Search

Door de grote druk op de beschikbare ruimte in Nederland is er een voordurende vraag naar actuele informatie over het grondgebruik. Het uitgangspunt bij het vervaardigen van de derde versie van het Landelijk Grondgebruiksbestand Nederland (LGN3) waren: de strata in het LGN2-bestand, Landsat-TM-satellietbeelden uit 1995 en 1997, de Top10-vector van de Topografische Dienst Nederland en de landbouwstatistieken van het Centraal Bureau voor Statistiek. De informatie in LGN3 is opgeslagen in de vorm van rastercellen van 25 bij 25 meter, overeenkomend met een schaal 1 : 50 000. De nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van het LGN3-bestand is 90% op hoofdklasseniveau en 80% op subklasseniveau.

De zichteffecten van alternatieven en varianten van een Near Shore Windpark (NSW) zijn bepaald als bijdrage aan een milieu-effectrapport NSW Noordzee. Drie factoren spelen daarbij een belangrijke rol: de afstand van een windpark tot de kust, de zichtbaarheid, en het aantal en de spreiding van de waarnemers. De zichteffecten zijn groter naarmate een windpark dichter bij de kust en dichter bij bevolkingsconcentraties (vooral inwoners en strandbezoekers) wordt geplaatst. Een locatie bij IJmuiden zover mogelijk van de kust heeft de voorkeur. Bovendien zijn de zichteffecten groter in het zomerseizoen dan in het winterseizoen door een groter aantal zichturen en door een grotere recreatiedrukte. Tot slot zijn aanbevelingen gegeven voor mitigerende maatregelen en leemten in onderzoek.

Dit rapport beschrijft de resultaten van hydrologische berekeningen voor het project `Beregenen op Maat' in Noord-Brabant voor het jaar 1997. Het doel was beoordeling van de bruikbaarheid van de beregeningsplanner met verbeterde profielkeuze, onderzoeken van de potentiële bruikbaarheid van grondmonsteranalyse in combinatie met vertaalfuncties voor bodemfysische karakteristieken en berekenen van de potentiële waterbesparingmogelijkheden door beregeningsplanning met SWAP2.0. Vergelijking van de door beregeningsplanner en het hydrologische model SWAP2.0 berekende vochtinhoud van de wortelzone met de metingen op perceelsniveau gaven aan dat er in een beperkt aantal gevallen de vochtinhoud voldoende beschreven wordt. Vergelijking op perceelsniveau bleekachteraf weinig zinvol vanwege de schaalverschillen van de methoden. Grondmonsteranalyse in combinatie met vertaalfuncties leverde geen verbetering op van de vochtboekhouding. Op het niveau van meetlokaties wordt voor 1997 op grasland een potentiële waterbesparing met SWAP2.0 berekend van 63% (29mm/ha). Op maosland neemt het berekende watergebruik echter met 118% (39 mm/ha) toe.

Een van de deelfacetten van het op te zetten Meetnet Landschap is de geo-informatie over cultuurhistorische kenmerken in het landschap (meetdoel 3). Om de gegevens te structureren is een datamodel ontwikkeld en zijn voor drie aandachtsgebieden (de Schermer, het Schermereiland en de Krimpenerwaard) de thematische gegevens in een Oracle-database opgeslagen. Daarnaast zijn de elementen met behulp van een GIS gedigitaliseerd en als Arcview shape-files opgeslagen. Vervolgens is een prototype bevragingssyteem ontwikkeld waarmee de gegevens op basis van locatie, thema en functie of trefwoorden kunnen worden opgevraagd.

