Search

F. FRİEDENSBURG, 1956. DİE BERGWiRTSCHAFT DER ERDE (DÜNYANIN MADEN İKTİSADİYATI).P. RAMDOHR, 1955. DİE ERZMINERALIEN UND IHRE VERWACHUNGEN (Maden mineralleri ve dokuları).W. R. SCHOLLER AND A. R. POWELL, 1955. THE ANALYSIS OF MINERALS AND ORES OF THE RARES ELEMENTS.E. WAHLSTROM, 1955. PETROGRAPHİC MINERALOGY.F. H. EDMUNDS, 1955. GEOLOGY AND OURSELVES. F. LOTZE: GEOLOGIE; R. BRAUNS /CHUDOBA: ALLGEMEINE MİNERALOGİE, SPEZİELLEMİNERALOGİE; W. BRUHNS/P. RAMDOHR: PETROGRAPHİE.K. RANKAMA, 1954. ISOTOPE GEOLOGY.

Geçen yaz Eylül ayında Cezayir'de XIX. Milletlerarası Jeoloji Kongresi toplanmıştır. Kongreye 78 memleketten gelen 1200 ü mütecaviz Jeolog iştirak etmiştir. Türkiyeden kongreye 10 Jeolog iştirak etmiştir. İlmi toplantılar 7 -13 Eylül arasında akdolunmuş, kongreden evvel ve sonra kuzey ve batı Afrikanın muhtelif kısımlarına bir çok ekskürsiyonlar yapılmıştır.Kongre, XVIII. Kongre başkanı Prof. H. H. Read tarafından açılmış ve kongre başkanlığına Prof. Charles Jacob, genel sekreterliğine Prof. R. Lafitte seçilmişlerdir. Her memleket delegelerinin başkanı kongrenin ikinci başkanı olarak kabul edilmiştir. Türk heyeti, başkan olarak Prof. Malik Sayar'ı seçmiştir.

Sismik prospeksiyonda, vasatî süratleri tayin etmek için kullanılan usuller hulâsatan gözden geçirilmektedir. Kuyu atışları sayesinde elde edilen verilerin mevcut olmadığı bakir sahalarda, sismogramları kullanmak suretiyle vasatî süratler tâyin edilirken tabakaların meyli neticesi olan zaman farklarının nazarı itibara alınması şayanı arzudur. İki taraflı asimetrik bir jeofon dizisi kullanmak suretiyle bu gayenintahakkuk ettirebileceği gösterilmektedir.

A la fin de la présentation de ma communication sur mes observations nouvelles au champ pétrolifère de Raman, lors de la réunion annuelle en date du 26 Octobre 1948 de la Société, M. S. ERK a bien voulu faire quelques remarques qui ne demandaient cependant aucune réponse de ma part.A ma surprise, j'ai constaté à la reception du Vol. II No. 1, du Bulletin de la Société Géologique de Turquie que M. S. ERK avait fait paraitre à la fin de mon article, des observations sur cette note, augmentées d’autres remarques imprimées sur un papillon rapporté.A ces observations et remarques de M. ERK dont la portée n'apparaît pas clairement, je repondrai que je ne me sens aucunement visé par elles au point de vue scientifique, puisqu'il est clairement indiqué dans le titre meme de ma communication que mes observations n'intéressent que la structure de Raman, et rien d'autre.Je dois ajouter que les observations de M. ERK ont été faites par lui sur le terrain, dans des régions bien loin de Raman., Kurumun 26 Ekim 1948 günkü toplantısında Raman petrol sahasında tarafımdan yapılmış yeni müşahedeleri takdim ettikten sonra, Bay Suat ERK bazı mülâhazalarda bulunmuş ise de, cevapsız kalan her hangi bir ilmî münakaşa konusu ileri sürmemişti.T. J. K. Bülteninin Cilt II, Sayı I nüshasını aldığım zaman hayretle gördüm ki, S. ERK arkadaşımız, makalemin nihayetine bir takım mütalâalar koymuş ve bunu kısmen tadil eden bir ek yapıştırmıştır.Bay S. ERK'in mahiyeti açıkça anlaşılamıyan bu mülâhazalarına cevabım sadece: beni ilmî bakımdan bunların ilgilendirmediği yolunda olacaktır zira, müşahedelerim makalemden de görüleceği gibi, yalnız Raman strüktürüne aittir.Bay S. ERK'in müşahedelerinin tamamen Raman dışındaki bölgelere ait olduğunu ayrıca kaydetmek isterim.

Microfacies and statistical study of the Shanty Falls reef, revealed that it consisted of three microfacies, ranging from bioconstructed limestone (extensions of the core) to biocalcarenite (tongue of the fore-reef) and dolosiltite (basin of the inter-reef). The microfacies study allowed subdivision into textural types and permitted differentiation and classification of the uniform limestone sequence. The data derived from microscope are used for correlation of eight field sections, for tracing the evolution of the microfacies parameters, and for the bathymetry.The statistical measurements of the organic and inorganic parameters in thin section disclosed that the reef system is cut through flank rocks by Wabash River and the core, which stays hidden to the south of the outcrop, is not yet exposed by erosion. The statistical consideration of the crinoids in the core extensions and in the flank rocks showed that the fore-reef sequence is not altogether derived from the destruction of the main core, but growing in situ has received contributions from the talus cones radiating from the central mound.This microscopic and statistical approach has brought in corrections and refinements to the older megascopic field observations., Shanty Falls resifinin mikrofasies ve istatistik usulleriyle incelenmesi, üç mikrofasiesin mevcut olduğunu ve bunların resif çekirdeğine ait iki canlı yapımı kireçtaşı uzantısından resif ilerisi canlı kalkarenit diline ve resif arası havza dolosiltitine doğru bir sıralanma sunduklarını açığa çıkarmıştır. Böylelikle bitevil görünüşlü kireçtaşlarının doku tiplerine ayrılması ve ayırtlanarak sınıflanması mümkün olmuştur. Mikroskop muayenesi ile edinilen veriler sayesinde sekiz saha kesidinin korelâsyonu yapılmış, mikrofasies parametrelerinin evrimi tesbit edilmiş ve batimetri yorumlanmıştır. İnce kesitlerdeki organik olan ve olmıyan parametrelerin istatistik ölçüm ve sayımı, Wabash nehrinin tabiî kesidinin, devamlı yarın güneyinde kalan resif çekirdeğine teğetsel geçtiğini, çekirdeğin henüz aşınma ile açığa çıkmadığını, mostranın çoğunun resif kanadı tabakalarına ait bulunduğunu meydana koymuştur. Çekirdeğin iki uzantısiyle kanat tabakalarındaki Crinoid'lerin istatistik yönünden ele alınması, resif ilerisi tabakalarının tümü ile çekirdeğin tahribinden türemiş olmadığını, yerinde birikmiş organizma kalıntılarına merkezdeki çekirdekten ışınsıyan döküntü konilerinden akıp gelme malzemenin karışmış bulunduğunu öğretmiştir. Böylece bu tarz inceleme, vaktiyle saha müşahedesiyle erişilmiş sonuçlarda düzeltmelere ve inceliklere yol vermiştir.

Burada anlatılan çalışmalar 1966-1967 senelerinde İngiltere Durham Üniversitesinde iştirak edilen «Mühendislik Jeolojisi» M. Sc. çalışmalarının bir kısmını kapsamaktadır.Laboratuvar deneyleriyle takribi kantitatif değerler elde ederek, bu verileri, özellikle ağır mühendislik yapılarında, taşıma gücü problemlerinin çözümünde kullanmak genellikle başvurulan bir usuldür. Böyle durumlarda tek eksenli kompresyon deneyleri (unconfined compression tests) yaparak, deneysel kurallar ve formüllerle yüklenmesi caiz ağırlıklar hesap edilebilir.Tek eksenli kompresyon deney neticeleri, temellerin homojenliği ve izotropisini tahkik etmek için kıymetli verilerdir. Küçük numuneler üzerinde çok sayıda deney yapılabilir ve bu suretle nem muhtevası ve ayrışma gibi çeşitli değişkenlerin (parameter) temelin mekanik özellikleri üzerindeki etkileri öğrenilebilir. Ayrıca, yerinde (in situ) yapılan deney neticeleri ile karşılaştırmalar temel hendeği boyunca korelâsyonların yapılmasını da mümkün kılar.Tek eksenli kompresyon mukavemeti ilk ağızda kayaç dokusunun (rock fabric) sağlamlığı hakkında fikir verir. Aynı zamanda, kompresyon mukavemeti ile kayacın elastisite modülü ve gevrekliği arasında kabaca bir korelâsyonun bulunduğu da bilinmektedir (Coates, 1964). Kayaçların bu özelliği kolaylıkla ve süratli bir şekilde ölçülebilir ve gerilme-deformasyon davranışlarının (stress-strain behavior) bir fonksiyonu olan elastisite modülü hesaplanabilir.Şüphesiz ki, tabiattaki kaya bloku hapsedilmiş (confined) bir durumdadır ve bu blokun kompresyon mukavemetinin, aynı bloktan alınmış ve laboratuvarda tek eksenli (unconfined) kompresyon deneyine tabi tutulmuş numunesinden daha büyük olması beklenir. Fakat bu tip deney neticeleri vasıtasıyle kıymetlendirilecek olan temel şartları emin tarafta olacaktır. Bununla beraber, yan basınçların neticesi olan bu mukavemet artışının, büyük kaya kitlesi içindeki zayıflık düzlemleri sebebiyle geniş ölçüde bertaraf edilebileceği daima göz önünde bulundurulmalıdır.Bu çalışmalarda Vestfalien yaşlı Coal Measures formasyonunda açılmış bir kuyunun karotlarından uygun olanları seçilip, kompresyon veya kırılma mukavemetlerinin (crushing strength) tayini için deneye tabi tutulmuşlardır.Bundan başka, numunelerin alınmış olduğu yerlere yakın bazı müsait zonlarda Schmidt tepki çekici (Schmidt rebound hammer) kullanılarak, kompresyon mukavemeti ile çekicin geri tepme yüksekliği arasında bir ilginin olup olmadığı araştırılmıştır.Deney neticelerinin daha sıhhatle kıymetlendirilebilmesi bakımından numunelerin nem muhtevası, karbon muhtevası, özgül ağırlık, birim hacim ağırlık ve porozite tayinleri de yapılmıştır.

Il s'agit ici d’un tableau d'ordre pratique élaboré après consultation d'une vingtaine de publications et addition des expériences de l'auteur. Le but pricipal est de faire gagner du temps aux ingénieurs, architectes, ainsi qu'aux géologues et autres personnes s'occupant de la résistance des sols., Asrımızın çoğalan ihtiyaçları karşısında mühendislerle jeologlar el ele çalışmak mecburiyetindedirler. Araziyi tabiiyeci (naturaliste) gözü ile gören bir jeologla, riyazî formüllere dayanarak çalışan mühendisler arasında münasebet kurmak çok güç olmuştur. Bundan dolayı jeologlar her gün biraz daha kendi görüşünü mühendis dili ile anlatmak mecburiyetinde kalmıştır. Bu bakımdan jeolog da taşlarını yalnız jeolojik bakımdan tasnif etmekle kalmayıp mukavemet bakımından mühendisin işine yarıyabilecek bir şekilde ifade etmek yoluna gitmiştir. Böylece mühendisler tarafından da zemin mukavemetlerini bildiren bir çok tasnif yollarına gidilmiş ve malûmunuz olduğu cihetle Terzaghi'nin ve daha eskidenberi bilinen zemin mukavemeti esasları meydana gelmiştir. Fakat bunlar dahi her gün biraz daha riyazileşmekle beraber, kurulan bütün bu formüllerle, zemini ifade etmek mümkün olmamaktadır.Gerek Maden Tetkik ve Arama Enstitüsünde ve gerekse askerlik vazifem esnasında, inşaat bakımından jeolojik etüdünü yaptığım zemin işlerinde, mühendislere kendi dillerile cevap verebilmek icin 20 ye yakın pratik jeoloji ve temel inşaatına ait kitapları gözden geçirdikten sonra bunları münasip bir şekilde derliyerek şahsen kullanmak üzere pratik bir tablo yapmak mecburiyetinde kalmıştım. Bu tablo ilişik olarak verilmiştir.Tablonun ismi "Avan Projelerde Zemin Mukavemeti için Esaslar" dır. İsminden de anlaşılacağı üzere avanprojeleri ilgilendirmekte ve hiç bir suretle nihaî rakamları ihtiva etmemektedir.

