Search

Šumske drvenaste vrste (potencijalno) jestivih i/ili korisnih plodova, označene kao samoniklo voće, predstavljaju važan deo specijskog diverztiteta u šumskim ekosistemima Srbije. Vrste Rosa canina L. (Rosaceae), Crataegus monogyna Jacq. (Rosaceae), Prunus spinosa L. (Rosaceae), Cornus mas L. (Cornaceae) i Cornus sanguinea L. (Cornaceae), iako relativno česte u flori Srbije, još uvek nisu dovoljno proučene sa fitohemijskog, kao ni sa ekološko-hemijskog aspekta. Kvalitativna i kvantitativna LC/MS-MS analiza sadržaja određenih hemijskih jedinjenja u populacijama sa međusobno udaljenih staništa, kao i u pojedinačnim jedinkama na mikrostaništu, kao osnovni cilj ovog rada, pružila je informacije o sintezi specifičnih sekundarnih metabolita kao odgovoru na kompleks ekoloških faktora na staništu. Hemijska karakterizacija odabranih vrsta urađena je identifikacijom i kvatifikacijom fenolne kiseline (neohlorogena kiselina [5-Okafeoilhinska kiselina]) i pet flavonoida (kvercituron [kvercetin-3-O-glukuronid], hiperozid [kvercetin-3-O-galaktozid], rutin [kvercetin-3-O-rutinozid], izokvercetin [kvercetin-3-Oglukozid] i kvercitrin [kvercetin-3-O- ramnozid]) u metanolnim ekstraktima svežih plodova uzorkovanih iz tri prirodne populacije svake vrste. Geografska udaljenost istraživanih populacija (Avala, Zlatarsko jezero i Ozren) omogućila je analizu povezanosti sadržaja ispitivanih fenolnih jedinjenja sa različitim sredinskim uslovima. U metanolnim ekstraktima svežih plodova vrsta R.canina, C. mas i C. sanguinea detektovano je prisustvo svih šest analiziranih fenolnih jedinjenja: neohlorogene kiseline, kvercetin-glukuronida, -galaktozida, -rutinozida, -glukozida i -ramnozida, dok kod vrsta C. monogyna i P. spinosa prisustvo kvercetin-glukuronida nije utvrđeno. U poređenju sa literaturnim podacima ispitivanja plodova kultivisanih i divljih vrsta koje se smatraju bogatim izvorima analiziranih fenolnih jedinjenja (prirodnih antioksidanata), predstavljeni rezultati pokazuju da se prirodne