Search

Bu çalışmada Kafkasya'dan 1864'te zorunlu göç sonrası Samsun Alaçam İlçesi Çerkes köylerine taşınmış olan Çerkes halk kültürününe ait yöresel, folklorik gelenek, göreneklerin, törensel uygulamaların ve ritüellerin Alaçam coğrafyasında değişim ve gelişimleri incelenmiştir.Çerkesler, geleneksel Kafkas kültürüne ait özellikleri göçle gelip yerleştikleri bölgede korumaya ve yaşatmaya çalışmaktadırlar. Geçiş dönemlerine ait doğum, evlenme ve ölüm gelenekleri yerleştikleri bölge halkıyla etkileşim ve kültürleşme sonucunda değişime uğramakla birlikte büyük ölçüde yaşatılmaya çalışılmaktadır. Bölgeye yerleşen ilk kuşaklar, yerleşim yerlerini dışa kapalı köyler halinde oluşturmuşlardır. Bu durum geleneksel halk kültürü özelliklerini korumaları bağlamında önemli etkiye sahip olmuştur.Özellikle 1950'li yıllardan sonra Türkiye'de geniş kitlelere hitap eden ve yayılım gösteren Çerkes dernekleri, sosyal ve kültürel alanda önem arz eden faaliyetlerde bulunmaktadır. Bu anlamda Çerkes kültürü, kapalı köy yaşantısından kentsel alana taşınarak varlığını sürdürme çabasındadır. In this study, the change and development of local, folkloric traditions, traditions, ritual practices and rituals of Circassian folk culture which were moved to Circassian villages of Samsun Alaçam district after forced migration from Caucasus in 1864 were examined.Circassians are trying to preserve and maintain the characteristics of traditional Caucasian culture in the region where they settled by migration. Although the traditions of birth, marriage and death of the transition periods are changed as a result of interaction and culturing with the local people, they are tried to be kept alive to a great extent. The first generations that settled in the region formed the settlements as closed villages. This has had a significant impact on the preservation of traditional folk culture characteristics.Especially after the 1950 invasion that appeal to a wide audience and showing Circassian associations in Turkey, there are activities that are important in social and cultural fields. In this sense, Circassian culture tries to survive by moving from closed village life to urban area. 163

Nanopartiküllerin tarımsal üretimde ve çevre korumada kullanımıyla ilgili çok sayıda olumlu ve olumsuz raporlar olmasından dolayı büyük tereddütler yaşanmaktadır. Son zamanlarda, farklı nanopartiküllerin değişik bitki türleri üzerinde etkisini belirlemek amacıyla çok sayıda araştırma yürütülmektedir. Bu çalışmanın amacı 0,0 – 92,4 – 185,0 – 370,0 – 545,0 – 740,0 – 925,0 mg/L konsantrasyonlarındaki MgO nanopartiküllerinin ve MgSO4'ün Kırik ve Odeska ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitleri üzerine etkilerini belirlemektir. Araştırma, Atatürk Üniversitesi Tohumluk Laboratuvarı'nda gerçekleştirilmiştir. Çalışmada şu gözlemler alınmıştır: Çimlenme oranı (%), çimlenme hızı (%), çimlenme gücü (%), çimlenme hızı katsayısı (%), ortalama çimlenme zamanı, çimlenme gücü indeksi, çimlenme hızı indeksi, sürgün uzunluğu (cm), kök uzunluğu (cm), kök sayısı (adet), sürgün ve kök yaş ağırlıkları (g), sürgün ve kök kuru ağırlıkları (g). Elde edilen sonuçlar, tesadüf parselleri deneme desenine göre varyans analizine tabi tutulmuş, Duncan çoklu karşılaştırma testi ve korelasyon analizi ile parametreler arasındaki ilişkiler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çimlenme sonucunda elde edilen bulgular Kırik çeşidinin Odeska çeşidine göre daha iyi sonuçlar verdiğini ortaya koymuştur. Veriler ayrıca MgO nanopartiküllerinin MgSO4 uygulamasından daha iyi çimlenme karakteristikleri verdiğini göstermiştir. Sürgün ve kök oluşturmada da en iyi sonuçlar Kırik çeşidinden elde edilmiştir: Kırik çeşidinde sürgün uzunluğu 16,89 cm, Odeska çeşidinde ise 13,64 cm bulunmuş, buna karşın kök uzunluğu Kırik'de 13,73 cm, Odeska'da 10,50 cm olarak belirlenmiştir. MgO nanopartiküllerin uygulanmasından sürgün uzunluğu 15,48 cm, kök uzunluğu 12,45 cm olarak gözlenmiş, MgSO4 uygulamasından ise bu değerler sırasıyla 15,05 cm ve 11,78 olarak tespit edilmiştir. Sürgün elde etmede dozlar karşılaştırıldığında; en uzun sürgünler 92,4 mg/L uygulamasından elde edilmiş (15,71 cm), bunu 545 mg/L (15,52 cm) ve 740 mg/L (15,41 cm) uygulamaları takip etmiş, en kısa sürgünler ise en yüksek konsantrasyon uygulaması olan 925 mg/L uygulamasından (14,8 cm) elde edilmiştir. Kök elde etmede de sürgün elde etmeye benzer değerler görülmüştür. Çalışma, sonucunda hem çimlenme ve hem de sürgün oluşturmada 92,4 – 185,0 – 370,0 – 545,0 – 740 mg/L konsantrasyonları arasındaki MgO nanopartikülleri ve MgSO4 konsantrasyonlarının daha sonraki çalışmalar için tavsiye edilebileceği kararına varılmıştır. Daha sonraki araştırmalarda farklı nanopartiküllerin değişik konsantrasyonlarda buğday bitkisinin çimlenme, sürgün ve ticari üretim seviyesinde olumlu ve olumsuz etkilerini belirlemek önem arzetmektedir. The effect of nanoparticles on agricultural production and environmental protection is of great corcern because of positive and negative reports about usage of these chemicals. Nowadays, many researches have been conducted to determine the impact of various nanoparticles on different plant species. The purpose of this study to investigate the influence of MgO nanoparticles and MgSO4 with 0,0 – 92,4 – 185,0 – 370,0 – 545,0 – 740,0 – 925,0 mg/L concentrations on Kırik and Odeska bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes. Research was carried out on Seed Laboratory of Atatürk University. Following observation was taken; germination percentage (%), germination rate (%), germination power (%), germination rate coefficient, mean germination time, germination power index, germination rate index, shoot length (cm), root length (cm), root number, shoot and root fresh weight (g), shoot and root dry weight (g). Results were evaluated according to Randomized Block Design with variance analysis, Duncan multiple comparison test and correlation analysis between parameters. Findings about germination revealed that Kırik genotype showed better performances compared to Odeska genotype. It is also clear from results that MgO nanoparticles illustrated better germination characteristics than MgSO4 applications. Good results for shooting and rooting parameters were also obtained from Kırik genotype; shoot length of Kırik was 16,89 cm, Odeska was 13,64 cm, however, root length was 13,73 cm for Kırik, 10,50 cm for Odeska. Application of MgO nanoparticles 15,48 cm shoot length and 12,45 cm root length when compared to MgSO4 (15,05 cm shoot length, 11,78 cm root length). When doses compared, the longest shoots were obtained from 92,4 mg/L (15,71 cm) and followed by 545 mg/L (15,52 cm), 740 mg/L (15,41 cm) and shortest shoots from 925 mg/L (14,8 cm). Similar results from doses were determined for rooting parameters. As a result of the study, Kırik genotype, both MgO nanoparticles and MgSO4 with concentrations of 92,4 – 185,0 – 370,0 – 545,0 – 740 mg/L could be advised for germination and shoot regeneration parameters for future studies. It is also significant determine the influence of different nanomaterials with different concentrations and to reveal positive and negative effects on wheat plant under commercial scale production for future research. 115

Kivi yetiştiriciliğinde önemli uygulamalardan biri, gövde ve taç şeklinin oluşturulmasıdır. Bu amaçla yapılan farklı uygulamalar sonucunda, düzgün veya eğri gövdelilerin oluşturulduğu görülmektedir. Kivide farklı gövde şekli yanında dalların gövdeye uzaklıklarının gelişme, verim ve kaliteye etkisini ortaya koymak amacıyla 2012 ve 2013 yıllarında yürütülen bu çalışmada, 2 farklı bahçe (bakımlı ve bakımsız bahçeler), 2 farklı gövde yapısı (düzgün gövdeli, eğri gövdeli) ve 3 farklı dal uzaklıkları (yakın, orta, uzak) baz alınarak fenolojik, morfolojik ve pomolojik gözlem-analizler yapılmıştır.Yıllara göre değişmekle birlikte elde edilen sonuçlara göre; gövde yapısının meyve sayısı, meyve ağırlığı, meyve eni, meyve boyu ve bazı renk değerleri ( hasat olumu meyve kabuk L; hasat olumu meyve eti L ve b; yeme olumu meyve eti a ve ho) ve C vitaminine etkisi istatistiki açıdan önemli bulunmuştur. Dal uzaklığı sürgün uzunluğu, meyve boyu, yeme olumu meyve eti a değeri, meyve eti sertliği ve C vitamini değerleri dışında istatistiki olarak herhangi bir farklılık oluşturmamıştır. Sonuç olarak, kivi gövdelerinin düzgün gövde şeklinde oluşturulması aynı zamanda dalların da yakın ve orta uzaklıkta seçilmesi önerilmektedir. One of the important applications in kiwifruit growing is formation of stem and crown shape. It has been seen that smooth or skewed stems are formed as a result of different treatments which are carried out for this purpose. This study was conducted in 2012 and 2013 with the aim of determining the effects of branch distances to stem besides different trunk shape on development, yield and quality. Phenological, morphological and pomological analyses /observations were performed based on 2 different orchards (maintained and non-maintained orchard), 2 different trunk shapes (smooth and skewed) and 3 different branch distances (close, medium and far).According to results that vary by year, the effect of trunk shape on fruit number, fruit weight, fruit width, fruit lenght, some color values (L: fruit skin color at harvest ripeness, L and b: fruit flesh color at harvest ripeness, a and h0: ripening time) and vitamin C were statistically significant. Branch distances, on the other hand, were not statistically significant expect for shoot length, fruit lenght, eating ripeness, a value of fruit flesh, fruit firmness and vitamin C. As a result, this study suggests that kiwifruit trunks should be formed in smooth shape and branches should be selected in close and medium distances. 134

Bu çalışmada, Juniperus oxycedrus L. bitkisinin nod ve yaprak eksplantlarına çeşitli bitki doku teknikleri uygulanarak kararma sorunun üstesinden gelinmiştir. Böylece in vitro koşullarda kallus üretimi farklı kültür ortamları kullanılarak denenmiştir ve kallus kültürlerinin kurulması sağlanmıştır.Juniperus oxycedrus L. bitkisinin nod ve yaprak eksplantları makro/mikronütrient içerikleri değiştirilmiş Schenk and Hildebrant besin ortamında kültüre edilmişlerdir. Buna ek olarak, ortama eksplantların kararmasını azaltmak için 1000 mg/l aktif karbon ve 100 mg/l askorbik asit eklenmiştir.0.5 mg/l Benzil Amino Pürin (BAP) + 1 mg/l 2,4-diklorofenoksi asetik asit (2,4D) (ortam 5) + 0.5 mg/l Kinetin (KIN) ve 1 mg/l BAP + 1 mg/l 2,4D + 0.5 mg/l KIN (ortam 6) büyüme düzenleyici kombinasyonlarıyla desteklenen modifiye SH ortamında kültüre alınan yaprak ve nod eksplantlarından en etkili kallus teşviki sağlanmıştır. Ayrıca, bu büyüme düzenleyicilerini içeren modifiye SH ortamı, sürgün gelişimini de teşvik etmiştir. En iyi sürgün oluşumu, nod eksplantlarının kültüre edildiği 6. indüksiyon ortamı olan modifiye SH + 1 mg/l BAP + 1 mg/l 2,4-D + 0.5 mg/l Kinetin'de gözlenmiştir.Yetişkin Juniperus oxycedrus L. bitkisinin yaprak ve odun kısımlarından alınan örneklerin kimyasal içerikleri ile kallusların içerikleri kıyaslanmıştır. Kalitatif analiz ile alkaloit, saponozit, flavonoid ve tanen varlığı araştırılmıştır. Sekonder metabolit miktarına bağlı olarak +'dan ++++'ya kadar değerlendirmeler yapılmıştır. Juniperus oxycedrus L. bitkisinin yapraklarının içeriğinde flavonoid (++++), saponozit (+++) ve tanen (++++) varlığı belirlenmiştir. Kallus ve odunsu kısımların fitokimyasal içeriği flavonoid (++++) ve tanen (++++) olarak belirlenmiştir. Nodal and leaf explants of Juniperus oxycedrus subsp. oxycedrus were applied by different plant tissue techniques for overcoming browning problem. Therefore, in vitro callus production was examined by using different culture media and establishment of callus cultures was achieved.Nodal and leaves of Juniperus oxycedrus L. cultured on changing of concentration of micro/macronutrients of modified Schenk and Hildebrant media. In addition, 1000 mg/l active carbon and 100 mg/l ascorbic acid were added to reduce browning of explants.Most effective caulogenesis from leaf and nodal explants cultured on modified SH supplied with two growth regulator combinations; 0.5 mg/l BAP + 1 mg/l 2,4D (medium 5) + 0.5 mg/l KIN and 1 mg/l BAP + 1 mg/l 2,4D + 0.5 mg/l KIN (6. induction medium). Furthermore, shoot regeneration was induced by modified SH medium with these growth regulators. Nodal explants cultured on 6. modified SH medium in which The best shoot formation were observed.The Phytochemical content of leaves and wood samples collected from mature Juniperus oxycedrus L. was compared with the phytochemical chemical content of callus grown in vitro conditions. Qualitative analysis were revealed that alkaloids, flavonoids, saponins, and tannins. Depending on amount of secondary metabolite, it rated from + to ++++. In contents of leaves of Juniperus oxycedrus L. were determined presence of flavonoid (++++), saponin (+++) and tannin (++++). Phytochemical contents of woods and callus were determined as flavonoid (+) and tannin (++++). 59

