Search

ÖZET Bu çalışmada; 280x210x1.8 cm boyutlarında, 0.680 g/cm3 yoğunlukta genel amaçlı yatık yongalevhalar üretilmiş ve yüzeyleri lake boya, melamin emdirilmiş kağıtlar, ahşap kaplama levhaları ve rulo laminatlan ile kaplanmıştır. Yapılan çalışmalarda; yongalevhanm fiziksel ve mekanik özellikleri ile yüzey kalitesi, yanma, ısı iletim özellikleri ve formaldehid emisyonu üzerine yüzey kaplama malzemesi türü, melamin kağıt gramajı, ahşap kaplama türü ve kalınlığı, rulo laminatı kalınlığı, yüzey kaplama işlemleri sırasında uygulanan presin sıcaklık, süre ve basıncı ile yüzey işlemleri için kullanılan tutkal çeşidinin etkileri araştırılmıştır. Yongalevha yüzeylerinin çeşitli yüzey kaplama malzemeleri ile kaplanması sonucu fiziksel ve mekanik özellikleri île formaldehid emisyonunda belirgin bir iyileşme kaydedilmiş, ısı yalıtımı ve yanma özelliklerini olumsuz etkilemiştir. Yüzey kaplama işlemleri sırasında uygulanan pres sıcaklığı ve süresinin formaldehid emisyonu üzerinde etkili, diğer özellikler bakımından ise rulo laminatı kaplı levhalarda etkili ahşap kaplı levhalarda etkisiz olduğu belirlenmiştir. Pres basıncı levha teknik özellikleri üzerinde etkili olmazken, levha yüzeylerine sürülen tutkal çeşidi yalnızca formaldehid emisyonunu etkilemiştir. Anahtar Kelimeler: Yongalevha, lake boya, melamin emdirilmiş kağıtlar, ahşap kaplama, rulo laminatı, yüzey kalitesi, yanma özellikleri, formaldehid emisyonu. vm SUMMARY Effects of Surface Coating Materials and Process Parameters on Technical Properties of Particleboard Specific properties of the boards used in this study were as follows: 280x210x1.8 cm dimensions, 0.68 g/cm3 specific gravity. Produced boards were coated with lacquered paint, melamine impregnated papers, wood veneers and continue press laminates. Effects of surface coating material type, melamine paper weight, wood veneer type and thickness, continue press laminates thickness, press temparature, press time, pressure and adhesive type on physical, mechanical, surface quality, fire properties, thermal conductivity and formaldehyde emission of particleboard were investigated. It was concluded that surface coating materials improved the mechanical, physical properties and formaldehyde emission of particleboard except for fire properties and thermal conductivity. Press temparature and time were found to be effective on formaldehyde emission for every kind of surface coating material and the other technical properties of particleboard coated with continue press laminates. Pressure didn't effect the technical properties. Adhesive type was found to be effective on formaldehyde emission. Key Words: Particleboard, lacquered paint, melamine impregnated papers, wood veneers, continue press laminates, surface quality, fire properties, formaldehyde emission. IX 181

ÖZET Bu çalışmada; deneme levhaları 18 ve 12 mm kalınlıklarda, 280 x 210 cm boyutla rında, 0.70 gr/cm3 özgül ağırlıkta ve yansı melamin emdirilmiş kağıtlarla kaplanarak üre tilmiştir. Levhaların üretiminde tam kuru yonga ağırlığına oranla dış tabakada % 9.5, orta tabakada % 8.5 üre formaldehid tutkalı, sertleştirici madde olarak katı tutkala oranla orta tabakada % 2.5 amonyum klorür, hidrofobik madde olarak ise katı tutkala oranla dış tabakada % 5 oranında parafin kullanılmıştır. 18 mm kalınlığındaki yongalevhalann üretiminde; pres süresi 145 sn, pres sıcaklığı 200 °C ve pres basıncı 34.5 kg/cm2, 12 mm kalınlığındaki yongalevhalann üretiminde ise; pres süresi 130 sn, pres sıcaklığı 200 °C ve pres basıncı 34.5 kg/cm2 olarak ayarlanmıştır. Levhalar melaminli kağıtla kaplanırken, pres sıcaklığı 205-207 °C, pres süresi 35 sn ve pres basıncı 21 kg/cm2 olarak uygulanmıştır. Üretilen levhalar üç hafta süre ile 18-22 °C sıcaklık ve % 60-70 bağıl nem şartlanndaki klima odasında denge rutubetine ulaşıncaya kadar bekletildikten sonra deneyler için standartlarda öngörülen boyutlarda kesilerek tekrar iklim odasına konulmuştur. Deneylerde; rutubet miktan, 2 ve 24 saatte su alma ve kalınlık artımı, özgül ağırlık, eğilme direnci, elastikiyet modülü, yüzeye dik çekme direnci, vida tutma gücü ile üretimden sonra 1 gün, 1 hafta, 1 ay ve 3 ay süreyle depolanan yongalevhalardan aynşan formaldehid miktarlan belirlenmiştir. Sonuç olarak; melamin emdirilmiş kağıtlar ile kaplamanın yongalevhanm fiziksel ve mekanik özelliklerini iyileştirdiği ve aynşan formaldehid miktannı belirgin bir şekilde azalttığı belirlenmiştir. Aynca, levha kalınlığının eğilme direnci, denge rutubet miktan ve aynşan formaldehid miktan hariç yongalevhalann diğer bütün fiziksel ve mekanik özellikleri üzerinde etkili olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Formaldehid, melamin emdirilmiş kağıtlar, yongalevha. vn The Effect of Coating with Melamine impregnated Papers on the Technical Properties of Particleboard SUMMARY Specific properties of the boards used in this study were as follows: 280x210 cm; 18 and 12 mm in thicknes; 0.70 gr/cm3 in specific gravity. Half of these boards were coated with melamine impregnated papers. In the production of the boards, urea formaldehyde which was 9.5 and 8.5 % of the oven dry weight of the chips was used as adhesive in the outer and middle layers respectively; as the hardener, amonium chloride which was 2.5 % of the hard adhesive was used in the middle layer; as the hydrophobic substance paraffin which was 5 % of the hard adhesive was used in the outer layer. In the production of the 18 mm particleboards, press time, press temparature and pressure were 145 sec, 200 °C and 34.5 kg/cm2 respectively. In the case of 12 mm particleboards these values were; 130 sec, 200 ° C and 34.5 kg/cm2 for the press time, press temperature and pressure, respectively. While coating the boards; press temperature, press time and pressure were maintained at 205-207 °C, 35 sec. and 21 kg/cm2, respectively. Boards were conditioned in a conditioning room for three weeks at 18-22 ° C and 60-70 % relative humudity until all the boards reached an equilibrium moisture content. After that, boards were recut at the specified dimensions and were replaced in the conditioning room. The following was recorded durind the experiments: moisture content, water absorbtion and thickness swelling at 2 and 24 hours after soaking in the water, specific gravity, bending strength, modulus of elasticity, bonding strength, screw holding and the amount of formaldehyde emission from boards stored, in turn, for one day, one week, one month and three months. As a result, it was concluded that coating with melamine impregnated papers improved the physical and mechanical properties of particleboards and that formaldehyde emission was remarkedly reduced. In addition, except for the bending strength, equilibrium moisture content and formaldehyde emission, the board thickness was found to be effective on all other physical and mechanical properties of particleboards. Key Words: Formaldehyde, melamine impregnated papers, particleboard. vm 74

Bu tezde; Atık soyma kaplama levhaları kullanılarak üretilen yongalevhaların fiziksel, mekanik özellikleri ve formaldehit emisyonu incelenmiştir. Yapılan çalışmalarda, yongalevha üretiminde atık kaplama kullanılması formaldehit emiyonunu azaltmıştır. Yongalevhaların su alma oranı ve kalınlık artışı oranları kaplama ilavesi ile iyileşmiştir. Yongalevha üretiminde atık kaplama sayısının artması ile yongalevhanın tüm kalite özellikleri iyileşmiştir. Eğilme direnci ve eğilmede elastikiyet modülü değerleri sadece orta tabakaya kaplama ilavesi ile değişmemiştir. Orta tabakaya tutkalsız kaplama ilavesi yüzeye dik çekme direncini azaltırken kaplamalara tutkal sürülmesi yapışma direncini değiştirmemiştir. Yüzey ve orta tabakalar arasına kaplama ilavesi kalite özelliklerini olumlu yönde etkilemiştir. In this thesis; Thephysical, mechanical properties and formaldehyde emission of the particleboards produced by theuse of waste peeling veeners were examined. Theuse of waste veener in theproduction of particleboard has reduced the amount of formaldehyde emission. The amount of water absorption and thickness swelling increase rates of the particleboard were improved with the addition of the veener. All quality characteristics of particleboard have improved with the increase in the number of waste veener in the particleboard production. The Modulus of rapture and modulus of elasticity values have not changed with the only addition of veener to the core layer. Addition of glueless veener to the core layer reduced the in ternalbond strength. Furthermore, the application of glue to the veener has not changed the adhesion resistance. The addition of veener between the surface and the core layers had a positive effect on the quality characteristics. 86

