Search

Gelişen üretim teknolojileri ile bilgisayar kontrollü makinelerin (CNC) kullanımı birçok sektörde olduğu gibi mobilya üretim sektöründe de hızla artmaktadır. Bu makineler iş ve işlemleri her ne kadar kolaylaştırıyor olsa da çalışanlar için bazı fiziksel riskleri de bünyesinde barındırmaktadır. Fiziksel risk etmenlerinden en önemlilerinden biri de gürültüdür. Bu çalışmada ahşap işleme CNC makinesinde işleme faktörlerinden kesici türü, işleme türü, makine devri, işleme hızı, yanal adım ve işleme derinliğinin MDF (Medium Density Fibreboard) parça işlerken gürültüye etkisinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Kesici olarak piyasada en çok kullanılan Elmas uçlu ve Jilet uçlu uçlu kesicileri kullanılmıştır. Devir sayısı olarak 18000 ve 24000 (dev/dk), hız olarak 6000, 9000 ve 12000 (mm/dk), işleme türü olarak çevresel ve Doğrusal, yanal adım olarak %70 ve %50, işleme derinliği olarak ise 3 mm ve 6 mm değerleri alınmıştır. Çalışmada en yüksek gürültü elmas uçlu kesici, 24000 dev/dk devir sayısı, Doğrusal işleme türü,12000 işleme hızı, %70 yanal adım ve 6 mm işleme derinliğinde ortalama değer 103,4 dB (A) çıkmış olup, en düşük gürültü ise Jilet uçlu uçlu kesici, 18000 işeme hızı, Çevresel işleme türü, 6000 işleme hızı % 50 yanal adım ve 3mm işleme derinliğinde ortalama 82,46 dB (A) olduğu görülmüştür. Çalışma sonucunda 28.07.2013 tarih ve 28721 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan `Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmeliğin` 5 inci madesinin c fıkrasında `Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A)` dikkate alındığında çalışma sonuçlarının % 90' ının maruziyet sınır değerinin üzerinde olduğu görülmüştür. Bu nedenle çalışanlar Kişisel Koruyucu Donanımlar olarak adlandırılan kulak koruyuculardan en az 20 ile 25 SNR değerindeki kulaklıklardan çalışma esnasında kullanılması iş sağlığı ve güvenliği açısından önem arz etmektedir. The use of computer numeric control (CNC) machines with the developing manufacturing technologies, just as in many sectors, has also increased rapidly in the furniture manufacturing sector. No matter how much these machines are facilitating work and processes, they also include in their structure some physical risks for the workers. One of the important physical risk factors is noise. In this study, it has been attempted to determine the effect of noise when processing pieces of Medium Density Fiberboard (MDF) in the wood processing CNC machine from the processing factors of blade, number of revolutions/minute, type of process, processing speed, lateral steps and processing depth. As a blade, the diamond and razor blades have been used from the blade types used the most in the market. It was taken as 18000 and 24000 for the number of revolutions/minute, 6000, 9000 and 12000 as speed, circular and linear as the type of processing, lateral steps as 70% and 50% and 3 mm and 6 mm as depth of processing. As a summary of the study, it was observed that the highest noise rose to the average value of 103.4 dBA with the diamond edged type blade, 24000 revolutions/minute, circular processing type, 12000 processing speed, 70% lateral steps and 6 mm processing depth. Whereas, the lowest noise was observed at an average of 82.46 dBA with the razor type blade, 18000 revolutions/minute processing speed, external line processing type, 6000 processing speed, 50 lateral steps and 3 mm processing depth. It was observed that the results of the machine in the study we made were 90% above the exposure limit values when the `Exposure limit values: (LEX, 8 hours) = 87 dBA` were taken into consideration from paragraph c of article 5 of the `Regulation About the Protection of the Workers from Risks Related to Noise`, which was published in the official newspaper numbered 28721 and dated 27 July 2013. Consequently, it is of importance from the aspect of work health and security for workers to use earplugs, which are called Personal Protector Hardware, during their work, from the earphones with a minimum signal-to-noise ratio (SNR) value between 20 - 25. 91

Bu çalışmada ele alınan çizelgeleme problemi çizelgeleme alanındaki iki farklı tipteki çizelgeleme probleminin birleşiminden oluşmaktadır. Bu problemlerden biri kaynak (yenilenebilir) kısıtlı proje çizelgeleme problemi, diğeri ise sıra bağımlı kurulum zamanlarına sahip tek makineli çizelgeleme problemidir. Gerçek hayatta proje çizelgeleme problemleri genellikle karmaşıktır ve çeşitli çizelgeleme problem karakteristiklerini içermektedir. Ele alınan problemdeki amaç projenin bitiş zamanını en aza indirmektir. Bu problem için bir genetik algoritma ve karışık tamsayılı doğrusal programlama modeli geliştirilmiştir. Küçük boyutlu problem örneklerinde genetik algoritmanın sonuçları IBM ILOG CPLEX kütüphanesi kullanılarak kodlanan karışık tamsayılı doğrusal programlama modelinin sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır. Geliştirilen karışık tamsayılı programlama modeli, kaynak kısıtlı proje çizelgeleme probleminin karışık tamsayılı programlama modeli ile sıra bağımlı kurulum zamanlarına sahip tek makineli çizelgeleme probleminin karışık tamsayılı programlama modelinin birleşiminden oluşmaktadır. Büyük boyutlu problem örnekleri için genetik algoritmanın sonuçları, bir tepe-tırmanma benzeri arama algoritmasının sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır. Genetik algoritma, karışık tamsayılı programlama modeli ve bir tepe-tırmanma benzeri arama algoritmasının bilgisayar programları Microsoft Visual C# .Net platform kullanılarak kodlanmıştır. Önerilen genetik algoritmanın verdiği sonuçların tepe-tırmanma benzeri algoritmanın verdiği sonuçlardan daima daha iyi olduğu gözlemlenir.Anahtar Kelimeler: Sıra bağımlı kurulum zamanlarına sahip tek makineli çizelgeleme, Kaynak kısıtlı proje çizelgeleme, Genetik algoritmalar, Arama algoritmaları The scheduling problem considered in this study is the integration of two different problems in the scheduling area. One of the problems is the resource constrained project scheduling problem with renewable resources, while the other one is the single machine scheduling problem with sequence dependent setup times. In real life, project scheduling problems are usually complicated and include various scheduling problems characteristics. The objective of the problem addressed is the minimization of the completion time of the project. A genetic algorithm and a MIP model are developed for the problem. The results of the genetic algorithm for small problem instances are compared with the results of the MIP model coded using the library of IBM ILOG CPLEX. The MIP model developed is the integration of the MIP model of the resource constrained project scheduling problem and the MIP model of the single machine scheduling with sequence dependent setup times. For big problem instances, results are compared with the results of hill-climbing-like search algorithm. Computer programs for the genetic algorithm, MIP model and the hill-climbing-like search algorithm are coded by Microsoft Visual C# .Net platform. The results obtained by the proposed genetic algorithm are always superior to the hill-climbing-like search algorithm?s results.Keywords: Single machine scheduling with sequence dependent setup times, Resource constrained project scheduling, Genetic algorithms, Search algorithms 79