Search

Bermgras wordt gemaaid om alles veilig en netjes te houden. Door afval in het gras is het niet geschikt als veevoer. Vaak wordt het gecomposteerd of voor biogas gebruikt. Maar gras bestaat voor dertig tot veertig procent uit cellulose, het hoofdbestanddeel van papier. Onderzoekers van Wageningen UR benutten deze eigenschap in de projecten GO-Grass en MainstreamBIO en maken nu papier van gras.

Deder is eenvoudig te telen en lijkt wat betreft grondbewerking en zaaien sterk op vlas. Het kent een korte levenscyclus van 90-115 dagen. Uit het geoogste zaad kan hoogwaardige olie worden geperst, rijk aan omega 3-vetzuren: gezond voor mens en dier. Deze teeltgids is opgesteld met ervaringen van vier Nederlandse dedertelers. Het Louis Bolk Instituut heeft deze teeltgids opgesteld als onderdeel van het project ‘Ontwikkeling Mengteelten voor Eiwitrijke, Glutenvrije Afzetketens’ (OMEGA).

Den Ouden Organic neemt groene reststromen in op dertien productielocaties door heel Nederland. Hiermee produceert het familiebedrijf vanuit circulaire ambitie hernieuwbare grondstoffen, waaronder Hortifibre, een goede lokaal herwinbare grondstof voor in de potgrond-/substraatmarkt. Accountmanager substraatgrondstoffen Jeroen Neele: 'In alle sectoren is roering als het gaat over hernieuwbare grondstoffen. We moeten als potgrond- en substraatsector stappen zetten om de ontwikkeling en beschikbaarheid van hernieuwbare grondstoffen te borgen.'

De vlas van teler Jouke Hoekstra in het Friese Oosternijkerk is getrokken. Hij doet mee aan Wad van Waarde, een samenwerking met als doel een plasticvrij waddengebied creëren. 'We proberen de vlasteelt terug te brengen in het noorden van Nederland en kijken of we mooie producten kunnen maken en vervuiling terug kunnen dringen', legt de teler uit. 'Natuurlijk moeten we er ook nog wat aan overhouden.' Eileen Blackmore licht toe: 'Van vezelvlas kun je textiel maken, van het stro isolatiemateriaal, van de reststromen biocomposiet. Hier in het Noorden kunnen we rondon de keten van het vlas allerlei biobased producten maken.'

Three years ago, snack tomato grower Marcel van den Berg switched from rockwool to coco. He can grow well on both substrates. For him, the advantages of growing on coco are an increase in yields of between 2 and 5% because he can water more easily, including at night. According to the grower, coco is more sustainable because it can be composted after use, meaning that the removal and disposal costs for coco substrates are zero.

Magazine over de kansen en knelpunten voor biologische boeren in het nieuwe GLB. Met artikelen over: Hoeveel GLB geld gaat er naar bio?; Wat kun je met bufferstroken langs waterlopen?; Cranberry's: kansen voor natte teelten; Biodiversiteit verhogen door ecologisch slootschonen; Strokenteelt: experimenten in de praktijk; Meer ruimte voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer; Biologisch vlasteelt, gewas van de toekomst?

De landbouw staat voor grote uitdagingen. Maatschappelijke thema’s als stikstofproblematiek, verlies van biodiversiteit, en het behoud en herstel van het landschap hebben invloed op de bedrijfsvoering. Het beperken van opwarming van de aarde en het omgaan met de gevolgen van klimaatverandering zullen de hele samenleving sterk beïnvloeden. De noodzakelijke verduurzaming biedt de landbouw ook kansen. Naast veevoer en voedsel zal de landbouw steeds meer biogrondstoffen gaan produceren; in een vitaal platteland zullen daarnaast andere functies een verdienmodel gaan bieden voor landbouwbedrijven. Deze publicatie toont een breed scala aan perspectieven en innovaties, die ondernemers kunnen helpen bij het bepalen van de toekomstrichting van hun bedrijf. Bijvoorbeeld door andere verdienmodellen te combineren met de huidige bedrijfsvoering, zoals de opwekking van duurzame energie.

