Search

Bu araştırmada, 2009 ? 2011 yılları arasında Bursa ve çevresinden toplanan Hypericum L. cinsine ait örneklerin taksonomik ve korolojik özellikleri incelenmiştir. Arazi çalışmaları sonunda araştırma alanında yayılışı olan 23 takson saptanmıştır. Bu taksonlar: Hypericum androsaemum L., H. cerastoides (Spach) Robson, H. bupleuroides Gris., H. adenotrichum Spach, H. orientale L., H. lydium Boiss., H. hyssopifolium Chaix subsp. elongatum (Ledeb.) Woron var. elongatum, H. perfoliatum L., H. montbretii Spach, H. bithynicum Boiss., H. calycinum L., H. heterophyllum Vent., H. tetrapterum Fries, H. perforatum L., H. triquetrifolium Turra, H. olympicum L. subsp. olympicum, H. origanifolium Willd., H. aviculariifolium Jaub. & Spach subsp. aviculariifolium Jaub. & Spach var. aviculariifolium Jaub. & Spach., H. aviculariifolium Jaub. & Spach subsp. depilatum (Freyn & Bornm.) Robson var. depilatum (Freyn & Bornm.) Robson., H. aviculariifolium Jaub. & Spach subsp. byzantinum (Azn.) Robson, H. confertum Choisy subsp. confertum Jaub. & Spach, H. venustum Fenzl ve H. linarioides Bosse'dir.Taksonların gövde, yaprak, çiçek ve meyve özellikleri saptanarak genel görünümleri çizimlerle belirtilmiştir. Hypericum taksonları için ayırıcı özelliklere sahip olmaları nedeniyle özellikle sepal ve meyveler ayrıntılı olarak çizilmiştir. 2009 ? 2011 yılları arasında yapılan arazi çalışmaları sonucu elde edilen korolojik verilere ek olarak BULU herbaryumu'nda mevcut olan veriler de değerlendirilmiş ve her taksonun çalışma alanındaki yayılışını gösteren haritalar hazırlanmıştır. Ayrıca taksonlara ait fotoğraflara da çalışmada yer verilmiştir. In this study, taxonomic and corology properties of Hypericum L. species collected in Bursa and its environment between 2009 ? 2011 were examined. At the end of the field studies following 23 taxa were spread in the field of research. They are: Hypericum androsaemum L., H. cerastoides (Spach) Robson, H. bupleuroides Gris., H. adenotrichum Spach, H. orientale L., H. lydium Boiss., H. hyssopifolium Chaix subsp. elongatum (Ledeb.) Woron var. elongatum, H. perfoliatum L., H. montbretii Spach, H. bithynicum Boiss., H. calycinum L., H. heterophyllum Vent., H. tetrapterum Fries, H. perforatum L., H. triquetrifolium Turra, H. olympicum L. subsp. olympicum, H. origanifolium Willd., H. aviculariifolium Jaub. & Spach subsp. aviculariifolium Jaub. & Spach var. aviculariifolium Jaub. & Spach., H. aviculariifolium Jaub. & Spach subsp. depilatum (Freyn & Bornm.) Robson var. depilatum (Freyn & Bornm.) Robson., H. aviculariifolium Jaub. & Spach subsp. byzantinum (Azn.) Robson, H. confertum Choisy subsp. confertum Jaub. & Spach, H. venustum Fenzl and H. linarioides Bosse.These taxa?s stem, leaf, flower and fruit characteristics specified by determining the overall appearance drawings. Due to their distinctive features sepal and fruit appearances drawn in details. In addition to korology data that obtained as a result of field studies done between 2009 ? 2011, present data in Herbarium of University of Uludağ evaluated and prepared maps showing the spread of each taxon in the study area. In addition, photographs of taxa are included in the study. 134

ÖZET Bu çalışma Davis'in kareleme sistemine göre A3, B3 ve çok küçük bir bölümü B4 karesinde yer alan Eskişehir İlinde yayılış gösteren soğanlı bitki florasını kapsamaktadır. Çalışma alam 1829-200 m. arasındaki yüksekliklerde ve 29° 59' 00 ` - 32° 04' 00` doğu boylamları, 39° 03' 30` - 40° 09' 30` kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. Araştırma alanında Liliaceae, Iridaceae ve Amaryllidaceae familyalarına ait 13 cins, 69 tür ve tür altı takson tesbit edilmiştir. Bunlardan 11 takson B3 karesi için yeni kayıttır. Endemizm oranı % 30.4'tür. Taksonların fitocoğrafik bölgelere göre dağılımı; Akdeniz elementleri % 36.2, Îran-Turan elementleri % 26.1, Avrupa-Sibirya elementleri % 8.7 şeklindedir. Toplam taksonun % 26'sı ise geniş yayılışlı veya bölgesi kesin karar verilemeyenlerdir. Anahtar Kelimeler: Flora, Koroloji, Eskişehir, Türkiye VI SUMMARY The study consist of taxonomy, chorology and ecology of the bulbs plants in Eskişehir. According to Davis's Grid System, the research area by lies in A3, B3 and B4 square. 69 taxa belonging to Liliaceae, Iridaceae and Amaryllidaceae families have been found after identification plant specimens collected from the research area. 1 1 taxa are new records for B3 grid square. The rate of endemism is % 30.4. The distribution of taxa within the phytogeographical regions are as follows: Mediterranean elements % 36.2, Irano- Turanian elements % 26.1, Euro-Sibirian % 8.7, % 29 of total taxa are determined as far as the phytogeographic area is concerned or cosmopolitan. Key Words: Flora, Chorology, Eskişehir, Turkey 85

