmek süreci getirilmektedir. The overarching research question intestigated in this thesis is the economical results of the fiscal practices implemented by Ottoman and Turkey in the phases of foreign expansion and liberalization, within the context of financial instruments. It aims to address all aspects of foreign trade regime, financial system and public finance as key factors in transformation of a less developed country's economic structure, which is in the process of integration to world capitalism. It also traces the roots of the capital accumulation, within an analytical framework of the public debt, and in the context of comparative historical analysis for the periods of 1838-1881 and 1980-2002. Another objective of the study is providing a better understanding of the relationship between 1875-76 fiscal crisis in relation to the Ottoman Public Debt and 2000-2001 financial crisis in relation to structural adjustment programs. In this respect, these relationships are studied through their links to financial system and public finance. The metod employed in this thesis focuses on investigating the interactions of public debt with financial performance and fiscal balance in the capitalist development process. To do so, the investigation is conducted by separating the macroeconomic phases and structural foundations, and by taking the changes in external economic conditions into consideration. Ultimately, this study acknowledges that the relationship between financial system and public finance is among the main factors, which leads to the transformation in economic structure. In this respect, it is explored that the financial system is sustained by public debt in a fiscal structure, which is periodically exposed to the domestic and foreign shocks. 479

1929 ekonomi krizi, İkinci Dünya Savaşı'nın nedenleri arasındadır. Bu nedenle, İkinci Dünya Savaşı bitirmeden önce, 1944' te, ABD ve müttefiklerinin yeni bir temel küresel ekonomiyi üzerinde yeniden inşa etmek istemiştir. Bunun için Küresel güvenlik kontrolü ve düzenlenme ekonomi organları kurulmuştur. Uluslararası Para Fonu (İMF) 1944 yılında kurulmuş ve şimdiye Kadar 188 ülke üye içindedir. İMF'nin Ana misyonu olan bir ülke finansal krizi olduğu zaman yardım edilmiştir. İMF, mali kriz içindeki üye ülkelere, devlet idaresinin bütçe açığı ve ödemeler dengesi açığı oluştuğunda kredi sağlamaktadır. IMF'nin ana rolü orta ve kısa vadeli krizlerde üye ülkelere yardım etmektir. Bu kurum, Dünya Bankası ile birlikte, büyük ekonomik zorluklardan etkilenen ülkelerin krizden çıkmaları için bir `yapısal uyum programı` adı verilen bir ekonomik reform programı politikası belirlemiştir. Yapısal Uyum Programı, Afrika kıtasının ekonomisine, ne sosyal ne politik alanda çözüm sunmamıştır. Özellikle sağlık, eğitim, finans, iş, ekonomik büyüme başta olmak üzere tüm alanlarda yoksulluk oranı izah edilemez bir durum haline gelmiştir. Kısa vadedeki tüm bu ekonomik istikrarsızlar, uzun vadede tümüyle düzensiz hale gelir. The 1929 economic crisis was among the reasons that caused the WWII. Due to this, before the end of the WWII, USA and its allies wanted to reform the global economy over a new standard. Global security control and economy adjustment organs were established consequently in accordance with the goals set. In the year 1944, international monetary fund (IMF) was founded and since then 188 countries became a member. As a main reason for its existence helping alleviate countries' problems, IMF bailed out countries in their times of crisis. Upon the incidence of government administration's budget deficit and balance of payment deficit, IMF provides member countries with a credit. The main role of IMF is to help member countries in the medium and short term crisis. In cooperation with the World Bank, in countries where economic difficulties are apparent measures to eliminate crisis called `Structural Adjustment Program` were implemented by IMF. The structural adjustment programs failed to bear fruit in the African continent both in the social and political arena. Almost in all areas mainly health, education, finances and economic growth, poverty has morphed in to unimaginable condition. The economic instabilities in the short run will certainly become outright disorganized. 107

