Search

Op 24 april 2024 publiceerde het PBL de studie ‘Trajectverkenning klimaatneutraal 2050’. Hierin zijn meer dan dertig ‘trajecten’ naar een klimaatneutrale samenleving voor Nederland in 2050 onderzocht. De conclusie is dit technisch haalbaar kan zijn, inclusief de hier getankte bunkerbrandstof voor lucht- en zeescheepvaart. De emissies hiervan zijn weliswaar op dit moment geen onderdeel van de Klimaatwet, maar het is belangrijk ze wel expliciet mee te nemen. Het is geen kwestie van of-of, maar van en-en. Alle opties zijn nuttig en nodig, inclusief de grootschalige inzet van duurzame biogrondstoffen.

Gezien de brede maatschappelijke discussie over bomen en biomassa die in Nederland opkomt met de regelmaat van het wisselen van de (politieke) seizoenen, zal het boek Finding the Mother Tree, discovering the wisdom of the forest waarschijnlijk bij de vele Nederlandse bos- en boomliefhebbers in de smaak vallen.

In dit achtergronddocument geven we overzichten van en toelichtingen op alle beleidsinstrumenten die zijn beschouwd in de Klimaat- en Energieverkenning 2024 (KEV). In de KEV onderzoeken we ieder jaar de effecten van wijzigingen in het vastgestelde en voorgenomen beleid en het geagendeerde beleid. Voor de KEV 2024 gaat het daarbij om dat beleid dat per 1 mei 2024 openbaar was plus maatregelen uit het Hoofdlijnenakkoord tussen de fracties van PVV, VVD, NSC en BBB van 16 mei 2024. De belangrijkste bronnen voor het beleid zijn, naast het Hoofdlijnenakkoord, de Voorjaarsnota Klimaat 2023 en de Voorjaarsnota Klimaat 2024. De beschrijving en alle aanvullende beleidsinformatie over de beleidsinstrumenten in dit achtergronddocument is opgesteld door en de verantwoordelijkheid van de ministeries Financiën, Infrastructuur en Waterstaat (IenW), Klimaat en Groene Groei (KGG), Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO).

De hoeveelheid land die nodig is om in de Nederlandse consumptie (van burgers en overheid) te voorzien wordt ook wel de landvoetafdruk genoemd; deze wordt geschat op ongeveer driemaal het landoppervlak van Nederland. Ruim 80 procent van de landvoetafdruk ligt in het buitenland, waarvan circa de helft binnen de EU.

Evolution Terminals wil een tankterminal realiseren voor de op- en overslag van ammoniak, methanol en biobrandstoffen. Deze terminal komt op het Zeehaven- en industrieterrein Sloe bij Vlissingen en heeft een opslagcapaciteit van 850.000 m3. Voordat de provincie Zeeland besluit over de omgevingsvergunning voor de terminal zijn de milieugevolgen onderzocht in een milieueffectrapport. Op verzoek van de provincie toetste de Commissie de juistheid en volledigheid van dit rapport.

Over the years, various technologies have been developed to produce and separate advanced biomolecules. These technologies range from complex terpenoids for pharmaceuticals and flavors to commodity chemicals and fuels via the fermentative route. These compounds are often poorly water soluble, phase splitting organic compounds or inhibitory and unstable necessitating addition of an extractive, second liquid phase for product removal. The turbulent conditions in the multiphasic fermentation coupled with the presence of surface-active compounds in the medium create a stable emulsion that is difficult to separate in conventional systems. Technologies such as centrifugation and de-emulsifiers have been used to separate the emulsion and recover the product. However, these type of recovery processes are expensive, drastically increase the final product’s environmental footprint and often hamper cell recycling.