Yüzyıllarca Anadolu'da Türklerle birlikte refah içinde yaşayan Ermeniler, 19. yüzyılda milliyetçilik akımı ve dış kışkırtmalar sonucu ayaklanarak özellikle I.Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Devletini zor durumda bırakmıştır. Bunun üzerine savaş yıllarında zor şartlar altında, eldeki kısıtlı imkanlarla yapılan tehcir ve alınan tedbirler ,1948 yılında uluslar arası hukukta tanımlanan soykırımı suçunun maddi ve manevi unsurlarını içermemektedir. Tehcir esnasında Ermeniler milli , dini , ırki veya etnik bir grup olarak hedef alınmamış, tehcirde ırkçı nefret ve yok etme kastı ile hareket edilmemiş, devlet tarafından uygulanmakla birlikte önceden planlanmamıştır. Bu olaylar ancak karşılıklı kırım olarak tanımlanabilir. Savaşın getirdiği bir askeri zaruretler sonucu yapılan tehcir, Osmanlı Devletinin münhasır egemenlik alanına giren iç işleridir. Bu sebeple uluslararası hukuk açısından, devletin sorumluluğunu gerektirmez. Ermeni iddialarının hukukçular tarafından değerlendirilmesi durumunda sağlıklı sonuçlara ulaşılacaktır.Anahtar Sözcükler1.Ermeni İddiaları2.Soykırımı3.Tehcir4.Uluslar arası Hukuk5.Devletin Sorumluluğu The Armenians, who were living for centuries together with the Turks in prosperity in Anatolia, make the Ottoman Government a lot of troubles during the I. World War in the 19th century because of extreme nationalism trend and with foreign provocation. Since the hard conditions, and the restricted opportunities during the years of War, the forced emigration and taken measures, do not contain the genocide crime mental and physical elements defined in the international Law in 1948. During the forced emigration The Armenians weren't considered as a national, religious, racial or ethnical group, the forced emigration wasn't done with the purpose to get rid of completely or with a national hate on them, it was applied from the government, but it wasn't planed before. The forced emigration was done out of military essentiality during the War, it were an internal limited sovereignty problem of the Ottoman Government. Therefore from the point of view of the international law, that doesn't require governmental responsibility. The Armenian claims could reach carefully considered result if they were evaluated by jurists.Key Words1.Armenian claims2.Genocide3.Forced emigration4.International Law5.Governmental responsibility 215

Çalışmamız, üç ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, sosyal yapı ve unsurlarına ilişkin teorik çerçeve, perspektif farklılıkları da dikkate almarak ortaya konulmuştur. İkinci bölümde teorik bir bütünlük sağlamak açısından araştırma konumuzu oluşturan ve Sovyetler Birliği döneminde, 1944 yılında Stalin tarafından anayurtlarından sürgün edilmiş bir Türk topluluğu olan Ahıska (Mesket) Türkleri'nin tarihî, siyasal ve demografik durumları ele alınmıştır. Son bölümde ise bu `sürgün` topluluğun hâlihazırda Kırgızistan Cumhuriyeti Celalabad Vilâyeti Bağış Köyü'nde yaşamakta olan üyeleri, birinci bölümde belirlenen sosyal yapı unsurları çerçevesinde tahlil edilmiştir. Verilerin toplanmasında mülakatlar yanında anket formlarından yararlanılmış; burada kullanılan sorular; hane reislerinin kendisini, çocuklarını, mesleğini, gelirini, tüketim normlarını, aile yapısını, bazı tutum ve değerleri ile üyesi bulunduğu topluluk ve içinde yaşadığı ana toplumla ilişkilerini ve bunlara bakışını tespit etmeye yarayacak biçimde hazırlanmıştır. Çalışmamız, bugün Kırgızistan Cumhuriyeti Celalabad Vilâyeti Bağış Köyü'nde yaşamakta olan Ahıska Türkleri'nin; sürgün bir topluluk olarak cemaat yapılanması içerisinde kendi kültürel kimliklerini muhafaza ettikleri, fakat orta ve uzun vadede bu ülkeden ayrılıp Türkiye'ye göç etme eğilimi taşıdıkları yönündeki varsayımlarımızın doğrulanmasıyla sonuçlanmıştır. o In the first part the theoretical framework of social structure and its elements is introduced by taking different perspectives into consideration. In the second part the history, political and demographic status of Meskhetian Turks who were sent to exile by Stalin in 1944 is examined in order to secure theoretical integrity. In the last part the members of this group of people who are currently living in the village of Bagysh at city of Djalal-Abad in Republic of Kyrgyzstan is analyzed within the context of social structure elements described in the first part. During the process of collecting information it is used not only verbal interviews but also survey forms. The questions used in the survey is prepared in order to find out features of the leader of the family himself and his children, profession, income, consumption behavior, family structure and values as well as to understand the relationship of the members with this group and the society that they are currently living. This work displays that Meskhetian Turks who are currently living in the village of Bagysh at city of Djalal-Abad in Republic of Kyrgyzstan still preserves their cultural identifications as a religious community. This study also shows that they have a tendency to leave Kyrgyzstan and move to Turkey in the medium and long term. These two findings are in line with the assumptions we made at the very beginning of this study. iii 261

IV 0900 ZİRAAT KİRAZ ÇEŞİDİNİN SÜRGÜN ve YAPRAKLARINDA FENOLİK MADDE İÇERİKLERİNİN MEVSİMSEL DEĞİŞİMLERİNİN SAPTANMASİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA ÖZET Bu çalışmada 0900 Ziraat kiraz çeşidinin yaprak ve sürgünlerinde toplam fenolik madde içeriklerinin mevsimsel değişimi saptanmıştır. Ayrıca yaprak ve sürgünlerdeki sulu alkolde çözünen ve asitle hidrolizi sonucu elde edilen ekstraktlarındaki fenolik maddeler kağıt kromatografisi ile ayrılarak incelenmiştir. Sürgünlerde toplam fenolik madde içerikleri yapraklara göre daha yüksek oranlarda saptanmıştır. Sürgünlerin toplam fenolik içeriklerinin, nisan ve mayıs aylarında göreceli olarak düşük seviyede olduğu, haziranda ani bir artış gösterdiği, hemen ardından temmuz ayında yılın en düşük seviyesine indiği gözlenmiş; temmuzdan sonra ağustos ayında ise tekrar yükseldiği tespit edilmiştir. Daha sonra eylül - mart ayları arasında (dinlenme döneminde) diğer aylara göre yüksek oranlarda olduğu belirlenmiştir. Yapraklardaki toplam fenolik maddeler, yaprakların açmaya başladığı nisan ayının ilk haftasında, diğer dönemlere göre en yüksek oranda belirlenmiştir. Nisan ayının 3. haftasına kadar düşüş gösteren fenolik maddeler, nisanın son haftasında bir miktar arttıktan sonra haziran ayına kadar hızlı bir şekilde azalmıştır. Haziran ve ağustos aylan arasında oldukça düşük seviyelerde seyreden yaprak fenolik maddeleri, yaprakların vegetasyonlarını tamamladıkları eylül ve ekim aylarında vegetasyon başındaki kadar olmasa da tekrar yükselmişlerdir. Sürgünlerin sulu alkol ekstraktlarında iki boyutlu kağıt kromatografisiyle (birinci boyut %5 asetik asit; ikinci boyut n- butanol: asetik asit: su, 60:15:25 v/v) toplam 12 farklı madde saptanmıştır. Aynı ayırma metoduyla yapraklarda toplam 8 farklı madde elde edilmiştir. Sürgünlerin ve yaprakların forestal solventi ile yapılan tek boyutlu kağıt kromatogramlarında 5' er farklı madde gözlenmiştir. V A RESEARCH ON DETERMINATION THE SEASONAL VARIATION IN PHENOLIC CONSTITUENTS OF 0900 ZİRAAT CHERRY CV. LEAVES AND SHOOTS ABSTRACT In this research, the seasonal variation in total phenolic contents in 0900 Ziraat cherry cv. leaves and shoots was determined. In addition, the phenolic compounds extracted by aqueous alcohol or obtained by acid hydrolysis of the leaves and shoots were separated by paper chromatography (PC). It was found that in general, the total phenolic contents of the shoots were higher than the leaves. The total phenolic contents of the shoots in april and may were found to be relatively lower; but a sudden increase was observed in June; the lowest total phenolic content of the shoots was observed in July; in august, it started to rise again. Then, from September through march (during the resting period), the phenolic contents were relavitely higher than the other months in shoots. The total phenolic content of the leaves was at its highest level in the first week of april when the leaves were begun to grow up comparing to the rest of the year. The phenolic content of the leaves was dropped down until third week of april but in the fourth week of april it was rose a little amount then dropped down again until June. During June through august, the phenolic contents of the leaves were stayed relatively higher levels; but at the end of the vegatative season during September and October, it was rose again to a higher level similar to that of the beginning of the vegetative season. The 0900 Ziraat cherry cv. shoots aqueous extracts gave a total of 12 different compounds when separated by two dimensiol PC (5% asetic acid on the first dimension, n-butanol: acetic acid: water on the second dimension). When the leaf extracts were separated by the same technique, a total of 4 different compounds were obtained on the chromatograms. One dimensiol chromatograms obtained by forestal solvent showed that were 5 different compounds separated from shoots and leaves. 61