Bu araştırmanın genel amacı, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesiöğrencilerinin psikososyal gelişim düzeylerini incelemek ve psikososyal gelişimdüzeylerinin üniversiteye uyumunu yordayıp yordamadığını incelemektir. Araştırma,2012 yılında Akdeniz Üniversitesine bağlı Eğitim Fakültesinde öğrenim gören SınıfÖğretmenliği, Türkçe Öğretmenliği, İngilizce Öğretmenliği, Fen ve TeknolojiÖğretmenliği, Okul Öncesi Öğretmenliği Matematik Öğretmenliği ve Sosyal BilgilerÖğretmenliği bölümlerinin birinci ve ikinci öğretiminde öğrenim gören birinci,ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıfı öğrencileri ile yürütülmüştür. Araştırmaya 263 kızöğrenci ve 159 erkek öğrenci olmak üzere toplamda 422 kişi katılmıştır.Araştırmanın verileri ''Erikson 'un Psikososyal Gelişim Dönemleri Ölçeği(EPGDÖ)'' ile ''Üniversite Yaşamı Ölçeği (ÜYO)'' kullanılarak toplanmıştır.Verilerin analizinde cinsiyete göre farklılıkları incelemek için t - Testi, sınıflara göreuyumda farklılık olup olmadığını test etmek için ANOVA uygulanmıştır. Sınıflararasındaki farklılığın kaynağını belirlemek için ise Tukey Testi kullanılmıştır.Araştırmada öğrencilerin psikososyal gelişim dönemlerinin üniversiteye uyumlarınıyordayıp yordamadığı regresyon analizi ile belirlenmiştir. Bu araştırmada anlamlılıkdüzeyi .05 olarak kabul edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulguları sınıf düzeyine göre değerlendirdiğimizdeuyum düzeyi en yüksek olan sınıfın birinci sınıf, uyum düzeyi en düşük olan sınıfınise dördüncü sınıf olduğu görülmektedir. Ayrıca bu araştırmada; üniversiteöğrencilerinin psikososyal gelişim düzeyi toplam puanlarının üniversite ortamınauyum düzeyini, duygusal uyumunu, kişisel uyumunu ve akademik uyumunuyordadığı bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Psikososyal gelişim, uyum, üniversite yaşamına uyum The ultimate objectives of this research are (1) to determine the AkdenizUniversity Faculty of Education students' level of psychosocial development and (2)to scrutinize whether their level of psychosocial development predicts adaptation tothe university or not. This study was carried out with 1st, 2nd, 3rd and 4th grade students of daytime andevening education departments of Primary Education, Turkish Language Education,English Language Education, Science and Technology Education, PreschoolEducation, Mathematics Education and Social Studies Education at the AkdenizUniversity in 2012. The research was conducted on the 263 female and 159 male students. In total 422students participated in the survey. The survey's data were collected by using''Erikson's Psychosocial Development Stages Questionnaire (EPDSQ)'' and''University of Life Scale (ULS)''. To examine differences by gender in the analysisof data t- Test and to analyze the differences between the classes, ANOVAtechniques were used. To find the source of the differences between the classesTukey test was used. In the Survey, whether the students' psychosocial developmentperiods of adaptation to the university are predicted or not are determined by usingregression analyses. In this study, the level of significance was accepted as .05. When the findings obtained from the research are considered according to theclass level, it is observed that the 1st class students' compliance level is the highest,the 4th class students' compliance level is the lowest. In addition, in this research, it isfound that total points of university students' psychosocial development level predictthe compatibility level to the university environment, emotional adjustment, personalharmony and academic compliance.Keywords: Psychosocial development, adaptation, adjustment to university life 87

