Search

Amaç: Bu çalışmanın amacı Ruminasyonla İlgili Olumlu İnanışlar (RUMİ-Olumlu) ve Ruminasyonla İlgili Olumsuz İnanışlar (RUMİ-Olumsuz) ölçeklerinin Türkçe uyarlamasının, klinik ve klinik olmayan örneklemler üzerindeki geçerlik ve güvenilirliğini incelemektir. Yöntem: Araştırmanın klinik olmayan örneklemi 455 katılımcıdan, kli-nik örneklemi 60 majör depresif bozukluk (MDB), 30 panik bozukluk (PB) ve 30 sosyal anksiyete bozukluğu (SAB) vakasından oluşmaktadır.Bulgular: Faktör analizi sonuçları ölçeklerin yapı geçerliğini ve özgün faktör yapılarını doğrulamaktadır. İç tutarlılık ve test-tekrar test ana-lizlerinden elde edilen bulgular ölçeklerin güvenilirliğinin iyi olduğuna işaret etmiştir. Ölçeklerin yakınsak geçerliğini destekler şekilde, klinik olmayan örneklemde ruminasyonla ilgili üstbilişler ile depresif belir-tiler, ruminasyon, endişe ile ilgili üstbilişler, patolojik endişe ve kaygı belirtileri arasındaki korelasyonlar pozitif yönde ve anlamlıdır. Aşamalı regresyon analizlerinden elde edilen bulgular, kaygı belirtileri kontrol edildiğinde, her iki ölçme aracının da depresif belirtileri yordayıcı ge-çerliği olduğunu göstermektedir. Yapılan uç grup karşılaştırmaları ise ölçeklerin ölçüt bağıntılı geçerliğini destekler niteliktedir. Ayırt edici klinik geçerlik incelemelerinde, her iki ölçek de MDB, PB ve SAB grup-larını sağlıklı kontrol grubundan ayırt edebilmiş, buna karşılık depresif grubu diğer kaygı bozuklukları gruplarından ayırt edememiştir. Sonuç: Yapılan kapsamlı psikometrik değerlendirmeler ülkemizde klinik ve klinik olmayan gruplarla yürütülecek araştırmalarda RUMİ-Olumlu ve RUMİ-Olumsuz ölçeklerinin geçerli ve güvenilir birer de-ğerlendirme aracı olarak kullanılabileceğini göstermektedir, Aim: The aim of this study is to examine the reliability and validity of the Turkish adaptations of the Positive Beliefs about Rumination Scale (PBRS) and the Negative Beliefs about Rumination Scale (NBRS) in clinical and non-clinical samples. Method: While the non-clinical sample of the study consisted of 455 participants, the clinical sample was composed of 60 major depressive disorder (MDD), 30 panic disorder (PD) and 30 social anxiety disorder (SAD) cases. Results: The results of the factor analyses confirm the construct validity and original factor structure of the scales. Findings obtained from internal consistency and test-retest analyses indicated good reliability for the scales. Supporting the convergent validity of the scales, the correlations between metacognitions about rumination and depressive symptoms, rumination, metacognitions about worry, pathological worry, and anxiety symptoms were found to be positive and significant in the non-clinical sample. Hierarchical regression analyses demonstrated that both scales have predictive validity for depressive symptoms after controlling for anxiety symptoms. As for extreme group comparisons, it supported the criterion-related validity of the scales. In discriminant clinical validity examinations, although both scales were able to differentiate MDD, PD, and SAD groups from healthy controls, they were unable to differentiate the depressive group from the other anxiety disorder groups. Conclusion: A comprehensive psychometric evaluation of the scales demonstrated that both PBRS and NBRS are reliable and valid assessment devices that can be used for research purposes both in clinical and non-clinical groups in Turkey

Bu çalışmanın temel amacı, travma sonrası stres bozukluğunun (TSSB) üstbilişsel modelini test etmek ve bilişsel dikkat odaklanması sendromu bileşenlerinin (ruminasyon, endişe, düşünce kontrol stratejileri) üstbilişsel faktörlerle TSSB belirtileri arasındaki ilişkiye aracılık edip etmediğini incelemektir. Araştırmanın bir diğer amacı ise üstbilişsel faktörlerin ve travmaya ilişkin düşünce içeriklerinin TSSB'nin farklı belirti kümelerinin yordanmasına yaptıkları görece katkıyı incelemektir. Bu amaçlar doğrultusunda Sosyo-Demografik Bilgi Formu, DSM-5 İçin Travma Sonrası Stres Belirti Ölçeği, Tekrarlayıcı Düşünme