Yeni medyayla birlikte video, fotoğraf, resim, grafik gibi görsel materyalin kullanım alanı ve etkinliği daha da artmıştır. Bu süreçte özellikle her türlü yazılı, görsel, işitsel ögeyi değerlendirme kapasitesine sahip olan videonun çok daha etkin ve yaygın bir iletişim formuna dönüştüğü söylenebilir. Yeni medyanın sağladığı avantajlar videoyu; planlı, amaçlı ve kontrollü bir süreç olan eğitim-öğretimin de önemli bir parçası hâline getirmiştir. Bu süreçte video yardımcı bir ders materyali olmanın ötesine geçerek, etkili bir eğitim-öğretim materyali ve ortamına dönüşmüştür. Bir iletişim formu olarak gelişen ve her türlü yazılı, görsel, işitsel materyalin kullanımına olanak sağlayan videonun nasıl etkili bir ders materyali ve ortamına dönüşebileceği sorunsalı üzerine sistematize edilen bu çalışmada nitelikli bir video dersin, çekim ve tasarım süreci incelenmektedir. Çalışmanın sonunda ortaya çıkan etkili video ders model önerisi, başta eğitimciler ve iletişimciler olmak üzere videonun öğretimsel yönüyle ilgilenen herkes için önem taşımaktadır. Çalışmada görüntü sosyolojisinden hareketle videonun nitelikleri incelendikten sonra video derse geçilmiş ve bir öğretim materyali olarak video dersin önemi ve çağımızdaki kullanım pratikleri üzerinde durulmuştur. Etkili video ders çekim ve tasarım sürecinin incelendiği video ders tasarımı bölümünde ise video; görsel, işitsel ve öğretimsel olarak ele alınmıştır. Çalışmanın uygulama bölümünde doküman analizi yöntemiyle amaçsal örnekleme kullanılarak dünyanın en iyi ilk on üniversitesinin video paylaşım sitelerinde yayınladıkları video dersler incelenmiştir. Tespit edilen video dersler; geliştirilen 145 maddeden oluşan, yapılandırılmış üç gözlem formu olan görsel, işitsel ve öğretimsel özelliklerine göre değerlendirilmiş ve elde edilen bulgulara göre etkili bir video dersin temel ilkeleri çıkartılarak model önerisi sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Video, video ders, doküman analizi, yapılandırılmış gözlem formu, video paylaşım sitesi, görsel tasarım, video ders ilkeleri, eğitim materyali, öğretim materyali, medya merkezi, açık öğretim, uzaktan eğitim. The usage in the field and the effectiveness of visual materials such as videos, photographs, images, and graphics has increased with the introduction of new media. It is possible to say that video, having the capacity of evaluating all kinds of written, visual, and audial elements, has turned into a more effective and common form of communication. The advantages offered by the new media made videos an important part of education process with a plan, purpose and control. Video goes beyond being a merely assisting course material and turns into an effective education material and environment. Video, developed as a means of communication, allows the use of all kinds of written, visual, and audial material. This study systematizes the problem how video can be transformed into an effective course material and environment. In this sense, this study dwells on the process of a qualified video lesson with its recording and design process. The effective video lesson model proposal obtained at the end of the study is important for anyone interested in instructional side of video with educators and communicators being in the first place. Based on visual sociology, the qualities of video are analyzed initially in the study. Then, the usage of video as an instructional material as well as its importance, and the recent practices regarding video usage are dwelt on. In the section dealing with video lesson design that focus on video recording and design processes, it is considered visually, audially, and instructionally. The implementation section of the study analyzed video lessons shared on video sharing sites of top ten universities in the world via document analysis method with purposeful sampling. The selected video lessons are evaluated in visual, audial, and instructional terms via three structured observation form consisting of 145 items. A model proposal is given based on the results for an effective video lesson through the consideration of basic principles of a video lesson.Key Words: Video, video lesson, document analysis, structured observation form, video sharing site, visual design, video lesson principles, instructional material, educational material, media center, open education, distance education. 510