Bu çalışma, Uludağ Üniversite'sinde eğitim görmekte olan yabancı uyruklu öğrencilerin genel uyum sürecini etkileyen faktörlere açıklık getirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç için, 2009-2010 eğitim-öğretim döneminde, eğitim görmekte olan yabancı uyruklu öğrencilere yapılan anket sonuçları değerlendirilmeye ve Yapısal Eşitlik Modelleri (YEM) ile analiz edilmeye calışılmıştır. Yapılan bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde yabancı uyruklu öğrencilerin üniversiteye uyum sürecine ilişkin teori, kavramlar ve bu alanda yapılmış çalışmalara yer verilmiştir. İkinci bölümde YEM ile ilgili tanımlar ve literatür taraması yer almaktadır. Üçüncü bölümde ise, yabancı uyruklu öğrencilerin genel uyumları ile; eğitim uyumları, kültürel uyumları ve dil bilgisi seviyeleri arasındaki ilişkiler YEM ile analiz edilmeye çalışılmıştır. Aim of this study is to find out affecting factors of general adjustment of foreign students who are studying at Uludag University. According to this, questionnaire which was done on foreign students in 2009-2010 educational year is evaluated and analyzed by Structural Equation Modelling (SEM). This study includes three sections. First section includes theories, definitions and studies related to adjustment during university. In second section, there are explanations about SEM and literature review. The last section has the relationships between general adjustments of foreign students with their cultural adjustments, education adjustments and language levels are analyzed by SEM. 63

Çalışmamız dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde küresel mali yönetimin kuramsal ve kurumsal arka planı ele alınarak önemli küresel organizasyonlara yer verilmiştir. İkinci bölümde çalışmamızın temel ekseni ve küreselleşmenin temel aktörü olan Uluslararası Para Fonu'nun teorik altyapısı, işleyişi ve örgütleniş biçimine yer verilmiştir.Üçüncü bölümde IMF ve Gelişmekte Olan Ülkelere uygulanan istikrar önlemleri incelenerek söz konusu istikrar politikalarının özellikle Arjantin, Meksika, Şili ve Brezilya gibi Latin Amerika ülkelerindeki etkilerine ve uygulanış biçimlerine yer verilmiştir.Dördüncü ve son bölümde ise Türkiye'nin yaşadığı ekonomik problemler, Türkiye - IMF ilişkileri 1980 öncesi ve 1980 sonrası dönemler olarak değerlendirilecek, ayrıca 2007 küresel krizinin Türkiye ekonomisi üzerindeki etkilerine de yer verilecektir.Sonuç olarak çalışmamız ülkemiz için olduğu kadar dünya ekonomisi için de çok önemli etkileri olan IMF ve Yapısal Uyum Programları'na bir bakış açısı getirmeye çalışmaktadır. Our study is composed of four section in the first part, important global organizations are mentioned by considering the theoretical and institutional backgrounds of the global financial management.In the second part of our study, we are going to analyze the operation and organization style of the International Money Fund and the theoretical infra structure of it; as the basic axis of our study and the basic actor of globalization.In the third part, the stabilization precautions that applied to the developing countries by IMF are analyzed and the effects of these stabilization policies on Latin American countries like Argentina, Mexico, Chile and Brazil are mentioned.In the fourth and the last part, the economic problems that Turkey faced are mentioned, Turkey ? IMF relations are analyzed in two sections as before and after 1980s. Also the effects of 2007 global financial crisis on Turkey?s economy will take place in this part.As a conclusion, this study tries to create a point of view about Structural Adjustment Programmes and IMF as an important actor of economy in the world and as well as in Turkey. 143