Ölçeği, Üstbilişler Ölçeği-30, Düşünce Kontrol Stratejileri Ölçeği, Endişe Şiddeti Ölçeği ve Travma Sonrası Bilişler Envanteri'nden oluşan anket seti 425 üniversite öğrencisine uygulanmıştır. SPSS 23 programı kullanılarak araştırmanın örneklem özellikleri ve travmatik yaşam olaylarına ilişkin bilgi edinmek için betimleyici analizler, değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek için korelasyon analizleri, bilişler ve üstbilişsel faktörlerin TSSB belirtilerinin açıklanmasına yaptıkları katkıyı belirlemek için hiyerarşik regresyon analizleri yapılmıştır. Aracılık hipotezleri ise PROCESS Macro 3.3 versiyonunda Paralel Çoklu Aracılık Analizleri modeli kullanılarak test edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular endişe, ruminasyon ve düşünce kontrol stratejilerinden kendini cezalandırmanın üstbilişsel faktörler ile TSSB belirtileri arasındaki ilişkiye doğrudan aracılık ettiğini göstermiştir. Ayrıca psikiyatrik tanı alma değişkeni kontrol edildiğinde, olumsuz üstbilişsel inançlar kaçınma ve aşırı uyarılmışlık kümesi TSSB belirtilerindeki değişimi travma ile ilgili bilişsel faktörlerin üzerinde ve ötesinde yordamıştır. Bu sonuçlar TSSB'nin Üstbilişsel Modeli'ni ülkemizdeki bir üniversite örneklemi üzerinde destekler niteliktedir. The main purpose of the present study is to test the metacognitive model for Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD) and to examine the mediational role of the components (rumination, worry, and thought control strategies) of the cognitive attention syndrome on the relationship between metacognitive factors and PTSD symptoms. The other purpose of the study is to examine the relative contributions of the metacognitive factors and post-traumatic cognitions to the prediction of different PTSD symptom categories. For these purposes, 425 undergraduate and graduate students filled out the sociodemographic form, DSM-5 Post-Traumatic Stress Symptom Scale, Repetitive Thinking Questionnaire, Metacognitions Questionnaire-30, Thought Control Questionnaire, Brief Measure of Worry Severity Scale and Post-Traumatic Cognitions Inventory. Using SPSS 23.0, descriptive statistics for the sample characteristics and information about the traumatic life events, correlational analyses for the relationship among variables, and hierarchical regression analyses for determining the contribution of cognitions and metacognitive factors to the variance in PTSD symptomatology were conducted. Mediation analyses were run via PROCESS MACRO 3.3 using Parallel Multiple Mediation Analysis model. According to the results of the study, worry, rumination and self-punishment as a thought control strategy fully mediated the relationship between metacognitive beliefs and post-traumatic stress symptoms. Moreover, negative metacognitive beliefs predicted the variance in avoidance and hyperarousal symptom classes of PTSD above and beyond that of explained by post-traumatic cognitions while controlling for psychiatric diagnosis. 152

Bu araştırmanın temel amacı, psikopatolojiler için genel yatkınlık faktörleriolarak kabul edilen algılanan ebeveyn tutumları ve kişilik özellikleri ile patolojik endişearasındaki ilişkiyi, farklı kuramsal yaklaşımları temsilen endişeye özel yatkınlıkfaktörleri olarak önerilen üstbilişler ve belirsizliğe tahammülsüzlüğün aracılık rolüçerçevesinde incelemektir. Bu doğrultuda, 303 kadın ve 126 erkek üniversite öğrencisineDemografik Bilgi Formu, Penn Eyalet Endişe Ölçeği, Üstbilişler Ölçeği-30, BelirsizliğeTahammülsüzlük Ölçeği, Kısaltılmış Algılanan Ebeveyn Tutumları Ölçeği-Çocuk Formuve Temel Kişilik Özellikleri Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmanın temel hipotezlerinin testedilmesi için Bootstrapping yöntemi ile paralel çoklu aracılık analizleri yapılmıştır.Araştırma sonuçlarına göre, anne reddedicilik ve anne/baba aşırı koruyuculuk ebeveyntutumları patolojik endişeyi yordamaktadır. Nörotisizm, sorumluluk, olumsuz değerlik,dışa dönüklük ve gelişime açıklık kişilik özellikleri de patolojik endişenin anlamlı bireryordayıcısıdır. Ayrıca gerek algılanan ebeveyn tutumları gerekse kişilik özellikleriuyumsuz üstbilişsel süreçleri ve belirsizliğe tahammülsüzlüğü doğrudan yordamaktadır.