Doğu karadeniz bölgesinde bulunan ve Trabzon ile Gümüşhane arasında kalan Pontidlerin jeolojik yapısını transit yolundan geçen bir kesit vasıtasıla anlamak mümkündür.Trabzonu Gümüşhaneye bağlıyan, orman ve dumanlarla örtülü ve hoş manzaralı, transit yolu 50 Km. lik bir mesafe içinde 2032 m. yükseklikdeki Zigana geçidine gelir. Ve burada 15 Km. gibi kısa bir mesafe içinde 800 m. rakımlı Harşit (Torul)e iner. Harşit ırmağı kenarından, yavaş yavaş yükselerek, 35 Km. sonra Gümüşhaneye varır. Gümüşhaneyi bir az geçince de Pontidleri bırakır, Anatolidlere tırmanmağa başlar.Jeolojik harta ve kesitde görüldüğü gibi bu alan içinde kalan Pontidler de Senonien ve Lütesien yaşında iki kompleks mevcuttur.

Etüdünü yapmak fırsatını bulduğum 1/100.000 ölçekli Türkiye haritasının 82/3 ve 81/4 paftalarında mühim olan jeolojik problemlerden biri de Silvan strüktürü ve devamı Hacertun dağıdır. İç kenar iltivalarına dahil olan Silvan ve Hazru mıntakası Paleozoikten Pliosen'e kadar olan seksiyonları ile Türkiye'nin Cenubu Şarkî stratigrafisinde çok mühim bir mevki işgal edecektir. İlk defa tarafımdan çözülen stratigrafik durum, mıntakada bize Devon, Permokarbonifer, Trias, Jürasik-Kretase, Eosen, Oligo-Miosen'in mevcudiyetlerini göstermiştir.Şeyhan ve Halhala köylerinden geçen hattın garbının jeolojik lövesini arkadaşım H. UYSAL yapmıştır.Topladığım materiyelin, ilk paleontolojik determinasyonunun paleo-zoik ve tersiyer mikrotonasını S. ERK, Lamellibranşlarını ise Bayan L ERENTÖZ yaptılar, kendilerine teşekür ederim.Muhtelif müellifler mıntıkanın bazı mevkilerini dolaşmışlarsa da bölgemiz hakkında esaslı bir etüde rastlamamaktayız. OSWALD, umumi olarak Şarkî Anadolu'yu gezmiş, BLUMENAU Hazrudaki liğnitleri görmüş ve nihayet W. CHAZAN, Hacertun dağında ilk defa şariye Devonun? mevcudiyetinden bahs etmiştir.Coğrafi bakımdan Torosların ön safına, düşen mıntıkamız, kalker yapılı fakir bir orman tabakası ile kaplı, irtifaları 1700 m. geçmeyen tepelerle örtülüdür. Büyük Batman nehri bir kısım kollarını mıntıkamızın şimal cephesinden alır, evvelâ iltiva mihverlerine müvazi aktıktan sonra Malabadi mevkiinde cenuba doğru sert bir dirsek yaparak Diyarbakır ovasına mülâki olur. Batman ve kolları kalker yapılı mıntıkamızda bazan çok derin boğazlar açarlar.Silvan-Hazru mıntıkasında, Birinci, İkinci, Üçüncü ve Dördüncü zaman formasyonları mevcuttur. ..., Au cours de l'été 1948 nous avons effectués des levés géologiques dans l'intéressante région des montagnes de Silvan et de Hazru. Le sujet d'étude dans cette note, est limité à l'Ouest par la chaussée Lice-Diyarbakır et à l'Est par la grande rivière Batman, affluent du Tigre. En 1947 j'avais deja fait une piemière exploration de la feuille 82/3 de la carte topograpfique au 1/100.000 ème de la Turquie; cette année j'ai continué cette étude du point de vue structurel sur la feuille 81/4. La région en question représente une seule unité tectonique formant des coupes stratigraphiques allant du Dévonien inférieur jusqu au Pliocène. Ces coupes appartiennent à une même section d'anticlinal soulevé d'un pli bordier. Le grand soulévement a mis en évidence des couches aussi anciennes que le Dévonien; et la présence des grès bitumineux paléozoiques representent un interet scientifique et pratique d'une portée assez considérable. La découverte des hydrocarbures dans le Paléozoique du S E de l'Anatolie aura sans doute une répercussion sur la discussion de l'origine du pétrole dans ces régions.Mon collègue H. UYSAL a dréssé une partie de la carte à l'Ouest du Hacertun Dağ, soit la partie Ouest de la ligne Seyhan-Halhala.Au Nord de la plaine de Diyarbakır se trouvent, les montagnes de Silvan, d'Arbat, d'Erganis, de Hacertun et de Kilise Dağ. Ces montagnes sont rangées suivant des axes d'anticlinaux dont les plis possèdent les traits caractèristiques des plis bordiers internes. La culmination axiale du Hacertun Dağ permet l'affleurement des couches les plus anciennes (Dévonien, Permocarbonifèren, Mesozoique) que nous connaissons dans ces plis.D'après W. CHAZAN (6). Le Dévonien du Hacertun Dağ serait charrié sur des grès du Paléocène. Cet auteur a fait des déductions tectoniques trop hâtives du à l'insuffisance de la conaissance de la stratigraphie de l'Anatolie SE.Les couches attribuées par lui au Dévonien, sont en réalite du Permien supérieur, le vrai Dévonien découvert par nous dans cette région occupe sa place normale dans l'échelle stratigraphique sous le Permocarbonifère.Durant ce travail nous avons recolté une grande quantité de matériel sur lequel une première détermination paléontologique a été faite. S. ERK a bien voulu se charger de l'étude des microfaunes paléozoique et tertiaire, Mme L. ERENTÖZ de celle des Lamellibranches; je les remercie vivement.Je dois noter que cette note ne represente q'une première étude grâce à laquelle j'établis les grandes lignes tectoniques et stratigraphiques de cette région, qui de mon avis, deviendra pour les géologues un endroit classique et un point de repère par ses sections paléozoiques. A l'avenir des recherches plus poussées préciseront davantage la géologie de cette partie de l'Anatolie, et expliqueront des phénomenes restés jusqu'ici obscures.&nbsp

1951 de Türk Hükümetinin talebi üzerine, Birleşmiş Milletler Teknik Servisleri ile UNESCO Tabii İlimler dairesi, memleketimizde "Modern Hidrojeoloji Tedrisatı"nın temellerini atmak üzere bütün gayretlerini toplamağa ve aynı zamanda Nafıa Vekâleti Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü'nün muazzam araştırma ve tahakkuk işlerinde teşriki mesai etmeye karar vermişlerdir.

La situation de la République Mexicaine entre les parallèles 14° et 32° N., l'allure de son relief et la très grande largeur E.-W. de sa partie située dans la zone subtropicale de l'Hémisphere Nord, sont les causes auxquelles les climats de régions très étendues du pays doivent leur caractère de sécheresse. Ce trait semble s'accroître de plus en plus, de sorte que, dans les dernières années, il est devenu un problème très grave. C'est pourquoi l'étude des ressource hydrauliques a reçu au Mexique une attention spéciale., Toprağın kuraklığı ve fakirleşmesi Meksika için pek ciddi bir problemdir. Müellifin bu iki konu üzerinde yaptığı fiziyografik tetebbu bu iki hadisenin ayni sebepten neşet ettiği kanaatını meydana getirmiştir.Basenlerde su baskınlarına karşı ve toplanan suların boşaltılması için yapılan hafriyat bu bölgenin fizikî vasıflarında esaslı değişmeler meydana getirmiştir. Bu işler muazzam bir tecrübe laboratuvarı olmuştur. Sun'i olarak yapılan kaptajlar, tabii kaptajların husule getirdiği fiziyografik tesirleri aydınlatmıştır.Meksika, reliefinin esaslarını pliosenden evvelki formasyonlara borçludur. Sierra Madre Oriental ve Occidental ile <> yüksek platolarda laküstr havzalar teşekkülüne sebep olmuşlardır. Bu havzalar ayni surette Sierra Madre del Sur silsilesi <> inin çevrelediği platoda Sierra Madre Occidental'a müvazi silsileler arasında ve Tehuantepec yarımadasında görülür.Pliosen devrinde mühim bir yükselme meydana gelmiş ve bazı yerlerin reliefinde 1000 metrelik farklar husule gelmiştir. Bu hadise memleketin dış versanında olan su akışlarını şiddetlendirmiş buna karşı iç versanda akışlarda bir değişiklik olmamıştır. Böylece bir tarafta erosion eskisi gibi olmakta devam etmiş lâkin öte tarafta meyil sertleşmiş, su akışı hızlanmış ve aşınma çok daha faal bir şekil almıştır. Netice olarak lar memleketin iç kısmındaki basenlere kadar parçalanmış, dahildeki kapalı basenler ve bir çok göllerin suları çekilmiştir. İtikâlin bu şiddeti toprak altında su seviyesinin düşmesini intaç ederek o kısımlarda rutubeti azaltır ve nebatların neşvünema imkânları üzerinde menfi tesir eder.Rutubetli rüzgârlara maruz olan arazinin yükselmesi buralarda yağışı arttırır fakat dahilî versandaki yağış miktarını da azaltır. Bundan başka bu bölgede göllerden suların çekilmesi tebahhüre maruz olan topraklardan rutubetin azalmasını intaç eder.Müellif dahilî basenlerde kaptaj yollarını barajlar inşa ederek tesbit ederek dahilî basenlerin tekrar ihyasını mümkün görmektedir.

1955 yılı Kasım ayının 14 -17 günleri arasında Ankara'da, Unesco'nun Ortaşark Bilimsel İşbirliği merkezi ile T. C. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsünün müştereken organize ettikleri Yakınşark Tatbiki Jeoloji Simpozyumu yapılmıştır. Bu, 1952 Kurak Bölgeler Simpozyumu ile jeolojik mevzular üzerinde memleketimizde yapılan ikinci beynelmilel toplantıyı teşkil etmektedir...., The Symposium on Applied Geology in the Near East organised jointly by UNESCO Middle East Science Cooperation Office and the Mining Research and Exploration Institue of Turkey was held in Ankara on November 14th-17th 1955. This Symposium constitutes the second international convention which took place in Turkey on geological subjects, the first one being the Symposium on Arid Regions in 1952....

Zonguldak havzasında Üst kretase esnasında (TOKAY'a göre esas itibarile Koniasiyende) vukubulan volkanizma faaliyeti birçok yerde tüfit teşekkülüne meydan vermiştir. Bu tüfitler kısmen yeknasak, kısmen de muhtelif büyüklükte tanelerden terekküp eder. Bu tüfitlerle genetik münasebeti olan effüzifler Andezit ve Bazaltlardan müteşekkildir. Bu duruma uygun olarak, tüfitler de, esas itibarile vasat bazisiteli plagioklas, miktarca çok daha az monoklin piroksen, yer yer de tâli olarak hornblend ve biotititten mürekkeptir...., Durch die zur Zeit der Oberkreide im Becken von Zonguldak stattgefundene vulkanische Taetigkeit setzten sich vielerorts Tuffite ab. Sie stehen in genetischem Zusammenhang mit Andesiten und Basalten.Auf dem Wege Kozlu-Kandilli in der Nache von Dağköy beobachtet man in diesen Tuffiten merkwürdige Hohlraeume bis zu einer Laenge von 20 cm. und mit einem Durchmesser von 4-7 mm., welche öfters mit einem, wenn frisch, blaeulich grünen und mit der Zeit den blauen Stich verlierenden, Mineral entweder teilweise oder ganz erfullt sind. Dieses Mineral wurde nach dem mineralogischen Befund und nach den chemischen (TH. HÜGI), sowie röntgenographischen (W. NOWACKI) Analysen als Seladonit bestimmt. Sein Vorkommen beschraenkt sich nicht nur auf die oben genannte typische Lokalitaet, sondern es ist in dem breiten Gebiet von Kandilli bis nach Kurucaşile, allerdings nur in den Tuffiten, ofters anzutreffen.