ÖZETYAPISAL UYUM PROGRAMLARININ TÜRKİYE SANAYİNE VE SANAYİ POLİTİKALARINA ETKİSİÇoşkun ŞENTÜRKBu çalışma ile uluslararası kurumların (özellikle IMF ve DB) yapısal uyum programları aracılığı ile Türkiye sanayileşmesine ve sanayi politikalarına olan etkisi irdelenmeye çalışılmıştır. Kuruldukları günden itibaren tüm dünyada, gelişmekte olan ülkelerin kalkınma/sanayileşme süreçlerinde daima etkili olan uluslararası kurumlar, Türkiye’de de 1980 sonrasında, ekonomide yaşanan dönüşümle birlikte varlıklarını ve etkinliklerini fazlası ile arttırmıştır. Çalışma, azgelişmişlik, kalkınma ve sanayileşme ilişkilerinin incelenmesi ve yapısal uyum programlarının açıklanmasının ardından, Türkiye’nin yaşadığı sanayileşme sürecini irdeleyerek, bu süreci sanayi politikası araçları ile değerlendirmeyi ve yapısal uyum politikalarının Türkiye sanayisi üzerindeki etkilerini göstermeyi amaçlamıştır.Anahtar Kelimeler: Sanayi, Kalkınma, Yapısal Uyum Programı, TürkiyeABSTRACTTHE EFFECTS OF STRUCTURAL ADJUSTMENT PROGRAMMES ON TURKEY’S INDUSTRY AND INDUSTRIAL POLICIES This study has intended to examine the effects of the structural adjustment programmes implemented by international organizations (IMF and the World Bank in particular) on Turkey’s industrialization and industry policies. Since their inception, the international organizations have always exerted powerful influence on developing countries’ development and industrialization processes all over the world and similarly these organizations have increased their presence, and activities in Turkey considerably following the transformation the country’s economy underwent after 1980. The study has aimed to examine the relationship among underdevelopment, development, and industrialization and following the explanation of structural adjustment programmes, to scrutinize the industrialization process Turkey has gone through by evaluating this process using industry policy instruments and to demonstrate the effects of structural adjustment policies on Turkey’s industry.Keywords: Industry, Development, Structural Adjustment Programmes, Turkey

oz Tezin amacı 1980'li yılların başından beri yapısal uyum programlan uygulayan az gelişmiş ülkelerin ve özellikle Türkiye'nin işsizlik sorununun ve istihdam yaratma potansiyelindeki düşüklüğün nedenlerini araştırmaktır. Yapısal uyum programlarmm teorik zeminini oluşturan neo-klasik iktisat işsizliğin nedeninin `emek piyasası katılıkları` olduğunu ileri sürmektedir. Ne var ki, gerek Türkiye'nin gerekse diğer az gelişmiş ülkelerin deneyimleri neo-klasik argümanların aksi yönünde sonuçlara işaret etmektedir. Söz konusu ülkelerin emek piyasaları incelendiğinde esnek bir yapımn mevcut olduğu, işsizliğin ve düşük istihdam yaratma kapasitesinin neo- liberal politikaların getirdiği yapısal dönüşümün sonuçlan olduğu görülmüştür. ABSTRACT The aim of this thesis is to investigate the reasons of unemployment and low capacity of employment creation in less developed countries which apply structural adjustment programs since the beginning of 1980s, and specifically in Turkey. Neo classical economics, which constitute the basic theoretical framework of structural adjustment programs, claim that the reason of unemployment is the `labor market rigidities`. However the experiences of many less developed countries as well as Turkey provide counter evidence to the neo-classical arguements. The analysis show that labor markets of these countries have a flexible structure and both unemployment and low capacity of employment creation are the results of the structural changes with neo-liberal policies. m oz Tezin amacı 1980'li yılların başından beri yapısal uyum programlan uygulayan az gelişmiş ülkelerin ve özellikle Türkiye'nin işsizlik sorununun ve istihdam yaratma potansiyelindeki düşüklüğün nedenlerini araştırmaktır. Yapısal uyum programlarmm teorik zeminini oluşturan neo-klasik iktisat işsizliğin nedeninin `emek piyasası katılıkları` olduğunu ileri sürmektedir. Ne var ki, gerek Türkiye'nin gerekse diğer az gelişmiş ülkelerin deneyimleri neo-klasik argümanların aksi yönünde sonuçlara işaret etmektedir. Söz konusu ülkelerin emek piyasaları incelendiğinde esnek bir yapımn