Öte yandan olumlu üstbilişsel inançların, olumsuz üstbilişsel inançların, düşüncelerikontrol ihtiyacının ve belirsizliğe tahammülsüzlüğün patolojik endişeyi doğrudanyordadığı belirlenmiştir. Aracılık analizleri, algılanan reddedicilik ve aşırı koruyuculukebeveyn tutumlarının olumsuz üstbilişsel inançlar, düşünceleri kontrol ihtiyacı vebelirsizliğe tahammülsüzlüğün bireysel dolaylı etkisi aracılığıyla patolojik endişeyiyordadığını göstermiştir. Nörotisizm, olumsuz değerlik ve dışa dönüklük kişiliközelliklerinin ise olumsuz üstbilişsel inançlar, düşünceleri kontrol ihtiyacı ve belirsizliğetahammülsüzlüğün bireysel dolaylı etkisi aracılığıyla patolojik endişeyi yordadığıgörülmektedir. Özetle, araştırma sonuçları algılanan ebeveyn tutumlarının ve kişiliközelliklerinin genel ve birincil-düzey; üstbilişsel yaklaşım ve belirsizliğe tahammülsüzlükyaklaşımlarının temel kavramlarının her ikisinin de bozukluğa özel ve ikincil-düzeyyatkınlık faktörleri olarak patolojik endişenin gelişmesinde ve sürmesinde önemli roloynayabileceğini göstermektedir. The main purpose of this study is to examine the relationship of perceived parentalattitudes and personality traits, which are accepted as general vulnerability factors forpsychopathologies, with pathological worry in the framework of the mediating role ofmetacognitions and intolerance of uncertainty, which are proposed to be specificvulnerability factors to worry as representing different theoretical perspectives. For thispurpose; the Demographic Information Form, Penn State Worry Questionnaire,Metacognitions Questionnaire-30, Intolerance of Uncertainty Scale, Short-Egna MinnenBarndoms Uppfostran and Basic Personality Traits Inventory were administered to 303female and 126 male university students. Parallel multiple mediation analyses withBootstrapping method were used to test the main hypotheses of the study. Resultsindicated that mother's rejection and parental overprotection predicted pathologicalworry. Neuroticism, conscientiousness, negative valence, extraversion and openness toexperience were also significant predictors of pathological worry. Both perceived parentalattitudes and personality traits directly predicted maladaptive metacognitions andintolerance of uncertainty. Positive and negative metacognitive beliefs, need to controlthoughts and intolerance of uncertainty directly predicted pathological worry, as well.Mediation analyses revealed that parental rejection and overprotection predictedpathological worry through the specific indirect effects of negative metacognitive beliefs,need to control thoughts and intolerance of uncertainty. Neuroticism, negative valenceand extraversion predicted pathological worry through the specific indirect effects ofnegative metacognitive beliefs, need to control thoughts and intolerance of uncertainty. Insummary, results implied that perceived parental attitudes and personality traits asgeneral/higher-order vulnerability factors; metacognitions and intolerance of uncertaintyas specific/second-order vulnerability factors may play an important role in thedevelopment and maintenance of pathological worry. 215

Bu çalışmanın temel amacı üstbilişsel faktörler ile travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) belirtileri arasındaki ilişkide ruminasyon, düşünce bastırma, yeniden değerlendirme ve dışavurumcu baskılama duygu düzenleme stratejilerinin aracılık rolünü incelemektir. Bu amaç doğrultusunda genel toplum örnekleminden en az bir travmatik olay yaşantısı olan 336 kadın, 202 erkek toplam 538 katılımcıya sırasıyla Sosyodemografik Bilgi Formu, Yaşam Olayları Kontrol Listesi-5, DSM-5 için TSSB Kontrol Listesi, Ruminatif Tepkiler Ölçeği-Kısa Formu, Beyaz Ayı Bastırma Envanteri ve Duygu Düzenleme Ölçeği uygulanmıştır. Yapılan korelasyon analizi sonuçlarına göre üstbilişsel faktörler, duygu düzenleme stratejileri ve TSSB belirtileri arasında anlamlı ve pozitif