ÖZET Yüksek Lisans Tezi KUŞBURNU (Rosa çoruna L.)TS[UN TOHUM VE SÜRGÜN ÇELİKLER İLE ÇOĞALTILMASI ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR HÜLYA HOŞAFÇI Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Neşet ARSLAN Bu çalışma 1999, 2000 ve 2001 yıllarında, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü deneme parselleri, serası ve laboratuvarlarında yürütülmüştür. Araştırmada sonbaharda toplanan meyvelerin bir kısmının tohumlan hemen çıkarılıp gibberellik asitle muamele edildikten sonra kasalara ekilmiş; bir kısmı ilkbaharda ekilmek üzere buzdolabında muhafaza edilmiş; diğer bir kısmı da oda sıcaklığında muhafaza edilmiştir. Kasalara ve tarlaya olmak üzere iki farklı ekim işlemi uygulanmıştır. Tarla çıkışlarından en yüksek olanı oda sıcaklığında muhafaza edilen ön uygulamadan %39.1, oda sıcaklığı ile 6 saat GA3 hormon muamelesinden %45.90 ortalama değerleri elde edilmiştir, ön muamele, GA3 dozu ve uygulama sürelerinin üçlü interaksiyonundan en yüksek çıkış değeri %52.00 ile oda sıcaklığında meyve halinde muhafaza edilen, 400 ppm GA3 dozunun 12 saat uygulamasına tabi tutulanlarda elde edilmiştir. Seradaki çıkış değerleri bakımından en iyi sonuç 2000 ppm GA3 dozuna maruz bırakılan tohumlarda %69.00 değeri elde edilmiştir. Çıkan bitki sayısı yönünden de yine 2000 ppm doz uygulamasında %68.00 ortalama değeri belirlenmiştir. İlkbaharda alman çeliklerin köklendirme çalışmalarından alman sonuçlara gçre; en yüksek köklenen çelik oram %30.6 ortalama ile 20 dakika 25 ppm IBA dozundan; en uzun kök boyu 6.5 cm ile 20 dakika 25 ppm IBA dozundan; en fazla kökçük sayısı da 10 adet ile 30 dakika 100 ppm IBA dozundan elde edilmiştir. 2002, 38 sayfa Anahtar kelimeler: Kuşburnu, Rosa canına, gibberellik asit, indolbutirik asit, naftalin asetik asit, köklenme ABSTRACT Master Thesis RESEARCHES ON PROPAGATION OF ROSE HIP (Rosa canina L.) BY SEED AND CUTTING Hülya HOŞAFÇI Ankara University Graduate School and Applied Sciences Department of Agronomy Supervisor Prof. Dr. Neşet ARSLAN This syudy was carried out between 1999, 2000 and 2001 in experiment fields, greenhouse and the laboratories of Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Ankara University. In the research, some parts of the seeds of the fruits collected in autumn were extracted and after treating with the gibberellic acid they were sowed to the boxes, some part of the seeds were kept in refrigerator to be sowed in spring, the other part of the seeds were kept in room temperature. Two different sowing method as the boxes and the field were applied in the research. In the germination of the seeds, the average figure of pre- application in the room temperature was 39. 1% while the other application treating with GA3 hormone for 6 hours revealed the average figure 45.90%, the highest germination rate with 52.00% was in those of triple interactions of pre-application, the volume of GA3 and application period. They were kept as fruits in room temperature and underwent the 400 ppm GA3 application for 12 hours. As for the germination tares in the greenhouse, the best result was attained from those that were underwent 2000 ppm GA3 application and the figure was 69.00%. In respect to the number of germinated plants the average figure 68.00% was attained from the ones with 2000 ppm GA3. In respect to the results of studies of plant stick rooting in spring, the highest rooting rate with the figure 30.6% was in those with 25 ppm IBA application for 20 minutes, the longest root length with 6.5 cm was in those with 25 ppm IBA application for 20 minutes, and the highest radicle number was found in those with 100 ppm IBA application for 30 minutes ten times. 2002, 40p Key Words: Rose hip, Rose canina, gibberellic acid, indolbutyric acid, naftalen asetik acid, rooting. 40

öz Bu çalışma, 1998-2000 yılları arasında Rasyonel Pergola, Orta Uzun Gövdeli Duvar ve Guyot + T terbiye şekillerinde tesis edilmiş Italia üzüm çeşidinde yürütülmüştür. Deneme bağı 1992 yılında Kober 5 BB anacı üzerine kurulmuştur. Araştırmada asmalar üzerinde farklı pozisyonlarda olacak şekilde dört ayrı sürgün grubu belirlenmiştir. Bu sürgün gruplarının vegetatif gelişme özellikleri ve taşıdıkları üzümün kalitesi arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar asma üzerinde bulunan sürgünlerin farklı gelişme özellikleri gösterdiklerini ve üzümün kalitesinin sürgünün vegetatif gelişme gücüne ve asma üzerindeki pozisyonuna bağlı olarak etkilendiğini ortaya koymuştur. Taç içerisinde sıkışık pozisyonda bulunan ve verim dalının dip gözünden gelişen sürgünler diğer sürgünlerin baskısı altında daha zayıf bir gelişme göstermiştir. Sürgünlerin yatay pozisyonda geliştiği Rasyonel Pergola terbiye şeklinde sürgün grupları arası vegetatif gelişme farklılığı azalmıştır. Anahtar Kelimeler : Sürgün pozisyonu, Vegetatif gelişme, Terbiye Şekilleri, Sofralık üzüm, Kalite Değerleri, Italia. ABSTRACT This study was carried out with the different training systems such as : Rational Pergola, Spallier with Medium Height Trunk and Guyot + T trained Italia cv. vines in 1998, 1999, 2000 years. Experimental vineyard was established in 1992 with vines grafted on to Kober 5 BB. Four different shoot groups from various positions were chosen on the vines. The relationships between vegetative growth and cluster quality components were determined on these shoots. The results indicated that shoot groups had various vegetative growth potential and cluster quality was affected from the vigor of vegetative growth and the position of shoot groups in the canopy. The shoots which developed from the base buds of the fruit cane and were crowded in the canopy showed weaker growth because of the pressure of the other shoots. The vegetative growth differences between shoot groups decreased at Rational Pergola which shoots grow horizontal. Key words : Shoot position, Vegetative growth, Table Grape, Quality components, Italia cv., Training system. XI 131

ÖZET Yüksek Lisans Tezi ANKARA KOŞULLARINDA ASMALARDA PRÎMER SÜRGÜNLERİN ZARARLANMASI SONUCU OLUŞAN SEKONDER SÜRGÜNLERİN VERİMLİLİK DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ Eda KARAAĞAÇ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Üniversitesi Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: ProfJJr. Yılmaz FİDAN Bu araştırmada, Kalecik karası, Narince, Sultani Çekirdeksiz ve GÜlüzümfi üzüm çeşitlerinin ana ürünü veren primer sürgünlerin kış donları ve ilkbahar geç donlarının etkisiyle tamamen zararlanması sonuca kış gözlerinden oluşabilecek sekonder sürgünlerin verimlilikleri saptanmıştır. Primer sürgünler 2-3 cm oldukları dönemde ince uçlu makas yardımı ile kesilerek sekonder tomurcukların sürmesi sağlanmıştır. Sekonder tomurcuklarda sürme oranı, salkım sayısı/göz oranı, omca basma verim, salkım ağırlığı, salkım boyutları, tane ağırlığı, tane boyutları, budama odunu ağırlığı özellikleri tespit edilmiş ve primer sürgündekilerle karşılaştınlmıştır. Primer ve sekonder tomurcukların sürme oranlan hemen hemen aynı bulunmuştur. Kalecik karası. Narince, Sultani Çekirdeksiz ve Gülüzümü çeşitlerinde Uygulama omcalannın sekonder tomurcuklarından oluşan sürgünlerden elde edilen ürün miktarı, Kontrol omcalannın ürün miktannın sırasıyla % 34.70, % 39.82, % 4.42 ve % 90.99'unu (iki yılın ortalaması) oluşturmuştur. Denemede aynca iki yıl Üst Üstte zarar görmüş primer tomurcuktan sonra süren sekonder tomurcuk verimlilikleri de saptanmış, çeşitlere göre ana ürün veriminin sırasıyla % 26.99, % 50.39, % 1.40, % 27.07 oranlarında Ürün alınmıştır. Deneme sonucunda, sekonder tomurcukların çeşitlere ve yıllara güre değişen düzeylerde Önemli derecede ürün verebileceği saptanmıştır. 2000, 83 sayfa ANAHTAR KELİMELER: Primer tomurcuk ve sürgün verimliliği, sekonder tomurcuk ve sürgün verimliliği, soğuk zararı. ABSTRACT Master Thesis DETERMINATION OF FRUITFULNESS OF SECONDARY SHOOTS OF GRAPEVINES ARISED AFTER PRIMARY SHOOT INJURY IN ANKARA CONDITION Eda KARAA?AÇ Ankara University Grandaate School of Natural and Applied Sciences Deparment of Horticulture Supervisor: ProtDr.Yümaz FİDAN In this research, Vtiis vüttfera L. ev. Kalecik karası, Narince, Sultani Çekirdeksiz and Gülüzümö grown in the region of Ankara were studied the yield of primary shoots and of secondary shoots arising front primary shoots after completely damaged by freezing temperatures during winter and late spring. 2-3 cm long primary shoots were removed İn order to allow the secondary shoots to grow. Budbreak rate and the number of cluster per bud, yield per vine, cluster weight, cluster size, berry weight, berry size and pruning weight obtained from secondary shoots were compared to those in primary shoots. It was found that the rates of budbreak in both primary and secondary shoots were the same. Yield obtained on the secondary shoots of the cultivars Kalecik karası. Narince, Sultani Çekirdeksiz and Gül üzümü were 34.70 %, 39.82 %, 4.42 % and 90.99 % (mean of two years) of control vines, respectively. In addition, yields of secondary buds damaged by the two successive years of frost were also determined as 26.99 %, 50 39 %, 1 39 % and 27.07 %, respectively. It was concluded that yields of secondary buds changed over the years and with the varieties used. 2000, 83 pages Key Words: Primary bud and shoot fruitfullness, secondary buds and shoots FruitfuUness, Frost injury. tc ıtaBCö?RrrtM kurdu 83

ÖZET Doktora Tezi KETEN (Unum usüatissimum L.) BİTKİSİNDE ADVENTİF SÜRGÜN REJENERASYONU /eAgrobacterium tumefaciens ARACILIĞIYLA GEN AKTARIMI Mustafa YILDE Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman : Prof.Dr. Celâl ER Ketende gen aktarımına uygun yüksek oranda bir adventif sürgün rejenerasyon sistemi ve Agrobacterium tumefaciens aracılığıyla etkili bir gen aktarım yönteminin geliştirilmesinin amaçlandığı çalışmada 1 1 keten çeşidine ait hipokotil, kotiledon, sap ve yaprak eksplantlannm adventif sürgün rejenerasyon kabiliyeti, değişik oranlarda bitki büyüme düzenleyicileri kombinasyonlarını içeren MS besin ortamlarında test edilmiştir. Yapılan rejenerasyon çalışmaları sonucunda en yüksek indirek adventif sürgün rejenerasyonu yerel ve Madaras çeşitlerinin hipokotil ve sap eksplantlanndan gerçekleşmiştir. Bu yüzden, 2260 p35S GUS-INT, 2260 pAoPRl-GUS-INT ve 2260 pAoPRl-NPT-n Agrobacterium tumefaciens hatları ile yerel ve Madaras çeşitlerinin hipokotil ve sap eksplantlan inokule edilmiştir. İnokulasyona alman üç bakteri hattı da 200 mg/1 kanamışın içeren rejenerasyon ortamında hem hipokotil, hem de sap eksplantlanndan %90 civarında kanamisine dayanıklı kallus oluşumuna yol açmıştır. Histokimyasal GUS analizi sonucunda da bu kalluslann önemli bir bölümünde GUS aktivitesi gözlenmiş ve böylece bu kalluslann transgenik oldukları ispatlanmıştır. Ancak, her üç bakteri hattı tarafından üretilen kanamisine dayanıklı kamışlardan tüm çabalara rağmen transgenik sürgünlerin elde edilmesi mümkün olmamıştır, öte yandan, AoPRl-NPT-II markör genini taşıyan bakteri hattı tarafından yüksek oranlarda kanamisine dayanıklı kalluslann üretilmesi ve 2260 pAoPRl -GUS-INT bakteri hattının üretmiş olduğu kalluslann önemli bir kısmının da GUS pozitif olması, AoPRİ promotörünün Lineceae familyasından olan ketende de aktif olarak işlev yaptığını göstermiştir. 2000, 135 sayfa ANAHTAR KELİMELER: Gen aktarımı, AoPRİ promotörü, markör gen, npt-II gem ABSTRACT Ph.D. Thesis ADVENTITIOUS SHOOT REGENERATION and Agrobacterium tumefaciens-MEDlATEV GENE TRANSFER IN FLAX (Unum usitatissimum L.) Mustafa YILDIZ Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Field Crops Supervisor Prof.Dr. Celâl ER In the present study which aimed to establish a high frequency adventitious shoot regeneration system and an efficient gene transfer technique via Agrobacterium tumefaciens in flax, adventitious shoot regeneration capacity of 4 different explants (hypocotyl, cotyledon, stem and leaf) from 1 1 cultivars was tested in MS basal medium containing various growth regulators combinations. The highest adventitious shoot regeneration was obtained from hypocotyl and stem explants of native and Madaras cultivars. Therefore, hypocotyl and stem explants of native and Madaras cultivars were inoculated with 2260 p35S GUS-INT, 2260 pAoPRl-GUS-INT and 2260 pAoPRl-NPT-II Agrobacterium strains. In regeneration medium supplemented with 200 mg/1 kanamycin, 90% hypocotyl and stem explants produced kanamycin resistant callus. Majority of calli were found to be GUS positive after histochemical GUS assay. However, transgenic shoots could not be obtained from these transgenic calli after all. Since Atumefaciens strain having AoPRl-NPT-II marker gene produced high frequency of kanamycin resistant calli and calli produced by 2260 pAoPRl-GUS-INT strain were GUS positive, it can be said that AoPRl-NPT-II marker gene works efficiently in flax from Linaceae family. 2000, 135 pages KEY WORDS: Transfromation, AoPRl promoter, marker gene, npt-II gene 135