IV MURAT DAĞI VE ÇEVRESİ ( UŞAK - KÜTAHYA ) EĞRELTİLERİ ÜZERİNDE MORFOLOJİK, KOROLOJİK VE EKOLOJİK ARAŞTIRMALAR Mustafa Kemal EKMEKÇİOĞLU Biyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Danışman : Yrd. Doç. Dr. Osman Nuri BENLİOĞLU Mayıs - 2002 ÖZET Bu araştırma, 2000 - 2001 yıllarında Murat Dağı ve Uşak il sınırları içinde toplanan eğrelti türleri üzerinde yapılan morfolojik, korolojik ve ekolojik incelemelere dayanmaktadır. Çalışma bölgesinde 15 taksonun yayılış gösterdiği tespit edilmiştir. Bu taksonlar, Cheilanthes persica (Bory) Kuhn, Cheilanthes marantae (L.) Domin subsp. marantae, Pteridium aquilinum (L.) Kunh, Asplenium septentrionale (L.) Hoffm. subsp. septentrionale, Asplenium trichomanes (L.) subsp. trichomanes, Asplenium ceterach L. subsp. ceterach, Asplenium ruta-muraria L. subsp. ruta-muraria, Asplenium onopteris L., Asplenium adiantum-nigrum L., Asplenium cuneifolium Viv., Cystopteris fragilis (L.) Bernh., Polystichum aculeatum (L.) Roth., Dryopteris filix-mas (L.) Schott, Dryopteris oreades Fomin, Dryopteris pallida (Bory) Fomin subsp. pallida' dır. Çalışmanın morfoloji bölümünde, araştırma alanı içinde yayılışı olan 15 eğrelti taksonunun deskripsiyonu, herbaryum örnekleri ve sistematik literatüre dayanarak yapılmış ve türlerin araştırma alanındaki yayılışlarına göre hazırlanan areal haritaları ile fotoğrafları verilmiştir. Çalışmanın ekoloji bölümünde ise eğreltilerin yetişme ortamından alınan toprak ve kaya örnekleri ile yerinde yapılan gözlemlere dayalı olarak bu türlerin ekolojik özellikleri belirlenmiştir. Bu bölüme ekolojik çalışmalar ile ilgili çizelgeler de eklenmiştir. Çalışma sonucunda, Türkiye Floryası'nda uygulanan kareleme sistemine göre Dryopteris oreades B2 karesi için, Asplenium onopteris'' m ise Uşak ili için yeni kayıt olduğu tespit edilmiştir. VI THE MORPHOLOGICAL, CHOROLOGICAL AND ECOLOGICAL INVESTIGATIONS ON THE FERNS OF MURAT MOUNTAIN AND PROVINCE ( UŞAK - KÜTAHYA ) Mustafa Kemal EKMEKÇİO?LU Department of Biology Master Thesis Supervisor: Assis.Prof. Dr. Osman Nuri BENLİOGLU May -2002 SUMMARY This study is based on ecological, morphological and chorological investigations of fern materials, collected in the province boundary of Uşak and from Murat Mountain between 2000-2001. It has been determined that 1 5 taxa spread in the investigated region. These taxa are, Cheilanthes persica (Bory) Kuhn, Cheilanlhes marantae (L.) Domin subsp. marantae, Pteridium aquilinum (L.) Kunh, Asplenium septentrionale (L.) Hoffm. subsp. septentrionale, Asplenium trichomanes (L.) subsp. trichomanes, Asplenium ceterach L. subsp. ceterach, Asplenium ruta-muraria L. subsp. ruta-muraria, Asplenium onopteris L., Asplenium adianlum-nigrum L., Asplenium cuneifolium Viv., Cyslopleris fragilis (L.) Bernh., Polyslichum aculeatum (L.) Roth., Dryopteris filix - mas (L.) Schott, Dtyopteris oreades Fomin, Dryopleris pallida ( Bory ) Fomin subsp. pallida. The description these taxa on the collected herbarium materials and the relevant taxonomic literature, have been given in the morphological part of the study. In the ecological part of the study the ecological features of these species were determined which based on the soil and rock specimens, which are collected from investigated region and the observations have been done at their habitats. However areal maps, prepared according to spreading of fern species in the investigated region with photographs and tables, related to ecological studies are enclosed to this study. 81