mevcut olduğu, işsizliğin ve düşük istihdam yaratma kapasitesinin neo- liberal politikaların getirdiği yapısal dönüşümün sonuçlan olduğu görülmüştür. ABSTRACT The aim of this thesis is to investigate the reasons of unemployment and low capacity of employment creation in less developed countries which apply structural adjustment programs since the beginning of 1980s, and specifically in Turkey. Neo classical economics, which constitute the basic theoretical framework of structural adjustment programs, claim that the reason of unemployment is the `labor market rigidities`. However the experiences of many less developed countries as well as Turkey provide counter evidence to the neo-classical arguements. The analysis show that labor markets of these countries have a flexible structure and both unemployment and low capacity of employment creation are the results of the structural changes with neo-liberal policies. m 158

Bu araştırmada, Avrupa Birliği'ne adaylık sürecinde Türkiye Eğitim Sistemi'ninyapısal sorunları belirlenmiş ve bu sorunlara çözüm önerileri olarak geliştirilen TürkiyeEğitim Sistemi Avrupa Birliği'ne Yapısal Uyum Modeli, eğitimcilerin (öğretmen, yöneticive ilköğretim müfettişleri) görüşlerine sunulmuş; bu amaçla toplanan veriler uygunistatistik tekniklerle analiz edilmiştir. Böylece bu modelin araştırmaya katılanlar tarafındanne derecede desteklendiği belirlenmeye çalışılmıştır.Araştırmada araç olarak kullanılan anket, araştırmaya katılanların özelliklerineyönelik sekiz bağımsız değişken ile modelin uygulamada geçerliğine ilişkin 40 maddeninyer aldığı beş bölümden oluşmaktadır. Ankette beşli derecelendirme ölçeği kullanılmıştır.Araştırma için geliştirilen anket, altı ilde (Ankara, İzmir, Antalya, Yalova, Konya veSamsun) toplam 800 kişiye uygulanmış, bunların 677'si değerlendirmeye alınmıştır.Araştırma bulgularına bakıldığında araştırmaya katılanların maddeler şeklinde belirtilenifadeleri ?çoğunlukla katılıyorum? ( X = 3.80) şeklinde destekledikleri görülmüştür.Araştırma bulgularına göre, Avrupa Birliği'ne adaylık sürecinde Türkiye EğitimSistemi'nin Avrupa Birliği ülkeleri eğitim sistemlerine göre daha merkeziyetçi bir yapıyasahip olduğu; Bakanlık birimleri arasında görev örtüşmesi olduğu; taşra birimlerine yetkidevri yapılması halinde ihtiyaçtan fazla birim bulunduğu; bu bakımdan Bakanlık merkezörgütünün yeniden yapılandırılması ve mevcut birim sayısının (40'ı aşkın) 10-15 ilesınırlandırılarak birimlerin işlevsel hale getirilmesi önerileri araştırmaya katılanlarca dadesteklenmiştir.Buna göre, Milli Eğitim Bakanlığı merkez örgütü yapısı, araştırma bulgularına göreyeniden düzenlenmiştir.Onbeş maddeden oluşan ?Bakanlık Merkez Örgütü Yapısı? bölümünde; eğitimdedemokratikleşme, kararlara yerinden katılım, kaynakların etkin kullanımı, bölgeselihtiyaçlara göre eğitim planlaması, eğitim için kaynak yaratma, planlamada uzman katılımıve yerel yönetimlerin güçlendirilmesi, merkez örgütünde aynı amaçla kurulmuş birimlerinbirleştirilmesi kapsamında geliştirilen Yapısal Uyum Modeli araştırmaya katılanlartarafından desteklenmiştir.Önerilen modeldeki bakanlık taşra örgütü, araştırma bulgularına göre daha genişyetkilerle donatılarak yeniden düzenlenmiş ve eğitim yönetiminde il, bölge ve okuldüzeyinde geniş katılımlı ?yönetim kurulları? modeli oluşturulmuştur.Ayrıca, modelde öngörülen eğitim personelinin yetiştirilmesinde ve istihdamında,performansa göre değerlendirme, iş başında, sürekli /etkili yetiştirme ve uzmanlaşmakonularındaki önermeler de araştırmaya katılanlar tarafından desteklenmiştir.Bu doğrultuda, Milli Eğitim Akademisi'nin kurulması ve bu akademinin eğitimyöneticisi ve uzman personel yetiştirme görevini üstlenmesi gerekmiştir.Araştırmada geliştirilen modelde, öngörülen eğitim personelinin sözleşmeli istihdamıile eğitim personelinin kariyer basamaklarına ayrılması (aday öğretmen, öğretmen, uzmanöğretmen ve başöğretmen unvanları) önermesi, araştırmaya katılanlarca desteklenmiştir.Araştırma