De route van Waternet richting een circulaire organisatie in 2050 is onderzocht aan de hand van een backcasting-analyse. Daarbij zijn mogelijke maatregelen geselecteerd en is hiervan de te verwachten milieuwinst bepaald aan de hand van levenscyclusanalyse-berekeningen. Ook is rekening gehouden met de algemene verduurzamingstrends van productieketens van materialen die Waternet gebruikt. De analyse laat zien welke grote stappen richting een minimale milieu-impact nu al mogelijk zijn, maar dat er meer maatregelen en meer tempo nodig zijn om volledig circulair te worden.

Waterstof is een belangrijke en duurzame energiebron. Naar verwachting zal in 2030 10 megaton duurzaam opgewekte waterstof in de EU(European Union) worden geproduceerd. Dezelfde hoeveelheid zal worden geïmporteerd, waarvan een groot deel via de Nederlandse havens. In de jaren erna wordt een verdere stijging verwacht. Vervoer en opslag van waterstof is mogelijk met behulp van stoffen die waterstof chemisch binden en weer vrijgeven. Wanneer de stoffen vloeibaar zijn, worden ze vloeibare waterstofdragers genoemd. Als ze koolstof bevatten heten ze LOHC, en zonder koolstof heten ze LIHC. Onderzoek naar de veiligheid van vloeibare waterstofdragers richtte zich tot nu toe vooral op omgevingsveiligheid, zoals explosiegevaar. Het RIVM vindt het belangrijk om ook aandacht te besteden aan de effecten van Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS(Zeer Zorgwekkende Stoffen)) op mens en milieu. ZZS kunnen schadelijk zijn doordat ze bijvoorbeeld kankerverwekkend zijn, de voortplanting belemmeren of in het milieu en voedselketens ophopen. In dit onderzoek zijn acht LOHC’s en twee LIHC’s geselecteerd, onder andere omdat ze veelbelovend zijn. Hun technische aspecten zijn uitgewerkt en ook is gekeken of ze stoffen met ZZS-eigenschappen bevatten. De LIHC ammoniak bevat deze stoffen niet. Bij gebrek aan gegevens kon niet onderzocht worden of de LIHC siliconenhydridederivaten dergelijke stoffen bevatten. Alle LOHC’s hebben één of meerdere stoffen met ZZS-eigenschappen. Methanol en mierenzuur vormen de ZZS koolmonoxide als bijproduct. De aromatische LOHC tolueen vormt drie bijproducten die ZZS zijn, waaronder benzeen. Bij de overige (hetero)aromatische LOHC’s heeft ten minste de waterstofarme drager ZZS-eigenschappen., Hydrogen is an important and renewable energy source. It is expected that 10 megatonnes of renewable hydrogen will be produced in the EU in 2030. The same amount will be imported, much of which will take place via Dutch ports. In the years after that, a further increase is expected. Hydrogen can be transported and stored using substances that can chemically bind and release hydrogen. When the substances are liquid they are called liquid hydrogen carriers. They can be carbon based (LOHC), or without carbon in their structure (LIHC). So far, the safety aspect of liquid hydrogen carriers has almost exclusively been investigated with regard to external safety, meaning the risk of explosions. RIVM believes that the effects of Substances of Very High Concern (SVHC, in Dutch ‘ZZS’) on humans and the environment should also be considered. ZZS can be harmful because, for example, they are carcinogenic, hinder reproduction or accumulate in the environment and food chains. In this report, eight LOHCs and two LIHCs were selected, including the currently most promising candidates. Their technical aspects were elaborated and it was determined if they contain substances with ZZS properties. The LIHC ammonia contains no substances with ZZS properties. In the absence of data, it could not be determined if the LIHC silicone hydride derivatives has substances with ZZS properties. All LOHCs have one or more ZZS. Methanol and formic acid form the ZZS carbon monoxide. The aromatic LOHC toluene forms three ZZS byproducts, including benzene. Concerning the other (hetero)aromatic LOHCs, at least the hydrogen-lean carrier has ZZS properties.

Dit rapport onderzoekt wat de effecten zijn van een Dwingende MKI (Milieukostenindicator) voor de grond-, weg- en waterbouw (GWW). De MKI is een instrument voor het verwezenlijken van doelen en ambities van de Rijksoverheid op het gebied van klimaat en circulaire economie.