IV TRAKYA BÖLGESİ EĞRELTİLERİ ÜZERİNDE MORFOLOJİK, KOROLOJİK VE EKOLOJİK ARAŞTIRMALAR Hüseyin COŞKUN Biyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Danışman: Yard. Doç. Dr. Osman Nuri Benlioğlu EYLÜL-2000 ÖZET Bu araştırma, 1998-1999 yıllarında Trakya Bölgesi'nden toplanan eğrelti türleri üzerinde yapılan morfolojik, korolojik ve ekolojik incelemelere dayanmaktadır. Çalışma bölgesinde 22 taksonun yayılış gösterdiği tespit edilmiştir. Bu taksonlar, Osmunda regalis L., Cheilanthes tinaei Tod., Anogramma leptophylla L., Polypodium vulgare L., P. interjectum Shivas, P. australe Fee, Ptreidium aquilinum L., Asplenium trichomanes L. subsp. trichomanes, A. adiantum-nigrum L., A. onopteris L., A. obovatum Viv., A. ruta-muraria L. subsp. ruta-muraria, A. scolopendrium L. subsp. scolopendrium, A. ceterach L. subsp. ceterach, Athyrium filix-foemina (L.) Roth., Cystopteris fragttis (L.) Bernh., Polysüchum acuelatum (L.) Roth., P. setifemm (Forsk.) Woynar, Dryopteris filix-mas (L.) Schott, D. caucasica (A. Br.) Fr.-Jenk & Corley, Blechnum spicant (L.) Roth. ve Salvinia natans (L.) Ali. dır. Çalışmanın morfoloji bölümünde, Trakya Bölgesi'nde yayılışı olan 22 eğrelti taksonun deskripsiyonu, herbaryum örnekleri ve sistematik literatüre dayanarak yapılmış ve türlerin araştırma alanındaki yayılışlarına göre hazırlanan arcal haritaları ile fotoğraflar verilmiştir. Çalışmanın ekoloji bölümünde ise, eğreltilerin yetişme ortamından alınan toprak ve kaya örnekleri ile yerinde yapılan gözlemlere dayalı olarak bu türlerin ekolojik özellikleri belirlenmiştir. Bu bölüme ekolojik çalışmalarla ilgili çizelgelerde eklenmiştir.Çalışma sonucunda ayrıca Türkiye Florası 'nda uygulanan kareler için 5, karelerde iller için 7, toplam 8 yeni örnek tespit edilmiştir. Anogramma lq>tophylla L. ilk defa Trakya'dan toplanmıştır. Anahtar Kelimeler: Eğreltiler, Ekoloji, Koroloji, Türkiye VI THE MORPHOLOGICAL, CHOROLOGICAL AND ECOLOGICAL INVESTIGATIONS ON THE FERNS OF TURKEY IN EUROPE Hüseyin COŞKUN Department of Biology Master Thesis Supervisor: Assis. Prof. Dr. Osman Nuri BENLİO?LU September 2000 This study is based on morphological, chorological and ecological investigations of ferns materials, collected from Turkey in Europe. It has been determined that 22 taxa spread in the investigated region. These taxa are, Osmunda regalis L., Cheüanthes tinaei Tod., Anogramma leptopylla L., Polypodium vulgare L., P. interjectum Shivas, P. australe Fee, Pteridium aquilinum L., Asplenium trichomanes, A. adiantum-nigrum L., A. anopteris L., A. obovatum Viv., A. ruta-muraria L. subsp. ruta-muraria, A. scolopendrium L. subsp. scolopendrium, A. ceterach L. subsp. ceterach, Athyrium fllix-foemina (L.) Roth., Cystopteris fragilis (L.) Bernh, Polystichum aculeatum (L.) Roth., P. setiferum (Forsk.) Woynar, Dryopteris jilix-mas (L.) Schott, D. caucasica (A. Br.) Fr.-Jenk & Corley, Blechnum spicant (L.) Roth, ve Salvinia nutans (L.) All. dır. The description these taxa on the collected herbarium materials and the relevant taxonomic literature, have been given in the morphological part of the study. In the ecological part of the study, the ecological features of these species were determined which based on the soil and rock specimens, which are collected from investigated region and the observations have been done at their habitats. However, areal maps, prepared according to spreading of fern species in the investigated region with photographs and tables, related to ecological studies are enclosed to this study. As a result of this study, five new records within the squares used in the Flora of Turkey and seven new record for cities within squares, total eight new records wereVII determined. Anogramma leptophylla L. was collected by us, first time from Turkey in Europe. Keywords: Ferns, Ecology, Chorology, Turkey 117

Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı, Bu çalışmada Bitlis yöresinde yayılış gösteren, endemik ve çok yıllık bir bitki olan Thymus fedtschenkoi Ronniger var. handelii (Ronniger) Jalas’ın morfolojik, anatomik, ekolojik, kimyasal yapısı ve korolojisi incelenmiştir. Morfolojik çalışmada bitkinin ayrıntılı tanımı verilip, karekteristik özellikleri açıklanmıştır. Bitkinin genel görünüşü, yaprak, brakte, brakteol, çiçek, kaliks, korolla ve nuks şekilleri ilave edilmiştir. Anatomik çalışmalarda türün çiçekli gövde ve yapraklarının iç yapısı aydınlatılmıştır. Kimyasal çalışmalarda bitkinin uçucu yağları incelenmiştir. Ekolojik olarak da Bitlis ili Adilcevaz-Ahlat ilçeleri arasında bitkinin yetiştiği dağlık araziden alman toprak örnekleri kimyasal ve fiziksel olarak incelenmiştir. Bitki Bitlis yöresinde halk arasında karın ağrısı gibi hastalıklarda çay olarak içilmekte ve aynı zamanda yemeklerde ve otlu peynirde baharat olarak kullanılmaktadır., In this study Thymus fedtschenkoi Ronniger var. handelii (Ronniger) Jalas which is an endemic and perenial plant in Bitlis, were examined in terms of morphological, anatomical, ecological, chemical structures and chorogical. In the morphological part of this study, the characteristics of Thymus fedtschenkoi Ronniger var. handelii (Ronniger) Jalas were described in detail. The general view, of the plant and the shapes of leaves, bracts, bracteoles, flowers, calyx, corolla and nuks were drawn. Furthermore, its stems and leaves were examined anatomically. In addition, the soil samples collected of plant growing mountainous land from between Adilcevaz and Ahlat in Bitlis, were investigated both chemically and physcally. The plant is used for stomach ache as herbal tea among the local people in Bitlis. Furthermore, the plant is used for foods and herbal cheese as spice.