KOLZA (Brassica napus L. ssp. oleifera) BİTKİSİNDE ADVENTİF SÜRGÜN REJENERASYONU ve Agrobacterium tumefaciens ARACILIĞIYLA GEN AKTARIMI (Doktora Tezi) Semra Mirici GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Nisan 2000 ÖZET Bu araştırmada bazı önemli kolza {Brassica napus L. ssp. oleifera) çeşitlerinde adventif sürgün rejenerasyonu ve Agrobacterium tumefaciens ile gen aktarımına yönelik çalışmalar yürütülmüştür. Adventif sürgün rejenerasyonunda eksplant olarak hipokotil, 2/3 kotiledon ve petiollü tam kotiledonlar kullanılmıştır. Değişik bitki büyümesini düzenleyiciler (BAP, kinetin, 2,4-D, TDZ, NAA) ve onların farklı konsantrasyonlarında yapılan denemelerde petiollü tam kotiledonun en yüksek sıklıkta adventif sürgün rejenerasyonu oluşturan eksplant olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, en yüksek sıklıkta adventif sürgün rejenerasyonu oluşturan çeşidin % 43,33 ile Spok ve en uygun ortamın da tek başına 2,00 mg/1 veya 4,00 mg/1 BAP içeren MSO olduğu tespit edilmiştir. Bununla beraber, Spok ve Hansen çeşidinde adventif sürgün rejenerasyonu için olgunlaşmamış embriyo eksplantları BAP ve NAA'in değişik kombinasyonlarında denemeye alınmıştır. Bu denemelerde sürgün oluşturan eksplant yüzdesi bakımından en yüksek sonuç, hem Hansen (% 55,00) hem de Spok (% 66,67) çeşidinde 0,50 mg/1 BAP ve 2,00 mg/1 NAA içeren MSO ortamından elde edilmiştir. Her iki çeşitte de olgunlaşmamış embriyo eksenleri (% 57,47) olgunlaşmamış kotiledon eksplantlarmdan (% 25,77) daha fazla adventif sürgün rejenerasyonu vermiştir. Tütün Samsun çeşidinin yaprak diski eksplantlannda değişik antibiyotik (higromisin ve kanamisin) ve herbisitlerin (metotreksat ve fosfınotrisin) seleksiyon ortamında kullanılabilecek en uygun dozlarının belirlenmesi için denemeler yürütülmüştür. Denemelerde transgenik sürgünlerin seçimi için11 gerekli olan en uygun kanamisin dozunun 50 mg/1, higromisinin 40,00 mg/1, metotreksatın 0,05 mg/1 ve fosfmotrisinin 5,00 mg/1 olduğu belirlenmiştir. Farklı non-onkogenik A. tumefaciens ve A. rhizogenesis hatları ile Samsun çeşidinin yaprak diski eksplantlanna gen aktarımı yapılmıştır. Kanamisin ve higromisin antibiyotiklerine dayanıklı sürgün oluşturan eksplant oram bakımından, % 100 ile 2260 35S GUS-INT, 15834 pRGG hpt, EHA 101 pRGG hpt ve % 95,00 ile 2260 AoPRİ NEOl en başarılı hatlar olarak belirlenmiştir. Kolza çeşitlerinin hipokotil ve petiollü tam kotiledon eksplantlarmm A. tumefaciens A281 ve C58 yabani hatlarına olan hassiyetlerinin araştırıldığı denemelerde, bakterinin tümör oluşturma yeteneği çeşit ve eksplanta göre farklılık göstermiştir. C58 bakteri hattı ile inoküle edilen hipokotil eksplantlarmda tümör oluşturan eksplant yüzdesi test edilen çeşitlere göre % 20,00 ile % 60,00 arasında, petiollü tam kotiledon eksplantmda da % 20,00 ile % 73,33 arasmda değişmiştir. A281 bakteri hattı ile inoküle edilen hipokotil eksplantlarmda ise tümör oluşturan eksplant yüzdesi test edilen çeşitlere göre % 16,67 ile % 63,33, petiollü tam kotiledon eksplantmda da % 20,00 ile % 73,33 arasmda değişmiştir. Adventif sürgün rejenerasyonu çalışmalarında test edilen diğer çeşitlere göre daha başarılı olan Spok, Helios, Darmor, Quinta ve Tarok çeşitleri ile Westar çeşidinin petiollü tam kotiledon eksplantlanna pGV 2260 35S GUS-INT hattı ile gen aktaran çalışmaları yapılmıştır. Kanamisine dayanıklı sürgün oluşturan eksplant yüzdesi çeşitlere göre % 3,59 ile % 19,20 arasında değişmiştir. Kanamisine dayanıklı sürgünler daha sonra kesilerek kanamisin içeren köklenme ortamında köklendirilmiştir. Köklenen sürgünler son olarak saksılara aktarılarak serada büyütülmüştür. Bu şekilde 174 aday transgenik bitki elde edilmiş olup, bunlardan Westar çeşidine ait sadece 2 bitki GUS pozitif bulunmuştur. Transformasyon sıklığı % 1,15 olarak tespit edilmiştir. Bilim Kodu : 5001018 Anahtar Kelimeler : Brassica napus L., kolza, Agrobacterium tumefaciens, adventif sürgün rejenerasyonu, gen transferi. Sayfa Adedi : 153 Tez Yönetişi : Prof. Dr. Orhan ARSLAN Doç. Dr. Sebahattin ÖZCAN m ADVENTITIOUS SHOOT REGENERATION and Agrobacterium tumefaciens-MEDIATED GENE TRANSFER in RAPESEED (Brassica napus L. ssp.oleifera) (Ph.D. Thesis) Semra MİRİCİ GAZI UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY April 2000 ABSTRACT In this thesis, the studies related to adventitious shoot regeneration in some important Brassica napus L. cultivars and gene transfer via Agrobacterium tumefaciens have been carried out. In adventitious shoot regeneration studies hypocotyl, 2/3 cotyledons and whole cotyledons with petiol were used as explants. As a result of the experiments with various growth regulators (BAP, kinetin, 2/4 -D, TDZ, NAA) and their concentrations, it was observed that whole cotyledons with petiol was the explant to have the highest frequency in forming adventitious shoot regeneration. Besides, it was realized that Spok cultivar had the highest frequency in shoot regeneration with 43,33 % and MSO containing 2,00 mg/1 or 4,00 mg/1 BAP was the most suitable medium. In addition, for adventitious shoot regeneration in Spok and Hansen cultivars, immature embryo explants were treated with different combinations of BAP and NAA. In these treatmens, the highest percentage of explant producing adventitious shoots was obtained from MSO medium, supplemented with 0,50 mg/1 BAP and 2 mg/1 NAA in both Hansen (55,00 %) and Spok (66,67 %) cultivars. In both cultivars, immature embryo axes (55,47 %) developed more adventitious shoot regeneration than immature cotyledon explants (25,77 %). Some experiments were carried out in leaf disk explants of Samsun tobacco cultivar in order to define the most suitable doses of various antibiotics (hygromycin and kanamycin) and herbisites (methotrexate and phosphinothricin) to use in selection medium. As a result of the experiments, to select the transgenic shoots, the most suitable kanamycin dose was found asIV 50 mg/1, hygromycin was 40,00 mg/1, methotrexate was 0.05 mg/1 and phosphinothricin was 5,00 mg/1. Gene transfer to leaf disk explants of Samsun cultivar was carried out via various non-onkogenic AJumefaciens and A.rhizogenesis strains. In terms of kanamycin and hygromycin resistant shoot developing explant percentages, 2260355 GUS-INT, 15834 pRGGhpt, EHA 101 pRGGhpt were defined as the most successful strains with 100 %, and so were 2260 AoPRlNEOl with 95 %. The tumor production ability of the bacteria differed according to cultivars and explants as a result of the experiments in which the sensibility of whole cotyledon with petiol and hypokotil explants of Rapeseed cultivar to AJumefaciens A281 and C58 wild types. According to the tested cultivars, in the hypokotil explants that were inoculated with C58 strains, the tumor developing explant percentage varied between 20,00 % and 60,00 %, and so did the whole cotyledon with petiol explants 20,00 % and 73,00 %. In the hypokotil explants that were inoculated with A281 strain, the tumor developing explant percentage varied between 16,67 % and 63,33 % and so did the whole cotyledon with petiol explants 20,00% and 73,33 %. Gene transfer studies were conducted with pGV2260 35S GUS-INT strain to whole cotyledon with petiol explants of Westar as well as to Spok, Helios, Darmor, Quinta and Tarok cultivars, which were more successful than the other cultivars tested in the adventitious shoot regeneration studies. The percentage of explants producing kanamycin resistant shoots varied between 3,59% and 19,20% according to cultivars. Later on, canamycin resistant shoots were cut and planted in root medium containing kanamycin. Finally, the rooted shoots were grown in pots in the green house. In this way, 174 putative transgenic plants were obtained and among them only two plants that belong to Westar were found GUS positive. Transformation frequency was observed as 1,15 %. Science Code : 5001018 Key Words : Brassica napus L., rapeseed, Agrobacterium tumefaciens, adventitious shoot regeneration, gene transfer. Page Number : 153 Supervisor : Prof. Dr. Orhan ARSLAN Doç. Dr. Sebahattin ÖZCAN IC YÜKSEKÖ?RETİM KTOWi 177

ÖZET İKİ FARKLI ZEYTİN ÇEŞİDİNDE İN VİTRODA KALLUS OLUŞUMUNA ETKİ EDEN FAKTÖRLER ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR ÖZGEN,Sevtap, Saime Doktora Tezi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Tez Yöneticisi; Prof. Dr. Ali TANRISEVER Kasım 1999, 179 sayfa Bu araştırmada, somaklonal varyasyonlardan yararlanmak amacıyla zeytinde kallus oluşumuna etki eden farklı hormon kombinasyon ve konsantrasyonları, explantlar, dönem, aydınlık ve karanlık gibi faktörlerin etkileri incelenmiştir. Kallus oluşumu en iyi 1 mg/1 NAA + 0,5 mg/1 BAP içeren OM ortamında ve aydınlıkta elde edilmiştir. Ayvalık çeşidi kallus oluşumunda Gemlik çeşidinden daha iyi sonuç vermiş olup, en iyi kallus gelişimi Aralık- Ocak aylarında, petiol explantlarinda elde edilmiştir.VI En iyi sürgün gelişimi, bir yıllık Gemlik sürgünlerinden 4 mg/1 Zr destekli ortam üzerinde, Nisan ve Mayıs aylarında elde edilmiştir. Bu sürgünlerden alınan yapraklarda en yüksek kallus oluşumu 1 mg/1 IBA+ 0,5 mg/1 BAP kombinasyonunda elde edilmiş olup, her hangi bir regenerasyon görülmemiştir. İnternodyumlar ve petiollerde ise birkaç bitkide 4 mg/1 Zr + 1 ve 0.5 mg/1 IB A içeren ortamda sürgün regenerasyonu elde edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Doku Kültürü, kallus, zeytin, sürgün, rejenerasyon, odunsu bitkiler, büyüme regülatörleri. VII ABSTRACT FACTORS WHICH EFFECT CALLUS INITIATION IN TWO OLIVE CULTIVARS IN VITRO ÖZGEN, Sevtap, Saime Ph. D. Thesis, Horticulture Department Supervisor: Prof. Dr. Ali TANRISEVER November 1999, 179 pages In this study, in order to get use of somaclonal variations which appear during the callus culture of olive, the effect of the factors like different hormone combinations and concentrations, explants, periods, photoperiod and darknes on callus formation, were investigated. The best callus growth was obtained in OM containing 1 mg/ 1 NAA+0.5 mg / 1 BAP, under the photoperiod. Ayvalık variety gave better results than Gemlik in callus formation, and the best callus growth was obtained in petiols in December and January. The best shoot growth from one year old shoots of Gemlik was obtained on the media supplemented with 4 mg/1 Zr in April and May. Leaves taken from in vitro grown shoots gave highest callus formationVIII in 1 mg/1 IBA + 0.5 mg/1 BAP combination, but regeneration wasn't observed.Regeneration was achieved from the internodes and petioles of in vitro grown shoots on medium containing 4 mg/1 Zr + 1 and 0.5 mg/1 IBA. Key words : Tissue Culture, callus, olive, shoot, regeneration, woody plants, growth regulators.. 169