Dit rapport bevat een literatuurstudie naar de externe implicaties van de overgang naar een circulaire economie in Nederland en de Europese Unie (EU). Het onderzoekt de kansen en uitdagingen voor landen met een laag en een gemiddeld inkomen en gaat in op de steun deie Nederland en de EU kunnen bieden bij de transitie van deze landen., The Netherlands’ National Circular Economy Programme reflects its objective of a fair circular economy transition that limits negative consequences for low- and middle-income Countries (LMICs). To deliver on this ambition, it is essential to integrate the implications for LMICs in the programme’s implementation and within other government policies and programmes. This literature review paper synthesises research on the external implications of the circular economy transition of the Netherlands and the EU. It explores the opportunities and challenges for LMICs, and the support that the EU and the Netherlands can provide to create the right conditions for countries to benefit from the transition and mitigate negative effects.

Dit rapport bevat een quickscan voor de beoordeling van de(milieu)effecten van circulaire maatregelen die het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) heeft voorgesteld.

Staatssecretaris Heijnen (IenW) informeert de Tweede Kamer over enkele onderwerpen op het gebied van circulaire economie. Onder meer over de 'Rode Draden Notitie' over belemmeringen in circulair ondernemen. Deze notitie stuurt zij mee met de Kamerbrief. Daarnaast reageert zij op het rapport 'Balans van de Leefomgeving' van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Ook gaat zij in op de uitvoering van de gewijzigde motie van de Tweede Kamerleden Van der Graaf (CU) en Bouchallikht (GroenLinks). Deze ging over het in kaart brengen van de effecten op ontwikkelingslanden van de transitie naar een circulaire economie.

Terugblik Nationale Bodemtop 2024. In dit deeldocument zijn de volgende presentaties terug te vinden: 1.1 Buijtenland van Rhoon – het landschap als inspiratie voor gebiedsprocessen / 1.2 EU Soil Monitoring Directive – wat betekent dat voor Nederland? / 1.3 Bodembiodiversiteit – nieuwe methoden om het in kaart te brengen / 1.4 Regeneratief Bodembeheer – naar maximale positieve impact! / 1.5 Met maaisel een belangrijke stap naar sluiten regionale nutriëntenkringloop deel 1 / 1.6 Bodem (en water) sturend in de regio – Hoe dan? / 2.1 Boer aan het Roer –Regio Deal Foodvalley leert wat werkt! / 2.2 Bodem- en Mestbeleid – wat heeft de bodem nodig? / 2.3 BedrijfsBodemWaterPlan – bedrijfstool voor doelgerichte sturing / 2.4 Bodemkennisoverdracht – Hoe breng je wetenschap en praktijk bij elkaar? / 2.5 Biobased teelt voor de bouw; werken aan het verdienvermogen van de boeren / 2.6 Agroforestry deel 1: voor een betere bodem en nog veel meer / 2.6 Agroforestry deel 2: voor een betere bodem en nog veel meer

De hoeveelheid land die nodig is om in de Nederlandse consumptie (van burgers en overheid) te voorzien wordt ook wel de landvoetafdruk genoemd; deze wordt geschat op ongeveer driemaal het landoppervlak van Nederland. Ruim 80 procent van de landvoetafdruk ligt in het buitenland, waarvan circa de helft binnen de EU.

Plastics have become indispensable in modern life due to their versatility and affordability. However, their widespread use has resulted in far-reaching environmental damage, including the accumulation of plastic waste, fossil fuel depletion, and significant greenhouse gas emissions. Bio-based plastics have been proposed as a sustainable, circular solution to the environmental issues associated with plastics. However, bio-based plastics are not implicitly sustainable or circular. These aspects are influenced by how a plastic is produced and how it is recovered at end-of-life, implying that careful attention needs to be paid to material development and product design. This thesis explores the sustainability and circularity of bio-based plastics by looking at: how they are perceived by value chain actors, potential recovery pathways in a circular economy, and environmental impact.

De glastuinbouw heeft eind vorig jaar in een convenant met de overheid het doel gesteld in 2040 klimaatneutraal te zijn. Hoe hangt de vlag erbij? Die vraag werd besproken tijdens de Tuinbouw Energiedag in de Meern op vrijdag 8 maart.