Het is technisch haalbaar: Nederland klimaatneutraal in 2050. Maar daarvoor moeten wel alle zeilen worden bijgezet. Om in 2050 klimaatneutraal te zijn, zijn forse veranderingen nodig in zowel de elektriciteits- en warmtevoorziening als de productie en het gebruik van brand- en grondstoffen (zie figuur S.1). Dit betekent concreet: meer energie besparen en meer elektriciteit produceren met CO2-vrije bronnen zoals zonne-, wind- en kernenergie. Deze elektriciteit moet worden ingezet in plaats van fossiele brandstoffen. Ook moet meer gebruik worden gemaakt van lokale warmtebronnen. Duurzame biogrondstoffen en groene waterstof moeten daarnaast efficiënt en op grote schaal worden ingezet. De capaciteit van CO2- afvang en -opslag (CCS) moet worden vergroot en benut en daarnaast moeten aanpassingen worden doorgevoerd in de landbouw en het landelijk gebied. Het is hierbij geen kwestie van of-of, maar van en-en. Het op voorhand uitsluiten of sterk beperken van een van deze emissiereductieopties maakt het behalen van klimaatneutraliteit in 2050 duurder of zelfs onmogelijk. Dat blijkt uit deze analyse van het PBL naar verschillende trajecten die leiden naar een klimaatneutraal Nederland in 2050. Daarbij kijken we met name naar de periode na 2030. Onder ‘klimaatneutraliteit’ verstaan we netto nul uitstoot van broeikasgassen in Nederland. Daarbij tellen we ook de bunkerbrandstoffen mee die in Nederland worden getankt voor de internationale lucht- en scheepvaart. Restemissies van broeikasgassen in 2050 worden gecompenseerd met negatieve emissies in Nederland zelf. Uitgangspunt van deze analyse was om de trajecten richting klimaatneutraliteit vorm te geven tegen de laagste nationale kosten – het saldo van directe financiële kosten en baten vanuit nationaal perspectief – voor de periode 2030-2050. Voor het doel van deze studie hebben we gerekend met een gematigde economische groei en een economische structuur die niet wezenlijk verandert in de tijd. Wel nemen we veranderingen mee die

De transitie naar een klimaatneutrale mobiliteit in en vanuit Nederland vereist een grote inzet van hernieuwbare brandstoffen. Om in 2050 klimaatneutraal te rijden, varen en vliegen moet het aanbod van duurzame brandstoffen drastisch omhoog. Ook een versnelde ontwikkeling van duurzame technologie en meer energiebesparing, mede door gedragsverandering, zijn belangrijke bouwstenen in de transitie naar klimaatneutrale mobiliteit.

In dit achtergronddocument, dat onderdeel is van de PBL-studie ‘Trajectverkenning Klimaatneutraal Nederland 2050’, worden drie trajecten beschreven richting een klimaatneutrale industrie. Ook worden beleidsopties verkend die de industrie kunnen stimuleren en helpen klimaatneutraal te worden, en die aansluiten bij de genoemde trajecten. De drie trajecten zijn gebaseerd op bestaande plannen en diverse studies, zowel uit binnenland als buitenland. Op basis van publieke data over de productieprocessen zijn voor de drie trajecten de energie- en grondstofvraag en emissies per sector in de tijd uitgestippeld.

This thesis aims to advance the assessment of the future role of bioenergy as a climate mitigation option for the EU to mid-century. This is achieved by improving EU-level projections at a systematic level via accounting for the critical considerations within supply and demand dynamics across global and regional scales, traversing the full delivery-chain and attached emissions. To achieve this aim, the following research questions are addressed: 1. What is the projected role of bioenergy within EU decarbonisation strategies from quantitative assessment approaches, and how well do they capture 'Root-Chute' considerations? 2. To what extent could global bioenergy competition and trade constraints impact EU mitigation potential from bioenergy and vice-versa? 3. How consistent are integrated modelling assessments for bioenergy deployment with EU-level climate, energy and bioenergy-related policy targets? 4. How feasible are long-term projections for EU bioenergy deployment and mitigative potential from the perspective of logistics, scale-up, management practices and technological advancements?

Op rioolwaterzuivering Land van Cuijk van waterschap Aa en Maas wordt de slibverwerkingsinstallatie van Torwash geplaatst. Het is een nieuwe stap in de ontwikkeling van de innovatieve techniek die de slibverwerking op een andere leest schoeit: slib is geen afval meer, maar een grondstof. De gepatenteerde bewerkingsmethode zet slib om in biobrandstof, biogas, kunstmest en water en dat is een wenkend perspectief voor de waterschappen.

Slimme dingen doen op en in de bodem. Dat is de rode draad in alles wat de Den Ouden Groep doet. Naast het bieden van complete infra-oplossingen, zet het bedrijf flink in op bodemgezondheid, met producten en diensten over de hele wereld. Wat drijft dit 75-jarige familiebedrijf?

Algen zijn te gebruiken als waterzuiveraar, biobrandstof, chemiebouwsteen en, interessants, plantaardig voedsel. Na ruim tien jaar pionieren zijn de kansrijke technieken voor industriële productie in beeld. Nu de opschaling nog. Fluids Processing neemt een kijkje bij AlgaePARC 2.0.