ÖZET BAZI MEYVE TÜRLERİNDE GELİŞME PERİYODU İÇİNDE YAPRAK KOPARMANIN ÇİÇEK TOMURCUĞU OLUŞUMU İLE SÜRGÜN GELİŞİMİNE ETKİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA ÇELİK, Kıymet Yüksek Lisans Tezi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Tez Yöneticisi : Prof.Dr.Ali ÜNAL Mart, 1998 33 Sayfa Bu çalışma 4 sert çekirdekli meyve türünün bazı çeşitlerinde yapılmıştır. 15 mayıstan başlayarak onbeş günde bir 21 ağustosa kadar devam eden dönemde, sürgünlerdeki yaprak koparma işlemlerinin çiçek tomurcuğu oluşumu ve gelişimi ile sürgün gelişimi üzerine etkileri incelenmiştir. Çiçek tomurcuğu oluşumu ve gelişimi üzerine, erken dönemde yapılan yaprak koparma olumsuz etki etmiştir. Şeftalide dallardaki tomurcuk sayısında azalma, bilhassa kayısı ve erikte tomurcuk kurumaları, dişi organda dumura uğrama, çiçek organlarında anormal gelişmeler görülmüştür. Ayrıca bütün çeşitlerde çiçeklenmede gecikmeler meydana gelmiştir. Fakat sürgün gelişimi açısından önemli farklılık gözlenmemiştir. ABSTRACT THE EFFECT OF DEFOLIATION ON FLOWER BUD FORMATION AND SHOOT DEVELOPMENT IN SOME FRUIT SPECIES ÇELİK, Kıymet MSC Thesis, Department of Horticultural Science Supervisor : Prof.Dr. Ali ÜNAL, 1998 Pages This study has been carried out on some varieties of 4 stone fruit species. The effect of defoliation was investigated on flower bud formation and development and shoot development too. Samples were taken from 15 may to 21 august with 15 days intervals. Early defoliation has given negative conclusion on flower bud formation and development. Decrease in number of buds on peach branches, especially deads of apricot and plum buds, atrophy of pistil model, some abnormalities on flower primordias were observed during the study. In addition to that, late blossom were observed in all varieties. But important difference was not observed Shoot developmant. 33

Bu araştırma çalışmasında yörede yaygın olarak yetiştirilen Hafızali, Amasya Beyazı, Yapıncak ve Semillon Üzüm çeşitlerinin ana mahsûlü veren sürgünlerinin İlkbahar geç donlarının etkisiyle tamamen zararlanması ile kışlık gözlerden oluşabilecek 2. derecedeki sürgünlerin verimlilikleri belirlenmiş ve don zararı öncesi ve sonrasında yapılabilecek bazı işlemler hakkında bilgiler verilmiştir. Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü'nde çeşitlere ait bağlarda omcalar üzerinde oluşan primer sürgünler don zararı görmüş gibi kesilmiş ve kışlık gözler ikinci derecede sürgün vermeye zorlanmışlardır. Fenolojik gözlemler ve uygulamalardan elde edilen veriler çizelgeler halinde omcaların gelişme ve mahsuldarlıkları şekil olarak verilmiştir.-II- Hafızali üzüm çeşidinde uygulama omcalarında 5.-7., şahit omcalarda 3.-7. boğum gözleri diğerlerinden daha verimli bulunmuş ve ikinci derecede sürgünlerde mahsul % 63 oranında azalmıştır. Amasya Beyazında uygulama ve şahit omcalarında aynı seviyede 4.-7. boğum gözleri verimli olurken mahsulde % 56 oranında kayıp ortaya çıkmıştır. Yapıncak ve Semillon üzüm çeşitlerinde şahit ve uygulama omcalarında 3.-7. boğumlardaki gözler daha verimli bulunurken 2. derecede sürgünlerin verdiği ürün miktarında azalış sırasıyla % 76 ve % 70 düzeyinde bulunmuştur. Ürün kaybı salkımların daha az sayıda ve daha küçük oluşlarından kaynaklanmaktadır. İncelenen dört üzüm çeşidinde de gelişme yönünden şahit ve uygulama omcalarında bir farklılığın ortaya çıkmaması ürün azlığı nedeniyle asmanın ilerleyen dönemde gücünü vegetatif yönde kullanmasıyla açıklanmaktadır. Asmada ilkbahar geç don zararlanmalarına karşı önerilen yapay önlemlerin doğruluğuna katılmakla birlikte, çeşit seçimi ile geç ya da kademeli budama yapmak pratik ve ekonomik açıdan daha uygun görülmektedir. ANAHTAR KELİMELER: Asma, Don Zararı, Göz verimliliği, Ürün Primer ve Sekonder Sürgün, Primer ve Sekonder Tomurcuk, Göz -ııı- SUMMARY Ph. D. THESIS THE DETERMINATION OF THE PRODUCTUVITY LEVELS OF THE SECONDARY SHOOTS OF HAFIZALI, AMASYA BEYAZI, YAPINCAK AND SEMİLLON GRAPE CULTIVARS. AFTER SPRING FROST INSURY OF PRIMERY SHOOTS Seyfı ÖZIŞIK Trakya University Tekirdağ Agricultural Faculty Department of Horticulture Trakya University Graduate School of Natural and Applied Sciences Supervisor: Prof. Dr. Salih ÇEIİK 1996, Page 5 5 Jury: Prof. Dr. Salih ÇELİK Prof. Dr. Yılmaz FİDAN Prof. Dr. Hasan ÇEIİK In this research, the production level of the secondary shoots of Hafızali, Amasya Beyazı, Yapıncak and Semillon grape varieties growing commonly in this region were determined when all of the primary shoots were injured by spring frost which give main crop and is given the knowledges about some feasible operation before and after spring frost injury. The primary shoots that grow from vines cut as experienced frost injury and buds are forced to give secondary shoots on vineyard belong to varieties at Tekirdağ Viticultural Research institute. Phenological observations and data that got out from applications were given as table, growth and productivity of vines as shape.-IV- Treated vines of 5.-7. and control vines of 3.-7. node buds were found more productive than the others and productivity of secondary shoots reduced 63 % on Hafizali grape variety. Application and comparison vines of Amasya Beyazı grape variety of 4.-7. node buds were productive at the same level, 56 % loss had become at yield. Aplication and comparison vines of 3.-7. node buds were productive on Yapıncak and Semillon variety. At the some time amount of yield reducing of secondary shoots was found 76 % and 70 % respectively. The loss of yield is proceed from scarcity and smaller clusters. There is no difference between at comparison and application plants in view of growth explain because of the loss yield and capacity of vines is using towards to vegetative growth at later stage. We agree the truth of artificially preventations against to the spring frost injury on the vines. At the same time late or gradually pruning together with the determination of the cultivar is seen more practice and economic. KEY WORDS: Vine, Frost injury, bud fertility,crop, primary and secondary shoots, primary and secondary buds, bud. 68

26 ÖZET Araştırmanın amacı kış gözlerinde, ana gözün iki tarafında yer alan ve genellikle ana gözün zararlanması sonucu uyanan yan gözler deki doğuşu saptamaktır. Bu amaçla Bornova'nın Çiçekli Köyü'nde Yu varlak Çekirdeksiz, Semillon, Colombart ve trikara çeşitleri ile, Manisa'nın Muradiye İlçesinde Yuvarlak Çekirdeksiz üzüm çeşidi ile çalışı imıştır. Deneme bulgularına gere yan gözlerdeki yüzde uyanma güçleri Çiçekli 'deki bağda Yuvarlak Çekirdeksiz'de 44, Semillon' da 68, Colombart 'ta 59, trikara' da 62, Muradiye'deki bağda Yuvarlak Çe kirdeksiz'de % 37 olarak tesbit edilmiştir. İncelenen yan gözlerde tesbit edilen ota lama Somak / Yan göz sayıları sırasıyla; Çiçekli' deki bağda Yuvarlak Çekirdeksiz'de 0.24, Semillon'da 0.36, Colombart'ta 0.62, îrikara'da 0.55; Mura diye'de Yuvarlak Çekirdeksiz 0.14 'tür. Ayrıca değerlendirilen dip gözlerin de sanıldığı gibi verimsiz olmadığının kanıtları bulunmuştur. Verimli dip gözlerinde yapılan sayımlarda ortalama somak sayıları Yuvarlak Çekirdeksiz'de 1.4., Semillon'da i. 1, Colombart'ta 1.3, Îrikara'da 1.5; Muradiye'deki Ytıvarlak Çekirdeksiz'de ise ortalama 1.2 'dir. Yukarıdaki bulgular çeşide, ekoloj ik koşulların etkisine, yıl dan yıla değişiklik göstermektedir. 27 ZUSAMMENFASSUNG Ziel der Untersuchung war es, die beidseits der Haupknospensitzenden und hauptsâchlich nach Beschâdigung der Haupknospe wachsenden Nebenknospen zu beobachten. Zu diesem Zweck wurden die in Bornova / Çiçekliköy gezüchteten Rebsorten Yuvarlak Çekirdeksiz, Semillon, Colombart und îrikara sowie die in Muradiye / Manisa ansâssige Rebsorte Yuvarlak Çekirdeksiz ausgewahlt. Die Ergebnisse des Versuches ergaben folgende prozentuale Nebenknospen, die ausgetrieben waren: Yuvarlak Çekirdeksiz 44 %, Semillon 68 %, Colombart 59 %, îrikara 62 %. Für die Sorte Yuvarlak Çekirdeksiz in Muradiye / Manisa Lautet der Anteil 37 %. Die nach Beobachtung ermittelten durchschnittl ichen Gescheinszahlen in. Neben knospen aind der Reihe nach wiefolgt aufgel istet: aj Çiçekliköy : Yuvarlak Çekirdeksiz 0.24 Semillon 0.36 Colombart 0.62 îrikara 0.55 b; Muradiye: Yuvarlak Çekirdeksiz 0.14 Ausserdem ergab die Ermittlung. das die Basalknospen nicht wie vermutet unfruchtbar waren. Die Auszâhlung der fruchtbaren Basalknospen ergaben ein durchschnittilech.es Geschein für folgende 25

VII ÖZET Bu araştırma, zambağın ` Connecticut King ` kültür çeşidinin 5 farklı harçta yeüştirilınesinin çiçeklenme ve çiçek kalitesi üzerine etkilerini saptamayı amaçlamıştır. Kullaıulan harçlar (hacim olarak); 1:1 Funda Toprağı : İbreli Toprak ; 1:1:1 Tarla Toprağı : Perlit : Funda Toprağı, 2: 1 Tarla Toprağı : Funda Toprağı, 1:1:1 Tarla Toprağı : Perlit : İbreli Toprak ve 2:1 Tarla Toprağı : İbreli Toprak harçlardır. Deneme Tekirdağ Ziraat Fakültesine ait açık alanda 1992 yılı ilkbalıar yetiştirme döneminde, 25 x 13 cm ebadmdaki plastik torbalar içinde, tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrüıiü olarak kurulmuştur. Çiçeklenme için ele alınan kriterler ; sürgün verme süresi, sürgün verme oram, başaklanma süresi, başaklanma oram, başak boyu, çiçek açma süresi, çiçek açma oranı, gövde kalınlığı ve bitki boyudur. Çiçek kalitesi için ise kandil sayısı, kandil çapı ve çiçeğin dayanma süresi dikkate alınmışür. Araşürmada sürgün verme süresi ve başaklanma süresi bakırımdan, istalistiki olarak 1:1:1 Tarla Toprağı : Perlit : İbreli Toprak ve 1:1 Funda Toprağı : İbreli Toprak harçlarında yetiştirilen bitkiler en erkenci olmuşlardır. En uzun bitki boyu ve en fazla kandil sayısı istatistiki olarak 1:1 Funda Toprağı : İbreli Toprak harcında yetiştirilen bitkilerden elde edilmiştir. Harçlardaki Tarla Toprağı oram arttıkça, bitkilerin çiçeklenme ve çiçek kalitesinde düşme görülmüştür. Kullanılan bütün harçlar, normal yetiştiricilikte kullanılan Tarla Toprağına göre çiçeklenme ve çiçek kalitesi yönünden daha olumlu sonuç vermiştir. VIII SUMMARY,. THE EFFECT OF USING DIFFERENT ' GROWING' MEDIA FOR GROWING i LILY ON THE FLOWERING The aim of this research was to determine the effect of growing of lily cv. ` Connecticut King ` in 5 differentcomposts on the flowering and flower quality. The composts used were 1:1 Humus of Heath : Pine Needles Soil, 1:1:1 Field Soil : Perlite : Humus of Heath, 2:1 Field Soil : Humus of Heath, 1:1:1 Field Soil : Perlite : Pine Needles Soil and 2:1 Field Soil : Pine Needles Soil, which mixed in wolumes according to the above formula. The experiment was made in the open in 1992 in Spring growing period and 25 x 15 cm plastic bags were used according to the randomised block design with 4 replications. The characteristics which were considered for flowering were ; time to shoot emergence, the percentage of shoot emergence, time to spike development, percentage of spike development, length of spike, time to flowering, percentage of flowering, stem diameter and plant length. The characteristics of flower quality were number of flowers, flower diameter and flower lasting period. According to the results, the plants which were grown in 1:1:1 Field Soil : Perlite : Pine Needles Soil and 1:1 Humus of Heath : Pine Needles Soil, gave the earliest shoots emergence and spike development. The largest plant length and maximum flower number were obtained from the plants grown in 1 : 1 Humus of Heath : Pine Needles Soil composts. The flowering and flower quality dropped as theReldSoil andHumus ofHeath contents of the composts increased. All composts gave better flowering and flower quality than the field soil. 41