Avrupa florasında 8 tür ve Türkiye'de 5 taksonun doğal yayılış gösteren Crambe L. nın bir taksonu da yurdumuzun endemik bitkilerindendir. Araştırma bitkilerinden C.taiaria var.tataria, C.tatria var.parviflora, Corientalis var.orienlalis Irano-Turan, Cmaritima ise euro-siberian bir elementtir. C.tataria var.parviflora yurdumuzun çok dar bir bölgesinde yetişen endemik bir taksondur. Cmaritima halofit ve psammofit (kum sever) bir bitki olduğu halde diğer araştırma bitkileri kserofit tabiatlıdırlar. Endemik bir takson olan C.tataria var.parviflora yetiştiği dar, habitat bakımından tehlike altında (E), Cmaritima zarar görebilir (V), C.tataria var.tataria ile Corientalis var.orientalis ise nadir (R) Crambe taksonlandırlar. İncelenen türlerin kök enine kesitlerinde Corientalis var.orientalis 'te rizodermin altında adacıklar halinde sklereidler (taş hücreleri) vardır. Türün gövde enine kesitlerinde de epidermisin hemen altında 2-3 sıralı levha kollenkiması ile floem dokusunun üzerinde sklerenkimatik adacıklar bulunmaktadır. İncelenen türlerin yaprakları ekvifasial'dir. Stomalan mezomorf (amfîstomatik) olup anisositik tiptedir. Cmaritima da stoma frekensı üst yüzeyde %13.84 alt yüzeyde %27.77 olduğu halde diğer taksonlarda üst ve alt yüzeylerde stoma frekansı bakımından belirgin bir farklılık yoktur. Cmaritima'ya. ait yaprakların enine kesitleri düz (Şekil 8,a) diğer türlerin yaprak enine kesitleri adaksial (dışa doğru) çöküntülü V-şeklindedir (Şekil 8,b). Cmaritima halofit ve psammofit bir bitki olduğu halde yetiştiği toprakların suda eriyebilen toplam tuz miktarı %0.020 mg/kg, pH'sı 8.50 olduğu halde deniz seviyesinden 900 m'de doğal yayılış gösteren endemik Ctataria var.parviflora' van. üzerinde yetiştiği toprağın suda eriyebilen tuz miktarı %0.270 mg/kg, pH'sı ise 7.50 dir. Araştırma bitkilerinin polenleri tricolpate tipte ve sphaeroidea şeklindedir. Ayrıca türlerin polen strüktürleri tectatae skulpturlan ise reticule'dür. Cmaritima'mn polenleri incelenen diğer türlere oranla daha büyüktür.lOOppm GA3 lü ortamda ve sürekli karanlıkta çimlendirmeye tabi tutulan araştırma bitkilerinin tohumlarında Corientalis var.orientalis'te %81, C.maritimd'âa. ise %56 tohum çimlenmesi saptanmıştır. Anahtar Kelimeler : Crambe L., C.tataria var.tataria, Ctataria var.parviflora, Corientalis var.orientalis, C.maritima; Morfololoji; Koroloji; Anatomi; Toprak; Palinoloji; Tohum çimlenmesi. Crambe L. has 8 species in the flora of Europe and 5 tacson in Türkiye, one tacson of whjch is an endemic plant of our country. C. tatarla var. tatarla, C. tatarla var. parvtflora, C. ortentalts var. orientalis are Irano- Turan, C. martttma is an Euro-Siberian element which are research plants. C. tatarla var. parviflora is an endemic tacson which grows in a scant region of our country. Although C. marttima is a halofit and psammofit (sand-liker) plant, other research plants are kserofit characters. C. tatarla var. parviflora which is an andemic tacson is under the danger of it's scant habitat (E), C. martttma may be damaged (V), C. tatarla var. tatarla and C. orientalis var. orientalis are rare Crambe L. tacsons. In the width root crosscuts of researched species in C. Orientalis var. Orientalis there are sklereids (stone cells) and there are 2-3 aranged panels collenkima in the width stem crosscut beneath the epidermis and there are sklerenkimatik islets on the floem tissue. Leaves of researched species are ekvifasial. Their stomas are mezomorf (anfistomatik) and type of anisostik. Although stoma frekance of C. marttima is % 13. 84 on the up surface and %27.77 on the down surface, in the other tacsons there isn't a clear difference about stoma frekance on up and down surfaces. Width crosscuts of leaves belonged to C. martttma are plain (Form 8,a), width crosscut of leaf of other species are adaksial (toward out), debrisy and in the shape of V-(Form 8,b). Although C. martttma is hallofit and psammofit plant, the total amount of the salt of the earth on which it grows is %0.020 mg/kg, even though it's pH is 8.50, endemic C. tatarla which has a natural spreading on of the sea level up 900m., the amount of salt which melts in water of the earth on which it grows is %0.270 mg/kg, it's pH is 7.50. The polens of research plants are in type of tricolpate and shape of sphaeroidea. In addition, the strüktürs of species are tectatae, the skulptur of them are reticule. The polens of C. maritima are bigger than the other researched species.VII In the seeds of research plants which continously were sprouted in the darkness in an athmosphere with 100 ppm GA3, seed sprouting was stabilized %81 in C. orientalis, %56 in C. maritima. Key Words: Crambe L., C. tatar ia var. parviflora, C. orientalis var. orientalis, C. maritima; Morphology, Corology, Anatomy, Soil, Palinology, Seed Sprouting 74

Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı, Bu çalışmada Türkiye için endemik bir bitki olan Satureja parnassica subsp. sipylea'nm farklı lokalitelerden alman örneklerini anatomik, morfolojik, korolojik ve ekolojik yönden incelenmiştir. Çalışmalarda kullanılan örnekler Manisa Spil Dağı ve Balıkesir Marmara Adası'ndan toplanmıştır. Morfolojik çalışmalarda türün ayrıntılı tanımları verilmiş, karakteristik özellikleri açıklanmıştır. Bitkinin genel görünüşünün yaprak, brakte, brakteol, çiçek, kalıks, korolla ve meyvesinin şekilleri ilave edilmiştir. Anatomik çalışmalarda türün çiçekli gövde ve yapraklarının iç yapısı açıklanmış ve şekilleri sonuçlara eklenmiştir. Bu çalışmalar sonucu yaprak orta damar yapısı hariç lokalitelerde belirgin bir farklılık görülmemiştir. Ekolojik çalışmalarda ise Marmara Adası ve Spil Dağı'ndan alınan toprak örneklerinin fiziksel ve kimyasal yapılan analiz edilmiştir., This theseis aims to study anatomical,morphological, corological and ecological aspects of the different samples of Satureja parnassica subsp. siyplea which have been collected in various locations. The examined samples were collected from Spil Mountain of Manisa and Marmara Island of Balıkesir. Morphological studies describe and give detailed information about characteristics of the species. The general leaf, bracte,bracteole ;flower, corolla and fruit shape illustrations are added. Flower trunk and internal viscera of the specie are described and illustrations are give in anatomical studies. According to the results of these studies except medium veins of the leaves there not a concrete difference in the samples from different localites. Ecological studies give information about physical and chemical structure of the soil types in Spil Mountain and Marmara Island.

