Search

Farklı coğrafya ve kültürlerde gelişen geometri tasarım anlayışı dönemin sanat zevkini yansıtmaktadır. Tarihi süreci içinde değişen ve gelişen tezhip sanatının rastgele tasarlanıp uygulanmadığı ve sadece görsel nitelikli olmadığı muhakkaktır. Diğer sanat eserlerinde olduğu gibi nitelikli tezhip uygulamalarının arka planında bir düşünce veya felsefe vardır. Türkiye'nin ve genel olarak İslam dünyasının dört bir yanından muhteşem binlerce çini, kündekari, kitap kapağı, tezhip vb. gibi sanatların örnekleriyle karşılaştığımız İslami geometrik bezemeler, ne yazık ki Türkiye’de yeterince araştırılmamaktadır. Bu kompozisyonların nasıl yapıldığı ve onları yapan sanatkârlar hakkında hala çok şey bilinmemektedir. Bu tezin amacı İslami geometrik tasarımlarının zirvelerinden biri olan Memluk dönemi kompozisyonlarının özgün estetik değerini anlamak ve onların tasarım süreçlerini keşfetmektir.Memluk dönemi deyince akla gelen şüphesiz ilk eser, dönemin en önemli Kur’ânı Kerîm’i olan Rukn al-Din Baybars için hazırlanan ve envanter kayıtlarına Baybars Kur’ân-ı olarak geçen 7 ciltlik eserdir. Bu Kur’ân-ı Kerîm’in üzerinde Ebu Bekir Sandal ve bir grup farklı üsluplara sahip sanatçıların, kendi tasarım zevkini yansıttığı ama bütüncül olarak bakıldığında eşsiz Memluk geometrik desenlerinin birliğinden söz edebildiğimiz bir çalışmanın ortaya çıktığı görülmektedir. MEMLUK DÖNEMİ BAYBARS KUR’AN-I KERİM’İNDEKİ GEOMETRİK DESEN TASARIMI başlığı altında incelediğimiz tezimizde konuya kısa bir tarihi bilgilendirme ile girilmiş, ardından Memluk geometrisi detaylı bir biçimde analiz edilmiştir. Tezin içeriğinde, bir kompozisyon planı dâhilinde sınıflandırılıp değerlendirilen geometrinin yanı sıra eserin tezhipli bezeme alanlarına da yer verilmiş, çağdaşı diğer yazmalar ve sanat dalları ile irtibatı üzerinde de durulan çalışma, bir sanatçı gözünden ele alınıp değerlendirilmiştir. The concept of geometry design developed in different geographies and cultures reflects the artistic taste of the period. It is certain that the art of illumination, which has changed and developed in the course of its history, is not randomly designed and not only of visual quality. As in other works of art, there is a thought or philosophy in the background of qualified illumination applications. Thousands of magnificent tiles, kundekari, binding, illumination, etc. from all over Turkey and the Islamic world in general. Islamic geometric ornaments, which we encounter with examples of arts such as, unfortunately, are not adequately researched in Turkey. Not much is known about how these compositions were made and the artists who made them. The aim of this thesis is to understand the unique aesthetic value of the Mamluk period compositions, which is one of the peaks of Islamic geometric designs, and to explore their design processes.Undoubtedly, the first work that comes to mind when talking about the Mamluk period is the 7-volume work prepared for Rukn al-Din Baybars, the most important Qur'an of the period, and included in the inventory records as Baybars Qur'an. On this Qur'an, it is seen that Ebu Bekir Sandal and a group of artists with different styles reflect their own design taste, but when viewed holistically, we can talk about the unity of unique Mamluk geometric patterns.In our thesis, which we examined under the title of GEOMETRIC PATTERN DESIGN IN THE BAYBARS KUR'AN-I KERİM OF THE MEMLUQ PERIOD, the subject was introduced with a brief historical briefing, and then the Mamluk geometry was analyzed in detail. In the content of the thesis, besides the geometry, which is classified and evaluated within a composition plan, the illuminated decoration areas of the work are also included, and the study, which also focuses on its connection with other contemporary manuscripts and branches of art, is handled and evaluated from the perspective of an artist.