yönde ilişkiler olduğu gözlenmiştir. Araştırmanın temel hipotezleri, bootsrapping yöntemi kullanılarak bir dizi paralel çoklu aracılık analizi aracılığıyla incelenmiştir. Bulgular üstbilişsel faktörlerin (olumlu inançlar, olumsuz inançlar, bilişsel güvensizlik, düşünceleri kontrol ihtiyacı, bilişsel farkındalık) her biri ile TSSB belirtileri arasındaki ilişkiye bireysel olarak ruminasyon ve düşünceleri bastırma stratejilerinin anlamlı olarak aracılık ettiğini göstermektedir. Ancak üstbilişsel faktörler ile TSSB belirtileri arasındaki ilişkilerde yeniden değerlendirme ve dışavurumcu baskılama stratejilerinin aracılık rolü bulunmamaktadır. Özetle, en az bir travmatik yaşantısı olan bireylerin sahip olduğu işlevsel olmayan üstbilişler, TSSB düzeyindeki artışı ruminasyon ve düşünce bastırma stratejileri aracılığıyla yordamaktadır. Çalışma sonucunda ulaşılan bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır. Anahtar kelimeler: üstbiliş, duygu düzenleme stratejileri, ruminasyon, bastırma, yeniden değerlendirme, dışavurumcu baskılama, TSSB belirtileri The main purpose of this study is to investigate the mediating roles of emotion regulation strategies, namely rumination, thought suppression, cognitive reappraisal and expressive suppression, in the relationship between metacognitive factors and PTSD symptomatology. In line with this aim, Sociodemographic Information Form, Life Events Checklist-5 (LEC-5), PTSD checklist for DSM-5 (PCL-5), the short version of Ruminative Response Scale (RRS), White Bear Suppression Inventory (WBSI), and Emotion Regulation Questionnaire (ERQ) were respectively administered to 538 community sample participants comprising 336 females and 202 males who have experienced at least one traumatic event. Correlation analyses demonstrated that there were significant and positive correlations among metacognitive factors, emotion regulation strategies, and PTSD symptomatology. A series of multiple mediation analyses with bootstrapping showed that rumination and thought suppression strategies had a significant mediator role in the relationship between each of the metacognitive factors (positive beliefs, negative beliefs, cognitive insecurity, need for control of thinking, cognitive awareness) and PTSD symptomatology. However, reappraisal and expressive suppression did not have a mediator role in the relationship between any of the metacognitive factors and PTSD symptoms. In sum, dysfunctional metacognitive factors of individuals who has at least one traumatic experience were predictive of greater levels of PTSD symptomatology through rumination and thought suppression strategies. The findings of the study were discussed in the light of relevant literature. Keywords: metacognition, emotion regulation strategies, rumination, suppression, reappraisal, expressive suppression, PTSD symptomatology. 211

Bu araştırmanın temel amacı, üniversite öğrencilerinde duygusal istismar, fiziksel istismar, cinsel istismar, fiziksel ihmal ve duygusal ihmali içeren çocukluk çağı travmaları ile depresyon, durumluk kaygı, sürekli kaygı ve olumsuz duygulanım arasındaki ilişkide üstbilişsel faktörlerin aracı rolünü incelemektir. Bu amaçla, araştırmaya katılan 473 üniversite öğrencisine Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (ÇÇTÖ), Üstbilişler Ölçeği-30 (ÜBÖ-30), Ruminasyona İlişkin Olumlu İnanışlar Ölçeği (Rumi-Olumlu), Ruminasyona İlişkin Olumsuz İnanışlar Ölçeği (Rumi-Olumsuz), Beck Depresyon Envanteri (BDE), Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri (DSKE) ve Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği (PNDÖ) uygulanmıştır. Analiz sonuçları çocukluk çağı travmaları, üstbilişsel faktörler, depresif semptomlar, kaygı semptomları ve olumsuz duygulanım arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler olduğunu göstermektedir. Araştırmanın temel hipotezinde önerilen aracılık ilişkisi test edildiğinde, üstbilişsel faktörlerden en az birinin her bir tür travma ve bu araştırma dahilinde incelenen psikolojik semptomlar ilişkisinde bireysel bir aracı role