In the light of climate change and environmental challenges such as a nitrogen crisis, a decreasing biodiversity and waterlogging, the Dutch government is trying to build 900 000 homes by 2030 while aiming for a reduction of 55% of CO2 in the construction industry. Biobased topping-up of existing tenement flats is proposed as a solution to tackle several issues. A literature review revealed that a top-up structure has the ability to limit the Global Warming Potential (GWP) of housing. From a set of seven biobased resources, wood, hemp, flax, straw, miscanthus, cattail and seaweed, it was concluded that the current Dutch stock is not sufficient to construct all 100 000 required top-ups with locally sourced biobased materials. Scaling up to a sufficient amount of resources by 2030 requires the right allocation of material over the Dutch landscape, and for the region of Zuid-Holland the right allocation over a peat region, a clay region and a sand region. This is necessary because this cultivation can help break the nitrogen impasse and boost the biodiversity. Furthermore, most resources do not compete with food production. A design for a top-up could be constructed with materials that were sourced within 50km reach. The comparison of GWPs of different variations on the design for the top-up showed that the variations with biobased insulation do not always perform better as an additional layer of fire-proofing had to be added to the construction. Biobased materials do however have the capacity to store biogenic carbon which should be taken into account. Knowing this, the Dutch government and the province of Zuid-Holland should try to construct as many top-ups with locally sourced biobased materials as possible, since it is the quickest way to Paris-proof housing.

Jaarlijks belandt er 100 miljoen kilo koffiedik bij het restafval. Deze Nederlandse bedrijven zien in koffiedik geen afval, maar een grondstof. Ze zamelen het in en geven de reststroom een nieuwe bestemming.

Op veel plekken komt nog te veel stikstof in het oppervlaktewater voor. Bemesting is een belangrijke bron. Via drainagebuizen spoelt er bijvoorbeeld nitraat naar de sloot. Verschillende organisaties, waaronder Wageningen Environmental Research, onderzoeken in het Brabantse Westerbeek of houtsnippers kunnen helpen om water in sloten schoner te krijgen. De eerste resultaten zijn positief.

Advies over reikwijdte en detailniveau van het milieueffectrapport over Waterstofnetwerk Drenthe-Overijssel.

Monomestvergisting heeft niet alleen een rol in de energietransitie maar ook in de landbouwtransitie (denk aan emissiereductie en een extra verdienmodel voor agrariërs). Vanuit ondernemersperspectief benoemen Barend Bekamp en Hans van den Boom van Rabobank tien voorwaarden om de potentie van monomestvergisting optimaal te benutten.

De interesse voor het telen van lisdodde als bouwmateriaal groeit, maar het verdienmodel is nog een uitdaging. Zaaien in plaats van aanplanten kan de investering wellicht drukken. De ervaringen met zaaien zijn echter nog zeer wisselend. Binnen het Veenweiden Innovatie Programma Nederland (VIPNL) Natte Teelten kijkt een experiment naar het effect van waterpeil, bodemtype en afplaggen op de kieming en begingroei van grote en kleine lisdodde. Bodemvruchtbaarheid en nathouden blijken cruciaal.

Van 500 hectare in 2023 naar zo'n 700 hectare komend jaar in Friesland. Vezelhennep heeft de wind in de zeilen, mede dankzij het nieuwe GLB en de vraag naar rustgewassen. Maar ook omdat het gewas als belangrijke grondstof wordt gebruikt voor toekomstbestendig 'biobased' isolatiemateriaal. Het saldo is vergelijkbaar met granen, de 'simpele' teelt ook.

Het doel van dit onderzoek was om nieuwe maatschappelijk uitvoerbare concepten te vinden voor duurzame energieproductie (brandstof en stroom) en afvalwaterzuivering. De conceptuele basis was een combinatie van vergassing en solid oxide cell (SOC)–technologieën, die biomassa gebruiken met een vochtgehalte van meer dan 80% op gewichtsbasis. Dit soort systemen werken bij een hoge temperatuur en zowel atmosferische als hoge druk. Een thermodynamische evaluatie werd gebruikt om de effectiviteit van de voorgestelde systeemconfiguratie te beschrijven., The global market for the wastewater treatment industry has been compelled to devise new concepts due to several factors. Currently, approximately 80% of untreated wastewater is discharged worldwide. The conventional technology for municipal solid waste treatment, which has been in use for over a century, is only partially effective in terms of effluent quality and energy balance. The highly flammable CH4 gas emitted from municipal solid waste landfills impacts the chemical composition of the atmosphere, potentially affecting the Earth. Thus, new concepts for wastewater treatment should address multiple social challenges related to energy and sanitation technologies. A well– implemented wastewater treatment system not only contributes to mankind wellbeing, which results in more effective population planning, but also ensures the optimal utilization of environmental resources. The conceptual basis presented in this work is a combination of gasification and solid oxide cell (SOC) technologies for producing sustainable energy (fuel and electricity) from wastewater.

