Search

Een van de aspecten waarnaar wordt gekeken in het actieplan ‘Minder virus in tulp’ is de vraag of er verschillen in virusdruk zijn per teeltregio. Dat blijkt zo te zijn. Vooral het verschil in aantal gevangen luizen per regio bleek groot te zijn.

Een van de aspecten waarnaar gekeken wordt in het actieplan 'Minder virus in tulp' is de vraag of er verschillen zijn per teeltregio. Dat blijkt zo te zijn. Vooral het verschil in aantal gevangen luizen per regio bleek groot te zijn. De verwachting dat een sterke virusuitbreiding altijd gepaard zou gaan met een hoge bladluisvangst bleek niet te kloppen.

Doelstellingen van het Actieplan “Minder virus in Tulp” zijn: Dit project organiseert de opstart en de uitvoering van een actieplan dat leidt tot minder virus in tulp in een economisch rendabele teelt. De aandacht ligt met name bij TBV, TVX, Augustaziek, ArMV en LSV. Uitvoering van het actieplan moet leiden tot enthousiasme en power in de sector waardoor ook nieuwe inspiratie voor innovaties ontstaat. De beoogde modulaire en stapsgewijze aanpak van dit project zorgt voor een duidelijke afbakening van doelstellingen, activiteiten en budget en maakt tussentijdse nadere invulling van activiteiten mogelijk. Dit verslag beschrijft een aantal onderzoeken die hebben plaatsgevonden vanaf de start van dit Actieplan.

Tulpenmoza¿ekvirus (TBV) in tulp veroorzaakt veel schade in de teelt. Om virusverspreiding door bladluizen te voorkomen moet de teler in een korte periode deze bronnen van infectie verwijderen. Een tijdrovende bezigheid, die ook specifieke deskundigheid vergt. Verder bespaart dit verwijderen ook het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen om de luizen te bestrijden. Echter, experts die dit kunnen zijn schaars. Om het gebrek aan goede ziekzoekers te compenseren, werkt Wageningen UR samen met een groep tulpentelers aan een oplossing. Gerobotiseerd ziekzoeken moet in een vroeg stadium symptomen van ziekten (TBV) in het gewas (in dit geval tulp) kunnen herkennen. Het streven is dat dit minimaal even goed gebeurt als door de experts.

In tulpen veroorzaakt het potyvirus tulpenmoza¿ekvirus (TBV) van alle virussen de meeste directe schade (visuele virussymptomen en opbrengstverlies) en indirecte schade (keuringsmaatregelen, beheersingsmaatregelen, etc.). Dit virus wordt door bladluizen verspreid. Om een virusvrije teelt optimaal mogelijk te maken is kennis over het beperken van virusverspreiding binnen een partij / veld van eerste belang (dit blijkt uit onderzoek van laatste decennia). Dit onderzoeksproject geeft aandacht aan een ontbrekend puzzelstukje, kennis over de potentiële gevaren die vanuit de omliggende groene ruimte / natuur de teelt van tulp schade aan kunnen brengen. In dit project is onderzoek gedaan naar aanwezigheid van TBV in bladluisvluchten en onkruiden welke verzameld zijn in teeltregio’s van tulp waar in het verleden aanwijzingen/suggesties waren voor onverklaarbare toename van TBV in partijen tulp. In dit project zijn in 2012 op twee locaties gedetailleerde bladluisvangsten uitgevoerd en op 9 locaties zijn onkruidmonsters verzameld. Daarnaast is een collectie bladluizen gevangen in 2011 in de omgeving van Lelystad voor dit onderzoek gebruikt. De gevangen bladluizen en de onkruidmonsters zijn onderzocht op aanwezigheid van TBV. Dit project heeft tot de volgende conclusies geleid: • Pas bij de echte temperatuurstijging in de tweede helft van mei 2012 kwam een grote bladluizenvlucht op gang. Per dag werden er met één fuik tientallen tot zelfs een paar honderd bladluizen gevangen. • Er is aangetoond dat er grote verschillen in omvang van bladluizenvluchten kunnen zijn. Stel dat op beide locaties een vergelijkbare partij met 1% TBV werd geteeld, dan was het risico op virusverspreiding door bladluizen vanwege verschil in aantallen bladluizen op locatie B 2,5x zo groot als op locatie A. • Tientallen bladluizen gevangen in de omgeving van Lelystad, 290 bladluizen gevangen in Dirkshorn en ruim 700 bladluizen gevangen in Aartswoud, zijn met PCR-diagnostiek onderzocht op aanwezigheid van