Bodemkundig onderzoek Staring Centrum

Relatie opslag baggerspecie in het Ketelmeer en mogelijke kwelverschijnselen op land

Om het risico op verspreiding en het ecotoxicologische risico van de chroom- en arseenverontreiniging van de vloeivelden `Zandleij' in Tilburg te bepalen is een literatuuronderzoek uitgevoerd naar de chemie en ecotoxicologie van beide elementen. De oxidatietoestand van chroom en arseen is van groot belang voor hun mobiliteit en toxiciteit. De oxidatietoestand hangt af van bodemeigenschappen zoals pH en organisch stofgehalte. In de delen met hoge concentraties Cr kunnen toxische effecten verwacht worden voor de bodemfauna. Dit is bevestigd met een verkennend experiment met regenwormen. Het effect op de vegetatie is waarschijnlijk gering. De kans op verspreiding is onder de huidige omstandigheden klein.

In de provincies Noord-Brabant, Antwerpen en Belgisch Limburg is een inventarisatie uitgevoerd naar projecten die gericht zijn op de aanpak van de hoogwaterproblematiek in het Nederlands-Belgische grensgebied. Van de 83 projecten zijn 37 subsidiabel in het kader van het Europese subsidieprogramma IRMA (Interregionale Rijn en Maas Activiteiten). Er is een schatting gemaakt van de financiële middelen die de komende jaren voor realisatie van deze projecten nodig zijn. Gecoördineerde uitvoering, ook in internationaal verband, van de in de projecten voorgestelde maatregelen levert in het IRMA-Projectgebied oostelijk Noord-Brabant, inclusief de grensregio, een aanzienlijke bijdrage aan de bestrijding van de hoogwaterproblematiek.

Kaarten van de Gemeente Utrecht met gehalten aan koper, lood, zink, PAK's, humus en lutum, alsmede de bijbehorende betrouwbaarheidskaarten, zijn uitgebreid met het gebied Leidsche Rijn, ten westen van Utrecht. Naast kaarten op basis van alle monsterlocaties (feitelijke bodemkwaliteit), zijn ook kaarten gemaakt gebaseerd op monsters van onverdachte locaties (gebiedseigen bodemkwaliteit). De gebruikte geostatistische methode houdt rekening met voorinformatie zoals bodemtype of landgebruik en gaat op een statistisch correcte wijze om met problematisch waarnemingsmateriaal, zoals waarden onder de detectielimiet, gemengde monsters en monsters die preferent op vervuilde plaatsen zijn genomen. Aan de hand van de gehaltekaarten, percentielenkaarten en betrouwbaarheidskaarten kan bodembeleid worden uitgevoerd dat rekening houdt met de onzekerheid van de geschatte gehalten.

Aslastpatronen en ontwerpgetallen vormen de basis voor de verkeersbelasting, het onmisbare gegeven voor het bepalen van de afmetingen van de wegverharding van een plattelandsweg. De dynamische aslasten en de jaarlijkse intensiteit van zwaar verkeer vormen hierbij de belangrijkste gegevens. De verschijningsvormen van aslastpatronen (verdeling van het aantal equivalente aantal belastingherhalingen (EAH) over de aslastklassen) van ogenschijnlijk identieke meetpunten kunnen echter duidelijk verschillen.Dit doet zich zowel voor bij een gelijk als bij een verschillend ontwerpgetal (totaal aantal EAH uit het aslastpatroon). Omdat niet bekend is hoe deze vormverschillen in die aslastpatronen ontstaan, is door vergelijking van de aslastresultaten uit het onderzoek, de wegkenmerken en voertuiggegevens gezocht naar factoren die deze verschillen verklaren. Dankzij deze verklarende factoren konden vuistregels worden afgeleid waarmee de verkeersbelasting voor te ontwerpen plattelandswegen berekend kan worden.

Afscheid Hoeks

Dit onderzoek heeft tot doel aan te geven hoe het zuidelijke hellinggebied van de ruilverkaveling Groesbeek kan worden ingericht om water- en bodemafstroming zoveel mogelijk te beperken. Er is gerekend met het bodem- en waterafvoermodel LISEM voor vijf landinrichtingsscenario's. Bij drie van de vier knelpunten (Klein America, St. Jansberg, Grafwegen) is de overlast gedeeltelijk terug te dringen door invoering van een van de voorgestelde scenario's. Bij het knelpunt kassen is het landgebruik al dusdanig (gras) dat voorgestelde scenario's geen effect laten zien. Om de overlast volledig terug te dringen zijn voor alle knelpunten aanvullende maatregelen nodig in de vorm van aanleg van retentiebekkens en/of afvoersloten, of de introductie van aanvullendebeheersmaatregelen.