Öz Sideritis vulcanica Hub.-Mor. Üzerinde Anatomik, Morfolojik ve Korolojik Çalışmalar Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Eğitimi Anabilim Dalı. (Yüksek Lisans Tezi / Tez Danışmam: Prof.Dr.Gülendam TÜMEN) Balıkesir 1999 Bu çalışmada Elazığ yöresinde toplanan, endemik ve çok yıllık bir bitki olan Sideritis vulcanica Hub.-Mor.'un anatomik morfolojik, kimyasal yapısı, korolojisi incelenmiştir. Bitki Elazığ yöresinde halk arasında ateş düşürücü olarak ve karın ağrısı gibi hastalıklarda çay olarak içilmekte ve aynı zamanda baş ağrısına karşı öğütülüp toz halinde buruna çekilmektedir. Morfolojik çalışmada bitkinin ayrıntılı tanımı verilip karakteristik özellikleri açıklanmıştır. Bitkinin genel görünüşü, yaprak, brakte, çiçek, kaliks, korolla ve nuks şekilleri ilave edilmiştir. Anatomik çalışmalarda türün çiçekli gövde ve yapraklarının iç yapısı aydınlatılmıştır. Kimyasal çalışmalarda bitkinin uçucu yağlan incelenmiştir. Korolojik olarak da Elazığ Mastar Dağından alman toprak örnekleri kimyasal ve fiziksel olarak incelendi. S.vulcanica Hub.-Mor.'un çok dar bir alanda yetiştiği görülmüş. Flora of Turkey' de bildirilen lokalitelerde detaylı aramalara rağmen bulunamamıştır. Bitkinin yok olma tehlikesinde olduğu gözlenmiştir. Anahtar kelimeler : Labiatae, Sideritis, vulcanica, anatomi, morfoloji, uçucu yağ. vıı ABSTRACT Anatomical, Morphplogical and Chorogical Studies on Sideritis vulcanica Hub.-Mor. Balıkesir University Institute of Science, Biology Education (Master Thesis / Supervisor: Prof.Dr.Gülendam TÜMEN) Balıkesir 1999 In this study Sideritis vulcanica Hub.-Mor. which is perannual and endemic, were examined in terms of morphological, anatomical and chemical structures. The plant is used for anti-enflamatuvar and stomach ache as herbal tea among the local people in Elazığ. Furthermore, if the plant is ground up, it is also used for headache through the nose. In the morphological part of this study, the characteristics of S.vulvanica Hub.-Mor. were described in detail. The general view, of the plant and the shapes of leaves, bracts, flowers, calyx, corolla and nuks were drawn. Furthermore, its stems and leaves were examined anatomically. With chemical study of this species, its essential oil components were characterized. In addition, the soil samples collected from Master Mountain in Elazığ, were investigated beth chemically and physcally. Our investigations showed that the S.vulcanica could not be found in this region while it was recorded in Flora of Turkey to be persent in two localities in Elazığ. We have observed that this plant may perhaps be extincted in this region in future. Key Words: Labiatae, Sideritis, vulcanica, anatomy, morphology, essential oil. Vlll 56

Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı, Bu araştırma; 1997- 1998 yıllarında Balıkesir i!i ve ilçelerinde yayılış gösteren Stuchys L. türlerinin anatomik, morfolojik ve korolojik incelemesi üzerine yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda Balıkesir ve çevresinde 6 Stackys türünün yayılış gösterdiği saptanmıştır. Bu türler; S. byzantina C. Koch S. cretica L. subsp. lesbiaea Rech. S. thirkei C. Koch S. tmolea Boiss. S. annua L. subsp. annua var. lycaonica Bhatt. S. pinetorutn Boiss.& Ball. Bu türlerden S. cretica L. subsp. lesbiaca Rech. ve S. tmolea Boiss., Türkiye için endemiktir. S. byzantina C. Koch ve S. annua L subsp. annua var. lycaonica Bhatt. S. pinetorutn Boiss.& Ball. Balıkesir ili için yeni kayıttır. Çalışmanın ilk bölümünde ; Stachys türlerinin morfolojik özellikleri verilmiş ve çizimlerle de desteklenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise; bitkilerin yetiştiği yerlerden alman toprak örnekleri incelenerek, tablolar halinde sunulmuştur., This study is on anatomical, morphological and chorological investigations of Stachys L. species collected in Balıkesir between 1997-1998. As a result of field trips, 6 Satchys taxa were found. This species; S. byzantina C. Koch S. creüca L. subsp. lesbiaca Rech. S. thirkei C. Koch S. tmolea Boiss. 8. annua L. subsp. annua var. lycaonica Bhatt. 8. pintorum Boiss. & Ball. S. cretica L. subsp. lesbiaca Rech., 8. tmolea Boiss. is an endemic species for Turkey., is new record for Balıkesir. S. byzanîina C. Koch, 8. annua L. subsp. annua var. lycaonica Bhatt, S. pinetorum Boiss.& Ball. In the first part of this study the morphological characteritics of Stachys species were examined and related figures are given. In the second part of this study, soil samples which Stachys species grow on than were examined and given in table.

Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı, Origanum hypericifolium O. Schwartz & P.H. Davis, Denizli ili ve ilçelerinde halk arasında "Çökelek kekiği", "Kekik" adı altında bilinmektedir. Bitki çeşitli hastalıklarda özellikle Şeker Hastalığı tedavisinde bitkisel çay olarak kullanılmaktadır. Ayrıca toz haline getirilip peynir ve yemeklerde baharat olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmamızda Origanum hypericifolium O. Schwartz & P.H. Davis morfolojik, anatomik ve korolojik özellikleri açıklanmış, yayılışı verilmiştir. Bitki çok yıllık, yan çak, 30-105 cm boyda, tüylüdür. Gövde eğik tırmanışk ve belirgin olmayan dört köşeli, yükseliri, çok dallıdır. Çiçek durumu spikula şeklindedir. Her spikulada 6-12 brakte bulunur. Kaliks tubulat, gamosepal, 11-16 damarlıdır. Kaliks iki dudaklı, üst dudakta üç diş ve alt dudakta iki diş vardır. Kaliks boğazı iç yüzde sık ve beyaz tüylüdür. Kaliks salgı tüyleri taşır. Korolla pembe, beyaz ve mor renklerdedir. Korolla iki dudaklıdır, üst dudak iki ve alt dudakta üç diş vardır. Brakteler sanmsı-yeşil, eflatun renklerdedir. Yapraklar belirgin olmayan saplı, akut, yeşilimsi puslu, siyah noktacıklar halinde salgı tüyleri taşır. Gövde, üzeri kalın bir kütikula ile örtülü epiderma tabakasının altında düzensiz çeperü hücrelerden oluşmuş köşelerde kalınlaşmış kollenkima tabakası taşır. Korteksin iç sınırını tek sıralı endoderma hücreleri oluşturmuştur. Kambiyum belirsiz, floem dar bir halka halindedir ve ksilem öze kadar iner. Yaprakta epidermalar bir sıralı, kalındır. Palizat parenkiması 1 sıralı, sünger parenkiması 2-5 sıralıdır., Origanum hypericifolium O. Schwartz et P.H. Davis is known as "Çökelek kekiği or Kekik" among local people in the vicinity of Denizli. This plant is used for treatment of some deseases, especially for diabet as herbal tea. Furthermore, after ground up it is added to cheese and meal as spice. The morphological, anatomical structures and chorological properties of the plant have been given here. This plant is perennial, subshrub, 30-105 cm tall, puberulent. Stem is ascending and slightly quadrangular. Inflorescens is in spicules. Each spicula has 6-12 bracts. Calyx is tubulat, gamosepal, 11-16 veined. Calyx is 2 lipped; upper lip with 3 teets and lover lip with 2 teets. Calyx throat usually with a ring of white hairs. Calyx is also with glandular hairs. Corolla is pink, white and purple. It is 2 lipped; upper Up with 2 teets and lover lip with 3 teets. Bracts yellowish-green grey or purple. Leaves is slightly sessile, acut, greenish glaucous, with glandular h-.irs as black spots. Stem contain collenchyma layer. The collenchyma layer is situated under epiderm layer with covered thick cuticle. The collenchyma cells have irregular cell walls and they found more at angels. Cortex layer line started single rowed endoderm. Cambium is uncertain. Phloem is as circle with a few cell layers and Xylem extends to central part. Epiderm of the leaves is single rowed and thick. Palisade mesophyll tissue is one rowed and spongy mesophyll tissue is 2-5 rowed.

