Search

The article shows and describes names of small rural spaces registered in the 19th century notarial acts from the area of Łuków. There are over 300 units, the names of the so called lands, semantically and structurally varied, excluding the names of waterways that are not represented in the research material. The way of description of these microtoponyms doesn’t leave any doubt that they are proper names being connected with locating and characterizing functions, serving as landmarks in defining the borders of fields, meadows, forests and succession possessions. The material from Łuków reveals the specific concentration of names, including topographic motivation, having the largest share in the creation of these units, followed by possessive and cultural ones. These names are generally, structurally and semantically transparent with reference to the historical names of Mazovia. Wydane z udziałem środków dziekana Wydziału Filologicznego UŁ

The subject of the article is the flexion of the Polish homonymous names in the masculine. The term “homonyms” means the names of different objects that have the same shape. There are homonyms that have the same form in the nominative, but belong to different paradigms. The homonyms are segregated from the diachronic point of view, considering the sequence of linguistic phenomena over time. Just this episode contributes to the emergence of alternative forms. The homonyms appearance of flexion is rather common, as the homonymyty often occur in the Polish onomastics. For both place names as well as under ordinary nouns in the genitive singular, there are alternative forms. The genitive of homonyms in the masculine singular has two endings: -a and -u. There are three possibilities: the ending -a, the ending -u or alternatively: -a or -u. Regarding the lack of clear criteria we often face the problem of choosing the appropriate ending, for example: Frombork, Fromborka; Lidzbark, Lidzbarka, but Rombark, Rombarku; Tarnobrzeg, Tarnobrzega, but also Tarnobrzegu. Most problems do not just alternative forms for example Borek, Borka//Borku, Turek, Turku//Turka... etc. Toponyms which accept the genitive the ending -a, for example: Aleksandrów, - a; Baranów, -a; Borowiec, -a; Chełmek, -a; Grabnik, -a; Jarocin, -a; Łąck, -a; Zagórz, -a. Nouns ending in -u in the genitive there are substantially less and only a few can be seen as typical of the names with -u, for example: Czarnolas, -u; Gózd, -u; Łęg, -u; Międzychód, -u; Obrąb, -u; Staw, -u. The types of roots endings that take in both the genitive ending -a and -u, cause the biggest problem. They are the names: Brzostek, -a, but also -u; Dębniak, -a // -u; Dworek, -a // -u; Poraj, -a // -u; Szadek, -u // -a; Tarnobrzeg, -a // -u; Turek, -u // -a; Wiatrak, -a // -u; Zalas, -u, but also -a. Usually in most names in the genitive ending occurs -a. Only a small percentage of all names in the masculine gets the ending -u, and among them there is a clear tendency to replaced with the forms ending -u by forms with the ending -a. In the case of homonymous names facilitates not the formal criterion of the user to choose a correct form of the dependent case, particularly in the genitive the formal criterion does not make it easier for the user. In terms of the identical macro and microtoponyms, one should make the choice not only on the basis of knowledge of the flexion of toponyms and appelatives, but one should also know the regional determinants. Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

The aim of the paper is to present some onomastic phenomena of theoretic and formal relations between two onimic categories, chrematonyms and toponyms, especially microtoponyms and macrotoponyms. The author tries to formulate the definitions and to introduce the confrontation in the range of these terms adapted to their functional meaning. Many chrematonyms have the capacity to indicate or to suggest places or some connections with them in natural environment. In that case they are similar in their functioning to the sphere of micro- and macrotoponyms. It is also possible to observe the process of toponymization of certain chrematonyms, e.g. names of mills, mines, gravel pits, buildings, ex-factories etc. Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

Addressed in chapter description of toponymy is a section of research aimed to determine the form and function of toponyms in literature. The study is a micro- and macrotoponymy in Stanisław Pigoń’s diary From Kombornia into the World. Toponymy is presented fairly, but without extensive linguistic arguments. Geographical aspects were given up to function, guiding the diary-literature. Toponyms act primarily in the diary-literature function, and localization and emotional information, crafting the realistic feel of the piece. Spatial perspective of From Kombornia into the World is made up of authentic names only. Numerous macrotoponyms and microtoponyms, referred to by the author in the first chapters, served to highlight the work of local colour, quoted folk form of farms and estates’ naming, based on the popular naming models, emphasize the documentary authenticity. Genetic and linguistic analysis of topographical naming, both quoted and unquoted in toponymic records, exhibits author’s far-reaching attention to the reliable reproduction of extra-linguistic reality Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00

Przyjmuje się, że na obszarze historycznego Śląska funkcjonowały cztery średniowieczne cmentarze żydowskie (we Wrocławiu, Świdnicy, Legnicy i Nysie) oraz przypuszcza się, że istniał piąty – w Brzegu. Musiały być one wykorzystywane wspólnie przez kilka lub kilkanaście gmin. Były położone jednak w nazbyt dużych odległościach od siebie i nie mogły zaspokajać potrzeb wszystkich śląskich wspólnot. W niniejszym tekście autorka wykreowała istnienie miejsca pochówkowego dla średniowiecznych Żydów z gmin północnego Śląska (z Głogowa, Ścinawy, Góry i Lubina). Jego funkcjonowanie na wyniesieniu terenowym w dolinie rzeki Rudna mogło poprzedzać założenie przyfolwarcznej wsi zwanej Judenberg (wzmiankowana od 1459 r.). Autorka zasugerowała także umiejscowienie cmentarza pod Świdnicą. Średniowieczną metrykę mogą mieć także wytypowane miejsca opodal Strzelina i Piławy, które zaspokajałyby potrzeby kilku pobliskich wspólnot. Wskazane miejsca domniemanych cmentarzy łączy zbieżność mian utrwalonych w mikrotoponimach (Judenberg, Judenwiese), topografia terenu (wzniesienia opodal rzek) i dogodna lokalizacja między kilkoma gminami o średniowiecznej metryce.

Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.