Yapılan çalışmalar sonucunda, yonga levha tabakaları arasına çöp poşetleri konularak pres sıcaklığının etkisiyle eritilip tutkal vazifesi almasının sonucunda kalite özelliklerinin iyileşmesi durumunda tutkal miktarı azaltılarak yonga levhanın maliyeti düşülmesi planlanarak kalite özellikleri üzerinde etkileri incelenmiş ve kullanım alanlarına göre yonga levhanın fiziksel ve mekanik özellikleri bakımından kullanma alanlarına göre iyi sonuçlar elde edilmiştir. Yonga levha üretiminde tutkal vazifesi görmesi için kullanılan çöp poşeti kullanım alanlarına göre rutubet miktarı, eğilme direnci, kalınlık artışı, eğilmede elastikiyet modülü, yüzeye dik çekme direnci ve formaldehit emisyonu üzerindeki etkilerin olumlu olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Yonga levha ,Mekanik Özellikler, Fiziksel özellikler, Formaldehit Emisyonu In this study, the effects of rubbish bag period on the quality properties of particleboard were investigated. Better thickness swelling, by putting rubbish bags between the layers of particleboard in the case of inprovement of the quality properties as a result of the deformation of the press by reducing the amount of glue, it was planned to reduce the cost of the chip and its effects on the quality characteristicss were examined and according to the application areas, good result were obtained in terms of physical and mechanical properties of particleboard. The rubbish bag used for glue production in chipboard prodution had a positive effect on moisture content, thickness increase, bending resistance, elasticity modüle of elasticity in beding, vertical tensile strangth and formaldehyde emission. Key Words: Particleboard, Mechanical Properties, Physical Properties, Formaldhyde Emission 88

Bu çalışmada; hammadde odun olarak kullanılan Doğu ladini (Picea orientalis (L.) Link.) ağacının yetişme ortamı, şekli ve arazi yapısı ile yaşının yongalevhanın fiziksel, mekanik ve yüzey özellikleri ile formaldehit emisyonu üzerine etkileri araştırılmıştır.Ağaç yaşının artmasıyla; yongalevhaların mekanik özellikleri ve formaldehit emisyonu iyileşmiştir. Kalınlık artışı oranı ve yüzey özellikleri olumsuz etkilenmiştir.Güney bakıdan alınan ağaçlardan üretilen yongalevhaların kalınlık artışı oranı ve pürüzlülük değeri, kuzey bakıdan alınlardan düşük çıkmıştır. Kuzey bakıdan alınan ağaçlardan üretilen yongalevhaların formaldehit emisyonu ve mekanik direnç değerleri, güney bakıdan alınanlardan düşük çıkmıştır.Rakım artarken yongalevhaların formaldehit emisyonu ve mekanik direnç değerleri artmıştır. Rakımın azalmasıyla birlikte üretilen yongalevhaların pürüzlülük değerleri ve kalınlık artışı oranında artma kaydedilmiştir. Taşlık arazide yetişen ağaçlardan üretilen yongalevhaların kalınlık artışı oranı, formaldehit emisyonu ve mekanik direnç değerleri toprak arazide yetişenlerden düşük çıkarken, pürüzlülük değerleri ise yüksek çıkmıştır.Yapay olarak yetiştirilen ağaçlardan üretilen yongalevhaların kalınlık artışı oranı ve pürüzlülük değerleri, doğal olarak yetişenlerden düşük çıkarken; mekanik direnç değerleri ve formaldehit emisyonu yüksek çıkmıştır. In this study; effects of growth place, style and structure of land and tree age of Oriental spruce (Picea orientalis (L.) Link.) used as as raw material on the physical, mechanical and surface properties and formaldehyde emission of particleboard were investigated.While increasing the tree age, mechanical properties and formaldehyde emission affected positively. Thickness increasing ratio and surface properties were affected negatively. The particleboards produced from trees harvested from south aspect have lower thickness increasing ratio and roughness value than harvested from north aspect. The particleboards produced from trees harvested from north aspect have lower formaldehyde emission and mechanical strength properties than harvested from south aspect. Formaldehyde emission and mechanical strength values of the particleboard increased with increasing altitude. While decreasing the altitude, roughness values and thickness increasing ratio of the particleboard increased. The particleboard produced from trees grow on stony land have lower thickness increasing ratio and formaldehyde emission and mechanical strength properties than trees grow soil land but not roughness values. The particleboard produced from planted trees have lower thickness increasing ratio and roughness values than native trees while mechanical strength properties and formaldehyde emission were high. 302