1 ÖZET YAPRAK GÜBRESİ (PROTEİNATE) UYGULAMALARININ ELMADA (MALUS DOMESTİCA CV STARKSPUR GOLDEN DELICIOUS) MEYVE VERİM VE KALİTESİ İLE SÜRGÜN GELİŞİMİ ÜZERİNE ETKİLERİ Gülay PEHLİVAN Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Prof.Dr.Menşure ÇELİK 1994, Sayfa: 53 Jüri: Prof.Dr.Menşure ÇELİK Jüri ; Prof. Dr. Mahmut AYPER Jüri: Prof. Dr. Ali TANRISEVER Bu çalışmada kullanılan amino asidi kileyti yaprak gübresi Proteinate 12 mineral, organik ve inorganik azot ve 5 vitamin içermektedir. Bu gübrenin % 0.2 ve % 0.4'lük iki dozu, 5 değişik uygulama ile, ilki taç yaprakları dökümünden hemen sonra başlamak üzere, üçer hafta aralıklarla üç ayrı zamanda, katlamalı ve katlamasız (1, 1 + 1, 1 + 1 + 1) yapılmış, uygulamalar taban gübresi (N, P.K) verilmiş ve verilmemiş ağaçlarda aynen tekrarlanmıştır. Araştırma 5 tekrarlı tesadüf parselleri deneme desenine göre 50 ağaç üzerinde yapılmıştır. Verim artışı oram istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır. Yaprak gübresinin en yüksek verim artış oranım taban gübresiz % 0.4'lük tek uygulama (% 39.2) sağlamış, bunu taban gübreli % 0.2'lik üçlü uygulama (% 19.6) izlemiştir. Ağacın birim gövde kesit alanına düşen verim artışı oram en fazla % 10.8 ile taban gübresiz % 0.2'lik ikili uygulamadan elde edilmiştir. Yaprak gübresi extra meyve oranım önemli ölçüde arttırmıştır. En fazla artışlar taban gübresiz % 0.2'lik ikili uygulama (% 74.5) ve taban gübreli % 0.4'lük tek uygulamadan (% 68.3) elde edilmiştir. Bahçe toprağına N, P, K gübreleri uygulaması, yalnız başına meyve verimini ortalama % 15.3, extra meyve oranını da ortalama % 17.9 arttırmıştır.11 Proteinate uygulamalarının meyve kabuk rengi, meyve eti sertliği, meyvelerin titre edilebilir asit miktarı ve suda eriyebilir toplam kuru madde oranları ile ağaçların sürgün uzunluğu üzerine etkileri önemli olmamıştır. Meyve tutum oranının arttırmadan, meyve iriliğini arttırarak meyve seyreltme gereksinimini bir ölçüde düzenlemiş olması Proteinate'nin dikkate değer bir katkısı olarak değerlendirilebilir. Araştırmamızda en iyi sonuçlar, taban gübresi ile birlikte % 0.4'lük tek ve % 0.2'lik ikili amino asiti kileyti yaprak gübresi uygulamalarından elde edilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Elma, amino asid kileyti (Proteinate), Yaprak gübresi, yaprak uygulaması, proteinate İİİ ABSTRACT Master of Science Thesis THE EFFECT OF PROTEINATE FOLIAR FERTILIZER ON FRUIT YIELD AND QUALITY AND SHOOT GROWTH OF APPLE (MALUS DOMESTICA BORCH. CV. STARKSPUR GOLDEN DELICIOUS) Gülay PEHLİVAN Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Horticulture Supervisor: Prof.Dr.Menşure ÇELİK 1994, Page: 53 Jury: Prof.Dr.Menşure ÇELİK Jury : Buof..Ur. Mahmu t AYFER Jury:Bp-of.»©r.Ali TAWRISEV3R In this work, amino acid chelated foliar fertilizer Proteinate, contains 12 minerals, 5 vitamines and organic and inorganic N. Five treatments consisted of 0.2 % or 0.4 %. Proteinate solutions and 3 application time with 3 weeks intervals, initiated at the end of petal fall, as 1, 1 + 1, 1 + 1 + 1 sprays were practiced. All treatments were repeated at fertilized and non fertilized soil conditions. Randomized plot design with 5 replications on 50 trees were used. The rates of the yield increase were not statisticaly significant. The highest rate (39.2 %) was obtained from the signle application of 0.4 % consantration at non fertilized soil conditions. It is followed by triple application of 0.2 % consantration, at the fertilized soil condition, as a rate of 19.6 %. The rate of the yield increase per unit area of trunk cross section of the tree was the highest (10.8 %) on the double application of 0.2 % consantration at non fertilized soil condition. Foliar fertilizer was achieve a considerable increase on the rate of extra fruit. The highest increase of the extra fruit rate (74.5 %) was obtained from double application of 0.2 % consantration, at non fertilized soil condition. It is followed by 0.4 % single application at the fertilized soil condition, as a rate of 68.3%. NPK fertilizers applicaion to the orchard soil alone was increased the avarage fruit yield as 15.3 % and extra size fruit rate as 17.9 %.IV The effects of different Proteinate treatments on fruit skin color, flesh firmness, amount of soluble solids and acids in the juice and on the shoot growth of the trees were not significant The increase of the rate of large fruits, without significant increase of fruit set and yield could be considered a valuable regulatory effect of Proteinate, for the need of fruit thinning. The greatest response was obtained from 0.4 % single and 0.2 % double applications of amino acid chelated foliar fertilizer when was used together with soil fertilizers. KEY WORDS: Apple, amino acid chelate (Proteinate), foliar fertilizer, foliar application, proteinate 53

45 VI. ÖZET 1992-1993 yılları arasında. Yüzüncü Yıl üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümünde yürütülen bu çalışma, cevizde mümkün olduğu kadar erken dönemde embryonik dokular üzerine ası yapılabilme imkânları araştırmak amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla» tohum ekimini müteakip çimlenmekte ve gelişmekte olan genç embryonik dokularda anatomik ve histolojik gözlemler yapılarak, bu dokulardaki vaskuler farklılaşma düzeyleri gözlenmeye çalışılmıştır. Bu gözlemlerde, 8 ve 12 günlük embryonik yapıdan ziyade, 42 günlük embryonik yapının, daha cok vaskuler dokulara sahip olması sebebiyle, aşılama yönünden daha avantajlı olduğu, fakat bu yapı üzerine tesadüfi olarak elle yapılacak aşı uygulamalarının pek ümitvar olamayacağı dile getirilmiştir. Bunun yanında, embryonik dokular üzerine yapılan asıların, birkaç ası dışında genellikle başarısız olduğu görülmüştür. Nitekim, genç embryonik sürgünler üzerine yapılan aşılardan alınan enine kesitlerde, kallus oluşumunun oldukça yetersiz olması ve aşı elemanları arasında. çok yoğun nekrotik tabakaların teşekkül etmesi nedeniyle, aşı elemanları arasında kallus köprülerinin kurulamadığı belirlenmiştir. Sonuç olarak, araştırmanın yürütüldüğü koşullarda, embryonik dokuların kallüslenme performanslarının, başarılı bir aşı birleşmesini sağlayacak yeterlilikte gerçekleşemediği tespit edilmiştir. SUMMARY In this trial conducted at Horticulture Department, Agriculture Faculty of Yüzüncü Yıl University, between 1992 and 1993, is aimed to research grafting possibilities on the embryonic structure of early period as soon as possible in walnut. For this purpose, by doing anatomical and histological observations on the germinating and newly developing too young embryonic root and shoots, avaliable- embryonic structure with some vascular differentiating is discussed with reference to grafting possibilities and response to callus formation. The formed structure of 42 days after sowing, rather than 8 and 12 days, because of having more advanced vascular tissues, had more advantage in view of achieving successful graft union, but nevertless existing structure wasn't promising for grafting by hand to be apply at random. Howerer, the whole grafts made on more developed embryonic structure were also unsuccessful, except for only many of them, alongside with grafts on first structure of 42 days. Anatomical and histological observations of sections from grafts on embryonic shoots are showed that there were thick necrotic layers on the interfaces of the graft components, these layers in question couldn't be broken into pieces owing to occuring insufficiency callus formation. Furthermore, anatomical observations regarding response to callusing of embryonic shoots appeared to be fairly insufficient callusing on them. 45

38- OZET Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü 'nün 5ornova.f daki milli-tm bünyeli, ha'fif alkalin reaksiyona sahip, tuz ' dan ari, kireççe zengin, azotça iyi, üst katmanların fosforca fakir, alt katmanların ise fosforca orta düzeyde, potasyumca zengin özellikler gösteren incir kolleksiyon bahçesinde Göklop re Sarılop çeşitleri ile yapı lan b*u araştırmada, toprak ve bitki örneklerinin besin ele mentleri içerikleri ve bunların birbirleri ile etkileşimleri incelenmiştir. Her iki çeşitte bitki örnekleri yaprak ayası, yaprak sapı ve sürgün şeklinde kısımlara ayrılmış, makro ve mikro besin elementlerinin vejetasyon periyodu boyunca değişimini incelemek amacıyla 19 Nisan-8 -Ağustos tarihleri arasında 15 günlük periyodlarla 9 ayrı dönemde bitki örneği alınmıştır. fföklop ve Sarılop çeşidinde yapılan analizler sonucun da yaprak ayasında bitki besin elementleri sırasıyla E % 1.685-3.148 ve % 1.713-3.387, P % 0.087-0.295 ve % 0.120- 0.363, K % 1.31-2.16 ve % 1.60-1.79, Ca #'1.52-5.30 ve % 1.38-4.50, Mg % 0.15-0.57 ve % 0.15-0.62, Ha 400-700 ppm ve 200-600 ppmr Fe 112-193 ppm ve 94-209 ppm, Cu 2-7 ppm ve 2-8 ppm, Mn 35-69: ppm ve 33-76 ppm, Za 15-28 ppm ve 10-24 ppnt değerler arasında bulunmuştur;» Yaprak sapında bu değerler N % 0.704-1.174 ve ^ 0.619- 1.212, P % 0. 067-0. 122 ve % 0.100-0.177, K % 0.82-2.32 ve % 1.27-2.43, Ca % 2.53-6.43 ve % 2.40-6.23, Mg % 0.26-0.85 ve % 0.21-0.83, Ha 200-500 ppm ve 200-500 ppm, ?e 70-133 ppm ve 60-169 ppm, Cu 2-4 ppm ve 2-5 ppm, An 12-41 ppm ve 6-34 ppm, Zn 16-19 ppm ve 13-24 ppm düzeyinde saptanmıştır.-39- Sürgün örneklerinde ise N % 1.044-1.692 ve % 1.207- 2.074, P % 0.103-0.245 ve % 0.180-0.407, K % 0.89-1.84 ve % 1.08-1.77, Ca % 1.57-2.70 ve 1.57-2.74, Mg % 0.15-0.59 ve 0.16-0.53, Na 100-800 ppm ve 200-800 ppm, ?e 55-110 ppm ve 86-161 ppm, Cu 3-9 ppm ve 5-9 ppm, An 14-43 ppm ve 15-42 ppm ve Zn 15-34 ppm ve 24-32 ppm arasında değişen değerler belir lenmiştir. Vejetasyon süresince azot en yüksek yaprak ayasında, fosfor sürgünde, potasyum, kalsiyum ve magnezyum ise yaprak sapında belirlenmiştir. Proebsting ve Warner (1954)' m da belirttikleri gibi vejetasyon periyodu boyunca bitki kısımla rının N, Pr K içerikleri azalırken; Ga ve Mg içeriklerinde artış gözlenmektedir. Mikro elementler açısından ise değerler çok geniş sınırlarda değişmekte olup, en yüksek Na, Cu ve Zn içeriği ne sürgünde, Fe ve üta içeriğine ise yaprak ayasında rastla nılmıştır. Aya, sap ve sürgün örneklerinin besin elementi içerik leri arasındaki ilişkiler araştırıldığında sap N'u ile sap K'u arasında % 1, aya P'u ile sap P'u arasında % 1 ve sürgün P'u arasında % 5, sap P'u ile sürgün P'u arasında % 1 ve aya K'u ile sap K'u arasında % 1, aya Ca'u ile ise % 5 düzeyde önemli ilişkiler saptanmıştır. -40- STJMMARÎ A study was carried out in G-b'klop and Sarilop fig cultivars with the aim of determining the seasonal changes in nutrient status of leaf blade, petiole and shoots. The experimental soil was slightly alkaline in reaction, containing significent quantities CaCQ, and no salt. The soil was sufficient in N, rich in £ and poor in topsoil P and medium in subsoil. Plant samples were taken at 9 different dat.e through out the season with 15 day intervals, j^jor and minor plant nutrients were measured for each sample. Results obtained are as under: The minimum and maximum values determined for the two cultivars' blade nutrient status are N 1.685-3.148 % and 1.713-3.387 %, P 0.087-0.295 % and 0.120-0.363 %, K 1.31-2.16 % and 1.60-1.79 %, Ca 1.52-5.30 % and 1.38-4.50 %, Mg 0.15- 0.57 % and 0.15-0.62 %, Ma 400-700 ppm and 200-600 ppm, Fe 112-193 ppm and 94-209 ppm, Cu 2-7 ppm and 2-8 ppm, Hn 35-69 ppm and 33-76 ppm, Zn 15-28 ppm and 10-24 ppm. d The minimum and maximum values determined for the two cultivars' petiole nutrient status are N 0.704-1.174 % and 0.619-1.212 %, P 0.067-0.122 % and 0.100-0*177 #, K 0.82- 2.32 % and 1.27-2.43 %, Ca 2.53-6.43 % and 2.40-6.23 %, Mg 0.26-0.85 % and 0.21-0.83 %, Ha 200-500 ppm and 200-500 ppm, Fe 70-133 ppm and 60-169 ppm, Gu 2-4 ppm and 2-5 ppm, Mn 12-41 ppm and 6-34 ppm, Zn 16-19 ppm and 13-24 ppm. The minimum and maximum values determined for the two cultivars' shoot nutrient status are N 1.044-1.692 e/.- and 1.207-2.074 %, P 0.103-0.245 °/-. and 0.180-0.407 Q