KÜTAHYA İLİ EĞRELTİLERİ ÜZERİNDE MORFOLOJİK, KOROLOJİK VE EKOLOJİK ARAŞTIRMALAR Adnan ÇAKMAK Biyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Danışman: Yard. Doç. Dr. Osman Nuri BENLİOĞLU Şubat 1997 ÖZET Bu araştırma, 1996 yılında Kütahya il sınırları içinde kalan alanlardan toplanan eğrelti türleri üzerinde yapılan morfolojik, korolojik ve ekolojik incelemelere dayanmaktadır. Çalışma bölgesinde 14 türün yayılış gösterdiği tespit edilmiştir. Bu türler. Cheilanthes persica (Bory) Kuhn, Polypodium vıılgare L., Pteridium aquilinum (L.) Kuhn, Asplenium trichomanes L. subsp. trichomanes, Asplenium adiantıım-nigrıım L., Asplenium onoptehs L., Asplenium ruta-mııraria L. subsp. ruta-mııraria, Asplenium ceterach L. subsp. ceterach. Asplenium cuneifolium Viv., Athyrium filix-foemina (L.) Roth, Cystopteris fragilis (L.) Bernh, Dryopteris fi lix-mas (L.) Schoot. Dryopteris caııcasica (A.Br.) Fr.-Jenk ve Corl, Dryopteris pallida (Bory) Fomin subsp. pallida' 'dır '. Çalışmanın morfoloji bölümünde, araştırma alanında yayılışı olan 14 eğrelti türünün deskripsiyonu. herbaryum örnekleri ve sistematik literatüre dayanarak yapılmış ve türlerin araştırma alanındaki yayılışlarına göre hazırlanan areal haritaları ile fotoğraflar verilmiştir. Çalışmanın ekoloji bölümünde ise, araştırma alanından alınan toprak ve kaya örnekleri ile yerinde yapılan gözlemlere dayalı olarak bu türlerin ekolojik özellikleri belirlenmiştir. Ayrıca bu bölüme ekolojik çalışmalarla ilgili çizelgeler de eklenmiştir. Çalışma sonucunda ayrıca Türkiye Florasında uygulanan kareler için 2? karede il içinde 3. toplam 4 yeni örnek tespit edilmiştir. THE MORPHOLOGICAL, CHOROLOGICAL AND ECOLOGICAL INVESTIGATIONS ON THE FERNS OF KÜTAHYA CITY IN TURKEY Adnan ÇAKMAK Department of Biology Master Thesis Supervisor : Yrd. Doç. Dr. Osman Nuri BENLİO?LU February 1997 SUMMARY This study is based on morphological, chorological and ecological investigations of ferns materials, collected from the province boundary of Kütahya in 1996. It has been determined that 14 species spread in the investigated region. These species are Cheilanthes persica (Bory) Kuhn, Polypodium vulgare L., Pteridium aqitilinum (L.) Kuhn. Aspleniam trichomanes L. subsp. trichomanes, Asplenium adiantum- nigrum L., Asplenium onopteris L., Asplenium ruta-muraria L. subsp. ruta- muraria, Asplenium ceterach L. subsp. ceterach, Asplenium cuneifolium Viv., Athyrium filix-foemina (L.) Roth, Cystopteris fragilis (L.) Bernh, Dryopteris filix- mas (L.) Schoot, Dryopteris caucasica (A.Br.) Fr.-Jenk ve Corl, Dryopteris pallida (Bory) Fomin subsp. pallida. The descriptions of these species on the collected herbarium metarials and the relevant taxonomic literature, have been given in the morphological part of the study. In the ecological part of the study, the ecological features of these species were determined which based on the soil and rock specimens, which are collected from investigated region and the observations have been done at their habitats. However, areal maps, prepared according to spreading of fern species in the investigated region with photographs and tables, related to ecological studies are enclosed to this study. As a result of this study, two new records within the squares used in the Flora of Turkey and three new records four city within squares were determined. 94

ÖZET Bu çalışmada Trakya'da yer alan Edime il sınırlan içinde kalan bölgede yetişen Orchis L. türleri üzerinde korolojik, morfolojik, sistematik, palinolojik ve karyolojik araştırmalar yapılmıştır. Korolojik çalışmalar sonucunda Edirne bölgesinde 8 Orchis L türü tesbit edilmiştir. Bunlardan ikisi alttür, bir tanesi varyete, beştanesi ise tür seviyesindedir. Araştırma bölgesinde yayılış gösteren 8 Orchis L. türü arazi gözlemlerinden ve herbaryum örneklerinden faydalanılarak tanımlanmıştır. Türlerin genel morfoljik karakterleri belirlenmiş ve buna ilaveten tohumun morfolojik özellikleri belirtilmiştir. Çalışmaya türlerin daha iyi tanıtılabilmesi için dış morfolojik özelliklerini yansıtan şematik şekiller, bitkilerin çeşitli kısımlarının ölçümleri, bitkilerin genel görünüşlerinin, spikalarının ve tohumlarının fotoğrafları verilmiştir. Bitkilerden alınan polenler incelenmiş ve palinolojik özellikleri tesbit edilmeye çalışılmıştır. Farklı populasyonlardan topladığımız örnekler ve kromozom sayılan gösterilmiştir, incelenen türler ve kromozom sayılan : O.coriophora L. 2n=38 O.tridentata Lam. 2n=42 O. purpurea Hudson 2n=42 O.s/m/a.Lam. 2n=42 O.morio L. subsp. mono 2n=36 O.papilionacea L var.rubra (Jacq. ex Murray) Brot. 2n=32 0.masculaL.subsp.pinetorum (Boiss. & Kotschy) G. Camus 2n=42 O.laxiflora Lam. 2n=36 Anahtar Kelimeler Edirne, Orchis L., Koroloji, Morfoloji, Sistematik, Palinoloji ve Karyoloji. Abstract In this study, morphological, systematical, korological, palinological and karyological investigation of Orchis L. species in Edime region of Turkish Trace were carried out. After the korological studies, 8 Orchis L. species were determined. As they are written below, 2 of them are subspecies, one of them variates and 5 of them are species and their chromosome numbers are; O.coriophora L. 2n=38 O.tridentata Lam. 2n=42 O. purpurea Hudson 2n=42 O.s/m/a.Lam. 2n=42 O.morio L. subsp. mono 2n=36 O.papilionacea L. var.n/bra (Jacq. ex Murray) Brot. 2n=32 O.masculaL.subsp.pinetorum (Boiss. & Kotschy) G. Camus 2n=42 O.laxiflora Lam. 2n=36 Determination of species were achieved using both the field observations and samples herbarium. In order to make the determination of species clearer, figures and pictures of plants, spikas were also given. Moreover, measurement of the plant organs were also shown to help to understand species better. Additionaly polens and their features were examined and chromosome number of samples collected from different population were determined. Key Words : Edirne, Orchis L., Morphological, Systematical, Korological, Palinological and Karyological. 107