Ze zitten boordevol eiwitten, zijn eenvoudig te kweken en hebben een beperkte milieu-impact. Het is dan ook niet gek dat de Europese Unie potentie ziet in microalgen. Meer dan twintig soorten zijn nu toegestaan als voeding.

Dit rapport geeft een uitgeschreven introductie op de Power-to-X aanpak (hoofdstuk 2), en de gevolgde methode binnen het onderzoeksproject rond de selectie van drie voorbeeldlocaties (hoofdstuk 3) en de methode van uitwerking van de locaties met workshops, uitwerking van een schetsontwerp en de techno-economische analyses (hoofdstuk 4). De onderzoeksresultaten, conclusies en aanbevelingen zijn opgenomen in de rapportage in presentatievorm.

The modern world is faced with a multitude of environmental and socio-economic issues, stemming from the way that energy is used and converted. Climate change due to anthropogenic activities (use of fossil fuel resources and its associated CO2 equivalent emissions), has greatly affected humankind and nature in general, by leading to extreme weather phenomena and reducing the quality of life especially of people belonging to vulnerable communities. The unsustainable practices of the energy sector and the increased energy and materials needs of the public, have brought the situation to a point where immediate action is required to mitigate the effects of climate change. Furthermore, as became apparent by studying the impact of the COVID-19 pandemic and the Russo-Ukrainian war, the global energy market is heavily exposed to price and availability shocks that have a significant negative impact on the quality of life of people globally also in the very short term. Overall, the transition of the energy sector to a green and renewable alternative is essential and bioenergy constitutes a crucial piece of the puzzle of such a sustainable future....

Het gebruik van interessante reststromen, een forse besparing van energie en op termijn het verdwijnen van de lachgasemissie. Of de Smart Energy Hub Zwolle deze verwachtingen volledig gaat waarmaken, zal de komende vijf jaar moeten uitwijzen. De initiatiefnemers van Waterschap Drents Overijsselse Delta en H2-Go B.V. hebben alvast veel vertrouwen in de koppeling tussen waterstofproductie en afvalwaterzuivering. “Think big and act small, dat is wat wij doen.”

Groene waterstof maken uit zeewater en tegelijkertijd schoon drinkwater en elektriciteit. En uit datzelfde zeewater bovendien waardevolle mineralen als lithium en tafelzout filteren. Onderzoekers van de Wageningen University & Research (WUR) laten met de Zeewaterstof-methode (SeaHydrogen) zien dat het kan. “Op deze manier houden we de waterstofeconomie milieuvriendelijk en haalbaar.”

Staatssecretaris Heijnen (IenW) en minister Jetten (Klimaat en Energie) sturen de Tweede Kamer het rapport 'MKBV waterstofdragers'. Het rapport gaat over de resultaten van de 'Maatschappelijke Kosten en Baten Vergelijking (MKBV) Waterstofdragers'. Zij gaan daarbij in op hun vervolgacties.

Britse wetenschappers hebben een biobased bouwmateriaal ontwikkeld met het restafval van suikerriet. Ze claimen dat het materiaal goedkoper, duurzamer en lichter is dan beton. Bovendien zou er in bouwconstructies minder staal door nodig zijn.

Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDOD) werkt al enige tijd aan oplossingen om energieproblemen voor te blijven. Zo onderzoekt men de mogelijkheden (meer) zelfvoorzienend te worden. Bijvoorbeeld door op rwzi Zwolle duurzame energie uit zon en wind, opgewekt in de omgeving, op te slaan in batterijen. Ook is men bezig om op rwzi Hessenpoort duurzaam geproduceerde energie lokaal te gebruiken, onafhankelijk van het stroomnet.