Wereldwijd is de energietransitie in volle gang en onomkeerbaar. De EU heeft een ambitieus energie- en klimaatbeleid in gang gezet; Nederland was daarin een van de koplopers. Een nieuw kabinet staat voor strategische keuzes bij het uitstippelen van het verdere transitiepad naar een klimaatneutraal Nederland. Die keuzes heeft dit rapport in kaart gebracht. Tegelijkertijd past de erkenning dat de marges smal zijn. Met name waar het gaat om de periode tot 2030, waarvoor in de EU al veel vastligt met betrekking tot de energie- en industrietransitie. Een groot deel van het Nederlandse beleid betreft dan ook nationale implementatie en vertaling van Europese regels en afspraken. Beleidsstabiliteit is een soms onderschat goed en iets waarin Nederland binnen Europa vaak gunstig afstak. Dit helpt niet alleen het investeringsklimaat, maar ook de planning van burgers en instellingen zoals woningcorporaties en scholen. Een nieuw kabinet staat voor fundamentele keuzes m.b.t. de vormgeving van het transitiepad richting 2040 en 2050, vooral gezien de lange investeringshorizon in sectoren als energie, landbouw, mobiliteit, bouw en industrie.

Brief van de staatssecretaris van IenW en de minister voor Klimaat en Energie aan de Tweede Kamer van 22 december 2023, met 9 bijlagen. Voor het bereiken van een klimaatneutrale en circulaire samenleving in 2050 ziet het kabinet een belangrijke rol weggelegd voor de hoogwaardige inzet van duurzame biogrondstoffen. Biogrondstoffen zijn onmisbaar om de afhankelijkheid van primaire fossiele grondstoffen en minerale delfstoffen te beëindigen, bijvoorbeeld in de chemie, de bouw en bij de productie van brandstoffen voor de lucht- en scheepvaart. Daarnaast dragen zij bij aan de diversificatie van de landbouw en een beter verdienmodel voor de boeren. Met deze verzamelbrief informeren wij uw Kamer, mede namens de minister van Infrastructuur en Waterstaat, de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de minister van Economische Zaken en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over de verschillende onderdelen van de uitvoering van het duurzaamheidskader biogrondstoffen. Hierbij gaan we in op: 1. De implementatie van het duurzaamheidskader, inclusief een actualisatie van de uitvoeringsagenda; 2. De ontwikkelingen binnen de verschillende sectoren waarop het duurzaamheidskader zich richt: zoals bouw, chemie en energie; 3. De overige ontwikkelingen die raken aan het biogrondstoffenbeleid.

Op het terrein van boomrooierij Weijtmans in Udenhout liggen houtsnippers en stammen te kust en te keur. De hevige najaarsstorm heeft gezorgd voor extra veel aanvoer, boven op de reguliere najaarspiek. 'Allemaal waardevolle grondstoffen,' weet Weijtmans.

Gedurende de periode juni 2022 - april 2023 heeft Panteia een groep stakeholders rondom de binnenvaart- en brandstofsectoren mogen ondersteunen bij de discussies over de wijze waarop biobrandstoffen op een veilige, betaalbare en leveringszekere wijze geïntroduceerd kunnen worden in de binnenvaartsector. Dit rapport beschrijft de bevindingen bij deze zogenaamde 'regisseursrol'.

Negatieve emissies of koolstofverwijdering — processen waarbij broeikasgassen uit de atmosfeer permanent of langdurig worden verwijderd — worden steeds vaker gezien als een onderdeel in de gereedschapskist voor klimaatbeleid. Zo zijn in alle scenario’s van het IPCC negatieve emissies nodig om klimaatneutraliteit in 2050 te bereiken. Dit onderzoek, in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, brengt de technische en beleidsmatige aspecten van dit onderwerp in kaart. Het geeft een actueel beeld van de toekomstige behoefte, aanbod en mogelijke tijdpaden voor negatieve emissies, gaat in op de rol van CCS, en geeft inzicht in de behoefte aan en de opties voor beleid.

Deze presentatie vertelt je meer over het Energie voor Vervoer systeem, dat Nederlandse brandstofleveranciers in staat stelt om op een kostenefficiente manier aan hun vervoersverplichtingen te voldoen, en over de Nederlandse emissieautoriteit die verantwoordelijk is voor het systeem., This presentation will tell you more about the Energy for Transport system, which enables Dutch fuel suppliers to meet their transport obligations in a cost-efficient manner, and about the Dutch emissions authority responsible for the system.

The main objective of this study is to assess the order of the magnitude renewable energy demand for the transport sector in 2030, and in doing so support PBL KEV2023 projections related to biofuels.

Deze presentatie vertelt je meer over het Energie voor Vervoer systeem, dat Nederlandse brandstofleveranciers in staat stelt om op een kostenefficiente manier aan hun vervoersverplichtingen te voldoen, en over de Nederlandse emissieautoriteit die verantwoordelijk is voor het systeem., This presentation will tell you more about the Energy for Transport system, which enables Dutch fuel suppliers to meet their transport obligations in a cost-efficient manner, and about the Dutch emissions authority responsible for the system.

