Search

W artykule podjęta została próba określenia związku pomiędzy kompetencjami poznawczymi a stylami tożsamości, w różnych okresach życia: adolescencji, wczesnej, średniej i późnej dorosłości. Sprawdzono też czy między wymienionymi grupami występują różnice w zakresie dominujących stylów tożsamości oraz testowano kierunek zmian w kompetencjach poznawczych obejmujących myślenie formalno- operacyjne oraz postformalne. W badaniu zasadniczym, w którym uczestniczyło 495 osób, w tym: 192 adolescentów, 131 młodych dorosłych, 91 osób w średniej dorosłości oraz 81 seniorów, testowano poziom myślenia formalnego przy użyciu Testu Operacji Formalnych (TOF) autorstwa Horneman, Longeot, oraz style tożsamości Kwestionariuszem do badania Stylów Tożsamości (ISI-3) Berzonsky’ego. W dodatkowym, pilotażowym badaniu uczestniczyło 281 osób: 166 adolescentów, 87 młodych dorosłych i 28 osób w średniej dorosłości, a do oceny poziomu rozumowania postformalnego zastosowano metodę „Codzienne problemy” (Sebby, Papini, 1994). Analiza wyników pozwala stwierdzić, że najwyższą sprawnością rozumowania formalno- operacyjnego charakteryzowały się osoby z grupy wczesnej i średniej dorosłości, a najniższą nastolatki. We wszystkich grupach wiekowych dominował informacyjny styl tożsamości, a następnie kolejno styl normatywny oraz dyfuzyjno- unikowy, ale wraz z wiekiem zmienia się poziom zaangażowania i nasilenie informacyjnego oraz normatywnego stylu tożsamości. W grupie nastolatków zaobserwowano ujemny związek między wynikami w TOF, a nasileniem stylu normatywnego i zaangażowania, natomiast dodatnia, lecz słaba zależność wystąpiła między poziomem kompetencji formalno- operacyjnych a nasileniem zaangażowania w grupie seniorów. Analiza wyników uzyskanych w dodatkowym badaniu, w którym testowano związek poziomu rozumowania postformalnego ze stylami tożsamości wskazuje na większą liczbę zależności w każdej z grup, w porównaniu do pomiarów w których odwoływano się do ujawnianych przez osoby badane zdolności formalno-operacyjnych. The article attempts to define the relationship between cognitive competences and identity styles in different periods of life: adolescence, early, middle and late adulthood. It also examines whether there are differences between the age groups in the dominant style of identity and in cognitive competences (formal and post-formal thinking). The 495 participants: 192 adolescents, 131 young adults, 91 adults and 81 seniors were tested in a baseline study using the Test of Formal Thinking (Horneman, Longeot) and the Identity Styles Questionnaire: ISI-3 (Berzonsky). In an additional pilot study, 281 participants: 166 adolescents, 87 young adults and 28 seniors were tested by means of the "Everyday problems" method (Sebby, Papini). The results show that early and middle adults in comparison with adolescents revealed a higher level of formal reasoning. In all age groups, the Informational Style of identity prevailed, followed by the Normative and Diffused styles, but with age the level of Commitment and the intensity of the Informational and Normative Style of identity changed. Among adolescents, there was a negative correlation between TOF scores and Commitment and Normative Style, while a positive but low correlation was found between the level of formal thinking and the level of Commitment in the senior group. The analysis of the results of the additional study in which the links between the identity styles and the level of post-formal reasoning were tested indicates that there is a stronger correlation compared to the measurement of the relationship between the identity styles and the level of formal thinking in each age group.