Search

Evsel atıkları ayrıştırarak geri dönüştürme, kaynakları koruyarak katı atık miktarında azalma sağlayan önemli bir çevresel davranıştır. Evsel atık ayırma davranışı çevresel faydalarının yanı sıra, aslında etkili ve yeni bir kaynak yaratma aktivitesidir. Her ne kadar birçok ülkede sıradan bir evsel atık davranışı olsa da, Türkiye’de hala yeterince yaygın değil. Sürdürülebilir yeşil ve temiz bir dünya için, insanları evsel atık davranışlarına yönelten faktörlerin araştırılması çok önemlidir. Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin evsel atık ayırmaya yönelik tutum ve davranışları Ajzen’in Planlanmış Davranış Teorisi (PDT) modeli temelinde araştırılmıştır. Çalışmada kullanılan araştırma modeli, yapısal eşitlik modellemesi (YEM) yardımıyla sınanmıştır. Modelin uygunluğu, YEM literatüründe kullanılan çeşitli uyum ölçütlerine göre değerlendirilmiştir. Model uyumu için hesaplanan ki-kare değeri 156,19 ve (χ2/sd)değeri ise 1,46 olarak hesaplanmıştır. Analiz sonucunda “Evsel Atık Ayrıştırma Modeli” olarak isimlendirilen modelin evsel atık ayrıştırma davranışlarının açıklanması için kullanılabileceği belirlenmiştir., Recycling and recycling domestic wastes is an important environmental behavior that saves resources by reducing the amount of solid waste. In addition to the environmental benefits, domestic waste segregation behavior is actually an effective and new resource creation activity. Although if an ordinary household waste behavior in many countries, Turkey is still not common enough. For a sustainable green and clean world, it is very important to investigate the factors that lead people to domestic waste behavior. In this study, we investigated the attitudes and behaviors of university students regarding household waste separation with a structural equation model (SEM) proposed by Ajzen's Planned Behavior Theory (PDT). It has been determined that the Domestic Waste Separation Model, which is proposed as a result of the analysis, can be used to explain the household waste separation behavior. In this study, it was determined that female students were more sensitive than males. In addition, the satisfaction variable from the local facilities added to the model positively affected the domestic waste behavior.

Bu çalışmanın amacı sigara içen kişilerde sigarayı bırakma niyeti ile ilişkili faktörleri belirlemektir. Araştırmanın örneklemini Uludağ Üniversitesi öğrencileri ile Bursa Yıldırım İlçesinde yaşayan yetişkin kişiler oluşturmaktadır. Araştırmada sigara içme davranışı ile ilgili özellikler, nikotin bağımlılığı, algılanan ebeveyn tutumları, kişilik özellikleri, öznel norm, tutum, algılanan davranış kontrolü ve bu değişkenlerin sigarayı bırakmaya yönelik niyet ile ilişkileri incelenmiştir. Öğrencilerde sigarayı bırakma deneyimi ve öğrencilerin yaşadıkları yerde sigara içen kişi sayısı sigarayı bırakma niyeti ile ilişkili bulunmuştur. Yetişkinlerde; yaşadığı yerde sigara içen kişilerin olması, sigara içen kişi sayısı, sigarayı bırakma deneyimi, çocuğa sahip olup olmama ve eşin sigara içmesi niyet ile ilişkili bulunmuştur. Niyetin yordayıcılarını belirlemek amacıyla regresyon analizleri yapılmıştır. Buna göre öğrencilerde algılanan aşırı koruyucu baba tutumu ile öznel normun; yetişkinlerde ise tutum, öznel norm ve algılanan davranış kontrolünün niyeti yordadığı bulunmuştur. Sonuçlar ilgili literatür kapsamında tartışılmıştırAnahtar kelimeler: PlanlanmıĢ davranıĢ teorisi, sigarayı bırakma niyeti,nikotin bağımlılığı, tutum, öznel norm, algılanan davranıĢ kontrolü, ebeveyn tutumu ve kiĢilik özellikleri. The aim of this study is to determine the factors associated with the intention of smoking cessation of smoking people. This study was conducted with sampling from students of Uludag University and people living in Bursa Yıldırım District. In the study; characteristics associated with smoking, nicotine addiction, perceived parental attitudes and personality characteristics, subjective norms, attitudes, perceived behavioral control and intention of smoking cessation were investigated. In students, it has been found that; smoking cessation experience and smokers number in their living environment are associated with intention. In adults; presence of smokers in living environment, number of smokers, smoking cessation experience, whether to have children and smoker spouses have been found as associated with intention. Regression analysis were conducted to determine the predictors of intention in two groups. According to results in students, perceived overprotective father attitude and subjective norm have been found to be predictor of intention. In adults, attitude, subjective norm and perceived behavioral control are predictors of intention. The results are discussed in related literature.Keywords; Theory of planned behaviour, intention of smoking cessation,nicotine independence, attitude, subjective norm, perceived behavioral control,perceived parental attitude and personality trait. 133