Wat zijn de eerste ervaringen met omgevingsveiligheid in de Omgevingswet? En hoe voorkomen we dat de energietransitie ongelukken oplevert? Daarover waren op 27 maart volop levendige gesprekken in het Brabantse provinciehuis.

Vol met vitaminen, vezels, mineralen en eiwitten, CO2-negatief, supersnel groeiend en in enorme hoeveelheden beschikbaar. De kansen voor zeewier zijn groot. Zeker als die op land wordt gekweekt. Seaweedland is bezig het proces te optimaliseren, met steun van de NOM.

Evolution Terminals wil een tankterminal realiseren voor de op- en overslag van ammoniak, methanol en biobrandstoffen. Deze terminal komt op het Zeehaven- en industrieterrein Sloe bij Vlissingen en heeft een opslagcapaciteit van 850.000 m3. Voordat de provincie Zeeland besluit over de omgevingsvergunning voor de terminal zijn de milieugevolgen onderzocht in een milieueffectrapport. Op verzoek van de provincie toetste de Commissie de juistheid en volledigheid van dit rapport.

Met het verduurzamen van de energievoorziening komt Nederland te staan voor nieuwe keuzes met betrekking tot hernieuwbare energiebronnen en -dragers, en grondstoffen. Een van de opties is het gebruik van waterstofdragers. De voor- en nadelen verschillen per drager. Er moeten transparante en gewogen beslissingen worden genomen met betrekking tot de te prefereren energiedragers en de wijze waarop hiermee in ons land wordt omgegaan. Dit onderzoek vergelijkt de maatschappelijke kosten en baten van vijf ketens voor het omgaan met op- en overslag, conversie en transport van waterstofdragers die worden geïmporteerd in Nederland. Dit wordt gedaan aan de hand van de methode ‘Maatschappelijke kosten-batenvergelijking’ (MKBV).

Dit rapport zet uiteen hoe het PBL de monitoring van circulariteitsstrategieën uitvoert. Het rapport gaat zowel in op de conceptuele uitgangspunten en achtergronden van de zogenoemde R-ladder als op de empirische toepassing ervan, door praktijkvoorbeelden te geven en te onderbouwen welke keuzes worden gemaakt.

Over the years, various technologies have been developed to produce and separate advanced biomolecules. These technologies range from complex terpenoids for pharmaceuticals and flavors to commodity chemicals and fuels via the fermentative route. These compounds are often poorly water soluble, phase splitting organic compounds or inhibitory and unstable necessitating addition of an extractive, second liquid phase for product removal. The turbulent conditions in the multiphasic fermentation coupled with the presence of surface-active compounds in the medium create a stable emulsion that is difficult to separate in conventional systems. Technologies such as centrifugation and de-emulsifiers have been used to separate the emulsion and recover the product. However, these type of recovery processes are expensive, drastically increase the final product’s environmental footprint and often hamper cell recycling.

Dit document vormt de rapportage van het onderzoeksproject ‘Verkenning Power-to-X aanpak voor drie bedrijventerreinen in de provincie Utrecht’. De verkenning is uitgevoerd door KWR in opdracht van (en in samenwerking met) de Provincie Utrecht.

In combinatie met stimulerend overheidsbeleid kan mest vergisten de komende jaren een forse bijdrage leveren aan de productie van groen gas. Er zijn vooral kansen voor melkveehouders. Toch zien financiële experts beren op de weg.

In 2023 kwam 48 procent van de elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen zoals zon, wind en water. In de periode mei tot en met juli was meer dan de helft van de elektriciteit hernieuwbaar, in juli zelfs 57 procent. De productie uit hernieuwbare bronnen steeg in 2023 met 21 procent, vergeleken met een jaar eerder. De elektriciteitsproductie uit fossiele bronnen daalde. Niet eerder werd er zoveel elektriciteit uitgevoerd. Dit meldt het CBS op basis van voorlopige cijfers.