In het bosreservaat Tongerense hei werd onderzoek uitgevoerd met als doel enkele kengetallen voor de ruimtelijke variabiliteit van het humusprofiel in een eiken-berkenbos vast te stellen. In een tweetal sleuven werd om de 5 cm en in een transsect om de meter de dikte van humushorizonten opgemeten. Van de meetresultaten werden variogrammen gemaakt. Op beide schalen blijkt dat de dikte van horizonten varieert en zich ruimtelijk herhaalt volgens een golfvormig patroon. De golflengte verschilt per horizont. Dit patroon in de ruimtelijke variabiliteit hangt waarschijnlijk samen met de dichtheid van bodem, struiken en kruiden. Voor het beschrijven van de ruimtelijke variatie van de L+F1-horizont volstaat een oppervlakte van enkele tientallen vierkante decimeters, van enkele tientallen vierkante meters voor de L+F2-horizont en van enkele honderden vierkante meters voor de H-horizont.

Voor allerlei rekenmodellen met een abiotische component zijn bodemkundige invoergegevens nodig. In deze studie is de laagopbouw van de eenheden van de Bodemkaart van Nederland, schaal 1 : 50 000, gekarakteriseerd naar relevante fysisch-chemische kenmerken: organischestofgehalte, lutumgehalte, leemgehalte, siltgehalte, slibgehalte, M50, pH, kalkgehalte, ijzergehalte, C/N- quotiënt en dichtheid. De gegevens hebben betrekking op het bodemprofiel tot 1,20 m en er is rekening gehouden met het grondgebruik. Voor de karakterisering is gebruik gemaakt van de gegevens in het Bodemkundig InformatieSysteem en van de informatie in de toelichtingen bij de kaartbladen van de Bodemkaart van Nederland, schaal 1 : 50 000.

Voor het demonstratieproject `Bewust boeren voor een schone Maas' is gedurende 1997 een uitgebreid chemisch meetprogramma uitgevoerd bij drie snijmaospercelen in de omgeving van Someren (Noord-Brabant). Het programma had ten doel informatie te verkrijgen omtrent de belangrijkste emissieroutes van gewasbeschermingsmiddelen naar oppervlaktewater in de snijmaos. Voor de drie bestudeerde stoffen (metolachloor, atrazin en bromoxynil) speelden naast spuitdrift ook oppervlakkige afspoeling en transport via verwaaiing van gronddeeltjes een belangrijke rol bij de belasting van oppervlaktewater. Aanbevolen wordt om meer aandacht te besteden aan deze routes in het onderzoek en bij het ontwikkelen van beleid gericht op emissiereductie.

In het beleid voor natuur, bos en landschap zijn sinds enige tijd de begrippen `struinen' en `struinnatuur' geontroduceerd. Hierbij worden ideeën over struinen, als recreatieve activiteit, gekoppeld aan mogelijkheden voor natuurontwikkeling. In opdracht van de Directie Noordwest van LNV is in Landsmeer en omgeving aan 20 bewoners gevraagd wat zij onder struinen verstaan en welke natuur daarvoor geschikt is. Struinen kan te voet, te paard, fietsend, schaatsend en varend. In overeenstemming met beleidsideeën wordt daarvoor robuuste, ruige natuur gewenst. Om ook wensen van kinderen te achterhalen hebben leerlingen van drie basisscholen opstellen en tekeningen gemaakt van fijne speelomgevingen.