Egzersiz yapmak sağlıklı bir yaşam sürdürmenin en önemli komponentlerinden birisidir. Bu çalışmanın amacı sağlıklı kadınlarda egzersiz inanışlarının egzersiz davranışı üzerine etkilerinin incelenmesi ve egzersiz inanışları, egzersiz davranışı ve psikososyal parametreler (yaşam kaliteleri, yorgunluk düzeyi, psikolojik durumları, benlik saygısı ve beden imajı) arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışmaya yaş ortalaması 33.68±8.67 yıl olan (20-45 yıl arasında) 66 sağlıklı katılımcı dahil edilmiştir. Katılımcılar, çalışma grupları; Klinik Pilates Grubu (KPG), Sözel Eğitim Grubu (SEG) ve Kontrol Grubu (KG) olmak üzere 3 gruba ayrılmıştır. Yapılan ölçüm ve değerlendirmelerden önce katılımcıların demografik bilgileri kaydedilmiştir. Vücut Kütle İndeksi (VKİ) ve bel ve kalça çevresi ölçümleri yapılmıştır. Çalışma gruplarından KPG klinik Pilates eğitim programına, SEG sözel eğitim programına katılmıştır. Katılımcılar çalışmaya başlamadan önce ve çalışma sonunda egzersiz inanışları anket formu, fiziksel aktivite indeksi ve psikososyal faktörleri inceleyen ölçeklerle (SF-36, Vizüel Analog Skalası (VAS), Beck Depresyon Ölçeği, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği, Beden İmajı Ölçeği) değerlendirilmişlerdir. Bu çalışmadan elde ettiğimiz sonuçlara göre eğitim öncesine göre KPG?nda tüm parametrelerde anlamlı değişiklikler meydana gelmiştir (p

test-tekrar test sonucu puan ortalamasının %84'lük bölümünü tanımlayabilmektedir (r*=0.84). 5.2. ÖNERİLER * `Fiziksel Aktivite Ölçeği`nin değişik sosyo-ekonomik düzeyleri, farklı kültürleri temsil eden örneklemlere uygulanarak değişmezliğinin araştırılması, * Fiziksel aktiviteyi arttırmaya yönelik çalışmalarda, Türk toplumuna uyarlanan `Fiziksel Aktivite Ölçeği`nin kullanılması, * Koruyucu sağlık davranışlarına ilişkin girişimler planlanırken `Planlı Davranış Kuramı`ndan yararlanılması, * Fiziksel aktivite konusunda yapılacak çalışmalarda; spor hekimliği, hemşirelik, psikoloji, beden eğitimi disiplinleri arasında işbirliği yapılması, * Uyarlanan ölçek yardımıyla saptanacak tutum ve niyetlerin hazırlanan / hazırlanacak olan projelerde kullamlması, * Düzenli yapılan fiziksel aktivitenin yararlarının topluma anlatılması, * Görsel ve yazılı basının da fiziksel aktivitenin önemi konusunda, topluma bilgi vermesi önerilmektedir. 117BÖLÜM VI ÖZET Fiziksel aktivite, sağlığın korunması ve geliştirilmesinde önemli bir yere sahiptir ancak günümüzde hareketsizlik alışkanlık haline gelmiştir. Bu araştırma, Jackson tararından `Planlı Davranış Kuramı`na göre geliştirilen `Fiziksel Aktivite Ölçeği`nin, fiziksel aktiviteye yönelik niyeti belirlemede, Türk toplumunda kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir araç olup olmadığım test eden metodolojik bir araştırmadır. Bu araştırma, Ege Üniversitesi Tıp, Ziraat, Edebiyat, İletişim ve Eğitim Fakültesinde çalışan 421 idari personelden, sistematik örnekleme yöntemiyle seçilen ve ölçeği oluşturan madde sayısının (36) on katı olan 360 kişi ile yapılmıştı. Katılımcıların %45.6'sı kadın, %54.4'ü erkekti ve yaş ortalaması: 36.43±8.11'di. `Fiziksel Aktivite Ölçeği` üç ek değişken eklenerek test edildi. Yapılan ilk faktör ve madde analizi sonucunda ölçek bütünüyle uyum sağlayamayan `geçmiş davranış` ve `öz etkililik` ek değişkeni ile `öznel norm` alt boyutundaki bir madde ölçekten çıkarıldı. İkinci faktör analizinde, orijinal ölçekteki alt boyutlara benzer şekilde 7 faktör oluştu. Bu faktörler orijinal ölçeğe bağlı kalınarak, `niyet`, `öznel norm`, `normatif inançlar`, `davranışa yönelik tutum`, `davranışsal inançlar`, `algılanan davranış kontrolü`, alt boyutu ve `öz-kimlik` ek değişkeni olarak isimlendirildi. İkinci faktör analizine göre maddelerin faktör yükleri; 0.599- 0.842, madde analizine göre madde toplam korelasyon katsayıları; 0.33-0.67 arasında değer aldı. Sadece `davranışsal inançlar` alt boyutundan iki madde `davranışa yönelik tutum` alt boyutuna yüklendi ve bu iki maddenin bu alt boyutta kalması istatistiksel ve kavramsal açıdan uygun bulundu, ölçeğin açıkladığı toplam varyans %70.13'tü. `Öznel norm`, `davranışa yönelik tutum`, `öz-kimlik`, `normatif inançlar` alt boyutlarını niyetteki toplam varyansları ı %34.3 bulundu. `Davranışsal inançlar` ve `algılanan davranış kontrolü` alt boyutları ise niyeti öngören değişkenler olamadı. Ölçeğin tümünün Cronbach alfa katsayısı: 0.93, alt boyutlarının Cronbach alfa katsayısı: 0.79-0.91 arasında değişen değerlerde bulundu. Hesaplanan diklik ve çarpılık katsayılarına göre ölçeğin tümünün ve alt boyutlarının normal dağılım eğrisi içinde olduğu saptandı. Ölçeğin tümünün ve alt boyutlarının test tekrar test sonucundaki korelasyon katsayıları; 0.85-0.96 (p