De minister voor Klimaat en Energie en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties willen in Zuidwest-Nederland de aanleg van transportleidingen voor hogedrukwaterstof door Hynetwork Services B.V. (hierna: HNS)1 mogelijk maken. Deze leidingen worden een onderdeel van het landelijke waterstofleidingnetwerk dat verschillende industriële clusters met elkaar zal verbinden. Het project waterstofnetwerk ZuidwestNederland gaat om het verbinden van de industrieclusters in Zeeland met België, en met de industrie in de havens van Bergen op Zoom en Moerdijk. Het gaat deels om nieuw te leggen leidingen en deels om het geschikt maken van bestaande aardgasleidingen voor waterstoftransport. De aanpak om milieueffecten te onderzoeken is vastgelegd in de conceptnotitie Reikwijdte en Detailniveau (hierna: cNRD). Het milieueffectrapport (hierna: MER) zal bestaan uit twee delen: MER Fase 1 en MER Fase 2. MER Fase 1 (plan-MER) brengt op hoofdlijnen de milieugevolgen van mogelijke tracés in beeld. Hiermee kunnen de ministers een goed onderbouwde keuze maken over een voorkeurstracé. Een projectbesluit legt deze keuze vervolgens vast. MER Fase 2 (project-MER) brengt de milieugevolgen van dat tracé in meer detail in beeld voor de vergunningaanvragen. De minister voor Klimaat en Energie heeft de Commissie voor de milieueffectrapportage (hierna: de Commissie) gevraagd eerst te adviseren over MER Fase 1. Waar relevant geeft de Commissie in dit advies ook al suggesties voor MER Fase 2.

In opdracht van met ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verkennen Rebel en TAUW de keten van land- en tuinbouwplastics. Doel van deze verkenning is het onderzoeken welke problemen in de keten spelen en welke beleidsinstrumenten kunnen worden ingezet die bij dragen aan oplossingen. We besteden specifieke aandacht aan het instrument uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV). Deze verkenning wordt in het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE) vermeld als ‘haalbaarheidsstudie naar een UPV voor land- en tuinbouwplastic’1. Het NPCE vermeldt verder dat het gaat om haalbaarheid van een UPV land- en tuinbouwplastics per 2025 en dat nader onderzocht zal worden hoe een mogelijke UPV kan worden ingericht. Daarvoor is het nodig eerst meer kennis te vergaren over de keten(s) en de huidige stand van zaken. In de verkenning zal naast een ‘foto’ van de huidige stand van zaken aandacht zijn voor verschillende beleidsmaatregelen, zoals een verplicht aandeel gerecycled plastic (recyclaat) en/of biogebaseerd plastic en een inzamelverplichting naast of samen met een eventuele UPV. Deze eindrapportage bevat de resultaten van de verkenning. In de eerste fase is de keten van land- en tuinbouwplastics in kaart gebracht. Dit hebben we gedaan op basis van een literatuurstudie, een aantal gesprekken met stakeholders uit verschillende onderdelen van de keten en data-analyse. Ook zijn daarbij de huidige problemen en uitdagingen met betrekking tot het verduurzamen en meer circulair maken van de keten in kaart gebracht. Vervolgens zijn in de tweede fase verschillende beleidsmaatregelen geïnventariseerd die een oplossing kunnen vormen voor de problemen en een antwoord kunnen bieden op de uitdagingen. Deze beleidsmaatregelen zijn vervolgens afgewogen om tot een beleidsadvies op hoofdlijnen voor de verschillende tijdens het onderzoek onderscheiden productcategorieën te komen (folies, verpakkingen, netten en overig) Hierbij zijn ook enkele buitenlandse systemen betrokken, zoals, In this report, the exploration of the chain of agricultural plastics in the Netherlands is presented. The aim of the exploration is to identify the problems in the chain and propose potential solutions through the use of policy instruments. The study is mentioned in the National Program for Circular Economy (NPCE) as a feasibility study for an Extended Producer Responsibility (EPR; UPV in Dutch) for agricultural plastics. It also addresses the feasibility of implementing UPV for agricultural plastics by 2025 and the potential design considerations for such a system. The report provides a comprehensive overview of the current state of agricultural plastics, including their applications in the agricultural and horticultural sectors. It highlights the various types of plastics used in agriculture and their specific uses, as well as the volumes and flows of plastics in the chain. The various types identified in this study are films, packaging, nets and other products.