sahip olduğu gözlenmiştir. Çocukluk çağı travmaları ve depresyon arasındaki ilişkide üstbilişsel faktörlerin etkisine bakıldığında, ruminasyona ilişkin olumsuz inanışların tüm travma türleri ile depresyon ilişkisinde cinsel istismar için tam, diğer travma türleri için kısmi aracı role sahip olduğu belirlenmiştir. Bunun yanında, endişeye ilişkin olumsuz inançlar altboyutunun, duygusal istismar ve duygusal ihmal yaşantıları ile hem durumluk hem sürekli kaygı semptomları ilişkisinde kısmi; fiziksel istismar, cinsel istismar ve fiziksel ihmal ile sürekli kaygı ilişkisinde ise tam aracı role sahip olduğu belirlenmiştir. Olumsuz duygulanım üzerinden yürütülen analizlere bakıldığında ise endişeye ilişkin olumsuz inançların cinsel istismar analizlerinde tam, diğer tür travmalarda kısmi aracılık olacak şekilde tüm travma türleri ile olumsuz duygulanım ilişkisinde aracı role sahip olduğu; bilişsel güvensizliğin ise cinsel istismar dışındaki tüm travma türleri ile olumsuz duygulanım ilişkisinde kısmi aracı role sahip olduğu saptanmıştır. Özetle, bu bulgular üstbilişsel faktörlerin çocukluk çağı travmaları ve kaygı, depresyon ve olumsuz duygulanımı içeren psikolojik semptomlar arasındaki ilişkide aracı role sahip olduğunu ve çocukluk çağı travmalarının uyum bozucu üstbilişlere zemin hazırlayan bir faktör olabileceğini göstermektedir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, ilgili literatür ışığında tartışılmıştır.Anahtar kelimeler: Çocukluk çağı travmaları, üstbiliş, depresyon, kaygı, olumsuz duygulanım. The main purpose of this study is to examine the mediative role of metacognition in the relationship between childhood trauma including emotional abuse, sexual abuse, physical abuse, physical neglect and emotional neglect and depression, state anxiety, trait anxiety and negative affect. To achieve this aim, Childhood Trauma Qestionnaire (CTQ), Metacognitions Qestionnaire-30 (MCQ-30), Positive Beliefs About Rumination Scale (PBRS), Negative Beliefs About Rumination Scale (NBRS), Beck Depression Inventory (BDI), State-Trait Anxiety Inventory (STAI), and Positive and Negative Affect Scale (PANAS) were administered the to 473 college students. According to the results of the study, significant correlations observed between childhood trauma, metacognition, depressive symptoms, anxiety symptoms and negative affect. Testing of mediational relations proposed in the study hypoteses showed that at least one of the metacognitive factors have a individual mediative role in the relationship between childhood trauma and psychological symptoms which investigated within this study. When mediative role of metacognition in childhood trauma and depression relationship tested, it was found that negative beliefs about rumination were partial mediators of childhood trauma types except for physical neglect and depression,and this relation appeared as a full mediation for sexual abuse. In addition,negative beliefs about worry were determined as a partial mediator of theemotional abuse and neglect and state-trait anxiety relationship, and this type ofmetacognition was a full mediator in the relationship between physical-sexualabuse and trait anxiety. Analysis of negative affect also showed that negative beliefsabout worry mediated the relationship between all trauma types and negativeaffect as a full mediator for sexual abuse and as a partial mediator for rest of thetrauma types. Besides, cognitive confidence also served as a partial mediator in therelationship between all trauma types except for sexual abuse and negativeemotion. In sum, these findings showed that metacognitive factors have a mediativerole in the relationship between childhood trauma and psychological factors suchas depression, anxiety and negative affect, and childhood trauma experiences mightprovide basis for the formation of dysfunctional metacognitions. Findings of thestudy were discussed in light of the relevant literature.Keywords: Childhood trauma, metacognition, depression, anxiety, negative affect. 145