Bu tez çalışmasında; Ips sexdentatus Boerner (On iki dişli kabuk böceği) ve Fomes fomentarius (kav mantarı) tahribatına uğramış Sarıçam (Pinus sylvestris L.) ağacından üretilen yongalevhaların bazı teknolojik özellikleri incelenmiştir. Yapılan çalışmalarda, böceğin tek başına tahribatı anatomik yapıda bir farklılığa sebep olmazken böcek ve mantarın birlikte tahribatı çeper kalınlıklarını azaltmış, lümen genişliklerini artırmıştır. Bununla birlikte böcek tahribatı selüloz, lignin ve hemiselüloz miktarlarını değiştirmezken, böcek ve mantarın birlikte tahribatı bu değerleri azaltmıştır. Bu iki tahribat kimyasal analizlerde çözünürlük değerlerini ve odunun asiditesini de artmıştır. Böcek tahribatı ile böcek ve mantarın birlikte oluşturduğu tahribat levhaların mekanik ve yüzey özelliklerini olumsuz yönde etkilerken, formaldehit emisyonu ve fiziksel özellikleri olumlu yönde etkilemiştir. Sağlam oduna %10 oranında böcek ve mantar tahribatına uğramış hammadde karıştırılması levhaların mekanik, fiziksel, yüzey özellikleri ve formaldehit emisyonu değerleri üzerine fark oluşturmazken %20 ve %30 oranında böcek ve mantar tahribatına uğramış hammadde karıştırılması formaldehit emisyonu ve fiziksel özellikler hariç diğer özellikleri olumsuz yönde etkilemiştir. In this study, some technological properties of particleboard which produced pinus sylvestris L. wood degraded tree decay fungi (fomes fomentarius) and insect (ips sexdentatus Boerner) was investigated. Although the insect degradation didn't affect the anatomical structure of wood, wall thickness decreased and lumen wideness increased by fungi and insect degradation. Even though the insect degradation didn't change the amount of lignin and hemicellulose, fungi and insect degradation decreased the amount of lignin and hemicellulose. Both fungi and insect degradation increased chemical analysis values and pH value of wood. Both insect degradation and fungi-insect degradation decreased mechanical and surface properties of particleboard but they improved formaldehyde emission and physical properties of particleboard. Adding by 10% chips which degraded by fungi and insect to production of particleboard didn't affect mechanical, physical, surface properties and formaldehyde emission of particleboard but increasing this rate to 20 and 30 % affect negatively all quality properties of particleboard except formaldehyde emission and physical properties. 173

Bu çalışmada; Kokar Ağaç (Ailanthus altissima (Mill.) Swingle) odununun yongalevha endüstrisinde değerlendirilebilme imkânları incelenmiştir.Yapılan çalışmalar sonucunda; tutkal kullanım oranı, dış tabaka oranı ve özgül ağırlığın artması sonucu mekanik özellikler (eğilme direnci, eğilmede elastikiyet modülü ve yüzeye dik çekme direnci) ve yüzey pürüzlülüğünü olumlu yönde fakat formaldehit emisyonu olumsuz yönde etkilenmiştir. Fiziksel özelliklerden kalınlık artış oranında ise dış tabaka oranı ve tutkal oranının arttırılması levhaların 2 ve 24 saatlik kalınlığına şişme değerlerini düşürmüştür. Fakat özgül ağırlığın artması sonucu ise 2 saatlik kalınlığına şişme oranı azalırken 24 saatlik kalınlığına şişme oranı yükselmiştir.Üretilen yongalevhalarda toz, kabuk, dal odunu ve kaba yonga kullanımı, bölge farkı ve hammaddenin kimyasal ve anatomik özellikleri levhaların mekanik özellikleri ile kalınlık artış oranı üzerinde etkili olmuştur. Toz kullanımı, bölge farkı ve hammaddenin kimyasal ve anatomik özellikleri yüzey pürüzlülüğü üzerinde etkili iken; kabuk ve dal odunu kullanımı, bölge farkı ve hammaddenin kimyasal ve anatomik özellikleri formaldehit emisyonu üzerinde etkili olmuştur. In this study usability possibilities of wood of tree of heaven (Ailanthus altissima (Mill.) Swingle) in particleboard industry were analyzed.As a result, while increase in resin usage ratio, the face layer ratio and weight density made a positive effect on mechanical properties (modulus of repture, modulus of elasticity and internal bond strength) and surface roughness, this increase made a negative effect on formaldehyde emission. Increasing the face layer ratio and resin usage ratio, decreased the thickness swelling (one of the physical properties) values of particleboard at 2 and 24 hours. However, as a result of increase in weight density, thickness swelling value at 2 hours decreased and thickness swelling value at 24 hours increased.Dust, bark, branch and rough particle usage in produced particleboard, regional difference and chemical and anatomical properties of raw material have effect on mechanical properties of boards and thickness swelling values. While dust usage, regional difference and chemical and anatomical properties of raw material have effect on surface roughness; bark and branch usage, regional difference and chemical and anatomical properties of raw material have effect on formaldehyde emission. 378