ÖZET AFYON İLİ E?RELTİLERİ ÜZERİNDE MORFOLOJİK KOROLOJİK VE EKOLOJİK ARAŞTIRMALAR İBRAHİM KODAL Yüksek Lisans Tezi Biyoloji Anabilim Dalı Danışman : Yrd.Doç. Dr. Osman Nuri Benlioğlu MART 1996 Bu araştırma 1995 yılında Afyon il sınırları içinde kalan alanlardan toplanan eğrelti türleri üzerinde yapılan morfolojik, korolojik ve ekolojik incelemelere dayanmaktadır. Çalışma bölgesinde 10 türün yayılış gösterdiği tesbit edilmiştir. Bu türler, Chaxlantfms persîca (Bory) Kuhn, Asplenium trichaınazısa L. subsp. trichomonas, Aspl&nlvm adxantuxn-nxgrum L., Asplsnium onopteris L., Asplsniıam ruta-muraria L.f subsp. ruta-muraria, Asplenium ceterach L, subsp. ceterach, Ath^rium filix-foemina (L. ) Roth, Cystopfceris fragilis (L.) Bernh., Dryoptsris filis-maa (L.) Schott ve Dryopteria pallida (Bory) Fomin subsp. pallida' dır. Çalışmanın morfoloji bölümünde, araştırma alanında yayılışı olan 10 eğrelti türünün deskripsiyonu» herbaryum örnekleri ve sistematik literatüre dayanarak yapılmış ve türlerin araştırma alanındaki yayılışlarına göre hazırlanan areal haritaları ile fotoğraflar verilmiştir. Çalışmanın ekoloji bölümünde ise, araştırma alanından alman toprak ve kaya örnekleri ile yerinde yapılan gözlemlere dayanılarak bu türlerin ekolojik özellikleribelirlenmiştir. Ayrıca bu bölüme ekolojik çalışmalarla ilgili çizelgeler de eklenmiştir. Çalışma sonucunda ayrıca Türkiye Florası' nda uygulanan kareler için 7, karede il için de 10 yeni örnek tesbit edilmiştir. SUMMARY THE MORPHOLOGICAL, CHOROLOGICAL AND ECOLOGICAL INVESTIGATIONS ON THE FERNS OF AFYON CITY IN TURKEY This study is based on morphological, chorological and ecological investigations of fern materials, collected from the province boundary of Afyon in 1995. It has been determined that ten species spread in the investigated region. These species are Cheilanthes persica (Bory) Kuhn, Asplenium trichoman.es L. subsp. tricshomanes, Aspleniuxet ruta-muraria L.subsp. ruta-muraria, Asplenium oeterach L., subsp. ceterach, Athyrium filix- foemina (L.) Roth, Cy s top ter is fragilis (L.) Bernh., Dryopteris filix-mas (L.) Schott and Dryopteris pallida (Bory) Fomin subsp. pallida The descriptions of these species based on the collected herbarium materials and the relevant taxonomic literature, have been given in the morphological part of the study. In the ecological part of the study, the ecological features of these species were determined which based on the soil and rock specimens, which are collected from investigated region and the observations have been done at their habitats. However, areal maps, prepared accordindg to spreading of fern species in the investigated region withphotographs and tables, related to ecological studies are enclosed to this study. As a result of this study, seven new records within the squares used in the Flora of Turkey and ten new records for city within squares were determined. 87

31

ÖZET i Bu çalışma 1986-87 yıllarında, Balıkesir il sınırları i- çinde kalan alanlardan toplanmış eğrelti örnekleri üzerinde yapılan morfolojik ve korolojik araştırmalara dayanarak Ha zırlanmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda araştırma bölgesinde 16 eğ relti türünün bulunduğu tesbit edilmiştir, Cneilanthes persica (Bory) Kuhn, Cneilantb.es marantae (L.) Domin subsp. marantae, Anogramma leptophylla (L.) Link, Adiantum capillus- veneris L., Polypodium vulgare £., Polypodium interjectum Snivas, Pteridium aquilinum (L.) Kunn, Asplenium tricîıomanes L. subsp. tricîıomanes, Asplenium adiantum-nigrum L., Asplenium scolopendrium L. subsp. scolopendrium, Asplenium ceteracn L. subsp. ceterach, Athyrium filix-foemina (I>.) Roth, Cystopteris fragilis (L.) Bernh., Polystichum setiferum (Porsk.) Woynar, Dryopteris filis-mas (L.) Scnott, Dryopteris pallida (Bory) Pomin subsp. pallida. Çalışmanın morfoloji bölümünde, tesbit edilen 16 eğrelti türünün deskripsiyonu, nerbaryum örnekleri ve sistematik lite ratüre dayanarak verilmiştir. Tesbit edilen eğrelti türlerinin bölgedeki yayılışı ve yerinde yapılan gözlemlere dayanarak yetişme ortamları belir lenmiştir. İncelenen bölgede 3 ü Türkiye Plorası' nda uygulanan ka reler, 3 ü de karede Balıkesir ili için yeni olmak üzere top luca 4 yeni örnek tesbit edilmiştir. ABSTRACT : This stud j is based on morphological and chorological investigations of fern material (Pteridophytes) that collected in the province boundary of Balıkesir between in 1986-87. At the end of this research the following 16 fern species have been found in this region* Cheilanthes persica (Bory) Kuhn, Cheilanthes marantae (L.) Domin subsp. marantae, Anogramma leptophylla (L.) Link, Adiantum capillus- veneris L., Polypodium vulgare L., Polypodium inters ec turn Shivas, Pteridium aquilinum (L.) Kuhn, Asplenium trichomanes L. subsp. trichomanes, Asplenium adiantum- nigrumL., Asplenium scolopendrium L. subsp. scolopendrium, Asplenium ceterach L. subsp. ceterach, Athyrium filix-foemina (L.) Eoth, Cystopteris fragilis (L.) Bernh., Polystichum setiferura (Porsk.) Woynar, Dryopteris filix-mas (L.) Schott, Dryopteris pallida (Bory) Pomin subsp. pallida. The descriptions of these species which based on the collected herbarium material and on the relevant taxonomic literature are given in the morphological part of the study. The spreading of this fern species on the region of research and their habitats at the and of the observations have been determined. As a result of this study, 3 new records within the squares used in the Plora of Turkey and 3 new records for Balıkesir within a square, in all, 4 new records have been established. 61