1943 senesi yazında Adana bölgesinin Üst Devon tabakalarından topladığım Koray, Stromatoporoid ve Bryozoaları muhtevi fosillerle, Dr. Blumenthal΄in bu ve Torosların diğer bazı bölgelerinden getirdiği bazı Üst Devon fosilleri tarafımdan tetkik edilmiş ve ilerde neşredilecek olan bir katalog hazırlanmıştır. Değişik ve enteresan tipleri ihtiva eden Saimbeyli (Adana) faunası Krinoid, Trilobit ve pek çok Brachiopod fosillerini de ihtiva etmektedir. Bu yazıdan maksat, yeni bir cins ile bazı yeni nevileri tanıtmaya çalışmaktır.Tetkik edilen Üst Devon faunası NE Fransanın Boulonnais, Hindistanın Chitral ve NW Kanadanın Mackenzie nehri bölgesinin Üst Devon faunası ile yakın bir benzerlik göstermektedir.Bu yazıda tasvir edilen numuneler M.T.A. Enstitüsü müzesinde mahfuzdur., The detailed results of my investigations on the Upper Devonian Corals, Stromatoporoids and Bryozoa from South Anatolia are to be published later. The object of the present paper is to deal with mainly new speeles to make them available. The specimens described and figured are preserved in the Museum of the M.T.A. Institute, Ankara.

Zonguldak havzasında mostra veren sedimanlar genel olarak, yaşça birbirinden çok farklı, 2 formasiyona aittir: Karbonifer ve Kretase (şek.1); bu sonuncu formasiyon birincinin örtü tabakasını teşkil eder. Her iki formasiyonda psamitik ve ekseriyetle bunlarla birlikte bulunan psefitik taşlar, kalınlıkları dolayısiyle büyük önem taşırlar. Fakat bu kayaçlar içinde hemen hemen hiç fosil bulunmayışı, bunları ancak litolojileri ile kıyaslama yoluna gidilmesini icabettirir., Unter den hauptsaechlich der Karbon-und Kreideformation angehörenden Sedimenten des Beckens von Zonguldak (s. Fig.l) spielen die Psammite eine wichtige Rolle. Öfters finden sich mit diesen auch Psephite vor. Beide Gesteinserten enthalten sozusagen keine Fossilien, sodass die Bestimmung der Schichten nur lithologisch möglich ist. Da bis jetzt eine ausführliche mikroskopiche Untersuchung dieser Gesteine fehlte, unternahmen wir eine derartige Untersuchung mit Zuziehung anderer Gesteinsarten dieses Gebietes. Die dabei erzielten Hauptergebnisse werden unten zusammengefasst. Die Ergebnisse einer systematischen Untersuchung der in diesen Psammiten vorkommenden Schwermineralien werden spaeter veröffentlicht.

Arz üzerinde geniş alanlar kaplayan tektonik olayların izlerini, çeşitli kırık, çatlak ve fayları birbirine bağlı olarak arazide gözlemek ve bunları meydana getiren kuvvetlerin mekanizmasını çözmek çoğu zaman mümkün değildir. Yapılan saha araştırmaları genellikle küçük bölgeler içinde sınırlı kalmakta, dolayısıyle olayların mekaniğini, tesir eden çeşitli gerilme (birim alana düşen kuvvet) sistemlerini çözememektedir. Bu güçlüğün açıklanmasına ışık tutacak, onların anlaşılmasında bazı ipuçları verebilecek tektonik deneylerin yapılması 1.5 asır öncesine kadar iner. Başlangıçta sadece killer üzerinde yapılan model çalışmalarına, 1911 de Von Karman'ın kayalar üzerindeki deneyleriyle önemli bir katkıda bulunulmuştur. İlk deneyler sadece kayaların elastiktik ve plastiklik sınırını izafî olarak izlemeyi gaye edinmiş, bunlarla kırılma ve fayların açıklanması araştırılmıştır. Bu konudaki esas güçlük, kayaların kırılma esasları üzerinde düğümlenmektedir. Taşların, çeşitli gerilmeler altındaki çok küçük deformasyonları (genellikle % 1 civarında) deneyler esnasında bunları ölçebilen ayrı bir tekniği gerektirir. 15 sene evveline kadar bu gibi tekniklerin yokluğu sebebiyle kayalar üzerindeki çalışmalarda önemli adımlar atılamamıştır. 1950 den bu yana deformasyon ölçme tekniğinle gelişmesine paralel olarak, kendine kayaların çeşitli gerilmeler altındaki deformasyonunu incelemeyi konu edinen «Kaya Mekaniği» adiyle bir ilim kolu doğmuştur. Özellikle 1960 tan sonra kendine has disiplinleriyle gelişen kaya mekaniğinde çalışan çeşitli orijinden gelme araştırıcılar, özel sahalarındaki güçlükler üzerine eğilmişlerdir. Bu arada jeolojiyle uğraşanların başlıca çalışma konusu, kayaların kırılmalarını araştırmak olmuştur. Kayalarla ilgili çeşitli mühendislik dallarında çalışanlar da, büyük yeraltı ve yerüstü tesislerinin yapılmasında karşılaşacakları gerilme dağılımlarını önce öğrenmeye, ölçmeye, sonra güçlükleri yenmeye uğraşmaktadır. Külteler içinde mevcut gerilmelerin kültelerin gravitelerinin yanısıra, geçirdikleri tektonik hareketlerden kalan «residual gerilmeler» sonucu oluşu, jeolojiyi kaya mekaniğinin ayrılmaz bir parçası haline getirmiştir. Bu sebeple arazide yapılan kaya mekaniği deneyleri sonuçları, ancak bölgenin tektonik yapısının ışığı altında değerlendirilebilmektedir.Laboratuvar çalışmalarında da gerek tane ve kristaller arasındaki ilginin, gerekse tabakalaşma, foliasyon, şistiyet v.b. gibi süresizlik ortamlarının araştırılması yine jeolojinin çeşitli konulan içinde yer alır. Kısaca, jeoloji hızla gelişmekte olan kaya mekaniğinin en büyük yardımcısı olmaktadır.

La région de Mardin se situe, au point de vue géologique, entre la plate-forme syrienne et la dépression plio-quaternaire de Diyarbakır-Siirt. Les montagnes constituées par des anticlinaux déversés vers le Sud, qui s'allignent sur l΄axe Nusaybin, Mardin et Derik, surgissent brusquement de la plate-forme syrienne. Les failles parallèles parcourent les ailes Sud des anticlinaux. Ainsi, le Paléozoïque de Derik (Chef lieu de sous préfecture du vilayet de Mardin) se montre, grâce à une faille sous les calcaires épais du Crétacé inférieur, entre les villages Derik, Tilbesmi, Şadan et H. Kermik. Cet affleurement a été trouvé, pour la première fois, en 1936 par MOSSES. MOSSES en remarquant les morceux de Trilobites dans la série supérieure, conclua, que ces sédiments appartenaient à de couches plus anciennes que le Carbonifère.S. W. TROMP, dans un rapport inédit de M. T. A. suppose que la série inférieure appartient à l'Algonkien et la série supérieure au Cambrien, sans une étude spécifique et se basant sur aucune détermination de fossiles. C. E. TAŞMAN considère l'âge de cette série comme Cambro-Ordovicien. Avec ces différents opinions nous n'étions guère au claire sur l'âge de cette importante section du Sud-Est anatolien. Un nouveau gisement fossilifère, riche en Trilobites, découvert par nous près du village H. Kermik, nous a fourni plusieurs spécimens caractéristiques de Trilobite. C'est surtout aux déterminations du Dr. STUBBLEFIELD (1) que nous devons cet éclaircissement stratigraphique., Bu etüd 1943, 1947 senelerinde Mardin bölgesinde 1/100.000 lik jeolojik löve yapan ZATİ TERNEK'le, 1949 senesi baharında bölgenin Derik civarında Paleozoik ve Kretase üzerinde çalışan NECİP TOLUN'un müşterek fikir ve çalışmalarının neticesidir. 1947 de Mardin bölgesinde ZATİ TERNEK'le etüdlerde bulunan Dr. GALİP OTKUN'u burada anmayı vazife biliriz. Derik'de topladığımız faunayı tetkik lütfunda bulunan British Museum'dan Dr. C. STUBBLEFİLD'e ve mikrofaunayı tetkik eden CEMAL ÖZTEMÜR'e ve Dr. J. MERCIER'ye teşekkürlerimizi sunmayı bir borç biliriz.....STRATİGRAFİ:Bölgemizde Paleozoik fosilli Kambrienle ve muhtemelen Kambrienden yaşlı sahrelerle Sekonder, orta ve üst Kretase ile, Tersier Paleosen, Eosen, rögresif Oligosen, Miosen teşekkülleriyle; Plio-Kuaterner ise genç erüpsiyonlar, detritik konglomeralarla ve alluviyonlarla temsil edilmiştir.....TEKTONİK VE PALEOCOĞRAFYA:Bölgemiz P. ARNİ’nin güney doğu tektonik taksiminde (4) kenar iltivalarının en güney kısmını teşkil eder. Umumiyetle kenar plilerinden Mardin antiklinali, doğuda Turabidin deformasyonunun devamı olup 40 km. den fazla doğu batı istikametinde uzanan monoklinal bir durum arzeder. Antiklinalin kuzey flanki beş on derece kadar çok az meyilli olduğu halde, Güney flankı oldukça dik, faylı ve ayrıca ovada da büyük bir fayla tahdit edilmiştir.

Geçen yaz Olimpiyatlardan sonra Londra çok mühim ilmî bir hadiseye sahne olmuştur. 25 Ağustos'tan itibaren dünyanın 67 memleketinden gelmiş 2000 kadar tabiat araştırıcısı South Kensington'da Geological Survey'in geniş salonlarında toplanmışlardır. Bunların arasında Avrupa ve Amerika Jeoloji âlimlerinin en meşhur simaları bulunmakta idi. İlmî toplantılar 25 Ağustos'tan 3 Eylül'e kadar devam etmiş ve bundan sonra jeologlar grup grup İngiltere, İskoçya ve İrlanda'nın muhtelif yerlerinde jeoloji gezintileri yapmıştır.Kongreye iştirak eden delegelerden 800 ü memleketlerinin muhtelif jeoloji müesseselerini veya servislerini temsil etmişlerdir....

Pour protéger mes droits d'auteur, je suis obligée de faire la déclaration suivante au sujet des articles "Der Simav Graben und seine Gesteine" de G. Zeschke et "Geologie des Raumes zwischen Datça-Muğla- Dalaman Çay" de G. Kaaden-K. Metz apparus dans le Bulletin de la Société Géologique de Turquie (tome V, No. 1-2)., Telif haklarımı korumak maksadiyle, Türkiye Jeoloji Kurumu bülteninde, cilt V, sayı 1-2, yayınlanmış olan "Simav graben ve taşları" (yazan: G. Zeschke) ve "Datça-Muğla-Dalaman Çay bölgesinin jeolojisi" (yazanlar: G. Kaaden-K. Metz) başlıklı makaleler hakkında şu açıklamayı yapmak mecburiyetindeyim: G. Zeschke, makalesinde, Simav bölgesinde Simav graben denilentektonik bir çukurluk mevcut olduğunu, çukurluk içinde birçok fay ve kırıklar tesbit edildiğini, bu çukurlukta birçok volkanik kütleler ve sıcak membalar da görüldüğünü ve çukurluğun sismik bakımdan faal olduğunu söylemektedir.

Antalya körfezi batısındaki depresyonlardan biri olan Kasaba ovasının NW kenarı, 1/800.000 ölçekli Jeolojik hartada Eosen flişi olarak gösterilmektedir. Biz, ayni tortul seriyi, Kasaba Ovası kuzeyinde bulunan ElmalıOvası kenarında da müşahede ettik.Bu makalenin hedefi, Elmalı ve Kasaba ovaları kenarında görülen formasyonların detritik depolara tekabül ettiğini belirtmek; hudutlarını çizmek ve Miosen'e aidiyetlerini ortaya koymaktır.