Bu çalışmada Avrupa Melezi (Larix decidua Mill.) ağacının farklı gövde yüksekliklerinden elde edilen yongalardan üretilen yongalevhaların fiziksel, mekanik ve yüzey özellikleri arasındaki farklılıklar incelenmiştir. Bu doğrultuda Avrupa Melezi (Larix decidua Mill.) ağacının 0-3m, 3-6m, 6-9m, 9-12m ve 12-15m gövde yüksekliklerinden yongalar elde edilmiştir. Gövde yüksekliğinin artmasıyla lif uzunluklarında ve çeper kalınlıklarında azalma, lümen genişliklerinde artma gözlenmiştir. Bununla birlikte selüloz, lignin ve holoselüloz miktarları azalırken, hemiselüloz miktarının arttığı tespit edilmiştir. Yine gövde yüksekliğindeki artışa bağlı olarak %1'lik NaOH çözünürlüğünün, sıcak su çözünürlüğünün, soğuk su ve alkol-benzen çözünürlüğün azaldığı ve pH değerinin düştüğü görülmüştür. Levhaların mekanik, fiziksel ve yüzey özelliklerinin belirlenmesinde önemli rolü olan oduna ait bu anatomik ve kimyasal özelliklerin gövde yüksekliğinin artışına bağlı olarak değişimi yongalevhaların mekanik fiziksel ve yüzey özelliklerini olumsuz yönde etkilemiştir. Gövde yüksekliğindeki artış ile rutubet ve özgül ağırlık değerlerinde belirgin bir değişim olmazken kalınlığına şişme ve su alma oranında artış olduğu ve eğilme direnci, eğilmede elastikiyet modülü ile yüzeye dik çekme direnci değerlerinin düştüğü tespit edilmiştir. Ayrıca gövde yüksekliğinin artması ile temas açısı değerlerinin ve yüzey pürüzlülüğünün yükseldiği görülmüştür. En iyi fiziksel (kalınlık artışı oranı, su alma oranı), mekanik (eğilme direnci, eğilmede elastikiyet modülü, yüzeye dik çekme direnci) ve yüzey (yüzey pürüzlülüğü ve temas açısı) özellikleri 0-3m gövde yüksekliğinden alınan yongalardan üretilen yongalevhalarda elde edilmiştir. 0-3m ve 3-6m gövde yüksekliğinden elde edilen yongalardan üretilen yongalevhaların genel kullanım, iç mekan uygulamalarında, kuru şartlarda yük taşıyıcı olarak ve nemli şartlarda yük taşıyıcı olmadan kullanım için öngörülen şartları taşıdığı belirlenmiştir. In this study, the differences among the physical, mechanical and surface properties of particleboard produced with particles produced from the different body heights of European larch (Larix decidua Mill.) were investigated. Accordingly, the particles were produced from the 0-3m, 3-6m, 6-9m, 9-12m and 12-15m body height of European larch (Larix decidua Mill.). As the body height increases, a decrease in the fiber length and wall thickness and an increase lumen width were observed. However; increasing amount of hemicellulose was determined while amount of cellulose, lignin and holocellulose decreased. Also, with an increase in body height, decreasing of 1%NaOH solubilities, hot water solubilities, cold water solubilities and alcol-benzen solubilities, decreasing of pH were seen. Chancing of anatomic and chemical properties which have important role in determining of particleboards? mechanical, physical and surface properties of wood depend on an increase in body height affected negatively to mechanical, physical and surface properties. While values of density and moisture amount don?t change, an increase in rate of water absorption and rate of increase in welling and a decrease in values of modulus of rupture, modulus of elasticity and internal bond strength were determined. Also, increasing of contact angle and surface roughness was seen with increase in body height. The best physical (rate of water intake, rate of increase in thickness), mechanical (modulus of rupture, modulus of elasticity, internal bond strength) and surface properties were determined the particleboards which produced from particles obtained from 0-3m body height. The particleboards which produced from particles produced from 0-3m and 3-6m body height were determined to provide the perceived conditions for general usage, indoor applications, as charge carrier on dry air and as not charge carrier on wet air usage. 128

Bu çalışmada; yonga kurutma sıcaklığının yongalevhanın fiziksel, mekanik ve yüzey özellikleri üzerine etkisi incelenmiştir. Bu amaçla yongalar 100°C, 125°C, 150°C ve 180°C olmak üzere 4 farklı sıcaklık değerinde kurutulmuştur.Kurutma sıcaklığındaki artışın özgül ağırlık ve rutubet üzerinde etkili olmadığı, kalınlığına şişme oranında ise belirgin bir iyileşmeye sebep olduğu görülmüştür. Eğilme direnci, elastikiyet modülü ve yüzeye dik çekme direnci değerlerinin kurutma sıcaklığındaki artıştan olumsuz yönde etkilendiği belirlenmiştir. Kurutma sıcaklığının kademeli olarak artırılmasıyla temas açısı değerinin ve yüzey pürüzlülüğünün arttığı tespit edilmiştir. Bu durum ıslanabilmeyi olumsuz etkilemiştir.Kurutma sıcaklığının artırılmasıyla %1'lik NaOH ve alkol-benzen çözünürlüğünün arttığı, pH ve holoselüloz miktarının azaldığı, soğuk su ve sıcak su çözünürlükleri ile lignin ve selüloz miktarının etkilenmediği görülmüştür.100°C, 125°C ve 150°C sıcaklıklarda kurutulan yongalardan üretilmiş levhaların genel kullanım ve mobilya üretimi için öngörülen şartları taşıdığı belirlenmiştir. 