Bu çalışmanın temel amacı yaygın bir halk sağlığı problemi olan obezitenin, kaygılı ve kaçınmacı bağlanma stillerini içeren yetişkin bağlanma stilleri, depresyon ve kaygı gibi duygudurum belirtileri ve üstbilişsel faktörler açısından incelenmesidir. Bu amaç çerçevesinde, ilk olarak çeşitli sosyodemografik değişkenler, duygudurum belirtileri (depresyon ve kaygı), yetişkin bağlanma stilleri ve üstbilişsel faktörlerin beden kitle indeksi (BKİ) ile bağlantısı ele alınmıştır. Ayrıca, obezitesi olan bireylerde, bağlanma stilleri ve psikolojik belirti (depresyon ve kaygı) düzeyleri arasındaki ilişkide üstbilişlerin aracı rolünün incelenmesi hedeflenmiştir. Araştırmanın verileri Muğla Halk Sağlığı Müdürlüğüne ve Antalya Eğitim Araştırma Hastanesine bağlı obezite birimlerine kilo problemi nedeniyle başvuran hastalardan ve genel toplum örnekleminden toplanmıştır. Çalışmaya 459'u kadın ve 183'ü erkek olmak üzere toplam 642 yetişkin birey katılmıştır. Veri toplama araçları olarak Demografik Bilgi Formu, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II, Üstbilişler Ölçeği-30 ve Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan hiyerarşik regresyon analizi bulguları, yaş ve depresyon belirtilerindeki artışın BKİ'deki artışla bağlantılı olduğunu gösterirken, bağlanma stilleri ve kaygı belirtileri ile BKİ arasında anlamlı bir ilişki gözlenmemiştir. Analiz sonucunda ayrıca, demografik değişkenler, duygudurum belirtileri ve bağlanma stilleri kontrol edildikten sonra, bilişsel farkındalık düzeyindeki artışın kilo alımını anlamlı şekilde yordadığı bulunmuştur. Öte yandan, bootstrapping yöntemi ile yürütülen çoklu aracılık analizleri, obezitesi olan bireylerde kaygılı ve kaçınmacı bağlanma stilleri ile depresyon ve kaygı belirtileri arasındaki ilişkilere, bireysel olarak endişe hakkında olumsuz inanışların aracılık ettiğini ortaya koymaktadır. Diğer bir deyişle, obezitesi olan bireylerin kaygı ve depresyon belirtilerinin anlaşılmasında, bağlanma stilleri ve endişe hakkında olumsuz inanışların rolünün olduğu söylenebilir. Tüm bu bulgular ışığında, obezitesi olan bireylerin yaşadığı psikolojik sıkıntıların ele alınmasında, yetişkin bağlanma stillerinin ve üstbilişsel faktörlerin göz önünde bulundurulmasının faydalı olabileceği öne sürülebilir. The primary goal of this study is to examine obesity, which is a common public health problem, in relation to adult attachment style including anxious and avoidant attachment, mood symptoms such as depression and anxiety and metacognitive factors. In line with this aim, the first purpose was to determine the associations of various sociodemographic variables, mood symptomps (depression and anxiety), adult attachment styles and metacognitive factors with body mass index (BMI). The other objective was to examine the mediator role of metacognitions in the relationship between attachment styles and psychological symptoms (depresyon and anxiety) in obese patients. The data was collected from the patients who consulted to the obesity units of Muğla Directorate of Public Health and Antalya Training and Research Hospital, as well as from the community people. A total of 642 individuals comprising 459 female and 183 male participated in the study. The instruments were the Demografic Information Sheet, Experiences in Close Relationships Inventory-II, Meta-Cognitions Questionnaire-30 and Hospital Anxiety and Depression Scale. The results of the hierarchical regression analysis indicated that an increase in age and depressive symptomatology was associated with higher levels of BMI, while no significant associations of anxiety and adult attachment styles with BMI were found. Besides, after controlling for the demographic, mood, and attachment style variables, higher levels of cognitive self-consciousness significantly predicted weight gain. On the other hand, multiple mediation analyses with bootstrapping demonstrated that individually, negative beliefs about worry had a mediator role in the relationship between attachment styles (anxious and avoidant) and psychological symptoms (depression and anxiety) in obese participants. In other words, it can be said that adult attachment styles and negative beliefs about worry have a role for understanding anxiety and depressive symptoms in obese patients. In the light of these findings, it can be suggested that considering adult attachment styles and metacognitive factors might be helpful for dealing with psycholocial problems experienced by obese people. 138