sonuçlarına göre, Avrupa Birliği ülkelerinin eğitim sistemleri deincelenerek geliştirilen Türkiye Eğitim Sistemi Avrupa Birliği'ne Yapısal Uyum Modeli,araştırmaya katılanlarca uygulanabilir bulunmuş ve desteklenmiştir. In this study, the Adaptation Model of Turkish Educational System to the EuropeanUnion, which was developed by researcher to present solutions to these problems, waspresented to some educators (teachers, administrators and elementary educationinspectors); the results of the study were analysed using appropriate statistical techniques,and it was tried to be determined how much the model was supported by the ones joiningthe study.The questionnaire, which was used as a tool in the study, consists of eigthindependent variables oriented towards the characteristics of the ones joining the study,and five sections including 40 items. The five-grade scale was used in the questionnaire.The questionnaire, which was developed for this study, was carried out in six cities(Ankara, İzmir, Antalya, Yalova, Konya and Samsun ) and it was given to 800 educators.677 of these 800 questionnaires were taken into evaluation. It was seen that the onesjoining the study supported the proposals in the items by ticking the ?I usually agree?option (X= 3.80 ).The ideas that in the process of candidacy to the European Union, TurkishEducational System has a more centralist structure in comparison with those in theEuropean Union Member Countries; there is duty intervention among the departments ofthe Ministry and that there are more than necessary departments when the provincialdepartments are vested with authority, and for these reasons the proposals that the MinistryCentral Organisation should be re-structured and that the departments should be mademore functional by limiting the present number of the departments ( more than 40 ) by 10-15 were also supported by the ones joining the study.From this point of view, the structure of the Ministry Central Organisation was re-arranged according to the results of the study.The Adaptation Model, which was developed in the ?The Structure of the MinistryCentral Organisation? section, which consists of 15 items, in the scope of becomingdemocratic in education, decentralized participation, the effective use of the resources,educational planning according to the regional necessities, creating resources foreducation, specialist participation in planning, the empowerment of the localadministrations and uniting the departments established with the same objective in theMinistry Central Organisation were supported by the ones joining the study.In the developed model, the Ministry Provincial Organisation was vested withbroader authority and re-arranged ( also appropriate for the results of the study ), and themodel of vastly collaborated ?administrative committees? at the levels of city, region andschool was developed.In addition, the proposals for evaluation according to performance at training andemploying the educational personnel, continual / effective training on the job andbecoming a specialist were also supported by the ones joining the study.For this, the proposals that National Education Academy should be established andthat this academy should be responsible for educating educational administrators andspecialist personnel appeared in the study.In the model developed in the study, ?handing over the authority? on the matter ofemployment of the educational personnel was proposed and the contractual employment ofthe educational personnel appeared in the model. On the other hand, the proposal that theeducational personnel should be classified according to their career steps ( the titles ofnominee teacher, teacher, specialist teacher and head teacher ) was also supported by theones joining the study.According to the results of the study, the Adaptation Model of Turkish EducationalSystem to the European Union, was found practicable and supported by the ones joiningthe study. 223