67 - ÖZET Ege Bölgesi koşullarında bazı sofralık incir çeşitlerinin özelliklerinin saptanmasını amaçlayan bu çalışmada 308 - Beyaz, 401 Mor özer, 402 - Halebi, 403 - Sultani, 304 - Akin- cir, 305 - Mor incir, 306 - Bodrum inciri, 307 - Kalın Kabuk, 1103 - Beyaz incir, 302 - Mor incir, 1119 - Fethiye (Kaya), 1102 - Siyah incir, 233 - Bursa Siyahı, Siyah, 208 ve 1088 - Siyah Kış çeşitlerinde Sitrik asit ve Pektik asit miktarları saptanmış, tartılı derecelendirme yöntemi ile dışsatım açısından en uygun sofralık çeşitler belirlenmiştir. ilk yapraklanma başlangıcı 28 - 29 Mart 1991 tarihinde 305 - Mor incir, 306 - Bodrum inciri ve 1119 Fethiye (Kaya) çeşitlerinde gözlenirken en geç yapraklanma başlangıcı ise 8 - 10 Nisan 1991 tarihinde 308 - Beyaz ve Siyah çeşitlerinde gözlenmiştir, ilk meyve doğuş başlangıcı 16 Mayıs 1991'de, en erken yapraklanmanın da gözlendiği 305 - Mor incir ve 306 - Bodrum incirinde, en geç meyve doğuşu ise 1088 - Siyah Kış çeşidinde gözlenmiştir. Sürgün gelişmesi tüm çeşitlerde 21 - 28 Haziran 1991 tarihine kadar sürmüş, en kısa ortalama sürgün 43.30 mm. ile 401 - Mor özer'de ölçülürken, en uzun orta¬ lama sürgün uzunluğu ise 169.90 mm. ile 208 no1lu çeşitte ölçülmüştür. Sadece 208 no'lu çeşitte partenokarpik meyve oluşumu gözlenirken diğer çeşitlerin döllenmeye mutlak gereksinim duydukları saptanmıştır. 403 - Sultani, Siyah ve 208 no'lu çeşitlerde olgun yellop meyvelerine rastlanmış, ancak sayıla-- 68 - rının çok az olduğu gözlenmiştir. 305 - Mor incir, 307 -Kalın Kabuk, 1103 - Beyaz incir, 302 - Mor încir, 1119 -Fethiye (Kaya), 233 - Bursa Siyahı ve Siyah çeşitlerinde aynı boğumda çift meyve oluşturma durumu saptanmıştır. 308 - Beyaz, 401 - Mor özer, 403 - Sultani, 304 - Akincir ve 1088 - Siyah Kış çeşitlerinde dişi çiçeklerin reseptif olduğu dönem 21 - 30 Haziran tarihlerine rastlarken diğer çeşitlerde bu dönem 15 - 21 Haziran tarihine rastlamıştır. Ortalama meyve eninin ortalama meyve boyuna bölünmesiyle elde edilen meyve indeksine göre 308 - Beyaz, 403 - Sultani, 304 - Akincir, 307 - Kalın Kabuk çeşitlerinin basık oval, 401 - Mor özer, 402 - Halebi, 305 - Mor încir, 306 - Bodrum inciri, 1103 - Beyaz incir, 1102 - Siyah încir ve Siyah'in küresel, 302 - Mor incir, 1119 - Fethiye (Kaya), 233 - Bursa Siyahı ve 208 no1lu çeşidin ise uzun oval bir şekle sahip oldukları saptanmıştır. Tüm çeşitlerde meyve gelişme seyri takip edilmiş ve iki hızlı gelişme devresi arasındaki yavaş gelişme devresinden oluşan çift sigmoid bir eğri elde edilmiştir. Ortalama meyve ağırlığı ve ortalama meyve hacmi bakımından en küçük değerler 18.75 g. ve 17.50 cm3 ile 1102 - Siyah incirde saptanırken en yüksek ortalama meyve ağırlığı 73.85 g ile 233 - Bursa Siyahında, en yüksek ortalama meyve hacmi 62.50 cm3 ile 208 no'lu çeşitte saptanmıştır. T.S.E.M/titreedilebilir asitlik oranının en yüksek oldu¬ ğu çeşit 304 - Akincir iken en düşük olan çeşidin 208 no'lu-- 69 - çeşit olduğu saptanmıştır. Yapılan pektik asit tayinleri sonucunda pektik asitçe en fakir çeşidin 1088 - Siyah Kış olduğu saptanırken, 403 - Sultani 'nin % 1.04 ile pektik asitçe en zengin çeşit olduğu belirlenmiştir. Sitrik asit tayinleri sonucunda da sitrik asit miktarının en düşük olduğu çeşidin 403 - Sultani, en yüksek olduğu çeşidin ise % 0.287 ile 1088 Siyah Kış olduğu saptanmıştır. Sitrik asit miktarları, 403 - Sultani'de toplam asitliğin % 89'u iken 304 - Akincir'de aynı oran % 98, 1119 - Fethiye (Kaya)'da % 90.5, 233 - Bursa Siyahında % 95, 208'de % 98, 1088 - Siyah Kış'ta ise % 95 olarak hesaplanmıştır. - 70 - SUMMARY The study aiming to put forth the shoot and fruit growth and fruit guality characteristics of some fresh fiğ varieties under the conditions prevailing in Ege Region has been carried out on the following varieties : 308 - Beyaz, 401 - Mor özer, 402 - Halebi, 403 - Sultani, 304 - Akincir, 305 - Mor incir, 306 - Bodrum inciri, 307 - Kalın Kabuk, 1103 - Beyaz İncir, 302 - Mor încir, 1119 - Fethiye (Kaya), 1102 - Siyah încir, 233 - Bursa Siyahı, Siyah, 208, 1088 - Siyah Kış. Citric acid and pectic acid contents were determined in fruit samples collected from trees belonging to 403-Sultani, 304 - Akincir, 1119 Fethiye (Kaya), 233 - Bursa Siyahı, 208, 1088 - Siyah Kış. The investigated fiğ varieties were evaluated by weighed rankit method in terms of their fresh fruit guality. The first appearance of the leaves was observed on March 28 - 29 in 305 - Mor incir, 306 - Bodrum inciri and 1119 - Fethiye (Kaya) varieties. The latest bud - burst occurred in 308 - Beyaz and Siyah varieties on April 8-10.1991. The fruit swelling was first seen in 305 - Mor incir and 306 - Bodrum on May 16.1991 which were also the carliest varieties in respect was the bud - burst. 1088 Siyah Kış variety was the latest in starting fruit growth. The shoot increment continued until June 21 - 28.1991. The shortest seasonal shoot growth (43.30 mm) was found in- 71 - 401 - Mor özer and the longest (169.90 mm) in 208 -. Among the analyzed 16 fig varieties parthenocarpic set was obtained only in variety 208. All the other varieties required pollination for setting their main crop fruits. Parthenocarpic breba fruits were found in 403 - Sultani, Siyah and 208, but they were very fews in number. The number of double fruits which appeared because of the growth of both fruit buds in the same leaf axil was quite high in 305 - Mor İncir, 307 - Kal xn Kabuk, 1103 - Bursa Siyahı, Siyah. The mid of the caprification period concided between June 21 - 30 in 308 - Beyaz, 401 - Mor özer, 403 - Sultani, 304 - Akincir and 1088 - Siyah Kış. For the other varieties the peak was between June 15 and 21. According to the classification made by the fruit index determined as the ratio of fruit wedth to fruit lenght, the shape of the varieties 308 - Beyaz, 403 - Sultani, 304 - Akincir and 307 - Kalın Kabuk was determined as oblate; of 401 - Mor özer, 402 - Halebi, 305 - Mor încir, 306 - Bodrum İnciri, 1103 - Beyaz İncir, 1102 - Siyah İncir and Siyah as spherical; and of 302 - Mor İncir, 1119 - Fethiye (Kaya), 233 - Bursa Siyahı and 208 as oblong. The fruit development curves of all the varieties showed a double - sigmoid trend: two rapid phases with a slow growth phase in between. The smallest fruits were found in 1102 - Siyah. The average, fruit volume and weight was determined as 17.50 cm3- 72 - and 18.75 g., respectively. The highest averages were measured in Bursa Siyahı (73.85 g.) and 208 - (62.50 cm3). The ratio of TSS totitrable acidity was highest in 304 - - Akincir and lowest n 208. The analysis of pectic acid revealed that the content was highest in 403 - Sultani (1.04 %) and lowest in 1088 - Siyah Kxş. Citric acid which is the dominating organic acid in fig fruits ranged from the lowest value in 403 - Sultani to highest (0.287 %) in 1088 - Siyah Kış. Citric acid was found to make up 89 % of the total free acids in 403 - Sultani. This ratio was 98 % in 208 - and 304 - Akincir, 90.5 % in 1119 - Fethiye (Kaya), 95 % in 233 - Bursa Siyahı and 1088 - Siyah Kıs. In the final evaluation made according to the weighed - rankit method. 1088 - Siyah Kış and 233 - Bursa Siyahı ranked as the top two. T.C yükseköğretim mwi : DOKİİİSSANTASYOM MtFi.ftZl 76