180°C sıcaklıkta kurutulan yongalardan üretilmiş levha ise sadece genel kullanım amacına uygun olduğu tespit edilmiştir. In this study, the effect of particle temperature on the physical, mechanical and surface properties of particleboard was investigated. For this aim, particles were dried at 4 different temperatures, 100°C, 125°C, 150°C, and 180°C, respectively.While increasing drying temperature did not affect the density and moisture content, it significantly improved the thickness swelling of particleboard. Modulus of rupture, modulus of elasticity and internal bond strength were negatively affected by the increasing drying temperature. Contact angle and surface roughness increased with increasing drying temperature, and wettability was negatively affected by this situation.It was stated that 1% NaOH and alcohol-benzene solubilities were increased, pH and amount of holocellulose were decreased, water (hot/cold) solubilities and amount of lignin and cellulose was not affected by increasing of drying temperature.Particleboards which produced form particles at drying temperatures of 100°C, 125°C, and 150°C met the required level of mechanical properties for general usage and furniture production. But, particleboards which produced from particles at drying temperature of 180°C only had the required level of mechanical properties for general usage standard. 118

Bu çalışmada; sıcak pres diyagramı (sıcak preslemeye giriş ve çıkış basınçları ile bant hızı) ve zımpara tozu kullanımının yongalevhanın fiziksel (özgül ağırlık profili, rutubet miktarı, kalınlık artış oranı) ve mekanik (eğilme direnci, eğilmede elastikiyet modülü, yüzeye dik çekme direnci) özellikleri üzerine etkileri araştırılmıştır.Yapılan çalışmalar sonucunda; sıcak prese giriş basıncının yükseltilmesi ortalama özgül ağırlık, yüzey özgül ağırlığı, kalınlığına şişme, eğilme direnci ve eğilmede elastikiyet modülü üzerinde olumlu bir etki yapmıştır. Sıcak presten çıkış basıncının arttırılması ise ortalama özgül ağırlık, orta tabaka özgül ağırlığı, kalınlığına şişme ve yüzeye dik çekme direncini iyileştirmiştir. Sıcak prese giriş ve çıkış basınçlarının yükseltilmesi levhanın fiziksel ve mekanik özelliklerini olumlu yönde etkilemiştir. Yongalevha üretiminde bant hızının düşürülmesi mekanik özellikleri yükseltmiş, kalınlığına şişme miktarını azaltmıştır. Yongalevhanın dış tabakalarında % 5-10 oranında zımpara atık tozu kullanımı fiziksel ve mekanik özellikleri etkilemezken, bu oranın % 15'e çıkarılması kalınlığına şişmeyi iyileştirmiş, eğilme direnci ve elastikiyet modülünü ise düşürmüştür. In this study, hot pres diagram (entrance and exit pressure of hot pressing and band speed) and effect of usage of emery dust on the physical (density profile, moisture amount and thickness increasing ratio) and mechanical (modulus of rupture, modulus of elasticity and internal band strength) properties of particleboard were examined.According to the results; increasing entrance pressure of hot pressing made a positive effect on the avereage density, surface density, thickness swelling, modulus of rupture and modulus of elasticity properties. On the other hand, increasing exit pressure of hot pressing, positively affected the average density, density of core, thickness swelling and internal bond strength. By increasing entrance and exit pressure of hot pressing, physical and mechanical properties of panel were improved. Lowering the bond feeding speed of hot press, improved mechanical properties and reduced the thickness swelling.While usage of emery dust at a ratio of 5 to 10 percent on the out layer of particleboard did not affect physical and mechanical properties; increasing this ratio to 15 percent improved the thickness swelling and lowered the modulus of rupture and modulus of elasticity. 133

Bu çalışmada; özgül ağırlık profili ile yongalevhanın bazı teknolojik özellikleri arasındaki ilişkiler incelenmiş olup, pres çeşidi, soğuk ve sıcak presleme basınçları, dış tabaka ağaç cinsi, dış tabaka yonga rutubeti, parafin kullanımı ve hammadde rutubetinin yongalevhanın fiziksel ( özgül ağırlık profili, kalınlığına şişme) ve mekanik özellikleri (eğilme direnci, elastikiyet modülü ve yüzeye dik çekme direnci) ile yüzey pürüzlülüğü üzerine etkileri araştırılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda; sürekli pres kullanılarak üretilen levhaların yüzeye dik çekme direnci ve yüzey pürüzlülüğü değerleri bison preste üretilenlere göre daha yüksek bulunurken, kalınlığına şişme, eğilme direnci, elastikiyet modülü değerleri daha düşük çıkmıştır. Soğuk pres basıncının 7.5 kg/cm2'den 15 kg/cm2'ye çıkarılması levhaların tüm özelliklerini iyileştirmiştir. Ancak