Om het ecologisch risico vast te stellen van een verontreiniging met chroom, arseen en zware metalen in de bodem van de voormalige vloeivelden is een gecombineerd ecotoxicologisch en bodemchemisch onderzoek uitgevoerd. Uit het ecotoxicologisch onderzoek bleek geen aantoonbaar negatief effect van de verontreiniging op regenwormen en gras. Uit het bodemchemisch onderzoek blijkt dat de actuele beschikbaarheid van de verontreiniging met chroom en arseen gering is. De actuele beschikbaarheid van de metalen Zn, Cd en Cu bleek echter in de sterk verontreinigde delen relatief hoog te zijn. Onder de huidige omstandigheden worden geen duidelijk negatieve effecten verwacht. Bij een toekomstig gebruik van het gebied als bos zal zonder tegenmaatregelen de bodem verzuren met als gevolg een stijging van de beschikbaarheid van Cr, Zn, Cu en Zn.

Spuitvloeistoffen kunnen met een kleurstof worden gemerkt, waarna eenvoudig en goedkoop de drift kan worden bepaald via opvang (depositie) van de spuitdruppels op collectoren. Onderzocht werd in hoeverre deze werkwijze de werkelijke drift van bestrijdingsmiddelen weergeeft. met een vaststaande spuitopstelling werden vier bespuitingen uitgevoerd met spuitvloeistoffen met daarin enkel de kleurstoffen Brilliant Black en Brilliant Sulfoflavine of het bestrijdingsmiddel parathion en combinaties van deze stoffen. Spuitdrift werd gemeten op twee afstanden met verschillende typen collectoren. De kleine verschillen in deposities gemeten via de kleurstoffen of via parathion waren hoofdzakelijk toe te kennen aan kleine meetnauwkeurigheden. Op opgehangen bolvormige driftcollectoren van gevlochten kunststofdraad werd 20% meer depositie gemeten dan op cilindervormige collectoren van roestvrijstaalgaas. Tussen de deposities van op de grond liggende collectoren van filterdoek, filtreerpapier en aluminiumfolie waren geen significante verschillen.

Dit rapport doet verslag van van een inventarisatie naar de kwaliteit van 21 grondwatertrappenkaarten schaal 1 : 50 000 die meer dan 20 jaar geleden zijn gekarteerd en voor het grootste deel in pleistoceen Nederland liggen. Uit een kwaliteitstest bleek dat vrijwel alle kaartbladen niet aan de gestelde kwaliteitseisen voldoen. Negen kaartbladen zijn provisorisch geactualiseerd op basis van beschikbare punt- en vlakgegevens. Resultaten laten zien dat er een sterke verdroging, met name voor wat betreft de gemiddeld hoogste grondwaterstand, is opgetreden, en dat het kaartbeeld sterk is vervlakt door het grotendeels verdwijnen van natte grondwatertrappen.

Sommige landschappen in Nederland veranderen sterk. De vraag is hoe het gesteld is met de landschapskwaliteit in deze landschapsvernieuwingsgebieden. Er is een instrument ontwikkeld voor het beoordelen van deze landschapskwaliteit (het Landschapkwaliteitsteaminstrument of LKT-instrument genoemd). Het LKT-instrument bestaat uit een procedure en checklist die worden benut door een panel van deskundigen. Het moet gezien worden als een snelle, brede en globale beoordeling van landschapskwaliteiten (quickscan). Het instrument is getest in twee proefgebieden en levert redelijk gunstige resultaten. De toetsing per proefgebied duurt één dag. Resultaten zijn beoordelingsscores, een uitgebreide discussie over landschapskwaliteiten en aanbevelingen, neergelegdin een verslag. Aanbevolen wordt om het instrument op experimentele basis toe te passen in de praktijk (voor zes gebieden in de komende twee jaar).

De Hogezandse polder is één van de mogelijke vestigingsplaatsen binnen de Hoekse Waard. De Stuurgroep Glastuinbouw (waarin zitting hebben: provincie, eigenaar Fortis, waterschap, gemeente en energiebedrijven) wil in de Hogezandse Polder 500 ha aan glastuinbouw toewijzen. Vanuit DLO zijn de mogelijkheden onderzocht