Modern teknik ve bilhassa inşaat ilmi, jeoloğ'u daima yeni vazifelerle karşı karşıya getirmektedir. Meselâ, enerji tesisatlarının inşası, yol, köprü ve şehir inşaatı gerek planlanma ve gerekse infaz safhalarında jeologun teşriki mesaisi olmadan düşünülemez. Bu hususta sadece jeolojik hartalar kâfi değildir; Zira inşaat mühendisi diğer teknik soruları da cevaplandırmak zorundadır. İnşaat mühendisini meselâ, sedimanter tabakaların yaşı veya kristalin bir seri dahilindeki mevcut petrografik farklardan ziyade bu tabakaların inşaat bakımından birbiri ile olan jeolojik münasebetleri ilgilendirir.Son senelerde bu hususun tahakkuku için muhtelif yazarlar tarafından hazırlanan jeoteknik ve hidrojeolojik hartalar neşredilmiştir. İşte bu yazıda mezkûr yeni hartalardan teşvik mahiyetinde bir kaç misal takdim edilmektedir., Die moderne Technik vor allem die Bauwissenschaften, stellen den Geologen immer wieder vor neue Aufgaben. Die Grossbauten der Energiewirtschaft, des Strassen - und Brückenbaues, sowie des Staedtebaues, um nur einige Beispiele zu nennen, sind sowohl im Stadium der Planung, wie der Ausführung heute ohne die staendige Mitarbeit des Geologen nicht mehr denkbar. Dabeisind es vor allem Planungsstellen, die grösstes Interesse an geologischen Übersichtskarten haben. Dabei soll es sich nicht um allgemein geologische Karten handeln. Denn der Bauingenieur will von diesen Karten andere Fragen beantwortet haben, als der Fachgeologe. Um nur ein Beispiel vorwegzunehmen, den Bauingenieur interessiert nicht sosehr das Alter der einzelnen Sedimentschichten oder die genauen petrographischen Unterscheidungen innerhalb einer kirstallinen Schiefer serie, ihn interessiert vielmehr das baugeologische Vehhalten der einzelnen Gesteinsschichten.

La région au N. W. du lac de Van dont il est question ici est couverte, sur de très grandes étendues, par des coulées andésitiques et basaltiques qui laissent apparaitre, au N. de Patnos et à l'ouest du meridien de Malazgirt, entre le Katavin et le Lala D. au N. et le massif de Halıs T. au S. des formations sédimentaire attibuées au Néogène continental. Je me propose de rapporter mes observations, d'une part sur ce Néogène continental, d'autre part, sur les formations volcaniques., Van Gölünün NW inde Patnos'la Bulanık arasındaki bölge Neojen göl teressübatiyle volkanik sahrelerden müteşekkildir. Patnosun N. inde de tanınmış olan göl Neojeni, Murat suyunun iki kıyısında uzanan bölgeyi kaplar ve birçok noktada alt deniz Mioseni ile kontak halinde bulunur. Göl Neojenindeki muhtelif fasiyeslerle fonanın tetkiki bu bölgenin tarihinin çizilmesini mümkün kılmıştır. Ponsyen'in başlangıcında (Meosyen) bir göl rejimi hüküm sürmeğe başlar. Fonaların segregasyonu ve litolojik fasiyesteki tecanüsün gösterdiği gibi birbirinden müstakil biyolojik üniteler teşkil eden göllü bir bölge bahis konusudur. Bu göl rejiminin Orta Ponsyene kadar sürmüş olması muhtemeldir. Dasyende gollü bölge az veya çok kaba detritik çakıllar getiren nehirlerin istilâsına uğramış, bu istilâ neticesinde otokton fonaya yeni bir fona karışmıştır ki bu hâdise Üstmiyosende, muhtemelen Pliyosenin başında vukubulmuştur. Bölgedeki göl formasyonları Ponsyene ve şüphesiz olarak Altlevantene aittirler. Volkanik faaliyette başlıca üç safha ayırabiliriz. Başlangıçta biri Üstmiyosen (Ortaponsyen) digeri Pliyosende iki andezit indifaı, müteakiben Üstpliyosen veya Pllistosen'de bir bazalt indifaı vukubulmuş-tur. Bu esaslı indifa safhaları arasında daha az ehemmiyetli indifaların vukubulması muhtemeldir.

Boğaziçinde Baltalimanında taş ocakları Altdevon kalkerini işlerler. Bu kalker üzerinde ince tabakalı sileks ve onun üstündede Devon Trakya Grovakları bulunur. Baltalimanı ve Kanlı Kavak vadilerinde bu grovaklar gayet vazıh bir surette görülmektedir. İki numaralı şekilde gösterilen yüksek arazi sathı bir miktar Neojenin istisnasiyle hep grovakdan müteşekkildir. Şehrin birçok yerlerinde grovak gösterilerine tesadüf edilmekle beraber grovakların sedimanter veçhesini en güzel gösteren yer Baltalimanındadır. Baltalimanı ve Kanlı kavak vadilerine girildiği yerden doğuya doğru sert meyiller gösteren kırıklık zonları bulunur. Tabakalanma, şistîlik (cleavage) meyilleri bariz bir surette görünür. Bu meyiller killi kısımlarda hafif, kumlu kısımlarda serttir; ve bu suretle civardaki eski taş ocaklarında görüldüğü gibi bazan merdiven manzarası arzederler. Taze satıhlar açık kurşunî (yavru ağzı, fawn) renkte iseler de havaya maruz kaldıkça esmerleşir ve ekseriya pirit dekompozisyonu benekleri gösterirler. Bu ince tabakalı seri altında hiçbir Strüktür göstermiyen masif grovaklar bulunur. Bunların batısında değişen meyiller, antiklinal ve senklinaller ve grovaklarm mümeyyiz vasfı olan «graded bedding», «slip bedding» karışık iltivalar, breşler ve aşınma strüktürler! müşahede edilebilir. İşte bu noktada 3 numaralı kroki tersim edilmiştir. Baltalimanından şimalde tepeyi aşarak Kanlı kavak vadisine geçildikte esas yola gelinerek aynı teşekküller tekrar müşahede edilebilir., Attention is drawn to the excellent section of graded bedding and slump bedding in Baltaliman Valley north of İstanbul. The structures occur in the Thracian greywackes of Devonian age and ean be seen in other regions but the accompanying notes and illustration are restricted to Baltaliman Valley.&nbsp

Pilov lavlar Türkiyede jeologlar tarafından görülmüş olmakla beraber hakiki durumları umumiyetle lâyık olduğu veçhile takdir edilmemiştir. İlk defa 1945de Torosların şimal yamaçlarında Bereketli Maden civarında BLUMENTHAL tarafından Andesit diye vasıflandırılan sahreler arasında pilov lavları teşhis ettim. Bir kaç sene sonra buranın güney batısına düşen Ulukışla-Bor çevresinde karakterleri daha vazih görülen pilov lavlar müşahede ettim. Anadoludaki pilov lavların resmi ilk defa burada alınmıştır. Bu pilov lavlar dünyada bulunanların en güzellerindendir.Pilov lavlarla yakından ilgileri olmıyanlar için bunlar hakkında biraz malûmat vermek faydalı olacaktır. Pilov lavlar terkip itibariyle umumiyetle basık>> olup görünüş cihetinden bir yastık veya bir torbaya benzerler. Dışları cam gibi ince bir tabaka ile kaplı, bazan da hücreli olurlar. Kışrın sertleşmesi ya magmanın su ile veyahut sulu bir sediman ile teması neticesidir. Pilovlar hücreli oldukları vakit bu hücreler bir surette dizilirler. Pilovların zarlarının mevcut hacma kendilerini uydurabilecek yumuşaklıkta olmaları gerekir. Pilovların aralarındaki boşluklar umumiyetle kalker ve radiolaritle dolmuş bulunur.Pilovların bizzat teşekkülleri Dr. Tempest ANDERSON tarafından Samoa adasında Matavani volkanı civarında lavların denize aktığı yerde görülmüştür. Lavlar denize vardıkları vakit lav parçaları ince boyunlu beyzî bir şişe şeklini aldıktan sonra bir torba hacmine kadar büyüdükleri müşahede edilmiştir.Türkiyede pilov lavlar (a) Üst Paleozoik veya Trias, (b) Mesozoik, (c) Eosen devirlerine aittir. Birinci kategorideki eski lavlar Ankara dolaylarında grovak, kalker, tüf ve bazik bürkanî taşlarla birlikte görülürler. Mesozoik pilov lavlar Anadoluda geniş bir surette inkişaf eder ve genel olarak ofiolitik yeşil sahrelerle birlikte rastlanırlar. Kalecikle Elmadağ arası iyi bir misal olarak verilebilir. Tersiyere ait Pilov Lavlar Torosların şimal versanında bilhassa Ulukışla-Bor civarında pek güzel görülürler. BLUMENTHAL'in andezit diye gösterdiği bu sahrelerin yerini tren hattından ötede Eosen flişi almaktadır. Etüt edilen pilov lavlar bu fliş içinde aratabakalar şeklinde tezahür eder. Burada Eosen’in şiddetle iltivalı olması enteresan bir olay olarak not edilebilir. Türkiyedeki Pilov Lavlar'ın şekilleri sunduğum krokilerle gösterilmiştir. Bunlarda hücreler kışra muvazi olarak yahut aşağıdan yukarıya ince bir boru gibi tekevvün ederler. İskoçyada Mull adasındaki pilov lavlar Türkiyedekilere çok benzerler. Oradaki Pilovların büyüklüğü 60-120 santim arasında değişir. Mull'da volkan gölünün etrafında su altında değil de havada teşekkül etmiş karasal pilov lavlara yakın şekiller müşahade edilir., In the following notes attention is drawn to the existence of pillow lavas of various ages in many parts of Anatolia. Special notice is taken of the two different types of pillows shown by the lavas in the neighbourhood of Ankara and Ulukışla. The illustrations are from these regions.

Kocaeli Yarımadasının güneyinde, Gebze-Dil İskelesi-Hereke ve kuzeye doğru uzanan alanda jeolojik incelemeler yaparken rasladığım Trias formasyonlarında çok güzel fosiller veren yeni bir çok fosil yatakları buldum. Bunların bir kısmından burada çok kısa olarak bahsedeceğim.

Kamerun 1901 ile 1914 seneleri arasında Alman İmparatorluğu tarafından geniş bir mikyasta ilmî araştırmalara sahne olmuştur. 1919 da başlayan ''Manda" idaresinde bu ilmî faaliyette gerileme kaydedilmiştir. Böylece 1944 tarihine kadar Kamerun üzerine neşredilen 279 fennî eserden 176 si Alman yazarları tarafından meydana getirilmiştir.Bu saha hakkındaki bilgi pek mahduttur. Tafsilâtlı bir jeolojik harita olmadığı gibi bu bölgenin yegâne topografik haritası 1913 de Berlin'de basılmış olan 1:300.000 mikyaslı Moisel haritasıdır. Halihazırda havadan yapılan harta gene 1:300.000 mikyasında olup eski Moisel haritasından daha az malûmat ihtiva etmektedir.Jeolojik bilgi verme hususunda ilk teşebbüs 1887 de GUERICH ve bundan sonra da 1869 da STROMER von REICHENBACH tarafından verilmiştir. Granitler Metamorfitlerden tefrik edilmiş ve her ikisinin bazalt, fonolit ve andezit lavlariyle katedildiği gösterilmiştir. Bilâhare Mbere vadisinde yaşları belli olmıyan ve fosil ihtiva ettikleri bildirilen bazı sahralar bulunmuştur. Daha yeni hartalarda kristalin taşları yaşlandırmak teşebbüsü bazı karışıklara sebep olmuştur.Morfoloji bakımından bölge, granit tepelerle kesilen pek az bitki ihtiva eden ıssız düzlüklerden ibarettir. Granit tepelerinden maada genç volkanik tüflerden müteşekkil küçük yuvarlak tepeler görülür. Bazan bu kraterler bir yanı aşınarak at nalı şeklini gösterirlersede de umumiyetle iyi muhafaza edilmişlerdir.Yalnız iki fiziyografik ünite dikkati çekmektedir. Biri MGAUNDERE'nin 40 kilometre doğusunda 2000 metre irtifaa yükselen fonolit kompeksinden mürekkep CHANGA kitlesi, diğeri de MBERE nehri fay bölgesidir.Bölgenin hidrolojisinden kısaca bahsettikten sonra eski erüptif taşları yaş bakımından ayırt etmeğe calışmanın imkânsızlığına işaret edilmektedir. Mıntıkada çalışanlarınhepsi iki cins erüptif taş tanımışlar ve bunların birbirinden kolayca ayrılmıyacağını kabul etmişlerdir. Kanaatimizce yegâne tefrik imkanı saf granitlerle şistozite çeşitlerini ve bunların karışmalarını tanımakla mümkün olabilir.Mesozoik, hattâ daha genç granitlerin mevcudiyeti hususuna temas edilmiş lâkin kesin bir karara varılmamıştır.Genç volkanik sahralar 2500 kilometre kare istiap ederek cenuba doğru MBERE vadisine kadar temadi ederler. Satha pek az efüziv sahra erişmiş bulunmaktadır. Dikkate değer bir olay müteaddit ağaç gövdelerinin hornblentli olivin bazaltları içinde NGAUNDERE'nin 14 kilometre cenubunda müşahede edilmesidir.Bazaltlarla Fonolitlerin yaş münasebetleri tezekkür edilmiş ve eski muharrirlerden ayrılınarak Fonolitlerin Bazaltlardan eski olduğu, hiç olmazsa bazaltlar içinde enterstratifiye vaziyette bulundukları ileri sürülmüştür. CHANGA kütlesinden bahsedilmiş ve bunun etrafının çöküntü durumuna işaret edilmiştir. Bazalt indifalarının yaşı katiyetle söylenememekle beraber pek genç oldukları hattâ insanlar tarafından müşahede edilmiş olmaları not edilmiştir.MBERE garbinde görülen sedimenter sahralara gelince muharrir bunlardan başka rüsubî sahralar olduğunu ve greler içinde Cupressionoxylon bulunduğunu kabul etmemektedir. Bu sedimanların KATANGA sisteminin üst KUNDELUNGU yani Paleozoik, KARRU (alt Jurasik-üst Triyas) veyahut TENGELIN (üst kratase-Eosen) devrelerine ait olmalarına işaret edilmiştir.Son kısımda tektonik hareketlerden bahsedilerek MBERE vadisinin bazaltlardan sonra çöktüğüne işaret edilerek deliller ibraz edilmiştir., Der hier behandelte Teilabschnitt ADAMAUAS wurde vom Verfasser 1943, 1947 und 1948 untersucht, die Arbeiten wurden jedoch durch seine plötzliche Berufung als Landesgeologe nach Nigerien frühzeitig abgebrochen, wodurch das Arbeitsmaterial nicht ganz vollständig ist.