70 - ÖZET 1991 - 1992 yıllarında Ege üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü seralarında yapılan bu çalışmada doma tes koltuk sürgünlerini köklendirmeye uygun ortam, hormon ve hormon dozu araştırılmıştır. Köklendirme ortamı olarak kum, perlit, torf, torf + per lit, torf + kum ve harç kullanılmıştır. Birinci denemede IAA ve IBA (1000 ppm), ikinci denemede ise IAA'nın 3 farklı kon santrasyonunun (250, 500, 1000 ppm) köklenme üzerindeki etki leri incelenmiştir. Birinci denemede Diement Fi, ikinci denemede CSrpy Fi çeşidine ait 10 - 12 cm uzunluktaki koltuk sürgünleri kulla nılmıştır. Bu denemelerin yanı sıra fideleri karşılaştırmak amacıyla tohumdan da fide elde edilmiştir. Bu amaçla Diement ve Carpy çeşidine ait tohumlar koltuk sürgünlerinin ortamlara dikildiği gün harca ekilmiş ve koltuk sürgünlerinin köklendi- rildigi 6 farklı ortama şaşırtılmıştır. Denemeler tesadüf blokları deneme desenine göre, 3 te kerrür lü olarak düzenlenmiştir. Her uygulamada 10 bitkiye yer verilmiştir. Fide kalitesini saptayabilmek amacıyla fidelerin yaprak sayısı, gövde kalınlığı, uzunluğu, yaş ve kuru ağırlı ğı, kök uzunluğu, yaş ve kuru ağırlığı ve koltuk sürgünleri nin köklenme oranı saptanmıştır. Denemeler sonucunda koltuk sürgünlerinden elde edilen fideler tohumdan elde edilen fidelerden daha önce seraya dikim aşamasına gelmiştir (Birinci deneme 26 gün, ikinci de neme 31 gün). Koltuk sürgünlerini köklendirmede en uygun or-- 71 - tamın perlit ve bunu takiben torf olduğu saptanmıştır. Köklen- menin teşviki amacıyla kullanılan IAA ve IBA hormonları ara sında büyük farklılıklar görülmemiş ve 500 ppm IAA konsan trasyonundan olumlu sonuç alınmıştır. - 72 - SUMMARY In this stuçjy carried out in 1991 and 1992 at the glasshouse of Department of Horticulture at Ege University, Faculty of Agriculture was investigated suitable media, hormones and hormone concentrations in order tomato side shoots. Sand, perlite, peat, peat + perlite, peat + sand and soil + sand + manure were used as rooting media. IAA and IBA solutions at concentrations of 1000 ppm, and IAA solutions at 250, 500 and 1000 ppm were compared in the first and second studies, respectively. Side shoots in lenght of 10 - 12 cm belonging to cvs. Diement and Carpy were used in the first and second studies, respectively. Besides these trials for comparison seedlings were raised from the seeds. Seeds of cvs. Diement and Carpy were sown at the same date of their side shoots planted in soil + sand + manure mixture and then transplanted in the media used for rooting the side shoots. The experiments were set up according to the randomized blocks experimental design as 3 replicates. There were 10 seedlings in each combination. Leaf number; diameter, lenght, fresh and dried weight of stem; lenght; fresh and dried weight of root of seedlings raised from side shoots and seeds and rooting ratio of side shoots were determined. Seedlings raised from side shoots reached the planting size 26 and 31 days earlier than seed raised ones in the first and second researchs, respectively, Perlite was determined to be the most suitable medium for rooting- 73 - tomatoes side shoots and followed by peat. There were no significant differences between IAA and IBA treatments. The best results were obtained from IAA solution at 500 ppm concentration. 79

Bu araştırmada Texas ve Nonpareil badem çeşitlerinin sürgün ucu kültürü ile in vitro vegetatif çoğaltım olanakları araştırılmıştır. Bu amaçla farklı sakkaroz, agar ve pH düzeyleri ile IBA ve BAP'nin fark lı kombinasyonlarını içeren dört deneme kurulmuştur. Bu denemelerde proliferasyon, sürgün verimi ve sürgün gelişmesi üç kültür aşamasında ayrı ayrı incelenmiştir. İlk dikim aşamasında sadece sakkaroz denemesinde, % 5-6' lık sakkaroz proliferasyonu uyarmıştır. Bu aşamada % 0.5 agar, 5.5 pH ve 0.0-0.1 mg/1 IBA + 0.0 mg/1 BAP kombinasyonlarında en iyi explant geliş mesi sağlanmıştır. Şaşırtma aşamasında % 5-6 sakkaroz, 5.5 pH ile 0.1 mg/1 IBA + 1.0 mg/1 BAP kombinasyonları sürgün verimi ve gelişmesinde en iyi sonuç ları vermiştir. Bu aşamada düşük agar dozlarında sürgün verimi ve geliş mesinin en iyi olduğu görülmüş, ancak bu dozlarda sürgünlerde camlaşma meydana geldiğinden, % 0.7' lik agar dozunun en uygun olduğu saptanmış tır.IV Çoğaltma aşamasında en yüksek sürgün verimi % 3-4 sakkaroz, % 0.7 agar ve 5.5 pH'dan ve 0.1 mg/1 IBA + 1.0 mg/1 BAP kombinasyonun dan sağlanmıştır. Tüm IBA dozlarında, BAP'nin yüksek konsantrasyonları (2.0 ve 3.0 mg/1) erken proliferasyon sağlamış, ancak sürgünlerde cam laşma, birleşik yassı gövde, yaprak deformasyonları ve kallus oluşu muna neden olmuştur. Ayrıca şaşırtma ve çoğaltma aşamalarında sürgün proliferasyonu için BAP'nin mutlak gerekli olduğu saptanmıştır.ANAHTAR KELİMELER : In Vitro, sürgün ucu kültürü, Prunus amygdalus Batsch, badem, mikroçoğaltım. In this research the possibilities of in vitro vegetative propagation of almond cv. Texas and Nonpareil by shoot tip culture were investigated. For this purpose four experiments were established with different sucrose, agar and pH levels and IBA+BAP combinations. In these experiments proliferation, shoot production and development were tested in all three stages culture. In initiation stage proliferation was only achieved in sucrose experiment with 5-6 % sucrose. In this stage the best explant development was obtained from 0.5 % agar, 5.5 pH and 0.0-0.1 mg/1 IBA+0.0 mg/1 BAP combinations. In transplantation stage, 5-6 % sucrose, 5.5 pH levels and 0.1 mg/1 IBA and 1.0 mg/1 BAP concentration gave the best results with respect to shoot production and development. The medium with low agar concentrations was favourable for shoot formation and development however, since these levels caused vitrification 0.7 % agar dose was determined to be most appropriate.vx In multiplication stage, we obtained a good rate of shoot multiplication from 3-4 % sucrose, 0,7 % agar, 5.5 pH and 0.1 mg/1 IBA+1.0 mg/1 BAP combination. In all IBA doses, high BAP (2.0-3.0 mg/1) concentrations induced early proliferation, but they gave rise to vitrification, fasciation, leaf deformation and callus formation as well. In addition, cytokinin (BAP) is definitely essential for shoot proliferation in transplantation and multiplication stages.KEY WORDS : In vitro, shoot tip culture, Prunus amygdalus Batsch, almond, micropropagation. 78

ÖZ Bu çalışmada, enginarın meristem kültürü ile in vitro çoğaltılması üzerine -Farklı aşamalarda kullanılan NAA ve Kinetin'in değişik dozlarının etkisi araştırılmıştır. Araştırmada, temel besin ortamı olarak PECAUT ve ark. (1983) 'nın önerdiği bileşimler kullanılmıştır. Sürgün geliştirme aşamasında NAA' in üç dozu (O.O-O. 1 ve 1.0 mg/1 ), kardeşlenme aşamalarında Kinetin'in üç dozu (O. 5-1. O ve 2.0 mg/1) ve köklendirme aşamasında yine NAA' in üç dozu (O.O-O. 5 ve 1.0 mg/1) denenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular, sürgün gelişme aşaması için O. O mg/1 NAA, kardeşlenme aşamaları için 1.0 mg/1 Ki netin ve köklendirme aşaması için 0.5 mg/1 NAA dozlarının en iyi sonuçları verdiğini göstermiştir. ABSTRACT Influences of changing doses of NAA and Ki netin have been investigated for i_n vitro micropropagation with meristem culture of globe artichoke at different stages. The basic mediums used in this trial were of compositions proposed by PECAUT et al.(1983>. Three doses of NAA at shoot growth stage (0.0-0.1 and 1.0 mg/1), three doses of Kinetin at proliferation stages (O. 5-1.0 and 2.0 mg/1) and three doses of NAA at rooting stage (O.O- 0.5 and 1.0 mg/1) have been tested. Doses of 0.0 mg/1 NAA for shoot growth stage, 1.0 mg/1 Kinetin for proliferation stages and 0.5 mg/1 NAA for rooting stage gave the best results. *` 76

XXI ÖZET Yüksek Lisans Tezi KALECİK KARASI ÜZÜM ÇEŞÎDÎ VE 41 B M.G. ANACININ MERİSTEM KÜLTÜRÜ İLE ÇO?ALTILMASINDA DE?İŞİK OKSİN -SİTOKİNİN KOMBİNASYONLARININ SÜRGÜN OLUŞUMU VE KÖRLENME ÜZERİNE ETKİLERİ Melike BATUR ANKARA ÜNİVERSİTESİ Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı DANIŞMAN: Prof.Dr. Hasan ÇELİK 1989,Sayfa:56 JÜRİ i Prof.Dr. Hasan ÇELİK Prof.Dr. Yılmaz FİDAN Prof. Dr. Atilla ERİŞ Bu araştırma ile Kalecik Karası üzüm çeşidi ile 41 B M.G. anacının meristem kültürü ile çoğaltılmasında sürgün oluşturma ve köklendirme ortamları için en uygun `Oksin x Sitokinin` kombinasyonlarının belirlenmesine yönelik olarak, sürgün aşamasın da sitokinin köklendirme aşamasında ise oksin baskın olmak üze re hazırlanan 15 değişik` IBA x BAP` kombinasyonunun etkileri incelenmiştir. Her iki aşamada da kültür başına sürgün, kök ve özellikle bitki oluşumunun yanı sıra, eksplant sayısı, kallus oluşumu ve taze doku ağırlığı ile ilgili parametrelerin de incelendiği denemelerin sonucunda, Kalecik Karası üzüm çeşidinde sürgün ortamı için `IBA: 0.0 mg/1 x BAP: 1.0 mg/1` ve `IBA:0.5mg/l x BAP:1.0mg/l`, köklendirme ortamı için `IBA:1.0mg/l x BAPrO.O mg/1` ve `IBA: 1.0 mg/1 x BAP: 0.5 mg/1` kombinasyonları; 41 B anacında ise sürgün ortamı için `IBA: 0.0 mg/1 x BAP: 1.0 mg/1``, köklendirme aşaması için `IBA: 5.0 mg/1 x BAP: 0.0 mg/1` kombinasyonları en iyi sonuçları vermişlerdir. ANAHTAR KELİMELER: Asma, meristem kültürü, mikro-çoğaltma, IBA, BAP, sürgün ortamı, köklendirme ortamı, tam bitki oluşumu. IV ABSTRACT Masters Thesis EFFECTS OF DIFFERENT AUXIN-CYTOKININ COMBINATIONS ON SHOOT AND ROOT FORMATION FOR MICROPROPAGATION OF KALECİK KARASI GRAPE CV. AND 41 B M. G. ROOTSTOCK CV. BY MERİSTEM CULTURE Melike BATUR Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Horticulture Supervisor : Prof.Dr. Hasan ÇELÎK 1989,Page:56 Jury r Prof. Dr. Hasan ÇELÎK Prof. Dr. Yılmaz FÎDAN Prof. Dr. Atilla ERİŞ This experiment was carried out to determine the effects of fifteen `Auxin (IBA) x Cytokinin (BAP)` combinations designed with domination of BAP in shoot proliferation medium and IBA in rooting medium, for clonal mieropropagation of Kalecik Karasx grape cv. and 41 B M.G. roots tock cv. by meris tem culture. Best results were obtained from `IBA:0.0mg/l x BAP:1.0mg/l` and `IBA:0.5mg/l x BAP: 1.0 mg/1` in shoot proliferation medium, `IBA: 1.0 mg/1 x BAP:0.0 mg/1` and `IBA:1.0 mg/1 x BAP:0.5mg/l` in rooting medium for Kalecik Karasx cv., `IBA: 0.0 mg/1 x BAP:.1.Omg/1` in shoot proliferation medium and ` IBA:. 5. Omg/1 x BAP :0. Omg/1` in rooting medium for 41 B roots tock cv. considering formation of shoot, explant, root, callus and particularly intact plant in both stages. KEY WORDS: Grapevine, meristem culture, mieropropagation, IBA, BAP, shoot proliferation medium, rooting medium, intact plant formation 56