söz konusu basıncın 15 kg/cm2'den 20 kg/cm2'ye yükseltilmesi durumunda özelliklerde herhangi bir değişiklik kaydedilmemiştir. Sıcak prese giriş basıncının yükseltilmesi, yüzey düzgünlüğü, eğilme direnci, elastikiyet modülü üzerinde olumlu bir etki yapmıştır. Sıcak preslemede uygulanan çıkış basıncının arttırılması durumunda ise kalınlığına şişme ve yüzeye dik çekme direnci yükselmiştir. Yongalevha üretiminde dış tabakalarda kavak kullanılması durumunda teknolojik özellikler bakımından en uygun değerler elde edilmiştir. Dış tabaka yonga rutubetinin yükseltilmesi yüzeye dik çekme direnci hariç tüm levha özellikleri üzerinde olumlu etki yaratmıştır. Parafininin sadece orta tabakada kullanılması durumunda, eğilme direnci ve elastikiyet modülü değerleri iyileşirken, yüzey düzgünlüğü azalmıştır. Yapılan çalışmalar sonucu; en uygun, teknolojik özellikler hammadde rutubeti % 55 olan odunlardan üretilen yongalevhalarda gözlemlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Yongalevha, Özgül Ağırlık Profili, Bison Pres, Sürekli Pres, Soğuk Pres Basıncı, Yonga Rutubeti, Hammadde Rutubeti, Parafin Kullanımı, Ağaç Türü, Sıcak Pres Basıncı, Fiziksel Özellikler, Mekanik Özellikler, Yüzey Pürüzlülüğü The relationships between the density profile and some technological properties of particleboard In this study, the relationships between the density profile and some technological properties of particleboard and effects of press type, cold and hot press pressures, wood type used on outer layers, the moisture content of the particle, paraffin usage and moisture content of the raw material on the physical (density profile, thickness swelling), mechanical (modulus of rupture, modulus of elasticity, and internal bond strength) and surface roughness of particleboard were examined. According to the results; while the boards pressed at continuous press had higher internal bond strength and surface roughness values than those of the boards pressed at bison press, these panels showed lower thickness swelling, modulus of rupture and modulus of elasticity properties. Increasing of cold press pressure from 7.5 kg/cm2 to 15 kg/cm improved all of the properties. However, increasing the pressure to 20 kg/cm did not change the properties of the panels. Increasing of entrance pressure of hot pressing positively affected the surface roughness, modulus of rupture, and modulus of elasticity. The thickness swelling and internal bond strength were improved by increasing exit pressure of hot pressing. The most appropriate technological properties were determined from the panels made from poplar wood in the outer layers. Increasing of particle moisture content improved all of the properties of the panels except for internal bond strength. Paraffin usage in the only core layer of the particleboard improved the modulus of rupture and modulus of elasticity and decreased the surface smoothness of the panels. According to the test results; the appropriate technological properties were obtained from the panels manufactured from raw materials at 55 percent moisture content. Keywords: Particleboard, Density Profile, Bison Press, Continuous Press, Cold Pres Pressure, Particle Moisture Content, Raw Material Moisture Content, Paraffin Usage, Wood Type, Hot Press Pressure, Physical Properties, mechanical Properties, Surface Roughness 154

ÖZET Bu çalışmada; Sahil çamı (Pinus pinaster Ait.) ibreleri ve Okaliptüs {Eucalyptus globulus Labill.) odunu yongaları kullanılarak üretilen yongalevhaların fiziksel (özgül ağırlık, rutubet miktarı, kalınlık artışı (şişme) oram) ve mekanik (eğilme direnci, eğilmede elastiklik modülü, yüzeye dik çekme direnci) özellikleri araştırılmıştır. Ayrıca; hammaddelerin anatomik ve kimyasal (pH, alkol-benzende çözünürlük, %1'lik NaOH'ta çözünürlük, sıcak su çözünürlüğü) özellikleri belirlenmiştir. Yongalevha üretiminde Sahil çamı (Pinus pinaster Ait.) ibrelerinin kullanılması sonucu mekanik özelliklerde bir azalma görülürken, kalınlığına şişme miktarı önemli derecede iyileşmiştir. Yapılan çalışmalar; sonucu Şubat ayında toplanan ibrelerin % 50 oranında orta tabaka odun yongalarına karıştırılabileceği belirlenmiştir. Ayrıca; Eylül ayında toplanan ibrelerden üretilen yongalevhaların kalınlığına şişme oranlan ve mekanik özellikleri Şubat ayında toplananlarınkinden daha düşük bulunmuştur. Anahtar Kelimeler; Yongalevha, İbre, Fiziksel Özellikler, Mekanik Özellikler, Anatomik Özellikler, Kimyasal Özellikler VII SUMMARY Possibilities of The Pinus pinaster Ait Leaves Usage in The Particleboard Industry In this study; physical (specific gravity, moisture content, thickness swelling) and