İstanbul civarında tetkikler yapan müelliflerin ''Trakya Serisi" nin menşe ve yaşı hakkında ileri sürdükleri görüşler umumiyetle birbirinden ayrılmaktadır. W. PENCK (1) bunların Alt-devondan Üst devona kadar devam eden bir kara teşekkülü olduğunu kabul etmiştir. Bölgede tafsilatlı etüdler yapan W. PAECKELMANN (2) ve diğer bazı jeologlar aynı formasyonu Üst-devona ait bir deniz teşekkülü olarak göstermektedirler. Eskidenberi yakından tetkik etmeğe çalıştığımız bu seri ile Cebeci deresi mevkiinde meydana çıkan mavi kalkerlerin saha ve sınırları daha evvel yayınlanan makalemizin jeoloji haritasında tespit edilmiştir. Aynı bölgede daha sonra yaptığımız araştırmalarda da aşağıda açıklanan enteresan fosil yatakları görülmüş ve bunlara ait yeni bilgiler toplanmıştır...., Les opinions sur l΄origine de la se trouvant à l΄ Ouest et au Nort d΄Istanbul, diffèrent suivant les auteurs. D'après W. PENCK (1), la Série de Thrace est une formation continentale d'âge Dévonien inférieur-Dévonien supérieur et ne contient que des traces de tiges de plantes. W. PAECKELMANN (2) qui a fait des études détaillées dans cette régione certain autres géologues la considèrent comme une formation d'âge Dévonien supérieur et même en partie Dévonien moyen En outre, d'après PAECKELMANN, l΄origine de cette série est marine....

Bu makalede Hatay, Amik Ovasındaki gravite anomalisinin Afrika Rift vadilerindeki anomaliye müşabih olduğu görülüyor. Rift Vadilerindeki tektonik olayların ve elemanların Amik Ovası civarında da mevcut olduğu tebarüz ettirilerek burasının Rift Vadilerinin bir devamı olduğu neticesine varılıyor. G. F. S. Hills tarafından ortaya atılan Rift vadilerinin teşekkülü teorisi tadil edilerek Amik Ovasına tatbik ediliyor. Burası için muhtemel olan tektonik teşekkülât nazariyesi ve rusubi örtü altındaki muhtemel durum veriliyor., The gravity anomaly in the Amik Plain, Hatay, Turkey, is similar to those in the Rift Valleys of Africa. The tectonic situation around the Amik Plain is also similar to those around the Rift Valleys. Thus, it is very likely that the Amik Plain is the continuation of the Rift Valleys. A theory suggested by G. F. S. HILLS to explain the development of the rift valleys is modified and applied to this area, and the possible structure under the sedimentary cover is given.

The principal mountains of the region studied, are Artos (3475 m), Pelli (3060 m), Singer (2900 m), Arnas (3550 m) and Kuvveşehap (3500 m).The stratigraphy of the southeastern region of Lake Van is somewhat complicated.The stratigraphic column consist of the following: Paleozoic (Upper Permian), Upper Cretaceous (Maestrichtian), Upper Cretaceous-Paleocene, Eocene, Neogene, and Quaternary.Quartzites, Limestones, Crystalline Limestones and Schists make up the Upper Permian in the area. Schwagerina, Parafusulina, Polydiexodina were identified in the limestone member.The Conglomerates, foliated limestones, Globigerina limestones and radiolarites form the Upper Cretaceous.In the last two fossiliferous units, Globigerina cf. cretacea, Globotruncana linnei d'Orb. Globotruncana cf. stuarti J. de. Lapp. Cyclolites krumbecki Stef., Trochosmilia bilobata Mich.; Hippurites loftusi Wood, Exogyra columba Lamk., Loftusia elongata, Lagena diffringens J. de Lapp. were identified.A mixed facies of limestones, marls and sandstones, overlay the Upper Cretaceous. Due to fossil content this facies is placed in the Upper Cretaeeous and Paleocene; Miliolidae, Nummulites sp. Miseellanea miscella cf. d'Arch, Lithophyllum, Globigerina cf. cretacea, Globotruncana cf. stuarti J. de Lapp. were identified in the limestone units.In the region, Miscellanea miscella d'Arch, Alveolina cf. primaeva Reichel, Nummulites subatacicus containing limestones represent the Eocene. With the aid of fossil evidence the rocks belonging to the Neogene were divided into Lower Miocene, Middle Miocene and generally Neogene. Lower Miocene is made up of conglomerates, sandstones and limestones. The middle Miocene is represented by the alternating beds of sandstones and marls. In this region the Neogene is fossil bearing, Chlamys scabriusculus Font. (variety), Chlamys cf. rotundata Lamk., Miogypsina sp., Miolepidocyclina burdigalensis, Amphistegina, Lithothamnium are amongst the many identified. Quaternary is represented by the alluvium and the terrace deposits which are co n s olidated by travertine (=caliche).The main eruptive rocks of the region are andesite, gabbro, diabase, lamprophyre, pyroxenite and serpentine. The eruptive bodies are in the form of cones, sills and dikes. There is evidence of volcanic activity during the Paleozoic. During the Cretaceous and Paleocene there was more intense eruptive activity. Presence of the thrusting and imbricate structures indicate the intensity of the orogenic movements. Many tectonic brecciaes and mylonites are found in the area. In some places individual (affect of erosion) Paleozoic masses lay over the Cretaeeous like a Klippe. Alpine orogenic movements slowed down towards the end of Tertiary, but never stopped. Hercynian structures are partly obscured by the alpine orogeny.The tectonic forces acted from both south and north to a general direction of N75 — 80W foldings. The tectonic high transversal of Van which was named by Ed. Parejas is not a single one. Results of thus study indicate that it has two branches. One of them crosses Pilidağ. The other one runs along the eastern border of the region.No deposits of economic importance were noted, however, some traces of copper ond hematite were seen. There is also some baryte in Paleozoic area., Tetkik edilen bölgenin başlıca dağları; Artos (3475 m.), Pelli (3060 m.), Arnas (3550 m.), Singer (2900 m.), Vaviran (3000 m.) ve Kuvveşehap (3500 m.) dağlarıdır. Bölgenin stratigrafisi biraz karışıktır. Stratigrafik vaziyet şu şekildedir: Paleozoik (Üst Permien), Üst Kretase (Mastrihtien), Üst KretasePaleosen, Eosen, Neojen ve Kuaterner'dir. Kuarsitler, Kalkerler, Kristalen Kalker ve şistler Üst Permien'i teşkil ederler. Kalkerler içinde (Schwagerina, Parafusulina, Polydiexodina) lar bulduk. Üst Kretase; Konglomera'lardan, levhalı kalkerlerden, Globigerina'lı kalkerlerden ve Radiolaritler'den müteşekkildir. Bu kalker ve grelerde de (Globigerina cf. cretacea, Globotruncana linnei d'Orb., Globotruncana cf. stuarti J. de Lapp., Cyclolites krumbecki Stef., Trochosmilia bilobata Mich., Hippurites loftusi Wood, Exogyra columba Lamk., Loftusia elongata, Lagena diffringens J. de Lapp.) fosillerini bulduk. Kesif kalkerlerden, marn gre ve bazi Eruptif sahrelerden müteşekkil (Karışık fasies) adını verdiğimiz bir fasies mevcuttur. İhtiva ettiği fosillere göre yaşı Üst Kretase-Paleosen'dir. Başlıca fosilleride: (Miliolidae, Nummulites sp., Miscellanea cf. miscella d'Arch., Lithophyllum, Globigerina cf. cretacea, Globotruncana cf. stuarti de Lapp.) olup kalkerler içinde bulunurlar. Bölgedeki Eosen Kalkerlerinde de (Miscellanea miscella d'Arch., Alveolina cf. primaeva Reich., Nummulites subatacicus) fosilleri bulunur. Fosillerinin delaletiyle Neojen'e ait arazi; Alt Miosen, Orta Miosen, Umumiyetle Neojen diye ayrılabildi. A. Miosen; konglomeralardan, gre ve kalkerlerden ibarettir. O. Miosen münavebeli gre ve marn tabakalarından müteşekkildir. Bölgede Neojen'in ihtiva ettiği mühim fosiller: (Chlamys scabriusculus Font. (variete), Ghlamys cf. rotundata Lamk., Miogypsina sp., Miolepidocyclina burdigalensis, Amphistegina, Lithothamnium) lardır. Kuaterner; alluvion, çimentolanmış teras çakılları ve travertenlerden ibarettir.Tetkik ettiğimiz sahanın başlıca Eruptif sahreleri; andezit, gabro diyabaz, lamprofir, piroksenit ve serpantinlerdir. Bu eruptifler; mahrut, sil ve dayk şekillerindedirler. Paleozoik esnasında volkanik faaliyetler olmuştur. Kretase ve Paleosende bu faaliyetler daha da şiddetli olmuştur.Şariyaj ve Ekaylı bünyelerin mevcudiyeti bölgenin şiddetli tektonik faaliyetler geçirmiş olduğunu gösteriyor. Bu faaliyetler esnasında tektonik breş ve milonitler teşekkül etmiştir. Şariyajların civarında bazı yerlerde (bilâhare vukua gelmiş erozyonların tesiriyle) Kretase üzerinde Paleozoik Klipleri görülür. Tersier sonlarına doğru Alp Orojenik hareketleri yavaşlamış, fakat durmamıştır. Hersinien hareketleri Alp orojenisiyle kısmen örtülmüş ve güneyden gelmiştir. Bu kuvvetler genel iltiva istikameti olan N75-80W hattına takriben amutturlar. Ed. Parejas'ın (6) Van Yüksek Transversali bölgemizde iki tali kol halinde tecelli eder. Bunlardan birinin Pili dağdan, diğerinin de bölgenin doğu kısmına yakın geçtiği kanaatındayız.Bölgede ekonomik önemi haiz maden kaydedilmemiştir. Biraz hematit ve bakır izlerine rastlanır. Paleozoik saha içerisinde de Barit'e benzer bazı tezahürler vardır.

Elindeki mevcut elemanları ile imkaânları bakımından hidrojeoloji servisi Maden Tetkik ve Arama Enstitüsüne bağlanmalıdır. Enstitünün bu şubesi istekli mütehassıs elemanlardan teşkil edilmeli; mes'ul teşebbüs sahibi ve hattâ istenirse döner sermaye ile işleyen bir büro şeklinde tesis olunmalıdır. Hidrojeoloji servisi hem yurdda mevcut su ile uğraşan müesseselerin hidrojeolojik etütler yaptırmak için mütehassıs bir makam, hem de telkin, istişare ve liyezon hususlarında faydalanabilecekleri bir merci olabilmelidir.Yeraltı suyu ile ilgili faaliyetleri yeraltı suyu jeologu tertip etmeli, diğer yardımcı disiplin sahiplerinden yardım görmelidir. Servis nazarı ve pratiği birlikte yürütebilmeli, hüküm ve kararlarını bizzat tahakkuk ettirebilmelidir. Üniversitelerle M. T. A. E. yardımlaşmaktadırlar ve faaliyetlerini, birbirlerinin ihtiyacına daha da iyi cevap verecek tarzda tertipleyebilirler.Enstitü bilhassa, yeraltı suyu nahiyeleri tesbitinde, yeraltı suyu bilançoları tanziminde, konservasyon hususunda, gözetilen işlerin su imkânları ile mütenasip bulunmasında v.s. çalışmalıdır. Sondaj verileri, arşiv tarzında tertiplenmeli ve ilgililerin istifadesine açık bulunmalıdır.Unesco hem servisin kurulmasında rehberlik edecek bir mütehassıs göndermek hem de materyelin ikmaline vasıta olmakla kıymetli yardımlarda bulunabilir. Gönderilecek olan mütehassıs, eksiklere Unesco'nun dikkatini çekecek ve ikmallerine delalet edecektir. Gelecek mütehassıs, hem su ile ilgili müşküllerin halli hususunda hidroloji servisine, hem de öğretim hususunda Üniversitelerin jeoloji enstitülerine faydalı olmak imkânlarına maliktir, Unesco, serviste çalışacak hidrojeologların hariç memleketlerde görgü, bilgi ve ihtisaslarına da imkânlar hazırlayabilir.