Wetenschappers van TNO hebben een methode ontwikkeld om biokoolstof te maken van organische reststromen uit de hout- en voedingsindustrie. Biokoolstof vervangt koolstof uit fossiele bronnen en kan ingezet worden voor de productie van staal en batterijen of dient als alternatief voor veen in de tuinbouw.

Biobased gewassen als grondstof voor de bouw bieden kansen. De bouw ziet biobased als noodzakelijk kwaad om binnen het CO2-budget te blijven. Toch komt het nog niet echt van de grond. Wietse Walinga brengt met WeGrow boeren en bouwers samen door kennisdeling en verbinding tussen beide sectoren, maar vergeet ook niet andere schakels in de keten.

The Novafert project takes an approach to develop a practical framework for action in the broader domain of nutrient recycling. How? Among others by setting requirements for Living Labs (LL) and lighthouses (LH) to enable experimenting solutions and co-design and co-creation by various factors. The new NOVAFERT ATLAS represents 53 selected nutrient-oriented living labs (NoLL) with the potential and capacity to execute practical demonstration activities in the first stage of the process. It covers a wide variety of geographical scales, from small-scale individual locations to a region-wide scale. From the list of NoLLs in this ATLAS, one per region is selected as an LH demonstration, marked with the LH symbol.

De eerste hernieuwbare grondstof - een houtvezel-compost mengsel - die in het project Circulaire Groeimedia getest is, is inmiddels op de markt. Biochar en een hernieuwbare grondstof op basis van miscanthus zijn ‘klaar’ om te gebruiken als component in potgrondmengsels. In het project wordt bovendien gewerkt aan een rekentool, zodat potgrondproducenten weten waar ze rekening mee moeten houden bij het mengen met de hernieuwbare grondstoffen.

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) staat voor een aantal grote uitdagingen die veel impact hebben op de maatschappij. Ontwikkelingen als verduurzaming van de landbouw en versterking van de natuur raken boeren in het hele land. Daarom vindt LNV het belangrijk om direct met boeren te communiceren over (nieuw) beleid en te horen wat er speelt in de praktijk. In 2019 is het ministerie gestart met de ‘LNV Community’. In deze community zitten circa 145 akkerbouwers, tuinders en veehouders die willen meedenken over het beleid van LNV. Via de LNV Community wil het ministerie meer inzicht krijgen in de leefwereld van individuele ondernemers. Met deze kennis kan het ministerie (communicatie over) beleid beter laten aansluiten op de boerenpraktijk. Communityleden kunnen geregeld reageren op vragen van LNV en ook zelf onderwerpen aandragen voor gesprek. Bij de selectie van deelnemers is gelet op het vormen van een diverse groep boeren uit verschillende sectoren. Bij de selectie is zoveel mogelijk gespreid op regio, bedrijfsgrootte, afzetmarkt, leeftijd en geslacht. De LNV Community is een besloten platform voor kwalitatief (niet cijfermatig) onderzoek met een beperkt deelnemersaantal. Het gaat bij kwalitatief onderzoek juist om het ‘waarom’ en ‘hoe’ om zo beter te begrijpen wat mensen motiveert en activeert. De resultaten van kwalitatief onderzoek zijn indicatief van aard en geven richting aan denken. Ze zijn niet één op één te extrapoleren naar de gehele doelgroep.

The management and disposal of excess sludge is one of the main challenges for wastewater treatment facilities across the world. Anaerobic digestion (AD) is a widely accepted treatment method for stabilizing excess sludge due to its robustness, ability to reduce pathogens, and capacity to convert the biochemical energy enclosed in organic compounds into biogas. However, the efficiency of converting excess sludge organics into biogas using conventional continuous stirred tank reactors (CSTR) is relatively low, primarily due to the slow hydrolysis rate. Various enhancement technologies, including thermal, chemical, and enzymatic methods, have been developed to accelerate the hydrolysis rate. Among these, enzymatically enhanced hydrolysis has attracted attention for its advantages, such as the absence of toxic byproduct formation and the ability to operate under moderate conditions. However, the scaling-up of these methods to industrial scale presents ongoing challenges. The research in this dissertation explored the feasibility of an innovative cascade anaerobic digestion (CAD) technology, consisting of differently sized CSTR digesters in series. The overall objective of the CAD technology is to achieve enzymatically enhanced hydrolysis of excess sludge in the first reactor stages.