mechanical (modulus of rupture, modulus of elasticity, internal bonding strength) properties of particleboards made from Pinus pinaster Ait. Leaves and Eucalyptus globulos Labill. Wood were investigated. In addition, anatomical and chemical (pH, solubility in alcohol-benzen, 1% NaOH and hot water) properties of raw materials were determinated. Pinus pinaster Ait leaves usage decreased the mechanical properties and improved the thickness swelling of particleboard. According to the results; It was stated that leaves pick on February could be used by about 50 % in the core layer of particleboard. Particleboards made form leaves pick on September had lower mechanical properties and thickness swelling values than those of boards from leaves pick on February. Key Words; Particleboard, Leaf, Physical Properties, Mechanical Properties, Anatomical Properties, Chemical Properties VIII 120

ÖZET Bu çalışmada; Bazı üretim faktörlerinin yongalevhanın teknolojik özellikleri, yüzey pürüzlülüğü ve formaldehid emisyonu üzerine etkileri incelenmiş ve Eı tipi yongalevha üretim imkanları araştırılmıştır Levha özgül ağırlığı, dış tabaka yonga kullanım oram ve pres basıncının yükseltilmesi sonucu mekanik özellikler iyileşmiştir. Çam odunu ağırlıklı üretilen yongalevhaların kayın ağırlıklı levhalardan daha yüksek mekanik özelliklere ve daha düşük kalınlık artışına sahip oldukları belirlenmiştir. Dış tabaka yonda kullanım oram ve pres basıncındaki artışa bağlı olarak kalınlığına şişme oranlan belirgin bir şekilde azalmıştır. Levha özgül ağırlığının kalınlığına şişme üzerindeki etkisinin suda bekletme süresine bağlı olduğu tespit edilmiştir. Özgül ağırlık, dış tabaka yonga kullanım oram ve pres basıncının artmasına bağlı olarak formaldehid emisyonu yükselmiş, yüzey pürüzlülüğü azalmıştır. Kayın ağırlıklı üretilen yongalevhaların formaldehid emisyonu değerleri çam levhalardan daha düşük bulunurken, yüzey pürüzlülüğü daha yüksek çıkmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda Eı tipi yongalevha üretimi için düşük emisyonlu tutkal kullanım oranının yeterli olmadığı, üretim koşullarının da birlikte ele alınması gerektiği saptanmıştır. Kayın ağırlıklı, 0.60 g/cm3 özgül ağırlıkta, dış tabaka yonga kullanım oram % 45 olan ve 35 kg/cm2 basınç altında preslenen levhalar ile çam ağırlıklı, 0.60 g/cm3 özgül ağırlıkta, dış tabaka yonga kullanım oram % 32 olan ve 35 kg/cm2basınç altında preslenen yongalevhaların fiziksel ve mekanik özellikleri standartlarda öngörülen değerlerle uyumlu olup, Eı tipi levhalardır. Anahtar Kelimeler: Yongalevha, Özgül Ağırlık, Dış:Orta Tabaka Yonga Kullanım Oranı, Pres Basıncı, Hammadde Çeşidi, Fiziksel Özellik, Mekanik Özellik, Formaldehid Emisyonu, Yüzey Pürüzlülüğü. VI SUMMARY Effects of Some Manufacturing Variables on the Technological Properties and Formaldehyde Emission of Particleboard In this study, effects of some manufacturing variables on the technological properties, surface roughness and formaldehyde emission of particleboard were determinated and Ej grade paticleboard manufacturing possibilities were investigated. Increasing of specific gravity, shelling ratio and pressure improved the mechanical properties. Board made from higher amount of pine particles had higher mechanical properties, and lower thickness swelling values than those of panels from beech particles. Increasing of shelling ratio and pressure decreased the thickness swelling, significantly. It was stated that effect of specific gravity on the thickness swelling was related to the immersion time in the water. Increasing of specific gravity, shelling ratio and pressure increased the formaldehyde emission and decreased the roughness of particleboard. Panels made from higher amount of beech particles had lower formaldehyde content and higher surface roughness values than those of boards from pine particles. In the light of the results of this study, it was found that low emission adhesive usage was not enough for Ei grade board manufacturing and the production parameters should be taken into account together. Boards made from higher amount of beech particles, at 0.60 g/cm3 density, with 45 % shelling ratio, pressed under 35 kg/cm2 pressure and the panels made from higher amount of pine particles at 0.60 g/cm3, with 32 % shelling ratio, pressed under 35 kg/cm2 pressure had the required levels of physical and mechanical properties according to the standarts, and were Ei grade particleboards. Key Words: Particleboard, Specific Gravity, Shelling Ratio, Pressure, Raw Materials Type, Physical Properly, Mechanical Property, Formaldehyde Emission, Surface Roughness. VII 132