Merkezî ve Doğu Avrupa ile Asya gibi Türkiye'nin Jeolojik bünyesini hatırlatan bölgelerde bir çok idrokarbür (petrol ve tabiî gaz) yataklarımevcuttur. Uzun zamandan beri tanınmış ve tetkik edilmiş yataklardan başka, etüdü petrol aramalarile ilgili yenilikler getiren bir çok yataklar bu bölgelerde keşfedilmiş ve tetkikleri üzerinde tekâmüller kaydedilmiştir. Müteakip izahat, bu keşiflerin Türkiyede petrol aramaları hakkında jeolojik bakımdan haiz oldukları kıymeti göstermek gayesine matuftur. Burada, petrol ihtiva etmesi muhtemel olarak kabul edilen Türk bölgelerinin pratik kıymeti hakkında bir noktai nazar belirtmekmevzuu bahis değildir.

Parmi les arguments qui décident en faveur de l'existence de nappes de charrriage la présence de lambeaux de recouvrement dans une chaîne de montagnes est un des plus saissisants et des plus concluants. Comme le dit l'expression, il s'agit d'un complexe délimité qui recouvre quelque chose qui lui est étranger, c'est-à-dire d'un complexe de formations d'un autre âge, d'une autre origine et d'une autre composition que le substratum sur lequel il repose. Il est connu que ces lambeaux, flottant sur une base d'ordinaire plus jeune, sont souvent aussi au point de vue morphologique des pitons rocheux qui contribuent au pittores que aspect du paysage, et on a employé partiellement pour cette raison le terme de <>. Les <> classiques de la Suisse sont intimement liées à l'histoire de la reconnaissance du style alpin moderne et chaque nouvelle partie des grands systèmes de montagnes qui permet de les établir conservera quelque part dans son dispositif tectonique le style de nappe de charriages. Ces lambeaux peuvent avoir des dimensions tres variables; ils peuvent aller de blocs isolés à des pitons imposants ou constituer des monticules entiers ou s'épanouir sur des étendues énormes (Chablais, Préalpes romandes). En tant qu’ils sont le témoin séparé par l'érosion d'une couverture tectonique jadis plus ample, leur position par rapport à leur pays de rattacchement peut également varier en limites assez vastes et donner ainsi des indices sur la grandeur du phénomene de charriage. Nous savons que le système du Taurus correspond à l'aile Sud des Alpi-des. Comme le Taurus sudanatolien est le prolongement des Hellenides où des nappes d'une assez grande dimension existen, il était à prevoir que le Taurus sudanatolien en contenait également. A la suite de mes recherches géologiques dans ces chaînes j'ai longtemps hésité de stipuler des nappes à l'aide des observations à disposition et je distinguais seulement des écailles qui elles-mêmes trahissaient une certaine indépendance entre elles puisque leur sens de déjettement est souvent variable. Mais une fois des lambeaux de recouvrement établis, il était permis de conclure à des déplacements horizontaux d'un ordre supérieur. Bien que ce phénomène soit encore notablement plus modeste que dans les Alpes, son importance théorique est grande et par conséquent il est utile de passer une fois en revue les "klippes" jusqu'à présent reconnues; ceci est le but de ces pages sans vouloir entrer en détails plus explicites qui sont ou seront renvoyés aux "Materiaux de la Carte géologique de la Turquie"., Batı Toroslarda, yukarı Göksu Irmağı ile Göller mıntakası arasında birbirine azçok müvazi ve SE den NW veya NNW ye doğru uzanan müteaddit orografik ve tektonik Zonlar tefrik olunmuştur. Bunlardan burada bizi alâkadar edeni Paleozoik Hadim Zonu olup, kendisinden daha genç (mezozoik) formasyonlar üstünde tamamen şarye vaziyettedir. Bu Zonu teşkil eden formasyonlar ise, başta Devoniyene ait bol fosilli şisti kalkerler ve şisti grelerle bunlara refakat eden kuvarsit bantları olmak üzere; Fusulinler ve Alg’ler bakımından zengin olan mavi esmer Permiyen kalkerleridir. Bu paleozoik kompleksin altında, Hadim Hattı boyunca sırf kalkerlerden müteşekkil bir "ayrılamıyan seri" (Sèrie compréhensive) mevcut olup Lias'dan alt Lütesiyene kadar uzanmaktadır. Paleozoik Hadim Zonu hakiki bir Nap şeklinde kalker ekaylarının üstünü kaplamış ve zamanla intikâl neticesi olarak da bugün ancak örtü lambolarını (Lambeaux de recouvrement), mezkûr Nap’ın delilleri olarak muhafaza edebilmiştir. Bu "Klippe"ler SE den itibaren şunlardır: 1.Çalbalı-Kartlankaz Dağı 2. Gökdağ (merkezde) 3. Yalıncak Dağ (NW de Elmasut civarında) 4. Cevizli Budamya kitlesi (daha SW de)Hülâsa olarak denebilir ki, 80 km. lik bir hat üzerinde hakiki şaryaj Nap'i karakterini taşıyan bu "Klippe"ler daima kendilerinden daha genç, tercihan üst Kretase formasyonları üstünde bulunur. Bunlar yalnız hemhudut oluşları bakımından değil, aynı zamanda stratigrafik serilerinin aynı oluşundan dolayı da doğrudan doğruya Paleozoik Hadim Zonuna bağlıdırlar. Böylece bunların cümlesi birden Hadim Nap'ını teşkil ederler.Hadim Hattı boyunca hiç olmazsa 30 km. lik bir genişlik kabul etmek lâzımdır ki, belki de hakikatte daha fazladır.Tektonik stil bakımından bu şekil Nap kırık Nap (Nappe cassante) olup, Toroslar için tipiktir. Ve aynı zamanda Dinarid silsilelerindekilere de uymaktadır.

Muğla İlinin NW da ve Muğla Aydın şosesinin N de Akgedik ve Bayır köyleri arasında Dr. G. OTKUN tarafından 1942 yılında zengin ve iyi muhafaza edilmiş bir memeli hayvan mecmuası keşfedilmiş ve bir kısım bakiyeler Maden Tetkik ve Arama Enstitüsüne getirilmişti.İngilizce metninde adı geçen espeslerin incelenmesi sonunda güney Balkanlar ve Susam adası ile, en az Batı İran Ponsien Memelileri arasında senkronik bir irtibatın mevcut olması icap ettiği kanaatına varılmıştır., A rich collection of fossils consisting of the remains of mammals, was found, by Dr. G. OTKUN in 1942 in verry hard red clay beds between Akgedik and Bayır villages in North-Western part of the Vilayet of Muğla, in Western Anatolia.The collection of 1942 represents only a half of the material from this locality. One half, at least, of the fossiliferous deposits of NW Muğla are still untouched and will be excavated in the coming years.The collection submitted to my examination contains skulls, upper and lower jaws with teeth, some fragment of the larger limb-bones, small bones of the feet and a few horns. The fossil remains are generally well-preserved, although partly broken eiher in anterior or posterior prts. They represent at least the following three orders....

Jeoloji ilminin kurucularından adedilenHutton, geçmişi bugünkü hadiselerin müşahadesinden istidlal edebiliriz,demişti. Memleketim olan İskoçya'daki eski yanardağların etüdünden, Huttonnazariyesinin tersine olarak, bugünü öğreniriz. İskoçya'nın başlıca fizyografikformları Kaledonyen hareketleri ile ilgili olduğu halde jeoloji bakımından dahagenç olan Türkiyede daha henüz sona ermiş olan Alp hareketleri bu hususta mühimamil olmakdadır. Tersiyerde İskoçya'da volkanlar o devrin bariz miraslarıolduğu halde Türkiye'de iltivalar ve faylar en ön safta gelmektedir.İskoçya'da Tersiyer bürkanî merkezleri,şimalî İrlanda ve batı İskoçya'dan İzlanda ve Greenland'a kadar inkişaf edenkuzey Atlantik kıtasının bazaltlarını vermiştir. Bu bazalt pilatosunun çökmesilebu günkü Atlantik denizi meydana gelmiştir. Teşekkülü zamanında bu bazaltkıtası iki buçuk milyon kilometre kare bir saha işgal etmiş olmalıdır. Bubürkanî sahraların kalınlığı beş altı yüz metre etrafındadır. Büyük entrüzyonmerkezleri bu günkü ölmüş volkanlarda olmakla beraber bunlar birbirinebağlıdırlar. İki türlü entrüzyon şekli kabul edilmekdedir. Bunlardan (ring-dykes) tabir edilenlerde entrüzyonlar bir merkezi olan daireler şeklinde,plütonik jenesli ve merkezden dışarı doğru sert bir zaviye ile meylederler.(Cone-sheets) tabir edilen diğer çeşit entrüzyonlar ise bir merkezden içeridoğru 45 derecelik bir zaviye ile meylederler.Türkiye jeologları bu memleketin(transversal) lerile ünsiyet peydaetmişlerdir. İstanbul Ünivesitesinden Profesör Parajas tesbit ettiği yedi (Transversal)i bir bültenle yayınlamıştır. İran'da da Schroeder on kadar (Transversal) ayırtetmiş bulunmaktadır. Gerek İran ve gerek Türkiye'deki (Transversal) lerinmenşelerinin bir olduğu ve birinin izahının diğerine şamil olacağı pek az kimsetarafından inkâr edilebilir,Bu (Transversal) lerin Arap Blokunanazaran aldıkları dağılış şeklile batı İskoçya'daki (cone-sheet) lerin tasavvuredilen yeraltı magma haznesine nisbetle aldıkları formlar arasında göze çarpanbir benzerlik müşahede edilmektedir. Dr. Anderson İskoçya'daki (ring-dyke) ve(conesheet) lerin aldıkları mahrutî formları, 10 kilometre kadar derinde olduğutahmin edilen magma mahzeninden gelen tazyik neticesi hasıl olan dairevîçatlak-lardan yükselen magma ile izah etmektedir. Magma tazyiki yukarı doğruşakulî, Arap bloku ise kuzeye doğru ufkî tazyik yaparak İskoçya'da (ring- dyke)ve (cone-sheets) leri, Türkiye ve İranda'da işaret edilen (Transversal) lerimeydana getirmiştir.