Waterstof als energiedrager is een belangrijk onderdeel van de energietransitie. Aanvankelijk waren er geen waterstoftankstations, eenvoudigweg omdat voertuigen op waterstof ontbraken en omgekeerd. Dit tij is aan het keren. Voor aannemers in de GWW- en in de groenbranche ligt de weg nu ook open om waterstof (H₂) te gebruiken in hun voertuigen. Bij aannemingsbedrijf Jos Scholman zetten ze stevig in op groene waterstof.

In de Klimaatnota 2023 legt het kabinet verantwoording af over het klimaatbeleid, kijkt terug op de voortgang van het afgelopen jaar in de uitvoering en zet dit af tegen de (Europese en nationale) doelstellingen voor 2030. Dit is de vierde Klimaatnota sinds de vaststelling van het eerste Klimaatplan (2019). De Klimaatwet schrijft voor dat iedere twee jaar na de vaststelling van het Klimaatplan een voortgangsrapportage plaatsvindt en dat, als daartoe aanleiding is in het licht van de doelstellingen van de wet, maatregelen worden genomen. Het kabinet heeft in zijn missionaire periode reeds maatregelen genomen. De Klimaatwet is aangescherpt en in twee stappen is over aanvullend beleid besloten: met het Beleidsprogramma Klimaat van juni 2022, gevolgd door het aanvullende voorjaarspakket van juni 2023. Met Prinsjesdag is de Tweede Kamer geïnformeerd over de effecten van het nieuwe beleid op de 2030-doelen. Deze Klimaatnota bevat de uitgebreidere voortgangsrapportage over het klimaatbeleid. Basis voor de Klimaatnota zijn de Klimaat- en Energieverkenning (KEV) 2023 van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en de monitoringsinformatie over het klimaatbeleid die beschikbaar is op www.dashboardklimaatbeleid.nl.

In Nederland staan we voor een grote opgave als het gaat om klimaatverandering. In het Klimaatakkoord staat de afspraak dat de uitstoot van broeikasgassen in 2050 met 95% gedaald is t.o.v. 1990. Bij baggerwerkzaamheden komen emissies, waaronder broeikasgassen vrij. Bovendien zorgt baggeren voor een grondstroom. Hoe pakken we het baggerproces zo efficiënt mogelijk aan en hoe zorgen we voor duurzame keuzes in de sector? Deze marktvisie en inkoopstrategie beschrijven de ambitie van de leden van de Buyer Group Duurzaam Baggeren.

Ga om tafel met opdrachtgevers die ervan uitgaan dat alternatieven als elektriciteit en waterstof een gunstiger CO2-voetprint hebben. Ze moeten wel uitgaan van het eerlijke verhaal en dat is dat dieselen in combinatie met genormeerde HVO als brandstof gemiddeld genomen beter scoort als je de hele keten meerekent.

In 2022 was het aandeel hernieuwbare energie 15 procent van het totale energieverbruik in Nederland. Een jaar eerder was dit 13 procent. Vooral het verbruik van zonne- en windenergie is het laatste jaar gestegen. Het energieverbruik uit biomassa is iets gedaald. Dit blijkt uit voorlopige cijfers van het CBS. Nederland heeft in EU-verband afgesproken om in 2030 minstens 27 procent van het totale energieverbruik op te wekken met hernieuwbare energie.

In 2020 lieten we Robert Scholman al eens uitgebreid aan het woord over zijn plannen tot verduurzaming van Aannemingsbedrijf Jos Scholman in Nieuwegein (Grondig 2020 nummer 8). Er is sinds die tijd al veel gebeurd en er staat nog heel veel te gebeuren. Tijd voor een update, zeker nu ook de eerste mobiele kraan op waterstof klaar staat.

Er bestaat geen afval, alleen grondstof, stelt Torwash. De start-up gebruikt gepatenteerde TNO-technologie om rioolslib, landbouwresten, groenteafval en gemengde plastics in een hoge drukreactor om te zetten naar biobrandstof, biogas en grondstoffen voor nieuwe afbreekbare plastics.

Dit rapport bevat beleidsaanbevelingen uit de stakeholderconsultatie over biogrondstoffen die plaats vond in de periode november 2022 – februari 2023 in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW).

Staatssecretaris Heijnen (IenW) en minister Jetten (Klimaat en Energie) informeren de tweede Kamer over de stand van zaken van de invoering van de duurzaamheidscriteria voor biogrondstoffen in regelgeving.

Het zaadje werd vijf jaar geleden geplant in de achtertuin van Patrick Koster, medeoprichter van Circle of Beans. De totale voetafdruk van boontje tot bakkie is nog niet neutraal, maar deze koffiebonen zijn op de goede circulaire weg, vinden ook de Tweede Kamer, Provincie Groningen en Wageningen Universiteit.

Dit rapport bevat een overzicht en analyse van wat stakeholders vinden van het biogrondstoffenbeleid van de overheid.