Psikolojik bozuklukların üstbilişsel kuramı ve bağımlılığının üç aşamalı üstbilişsel modeli çeşitli üstbilişsel inanışların ve süreçlerin sigara bağımlılığının gelişmesi ve devam etmesinde önemli bir role sahip olduğunu ileri sürmektedirler. Bu çalışmanın temel amacı, üstbilişsel kuram çerçevesinde oluşturulan sigara bağımlılığının üstbilişsel modelini, sigara kullanımına özgü bir üstbilişler ölçeği kullanarak test etmektir. Bu temel amaç çerçevesinde, birbirinden ayrı iki enlemesine kesitsel çalışma yapılmıştır. İlk çalışmanın amacı, `Sigara İçmeyle ilgili Üstbilişsel İnanışlar Ölçeği-SÜBÖ`nin Türkçeye uyarlama çalışmasını gerçekleştirmektir. Örneklemini 308 sigara kullanıcısının oluşturduğu çalışma sonucunuda, Türkçe SÜBÖ'nün kültürümüzde güvenilir ve geçerli bir veri toplama aracı olduğu görülmüştür. İkinci çalışmanın amacı ise, bağımlılık düzeyinin depresyon ve kaygı belirtilerini yordadığı ilişkide sigara içmeyle ilgili üstbilişsel inanışların aracı rolünü incelemektir. 443 gönüllü sigara kullanıcısının katıldığı ve SÜBÖ, Fagerström Nikotin Bağımlılığı Testi (FNBT) ve Hastane Anksiyete ve Depresyön Ölçeği (HAD)'nin veri toplama aracı olarak kullanıldığı bu çalışmada, Yapısal Eşitlik Modellemesi analizi (YEM) yoluyla kuram çerçevesinde oluşturulan model denenmiştir. Bulgular, incelenen verinin modele iyi uyum gösterdiğini, sigara bağımlılığının kaygı belirtilerini negatif yönde yordadığı ilişkide duygusal düzenleme hakkında pozitif inanışlar ve negatif üstbilişlerin kısmi bir aracılık rolü üstlendiğini göstermiştir. Öte yandan, sigara bağımlılığının depresyonu yordamadığı ve bu bağlamda üstbilişlerin aracılık ilişkisinden söz edilemeyeceği görülmüştür. Elde edilen bu bulgular, bağımlılık ve kaygı belirtileri ilişkisinde, sigaranın işlevsel olmayan bir başa çıkma stratejisi olarak kullanılıyor olabileceğine işaret etmekte ve üstbilişsel yaklaşımı desteklemektedir. Sonuçlar, ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır. Metacognition theory of psychological disorders and triphasic metacogntive formulation for addictive behaviors state that metacognitive beliefs and processes are responsible for the development and maintanence of smoking dependency. Main aim of the current study was to test model comprised in the frame of metacognitive approach by involving the metacognitions about smoking. In the frame of this main aim, two crossectional studies were carried out. Initial aim of the study was to test the psychometric properties of the Metacognions about Smoking Questionnaire-MSQ in a Turkish sample. Results of the study involved 308 adult smokers supported that MSQ is a reliable and vaild scale. In the second study, fitness mediator role of metacognitions about smoking in the relationship smoking dependency predicts the negative emotions (depression and anxiety) was tested by the aid of Structural Equation Model (SEM). 443 adult smokers consented to participate the study completed Fagerströn Test of Nicotine Dependency (FTNB), MSQ and Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS). As a result of the second study, data fit the model; however, smoking dependency did not predict depression symptoms resulted in that's why no mediation relationship can occur. Moreover, in the relationship between smoking dependency predicted anxiety sympmtoms, positive metacognitions about emotional regulation and negative metacognitions had a partial mediator role. Findings supported that smoking can be used as a maladaptive way of coping strategy in the relationship between smoking dependency and anxiety and metacognitive model. Results were discussed in the frame of relevant literature. 190