Ekonomi Bakanlığı tarafından M.T.A. Enstitüsüne incelenmek üzere yollanan, Seyhan ilinin Karaisali ilçesinin Karsanti bucağının İbrişim (diğer ismi Sarıçam) köyünde (Adana'nın kuşbakışı 65 km. kuzeyinde), Mustafa'nın bahçesinden gri renkli, tüf zannedilebilecek bir nümune, mikroskopla bakılışla tüfe de benzetilememiş ve esaslı bir tetkik konusu teşkil etmiştir.İncekesitte nümunenin ortalama 0,5 mm. çapında ekseri yuvarlak kısımlardan teşekkül ettiği, bunların arasında da yine bu büyüklüğe varabilen, umumiyetle dendritler halinde ve taşın takriben 10 - 15 hacim yüzdesini işgal eden opak tanelerle kahverengi gri bir hamur görülmektedir.Bu hamuru, cam ve olivin tanecikleri teşkil eder. Olivin aynı zamanda yuvarlak kısımların esas unsurudur; bu yuvarlaklar ya bir tek olivin tanesinden, veya çok kere opaklaşmış bir hamur içerisinde âdeta yüzen, bittabi daha küçük birkaç olivin tanesinden müteşekkildir; bu takdirde bu mineral taneleri gerçi yine yuvarlakça hudutlar arzediyorsa da, dikkatle müşahede olunursa, ilk kristalleşmede idiomorf oldukları, fakat differensiyasyonun ilerlemesi neticesi bozulan kimyasal muvazene yüzünden, kristallerin geri kalan eriyim tarafından bu hale sokulmuş oldukları tesbit edilebilir. Muntazam klivaja ancak birkaç tanede rastlanır; halbuki hemen her tanede, muhtemelen çok çabuk soğuma neticesi, gayrimuntazam klivaj hatları göze çarpar. Optik bakımdan taneler ya nötr veya negatiftir. Bundan da bu tanelerin yeknasak bir kimyasal terkibe malik olmadıkları sonucu çıkar. Filhakika CHUDOBA'ya göre (1) olivin nötr iken yüzde 13 kadar FeO ihtiva eder; daha fazla demirli olivinler ise negatiftir. Taneler bazan muntazam hatlar halinde bütün tane boyunca opak mineral enklüziyonları ihtiva eder, fakat daha sık olarak bu enklüziyonlar noktacıklar halindedir. Parlatmada tetkik edildikte bunların yukarda bahis konusu edilen dendritik tanelerin aynı olduğu tesbit olunur. Bir kaç yerde bu dendritlerin olivin tanelerinin yerini aldığı sanılır...., Eine vom Wirtschaftsministerium an das Institut M.T.A. (Institut für Lagerstaettenforschung) zur Untersuchung gesandte tuffaehnliche Probe, welche 65 km nördlich der Stadt Adana im Dorfe Ibrişim (auch Sarıçam genannt) im Garten Mustafa's aufgefunden wurde, erwies sich nach kurzer mikroskopischen Untersuchung nicht als Tuff und gab Anlass zu einem grundlicheren Studium.Im Dünnschliff zeigt sich die Probe aus im Allgemeinen rundlichen Teilchen zusammengesetzt, welche einen Durchmesser von durchschnittlich 0.5 mm. aufweisen. Zwischen diesen Teilchen sind noch dendriltaehnliche, ebenfalls bis 0.5 mm. grosse opake Körner und weniger haeufig eine braungraue Grundmasse vorhanden. Die opaken Körner nehmen 10-20 Volumprozente der Probe ein.Die Grundmasse ist aus Glas und Olivinkörnchen gebildet. Der Olivin ist auch das Hauptgemengteil der rundlichen Teilchen. Diese bestehen entweder aus einem einzigen Olivinkorn oder aus mehreren in einer öfters undurchsichtigen Grundmasse schwimmenden Olivinkörnchen. In diesem Falle zeigen diese Mineralkörnchen ebenfalls rundliche Umrisse. Bei genauer Beobachtung merkt man aber, dass sie bei der ersten Kristallisation idiomorph waren und im Laufe der Differentiation infolge der Störung des Gleichgewichtszustandes, durch die umhüllende Masse zerfressen wurden. Eine regelmaessige Spaltbarkeit ist nur an wenigen Körnern anzutreffen. Dagegen haben fast alle Körner, vermutlich infolge rascher Abkühlung, unregelmaessige Spaltrisse. Das Mineral ist optisch neutral bis negativ, eine Tatsache, welche die wechselnde chemische Zusammensetzung des Olivins andeutet. Nach CHUDOBA (1) enthalten die neutralen Olivine 13 % FeO. Wenn der Eisengehalt zunimmt, sind die Olivine optisch negativ.Die Olivinkörner enthalten öfters opake Einschlüsse, welche meistens als Tüpfchen unregelmaessig über das ganze Korn verteilt sind....

Le défict d'eau dans les régions arides est un probleme qui depuis longtemps a attiré l'attention de l'homme. On a effectué plusieurs expériences pour lutter contre cette sécheresse et améliorer les conditions du milieu.Bien qu'il existe différentes manières pour mieux utiliser l'eau on n'a pas encore trouvé une matière pour assurer son remplacement.Notre pays est l'une des régions qui a souffert de ce déficit. A part le nord du pays où, annuellement, il tombe en moyenne 1800-2000 mm. de précipitations et où l'irrigation ne pose pas de problème, dans les autres régions la pluviométrie est assez irrégulièrement répartie et il pleut exclusivement en hiver et au début du printemps. La quantité de cette dernière n'est pas suffisante pour la vie des végétaux et par conséquent, la phase de dessication se poursuit plus longtemps dans le sol. D'autre part, il y a des régions où les pluies saisonnières tombent en averses. Dans ces régions le pacage excessif (sans tenir compte de la capacité des pâturages), les coupes, les incendies, l'utilisation de méthodes incorrectes d'agriculture ont causé une érosion intense ainsi que le transport par l'eau des colloides et des matières fines du sol. Ces dernières s'accumulent sur les plateaux ou dans les réservoirs des barrages....

Bu yazının muhteviyatı, gerek petrol jeologları ve gerek jeofizikçiler tarafından iyi bilinen bazı esaslar olmakla beraber, tatbikatta bunların bazan lâyikiyle nazarı itibare alınamadığı görülmüş ve dolayısıyle bu şekilde formüle edilmesinin faideli olacağı kanaati hasıl olmuştur.Bugün memleketimizde mevcut şartlar altında, yani derin sondajların çok masraflı, teknik malzeme ve personelin kıt ve istendiği zaman sür'atle temin edilememesi dolayısiyle derin petrol sondajlarının lokasyonlarının tayini hususunda titizlikle hareket etmek icabetmektedir.

Türkiye Jeoloji KurumuMesleki Ahlakı Umdeleri:"Jeoloji ilminin terakki ve inkişaflarına hizmet etmek; bu ilmin memleketimizin ilmî ve amelî hayatındaki mevki ve ehemmiyetini tanıtmak ve bu ilmin muhtelif kollarında çalışan meslekdaşlar arasında tanışma ve beraber çalışma imkânlarını araştırmak faydalı neticelerin istihsaline çalışmak...'' (Tüzük: m. 3) gayesini istihdaf etmiş bulunan T. J. K., üyelerine doğru ve yüksek bir hattı hareket tayin ve idame etmek; millet ve memleketi kendilerine bir jeolog veya maden mühendisi süsü veren ehliyetsiz ve müşevveş şahıslardan korumak vecibesiyle karşı karşıya bulunmaktadır. Kurum aşağıdaki umdeleri bütün üyelerinin şiar edinmelerini ve mesailerinde daimî bir rehber ittihaz eylemelerini kabul etmiştir.T.J.K. Üyeleri:Madde:1 — Mesleki bilgi, tecrübe ve ihtisaslarını memlekete, millete ve insaniyete refah, saadet ve selâmet getirecek yollarda kullanırlar.Madde: 2 — Halkın, hükûmetin ve çalıştıkları müessesenin itimadını kazanmanın ancak en yüksek ahlâk esasları dahilinde hareket etmekle mümkün olacağından, namusun, iffetin, hakkaniyetin, hulûsun, emanete sadakatin, mahremiyetin masuniyetine riayetin ve efendice davranmanın, Kurumun her üyesi için elzem ve iyi niyetlerine tayakkuzlarının inzimamının esas olduğuna kanidirler. Gayretle, ciddiyetle ve şerefle çalışırlar.Madde: 3 — Tabiiyet, din ve akide değişikliğinin meslekte ihtisasın mahiyet ve kıymetine müessir olmıyacağını kabul ederler. Şahsa hürmette kusur etmezler; hissiyata yer vermezler ve müsamahakârdırlar. İyice işitmeden işittim, iyice görmeden gördüm demezler ve iyice bilmeden biliyorum iddiasında bulunmazlar.Madde: 4 — Kendilerine tevdi edilen işlerin yahut mevkilerin bir emanet olduğuna inandıkları için her şeyden önce, amme menafiine ve meslekî mükellefiyetlerine aykırı olmadıkça, bağlı bulundukları müessesenin menfaatini korurlar. Ne maksatla istendiği hakkında kâfi derecede makûl malûmat almadıkça beyanatta bulunmazlar ve rapor vermezler; beyanat yahut raporlarında maksadı açıkça ifade ederler. Müesseseye karşı olan mükellefiyetleriyle meslekî mükellefiyeti tezada düşünce müesseseyi ikaz ederler, vaziyet düzelmezse müessese ile alâkalarını keserler.Madde: 5 — Gerek ilmin ve tekniğin ilerlemesinde, gerek birlikte yapılması icab eden işlerin ifasında yalnız şahsî gayretin kâfi olmadığını bildikleri için kendi aralarında ve başka mesleklerin mensuplariyle yardımlaşırlar; malûmat teatisinde bulunurlar; bildiklerini ve bulduklarını yaymaya, birbirlerine hâdim olmaya, ilmi araştırma şevkini yükseltmeye gayret ederler.Madde: 6 — Maddî menfaat, cemiyette itibar ve meslekte şeref kazanmak hırsiyle başkalarının iş bulmasına, işini muhafaza etmesine ve işinde ilerlemesine engel olmaktan, mahiyeti bilinmiyen şüpheli yahut hileli işlere girmekten umumiyetle ve bilhassa emin olunmayan teşebbüsleri teşvik edecek hallerde mübalâğalı ve ilmî esaslara dayanmaksızın beyanatta bulunmaktan, başkalarının buluşlarını yahut mesailerinin neticelerini kendine mal etmekten, intihal yapmaktan yersiz gösterişlerden ve alâyişten içtinab ederler.Madde: 7 — Bilmek kadar bilineni ifa etmenin de kolay olmadığını bildikleri için, bu şiarlann tatbikat sahasına iyi bir şekilde intikaline ve tesislerinin temadisinde birbirleriyle yardımlaşırlar ve Kurum idaresine müzahir olurlar.

Yakın zamanlara kadar yaş tayini sadece makrofosillerin determinasyonu ile yapılırdı. Birçok tabakalar ya meçhul olarak bırakılmış veya takribî bir yaş verilmişti. Bilhassa fliş rüsupları ki bunların ekserisi üst Kretase, Eosen ve Oligosen'de çok bulunurlar. Bunların içinde makrofosil az veya hiç bulunmadığından birçok yazarlar yaş tayininde zorluklarla karşılaşmışlardır.Jeoloji korelasyonlarında sondajlarda foraminiferlerden istifade için farklı usuller kullanılır.Umumiyetle araştırmalarda ya sırf amelî gayeler takibolunarak istatistik metodları, yahut da sırf ilmî gayeler takibolunarak espeslerin tesbiti metodları kullanılmaktadır. Aşağıda her iki usulle yapılan bütün araştırmaların neticelerini bir araya toplamayı ve hepsini bir harta üzerinde tertiplemeyi tecrübe edeceğiz.

Yeraltısuyunun araştırılması, planlanması, işletilmesi ve işletmeden sonra gelişmenin kontrolü gayesiyle yapılan çalışmaların tümünde, kuyu jeofiziği metodlarının uygulanmasının önemli bir yeri vardır.Kuyu jeofiziği, sondaj kuyusu içinde yapılan jeofizik ölçülerini kapsar. Su temini gayesiyle açılan sondaj kuyularında yapılan jeofizik çalışmalarda uygulanan ölçü tekniği, ölçünün programlanması ve değerlendirme, diğer Petrol ve Maden kuyusu jeofiziğinden ayrı özellikler taşırlar.Makalede, bu özelliklerin ışığı altında kuyu jeofiziği metotlarının tatbikatları incelenmiştir., The application of the methods of borehole geophysics has diagnostic importance in groundwater studies which includes groundwater investigations, planning, production, production control.Borehole geophysics comprises all geophysical measurements applied in boreholes. The measuring technic of geophysical work, log programing and interpretation in water wells exhibit distinguished characteristics from those oil and mining borehole geophysics. In the article, the application of borehole geophysical methods have been outlined in the light of those characteristics.