Filmpje over de ontwikkeling van de ziekzoekkar voor tulpen. Het filmpje is Nederlands gesproken met Engelse ondertiteling. Het grootste ziekteprobleem bij tulp is het tulpenmozaïekvirus. De zieke planten worden met de hand gezocht op het veld en ervaring in het ziekzoeken is heel belangrijk en ervaren personeel is kostbaar en moeilijk te vinden. In ontwikkeling is een ziekzoekkar die met behulp van camera's de zieke planten kan detecteren. Het model is in ontwikkeling en de bedoeling is dit systeem in de toekomst te gebruiken als zelfstandig werkende robot. Het systeem is voor tulpen te gebruiken, maar in de toekomst ook in andere gewassen.

Tulpenmozaïekvirus (TBV) veroorzaakt jaarlijks veel schade in tulpen. Vooral in de witte en gele cultivars is de afkeur groot. Om de virusdruk te verminderen worden in de praktijk door ziekzoekers viruszieke tulpen uit het veld verwijderd. Het is moeilijk ervaren ziekzoekers te vinden. Daarom is onderzoek gedaan naar een oplossing waarbij viruszieke tulpen op een geautomatiseerde wijze worden herkend en worden verwijderd. In 2009 is in nauwe samenwerking met een aantal ondernemers het project “praktijkproef ziekzoekkar” uitgevoerd, waarbij een rijdend platform met speciale camera‟s foto‟s maakte van geplante tulpen. Deze beelden werden met speciale software gescreend op de aanwezigheid van virussymptomen. Gebleken is dat deze ziekzoekkar in de cultivar Barcelona slechts 25 % van de zieke tulpen wist op te sporen tegen 39% door de ziekzoekers. Een serologische bladtoets op TBV fungeerde als referentie voor de bepaling of een tulp ziek was of niet. Dit vervolgproject beoogde in 2010 te onderzoeken of met een verbeterde versie van de ziekzoekkar virus geïnfecteerde tulpennauwkeuriger konden worden opgespoord.

Tulpenmozaïekvirus (tulip breaking virus - TBV) veroorzaakt jaarlijks veel economische schade in tulpen. Vooral in witte en gele tulpencultivars is de afkeur groot, daar hier de symptomen moeilijk zichtbaar zijn en de benodigde visuele expertise om de subtiele virusbeelden te zien nog maar beperkt aanwezig is bij de tulpentelers. In een laboratoriumproef in 2008 (“geautomatiseerd ziekzoeken”, PT12997; 2008) bleek een geavanceerde kleurencamera perspectief te bieden om betrouwbaar virussymptomen in tulp, veroorzaakt door TBV, op te sporen. De resultaten in het laboratorium waren vergelijkbaar met de visuele beoordeling door een expert. Dit heeft geleid tot een vervolgproject in 2009 waarbij een proef met TBV-geïnfecteerde tulpen in het open veld is uitgevoerd. Het doel van dit project was, om te zien of een rijdend camerasysteem de menselijke ziekzoeker kan vervangen. Hiertoe is een “ziekzoekrobot” ontwikkeld: een rijdend platform voorzien van een speciaal camerasysteem met filterwiel en verlichting. Deze werd ingezet in een aangepaste veldproef met planten, bestaande uit viruszieke tulpencultivars. De tulpen werden aan het einde van het groeiseizoen met een serologische toets (ELISA) geanalyseerd om te bepalen of individuele tulpen daadwerkelijk virusgeïnfecteerd waren.