Kayaların mekanik özellikleri üzerinde inceleme ve araştırmaların başladığı ve ilerlediği son elli sene içinde, kayalardan alınmış olan numunelerin laboratuvarlarda denenmesiyle başlıyan etüdler sonunda varılan neticelerle, sonradan, yeraltında, «in situ» olarak yapılan deneylerin sonuçları arasında büyük farklar bulunmuştur. KARMANN ve MÜLLER'in 1911 yılında yapmış oldukları ilk üç eksenli kompresyon deneylerinde ne kadar önemli olduğunu ispatlamıştır. Diğer taraftan sıcaklık derecesinin, derinlere gidildikçe artması dolayısı ile, laboratuvarda deney yapılırken numunenin sıcaklık derecesinin artırılması, kompresyon esnasında taşın plastikleştiğini intaç ettiği görülmektedir.Bu iki faktöre bir de zaman faktörü katılınca, kayalarının aynı basınç altında, deforme olmaya devam ettiği görülmektedir, O halde uzun zaman süreleri zarfında kayalarda viskoz (viscous) dediğimiz bir şekil değiştirmesi meydana gelmektedir. O halde, Jeolojik devirlerden birinde bir taş tabakası teşekkül ettikten sonra, çeşitli yüklere maruz kalması sonucu önce: Elâstik bir deformasyon: Δel sonra plastik bir deformasyon: Δpl ve en sonra da zaman ile orantılı bir viskoz (viscous) deformasyon: Δv meydana gelmiştir.Halen yapılmakta olan yer kabuğu deformasyon ölçmelerinde, arz kabuğunun deforme olmaya devam ettiği ve bu deformasyon hızının bölgeden bölgeye farklar arzettiği tesbit edilmektedir.

Prospeksiyonunu yaptığımız sahada aşağıdaki elemanları ayırmak imkanını bulduk:A.— HAZRU detritik serisi. Killi şist ve kömür tabakalı arakatgılı grelerden ibaret olan bu seri bizce Tersiyer s. 1, ya aittir.B.— ZOĞBERİN, ZUĞUR, AYNİBRİK kalkerleri, görünüşte HAZRU serisinin üzerindedirler.C.— HACERTUMDAĞ kalker serisi. Kaidesinde bulunan marnlı kalkerleri koyu renkli, bitüm kokulu kalkerler takip eder. Alttaki marnlı kalkerlerde bulunan fosiller bunların Devonyene aidiyetini ispat etmiştir.D.— BALCIK - MISRIF kompleks sedimenter serisi. Az veya çok silisli ve ftanit banklı veya kırmızı patinli ve fosilli kalkerlerden müteşekkildir (Altsekonder).E.— ZARA - ETNAK «yeşil sahre» leri. Diyabaz, gabbro v.s. olup yaşları belli değildir.F. — RURİ ve ÇÖLİK arasında Üstpaleozoiğe ve hatta Devonien'e atfedebileceğimiz gre ve kalkerler müşahede edilmiştir.

Aşağıdaki travayda, adı geçen adanın 1 : 100.00 lik Jeolojik lövesinden çıkan ilmî neticeler hülâsa edilmiş ve şimdiye kadar ada hakkında bilinen bilgilere ilave olarak:a) Eosen ve Oligosen flişleri birbirinben ayırt edilmiş,b) Yeni fosiller ve fosil yatakları tesbit edilmiş,c) Adada Sarmasiyeninmevcut olmadığı anlaşılmış ved) Adanın « Sillon Transégéen üzerinde bulunmadığı neticesine varılmıştır., The Island of Imbros is 153 miles southwest from Istanbul near the entrance to the Straits of Dardanelles. It has an area of 285 square kilometers. Its long axis runs SW - NE, and the island is almost a continuation of Gallipoli peninsula from which mainland it is separated by a gap of 15 miles. The principal creeksof Imbros and Hrapo run northeast and soutwest respectivelydividing the island into two parts. In the northwest part the important physiographic feature is Goro mountain with elevations of 620 and 673 meters at Goro and Tepeköy peaks. The southwest part of the island is featured by the Kastro mountains with peaks ranging from 422 to 500 meters.

Son 40 senelik jeoloji edebiyatında tektonik mevzular üzerindeki orijinal çalışmaları ve yeni buluşları ile milletlerarası bir şöhret kazanmış olan Prof. Hans Cloos, 26 Eylül 1951 sabahı Bonn’daki evinde ansızın vefat etmiştir. 66 seneyi henüz bulmamış olan hayatının son günü, Ren-Paleozoik masifinde, Ahrtal΄de bir exkursionda geçmiştir. O günün ılık ve berrak havası içinde, son yıllarda tesbit etmiş olduğu " bir iltivanın mekanik inkişafına dair" vakıaları büyük bir heyecanla eski ve yeni talebelerine gösteriyor, izah ediyordu. Bir tabiat âlimi için, ömrünün son gününü, bütün hayatınca bağlı olduğu tabiat içerisinde, meşgul olduğu problemler ortasında, yetiştirdiği ve yetiştirmekte olduğu müritleri arasında geçirmekten daha zevkli, daha mes'ut bir hâdise düşünülebilir mi? Hans Cloos, meslek hayatının bütünsafhalarında olduğu gibi, ömrünün son gününü de bu şekilde, büyük bir bahtiyarlıkla geçirmiştir. ...

Mühendislik jeolojisi, bilindiği gibi, jeoloji ilminin mühendislik problemlerine tatbikidir. Mühendislikte hacımlar, hızlar, ağırlıklar hep rakam ve birimlerle ifade edilir. Halbuki zeminin bünyesi böyle bir yakınlaştırmaya birçok zaman müsait değildir. Sağlam zeminin bulunduğu yeri katî olarak tesbit etmek, veya bir zeminin geçirgenliğini formül ile hesaplamak birçok hallerde mümkün değildir. Jeolojik neticeler lüzumlu tahminlerdir. Bir jeologun temin edeceği fayda, bu tahminleri asgariye indirebilmesidir. ...

Karadeniz Ereğlisi yakınında, Gülüç Irmağı kenarındarastlanan fosilli bir yatak, şimdiye kadar Alt Karbonifer yaşlı olduğu sanılan mücavir tabakaların Üst Silür yaşlı olduğunu göstermiştir. Bundan başka burada, memleketimiz Silür formasyonunda Graptolitlerindebulunduğu ilk defa olarak tesbit olunmaktadır.

Bu notun müellifi tarafından neşredilmiş <> başlıklı bir risalede, jeologlar tarafından şimdiye kadar henüz tarif edilmemiş Çıldır Gölü ile Hazapin Gölü'nün her halde volkanik faaliyet esnasında meydana geldiği farzedilmiştir. Son defa yapılmış tetkiklerin neticesine göre, Çıldır Gölü, bir lâv akıntısı ile bir moloz mahrutu tarafından müştereken meydana getirilmiş bir baraj gölüdür; Hazapin Gölü ise, muhtemelen tektonik menşelidir.Bölgenin Jeolojisi: Çıldır ve Hazapin bölgesi kuzey doğu Anadolu volkanik zonunda bulunmaktadır. Buradaki sahralar iki gruptan müteşekkildir. Altta Oligosen jipsli formasiyondan daha genç tür, bloktüfü, andesitik ve basaltik akıntılarla marn ve konglomeradan ibaret ara tabakalardan mürekkep bir seri bulunmaktadır. Rusubi katgıların hiç bir iltivalanma göstermediğine bakılırsa bu kısım her halde Üst Neojene aittir. Bu serinin üstünde Kuaternere atfedilen bazaltik volkan grupları yükselmektedir. Çıldır Gölünün batısında bulunan Kısır Dağı (3150 m.), aynı gölün doğu kıyısına hâkim olan Papa Dağı - Akbaba Dağı Grubu (3100 m.) ve Hazapin Gölünün kuzeyinde yükselen Kel Dağı (3050 m.) bu volkan gruplarının en mühimleridir. ..., Le Çıldır Gölü, lac d'eau douce recouvrant une surface de 128 km2 et situé à une altitude de. 1960 m. au-dessus de la mer, doit son existence à un barrage consistant à une coulée de lave descendue du Papa Dağı (massif basaltique s'élevait à l'Est du lac) combinée avec un cône'dedéjection venant des flancs du Kizir Dağı (volcan dominant le rivage Ouest du lac). Par ce barrage, la cuvette du lac a été séparée du bassin de Çıldır; plus tard, le lac a été capturé par son émissaire actuel, un affluent de l'Arpa, Çayı.

Yeryüzü şeklini değiştiren doğal olaylardan bir kısmıda kütle hareketleridir. Çeşitli nedenlerden dolayı geniş veya dar bir arazi parçasının hissedilir bir şekilde yer değiştirmesine kütle hareketi denir. Bunuda serbest yüzeyli ve serbest yüzeysiz olmak üzere iki türlü tanımlamak mümkündür. Bunlarda heyelan, akma ve kaya düşmesi gibi hareketlerdir.Heyelan, jeolojide aşınmanın bir basamağı olup aşınan ve ayrışan malzemelerin gravite etkisi ile şekil ve yer değiştirmesidir. Yer değiştirme her zaman hareket haline geçmiş olan kütlenin daha düşük bir potansiel enerjiye sahip olmasıyla sonuçlanır. Diğer serbest yüzeyli bir hareket de akmadır. Akma su muhtevasının Likit limiti aşması veya su muhtevasının az artarak plastik limiti aşması ile olur. Kaya düşmelerinde belirli bir hareket yolu yoktur, yerinden kopan ve hareket haline geçen kaya kitlesi topoğrafyanın elverdiği oranda mevcut potansiel enerjisinin kinetik enerjiye çevrilmesiyle bir hız kazanarak düşmesidir.Her üç harekette sökülme bölgesi, hareket yolu ve yığılma yerine sahiptir. Bu hareketlerin olduğu her yerde tabiatın şekli bozulduğu gibi insan eliyle yapılmış yapılarda tahrip olmaktadır. Ekonomik yönden büyük zararlar yapmaktadır.Tek veya toplu yerleşme alanları, tarımsal ve orman bölgeleri, tünel, taş ocağı, madenocağı, kanal, su, baraj, karayolu, demiryolu gibi yerleri tahrip eder.Türkiyede 182 yerleşme alanında heyelandan 4557 konut ve 12 kaya düşmesinde de 258 konut yıkılmıştır. Ayrıca 1055 heyelanda 45617 konutun da muhtemel afete maruz kaldığı tesbit edilmiştir.Görülüyorki kütle hareketleri gibi doğal olaylar yer yüzünde durmadan tabiatı ve sonradan yapılan yapıları tahrip etmeye devam etmektedir. Bu durumlar gözönünde tutularak Türkiyede kütle hareketlerinin nedenleri üzerinde durulacaktır.Meydana gelen heyelan ve kaya düşmelerinin dağılış durumunu anlamak için 1600 heyelan ile 200 kaya düşmesi incelenmeye tabi tutulmuş ve bir Türkiye haritasına işlenmiştir. Şunu belirtmek icabederki kütle hareketlerini meydana getiren nedenler çok çeşitlidir. Fakat, bu nedenlerin en önemlileri aşağıdaki şekilde özetlenebilir.— Şev ve yamaç eteklerinde yapılan kazı veya sular tarafından aşındırmalar,— Dolgu veya birikinti yamacın aşırı derecede yüklenmesi,— Yeraltı ve yerüstü sularının etkileri,— Klimatolojik etkiler,— Kayaçların aşınması,— Bitki örtüsünün değişmesi,— Sismotektonik ilişkiler,— Jeolojik formasyonların ilişkisi,— Orohidrografik ilişkiler.Heyelanlarda bu nedenlerin çoğu birlikte rol oynamaktadır. İlk görünüşte bunları ayırmak güçtür. Ancak bunlardan bir veya bir kaçı son etken olarak gözükmektedir.

"Kırmızı Huy" adı da verilen (Jeotermik Enerji), volkanizma ve ona bağlı olaylar ile tezahür etmektedir. Orijininin Arz'ın konstitüsyonuna ilişkin olduğu sanılmaktadır. Nisbeten yeni ve az bilinen bir saha olan jeotermik enerjinin tatbikatı, büyük ekonomik ve endüstriyel bir gelişme vâdetmektedir. Bu yazıda; dünyanın bâzı kısımlarında ve Türkiye'de bu yeni enerji kaynağından faydalanmak için yararlanılan teknolojik imkânlara ve jeotermik enerji kaynakları sahalarını keşfetmek ve değerlendirmek için kullanılan tekniklerin komplikasyon ve çeşitliliğine de değinilmiştir.

Im Laufe des Sommers 1952 führte einer der Verfasser (van der Kaaden) im Auftrag des Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, Ankara, geologisch-chromitlagerstaettenkundliche Untersuchungen im Gebiet von Gürleyik Köy, nördlich von Fethiye, Provinz Muğla (S. W.-Türkei) durch, Bu yazıda, kromun kimya terkibi bakımından yan sahre ve yataklarınzonar olması gibi faktörlere bağlı bulunup bulunmadığı ve aynı bir Peridotit masifi içinde değişiklikler görülüp görülmediği sualleri açıklanmağa çalışılmıştır. Bundan başka aynı bölge kromitlerinin başka bölgeler kromitleriyle de mukayesesi yapılmıştır.